ulasan jurnal

Universiti Pendidikan Sultan Idris

1.0 PENGENALAN

Ulasan artikel yang saya boleh ulaskan disini ialah mengenai amalan pemakanan bagi bayi

dan kanak-kanak. Amalan pemakanan yang sihat akan menjamin pertumbuhan dan

perkembangan yang baik bagi bayi dan kanak-kanak. Pengertian bagi pertumbuhan ialah

perubahan yang boleh dinilai dan diukur secara kuantitatif dari satu peringkat ke suatu peringkat

yang lain. Ianya melibatkan asas-asas genetik bagi pembesaran fizikal pada semua bahagian

badan, perubahan-perubahan dalam perkembangan motor, deria dan sistem tubuh badan,

penjagaan kesihatan, pemakanan, tidur dan sebagainya (JAS LAILE, 2000). Faktor pemakanan

yang sihat akan menjamin pertumbuhan yang baik bagi bayi dan kanak-kanak. Sebagai

contohnya ialah ibu yang sedang hamil perlu mengamalkan pemakanan yang sihat dan seimbang,

ini akan menyebabkan pertumbuhan fizikal dan mental bayi dan kanak-kanak menjadi lebih baik.

Manakala, jika ibu yang sedang hamil yang tidak mengamalkan pemakanan yang seimbang,

sebaliknya akan memberikan kesan yang negatif terhadap pertumbuhan bayi di dalam

kandungan. Kemungkinannya, pertumbuhan bayi akan terbantut.

Pengertian bagi perkembangan pula, menurut Slavin (1997), perkembangan adalah berkaitan

dengan mengapa dan bagaimana individu tumbuh dan membesar, menyesuaikan diri kepada

persekitaran, dan berubah melalui peredaran masa. Perkembangan juga berkaitan dengan faktor

pemakanan, iaitu apabila bayi dan kanak-kanak makan makanan yang sihat dan seimbang,

perkembangan daripada aspek fizikal, emosi, sosial dan kognitif mereka akan menjadi lebih baik.

Sebagai salah satunya contohnya ialah daripada aspek kognitif, iaitu kanak-kanak pra sekolah

adalah kreatif, bebas dan imaginatif, contohnya mereka melukis manusia menyerupai orang-

orangan (scarecrow). Mereka boleh berbuat demikian adalah juga disebabkan pemakanan yang

berkhasiat, iaitu sebagai contohnya ibu bapa mereka memberikan buah-buahan yang

mengandungi banyak vitamin dan menyebabkan minda anak-anak mereka berkembang dengan

begitu baik sekali.

1


Seterusnya, artikel ini menerangkan tentang pemakanan yang tidak seimbang dan tidak

berkhasiat bagi kanak-kanak iaitu daripada pemakanan ringan. Iklan yang terlalu banyak

disiarkan di media massa dan media elektronik, menyebabkan kanak-kanak begitu terpengaruh

dengan makanan ringan ini. Makanan ringan akan membawa kekurangan zat atau obesiti, kerana

kandungan dalam makanan ringan terlalu banyak kalori dan lemak. Kini, ramai kanak-kanak

yang menghidap penyakit berbahaya seperti diabetes, darah rendah, penyakit buah pinggang dan

sebagainya lagi, kerana makanan ringan yang berlebihan yang diambil akan menyebabkan

berlakunya penyakit yang tidak diingini. Selalunya, ibu bapa gemar memberikan anak-anak

mereka makanan ringan, kerana sibuk dengan kerjaya. Malahan, mereka tidak berfikir apa kesan

yang akan berlaku nanti pada anak-anak mereka jika makanan ringan ini selalu diambil. Selain

itu juga, artikel ini menerangkan tentang langkah-langkah pemakanan untuk memperbaiki

pemakanan dan menggalakkan tabiat makan yang bijak iaitu beberapa garis panduan yang diberi

oleh Klinik Mayo untuk diet yang sihat. Ini menerangkan bagaimana cara pemakanan yang sihat

diambil, iaitu dari kanak-kanak yang berumur sejak lahir hingga 2 tahun. Bermulanya daripada

susu iaitu susu badan merupakan satu-satunya makanan yang terbaik bagi bayi sejak lahir hingga

berumur enam bulan. Ini disebabkan susu badan memberi pemakanan yang baik kepada bayi dan

melindungi daripada jangkitan. Susu badan juga diperkaya dengan zat besi. Sebaik-baiknya susu

lengkap lembu boleh diguna untuk mengganti susu formula atau susu ibu selepas bayi berumur

12 bulan.

