2.0 PENGANTAR FONETIK DAN FONOLOGI

2.1 PENGENALAN FONETIK DAN FONOLOGI•Takrif fonetik•Takrif fonologi•Perbezaan fonetik dan fonologi•Bidang-bidang fonetik

2.2 ALAT-ALAT ARTIKULASI•Alat-alat artikulasi•Daerah artikulasi

2.3 BUNYI BAHASA• Bunyi vokal• Bunyi konsonan• Carta konsonan melayu

2.4 PROSODI DAN SUPRASEGMENTAL• Takrif intonasi• Peranan intonasi• Intonasi dalam sintaksis bahasa Melayu

2.5 FONEM VOKAL DAN KONSONAN• Fonem vokal• Fonem konsonan• Konsonan pinjaman

FONETIK• Bidang bahasa yang mengkaji fenomena

bunyi atau pertuturan manusia sejagat

• Mengkaji bunyi dari segi:a) Sifat bunyi itub) Cara pengeluarannyac) Aspek pendengarannya

• Tumpuan hanya pada bunyi-bunyi yang digunakan untuk bertutur (bunyi-bunyi bahasa) sementara bunyi bukan bunyi bahasa seperti dehem, siulan dsb tidak dikaji.

FONOLOGI• Bidang yang mengkaji sistem bunyi-bunyi yang

tertentu dalam pertuturan, khusus bagi sesuatu bahasa

• Merumuskan, menghuraikan dan mengelaskan dengan teliti dan cermat segala bentuk bunyi dalam sesuatu bahasa untuk menentukan peraturan dan bentuk bunyi yang tertentu.

• Merangkumi: a) pemerian seluruh bunyi yang dihasilkan oleh

manusiab) menghalusi segala variasinyac) menghuraikan sistem bunyi semua bahasa yang

dipertuturkan oleh manusia dengan lengkap.

• PERBANDINGAN ANTARA FONETIK DAN FONOLOGI

FONETIK FONOLOGI

1. Kajian tentang sifat-sifat semulajadi produksi dan persepsi bunyi-bunyi bahasa yang dihasilkan

 2. Terbahagi kepada 3 jenis iaitu;

fonetik artikulasifonetik akustikfonetik auditori

 3. Mengkaji setiap unsur bunyi 4. Menghasilkan transkripsi fonetik

untuk semua bunyi daripada semua bahasa.

1. Kajian tetang sistem bunyi sesuatu bahasa dan sifat-sifat semulajadi sistem tersebut secara umum.

 2. Kajian tentang hubungan antara

butir-butir leksikal dengan butir-butir leksikal lain yang membentuk ayat.

 3. Mengkaji pola-pola intonasi 4. Menghasilkan sistem ejaan

sesuatu bahasa.

JENIS-JENIS FONETIKa) Fonetik Artikulasi / Artikulatori

• Mengkaji cara-cara sesuatu bunyi dilafazkan

• Melibatkan daerah artikulasi dan organ artikulasi yang berfungsi melafazkan bunyi dalam bahasa.

• Daerah artikulasi – bahagian saluran suara ( biasanya tidak bergerak ) tetapi disentuh oleh organ artikulasi semasa berlakunya sesuatu lafaz.

• Organ artikulasi – organ yang digunakan bagi menghasilkan bunyi

JENIS-JENIS FONETIKb) Fonetik Auditori

• Berkenaan pendengaran dan proses yang wujud apabila kita menerima bunyi dan bagaimana bunyi itu dirasai/didengari.

• Melibatkan otak dan telinga.

• Bunyi dibawa oleh angin dan kita menerimanya menggunakan telinga.

JENIS-JENIS FONETIKb) Fonetik Auditori

• Proses menerima bunyi;o Gelombang bunyio Gegendang telinga bergetaroBahagian tengah telinga

memanjangkan getaran daripada gegendang telinga dan menyalurkannya ke bahagian dalam telinga.

JENIS-JENIS FONETIKb) Fonetik Auditorio Jendela bujur pada koklea (terdapat pada bahagian

dalam telinga)boleh bergetar dan menyalurkan gelombang bunyi kepada cecair di dalam koklea.

o Getaran ini menyebabkan pembahagi membran bergetar.

o Maklumat disalurkan ke otak melalui nadi auditori. o Otak memproses dan memberi garis kasar pada

mesej itu supaya dapat diterima akal. o Pendengar merangka semula ayat yang berasal

daripada otak penutur.

