PENGGUNAAN KAEDAH PERMAINAN PROGRAM REALITI TELEVISYEN

KE ATAS MINAT, SIKAP DAN PENCAPAIAN PELAJAR SAINS

TINGKATAN 1 DALAM TOPIK HABA

ZARAH BINTI AHMAD

PROPOSAL TESIS YANG DIKEMUKAKAN UNTUK MEMENUHI SEBAHAGIAN

DARIPADA SYARAT MEMPEROLEHI IJAZAH SARJANA PENDIDIKAN

FAKULTI PENDIDIKAN

UNIVERSITI KEBANGSAAN MALAYSIA

BANGI

2013

ii

KANDUNGAN

Halaman

BAB 1 PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan 1

1.2 Latar belakang kajian 1

1.3 Pernyataan masalah 2

1.4 Tujuan kajian 5

1.5 Objektif kajian 6

1.6 Persoalan kajian 6

1.7 Kepentingan kajian 7

1.8 Batasan kajian 8

BAB 2 KAJIAN LITERATUR

2.1 Pengenalan 9

2.2 Kaedah pengajaran melalui permainan 9

2.3 Penggunaan Teknik Permainan dalam P & P Sains 10

2.4 Kajian Tindakan 11

BAB 3 METODOLOGI

3.1 Reka bentuk kajian 13

3.2 Sampel kajian 13

3.3 Lokasi kajian 14

3.4 Instrumen kajian 14

3.5 Kajian rintis 16

3.6 Alat bantu mengajar 16

3.7 Tatacara pemerolehan data 17

3.8 Kaedah pelaksanaan kajian 18

3.9 Kaedah analisis data 20

KESIMPULAN 21

RUJUKAN 22

LAMPIRAN

A Soal selidik tinjauan dalam topik haba

B Ujian Pencapaian topik haba

C Soal selidik sikap dan minat dalam topik haba

D Protokol temubual

i

BAB 1

PENDAHULUAN

1.1 PENGENALAN

Sains merupakan satu cabang ilmu yang dinamik dan sistematik dalam membangunkan

agenda negara. Sains adalah penyelidikan terhadap fenomena alam semula jadi dan dipelajari

melalui interaksi secara langsung dengan alam semula jadi. Pembelajaran sains bukan

semata-mata menghafal fakta dan maklumat, tetapi aspek berkaitan amali sains perlu

ditekankan iaitu dengan pelajar hendaklah berusaha sendiri untuk memperoleh maklumat

melalui penyiasatan atau eksperimen yang dilakukan secara berulang kali bagi memahami

dan memperjelaskan fenomena alam yang berlaku (Aziz dan Md Nor Akmal 2011). Justeru

itu, sebagai sebuah negara membangun kemajuan dalam bidang sains dan teknologi amat

penting dalam memastikan warga atau masyarakatnya berdaya saing dalam era globalisasi.

Peranan ini digalas oleh warga pendidik dalam memastikan generasi baru mempunyai nilai

dan etika yang patut diamalkan dalam membina masyarakat berteknologi tinggi tanpa

mengabaikan nilai ketimuran yang luhur.

1.2 LATAR BELAKANG KAJIAN

Setiap manusia dewasa menempuhi alam kanak-kanak dengan aktiviti permainan ketika

proses tumbesaran. Permainan adalah satu gerak kerja rangsangan yang menggembirakan

seseorang serta mengembangkan fizikal dan mental mengikut peraturan-peraturan tertentu

Pelbagai pendapat diutarakan berkaitan dengan permainan iaitu permainan adalah suatu

aktiviti mengisi masa lapang dan aktiviti yang menyeronokkan kerana tidak memerlukan

daya fikir yang maksimum (Noor Akmar 2008). Sebaliknya dari sudut pendidikan, permainan

juga merupakan bahan rangsangan yang digunakan semasa sesi induksi pengajaran, pada

pertengahan atau akhir sesuatu pelajaran bagi menarik minat dan perhatian pelajar supaya

pelajar terlibat secara aktif dalam aktiviti pembelajaran dalam suasana yang menyeronokkan

(Nur Hazwani 2008). Kini, konsep permainan dalam pendidikan telah diperkenalkan dalam

kalangan murid-murid prasekolah.

Justeru itu, kebanyakan kajian pengajaran dan pembelajaran berbentuk permainan di

Malaysia adalah menerusi kajian belajar sambil bermain yang diterapkan dalam kalangan

kanak-kanak prasekolah (Fauziah 2008; Ku Faizah Ku Marzuki 2009; Linah Summase 2009;

Rajaswari 2009; Sharifah Nor Puteh & Aliza Ali 2011) berbanding kelompok pelajar sekolah

menengah. Sebagai contoh yang dijalankan Fauziah (2008) ke atas kanak-kanak prasekolah

di daerah Kubang Pasu mendapati bahawa permainan kreatif, fizikal, kumpulan dan

imaginasi menjadi kecenderungan guru dan kerap dijalankan berbanding permainan jenis

struktur dan bebas. Berbanding dengan di barat, senario kaedah pengajaran dan pembelajaran

berbentuk permainan telah diperluaskan di dalam kurikulum pembelajaran jururawat (Horsley

2010; Blakely et al. 2009; Henderson 2005: Montpas 2004), serta di peringkat universiti

ii

(Chow, Woodford dan Maes 2011) iaitu di kalangan pelajar siswazah yang mengambil kursus

asas pengenalan statistik dan di kalangan pelajar kolej jurusan kimia (Keck 2000). Oleh itu,

dapat disimpulkan bahawa kaedah belajar menerusi bermain memainkan peranan yang sangat

penting dalam memupuk perkembangan dan penyuburan individu secara menyeluruh dan

seimbang (Ku Faizah Ku Marzuki 2009; Rajaswari 2009) dan boleh diterapkan di kalangan

pelajar pada subjek sains sekolah menengah bagi memastikan mereka menumpukan sepenuh

perhatian di dalam kelas serta meningkatkan minat pelajar terhadap mata pelajaran.

1.3 PERNYATAAN MASALAH

Pencapaian pelajar dalam mata pelajaran sains dipengaruhi oleh pelbagai aspek. Aspek

kurang kecemerlangan pelajar dalam mata pelajaran sains dipengaruhi oleh cara

pembelajaran pelajar, pengajaran guru, pengaruh rakan sebaya dan juga minat (Ismail dan

Khairunizam 2010). Pelbagai laporan dan kajian berkaitan fenomena minat terhadap sains

semakin menurun telah diutarakan semenjak 1990an lagi menerusi program PIER (Nor

Aziah, Haziah, Salemah Rosmawati 1998) dan sehingga kini (Fatin Aliah Phang, Mohd

Salleh, Mohammad Bilai dan Salmiza 2012; Ahmad Nurulazam, Rohandi dan Jazman 2010;

Kamisah, Zanaton dan Lilia 2007) pelbagai pandangan telah diutarakan untuk menjelaskan

situasi berkenaan sama ada di media elektronik atau bukan elektronik.

Fenomena penurunan minat terhadap sains juga dikaitkan dengan Polisi Pengajaran

dan Pembelajaran Sains dan Matematik dalam Bahasa Inggeris (PPSMI) yang telah

diperkenalkan mulai tahun 2003. Pengkaji mendapati minat pelajar Melayu dari Sekolah

Harian Bandar dan Luar Bandar menunjukkan peratusan tinggi tidak berminat dengan subjek

Sains apabila mata pelajaran ini di ajar dalam Bahasa Inggeris. Menerusi kajian lapangan

yang telah dijalankan dari tahun 2004 hingga 2008 di beberapa sekolah terpilih di negeri

Selangor dan Terengganu mendapati keputusan peperiksaan pertengahan tahun dan

peperiksaan akhir tahun dalam subjek sains dan matematik di dapati semakin merosot di

sekolah menengah harian bandar dan luar bandar. Hasil kajian juga mendapati pihak-pihak

yang terlibat tidak memahami istilah /konsep Inggeris dalam subjek tersebut khususnya

pelajar, tidak menguasai asas bahasa Inggeris itu sendiri, pengajaran guru tidak jelas dan

kekurangan bahan pengajaran (Junaidi & Mohd Fuad 2010). Menerusi penulisan Rizol Md

Ariff (2012), seorang pegawai penyelidik di Universiti Sains Malaysia (USM) menyatakan

bahawa kini pelajar Institut Pengajian Tinggi Awam (IPTA) yang merupakan produk dasar

PPSMI tidak berminat pada aliran sains disebabkan kemungkinan besar mereka tidak

memahami sains yang telah diajar dalam bahasa Inggeris. Apabila bahasa menjadi

penghalang kepada proses pengajaran dan pembelajaran, maka hasilnya minat terhadap mata

pelajaran berkenaan akan menjadi berkurangan.

Selain itu, sikap pelajar juga menyumbang kepada faktor pencapaian dan minat

seseorang terhadap sesuatu mata pelajaran. Pelajar yang tidak menunjukkan sikap positif

terhadap sains akan memperoleh pencapaian yang kurang baik dalam mata pelajaran sains.

Sebaliknya pelajar yang mempunyai minat yang tinggi terhadap sesuatu mata pelajaran akan

senantiasa berusaha menguasai pengetahuan dan kemahiran yang terkandung dalam mata

iii

pelajaran tersebut (Norshidah 2012; Hasmizan 2001). Sebaliknya, Nor Azizah (2001, dalam

Siti Nurhanim 2006) menegaskan minat selalunya dikaitkan dengan pencapaian kerana minat

merupakan faktor dalaman yang boleh merangsang pelajar untuk belajar. Oleh itu, pelajar-

pelajar yang meminati sains akan memperuntukkan lebih banyak masa dalam mempelajari

sains (Hasmizan 2001) dan terlibat dengan aktiviti pembelajaran seperti amali sains dan

aktiviti-aktiviti sains yang dirancang oleh guru sains di dalam kelas. Oleh yang demikian,

kemerosotan minat pelajar terhadap sains antaranya dipengaruhi oleh kelemahan dalam

kaedah pengajaran dan pembelajaran.

Kaedah pengajaran dan pembelajaran sains yang menarik mampu meningkatkan

minat pelajar untuk mendalami mata pelajaran berkenaan. Menurut Sabri (2012), hasil

dapatan Nor Azizah (2011) menyatakan pelajar yang cemerlang dalam sesuatu mata pelajaran

menunjukkan minat dan kecenderungan yang positif terhadap mata pelajaran tersebut.

Petikan syarahan perdana bertajuk Dampak Penyelidikan Pembelajaran Sains terhadap Perubahan Kurikulum oleh Tamby Subahan (1999), menyatakan kaedah pengajaran dan pembelajaran pada awal 1950-an sehingga akhir 1960-an adalah berdasarkan kurikulum

tradisi mata pelajaran sains yang mementingkan fakta. Pelajar yang lahir dari kursus ini tidak

mempunyai kefahaman tentang sains dan tidak diberi penekanan dalam latihan untuk

pemikiran saintifik tetapi mempunyai pengetahuan fakta yang luas. Sehubungan dengan itu,

suatu kaedah pembelajaran yang efektif perlu diperkenalkan kepada pelajar bagi memastikan

tahap minat pelajar adalah konsisten di sepanjang sesi pembelajaran.

Justeru itu, menerusi pemerhatian yang dijalankan oleh pengkaji mendapati

sebahagian pelajar di SMK Dato Abu Bakar Baginda yang lemah dalam pencapaian mata pelajaran sains adalah disebabkan kekurangan minat dalam subjek berkenaan. Kekurangan

minat adalah disebabkan pelajar tidak menguasai bahasa Inggeris dengan baik dan teknik

pengajaran guru yang agak membosankan. Berdasarkan analisis peperiksaan akhir Sekolah

Menengah Kebangsaan Dato Abu Bakar Baginda tahun 2010 peratus pelajar tingkatan satu yang mendapat gred A dalam mata pelajaran sains mencatatkan sebanyak 2.17% iaitu

seramai 7 orang sahaja daripada 322 orang pelajar. Peratus kelulusan bagi pelajar yang

mendapat gred A D mencatatkan 55.90 % iaitu seramai 180 bilangan pelajar. Seterusnya, pada peperiksaan akhir tahun 2011, peratus gred A di dalam mata pelajaran sains merosot

dengan catatan sebanyak 0.65% sahaja iaitu hanya 2 orang pelajar berjaya berbanding 309

orang pelajar Bilangan pelajar yang mendapat gred A- D seramai 164 orang dengan peratus

kelulusan mencatatkan sebanyak 53.07% . Pencapaian pelajar tingkatan 1 dalam mata

pelajaran Sains (2010-2011) dapat dilihat seperti Jadual 1.1.