Selain itu juga, pemakanan bayi pada umur satu tahun juga perlu dititikberatkan, ini

kerana pertumbuhan dan perkembangan tengah berlaku pada peringkat awal ini. Jika pemakanan

yang berkhasiat diamalkan, mereka tidak mempunyai masalah kesihatan kelak. Seterusnya, ibu

bapa juga perlu menggalakkan anak-anak mereka bersenam pada setiap minggu. Jika kanak-

kanak hanya makan makanan berkhasiat sahaja, itu tidak mencukupi jika senaman tidak

dilakukan. Oleh itu, ibu bapa perlu menanamkan sikap suka bersenam agar anak-anak dapat

hidup secara sihat dari aspek fizikal dan emosi mereka. Artikel ini juga menerangkan tentang

penyakit yang akan dialami oleh bayi dan kanak-kanak jika pemakanan mereka tIdak berkhasiat.

Contohnya ialah penyakit yang boleh dicegah seperti sakit gigi, cacar air, campak dan

sebagainya lagi. Penyakit ini sememangnya berkaitan dengan pemakanan kanak-kanak itu

2


sendiri. Sebagai salah satu penyakit yang dapat diambil ialah sakit gigi, iaitu kanak-kanak

mungkin banyak terdedah banyak kepada makanan ringan seperti gula-gula dan snek.

2.0 KESAN-KESAN PEMAKANAN

Kesan pemakanan yang baik dan tidak baik banyak memberikan impak yang mendalam

bagi bayi dan kanak-kanak. Diantara strategi penjagaan bayi dan kanak-kanak yang berkualiti

daripada aspek pemakanan yang diulaskan di artikel tersebut ialah pemakanan yang berkhasiat

dan seimbang menjamin kesejahteraan hidup. Kesan pemakanan yang tidak bersih dan tidak

berkhasiat terhadap kanak-kanak akan menyebabkan kanak-kanak mengalami keracunan

makanan. Kanak-kanak akan mengalami keracunan makanan kerana makanan yang dimakan

tidak dijaga kebersihannya. Selain itu ialah kanak-kanak mudah mendapat penyakit kerana

antibody kanak-kanak lemah berbanding dengan orang dewasa, oleh itu mereka mudah mendapat

sesuatu jangkitan. Sebagai contohnya ialah penyakit demam.

Kesan pengambilan makanan yang tidak seimbang bagi kanak-kanak akan menyebabkan

malnutrisi iaitu kekurangan nutrien tertentu dalam makanan. Kesan yang seterusnya ialah akan

menyebabkan pelbagai penyakit. Salah satu penyakit ialah Kwashiorkor, iaitu penyakit yang

kekurangan protein di dalam badan. Diantara tanda-tanda terjadinya penyakit ini ialah gejala

seperti perut buncit, pertumbuhan badan, dan otak terencat, kehilangan selera makan dan badan

menjadi sentiasa lemah. Penyakit yang seterusnya ialah Skurvi, iaitu penyakit ini disebabkan oleh

kekurangan vitamin C, badan menjadi lemah dan sentiasa mengalami sesak nafas. Selain itu

juga, ia akan menyebabkan gusi membengkak dan mudah berdarah. Selain itu, ialah penyakit

darah tinggi, iaitu ianya sangat berbahaya dan pembawa utama kepada serangan jantung dan

strok. Penyakit darah tinggi ini disebabkan oleh pengambilan garam yang berlebihan yang

membawa kepada kegagalan ginjal untuk berfungsi. Penyakit yang selalunya berlaku kepada

kanak-kanak mahupun orang dewasa ialah penyakit diabetes. Ianya berlaku apabila aras glukosa

yang berlebihan daripada julat normal terdapat dalam darah. Kesan penyakit ini amat berbahaya.

Oleh itu, cegahlah daripada makan makanan yang terlalu manis dan yang mengandungi banyak

3


kandungan gula. Seterusnya penyakit osteoporosis, iaitu sejenis penyakit yang berlaku kerana

pengurangan jisim tulang akibat pengambilan kalsium yang tidak mencukupi dalam gizi. Kurang

kalsium akan menyebabkan tulang menjadi semakin nipis dan rapuh serta mudah patah. Oleh

itu,susu amat penting bagi kanak-kanak dan harus diamalkan hingga dewasa. Sakit jantung dan

strok juga adalah salah satu kesan yang akan berlaku. Penyakit ini terjadi kerana tahap kolesterol

dalam darah adalah tinggi serta kolesterol yang berlebihan terenap pada dinding arteri dan

menyempitkan salur darah dan jantung sukar untuk mengepam darah. Seterusnya, ialah penyakit

obesiti, iaitu seperti yang sedia maklum penyakit ini adalah disebabkan makan terlalu banyak,

dan tidak ada diet yang seimbang yang diamalkan. Obesiti ini berlaku apabila berat badan adalah

20% melebihi berat badan yang berpatutan dengan ketinggiannya. Obesiti ini juga akan

menyebabkan diabetes mellitus, darah tinggi, dan kanser klon. Terdapat banyak kesan-kesan

yang akan berlaku pada kanak-kanak jika amalan pemakanan yang betul tidak diambil dengan

bersungguh-sungguh. Ianya akan mendatangkan kesan yang buruk pada terhadap kanak-kanak

pada masa hadapan kelak.

