BML 3043 :

FONETIK DAN FONOLOGI

BAHASA MELAYU

SITI ZUBAIDAH BT IBRAHIM

D20091035632

PENDIDIKAN GEOGRAFI (AT33)

SEMESTER 2 2010/2011

KUMPULAN : C

PENSYARAH : EN. NIK HASSAN BASRI NIK AB. KADIR

TUGASAN INDIVIDU

NO ISI KANDUNGAN MUKA SURAT

1.0 Pendahulauan 1

2.0 Soalan Satu 2 – 4

3.0 Soalan Dua 5 – 11

4.0 Soalan Tiga 12

5.0 Soalan Empat 13 – 15

6.0 Kesimpulan 16

7.0 Bibliogarfi 17

Pendahuluan

ISI KANDUNGAN

Fonetik dan fonologi merupakan satu bidang kajian yang membincangkan mengenai

pembentukan bunyi bahasa. Fonetik merupakan satu bidang kajian yang berfokuskan kepada

pembentukan bunyi bahasa. Manakala fonologi merupakan satu bidang kajian yang mengkaji

mengenai bunyi bahasa yang mempunyai sistem dan peraturan yang terdapat dalam bahasa

tersebut. Menurut Abdullah Yusoff dan Che Rabiaah Mohamed (2005), bunyi bahasa

merupakan bunyi atau gabungan bunyi-bunyi yang dihasilkan melalui rongga pernafasan yang

akan membentuk perkataan.

Pelbagai definasi diberikan terhadap bidang fonetik dan fonologi. Menurut Kamus

Dewan (2005), fonetik ialah ilmu bahasa yang berkaitan dengan penyebutan kata dan lambang

yang menunjukkan sebutannya. Manakala menurut Abdullah Hassan (1993), fonetik ialah

bidang kajian yang mengkaji mengenai bunyi bahasa daripada segi sebutan, pendengaran dan

sifatnya. Definasi fonologi pula ialah suatu bidang yang mengkaji sesuatu bahasa iaitu rumus-

rumus yang menentukan sebutan (F. Parker, 1974). Menurut Abdullah Hassan (1993) pula,

fonologi merupakan kajian mengenai bunyi-bunyi yang berfungsi dalam bahasa tersebut.

Soalan Satu :

A. Dengan menggunakan simbol dan contoh-contoh yang sesuai melalui jadual yang

anda sediakan, huraikan sebanyak-banyak perbezaan dan persamaan antara

transkripsi fonetik dengan transkripsi fonemik.

Bil

Perbezaan transkipsi (simbol)

HuraianFonetik Fonemik

1. Menggunakan simbol

[ ]

Menggunakan simbol

/ /

Simbol yang digunakan

menunjukkan perbezaan

antara transkipsi fonetik

atau fonemik. Simbol-

simbol ini digunakan

dihadapan ayat.

2. Mempunyai lambang-

lambang koartikulasi

dan suprasegmental

seperti paenyegauan

[~], pembibiran [w],

perengkungan [L, d,

Z],

Penglelangitkerasan [j],

dan pengglotisan [Ɂ].

Tidak mempunyai

lambang-lambang

fonemik yang tertentu.

Lambang-lambang fonetik

yang digunakan adalah

bertujuan untuk

mencatatkan setepat yang

mungkin semua sifat yang

terdapat pada pengucapan

seorang penutur natif.

Manakala transkipsi

fonemik ialah untuk

memberikan lamban-

lambang bunyi dengan

mudah dalam bentuk bunyi

segmental saja.

3. Transkripsi fonetik

dikenali sebagai

transkripsi sempit.

Transkipsi fonemik

dikenali sebagai

transkripsi luas.

Bil Persamaan transkipsi Fonetik dan Fonemik Huraian

1. Menggunakan simbol #. Penggunaan simbol #

melambangkan sebagai

tanda noktah atau berhenti.

2. Menggunakan simbol-simbol segmental seperti

vokal dan konsonan segmental.

Penggunaan simbol-simbol

segmantel adalah bertujuan

untuk membuat terjemahan

kepada transkripsi fonetik

atau fonemik.

3. Tidak menggunakan huruf besar dalam penulisan

fonetik dan fonologi. Semua penulisan dimulai

dengan huruf kecil.

[#kǝwtowkohan#]

/# kǝtokohan#/

4. Semua penulisan rumi tidak digunakan dalam

penulisan fonetik dan fonoligi

5. Tidak menggunakan noktah, tanda soal, tanda koma

dan sebagainya dalam penulisan fonetik dan

fonologi.

