“ Pengurusan Lalu Lintas “

© MEI 2009

Hak Cipta Terpelihara

RYNNELD RINNU

RICKY MARDEN

RAJIV SHAH PILLAI

DANNEROY AMING

C 4302 KEJURUTERAAN JALAN

RAYA DAN PENGANGKUTAN

Politeknik Kota Kinabalu

© Mei 2009

Hak Cipta Terpelihara

Pengurusan Lalu Lintas

________________________________________________________________

Isi Kandungan

Perkara Muka surat

1. Penyataan Soalan i

2. Isi kandungan ii

3. Bab 1 – Pengenalan kepada 1

pengurusan lalu lintas

4. Bab 2 - Pengasingan pergerakan Lalu lintas

5. Bab 3 – Pembaikan persimpangan

6. Bab 4 – Perubahan aras, tekstur permukaan

Dan penjajaran untuk tujuan kawalan laju kenderaan

7. Bab 5 – Penyediaan kemudahan pejalan kaki dan

Penunggang basikal

8. Bab 6 – Jalan sehala

9. Bab 7 – Sistem Penghargaan jalan

10. Bab 8 – Kesimpulan

11. Bab 9 - Rujukan

Bab 1. Pengenalan Kepada Pengurusan Lalulintas

Di dalam dunia kini yang semakin maju dan moden, manusia

menghendaki suatu taraf hidup yang lebih sempurna ,dan kenderaan merupakan

suatu kemudahan yang menjadi keperluan pada masa ini. Kini, banyak kawasan

baru yang telah terokai dan telah menjadikan penghuni kota raya mahupun

bandar-bandar lain di dunia ini mampu memiliki kenderaan persendirian , maka

masalah kesesakan lalu lintas merupakan masalah utama yang sering dihadapi

di bandar-bandar.

Memandangkan keadaan kesesakan lalu lintas di bandar-bandar,

terutamanya pada waktu sibuk atau pun di kenali sebagai “Peak Hours”. Ini telah

menyebabkan banyak kesan antaranya ialah

i. ketidakselesaan kepada para pemandu

ii. mengancam keselamatan para pengguna jalan raya yang lain

iii. mencemarkan udara

iv. mengotorkan alam sekitar

maka satu penyelesaian perlulah dapat dicapai dengan segera.

Di negara Barat khasnya Amerika Syarikat, institut Jurutera Lalulintas di

sana mendefinisikan bidang kejuruteraan lalulintas sebagai ;

“ That phrase of engineering which deals with planning, geometric design and traffic operations of roads and

streets and highways, their networks, terminals, abutting lands, relationships with other modes transportation for

the achievement of safe, efficient and convenient movement of persons and goods”

( Institute Of Traffic Engineers 1970)

Iaitu boleh diterjemahkan sebagai ;

“ Suatu bahagian kejuruteraan yang terlibat dengan perancangan, rekabentuk geometri dan

operasi lalulintas bagi jalan raya dengan lebuh raya, rangkaian jalan raya, terminal

pengangkutan, tanah-tanah yang bersempadan dengan jalan raya, hubungan dengan mod-

mod pengangkutan yang lain untuk pencapaian dari segi keselamatan, kecekapan dan

kemudahan pergerakan bagi orang perseorangan dan barangan”

Untuk menyelesaikan masalah lalu lintas, para perancang bandar dan

jurutera lalu lintas haruslah memahami terlebih dahulu punca masalah yang

sebenarnya sebelum sesuatu langkah penyelesaian dapat dilaksanakan.

Kumpulan profesional ini juga seharusnya merancang suatu sistem

pengangkutan yang teratur dan selamat iaitu bukan tertumpu di dalam kawasan

bandar sahaja malah di setiap rekabentuk dan pembinaan jalan raya yang ada di

dalam negara kita.