Jadual 1.1 : Pencapaian pelajar tingkatan 1 dalam mata pelajaran Sains (2010-2011)

Tahun

BILANGAN CALON

Daftar Gred

A

Gred

B

Gred

C

Gred

D

Gred

E

Bilangan

Lulus

Peratus

Lulus

2010 332 7 38 62 73 142 180 55.90

2011 309 2 21 67 74 145 164 53.07

iv

Sumber : Juliawati 2010, Laporan Post Mortem Peperiksaan Akhir Tahun SMKDABB 2010;

Juliawati 2011, Laporan Analisis Keseluruhan Mata Pelajaran Peperiksaan Akhir

Tahun SMKDABB 2011

Dalam kajian ini, fokus kajian adalah dalam topik haba. Pelbagai kajian telah

dilakukan berkaitan meningkatkan pemahaman pelajar dalam aspek haba dan suhu (Mndez

2013; Kele, Ertas, Unzu dan Cansiz 2010; Molohides, Hatzikraniotis, Kallery dan Psillos 2009; Mohd Ali 2008). Kajian lepas berkaitan konsep haba dalam termodinamik bagi

kurikulum pelajar berumur 14-15 tahun melaporkan topik haba merangkumi bab pemindahan

tenaga, graf pemanasan dan spesifik haba (Mndez 2013). Pengkaji mendapati kebiasaannya

keputusan para pelajar kurang memuaskan disebabkan kaedah pengajaran tidak

memudahkan pembelajaran pelajar. Namun begitu, apabila pelajar didedahkan dengan

pembelajaran koperatif dan penggunaan teknologi dalam memastikan konsep haba dipelajari,

perubahan konsep dapat diperhatikan. Kekeliruan konsep asas berkaitan haba dan suhu masih

lagi wujud dalam kalangan pelajar, namun begitu, dengan adanya strategi pengajaran yang

inovatif mampu meningkatkan kefahaman pelajar dengan lebih progresif.

Penyelidik mentadbir soal selidik untuk mengenal pasti pelajar lemah dalam

menguasai topik haba (Lampiran A). Penyediaan set soalan ini telah dijalankan oleh pengkaji

Mariah (2000) dalam kajian beliau berkaitan dengan kefahaman konsep haba dan suhu di

kalangan pelajar tingkatan satu di sekolah menengah. Berdasarkan analisis frekuensi

penyelidik berjaya membuktikan soalan yang dibina dapat mengukur salah tanggapan atau

miskonsepsi pelajar tentang kefahaman konsep haba dan suhu. Konsep haba dan suhu adalah

salah satu aspek dalam topik haba secara asas dalam sukatan pembelajaran sains tingkatan

satu (Bahagian Pembangunan Kurikulum, KPM 2011). Sehubungan itu, instrumen yang

ditadbir mengandungi 3 bahagian iaitu bahagian A meliputi aspek demografi pelajar,

bahagian B merupakan set soalan objektif dan subjektif yang merangkumi 20 soalan,

manakala bahagian C adalah set soalan eksperimen ringkas berkaitan haba dan suhu adalah

masih relevan diguna pakai dalam kajian ini kerana menepati sukatan pembelajaran.

Analisis kekerapan dan peratusan keputusan pelajar ditunjukkan dalam Jadual 1.2

menunjukkan kebanyakan pelajar gagal menjawab soalan item yang dalam fokus soalan yang

telah ditetapkan. Soalan-soalan yang gagal dijawab sepenuhnya oleh pelajar adalah B7, C1c,

C1d, C2d, B11, B12, B19, C3b, C3c, C3d dan B15.

Jadual 1.2 Kekerapan dan peratusan responden berkaitan konsep haba dan suhu

Fokus soalan Item

Betul Kurang tepat Salah

Bilangan % Bilangan % Bilangan %

Definisi haba B1

B6

23

18

71.9

56.3

-

-

9

14

28.1

43.7

v

Alat dan unit

menyukat suhu

B2

B16

B17

18

13

8

56.3

40.6

25.0

-

-

2

6.3

14

19

22

43.7

59.4

68.7

Konsep haba B7

B8

B9

B20

C1c

C1d

C1e

C1f

C2c

C2d

-

8

4

12

-

-

6

-

2

-

25.0

12.5

37.5

18.8

6.3

-

-

-

-

-

-

-

4

-

-

12.5

32

24

28

20

32

32

26

28

30

32

100.0

75.0

87.5

62.5

100.0

100.0

81.2

87.5

93.7

100.0

Konsep suhu B11

B12

B13

B14

B18

B19

C1a

C1b

C2b

C2a

-

-

10

3

4

-

30

1

8

-

31.3

9.4

12.5

93.7

3.1

25.0

-

-

-

-

-

-

-

-

-

5

15.6

32

32

22

29

28

32

2

31

24

27

100.0

100.0

68.7

90.6

87.5

100.0

6.3

96.9

75.0

84.4

Aplikasi berkaitan

haba

B3

B10

C3a

23

1

18

71.9

3.1

56.3

-

3

-

9.4

9

28

14

28.1

87.5

43.7

Teori atom dan

konduktor haba

B4

B5

C3b

C3c

C3d

18

7

-

-

-

56.3

21.9

-

-

-

-

-

14

25

32

32

32

43.7

78.1

100.0

100.0

100.0

Kesan haba terhadap

suhu

B15 - - 32 100.0

Sehubungan dengan itu, satu kaedah pengajaran dan pembelajaran yang menarik perlu

diperkenalkan untuk meningkatkan minat dan sikap pelajar dalam mata pelajaran sains

khususnya topik haba. Justeru itu, kajian ini direka bentuk untuk menggunakan kaedah

permainan realiti televisyen dalam mata pelajaran sains bagi meningkatkan kefahaman

pelajar tingkatan satu

1.4 TUJUAN KAJIAN

Berdasarkan pernyataan masalah kajian yang dibincangkan di atas, kajian ini dilakukan untuk

melihat penggunaan kaedah pengajaran dan pembelajaran berbentuk permainan program

realiti televisyen dalam topik haba ke atas sikap, minat dan pencapaian pelajar sains tingkatan

satu. Di samping itu, kajian ini adalah untuk mengetahui lebih mendalam amalan pengajaran

vi

dan pembelajaran melalui pengajaran dan pembelajaran menggunakan kaedah permainan

program realiti televisyen dalam aktiviti pengukuhan topik haba, pelaksanaannya dan

bagaimana pengkaji mengalami pengajaran dan pembelajaran berdasarkan kaedah tersebut

dengan menggunakan reka bentuk kajian tindakan.

1.5 OBJEKTIF KAJIAN

Terdapat tujuh objektif kajian yang dibentuk bagi tujuan kajian iaitu:

i. Melihat sejauh mana penggunaan permainan realiti televisyen dalam topik haba sebagai aktiviti pengukuhan dalam sesi pembelajaran pelajar tingkatan 1

ii. Melihat sejauh mana penggunaan permainan program realiti televisyen dalam topik haba terhadap sikap, minat dan pencapaian pelajar tingkatan 1 setelah menjalani

permainan

iii. Mengkaji penggunaan permainan program realiti televisyen terhadap minat dan sikap pelajar tingkatan 1 dalam topik haba

iv. Mengenal pasti penggunaan permainan program realiti televisyen terhadap ujian pencapaian pelajar tingkatan 1 dalam topik haba

v. Mengenal pasti sama ada terdapat perbezaan yang signifikan bagi minat dan sikap pelajar terhadap kaedah permainan realiti televisyen antara ujian pra dan pos

vi. Melihat pandangan pelajar tingkatan 1 terhadap penggunaan kaedah permainan program realiti televisyen sebagai aktiviti pengukuhan dalam topik haba

1.6 PERSOALAN KAJIAN

Terdapat tujuh persoalan kajian yang dibentuk bagi tujuan kajian iaitu :

i. Sejauh manakah terdapat peningkatan dalam aktiviti pengukuhan dalam sesi pembelajaran pelajar tingkatan 1 setelah terlibat dalam kaedah permainan realiti

televisyen dalam topik haba?

ii. Sejauh manakah penggunaan permainan program realiti televisyen dalam topik haba dapat meningkatkan sikap, minat dan pencapaian pelajar tingkatan 1 setelah menjalani

permainan?

iii. Apakah penggunaan permainan program realiti televisyen dalam topik haba terhadap sikap dan minat pelajar setelah menjalani permainan?

iv. Apakah penggunaan permainan program realiti televisyen dalam topik haba terhadap pencapaian pelajar setelah menjalani permainan?

v. Adakah terdapat perbezaan yang signifikan bagi sikap dan minat pelajar terhadap kaedah permainan realiti televisyen antara ujian pra dan pos?

vii

vi. Sejauh manakah pandangan pelajar tingkatan 1 terhadap penggunaan kaedah permainan program realiti televisyen sebagai aktiviti pengukuhan dalam

pembelajaran?

1.7 KEPENTINGAN KAJIAN

Kajian ini juga dapat memberikan maklumat kepada pihak yang terlibat dalam bidang

pendidikan iaitu guru, institusi-institusi latihan perguruan dan Bahagian Pendidikan Guru,

Kementerian Pelajaran Malaysia.

i. Guru

Hasil kajian dapat memberi panduan kepada guru tentang kepentingan pengajaran melalui

permainan khususnya dalam reka bentuk kajian tindakan. Penggunaan panduan yang

terancang dapat memberi panduan yang jelas kepada guru-guru sains dalam melaksanakan

suatu kaedah yang kreatif dan inovatif bagi menarik minat dan tumpuan pelajar. Pengajaran

ini adalah berpusatkan pelajar dan penyediaan bahan pengajaran yang bersesuaian dengan

tahap akademik pelajar serta persekitaran fizikal yang menyokong pelaksanaan kajian mampu

menggalakkan proses pembelajaran. Perubahan minat akan mengubah sikap seterusnya

pencapaian pelajar dalam mata pelajaran Sains dapat diperkukuhkan.

ii. Panitia sains

Dapatan dari hasil kajian dapat membantu pihak panitia sekolah merancang satu sesi

pengajaran dan pembelajaran yang lebih berpusatkan pelajar serta berdasarkan huraian

sukatan pelajaran yang telah ditetapkan. Pihak panitia juga boleh membuat dokumentasi bagi

menilai keberkesanan kaedah pengajaran dan pembelajaran dalam mata pelajaran sains tulen

seperti Biologi, Fizik dan Kimia..

iii. Institusi-institusi Latihan Perguruan

Menerusi hasil penyelidikan kajian ini, pihak-pihak yang terlibat dalam penyediaan tenaga

pengajar menyedari kepentingan pendekatan ini dalam mempelbagaikan pendekatan yang

kreatif dan berkesan dalam pengajaran dan pembelajaran Sains. Guru pelatih sama ada di

maktab atau di universiti seharusnya didedahkan dengan kaedah pengajaran yang berpusatkan

pelajar bagi membentuk pelajar yang holistik.

iv. Bahagian Pendidikan Guru, Kementerian Pelajaran Malaysia

Hasil penyelidikan ini dapat memberi sumbangan supaya modul pengajaran melalui

permainan dapat dibentuk agar boleh digunakan oleh guru-guru. Pihak Kementerian juga

boleh membantu dari segi peruntukkan untuk menerbitkan buku panduan atau cakera padat

(CD) kepada guru Sains hasil daripada perbincangan penyelidik-penyelidik yang telah

menjalankan kajian berkenaan kaedah permainan.

viii

1.8 BATASAN KAJIAN

Kajian ini berbentuk kajian tindakan yang mempunyai batasan-batasan seperti berikut:

i. Kajian ini hanya dijalankan dalam tempoh lapan minggu. Oleh itu, keputusan yang diperoleh hanya merujuk kepada kesan pengajaran dalam tempoh yang singkat sahaja.

