lapsus jiwa - vien

7/26/2019 Lapsus Jiwa - Vien

1/13

BAB I

STATUS PENDERITA

I. IDENTIFIKASI PENDERITA

Nama : Nn. RS

Usia : 24 tahun

Jenis Kelamin : Perempuan

Status Perkawinan : Belum Menikah

Suku / Bangsa : Palembang / n!"nesia

Pen!i!ikan : SM#

Peker$aan : Belum beker$a

#gama : slam

#lamat : n!erala%a& Palembang

'atang ke RS : Minggu& () Januari 2)(*: 'iantar Keluarga

+empat Pemeriksaan : P"li Klinik

RS. 'r. ,rnal!i Bahar Palembang

II. RIWAYAT PSIKIATRI

Riwa%at psikiatri !iper"leh !ari:

(. #ut"anamnesis !engan pen!erita pa!a Minggu& () Januari 2)(*.

2. #ll"anamnesis !engan ibu pen!erita pa!a Minggu& () Januari 2)(*.

A. Sebab Utama

Pen!erita gelisah !an ti!ak tenang

B. Keluhan Utama

Pen!erita merasa gelisah ti!ak tenang

C. Riwayat Peralanan Penya!it

Pen!erita a!alah mahasiswi !i sebuah perguruan tinggi&

semester !ua belas. Pen!erita belum men%elesaikan pen!i!ikan S(

karena terhalang !i nilai %ang belum -ukup. 'alam pergaulan&

pen!erita a!alah anak %ang -eria& ban%ak teman. Pen!erita memiliki

pergaulan selain !ari teman kuliah& lingkungan !i luar inilah %ang!ianggap keluarga pen!erita kurang baik.

Menurut pengakuan pen!erita kepa!a temann%a& Pen!erita

pernah menggunakan sabu se$ak ( tahun terakhir. Pen!erita merasa

se!ih karena belum $uga men%elesaikan stu!in%a. Menurut keluarga

!an teman pen!erita !alam ( tahun terakhir& pen!erita memang

tampak bahagia& lebih -eria& sering keluar malam !engan teman !iluar

teman kuliah.

hari %ang lalu& pen!erita !an temann%a menga!akan a-ara

malam tahun baru& pen!erita !ipaksa teman untuk menelan 2 buah pil


2/13

ekstasi& pen!erita su!ah mengeluarkan namun temann%a memaksa

!engan memasukkan !an memberi minum pa!a pen!erita.

Se$ak * hari %ang lalu pen!erita mulai merasa gelisah& ti!ak

tenang& sulit ti!ur. Pen!erita merasa "rang0"rang sekitarn%a ti!ak

$u$ur& men%embun%ikan sesuatu !ari pen!erita& %ang pen!erita ti!ak

tahu apa hal %ang !isembun%ikan. Pen!erita sering mengatakan "rang0

"rang untuk $u$ur sebelum terlambat. Pen!erita $uga berubah& sekarang

sh"lat 1 waktu& sebelumn%a pen!erita ti!ak pernah sh"lat& pen!erita

mengatakan men!apat hi!a%ah !ari #llah& pen!erita !apat memba-a

pikiran "rang lain !an pen!erita !apat meng"bati pen%akit.

Pen!erita merasa sekarang men$a!i lebih pintar& tanpa bela$ar

pen!erita !apat mengikuti u$ian kuliah. Kepintaran %ang !irasakan

!atang sen!iri. Pen!erita $uga sering melihat bintang %ang bersinar !i

rumah& !i !in!ing& !i tempat0tempat lain& %ang bintang itu !ianggap

-aha%a %ang menga$akn%a untuk masuk& namun !ilarang keluarga

pen!erita.

Keluarga mengatakan pen!erita $uga sering melihat ke atas !an

tersen%um sen!iri& seperti berbi-ara !engan "rang lain. Pen!erita

masih !apat makan& minum !an man!i sen!iri. Pen!erita ti!ak mau

minum "bat& pen!erita mengatakan "bat !ari !"kter a!alah barang

haram& "bat %ang pernah !iminum pen!erita& !ianggap a!alah

nark"ba& %ang apabila pen!erita meminum& pen!erita mulai

berhalusinasi.

Kemu!ian& pen!erita !ibawa ke ' Rumah sakit 'r. ,rnal!i

Bahar pa!a tanggal () Januari 2)(* pk. 23.(1 wib& karena keluarga

merasa khawatir pa!a kea!aan pen!erita %ang semakin gelisah !an

ti!ak tenang

III. RIWAYAT PENYAKIT SEBE"U#NYA

A. Riwayat $an%%uan P&i!iatri! Sebelumnya

Pen!erita baru pertama kali !atang ke RS 'r ,rnal!i Bahar Palembang

!an belum pernah !irawat.

B. Riwayat K'n(i&i #e(i& Umum

(. Riwa%at trauma kapitis ti!ak a!a

2. Riwa%at asma ti!ak a!a

3. Riwa%at !emam tinggi ti!ak a!a

1


3/13

4. Riwa%at hipertensi ti!ak a!a

1. Riwa%at ke$ang ti!ak a!a

*. Riwa%at alergi ti!ak a!a

. Pen%%unaan )at P&i!'a!ti*Pen!erita pernah memakai 5at psik"akti6 %aitu sabu !an ekstasi

I+. RIWAYAT KE,IDUPAN PRIBADI

A. Riwayat Prem'rbi(

(. Ba%i : Menurut keluarga pen!erita lahir sp"ntan& -ukup bulan

!an !it"l"ng "leh bi!an.