3.0 LANGKAH-LANGKAH PEMAKANAN

Terdapat banyak langkah-langkah yang dapat diambil bagi pemakanan yang sihat dan

langkah-langkah bagi mengelakkan pemakanan yang tidak sihat. Secara umumnya, alam kanak-

kanak adalah masa yang kritikal kerana ini adalah masa dimana mereka memupuk tabiat

pemakanan kepada sesuatu makanan. Selain itu, tabiat pemakanan yang betul perlu

dititikberatkan di peringkat ini. Terdapat beberapa panduan bagi amalan pemakanan kanak-

kanak. Panduan yang pertama ialah mulakan dengan memperkenalkan jadual waktu makan tiga

kali sehari dan makanan snek antara waktu makan.Ini akan membolehkan kanak-kanak

membezakan jenis makanan yang perlu dimakan mengikut masa yang ditetapkan agar jadual

pemakanannya teratur dan sistematik. Kedua, ialah tambahkan jenis makanan yang baru secara

perlahan-lahan agar kanak-kanak tidak merasai pelbagai rasa makanan pada masa yang sama.

Jika makanan yang sama dihidangkan pada kanak-kanak, mereka akan berasa puas dan tidak

mahu makan lagi, dan manyebabkan mereka hilang selera makan. Panduan yang seterusnya ialah

4


ketika memasak makanan untuk keluarga, asingkan sebahagian untuk anak-anak sebelum

menambahkan rempah ratus. Ini seharusnya dilakukan, kerana bahan-bahan yang digunakan

sewaktu memasak kemungkinannya tidak baik untuk kesihatan kanak-kanak. Bak kata pepatah

“sediakan payung sebelum hujan” kerana jika pemakanan yang tidak sihat diamalkan akan

memberikan penyakit yang berbahaya. Oleh itu, makanlah makanan yang sihat sebelum adanya

penyakit.

Pemakanan yang sihat penting untuk kanak-kanak kerana ianya membekalkan nutrien untuk

perkembangan dan pertumbuhan. Selain itu juga, makanan yang berkhasiat akan membekalkan

tenaga untuk aktiviti fizikal dan mental. Seperti yang sedia maklum, kanak-kanak sememangnya

aktif dalam bermain, oleh itu mereka menggunakan banyak tenaga semasa bermain. Makanan

yang bervitamin dan berkhasiat baik untuk tambahan tenaga untuk kanak-kanak. Selain itu juga,

makanan berkhasiat membantu dalam mengekalkan ketahanan badan terhadap sebarang jangkitan

penyakit, contohnya seperti demam, iaitu vitamin di dalam badan kurang dan akan menyebabkan

antibody menjadi lemah. Oleh itu, vitamin perlu diambil oleh kanak-kanak pada setiap hari,

contohnya vitamin yang terkandung pada buah epal, oren, pisang dan sebagainya lagi.

Langkah pertama yang dapat diambil ialah ibu bapa perlu memberikan anak-anak mereka

makanan yang seimbang mengikut Piramid Makanan Malaysia. Selain itu, bukan setiap

hidangan perlu mengandungi semua kumpulan makanan tetapi hidangan hendaklah seimbang

dan mengandungi pelbagai jenis makanan setiap hari. Piramid Makanan Malaysia memberi

panduan tentang bagaimana untuk mengimbangkan pengambilan makanan setiap hari. Makanan

yang pelbagai membantu kanak-kanak mendapat semua nutrien yang diperlukan.

5


Rajah 1.1 Panduan Piramid Makanan Malaysia

Gambar rajah 1.1 menunjukkan Piramid Makanan Malaysia, yang harus diamalkan oleh

masyarakat Malaysia. Pada aras pertama merujuk kepada bijirin dan ubi-ubian, iaitu kumpulan

makanan ini adalah sumber yang paling baik untuk karbohidrat yang membekalkan tenaga

kepada kanak-kanak. Ibu bapa harus memberi anak-anak mereka lebih banyak makanan dari

kumpulan ini. Kumpulan makanan ini mengandungi vitamin, mineral, serat, dan sejumlah

protein. Contohnya ialah nasi, mee, roti, pasta, bubur, capati, dan biskut. Kanak-kanak

memerlukan 6 hingga 8 hidangan setiap hari. Berikut di bawah adalah jadual hidangan bagi

kanak-kanak pada peringkat umur yang berlainan.