Oleh itu, generalisasi yang dapat dilakukan adalah terhad kepada sampel yang dikaji

sahaja. Peruntukkan masa pengajaran adalah 60 minit iaitu 2 waktu dan pengajaran

dilakukan 2 kali seminggu.

ii. Sampel dan populasi kajian terbatas kepada sebuah sekolah sahaja iaitu SMK Dato Abu Bakar Baginda. Sampel kajian terhad kepada 33 orang pelajar tingkatan satu dan

majoriti pelajar berbangsa Melayu. Kajian ini juga terbatas kepada pelajar tingkatan

satu sahaja di mana proses pemindahan pembelajaran mereka masih di peringkat

rendah dan minat mereka mudah dipupuk.

iii. Kajian ini terbatas kepada penggunaan kaedah pengajaran dan pembelajaran menggunakan program realiti televisyen iaitu sains Jeopardy ke atas sikap, minat dan

pencapaian pelajar terhadap mata pelajaran Sains khususnya topik haba. Permainan

berbentuk kuiz berbantukan komputer dengan menggunakan perisian Power Point

interaktif serta berkonsepkan latih tubi dalam menguji pemahaman pelajar menerusi

persaingan positif antara kumpulan.

iv. Kajian ini dijalankan secara kajian tindakan. Guru yang mengendalikan pengajaran di dalam kelas berpengalaman mengajar Sains melebihi 10 tahun dan berpengetahuan

dalam isi kandungan. Penekanan aspek kajian tindakan praktikal dilakukan kerana

memudahkan sesi pengumpulan dan menganalisis data.

v. Kajian ini hanya melibatkan sebuah topik dalam mata pelajaran sains iaitu topik Haba. Pemilihan topik bab 7 dalam sukatan pelajaran sains tingkatan 1 kerana bersesuaian

dengan konsep kesepaduan iaitu pendidikan sains harus dihubungkaitkan dengan

bidang lain dan kehidupan seharian untuk mengukuhkan lagi pengajaran dan

pembelajaran sains. Dapatan kajian lepas, hampir satu per tiga daripada 485 pelajar

Tingkatan Empat di sekitar Perlis, Kedah dan Pulau Pinang didapati miskonsepsi

terhadap haba di dalam kajian Lee dan rakan-rakan pada tahun 1992 (Mohd Ali 2008).

Sehubungan dengan itu, hasil dapatan kajian lepas menjadi justifikasi untuk topik

Haba dikaji dalam penyelidikan ini.

ix

BAB 2

TINJAUAN LITERATUR

2.1 PENGENALAN

Bab ini membincangkan kajian literatur dan sorotan kajian lepas berkaitan dengan kajian

tindakan atau penyelidikan tindakan bagi memandu arah kajian pengkaji dalam mendapatkan

gambaran nyata untuk merangka perkara yang berkaitan dengan pemboleh ubah yang dikaji.

Kepentingan kajian literatur dalam kajian tindakan diperjelaskan oleh pengkaji terdahulu iaitu

membolehkan penyelidik membina kerangka konsep kajian (Mc Niff dan Whitehead 2009),

menentukan topik yang sesuai, relevan dan tidak ad hoc untuk dikaji, sebagai kerja asas

dalam suatu penyelidikan serta dapat menyediakan unsur waspada kepada penyelidik bagi

suatu kajian yang berpotensi (Macintyre 2000). Dengan itu, kajian literatur adalah suatu yang

bermakna dalam penyelidikan tindakan bagi memastikan kajian adalah menepati sasaran

atau objektif yang hendak dicapai. Selain itu, kajian lepas merupakan tinjauan literatur

sebagai asas dan rujukan bagi setiap pemboleh ubah penyelidikan yang berhubung kait

dengan kaedah pengajaran permainan realiti televisyen. Kajian lepas di dalam dan di luar

negara juga dipaparkan dalam bab ini bagi menyokong penyelidikan tindakan yang

dilakukan. Malahan, perbincangan yang terperinci dengan pemboleh ubah kajian dan

diharapkan dapat meningkatkan pencapaian pelajar dalam mata pelajaran sains.

2.2 KAEDAH PENGAJARAN MELALUI PERMAINAN

Pengajaran ialah sesuatu tugasan dan aktiviti yang diusahakan bersama oleh guru dan

muridnya. Pengajaran ini adalah dirancangkan guru secara sistematik dan teliti untuk

melaksanakannya dengan kaedah dan teknik mengajar yang sesuai, membimbing, menggalak

dan memotivasikan pelajar supaya mengambil inisiatif untuk belajar, demi memperoleh ilmu

pengetahuan dan menguasai kemahiran yang diperlukan. Dalam proses pengajaran dan

pembelajaran, amalan pengajaran guru mempunyai kesan positif kepada pembangunan diri

pelajar. Pengajaran sebagai suatu bidang sains adalah merupakan satu siri aktiviti yang

bercorak saintifik kerana pengajaran yang berkesan hanya boleh berlaku atas penggunaan

prinsip-prinsip dan kaedah-kaedah mengajar yang telah dikaji dan diuji oleh pakar-pakar

pendidik berkaitan dengan penyebaran ilmu pengetahuan atau kemahiran yang tertentu (Ee

Ah Meng 1999). Pengajaran juga bermaksud tindakan seseorang (guru-guru) yang cuba

membantu orang lain mengembangkan potensi mereka ke tahap maksimum dalam semua

aspek pembangunan diri (Mohd Hisyam Yong Kassim Yong Ah Kiew 2005). Pendapat

Kamaruddin dan Siti Hajar (2003) pula menyatakan pengajaran merujuk kepada proses

menyampaikan spesifikasi oleh guru kepada pelajar untuk menghasilkan pembelajaran.

Pelaksanaan pengajaran dalam konteks kajian ini merujuk kepada pelaksanaan guru dalam

mengendalikan pengajaran menggunakan permainan program realiti televisyen secara

sistematik dan memastikan pelajar mempelajari dan menguasai topik haba. Sehubungan itu,

x

sebarang aspek pendekatan kaedah permainan perlu diperjelaskan bagi memudahkan kajian

dilaksanakan.

2.3 PENGGUNAAN TEKNIK PERMAINAN DALAM PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN SAINS

Pengajaran dan pembelajaran sains menggunakan permainan adalah salah satu teknik

pengajaran yang kreatif dan inovasi bagi memastikan tumpuan pelajar adalah konsisten

ketika sesi pengajaran berlaku. Permainan menjadikan minda manusia sedar dan

menyesuaikan diri secara langsung sebagai seorang pemain, malahan dapat memahami sama

ada seorang pelajar itu belajar atau tidak dengan bantuan dalam aspek pembangunan

permainan dan dapat memberi gambaran masa depan mereka (Zyda 2007). Selain itu,

Gruending et al. (1991) menegaskan bahawa permainan dalam pendidikan direka untuk

mencapai hasil pembelajaran yang diharapkan. Oleh yang demikian, aspek berkaitan

permainan dikupas secara terperinci bagi meyakinkan permainan dalam pengajaran dan

pembelajaran sains dapat memberikan manfaat kepada kedua-dua pihak sama ada tenaga

pengajar dan pihak pelajar (murid).

Kajian lepas (Gosen & Washbush 2004; Proserpio & Gioia 2007; Zantow, Knowlton

& Sharp 2005) menunjukkan bahawa permainan mempunyai potensi untuk menarik pelajar-

pelajar dalam proses pembelajaran dan menggalakkan mereka untuk melibatkan diri dengan

persekitaran yang lebih interaktif (Afari, Aldridge & Fraser 2012). Pelbagai kaedah

permainan telah diterapkan di peringkat sekolah rendah. John Dabell (2010) dalam buku

penulisannya bertajuk Games, Ideas and Activities for Primary Science telah merekodkan

sebanyak 32 jenis permainan yang boleh dilaksanakan di dalam kelas peringkat sekolah

rendah. Kebanyakan permainan yang diperkenalkan bertujuan untuk memperkayakan

perbendaharaan kata dan meningkatkan pemahaman mengenai istilah-istilah sains,

mengukuhkan hubungan di antara konsep dan idea-idea utama dan mempertimbangkan jenis

sumber maklumat yang pelajar digunakan untuk menjawab soalan-soalan berkaitan

Dalam kajian Geraldine Monggillo (2010) yang menggunakan pendekatan permainan

realiti televisyen yang berbeza, pengkaji memerhatikan dan menyelidik kaedah permainan

menerusi seorang guru sains bernama Puan Wood. Guru ini merupakan seorang pemegang

ijazah dalam pendidikan yang berpengalaman dalam mengajar sains selama 10 tahun serta

telah dilatih khas dalam program sains. Pengkaji mendapati guru berkenaan mempunyai

matlamat jangka pendek iaitu untuk memberi peluang kepada pelajar bagi membina dan

berkongsi pemahaman mereka tentang kandungan mata pelajaran sains yang mereka alami

dalam aktiviti tidak formal seperti permainan serta aspek koperatif di kalangan pelajarnya.

Pendedahan permainan di lakukan terhadap kumpulan pelajar berpencapaian sederhana

dalam purata umur 12 tahun. Guru sains tersebut telah memilih sebanyak 26 perbendaharaan

kata berdasarkan setiap unit sains yang meliputi konsep dan tatabahasa. Hasil dapatan

menunjukkan peratusan pelajar mencapai tahap konsep literasi saintifik adalah pada kadar

yang tinggi dalam setiap permainan yang diperkenalkan. Selain itu, soalan-soalan konsep

sains yang diajukan kepada peserta melalui ujian pencapaian juga menunjukkan tahap literasi

yang memberangsangkan. Oleh yang demikian, pengkaji mendapati kaedah permainan dari

xi

aspek pendidik atau tenaga pengajar boleh menggunakan kemahiran sedia ada pelajar bagi

memudahkan kandungan pembelajaran dicapai melalui penambahbaikan yang mempunyai

unsur keseronokan dalam kurikulum sains.

Selain itu, pelbagai kajian melaporkan kaedah permainan Jeopardy ini dikaitkan

dengan sesi pengukuhan pelajar bagi memastikan minat, sikap dan pencapaian pelajar

menunjukkan tahap peningkatan yang memberangsangkan. Permainan Jeopardy adalah suatu

permainan yang sangat baik untuk mempelajari maklumat baru, mengaplikasi konsep dan

mengulang kaji maklumat (Stern 1989; Azriel et al. 2005), malahan boleh digunakan sebagai

hari terakhir sesi pembelajaran atau sesi kesimpulan selepas suatu bahan atau subjek telah

dibentangkan dan dibincangkan dalam kelas, seperti kajian semula bahan lama atau sebagai

bahan untuk suatu pembentangan (Cook 1997). Sebaliknya dalam kajian Alessandro et al.

(2002), menyatakan permainan ini digunakan sebagai kaedah intervensi dalam suatu program

sesebuah residen, permainan ini merupakan satu alat penyediaan yang efektif sebelum ujian

(Bayer-Hummel 2010). Gibson (1991) menjelaskan permainan Jeopardy dapat

mengorganisasikan pelajar dalam penyediaan peperiksaan dan merangsang semangat pelajar

dalam sesuatu topik. Kini, penggunaan permainan ini berasaskan web telah di implementasi

bagi tujuan sesi ulang kaji bagi mengukuhkan pengetahuan konsep (Massey, Brown &

Johnston 2005). Oleh itu, permainan sains Jeopardy merupakan permainan yang berkesan

membolehkan pengkaji mengaplikasi dalam sesi pengukuhan selepas pembelajaran topik

haba bagi memastikan pelajar tingkatan 1 mengukuhkan pemahaman berkaitan haba.

2.4 KAJIAN TINDAKAN

Setiap penyelidikan memerlukan pengkaji memahami maksud atau konsep sesuatu kajian.