B. Tukarkan semua perkataan berikut dalam bentuk transkripsi fonetik dan

transkripsi fonemik mengikut sebutan Bahasa Melayu Baku.

Perkataan Transkripsi fonetik Transkripsi fonemik

Menyampaikan [ # mə̃Gɲãmpaḭkan # ] / # mə̃ɲampaikan # /

Penggunaan [ # pə̃ŋwguna?an # ] / # pə̃ŋgunaɂan # /

Mempengaruhi [ # mə̃Gmpə̃ŋãwrohi # ] / # mə̃mpə̃ŋarohi # /

Keputusan [ # kə̃wpuwtusan # ] / # kə̃putusan # /

Menyetujui [ # mə̃Gɲə̃Gwtuǰui # ] / # mə̃ɲə̃tuǰui # /

Walau bagaimanapun [ # walawu bagaimãnãpon # ] / # walaw bagaimanapun # /

Minit mesyuaratnya [ # mĩnĩt mə̃Gsǰũaratɲa # ] / # minit mə̃sǰuaratɲa # /

Pemangku-

pemangku pengetua

[ # pə̃mãŋwko pə̃mãŋwko

pə̃ŋə̃Gtuwa # ]

/ # pə̃maŋko pə̃maŋko

pə̃ŋə̃tua # /

Congek- cakdong [ # coŋə̃Ɂ cakwdoŋ # ] / # coŋə̃Ɂ cokdoŋ # /

Pesuruhanjaya tinggi

Malaysia

[ # pə̃wsuwruhanjaǰa tiŋgi

mãlaǰsḭa # ]

/ # pə̃suruhanjaǰa tiŋgi

malaǰsia # /

C. Salin semula petikan di bawah dalam bentuk transkripsi fonetik dan transkripsi

fonemik.

Fonetik

[ # kə̃wtowkohan bə̃liawu mə̃Gmbičarakãn iwsu iwsu agamã islam tə̃lah mə̃GnarḭɁ

pə̃rhatian wsultan pə̃raɁ // wsultan Azlan Shah wunwtoɁ pə̃rkə̃nãn mə̃GlantḭɁ Tan Sri

Dawtͻ ( Dr ) Haǰi Hawrussanĩ bin Haǰi Zakaria sə̃bagaḭ wmũftḭ pə̃raɁ bə̃rmũla 1985

sə̃hiŋga kinĩ # ]

Fonemik

/ # kə̃tokohan bə̃liaw mə̃mbicarakan isu isu agama Islam tə̃lah mə̃nariɁ pə̃rhatian

sultan pə̃raɁ // sultan Azlan Shah untoɁ pə̃rkə̃nan mə̃lantiɁ Tan Sri Datͻ Sə̃ri

( Dr ) Haǰi Harussani bin Haǰi Zakaria sə̃bagai mufti pə̃raɁ bə̃rmula 1985 hiŋga

kini # /

Soalan dua :

A. Huraikan perbezaan antara bunyi-bunyi yang berikut :

I. Bunyi vokal dan bunyi konsonan

Bunyi vokal Bunyi konsonan

Bunyi vokal merupakan bunyi

yang dihasilkan apabila udara

yang melalui alat artikulasi tidak

mengalami apa-apa halangan

ketika melaluinya dan

menyebabkan arus udara dapat

keluar terus-menerus tanpa

sebarang sekatan.

Bunyi vokal mempunyai ciri-ciri

kelantangan dan kepanjangan

yang berbeza mengikut

kedudukan lidah dan bentuk

bibir yang berbeza dalam

menghasilkan vokal yang

berbeza.

Terdapat 3 jenis vokal dalam

Bahasa Melayu iaitu vokal

hadapan, vokal tengah dan vokal

belakang.

Bunyi konsonan terjadi apabila

arus udara dihalang atau disekat

pada sebahagian alat artikulasi

semasa bunyi dihasilkan.

Proses halangan arus udara ini

menyebabkan pita suara

bergetar. Hasil getaran pita

suara berkenaan akan

menghasilkan bunyi konsonan

yang bersuara dan tidak

bersuara.

Bunyi konsonan bersuara

berlaku apabila semasa

penghasilan bunyi pita suara

digetarkan oleh arus udara yang

keluar daripada paru-paru

manakala bagi konsonan tidak

bersuara pula berlaku apabila

pita suara tidak mengalami

getaran semasa arus udara

melaluinya.