Bagi memastikan kecekapan dan keselamatan dalam urusan operasi lalu

lintas, beberapa langkah asas perlu diberi perhatian oleh jurutera lalu lintas,

antaranya ialah ;

a. Peruntukkan perundangan dan penguatkuasaan undang-undang lalu

lintas ke atas pemandu kenderaan dan pengguna jalan raya yang lain

seperti pejalan kaki dan penunggang basikal.

b. Pengurusan terhadap sistem lalu lintas seperti laluan jalan sehala,

larangan membelok persimpangan tertentu, penjadualan aliran pasang –

surut, dan laluan lorong khas bagi bas yang kesemuanya bertujuan untuk

memaksimukan penggunaan kemudahan yang sedia ada.

c. Pemasangan peranti kawalan lalu lintas seperti lampu isyarat seperti

lampu isyarat, papan tanda lalu lintas, tanda jalan dan pula penyaluran

lalulintas bagi membolehkan para pengguna jalan raya mendapatkan

panduan atau petunjuk jalan agar pergerakan lalu lintas lebih selamat dan

lancar.

d. Pengawalan kawasan tempat meletak kenderaan bagi memastikan petak-

petak yang sedia mencukupi dan sumber pendapatan yang diperolehi

daripadanay berpadanan dengan jumlah bilangan kenderaan yang

menggunakannya.

Oleh yang demikian, pengurusan lalulintas memfokuskan banyak aspek dan

seharusnya di ambil berat.

Bab 2.Pengasingan Pergerakan Lalu Lintas

Secara amnya, pengasing laulintas berfungsi mengasing lalulintas iaitu

untuk mengelakkan pelanggaran berdepan antara arus kenderaan yang

bergerak dalam arah yang bertentangan. Selain itu, ia juga berperanan

menyalurkan lalulintas kepada arus tertentu di persilangan menurut arah

perjalanan yang dihajatkan, mengasingkan arus laulintas yang bergerak

perlahan, serta melindungi pejalan kaki dan lalulintas yang menyilang dan

memusing.

Lalulintas dapat diasingkan oleh tanda turapan, struktur atau satu jalur

kawasan. Pada kawasan persilangan dan jalan raya dua lorong hala, lalu lintas

lazimnya diasingkan melalui tanda turapan. Dimensi dan bentuknya hendaklah

mematuhi ketentuan yang terkandung dalam Arahan Teknik (Jalan) 1/85.(4) Pada

lalulintas yang berlawanan tidak diasingkan oleh satu bidang tanah di tengah.

Terdapat juga rel adang tengah yang diperbuat daripada konkrit. Adang jenis ini

mampu menahan magnitud hentaman yang tinggi.

Lalulintas di lebuh raya yang mempunyai dua lorong sehala lebih sesuai

dipisahkan oleh satu jalur kawasan lapang, dan perkara ini memerlukan lebar

kawasan yang besar. Pengasing lalulintas daripada jenis ini memainkan peranan

berikut ;

i. Menjadi zon neutral untuk membenarkan pemandu mengawal

kenderaannya dalam kes kecemasan.

ii. Menghalang kenderaan melintasinya atau sebarang aktiviti memusing

yang tidak diingini.

iii. Melindungi pejalan kaki dan kenderaan yang berhenti sebelum mendapat

peluang membelok.

iv. Mencantikkan lagi pemandangan jalan raya, terutama sekali jika

dilanskapkan dengan sempurna.

v. Meningkatkan keselesaan memandu

vi. Menggurangkan kadar silauan lampu depan kenderaan dari arah hadapan

dengan bantuan tanaman dan peranti penabiran. Ketinggian tanaman

yang memadai untuk memerangkap suluhan lampu depan tanpa

menjejaskan jarak penglihatan perlu dipastikan.

Berikut merupakan antara komponen-komponen yang termasuk dalam

pengasingan pergerakan lalu lintas;

a. pulau pembahagi ( island)

pembahagi tengah / median

Pulau Pembahagi dan pembahagi tengah atau median tergolong dalam

kategori pengasing lalulintas jenis ini. Selain daripada fungsi yang digariskan

di atas, pembahagi tengah boleh dijadikan satu kawasan simpanan untuk

penambahan lorong pada masa depan. Lebar pembahagi tengah haruslah

mencukupi untuk pembinaan lorong lalulintas yang dirancangkan pada suatu

masa kelak. Oleh sebab itulah pembahagi tengah diistilahkan juga sebagai

simpanan tengah.

Lebar pembahagi tengah sukar ditetapkan dan pereka bentuk haruslah

mempertimbangkan faktor hierarki jalan, kos tanah, pembangunan masa

depan dan kawasan yang direntasi oleh jalan raya. Walaupun pembahagi

tengah yang sempit di kawasan bandar menurunkan kos binaan, tetapi

statistik kemalangan dan kadar kesesakan yang tinggi mungkin mengizinkan

pembahagi tengah yang lebar. Menurut Piawaian JKR,(2) pembahagi tengah

tidak perlu disediakan pada jalan raya berhierarki rendah. Satu garis panduan

tentangnya diberikan di dalam jadual 1.