Pengkaji memilih kajian tindakan sebagai pilihan kerana ketetapan bahagian tajaan

pendidikan dalam penyelidikan. Kajian tindakan dalam pendidikan secara asasnya

diperkenalkan oleh Stephen Corey dalam tahun 1953. Perkembangan kajian tindakan di

peringkat luar negara adalah menggalakkan seperti di Eropah, Amerika Syarikat dan

Australia semenjak 1970an sehingga kini. Mulai era 1990-an, kajian tindakan di Malaysia

diperkembangkan oleh pihak tertentu dan diurus setia oleh Bahagian Perancangan dan

Penyelidikan Dasar Pendidikan (BPPDP) yang berperanan sebagai penggerak utama projek

pemupukan budaya penyelidikan di kalangan guru. Selain itu, Jabatan Pelajaran Negeri (JPN)

dan Pejabat Pelajaran Daerah (PPD) di semua negeri adalah bertanggungjawab dalam

merealisasikan juga matlamat memupuk budaya penyelidikan di kalangan guru sekolah

(BPPDP KPM 2008). Sehubungan dengan itu, guru bertindak sebagai penyelidik sewajarnya

mengetahui pelaksanaan sesuatu kajian bagi mempertingkatkan kualiti sesi pengajaran dan

pengajaran.

Penekanan konsep kajian tindakan adalah dalam aspek prinsip kajian yang diutarakan

oleh Mc Niff dan Whitehead (2002). Penjelasan prinsip-prinsip dinyatakan seperti bawah:

1. Kajian tindakan adalah satu cara tertentu penyelidikan pembelajaran pengkaji sendiri. Ia adalah cara yang praktikal untuk melihat amalan pengkaji bagi memeriksa sama

ada penyelidikan itu perlu dilaksanakan. Jika pengkaji merasakan bahawa amalan itu

adalah suatu kes maka beliau akan cuba menghasilkan bukti untuk menyokong kajian.

xii

Sebaliknya, jika pengkaji merasakan bahawa amalan itu memerlukan perhatian dan

memerlukan suatu kaedah yang perlu diambil tindakan untuk ditingkatkan, seterusnya

pengkaji perlu mengemukakan keterangan bagi menunjukkan sesuatu amalan itu telah

bertambah baik.

2. Kedua-dua pengkaji menjelaskan kajian tindakan yang dilakukan oleh seseorang individu maka ia dikenali sebagai pengamal kajian (practitioner research). Selain itu,

ia melibatkan cara penyelidik berfikir dengan teliti tentang apa yang dilakukan, maka

ia juga boleh dipanggil amalan reflektif kendiri (self reflective practice).

3. Penyelidik tindakan menyiasat kehidupan mereka sendiri dan berhubung dengan orang lain sebagai rakan sekerja. Kajian tindakan adalah suatu siasatan refleksi

kendiri, yang dijalankan dalam sesuatu organisasi bersama rakan sejawat yang

bertindak sebagai peserta kajian dan rakan pembelajaran kritikal.

4. Idea kajian tindakan merujuk kepada rangka kerja teori yang memberi petunjuk kepada amalan yang dilakukan. Selain itu, penyelidikan tindakan merupakan satu

syarat yang menandakan satu proses interaksi manusia di antara satu sama lain.

5. Penyelidik tindakan berkongsi set tertentu seperti kepercayaan, komitmen dan harapan. Apa yang mereka lakukan (penyelidikan tindakan) adalah satu set amalan

yang menunjukkan kepercayaan manusia, komitmen dan harapan dalam sesuatu

amalan. Penyelidik menjalankan penyelidikan untuk membantu mereka belajar

bagaimana untuk mewujudkan suatu harapan sosial (Rorty 1999) dan mengambil

tindakan untuk cuba merealisasikan harapan berkenaan dari segi evolusi sosial.

Sehubungan dengan itu, dalam menjalankan kajian tindakan pegangan konsep perlu

dipatuhi bagi memastikan seorang penyelidik mempunyai dasar pemahaman yang kukuh

berkaitan penyelidikan dan kajian yang dijalankan mematuhi landasan yang telah ditentukan.

Peranan guru sebagai penyelidik juga dapat meningkatkan kepakaran seseorang guru

dalam suatu mata pelajaran (Chow dan Jaizah 2011). Guru yang mempunyai iltizam yang

tinggi dan bertindak sebagai agen perubahan dapat meningkatkan pencapaian murid dan

pencapaian sekolah. Guru-guru dan pentadbir perlu mengenal pasti dengan jelas teknik

berkesan untuk meningkatkan pembelajaran pelajar dan bagaimana untuk membangunkan

satu set amalan pengajaran yang berjaya berdasarkan pengetahuan berkaitan pembelajaran

pelajar (Airasian 2001). Berdasarkan pelaksanaan dan perkongsian penyelidikan yang

dilaksanakan mampu mengelakkan pengulangan amalan (Othman 2011) dan seorang guru

yang berperanan sebagai penyelidik hendaklah menjalankan kajian mengikut etika dan

memahami setiap peringkat (kitaran) kajian dalam memastikan hasil ilmiah yang dilaporkan

dapat dimanfaatkan bersama.

xiii

BAB 3

PENDAHULUAN

3.1 PENGENALAN

Kajian-kajian lepas telah membuktikan bahawa kaedah permainan memberi kesan positif

dalam membentuk proses pemindahan pembelajaran di kalangan pelajar. Sebenarnya, kaedah

ini bukan sahaja dapat memberi keseronokan malah ia juga merupakan sumber motivasi yang

mendorong pelajar menggunakan kemahiran-kemahiran yang dipelajari untuk mencapai

sesuatu matlamat. Dalam kajian ini, metodologi yang digunakan tertumpu pada penggunaan

kaedah permainan dalam mengukuhkan pemahaman pelajar sepenuhnya dalam topik haba

dan bagaimana penggunaan kaedah permainan dapat mengatasi kelemahan tersebut. Bab ini

membincangkan reka bentuk kajian, sampel kajian, instrumen kajian, kaedah melaksanakan

kajian dan tatacara penganalisisan data.

3.2 REKA BENTUK KAJIAN

Kajian ini menggunakan reka bentuk kajian tindakan bagi melihat perubahan minat ,sikap

dan pencapaian pelajar dalam topik haba dengan menggunakan kaedah permainan program

realiti televisyen. Fleeming (2000) menyatakan kajian tindakan adalah siasatan yang

sistematik dalam sekolah atau situasi bilik darjah dengan niat memberi inspirasi kepada

kualiti pengajaran dan pembelajaran dan mendapat pemahaman yang lebih mendalam tentang

suatu kandungan yang kompleks di mana kejadian atau fenomena(situasi) yang di kaji

berlaku. Selain itu, kajian tindakan yang dilakukan oleh guru di sekolah merupakan

pendekatan penyelidikan bersifat kualitatif kerana ini mengutamakan aktiviti kajian yang

boleh dilakukan dalam alam persekitaran atau situasi yang sebenar di sekolah serta

pengupasan tindakan yang diambil dalam sesuatu situasi dapat diselidik secara terperinci

dengan menggunakan kaedah deskriptif (Alis 2009). Kebanyakan pengkaji-pengkaji

terdahulu menekankan aspek pengumpulan data menggunakan pendekatan kualitatif dalam

kajian tindakan (Othman 2008; Zailah 2005). Sebaliknya, Creswell (2012) menyatakan kajian

tindakan menggunakan pengumpulan data berdasarkan sama ada kaedah kuantitatif atau

kualitatif atau kedua-duanya. Beliau juga menekankan bahawa kajian tindakan berbeza

berbanding kajian lain kerana ia spesifik kepada suatu isu praktikal dan bertujuan untuk

mendapatkan penyelesaian kepada masalah. Pernyataan ini turut di sokong oleh. Sehubungan

dengan itu, kajian ini menggunakan pendekatan kuantitatif dan kualitatif.

3.3 SAMPEL KAJIAN

Populasi kajian ini terdiri daripada pelajar-pelajar Tingkatan 1 Gigih berjumlah 33 orang iaitu

18 perempuan dan 15 lelaki yang berbangsa Melayu. Saiz sampel dalam penyelidikan

kualitatif yang dijalankan dalam suatu tempat kejadian biasanya kecil atau sering dalam

jumlah yang sangat terhad (Wiersma dan Jurs 2005). Walau bagaimanapun, pemilihan

xiv

kesemua pelajar dalam kelas ini adalah bertepatan memandangkan ia adalah reka bentuk

kajian tindakan yang bermatlamat untuk menyelesaikan masalah yang di hadapi oleh guru

atau pendidik terhadap pencapaian pelajar dalam pembelajarannya. Pemilihan peserta kajian

tindakan atau dikenali sebagai penerima tindakan adalah berdasarkan fokus kajian yang

hendak dilakukan oleh penyelidik dalam situasi proses pengajaran dan pembelajaran bilik

darjah dengan penerima tindakan iaitu pelajar memperoleh kemahiran atau mencapai

keputusan yang lebih baik dari dahulu untuk subjek tertentu (Chuah Kim Hwa 2010). Dengan

demikian, kajian tindakan adalah amat sesuai bagi penyelidik yang ingin mencari

pemahaman mendalam ke atas isu, peristiwa atau fenomena yang menjadi bahan kajian

3.4 LOKASI KAJIAN

Kajian ini dijalankan di Sekolah Menengah Kebangsaan Dato Abu Bakar Baginda yang terletak di daerah Sepang. Sekolah ini terletak di antara Institut Pendidikan Guru Kampus

Pengajian Islam dan Institut Latihan Islam Malaysia (ILIM). Kedudukan sekolah ini

berdekatan dengan Bandar Baru Bangi dan dikategorikan sekolah Gred B. Pada 4 Januari

2010, sekolah ini telah mula menerima pelajar-pelajar sulungnya seramai 523 orang dan 52

orang guru. Pada ketika itu, hanya 14 buah kelas tingkatan satu, 4 buah kelas tingkatan dua, 2

buah kelas tingkatan 4 dan dua kelas pendidikan khas yang dibuka. Kini, populasi pelajar

seramai 1247 orang dan kebanyakkan pelajar adalah berbangsa Melayu dan berasal dari

kampung-kampung di sekitar Sungai Merab dan kawasan perumahan Bandar Baru Bangi.

Taylor dan Bogdan (1994, dalam Othman 2009) menekankan aspek pemilihan lokasi dan

sekolah juga mestilah mengambil kira perkara berikut, iaitu :

(i) Mudah dan boleh dimasuki

(ii) Terdapat situasi yang kaya dengan proses melalui responden, program, interaksi dan struktur yang diminati oleh responden

(iii)Penyelidik dapat membina peranan serta hubungan erat (rapport) dengan responden

(iv) Kualiti dan kredibiliti data yang diperoleh agak terjamin

3.5 INSTRUMEN KAJIAN

3.5.1 Soal Selidik

Kajian ini menggunakan borang soal selidik sebagai instrumen kajian bagi mengumpul data

yang diperlukan dalam kajian. Soal selidik telah digunakan secara meluas dalam penyelidikan

kuantitatif kerana seragam, reka bentuk yang sangat berstruktur adalah serasi dengan

pendekatan kuantitatif. Penggunaan soal selidik dalam kajian tindakan digunakan penyelidik

untuk mendapatkan pendapat (Macintyre 2000; Kemmis & McTaggart 1998), sebagai alat

pengumpulan data atau memperoleh data dengan mudah (Othman 2011; BPPDP KPM 2008;

McNiff & Whitehead 2006; Madzniyah et al. 1995) Pembinaan soal selidik telah dilakukan

berdasarkan andaian :

xv

i. Responden dapat membaca dan memahami item-item.

ii. Responden mempunyai pengetahuan dan pengalaman yang mencukupi untuk

menjawab item-item soal selidik.

iii. Responden secara sukarela dan ikhlas menjawab soal selidik.