II. Bunyi nasal dan bunyi oral

Bunyi nasal Bunyi oral

Bunyi nasal terjadi apabila

udara keluar atau disertai

keluarnya udara melalui rongga

hidung dengan cara menurunnya

langit-langit lembut beserta

hujung anak tekaknya.

Bunyi nasal banyak terdapat

dalam dialek Kelantan dan

bahasa Aceh. Contohnya : ã, ĩ.

Proses menghasilkan bunyi

nasal disebut sebagai nasalisasi

yang merupakan artikulasi

tambahan yang berlaku daripada

proses penyebutan bunyi

perkataan yang mengandungi

konsonan sengauan yang diikuti

oleh vokal.

Lambang proses nasalisasi

ialah : ~

Contoh bunyi nasal : [m] dan

[n].

Bunyi oral terjadi kerana langit-

langit lembut beserta hujung

anak tekak menarik menutupi

rongga hidung sehingga udara

keluar melalui rongga mulut

saja.

Bunyi oral boleh menghasilkan

konsonan oral.

Contoh bagi bunyi oral ialah :

[b] dan [d].

III. Bunyi distingtif dan bunyi tidak distingtif

Bunyi distingtif Bunyi tidak distingtif

Distingtif bermaksud

membezakan makna kata.

Sebagai contoh, [p] dan [b]

dapat berbeza dari segi fitur [+

bersuara], kerana [b] bunyi

bersuara, manakala [p] bunyi tak

bersuara. Perbezaan dari segi

bersuara dan tak bersuara ini

membezakan fonem /b/ daripada

fonem /p/.

Jika sesuatu bunyi itu bertaraf

distingtif yang dapat

membezakan makna, maka

bunyi itu dianggap sebagai

fonem.

Contoh : padi

pagi

Bunyi tidak distingtif iaitu

bunyi yang tidak membezakan

makna kata dan dianggap juga

sebagai alofon.

Alofon juga merupakan

anggota-anggota kepada satu

fonem dan mempunyai kelainan

bunyi antara satu sama lain

akibat daripada terpengaruh

oleh bunyi tertentu sama ada

yang terdahulu atau

terkemudian daripadanya.

Contoh : fonem /k/ yang

mempunyai beberapa kelainan

bunyi (alofon) kerana

terpengaruh oleh bunyi

disekitarnya.

IV. Bunyi nyaring dan tidak nyaring

Perbezaan antara bunyi nyaring dan bunyi tidak nyaring adalah berdasarkan

darjah atau sifat kenyaringannya atau auditoris. Makin luas ruang resonansi

saluran pengucapan yang digunakan pada waktu menbentuk bunyi bahasa, maka

makin tinggi darjah kenyaringannya dan sebaliknya. Biasanya bunyi nyaring

biasanya dikaitkan dengan bunyi vokal dan silabik manakala bunyi tidak nyaring

dikaitkan dengan bunyi konsonan.

V. Bunyi panjang dan bunyi pendek.

Beza antara bunyi panjang dan bunyi pendek berdasarkan pada lamanya bunyi itu

diucapkan. Vokal dan konsonan dibahagikan atas bunyi panjang atau pendek.

Simbol bagi kepanjangan ialah dengan tanda garis pendek di atas huruf vokal atau

tanda titik bertindih di sebelah kanan vokal. Sebagai contoh ialah [ a: ] atau [ ã ],

[ u: ] atau [ ũ ] dan [ i: ] atau [ ĩ ].

B. Dengan menggunakan contoh-contoh yang sesuai, bincangkan Sistem Ejaan Rumi

Bahasa Melayu.

Sebelum ejaan Rumi diperkenalkan masyarakat Melayu menggunakan sistem ejaan

yang dipanggil sebagai tulisan Rencong. Apabila pengaruh Islam datang ke tanah Melayu,

pedagang Islam telah mengembangkan agama Islam dan telah menyesuaikan abjad-abjad

Arab untuk menulis bahasa Melayu dan dikenali sebagai tulisan Jawi. Namun demikan,

selepas kemasukan penjajah ke tanah Melayu sistem tulisan Romawi telah diperkenalkan dan

dapat menyaingi sistem tulisan Jawi. Sehingga kini negara kita telah menggunakan sistem

tulisan Rumi dan telah mendapat pengistiharan Daftar Ejaan Rumi Bahasa Malaysia daripada