6


Satu hidangan bijiran dan

sumber bijiran dan ubi

Bilangan hidangan sehari

2-3 Tahun 4-6 Tahun

1 Keping roti "whole meal"

1/2 Cawan Nasi

1/2 Capati

1 Cawan bubur

1 Biji sederhana kentang

Keping biskut - Krim Krakers masin

6* 8*

Seterusnya, piramid makanan pada aras kedua ialah buah dan sayur. Ia membekalkan vitamin

mineral, dan serat kepada kanak-kanak. Kanak-kanak memerlukan sekurang-kurangnya dua

hidangan setiap hari. Kanak-kanak juga digalakkan mengambil makanan jenis ini secara

berlebihan, kerana pada aras dua ini terdapat banyak kebaikan bagi tubuh badan kanak-kanak.




2-3 Tahun 4-6 Tahun

1/2 Cawan sayur-sayuran hijau yang

telah di masak

1/2 Cawan buah-buahan / sayur-

sayuran

2* 2*

Satu hidangan buah-buahan

1/2 Biji jambu sederhana

1 Biji kecil atau sederhana buah

oren, sejenis buah berwarna hijau

(pear, epal)

1 saiz sederhana pisang

1 hiris betik, nenas, tembikai

1* 1*

7


Pada aras yang ketiga piramid makanan ialah ikan, ayam, daging, kekacang, susu, dan hasil

tenusu. Kanak-kanak harus mengambil makanan dalam kumpulan ini dalam kuantiti yang

sederhana. Makanan dalam kumpulan ini membekalkan sumber protein, vitamin B dan mineral.

Selain itu, keperluan untuk kanak-kanak pada aras ini ialah 2 hidangan untuk ikan, ayam, itik,

daging dan ubi-ubian dan 2 hingga 3 hidangan untuk susu dan hasil tenusu setiap hari.




2-3 Tahun 4-6 Tahun

1/2 Cawan sayur-sayuran hijau yang

telah di masak

1/2 Cawan buah-buahan / sayur-

sayuran

2* 2*

Satu hidangan buah-buahan

1/2 Biji jambu sederhana

1 Biji kecil atau sederhana buah

oren, sejenis buah berwarna hijau

(pear, epal)

1 saiz sederhana pisang

1 hiris betik, nenas, tembikai

1* 1*

Seterusnya ialah aras yang terakhir piramid makanan ialah aras empat iaitu lemak, minyak dan

kumpulan gula. Ibu bapa harus mengawasi anak-anak mereka agar mengurangkan pengambilan

daripada pengumpulan makanan jenis ini. Jika kanak-kanak mengambil lemak yang berlebihan

yang terkandung di dalam makanan, ia akan menyebabkan kanak-kanak tersebut akan

mengalami penyakit yang tidak diingini seperti obesiti, diabetes, penyakit buah pinggang dan

sebagainya lagi yang susah untuk dipulihkan. Oleh itu, ibu bapa mahupun penjaga haruslah

mengambil tindakan yang lebih awal bagi mengelak penyakit tersebut.

8


Ramai ibu bapa setuju, pemakanan yang sihat sangat penting kepada keluarga. Namun

begitu, ramai juga yang beranggapan, pemakanan sihat sukar diamalkan dalam keluarga, terlalu

banyak cabarannya. Jadual yang sibuk, anak makan memilih, pengaruh media serta persekitaran

dan pelbagai lagi masalah membuatkan ramai ibu terpaksa akur dan menutup sebelah mata

dengan memberikan keluarga mereka makan makanan yang tidak berkhasiat. Untuk

menyelesaikan masalah ini, terdapat beberapa panduan serta langkah-langkah yang boleh

diambil. Langkah yang pertama ialah ibu bapa haruslah menjadikan waktu makan adalah waktu

bersama keluarga, iaitu mencuba sekurang-kurangnya makan bersama keluarga sekali dalam

sehari. Apabila anak-anak makan bersama keluarga, dia lebih cenderung untuk makan sayur,

buah, dan lain-lain makanan yang dikongsi bersama-sama ibu bapa mereka.

Langkah yang seterusnya ialah, ajak keluarga bersama-sama menyediakan hidangan makanan.