Oleh yang demikian, soal selidik yang dibina pengkaji ( Lampiran B) dalam

memastikan minat dan sikap pelajar diukur sebelum dan selepas penggunaan kaedah

permainan realiti televisyen adalah memastikan responden khususnya pelajar tingkatan 1

dapat memberikan maklum balas yang dikemukakan dalam pembinaan item yang menepati

kehendak kajian.

3.5.2 Temu bual

Protokol temu bual adalah satu borang yang dibina oleh pengkaji yang mengandungi arahan

untuk proses temuduga, soalan-soalan yang akan ditanya dan ruang untuk mengambil nota

jawapan daripada yang di temu duga (Creswell 2012). Pembinaan protokol temu bual dirujuk

daripada kajian-kajian lepas, Noor Akmar (2000) dan Iriani (2006) yang menggunakan

kaedah permainan dalam sesi pembelajaran sains bagi melihat perspektif pelajar terhadap

mata pelajaran sains(Lampiran C). Penyelidik kajian tindakan menggunakan kaedah temu

bual sebagai salah satu alat pengumpulan data dalam kajian tindakan (Kemmis & McTaggart

1988; McNiff & Whitehead 2005). Temu bual adalah kaedah terbaik untuk meneroka (probe)

dan mendapatkan maklumat daripada informan seperti pelajar dengan secara mendalam

terhadap kajian yang dijalankan (BPPDP KPM 2005). Selain itu, protokol temu bual yang

dibina melibatkan proses kesahan daripada pakar yang terlibat dengan mengemukakan

permohonan bersurat bagi memastikan soalan yang dikemukakan menepati persoalan kajian.

Pemilihan responden di kalangan pelajar adalah berdasarkan pandangan daripada guru subjek

yang terbabit dalam kajian. Pengkaji juga perlu memainkan peranan yang sesuai mengikut

situasi yang dihadapi dengan responden supaya kualiti perbualan dapat dipenuhi (Chow dan

Jaizah 2011). Oleh itu, soalan-soalan yang dikemukakan dalam temu bual dapat memastikan

pengkaji berupaya menjawab persoalan kajian dan pembinaan protokol temu bual menepati

proses pembinaan instrumen kajian.

3.5.3 Ujian pencapaian

Penggunaan ujian dalam kajian tindakan adalah salah satu sumber untuk mengumpul

tindakan yang dilaksanakan oleh penyelidik terhadap pelajar (Chuah Kim Hwa 2010) dan

sebagai aspek penilaian untuk melihat kelemahan pelajar (Yusof dan Walter Alvin Jiniti

2010). Dalam kajian ini, ujian pencapaian sains merupakan ujian yang sama dan digunakan di

dalam ujian pra dan ujian pos. Ujian pencapaian mengukur secara khusus sejauh mana pelajar

telah menguasai isi suatu mata pelajaran yang diajar (Siti Rahayah 2008). Ujian dalam

penilaian ini dibina oleh penyelidik berdasarkan topik Haba. Topik ini berdasarkan buku teks

yang dibekalkan kepada pelajar. Tajuk haba yang disenaraikan adalah merangkumi 6 sub

topik yang iaitu konsep haba sebagai satu bentuk tenaga, kesan pengaliran haba, kesan haba

dan jirim, aplikasi prinsip pengembangan dan pengecutan jirim, penyerap dan pembebas haba

yang baik dan faedah pengaliran haba (Lampiran D). Ujian pra dilaksanakan sebelum kaedah

permainan dilaksanakan. Ujian ini dijalankan dengan tujuan untuk menentukan sejauh mana

pemahaman pelajar dalam aktiviti pengukuhan dari segi pencapaian sebelum penggunaan

xvi

kaedah permainan realiti televisyen diperkenalkan. Ujian pos dilakukan setelah kaedah

permainan dilaksanakan. Ujian ini dijalankan dengan tujuan untuk mengenal pasti sejauh

mana peningkatan pencapaian responden (pelajar) selepas kaedah permainan realiti

televisyen dilaksanakan. Oleh yang demikian, pembinaan ujian pencapaian perlu dirancang

dengan teliti supaya perkara yang hendak diukur dapat dicapai.

3.6 KAJIAN RINTIS

Kajian rintis adalah kajian yang dibuat sebelum kajian sebenar dijalankan yang bertujuan

bagi memastikan alat-alat kajian mempunyai kebolehpercayaan dan kesahan yang tinggi serta

dapat menyelesaikan masalah-masalah yang mungkin berlaku semasa kajian sebenar

dijalankan. Morrison (1971) menegaskan kajian rintis dapat membantu penyelidik

memperoleh petunjuk awal tentang mana-mana bahagian kajian yang mungkin tidak tepat

atau gagal serta mengenal pasti kaedah atau instrumen kajian yang tidak betul atau kurang

sesuai (Md Nor dan Tay Chien Wey 2010). Berdasarkan pendapat Siegal (1988) tujuan kajian

rintis ialah untuk mengetahui kesesuaian item yang dibina kepada responden kajian terutama

dari segi penggunaan istilah dan struktur ayat serta mengenal pasti sama ada responden

memahami setiap pernyataan bagi item yang dibina. Dengan itu, penyelidik membenarkan

responden bertanya jika terdapat pernyataan item yang kabur dan kurang difahami.

Tambahan beliau lagi, kajian rintis juga bertujuan untuk memastikan responden memahami

kehendak setiap item di dalam instrumen yang diedarkan. Dalam kajian ini, perjalanan kajian

rintis instrumen di jelaskan secara ringkas. Penyelidik melaksanakan kajian rintis ini di

Sekolah Menengah Kebangsaan Dengkil, Selangor. Sekolah ini dipilih kerana ia merupakan

sekolah harian dan mempunyai pelajar yang hampir sama tahap pencapaiannya dengan

populasi sebenar kajian. Dari segi kedudukan geografi pula, lokasi sekolah rintis iaitu di

Dengkil, tidak jauh daripada lokasi populasi sebenar iaitu di pinggir Bandar Baru Bangi.

Kajian rintis dijalankan ke atas 45 orang pelajar tingkatan 1 bertujuan untuk kejelasan

maksud item. Pentadbiran kajian rintis dijalankan dengan kebenaran guru subjek ke atas

responden terpilih di dalam kelas. Selain itu, sebelum kajian rintis penyelidik juga

menunjukkan borang kepada penyelia bagi mendapatkan pandangan dan rakan yang lebih

berpengalaman untuk mendapatkan gambaran dalam melaksanakan kajian rintis. Namun

begitu, kajian rintis yang dijalankan hanya sekali disebabkan kekangan masa dan responden

kajian bercuti secara bergilir kerana pihak sekolah telah mengeluarkan notis cuti bagi

menghadapi peperiksaan PMR.

3.7 ALAT BANTU MENGAJAR

Pembangunan alat bantu mengajar memainkan peranan penting dalam kajian ini bagi

memastikan penggunaan kaedah permainan realiti televisyen terhadap sikap, minat dan

pencapaian pelajar tingkatan satu dapat diperhatikan. Penggunaan bahan bantu mengajar

yang sesuai akan mendorong minat pelajar untuk melalui prose pembelajaran yang

menyeronokkan (Norma 2004). Kaedah permainan realiti televisyen adalah permainan

Jeopardy yang dibina menggunakan perisian power point interaktif. Penggunaan komputer

atau kaedah ICT dalam pembelajaran sains dapat melibatkan diri pelajar secara aktif dalam

proses pembelajaran dengan menunjukkan peningkatan minat dan tumpuan perhatian (Zurida

xvii

et al. 2006). Permainan Jeopardy adalah suatu permainan kuiz berbentuk pendidikan yang

telah diubahsuai oleh seorang profesor matematik dari Universiti Akron, Amerika Syarikat

berdasarkan siaran realiti televisyen yang popular di Amerika yang mengandungi topik-topik

seperti sejarah, seni, budaya pop, sains dan sukan. Permainan ini mempunyai format soalan-

jawapan yang unik di mana peserta dipaparkan jawapan sebagai petunjuk untuk mereka

memberikan jawapan dalam bentuk soalan atau suatu frasa ayat pertanyaan (Afari et al.

2012). Dalam kajian ini, pengkaji menggunakan permainan ini sebagai suatu aktiviti

pengukuhan dalam topik haba setelah pelajar tamat mempelajari topik berkenaan.

3.8 TATACARA PEMEROLEHAN DATA

Kebenaran daripada pihak sekolah dipohon terlebih dahulu bagi menjalankan kajian tindakan.

Setelah mendapat kebenaran daripada pengetua sekolah (Lampiran T) untuk melaksanakan

kajian tindakan ini, perbincangan dengan ketua panitia sains dilakukan bagi menentukan

subjek kajian dan seterusnya menjayakan kajian ini. Selain itu, perbincangan antara rakan

kolaboratif iaitu guru subjek kelas kajian merangkap ketua panitia sains sesi petang turut

dilakukan bagi memudahkan pemerolehan data. Permohonan untuk menjalankan kajian juga

dipanjangkan kepada Bahagian Perancangan dan Penyelidikan Dasar Pendidikan. Kaedah

pemerolehan data penyelidikan kajian tindakan di lakukan dengan melibatkan data kuantitatif

dan data kualitatif. Mills (2011) telah mengklasifikasikan teknik pengumpulan data

penyelidikan tindakan kepada tiga dimensi yang melibatkan aspek data kualitatif dan

kuantitatif iaitu :

i. Mengalami peristiwa (Experiencing) adalah melalui pemerhatian dan nota lapangan yang melibatkan peserta yang aktif (participant observation), pemerhati yang aktif

dan pemerhati yang pasif

ii. Sesi pertanyaan (Enquiring) merujuk kepada penyelidik mendapatkan maklumat daripada responden melalui sesi temu bual tidak berstruktur dan berstruktur, edaran

soal selidik, pentadbiran ujian standard dan skala berkaitan sikap sama ada berbentuk

Likert atau semantik

iii. Memeriksa (Examining) adalah takrifan berkaitan penggunaan dan membuat rekod daripada jurnal, artifak, nota lapangan, bahan arkib, peta, rakaman audio dan video

Contohnya dalam kajian Aplikasi Permainan Sebagai Komponen dalam Pengajaran dan Pembelajaran Biologi Tingkatan 4 oleh Iriani Razali (2006), penyelidik menggunakan kajian kuantitatif sebagai sokongan dan dijalankan menggunakan kaedah tinjauan berbentuk soal

selidik sebagai instrumen kajian. Menurut Newman dan Benz (1998) menyatakan data

kuantitatif digunakan untuk menyokong data kualitatif. Sebaliknya, penggunaan data

kualitatif digunakan untuk menyokong dapatan data kuantitatif bagi mengukuhkan dapatan

kajian (Ali 2005). Oleh itu, pengkaji menekankan aspek pemerolehan data secara kuantitatif

dan kualitatif dalam kajian tindakan ini untuk mencapai objektif yang diharapkan.

xviii

3.9 KAEDAH PELAKSANAAN KAJIAN

Kajian ini menggunakan reka bentuk kajian tindakan, maka proses pelaksanaannya adalah

tertakluk kepada gerakannya dalam satu kitar lengkap. Dalam kajian ini, model Kemmis dan

McTaggart (1988) digunakan. Model Kemmis dan McTaggart adalah merupakan model

paling ringkas dan hanya melibatkan empat langkah utama serta tidak menekankan kepada

bilangan lingkaran, mahupun aspek kolaboratif, namun model ini menyediakan asas utama

dalam pelaksanaan kajian tindakan (Zailah dan Zaida 2009). Mills (2003) menghuraikan

Stephen Kemmis mencipta suatu representasi(Model Kemmis) yang terkenal berkaitan

lingkaran kajian tindakan yang merangkumi ciri-ciri penting dalam model Lewin termasuk

aspek peninjauan, perancangan, langkah tindakan pertama, pemantauan, mencerminkan,

pemikiran semula dan penilaian. Namun begitu, berdasarkan pandangan Kemmis dan

McTaggart (1988), sifat (semula jadi) kitaran pendekatan Lewin mengakui bahawa keperluan

untuk merancang tindakan adalah untuk menjadi fleksibel dan responsif. Tambahan penulis

lagi dalam melakukan kajian tindakan perkara penting yang perlu diberi perhatian adalah

aspek tematik (isu pendidikan atau persoalan berkaitan pendidikan) yang berkait dengan

empat aspek asas yang dinamik dalam suatu kitaran yang melengkapkan antara satu sama lain

iaitu :

i. Untuk membangunkan pelan tindakan secara kritikal bagi memperbaiki apa yang sudah berlaku

ii. Untuk bertindak untuk melaksanakan rancangan

iii. Melihat kesan tindakan kritikal yang didapati dalam konteks situasi ia berlaku

iv. Untuk mereflek kesan maklumat sebagai asas merancang pelan lanjutan dalam kitaran yang seterusnya

Oleh yang demikian, dapat disimpulkan dalam kitaran kajian tindakan melibatkan aspek

pembangunan pelan tindakan dengan mengenal pasti isu dan masalah untuk mencari fokus

kajian atau merancang tindakan berdasarkan fokus kajian, melaksanakan tindakan mengikut

perancangan iaitu menjalankan intervensi, membuat pemerhatian dengan pengumpulan data

dilakukan melalui beberapa instrumen daripada pelbagai sumber, membuat refleksi terhadap

dapatan kajian dan menilai tindakan serta langka akhir adalah merancang semula dalam kitar

seterusnya melalui ubahsuai pelan tindakan.