Menteri Pelajaran Malaysia pada 24 Ogos 1981. Sistem ejaan bahasa Melayu telah bermula

pada tahun 1904 dan diisytiharkan penggunaannya secara rasmi pada 16 Ogos 1972. Ini

adalah hasil kesepakatan bersama Majlis Bahasa Indonesia-Malaysia. Huraian mengenai

Sistem Ejaan Rumi Bahasa Melayu adalah seperti berikut :

(i) Huruf vokal

Dalam bahasa Melayu ada enam fonem atau bunyi vokal standard. Huruf-huruf yang

melambangkan fonem-fonem tersebut ialah a, e, i, o, u.

Huruf Fonem di depan di tengah di belakanga

e

i

o

u

[a]

[ə̃][e]

[i]

[o]

[u]

saya

emakenak

ini

orkid

untuk

baju

senapetak

situ

kotak

tumpah

suka

imperialismetauge

inti

pidato

saku

(ii) Huruf konsonan

Dalam bahasa Melayu ada 25 fonem konsonan yang dilambangkan oleh 26 huruf.

Bunyi Huruf di depan di tengah di belakang/b/

/c/

/d/

/f/

/g/

/ğ/

/h/

/j/

b

c

d

f

g

gh

h

j

budaya

cawan

duit

fadzil

guni

ghaib

harimau

jatuh

sembelit

kucing

adik

tafsiran

tingkatan

maghrib

seharian

majung

adab

Mac

abad

maaf

beg

mubaligh

tuah

kolej

/k/

/x/

/l/

/m/

/n/

/ŋ/

/ń/

/p/

/q/

/r/

/s/

/ś/

/t/

/v/

/w/

/y/

/z/

k

kh

l

m

n

ng

ny

p

q

r

s

sy

t

v

w

y

(i) z(ii) x

kita

khusus

lambat

makanan

nanas

ngilu

nyata

parut

Qur’an

ramai

saja

syarat

takut

vitamin

wau

yang

zamanxenon

paksaan

akhir

alasan

kami

anak

angkat

hanya

ampun

wuquf

baran

asli

isytihar

mati

universiti

hawa

payung

lazat-

kakak

tarikh

kekesal

diam

daun

pening

-

siap

buraq

putar

lemas

Quraisy

rapat

-

-

-

lafaz-

(iii) Pola keselarasan Vokal

Keselarasan di antara dua huruf vokal pada kata dasar.

Kata dasar hendaklah berakhir dengan suku kata tertutup.

Bagi kata yang mengandungi suku kata lebih daripada dua, yang terlibat dengna

sistem keselarasan huruf vokal hanyalah dua suku kata terakhir sahaja.

Terdapat 18 pola keselarasan vokal mengikut sistem ejaan baru bahasa Melayu.

Bil. Suku kata praakhir

Suku kata Akhir Tertutup

Contoh Penggunaan

1. a a asal talak halaman2. a i alih tarik parit3. a u asuh datuk baruh4. e (pepet) a emas kelam selam5. e (pepet) i betik ketil lebih6. e (pepet) u belut telur perut7. e (taling) a elak dewan perang8. e (taling) e (taling) belek gelek leceh9. e (taling) o elok belok telor10. i a bilah kilang selinap11. i i intip pilih sisih12. i u pikul ribut tidur13. o a otak borang sekolah14. o e (taling) oleh boleh celoteh15. o o obor borong kelompok16. u a ulat bulat ketupat17. u i ulit kulit putih18. u u untuk buluh seluruh

(iv) Kekecualian Keseluruhan Huruf Vokal

Kekecualian keselarasan vokal berlaku pada kata-kata asing, khususnya bahasa-bahasa di

Nusantara dan bahasa Inggeris. Prinsip kekecualian vokal sama dengan prinsip

keselarasan huruf vokal.