JENIS-JENIS FONETIKc) Fonetik Akustik

• Mengkaji gelombang udara yang membawa bunyi ke telinga.

 

• Mengkaji hakikat bunyi dan klasifikasi bunyi berdasarkan hakikatnya bunyi itu

JENIS-JENIS FONETIKc) Fonetik Akustik• Melibatkan ciri fizikal ucapan bahasa iaitu :

•  Nadao Bergantung pada kekerapan (frekuensi) getaran pita

suarao Nada bunyi vokal dan bunyi bersuara lebih ketara

didengari berbanding nada bunyi tak bersuara dan bunyi bisikan

o Vokal depan [i, e, ə ] mempunyai nada yang lebih tinggi berbanding vokal belakang [, u, o, a]

o Nada suara perempuan lebih tinggi daripada suara lelaki (perempuan – 240 pusingan sesaat, lelaki – 150 pusingan sesaat)

JENIS-JENIS FONETIKc) Fonetik Akustik• Kelantangan• Satu bunyi dikira lantang apabila bunyinya lebih

panjang daripada bunyi yang mendampinginya.• Bunyi yang padat lebih lantang. Cth: bunyi s dan sy

yang padat lebih lantang daripada bunyi f dan v• Bunyi yang lantang akan menghasilkan getaran.

Apabila bunyi atau suku kata ditekan, tekanan udara akan bertambah dan kesannya lebih luas amplitud getaran dapat dihasilkan.

JENIS-JENIS FONETIKc) Fonetik Akustik• Kepanjangano Tempoh kepanjangan bunyi atau suku kata

bergantung kepada kelajuan sesuatu ujaran (diukur dengan spektogram/osilogram)

o Pukul rata 6-20 fonem /segmen dalam 21 saat.

• Semua ciri ini boleh diterangkan menggunakan spektogram

JENIS-JENIS FONETIK

c) Fonetik Akustik• 2 jenis bunyi dalam fonetik akustik

obunyi periodik – terhasil apabila jarak antara pusingan adalah sama, memberi sensasi nada yang jelas.

oBunyi aperiodik – tidak mempunyai harmoni dasar, misalnya bunyi bising menyebabkan kita tidak dapat mendengar nada bunyi sejelas bunyi periodik

ALAT-ALAT ARTIKULASI• Alat/ organ yang berfungsi mengeluarkan bunyi

bahasa,• Dari segi pergerakan terbahagi 2 iaitu

a) aktif – boleh digerakkan – lidah, bibir, lelangit lembut, dan gigi bawah

b) pasif – tidak boleh digerakkan – gigi atas, lelangit keras.

• Alat-alat penghasilan bunyi terbahagi kepada 3 iaitua) organ/alat bahagian dalam tubuh: paru-paru,

trakea (tengggorok), kotak suara, pita suara, epiglotis dan farinks.

b) alat artikulasi: bibir (atas dan bawah), lidah (hujung, depan, belakang), gusi, batas gusi, lelangit keras, lelangit lembut, pita suara, gigi (atas, bawah)

c) daerah artikulasi : gusi, lelangit keras, gigi atas

ALAT-ALAT ARTIKULASI1) Lidah • Hujung lidah boleh gerak ke depan dan belakang• Depan lidah boleh diangkat ke atas menyentuh

lelangit keras• Belakang lidah (akar lidah) boleh diangkat

menyentuh lelangit lembut

2) Bibir • Bibir atas dan bawah boleh bersentuhan• Bibir atas boleh menyentuh gigi bawah dan

sebaliknya

3) Gigi • Gigi bawah boleh menyentuh bibir atas

ALAT-ALAT ARTIKULASI

4)Lelangit lembut• Boleh digerakkan ke bawah bagi menyentuh belakang

lidah untuk menghasilkan bunyi sengau

5) Lelangit keras• Pasif dan boleh disentuh oleh alat artikulasi aktif

seperti depan lidah

SEKIAN

TERIMA KASIHOleh,

MOHAMED SHAHREN BIN ABDULLAH

JABATAN PENGAJIAN MELAYU

INSTITUT PENDIDIKAN GURU MALAYSIA

KAMPUS TUN HUSSEIN ONN,

BATU PAHAT,

JOHOR.