Berdasarkan reka bentuk kajian, fasa merancang dan melaksanakan kajian tindakan di

lakukan sebanyak dua kali iaitu kajian pertama yang dinamakan gelung pertama (G1) dan

kajian kedua pula dinamakan gelung kedua (G2). Pelaksanaan kajian tindakan ini bermula

secara rasmi hampir kepada penghujung cuti sekolah dan pengkaji perlu memastikan pelajar

telah didedahkan secara keseluruhan berkaitan topik haba. Penggunaan kaedah permainan

realiti televisyen adalah sebagai aktiviti pengukuhan pelajar dan dilaksanakan sebanyak 6 kali

dengan pendedahan selama 60 - 80 minit bagi setiap sesi P & P dengan setiap gelung

mempunyai tempoh pelaksanaan pendedahan permainan yang berbeza. Ini bagi memastikan

kajian tindakan praktikal yang dilakukan oleh guru sebagai penyelidik dapat dilaksanakan

dalam 2 kitaran spiral . Oleh yang demikian, pengkaji perlu memastikan setiap gelungan yang

xix

dilalui mencapai tujuan untuk melakukan penambahbaikan dalam amalan yang dikaji.

Kemmis & McTaggart (1988) menegaskan bahawa tiada dinyatakan berapa banyak atau

bilangan dan tempoh kitaran yang perlu dilakukan oleh seorang penyelidik kerana ia

bergantung pada isu atau fokus kajian yang diselidik. Sebaliknya berdasarkan pandangan

BPPDP KPM (2008), kajian tindakan dalam konteks pengajaran dan pembelajaran di bilik

darjah, proses merancang dan melaksanakan kajian tindakan berdasarkan langkah-langkah

seperti berikut :

a. Melakukan proses refleksi terhadap amalan pengajaran dan pembelajaran

b. Mengenal pasti fokus kajian

c. Mengenal pasti objektif kajian

d. Menentukan kumpulan sasaran

e. Merancang dan melaksanakan tindakan bagi mengatasi permasalahan

Pengkaji merupakan seorang penyelidik guru yang baru. Pengkaji telah menghadiri beberapa

kursus kajian tindakan yang dianjurkan oleh pihak sekolah bagi mendedahkan aspek kajian

tindakan dalam kelas iaitu kajian tindakan praktikal. Kajian tindakan praktikal mengandaikan

penyelidik guru mampu membuat keputusan dalam memilih bidang fokus kajiannya,

menentukan teknik koleksi datanya, menganalisis dan mentafsir pelan tindakan berasaskan

dapatan kajian (Mills 2003). Justeru itu, kajian tindakan yang dilakukan oleh pengkaji adalah

dalam lingkungan 2 bulan dengan sesi intervensi iaitu penggunaan kaedah permainan realiti

televisyen dalam topik haba berlaku dalam jangka 1 bulan yang melibatkan 2 kitaran. Kitaran

kira-kira sebulan atau kurang adalah yang berharga untuk belajar tentang proses kajian

tindakan, walaupun memilih gelung yang lebih pendek bermakna hanya mengambil

sebahagian daripada isu atau tema yang lebih mencabar dan diberi perhatian (Kemmis &

McTarggart 1988). Secara umum, kaedah pelaksanaan kajian dapat ditunjukkan seperti

Jadual 3.10. Paparan jadual pelaksanaan bertujuan memberikan gambaran yang menyeluruh

bagi memudahkan pembaca memahami proses serta langkah-langkah yang terlibat (Zailah

2005).

Jadual 3.10 : Fasa pelaksanaan kajian tindakan

Aktiviti Catatan

Soal selidik kajian (tinjauan awal) Dijalankan 2 bulan lebih awal untuk

mengenal pasti isu kajian dan menulis

proposal

Gelung pertama

kajian (G1)

Fasa merancang

pertama

Mendapatkan kebenaran melakukan

kajian daripada pihak sekolah

Mendapatkan maklumat berkaitan

peserta kajian daripada guru kelas dan

guru subjek yang terlibat

Membentuk jawatankuasa kecil

Pembinaan bahan bantu mengajar

Pembinaan instrumen kajian

Fasa bertindak pertama Melaksanakan aktiviti intervensi

xx

berdasarkan RPH

Pemerhatian dan rakaman video

Catatan dalam nota lapangan

Fasa memerhati

pertama

Pemerhatian secara langsung sebagai

pemerhati yang aktif

Catatan dalam nota lapangan

Fasa membuat refleksi Refleksi pengkaji

Menilai pengumpulan data

Cadangan tindakan susulan jika perlu

Gelung kedua

kajian (G2)

Fasa perancangan

semula

Memperbaiki kaedah permainan

berdasarkan refleksi dan maklumat

yang diperoleh

Mengolah ABM

Fasa bertindak kedua Melaksanakan aktiviti intervensi

berdasarkan RPH

Pemerhatian dan rakaman video

Pentadbiran soal selidik

Fasa memerhati kedua Pemerhatian secara langsung sebagai

pemerhati yang aktif

Catatan dalam nota lapangan

Fasa membuat refleksi Refleksi pengkaji

3.10 KAEDAH ANALISA DATA

Proses analisa data dilakukan setelah pengumpulan data dan maklumat kajian dilakukan.

Proses analisa data adalah penting dalam proses kajian tindakan kerana ia melibatkan satu

prosedur yang sistematik dan berterusan bagi menyediakan asas untuk memberi makna

kepada data tersebut (Othman 2011). Dalam menganalisis data kajian tindakan, Sagor (2005)

berpendapat penyelidik perlu memenuhi dua matlamat berikut iaitu :

i. mengesan sebarang perubahan prestasi yang berlaku dalam usaha untuk mencapai sasaran utama pencapaian kajian

ii. memahami sebarang faktor-faktor yang berkaitan atau keadaan yang menyumbang kepada suatu perubahan

Sehubungan itu, teknik analisis data yang digunakan dalam kajian ini melibatkan data

kualitatif dan data kuantitatif. Teknik analisis data pada penyelidikan tindakan bergantung

pada jenis data yang diperoleh, boleh menggunakan teknik statistik ataupun analisis kualitatif

(Tamby Subahan, Mohd Amin, Alias dan Nor Azizah 2000). Pengkaji hendaklah memahami

data kajian sama ada berbentuk numerik atau pun perkataan bagi memahami kandungan data

kajian secara menyeluruh. Namun begitu, faktor penting dalam analisis data kajian tindakan

adalah refleksiviti penyelidik iaitu kebolehan penyelidik berfikir dan mereflek secara kritikal tentang apa yang telah dikumpul dan apa yang masih diperlukan (Othman 2011).

Pada setiap peringkat gelung, pengkaji perlu menganalisis dan membuat refleksi untuk

mendapatkan maklumat dan memastikan langkah yang perlu diambil pada gelung yang

xxi

berikutnya. Berdasarkan Macintyre (2000) dan McNiff (1992) , analisis data dan refleksi

dalam penyelidikan tindakan adalah untuk menghuraikan maklumat yang didapati, sebagai

usaha masalah yang tidak terduga serta perubahan terhadap penambahbaikan keadaan sesi

pengajaran dan pembelajaran (Zaharatul Laili 2007). Oleh yang demikian, proses

menganalisis data dilakukan selepas pengkaji melakukan sesi interaksi dengan peserta kajian

dan mengikuti langkah-langkah mengurangkan bias supaya data kajian boleh dipercayai

KESIMPULAN

Kajian yang dijalankan bertujuan untuk melihat penggunaan permainan program realiti

televisyen iaitu Sains Jeopardy dalam aktiviti pengukuhan topik haba terhadap pencapaian,

sikap dan minat pelajar tingkatan 1. Kaedah permainan ini merupakan satu bentuk inovasi

pengajaran dan pembelajaran guru sains dalam sesi latih tubi sesuatu topik agar dapat

menarik perhatian pelajar. Seramai 33 orang pelajar dari sebuah kelas tingkatan 1 di Sekolah

Menengah Kebangsaan Dato Abu Bakar Baginda dipilih sebagai sampel. Kajian ini dijalankan selama 8 minggu. Skor pencapaian dari Ujian Pra dan Pos serta rakaman video

pelajar sebelum dan selepas sesi pengajaran dan pembelajaran kaedah permainan akan

dibandingkan bagi menjawab persoalan kajian

Dapatan-dapatan kajian lepas dan pengetahuan daripada bacaan-bacaan literatur yang

merupakan asas kepada kajian yang dilaksanakan dan sokongan kepada metodologi yang

dipilih serta dapatan yang didapati daripada sesuatu kajian. Dengan itu, teori-teori dan prinsip

yang dihuraikan dapat memberi penjelasan dan sokongan kepada pelaksanaan kajian iaitu

pendekatan-pendekatan yang dipilih dalam pengkaedahan, metodologi yang akan digunakan

dan mampu menyokong dapatan kajian yang akan diperoleh. Reka bentuk kajian melibatkan

prosedur penyelidikan tindakan yang dilaksanakan mengikut Model Kemmis & MacTaggart

(1988) yang melibatkan penekanan fasa merancang, bertindak, memerhati, mereflek dan

merancang semula dan berlangsung dalam 2 kitar atau gelung (spiral). Pemilihan sampel

bertujuan adalah bersesuaian dengan kajian bagi melihat secara deskriptif dan

penambahbaikan yang diingini.

Prosedur dapatan kajian yang dilakukan oleh guru sebagai penyelidik dan fasilitator dalam

kajian ini adalah merupakan instrumen kajian dalam pendekatan kualitatif. Penyelidik

menganalisis dapatan kajian berdasarkan pandangan penyelidik kajian tindakan terdahulu

dengan mengikuti langkah-langkah yang disarankan supaya dapatan data yang terhasil adalah

sah dan boleh dipercayai serta berupaya memperbaiki amalan pengajaran. Oleh yang

demikian, sebagai penyelidik guru perlu memahami tujuan pelaksanaan kajian tindakan

dilakukan di dalam bilik darjah supaya perancangan proses penambahbaikan dalam setiap

aspek kajian yang melibatkan pendekatan kualitatif dan kuantitatif dalam sesi pengajaran dan

pembelajaran guru adalah berkesan untuk memperbaiki kualiti amalan hasil daripada refleksi

terhadap kesan-kesan tindakan.

xxii

RUJUKAN

Afari, E., Aldridge, J. M. & Fraser, B. J. 2012. Effectiveness of Using Games in Tertiary-

Level Mathematics Classrooms. International Journal of Science and Mathematics

Education 10 :1369-1392.

Aziz Nordin & Md.Norakmal Abdul Latip. 2011. Amalan Pengajaran Guru Pelatih Utm

Dalam Pendidikan Sains. http://eprints.utm.my/11805/1/Amalan_Pengajaran

_Guru_Pelatih_UTM _Dalam_ Pendidikan_Sains.pdf [31.12.13].