Selain itu, ibu bapa dirumah haruslah dijadikan dapur sebagai makmal untuk pembelajaran, biar

anak-anak menolong keluarga mereka dengan aktiviti yang sesuai dengan usianya seperti

menyukat tepung, memasukkan telur, memotong sayur dan sebagainya. Kanak-kanak biasanya

suka makan makanan yang dimasaknya.

Seterusnya ialah tabiat makan yang baik bermula sejak dari kecil lagi, oleh itu ibu bapa

perlu memupuk tabiat ini bermula daripada bayi lagi dengan memberikannya makanan yang

seimbang ketika usianya lebih kurang enam bulan lagi. Ibu bapa harus memastikan dapur mereka

sentiasa ada makanan yang sihat seperti sayur, buah-buahan, susu dan sebagainya. Ibu bapa

harus menyediakan makanan yang seimbang setiap hari kepada anak-anak mereka. Selain itu

juga, ibu bapa memerlukan sedikit kemahiran kreatif iaitu cuba hidangkan makanan dalam cara

yang berlainan. Untuk kanak-kanak pastikan makanan itu menarik, dengan pelbagai tekstur dan

warna. Langkah lain yang boleh diambil ialah pelbagaikan snek di rumah dan pastikan ia sedia

ada dan sentiasa ada. Antara snek sihat, biskut lemak kurang garam, buah-buahan segar,

popcorn, bijirin dan pelbagai lagi. Ibu bapa boleh menghidangkan snek dengan cicah yang

berlainan seperti yogurt, sos buatan sendiri dn lain-lain lagi. Ramai masyarakat di luar sana

mengatakan makan di rumah lebih baik daripada makan di luar. Sebenarnya makan di luar pun

ada baik sebenarnya, asalkan mencari restoran yang memasak makanan yang sihat, dan tempat

restoran itu bersih. Selain itu juga, ibu bapa boleh minta tukang masak masak makanan yang

kurang minyak, garam dan tanpa serbuk perasa tiruan untuk kanak-kanak. Kanak-kanak juga

9


perlu memperbanyakkan minum air kosong iaitu lebih kurang enam hingga lapan gelas sehari.

Selain itu, kanak-kanak perlu makan buah-buahan dan sayur-sayuran dengan kulit sekali tetapi

pastikan makanan yang dibasuh dengan bersih.

4.0 KESIMPULAN

Sebagai kesimpulannya, apa yang boleh saya ulaskan disini ialah kesihatan diri bagi kanak-

kanak pada awal usia merupakan harta yang paling paling berharga serta sangat penting, namun

ramai yang tidak menyedarinya sehingga anak-anak mereka ditimpa sesuatu penyakit yang

tenat. Ramai juga yang tidak menyedari akan peranan pengambilan makanan yang berkhasiat

untuk kanak-kanak bagi memastikan kesihatan yang baik untuk mereka. Selain itu, apa yang

dapat saya tegaskan disini ialah corak pengambilan makanan yang teratur sepatutnya dimulakan

sejak awal lagi. Pepatah ada mengatakan,” Diri Anda ialah Apa Yang Anda Makan” dan

kenyataan ini benar dalam soal kesihatan. Corak pemakanan menentukan keadaan kesihatan

kanak-kanak mahupun orang dewasa, kerana diet yang tidak teratur akan memburukkan

kesihatan. Oleh itu, ibu bapa, guru dan masyarakat di sekeliling perlulah mendidik kanak-kanak

makan makanan yang seimbang, berkhasiat dan baik untuk kesihatan. Kanak-kanak yang cergas

dan cerdas adalah bermula daripada pemakanan yang baik.

10


5.0 RUJUKAN

http://intim.wordpress.com/2007/11/10/penjagaan-kesihatan-kanak-kanak/

http://www.infosihat.gov.my/penyakit/Kanak-kanak/Pemakanankanak.php

http://ratuhati.com/index.php?option=com_content&view=article&id=22:amalkan-pemakanan-

sihat-untuk-anak-anda&catid=46&Itemid=100088

http://www.slideshare.net/syazayasmin/makanan-dan-amalan-pemakanan

11

http://www.slideshare.net/syazayasmin/makanan-dan-amalan-pemakanan

http://ratuhati.com/index.php?option=com_content&view=article&id=22:amalkan-pemakanan-sihat-untuk-anak-anda&catid=46&Itemid=100088

http://ratuhati.com/index.php?option=com_content&view=article&id=22:amalkan-pemakanan-sihat-untuk-anak-anda&catid=46&Itemid=100088

http://www.infosihat.gov.my/penyakit/Kanak-kanak/Pemakanankanak.php

ulasan jurnal

Documents