Bil Pola Vokal

Contoh Bahasa Nusantara Contoh Bahasa Inggeris

1. a-e taling aneh kaget pamer kabaret panel2. a-o calon lapor perabot atom faktor3. e pepet – e taling gembleng4. e pepet – o bendok jempol gabenor interkom5. i-e taling imlek simen tiket6. i-o ijon pilon diftong transistor7. u-e taling tulen ulet subjek dokumen8. u-o bunglon lelucon kupon konduktor9. a-e pepet pakem teater10.

e taling hipotesis objektif

11.

e taling-u petroleum spektrum

12.

e pepet – e pepet demdem pepet

13.

i-e pepet iseng artikel filem

14.

o-i fosil hipokrit

15.

o-u bonus forum

16.

u-e pepet lumer skuter

17.

e taling – e pepet meter

18.

o-e pepet Oktober

Soalan 3 :

A. Apakah yang dimaksudkan dengan fonem suprasegmental?

Fonem suprasegmental juga disebut sebagai fonem suprapenggalan kerana mempunyai

ciri atau sifat bunyi yang menindihi atau menumpangi sesuatu fonem. Maksud bagi ciri

suprasegmental ialah fonem yang hadir bersama-sama fonem penggalan dengan cara

menumpangi bunyi segmental. Fonem suprasegmental ini bukannya bunyi segmental tetapi

ciri yang hadir bersama dengan cara menindihi atau menumpangi bunyi segmental. Fonem

suprasegmental terdiri daripada tekanan, kepanjangan, jeda, tona dan intonasi.

B. Dengan memberikan contoh yang sesuai, huraikan sekurang-kurangnya perbezaan

antara bunyi segmental dengan bunyi suprasegmental.

Bil

Perbezaan

HuraianBunyi segmental Bunyi suprasegmental

1.

Bunyi segmental terdiri

daripada fonem vocal

iaitu a, i, o, u dan e.

Bunyi suprasegmental ialah

bunyi yang dihasilkan

disebabkan oleh pertindihan

bunyi segmental seperti ã, ĩ.

Pertindihan bunyi ini

akan menghasilkan

kelainan pada bunyi

segmental yang asal.

2.

C. Dengan memberikan contoh yang sesuai, jelaskan bagaimana tekanan boleh

membezakan makna sesuatu frasa atau ayat.

Tekanan wujud pada suku kata perkataan dan disimbolkan dengan lambang [ ' ].

Dalam Bahasa Melayu, tekanan keras selalunya berlaku pada suku kata kedua dalam

perkataan. Contohnya ialah [sa'ǰa] dan [ru'mah]. Manakala dalam bahasa asing, tekanan

dapat membezakan makna. Contohnya perkataan pro'gress bermaksud memajukan dan

'progress pula bermaksud kemajuan.

Soalan 4 :

A. Huraikan perbezaan arus udara berikut :

Bil Arus udara Huraian

1. Egresif pulmonik Bunyi yang terbentuk kerana arus udara keluar dengan

mekanisma pulmonik. Mekanisma pulmonik ialah

udara dari paru-paru sebagai sumber utamanya

dihembuskan keluar dengan cara mengecilkan ruangan

paru-paru oleh otot paru-paru,otot perut dan rongga

dada. Kebanyakan bunyi bahasa dalam pertuturan

dihasilkan melalui arus udara egresif pulmonik.

2. Egresif glotalik Merupakan bunyi yang terbentuk melalui arus udara

keluar dengan menggunakan kaedah glotalik.

Mekanisme glotalik terjadi disebabkan oleh pita suara

dirapatkan sehingga glotis dalam keadaan rapat sekali.

Serentak dengan itu, seluruh rongga pangkal tenggorok

disempitkan dan dinaikkan sehingga udara dalam

rongga mulut dan rongga kerongkong terhalang dan

tertekan. Saluran rongga hidung dan mulut ditutup.

Kemudian udara yang terhalang itu dihembus keluar

dengan cara membuka saluran rongga mulut.

Bunyi ini banyak terdapat dalam kebanyakan bahasa di

Afrika, Indian-Amerika dan Kaukasus.

3. Ingresif glotalik Bunyi bahasa yang terbentuk dengan arus udara masuk

dengan menggunakan mekanisma glotalik. Mekanisma

ini terjadi kerana pita suara ditutup secara rapat dan

menyebabkan glotis juga tertutup rapat. Serentak

dengan itu, rongga pangkal tenggorok yang disempitkan

diturunkan dan tidak dinaikkan dan menyebabkan aliran

udara masuk. Keadaan glotis yang berkeadaan hanya

tertutup dengan cara tidak terlalu rapat menyebabkan

pita suara turut bergetar.

4. Ingresif velarik Merupakan bunyi yang terbentuk dengan arus udara

ingresif (masuk) menggunakan mekanisma velarik.