Bahagian Pembangunan Kurikulum. 2011. Kurikulum Bersepadu Sekolah Menengah:

Spesifikasi Kurikulum Sains Tingkatan 1. Kementerian Pelajaran Malaysia.

Bahagian Perancangan Dan Penyelidikan Dasar Pendidikan Kementerian Pelajaran Malaysia

2008. Buku Manual Kajian Tindakan. Putrajaya.

Bayer-Hummel, T. 2010. The Effects of Jeopardy as a Test Preparation Strategy for

Nursing Students. Teaching and Learning in Nursing 5:12-15.

Chow Fook Meng & Jaizah Mahamud. 2011. Kajian Tindakan: Konsep & Amalan Dalam

Pengajaran. Puchong: Penerbitan Multimedia Sdn. Bhd.

Dabell, J. 2010. Games, Ideas and Activities for Primary Science. United Kongdom:

Pearson Education Limited.

Ee Ah Meng. 1999. Pendidikan Di Malaysia I: Falsafah Pendidikan Guru Dan Sekolah.

Shah Alam: Penerbit Fajar Bakti Sdn.Bhd.

Fatin Aliah Phang, Mohd Salleh Abu & Mohammad Bilal Ali. 2012. Faktor Penyumbang

Kepada Kemerosotan Penyertaan Pelajar Dalam Aliran Sains: Satu Analisis Sorotan

Tesis. Seminar Majlis Dekan Pendidikan IPTA 2012,. Anjuran The Zon Regency,

Johor Bahru, Johor, 7 - 9 Oktober 2012.

Fauziah Md. Jaafar. 2008. Kepentingan Aktiviti Bermain Di Dalam Pendidikan

Prasekolah.

http://www.fp.utm.my/medc/journals/vo13/3.%20KEPENTINGAN%20AKTIVITI%

20BERMAIN%20DI%20%20DALAM%20PENDIDIKAN%20PRASEKOLAH.pdf

[18.5.2012].

Hasmizan Abdul Aziz. 2001. Kajian Pengekalan Minat Terhadap Sains Di Kalangan

Pelajar-Pelajar Tingkatan Empat. Tesis Ijazah Sarjana Muda Sains dengan

Pendidikan (Kepujian), Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia.

Henderson, D. 2005. Games: Making Learning Fun. Annual Review of Nursing Education.

3: 165-183.

Horsley, T. L. 2010. Innovative Learning Activity. Education Theory and Classroom

Games: Increasing Knowledge and Fun in the Classroom. The Journal Of Nursing

Education 49(6): 363-364.

Juliawati Sakiman. 2010. Laporan Post Mortem Peperiksaan Akhir Tahun SMKDABB

2010. Unit Peperiksaan, SMK Dato' Abu Bakar Baginda. Bangi, Selangor

Juliawati Sakiman. 2011. Laporan Analisis Keseluruhan Mata Pelajaran Peperiksaan Akhir

Tahun Smkdabb 2011. Unit Peperiksaan., SMK Dato' Abu Bakar Baginda. Bangi,

Selangor

Junaidi Awang Besar & Mohd Fuad Mat Jali. 2010. Pemansuhan Dasar PPSMI: Tinjauan

Daripada Persepsi Parti Politik,Ahli Akademik Dan Ngo Serta Pengalaman Di

Sekolah. Jurnal Melayu 5: 177-197.

Kamisah Osman, Zanaton Hj Iksan & Lilia Halim. 2007. Sikap Terhadap Sains Dan Sikap

Saintifik Di Kalangan Pelajar Sains. Jurnal Pendidikan 32 :39-60.

Kemmis, S. & Mctaggart, R. 1988. The Act Research Planner. Australia: Deankin

University.

xxiii

Ku Faizah Ku Marzuki. 2009. Keberkesanan Kaedah Belajar Melalui Bermain Dalam

Komponen Bahasa Melayu Di Kelas Prasekolah. Tesis Ijazah Sarjana Muda, Fakulti

Pendidikan dan Bahasa, Open Universiti Malaysia.

Linah Summase. 2009. Belajar Sambil Bermain.Kertas Kerja Seminar Penyelidikan IPGM

KBL Tahun 2009. hlm. 92-101.

http://www.ipbl.edu.my/BM/penyelidikan/seminarpapers /2009/10%20Linah.pdf

[18.5.2012].

Mariah Samad. 2000. Kefahaman Konsep Haba Dan Suhu Di Kalangan Pelajar Tingkatan

Satu Di Sekolah Menengah. Tesis Ijazah Sarjana Muda Sains serta Pendidikan,

Fakulti Pendidikan, Universiti Teknologi Malaysia.

Massey, A. P., Brown, S. A. & Johnston, J. D. 2005. Its All Fun and Games until Students Learn. Journal of Information Systems Education 16(1): 9-14

Mndez, D. 2013. The Experience of Learning Physics through the Application of Ict.

Energy Education Science and Technology Social and Educational Studies 5(2):

1309-1320.

Mohd Ali Samsudin. 2008. Kesan Penggunaan Perancahan Kognitif Dalam Pembelajaran

Berasaskan Masalah Terhadap Metakognisi, Kemahiran Penaakulan Saintifik Dan

Pencapaian Pelajar Dalam Topik Haba. Tesis Ijazah Doktor Falsafah, Fakulti

Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia.

Montpas, M. E. 2004. Comparison of Jeopardy Game Versus Lecture on Associate Degree Nursing Students Achievement and Retention of Geriatric Nursing Concepts. Tesis Ijazah Doktor Falsafah, Detroit, Michigan

Norshidah Mohamad Salleh. 2012. Penggunaan Permainan Dalam Pengajaran Pendidikan

Islam: Satu Kajian Kes Di Sekolah Rendah Pendidikan Khas Masalah Penglihatan.

International Conference On Research In Islamic and Arabic Language Education

2012 (ICRIALE 2012). Anjuran Association of Malaysian Muslim Intellectuals &

The Islamic Academy Cambridge, Elaf Kinda Crescent Hotel, Mecca, Saudi Arabia,

1st 2nd June 2012, hlmn 361-372. Noor Akmar Taridi. 2000. Keberkesanan Permainan Sains Dalam Pembelajaran Sains

Tingkatan Dua. Tesis Ijazah Sarjana Pendidikan, Fakulti Pendidikan, Universiti

Malaya.

Nur Hazwani Azmi. 2008. Kesan Penggunaan Kaedah Pembelajaran Berasaskan Modul

Permainan Ke Atas Pelajar Tingkatan 2. Tesis Ijazah Sarjana Muda Pendidikan

dengan Kepujian (Sains), Fakulti Sains dan Teknologi, Universiti Pendidikan Sultan

Idris.

Othman Lebar. 2011. Kajian Tindakan Dalam Pendidikan. Tanjong Malim, Perak:

Penerbit Universiti Pendidikan Sulatan Idris.

Ismail Kailani & Khairuzaman Ismail. 2010. Mengenal Pasti Faktor-Faktor Yang

Menyebabkan Pelajar Kurang Cemerlang Dalam Mata Pelajaran Sains. Satu Kajian

Tinjauan Di Sebuah Sekolah Menengah Luar Bandar. Universiti Teknologi

Malaysia. 25.3.2013

Rajaswari a/P Perumal. 2009. Kajian Tentang Pelaksanaan Kaedah Belajar Melalui

Bermain Dalam Proses Pengajaran Dan Pembelajaran Di Empat Jenis Tadika Di

Gelang Patah. Tesis Ijazah Sarjana Muda, Fakulti Pendidikan dan Bahasa, Open

Universiti Malaysia.

Sharifah Nor Puteh & Aliza Ali. 2011. Pendekatan Bermain Dalam Pengajaran Bahasa

Dan Literasi Bagi Pendidikan Prasekolah. Jurnal pendidikan Bahasa Melayu 1(2): 1-

15.

xxiv

Stern, S. B. 1989. Creative Teaching Strategies. The Journal of Continuing Education in

Nursing 20:95-96.

Zailah Zainudin. 2005. Kemantapan Interaksi Verbal Dalam Pengajaran Fizik Melalui

Pengajaran Reflektif - Satu Kajian Tindakan Kolaboratif. Tesis Ijazah Doktor

Falsafah, Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia.

Zyda, M. 2007. Creating a Science of Games. Communications of ACM 7(50): 27-29.

xxv

LAMPIRAN A

NO ID PELAJAR:

SOAL SELIDIK BERKAITAN KONSEP HABA DAN SUHU DALAM MATA

PELAJARAN SAINS TINGAKATAN 1

ARAHAN

Assalamualaikum dan selamat sejahtera,

Pelajar- pelajar yang budiman,

Sukacita dimaklumkan kaji selidik ini dilaksanakan bagi pelajar-pelajar Tingkatan Satu yang

sedang mengikuti mata pelajaran sains.

Tujuan kaji selidik ini adalah sebagai tinjauan awal berkaitan kefahaman pelajar terhadap

konsep haba dan suhu.

Soal selidik ini mengandungi empat bahagian iaitu:

Bahagian A: Demografi/Latar Belakang Sampel

Bahagian B : Soalan objektif dan struktur

Bahagian C : Soalan Amali

Sebarang maklumat yang diberikan dalam soal selidik ini akan dianggap rahsia dan

digunakan untuk penyelidikan sahaja. Sila jawab dengan jujur, ikhlas dan seberapa tepat yang

boleh.

Sila beri jawapan anda mengenai kenyataan-kenyataan berikut dengan menanda coret ( / ) di

dalam salah satu petak yang paling sesuai bagi diri anda. Bagi soalan objektif, sila bulat dan

hitamkan ( ) mengikut pilihan anda. Untuk soalan yang memerlukan penjelasan, sila

tuliskan jawapan anda pada ruang yang disediakan.

Atas kerjasama yang pelajar-pelajar berikan, saya dahulukan ucapan ribuan terima kasih.

Yang Benar

Zarah Ahmad

Program Sarjana

Fakulti Pendididkan UKM

1

BAHAGIAN A : PROFIL DEMOGRAFI

Sila jawab soalan berikut mengenai demografi anda. Sila tulis dan tandakan ( ) jawapan yang

sesuai.

1. Jantina

Lelaki

Perempuan

2. Pencapaian sains dalam UPSR:

3. Pencapaian band tertinggi dalam mata pelajaran sains :

BAND

1

2

3

4

5

6

Gred (Markah)

A (80-100)

B (60-79)

C (40-59)

D (20-39)

E (01-19)

2

BAHAGIAN B : SOALAN-SOALAN BERKAITAN HABA DAN SUHU

1. Suhu ialah A. Darjah kepanasan B. Darjah kesejukan C. Darjah kepanasan dan kesejukan D. Kadar pengembangan cecair

2. Suhu badan kita boleh dinyatakan dalam A. Darjah kepanasan B. Darjah Celcius C. Darjah ketinggian D. Sentimeter

3. Seketul air lebur setelah dibiarkan beberapa minit dalam gelas. Ini adalah satu dari kesan A. Dedahan B. Haba C. Angin D. Masa

Rod Kuprum

A B C D Paku tekan berlilin

Panaskan

Rajah 1

4. Hasil daripada eksperimen dari Rajah 1 A. Paku-paku itu jatuh serentak B. Paku-paku itu terus melekat di rod kuprum C. Paku-paku itu jatuh satu persatu bermula dari A D. Hanya paku A sahaja yang jatuh

5. Eksperimen di Rajah 1 menunjukkan haba A. Dipindahkan oleh atom-atom kuprum yang bergerak balas B. Dipindahkan terus ke paku-paku tekan itu C. Dipindahkan oleh atom-atom kuprum yang bergetar ke paku D. Melompat dari punca kepanasan ke paku-paku tekan

3

6. Haba adalah sejenis A. Kuasa B. Daya C. Tenaga D. Suhu

7.

Rajah 2

Berpandukan Rajah 2, bekas A berisi air panas dibahagikan sama banyak kepada bekas B dan C.