Jadual 1. Saranan lebar pembahagi tengah

Lebar Pembahagi Tengah (m)

Rupa bumi

Datar Beralun Berbukit

Piawaian

Reka

Bentuk

Minimum Dihajatkan Minimum Dihajatkan Minimum Dihajatkan

Jenis

pembahagi

tengah

R6

R5

R4

6.0

4.0

3.0

18.0

12.0

9.0

5.0

3.5

2.5

12.5

9.0

6.5

4.0

3.0

2.0

8.0

6.0

4.0

B,C, E, F

E, F

E, F

U6

U5

U4

U3

4.0

3.0

2.5

2.0

12.0

9.0

7.5

6.0

3.5

2.5

2.0

1.5

9.0

6.5

5.0

4.0

3.0

2.0

1.5

1.0

6.0

4.0

3.0

2.0

B,C, E, F

B, C, E,

A, B, C, D

A, B, C, D

Bab 3. Pembaikan Persimpangan

Persimpangan boleh di definisikan sebagai kawasan atau tempat dua atau

lebih jalan raya bersilang. Tujuan utama diwujudkan persimpangan di sebuah

pembinaan jalan raya ialah bertujuan menyelesaikan masalah percanggahan

pemberian laluan di antara aliran lalu lintas yang bersilang. Kini masalah

pencanggahan persimpangan dapat dibaiki dengan pembinaan persimpangan

bertingkat. Namun begitu, pemisahan fizikal aliran yang bersilang sukar

dilakukan dan dari segi penjimatan sekiranya pembinaan persimpangan

bertingkat dibina, kadang kalanya tidak wajar.

Oleh sebab itu, pembaikan persimpanga dari segi kawalan berbentuk

pemisahan masa adalah sangat penting untuk dilakukan bagi aliran yang

berbeza bagi aliran yang berlainan arah bagi mengelakkan perlanggaran

sekaligus melibatkan kemalangan.

3.1 Pembaikan Persimpangan Menggunakan Kawalan Melalui Peraturan

Dan Tanda Jalan

Kaedah kawalan yang termudah ialah peraturan memberi laluan. Tanda

kawalan yang menggunakan beri laluan digunakan pada tempat yang

keutamaan di beri kepada laluan utama dan kenderaan dari jalan tepi yang

lajunya di antara 10 hingga 15 bsj hanya perlu berhenti jika perlu. Peraturan beri

laluan juga diperlukan apabila membelok ke kanan iaitu seperti di gunakan

sistem trafik di Amerika Syarikat di mana hanya dibenarkan jika memecut tidak

disediakan.

Isyarat berhenti juga digunakan di persimpangan jalan utama dan kecil

dan di jalan minor apabila bertemu dengan jalan utama. Isyarat berhenti

digunakan di persimpangan yang tidak ada lampu isyarat, di kawasan yang

berlampu isyarat atau kawasan yang kerap berlaku kemalangan. Fungsi

utamanya ialah adalah untuk menyediakan kawalan keutamaan kepada laluan

kenderaan dari jalan utama.

3.2 Pembaikan Persimpangan Menggunakan Kawalan Membelok

Kawalan yang sesuai adalah membenarkan kenderaan yang tidak

mempunyai keutamaan membelok atau masuk ke aliran lalu lintas sekiranya

tidak melintasi aliran yang bertentangan. Kebenaran membelok ke kanan di

lampu isyarat adalah contoh kawalan yang menggunakan kaedah ini.

Kebenaran yang lain termasuklah membenarkan lebih daripada satu

lorong lalu lintas melakukan pembelokkan yang sama. Muatan yang tinggi

diperolehi dengan mengkhaskan pembelokkan bagi lorong terdalam dan lorong

kedua disediakan sebagai pilihan.

3.3 Pembaikan Persimpangan Menggunakan Kawalan Lampu Isyarat

Lampu isyarat adalah sejenis alat kawalan yang elektronik atau elektrik,

dimana kenderaan dan pejalan kaki di kehendaki bergerak dan berhenti

mengikut giliran. Oleh sebab itu, semua penyediaan lampu isyarat mestilah

disenggara dengan baik dan kawalan isyarat yang dipasang dengan baik akan ;

I. Menyediakan pembahagian hak laluan bersistematik dan memudahkan

perjalanan lalu lintas sekali gus menambahkan muatan di persimpangan

tersebut.