Mekanisma velarik terjadi dengan menaikkan pangkal

lidah ditempelkan pada langit-langit lembut. Serentak

dengan itu, kedua-dua bibir ditutup rapat atau hujung

daun lidah dan kedua-dua sisi lidah dirapatkan pada gusi

atas. Kemudian, hujung daun lidah dan kedua-dua sisi

lidah yang merapat pada gigi atas itu dilepaskan turun

serta dikebelakangkan, bibir dibuka sehingga ada

kerenggangan ruangan udara pada rongga mulut.

Keadaan itu memungkinkan udara masuk. Dalam

keadaan yang sama pangkal lidah masih lagi terkena

dengan langit-langit lembut. Keadaan ini akan

menyebabkan terjadinya bunyi klik sebagai akibat

proses ingresif velarik.

B. Dengan memberikan contoh yang sesuai, huraikan perbezaan bunyi bersuara dan

bunyi tidak bersuara.

Bunyi bersuara ialah bunyi yang dihasilkan apabila pita suara bergetar semasa

menghasilkan bunyi tersebut. Manakala bunyi tidak bersuara ialah bunyi yang dihasilkan

yang tidak menyebabkan pita suara bergetar semasa menghasilkan bunyi tersebut.

Contoh bunyi bersuara ialah d, b, g, z dan bunyi tidak bersuara ialah t, p, k, s, č.

C. Dengan memberikan contoh yang sesuai, jelaskan perbezaan diftong menaik dan

diftong menurun.

Diftong menaik terjadi dengan cara vokal pertama dihasilkan dengan cara tidak

selesai dan vokal kedua akan menghasilkan sepenuhnya. Sebagai contoh ialah [ kuih ],

[ gua ] dan [ buah ]. Manakala diftong menurun pula terhasil dengan cara vokal pertama

dihasikan sepenuhnya dan vokal kedua dihasilkan separuh penuh. Sebagai contoh ialah

bagi perkataan [ amboi ], [ lambai ] dan [ tapai ].

D. Dengan memberikan contoh yang sesuai, jelaskan perbezaan antara pembibiran

dan pengglotisan.

Pembibiran atau labialisasi ialah artikulasi tambahan yang berlaku semasa ingin

menyebut vokal belakang. Artikulasi tambahan ini ditandai dengan simbol [ w ]. Sebagai

contoh ialah k ԝučiŋ. Manakala pengglotisan merupakn ciri suprasegmental yang

berlaku sebelum penyebutan bunyi vokal. Ianya terjadi pada awal bunyi vokal yang

hadir pada perkataan yang disebut satu persatu. Sebelum bunyi vokal tersebut

dilafazkan, alat artikulasi akan mengambil sedikit masa untuk melafazkan bunyi vokal

dan menyebabkan udara terhenti pada glotis. Contohnya ialah [ ?adeɁ ], [?abaŋ ] dan [ ?

alat ]. Selain itu glotis juga berlaku pada dua vokal berdekatan dalam perkataan.

Contohnya ialah [ sa?at ] dan [ fa?edah ].

Kesimpulan

Pemahaman mengenai ilmu fonetik dan fonologi dianggap penting dalam memahami

maksud setiap bunyi yang dihasilkan itu. Melalui pemahaman terhadap bunyi tersebut dapat

mengelakkan kejadian salah tafsiran terhadap sebarang bunyi yang dihasilkan. Berdasarkan

kepada pemahaman mengenai bunyi bahasa dan bukan bunyi bahasa telah memudahkan urusan

komunikasi manusia. Hal ini adalah kerana, sebarang bunyi yang dihasilkan dan mempunyai

makna tertentu membolehkan manusia memahami hasrat yang cuba disampaikan oleh penutur

yang lain. Manakala bukan bunyi bahasa yang tidak memgambarkan apa-apa makna tidak akan

ditafsir oleh manusia dan hanya dianggap sebagai lumrah kejadian alam. Perbezaan pemahaman

antara bunyi bahasa dan bukan bunyi bahasa juga dapat mengelakkan kejadian salah tafsiran dan

sebagainya.

Bibliografi

Abdul Hamid Mahmood dan Nurfarah Lo Abdullah ( 2007 ). Linguistik: Fonetik dan Fonologi Bahasa Melayu. Kuala Lumpur: Aslita Sdn. Bhd.

Abdullah Hassan (1980). Linguistik Am untuk guru Bahasa Malaysia. Selangor : Pencetak Polygraphic.

Zaharani Ahmad ( 1993 ). Fonologi Generatif: Teori dan Penerapan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.