Apakah terjadi pada kepanasan air dalam bekas A dan B

Air dalam bekas ______________________________________________________

8. Bekas M berisi air sejuk, Bekas N berisi air panas. Kedua-dua bekas mempunyai isi padu air

yang sama banyak. Jika A dan B dicampur, apakah terjadi pada kepanasan air itu. Tandakan X

pada garis melintang di bawah di bawah ini.

Sejuk Panas

9.

+

Sejuk Panas

Bekas I berisi air sejuk yang isipadunya lebih banyak daripada bekas II yang berisi air panas.

Apakah yang terjadi jika air dari bekas 1 dan bekas II dicampurkan. Tandakan pada garis

melintang di atas.

A

C B

I II

I

4

10. Tuliskan 3 kesan haba dalam kehidupan seharian yang pernah kamu lihat:

a._____________________________________________

b._____________________________________________

c._____________________________________________

11. Air di bekas A suhunya 300C + air di bekas B suhunya 30

0C __________

0C

isipadunya sama banyak

12. Air di bekas X 100 C + Air di bekas Y 80

0C ______________

0C

13. Suhu air tulen mendidih _______________0C

14. Selepas mendidih suhu air tulen terus dipanaskan/dibekalkan haba. Berapa suhunya sekarang

_________________0C

15. Suhu bahan biasanya _____________________ bila haba dibekalkan dan

_____________________ bila kehilangan haba.

16. Alat menyukat suhu adalah ____________________________________

17. Unit ukuran bagi suhu ialah __________________________________

18.

Rajah 4

Berpandukan Rajah 4 jika bekas P dan Q berisi air tulen dipanaskan.

Berapa suhu didih P? _________________________0C

19. Suhu didih bagi bekas Q adalah _____________________0C

20. Jika P dan Q disentuh jari kita akan berasa

A. P dan Q sama panas

B. Q lebih panas daripada P

C. P berasa lebih panas daripada Q

D. P dan Q berkurangan panasnya

Q P

I

5

BAHAGIAN B : Eksperimen dan soalan berkaitan dengan haba dan suhu

Rajah 5 : Eksperimen 1

1.

a. Bikar A dan Bikar B mengandungi air tulen yang mendidih pada suhu _________0C

b. Jika pemanasan terus dilakukan selepas air dalam A dan B mendidih berapa suhunya selepas 5

minit _________________0C

c. Bikar yang manakah mempunyai tenaga haba yang paling banyak

_______________________________________________________________________

d. Tuliskan sebabnya:

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

e. Eksperimen ini menunjukkan

Haba dan suhu adalah _______________________________________________________

f. Haba yang terkandung dalam suatu objek bergantung kepada

i._____________________________

ii._____________________________

6

Rajah 6 : Eksperimen 2

Berpandukan Rajah 6 di atas, selepas radas S dipanaskan selama 10 minit keluarkan pemberat

200g dan 100g, masukkan dalam bikar Q dan P.

2.

a.Lengkapkan keputusan di bawah

Bacaan suhu Bikar P Bikar Q

Suhu akhir maksimum

Suhu awal

Kenaikan suhu

b. Kedua-dua pemberat berada pada suhu yang ___________________di awal ujikaji.

c. Mengapa terdapat perbezaan suhu air pada bikar P dan Q

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

d.Bahan yang mempunyai jisim yang lebih jika dipanaskan akan

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

Radas S

7

Rod Logam

R S

Panaskan A B C D Paku tekan berlilin

Rajah 7 : Eksperimen 3

3.

a.Selepas dipanaskan apakah yang dapat kamu perhatikan

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

b. Tandakan arah pergerakan haba pada rod logam di atas

c. Susunan atom-atom dalam logam adalah _____________________________memudahkan

___________________________________________________________________________

d. Mengapa lilin lebur/cair apabila dipanaskan _____________________________________

8

LAMPIRAN B

NO ID PELAJAR:

SULIT

UJIAN PRA

SAINS

Ujian pra

Oktober

1 jam Satu jam lima belas minit

________________________________________________________________________

JANGAN BUKA KERTAS SOALAN INI SEHINGGA DIBERITAHU

1. Kertas ini mempunyai Bahagian A iaitu soalan objektif dan Bahagian B iaitu

soalan subjektif.

2. Jawab semua soalan. 3. Bahagian A mengandungi soalan 1 hingga

20, tiap-tiap soalan diikuti oleh empat

pilihan jawapan A,B,C dan D. Pilih satu

jawapan yang terbaik. Bahagian B

mengandungi 3 soalan struktur.

4. Tandakan jawapan anda pada kertas jawapan yang disediakan bagi Bahagian

A.

5. Fikir dengan teliti ketika memilih jawapan. Jika anda hendak menukar

sesuatu jawapan, padam sehingga bersih

tanda yang telah dibuat. Kemudian

hitamkan jawapan anda yang baru.

6. Semua jawapan hendaklah ditulis pada ruangan yang disediakan bagi Bahagian

B.

7. Rajah yang mengiringi soalan dimaksudkan untuk memberi maklumat

yang berguna bagi menjawab soalan.

Rajah tidak semestinya dilukis mengikut

skala.

_____________________________________________________________________________

Kertas ini mengandungi 16 halaman bercetak

Bahagiaan Nombor

soalan

Jumlah

Markah Markah

A 1-20 20

B

1 12

2 8

3 10

Jumlah 50

SEKOLAH MENENGAH KEBANGSAAN DATO ABU BAKAR BAGINDA JLN MAKTAB, SUNGAI MERAB SEPANG, 43650 BANDAR BARU BANGI

SELANGOR

9

BAHAGIAN A

Arahan : Kertas soalan ini mengandungi 20 soalan. Setiap soalan diikuti empat pilihan

jawapan, iaitu A, B, C dan D. Pilih jawapan yang betul bagi setiap soalan.

1. Apakah unit yang digunakan untuk mengukur tenaga haba ? A. Joule B. Kelvin C. Ampere D. Darjah Celcius

2. Rajah 1 menunjukkan secawan kopi yang panas.

Rajah 1

Apakah faktor yang menentukan jumlah haba dalam kopi panas itu?

I Jisim

II Tekanan

III Suhu

A I dan II sahaja

B I dan III sahaja

C II dan III sahaja

D I, II dan III

3. Rajah 2 menunjukkan tiga gelas air.

Rajah 2

Antara yang berikut, manakah urutan menurun bagi kandungan haba?

A N, K, M

B K, L, M

C M, K, L

D L, K, M

10

4. Rajah 3 menunjukkan satu fenomena.

Rajah 3

Apakah fenomena ini?

A. Bayu laut B. Bayu darat C. Angin monsun D. Cuaca kering

5. Satu eksperimen dijalankan untuk menyelidik pemindahan haba melalui satu keping rod besi

seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 4?

Rajah 4

Antara paku tekan A, B, C, dan D, manakah akan mengambil masa yang paling lama sebelum ia

jatuh?

11

6. Rajah 5 menunjukkan satu kelalang dasar bulat telah diisikan dengan air berwarna dan diletakkan dalam bikar yang diisikan dengan air panas?

Rajah 5

Apakah pemerhatian anda terhadap paras air berwarna dalam tiub kapilari ?

A Tiada perubahan.

B Paras air berwarna menurun.

C Paras air berwarna menurun dan kemudian meningkat.

D Paras air berwarna meningkat dan kemudian menurun.

7. Rajah 6 menunjukkan tiga keadaan dalam kehidupan seharian.

Rajah 6

Antara yang berikut, yang manakah benar mewakili pemindahan haba di dalam X, Y dan Z ?

X Y Z

A Perolakan Konduksi Sinaran

B Konduksi Perolakan Sinaran

C Perolakan Radiasi Konduksi

D Sinaran Konduksi Perolakan

12

8. Proses fizikal manakah yang menyebabkan zarah-zarah dalam jirim bergerak berjauhan antara satu sama lain?

I Kondensasi

II Peleburan

III Penyejatan

A. I dan II sahaja B. I dan III sahaja C. II dan III sahaja D. I, II dan III

9. Rajah 7 menunjukkan proses-proses dalam perubahan keadaan jirim

P Q

R

Rajah 7

Antara yang berikut, yang manakah mewakili P, Q dan R ?

P Q R

A Pembekuan Kondensasi Peleburan

B Peleburan Pendidihan Pemejalwapan

C Pendidihan Pembekuan Kondensasi

D Kondensasi Pemejalwapan Pembekuan

10. Rajah 8 menunjukkan segelas jus buah-buahan yang mengandungi ais.

Rajah 8

Namakan proses fizikal yang menyebabkan pembentukan titisan air pada dinding luar gelas

tersebut.

A. Pembekuan

B. Kondensasi

C. Pemejalwapan

D. Peleburan

Pepejal Cecair Gas

13

11. Rajah 9 menunjukkan sebiji bola logam yang dipanaskan dengan kuat.

Selepas

Rajah 9

Bola logam tidak boleh melepasi gelung logam selepas dipanaskan. Mengapakah hal ini berlaku?

A. Gelang telah berubah dari segi bentuknya B. Gelang telah mengecut C. Bebola telah mengembang D. Gelang telah mengembang

12. Rajah 10 menunjukkan kabel-kabel elektrik yang dipasang secara kendur.

Rajah 10

Apakah tujuan memasang kabel-kabel itu secara kendur?

A Untuk menguatkan kabel-kabel

B Untuk membenarkan kabel-kabel mengalirkan elektrik

C Supaya kabel-kabel itu boleh kekal lebih lama

D Untuk membenarkan kabel-kabel mengecut tanpa putus

Tiang Kabel kendur

14

13. Rajah 11 menunjukkan dua gelas yang serupa terlekat di antara satu sama lain.

Rajah 11

Untuk memisahkan dua gelas itu, gelas Q direndamkan ke dalam air panas untuk beberapa minit.

Apakah keadaan yang membolehkan dua gelas itu dipisahkan?

A Gelas Q mengecut lebih daripada gelas P

B Gelas Q mengembang lebih daripada gelas P

C Gelas P dan gelas Q mengembang pada kadar yang sama

D Gelas P dan gelas Q mengecut pada kadar yang sama

14. Mengapakah merkuri digunakan dalam termometer?

A. Merkuri mengecut apabila dipanaskan

B. Merkuri tidak peka terhadap perubahan dalam suhu C.

C. Merkuri mengembang apabila dipanaskan dan mengecut apabila disejukkan.

D. Merkuri merupakan cecair yang mempunyai ketumpatan yang paling tinggi.

15. Rajah 12 menunjukkan satu penggera kebakaran automatik.

Rajah 12

A

B C

D

15

Antara komponen A, B, C dan D, yang manakah menggunakan prinsip pengembangan dan

pengecutan jirim dalam memastikan sistem penggera kebakaran beroperasi apabila litarnya

lengkap?

16. Rajah 13 menunjukkan ruang pada landasan kereta api

Rajah 13

Mengapakah keadaannya sebegini?

A. Untuk menjimatkan kos dan bahan bangunan B. Untuk membenarkan landasan kereta api mengembang semasa hari panas C. Untuk membolehkan kereta api bergerak lebih cepat dan lebih lancar D. Untuk mengurangkan geseran antara landasan dan roda kereta api

17. Sebuah kerusi logam terasa lebih sejuk daripada kerusi kayu apabila disentuh. Ini kerana

kerusi logam

A. Mempunyai suhu yang lebih rendah B. Mengandungi haba yang kurang C. Mempunyai ketumpatan yang lebih tinggi D. Mengkonduksikan haba pada kadar yang lebih cepat

18. Rajah 15 menunjukkan dua orang perempuan masing-masing memakai baju kemeja-T hitam

dan putih.

P Q

Rajah 15

16

Mengapakah perempuan P berasa lebih panas daripada perempuan Q?

A Pakaian hitam menyerap lebih haba

B Pakaian hitam memantulkan lebih haba

C Pakaian hitam ialah penebat haba yang baik

D Pakaian hitam ialah konduksi haba yang baik

19. Antara yang berikut, yang manakah yang dipadankan dengan betul?

Permukaan yang gelap dan

malap

Permukaan yang putih dan

berkilat

A Pemant