II. Menggurangkan jenis-jenis kemalangan tertentu terutamanya

perlanggaran tersudut tepat

III. Menyediakan kemudahan aliran lalu lintas yang tinggi dengan laju yang

munasabah terutamanya di jalan yang lampunya diselaraskan di antara

satu dengan yang lain.

IV. Menyediakan kemudahan melintas yang selamat bagi laluan yang sibuk.

Persimpangan berisyarat merupakan di antara unsur yang genting dalam sistem

jalan kerana lampu isyarat mempengaruhi operasi lalu lintas keseluruhannya,

maka isyarat yang di gunakan mestilah menyediakan pergerakan selamat dan

berkesan.

Bab 5. Penyediaan Kemudahan Pejalan Kaki dan Penunggang Basikal

Lorong pejalan kaki dan penunggang basikal mestilah disediakan di

kawasan bandar dan di kawasan perumahan. Lebar lorong pejalan kaki

bergantung pada isi padu pejalan kaki, jenis pembangunan di sebelahnya iaitu

sebagai contoh sekolah, kawasan perumahan dan kedai. Kedudukan lorong

pejalan kaki berbanding dengan lalulintas yang bergerak dan kewujudan perabot

jalan. Lebar minimum 1.8 m di tunjukkan dalam Rajah 1 bagaimana zon bagi

pejalan kaki dan penunggang basikal di wujudkan di atas jalan raya

Rajah 3.1 zon bagi pejalan kaki dan penunggang basikal di wujudkan di

atas jalan raya

Prinsip-prinsip atau terma-terma yang perlu dicapai dalam setiap rekabentuk

kemudahan pejalan kaki termasuklah kaki lima, lorong pejalan kaki dan

penunggang basikal ;

i. Selamat dan ekonomik

ii. Boleh digunakan oleh semua peringkat umur dan golongan termasuk

orang kurang upaya

iii. Mempunyai kesinambungan dan menghubunkan semua tempat

termasuklah sekolah, rumah, pusat membeli-belah, perkhidmatan awam

dan rekreasi

iv. Senang dan selesa untuk digunakan

v. Persekitaran yang selesa seperti adanya perabut jalan, landskap yang

menarik dan permukaan lorong yang mempunyai nilai estetika

vi. Boleh digunakan untuk lain-lain aktiviti, contohnya aktiviti jualan,

pengiklanan dan sebagainya selagi ia tidak mengganggu keselesaan

pejalan kaki.

Rajah berikut merupakan zon pejalan kaki dan penunggang basikal di khaskan di

dalam sebuah kawasan

Rajah 3.2 zon pejalan kaki dan penunggang basikal

Bab 7. Sistem Penghargaan Jalan .

Sistem Lebuh Raya Malaysia adalah sebuah rangkaian jaringan lebuh

raya di Semenanjung Malaysia. Panjang keseluruhan lebuh raya di Malaysia

setakat tahun 2006 ialah 1,471.6 kilometer (914.4 batu). Pembinaan lebuh raya

ini adalah berdasarkan konsesi syarikat swasta yang diawasi oleh Lembaga

Lebuhraya Malaysia.

Proses perancangan, pembinaan, pengurusan serta penggunaan lebuh

raya ekspres di Malaysia adalah tertakluk kepada Akta Jalan-jalan Persekutuan

(Pengurusan Persendirian) 1984. Kebanyakan lebuh raya ekspres bertol dibina

berpandukan piawaian jalan raya luar bandar JKR R6 (kawalan masuk penuh

dengan had laju maksimum 110 km/j). Lebar minimum sebuah lorong bagi lebuh

raya ekspress di bawah pengawasan Lembaga Lebuhraya Malaysia ialah 3.65

m. Bagi lebuh raya bukan ekspres yang dibiayai oleh kerajaan pusat atau

kerajaan negeri seperti Lebuhraya Persekutuan, lebuh raya tersebut tertakluk

kepada piawaian JKR R5 (kawalan masuk penuh atau separa dengan had laju

maksimum 90 km/j). Sebagaimana lebuh raya berkelajuan tinggi di negara lain,

lebuh raya ekspres di Malaysia terdiri daripada jalan raya kembar dengan

bilangan lorong minima 4 lorong (2 lorong bagi setiap arah) dan dipisahkan oleh

pembahagi lebuh raya. Lebuh raya ekspres dikenakan kawalan masuk penuh,

bermaksud keluar masuk lebuh raya hanyalah melalui persimpangan bertingkat

sahaja.

Segala usaha yang dijalankan di Malaysia iaitu dari awal pembinaan jalan

raya sehinggalah kini yang banyak peningkatannya menunjukkan bagaimana

sistem penghargaan jalan di lakukan di Malaysia. Ini termasuk pada

pertengahan sebelum 1990-an, tiada sistem kod laluan bagi lebuh raya ekspres

di Malaysia. Namum demikian, setelah semakin banyak lebuh raya yang dibina

di Malaysia, maka kerajaan telah membentuk satu sistem kod laluan bagi lebuh

raya ekspres. Kod laluan bagi lebuh raya ekspres bermula dengan huruf E diikuti

nombor laluan serta dilabelkan di dalam logo heksagon berwarna kuning,

misalnya bagi Lebuhraya Utara-Selatan Jajaran Utara. Warna latar belakang

bagi papan tanda lebuh raya ekspres di Malaysia adalah hijau.

Antara sistem penghargaan jalan yang dilakukan di Malaysia ialah dengan

kutipan tol. Semua lebuh raya di Malaysia mengamalkan dua sistem

pembayaran tol iaitu sistem terbuka dan sistem tertutup. Kadar tol di sistem

terbuka adalah tetap dan hanya melibatkan bayaran ditetapkan di plaza tol

sahaja manakala dalam sistem tertutup pula bayaran dikira mengikut jarak

perjalanan; pengguna mengambil tiket tol di plaza tol masuk dan membayar tol di

plaza tol keluar.

Sistem pembayaran tol secara elektronik juga diterima di semua plaza tol

di Malaysia. Dua sistem pembayaran tol elektronik diguna pakai di Malaysia iaitu

SmartTAG dan Touch 'n Go. Lazimnya, motosikal dikecualikan daripada bayaran

tol di Malaysia, tetapi bayaran tol bagi pengguna motosikal dikenakan di

Jambatan Pulau Pinang dan Plaza Tol Tanjung Kupang di Laluan Kedua

Malaysia-Singapura.

Rajah 4.1 Lebuh raya – selatan di Semenanjung Malaysia.

Bab 8. Kesimpulan

Secara kesimpulannya, pengurusan lalu lintas melibatkan aspek penting

yang akan mempengaruhi kelancaran dan tahap keselamatan sebuah kawasan

yang dihubungkan dengan jalan raya. Namun selain daripada mengambil kira

aspek pengurusan lalu lintas dalam proses kelancaran lalu lintas, kita juga

seharusnya mempunyai pengetahuan dalam bidang-bidang lain selain daripada

disiplin sendiri. Ini kerana mewujudkan medium iaitu jalan raya sebagai

penghubung dalam satu kawasan memerlukan sikap mempunyai fikiran terbuka,

memandangkan ia juga melibatkan orang ramai terutamanay pengguna jalan

raya.

Oleh yang demikian, mereka bentuk sistem rangkaian jalan mestilah

teratur dan kemas iaitu dari segi ;

a) Menyelia pembinaan dan penyenggaraan sistem jalan raya agar

berkualiti

b) Mengurus sistem operasi lalu lintas.

Bab 9. Rujukan

a. www.rakan1.jkr.gov.my

b. Jabatan Kerja Raya Malaysia ; Arahan Teknik (Jalan) 8/86; A Guide On

Geometric Design of Roads.

c. Reka Bentuk Jalan Raya untuk Jurutera ; Meor Othman Hamzah, Asri Hasan

dan Mohamed Rehan Karim ; Terbitan 2001 ; Dewan Bahasa dan Pustaka

d. Pengenalan Tinjauan Dan Analisi Lalu lintas ; Danial Mohamed ; cetakan

kedua 1995 ; Dewan Bahasa dan Pustaka

e. www.wikipedia.org/ Sistem Lebuh Raya Malaysia

f. Institute Of Traffic Engineers 1970 ; cetakan Dewan Bahasa dan Pustaka