2. #nak : Menurut keluarga pen!erita baik& -eria& !an akti6.

3. Rema$a : Menurut keluarga pen!erita baik& -eria& ban%ak teman&

suka membantu "rang tua.

B. Situa&i Kehi(u-an Se!aran%

Pen!erita tinggal sen!iri !i rumah& $auh !ari "rang tuan%a& $auh !ari

pantauan keluarga.

C. Riwayat Keluar%a

Riwa%at keluarga !engan ge$ala pen%akit %ang sama !isangkal.

D. Riwayat -en(i(i!an

Saat ini pen!erita a!alah se"rang mahasiswi perguruan tinggi& semester

!ua belas %ang terhambat !i nilai untuk men%elesaikan stu!i.

E. Riwayat -e!eraanBelum pernah beker$a

F. Riwayat -erni!ahan

Pen!erita belum menikah.

$. A%ama

Pen!erita beragama islam.

,. Riwayat -elan%%aran hu!um

Pen!erita belum pernah berurusan !engan pihak berwa$ib.

2


4/13

I. Per&e-&i Tentan% Diri (an Kehi(u-an

Pen!erita merasa semua "rang !isekelilingn%a ti!ak $u$ur pa!a pen!erita&

!an pen!erita menganggap bahwa !irin%a men!apat kekuatan !ari #llah&

sehingga pen!erita !apat memba-a pikiran "ranglain !an !apat

meng"bati pen%akit.

+. PE#ERIKSAAN STATUS #ENTA"

A. De&!ri-&i Umum

(. Penampilan

Pen!erita ber$enis kelamin perempuan berusia 24 tahun !engan

penampilan kurang rapi. Pa!a saat wawan-ara pen!erita menggunakan

keme$a lengan pan$ang !engan m"ti6 k"tak0k"tak berwarna biru !an

abu0abu& -elana !asar pan$ang berwarna -"klat& $ilbab -"klat %ang

han%a !ikenakan ti!ak menutup rambut seluruhn%a& terlihat leher !an

memakai alas kaki berupa sepatu !atar. ,kspresi wa$ah wa$ar& sesuai

!engan perasaan pen!erita pa!a saat anamnesis. Mempun%ai tat" !i

lengan kanan atas !an kaki kanan.

2. Perilaku !an akti7itas psik"m"t"r

Pen!erita tampak n"rmal se-ara perilaku !an akti7itas

psik"m"t"r3. Sikap terha!ap pemeriksa

K"ntak 89& kurang k""perati6.

B. #''( (an A*e!

(. M""! : 'istimik& !is6"rik

2. #6ek : #ppr"priate

3. Keserasian : serasi !alam hal pikiran& perasaan& !an perilaku

C. Pembiaraan

K"heren 89

D. $an%%uan Per&e-&i

(. ;alusinasi !an ilusi : ;alusinasi 89 7isual& lusi 80

2. 'epers"nalisasi !an !erealisasi : 80

E. Pi!iran

(. Pr"ses !an bentuk pikiran :k"heren 89

0 Pr"!ukti7itas : baik

0 K"ntinuitas : k"ntinu

0 ;en!a%a berbahasa : ti!ak a!a

2. si pikiran :

3


5/13

0 Pre"kupasi : 80

0 angguan pikiran :


6/13

+I. PE#ERIKSAAN DIA$N/STIK "EBI, "AN0UT

Pemeriksaan !ilakukan pa!a hari Minggu& () Januari 2)(*

A. Statu& Internu&

0 Kea!aan umum : -ukup stabil0 Kesa!aran : -"mp"s mentis terganggu

0 +an!a 7ital : +' : (2)/?) mm;g

N : ?4 @/menit

RR : 22 @/menit

+emp : 3*&>)

0 Kepala : n"rm"se6ali& -"n$ungti7a palpebra ti!ak anemis&

sklera ikterik 80

0 +h"ra@ : Jantung : S0S n"rmal& suara tambahan 80

Paru : 7esikuler n"rmal 89

0 #b!"men : !atar& lemas& n%eri epigastrium 80& BU 89 n"rmal

Pembesaran hepar !an lien 800 ,kstremitas : hangat& e!ema 80& sian"sis 80

B. Statu& Neur'l'%i!u&

S: (1

, : membuka mata sp"ntan 84

A : berbi-ara sp"ntan 81

M : gerakan sesuai perintah 8*

ungsi sens"rik : ti!ak terganggu

ungsi m"t"rik : kekuatan "t"t t"nus "t"t

1 1

1 1

,kstrapirami!al sin!r"m :

+i!ak !itemukan ge$ala ekstrapirami!al seperti trem"r 80& bra!ikinesia 80&

!an rigi!itas 80.

Re6leks 6isi"l"gis : n"rmal

Re6leks pat"l"gis : ti!ak !itemukan re6le@ pat"l"gis

C. Pemeri!&aan "ab'rat'rium+es Urin : ti!ak !ilakukan

+II. IK,TISAR PENE#UAAN BER#AKNA

Ber!asarkan wawan-ara psikiatri !i!apatkan in6"rmasi bahwa

pen!erita a!alah se"rang perempuan berusia 24 tahun& asal in!erala%a&

beragama slam& !engan pen!i!ikan terakhir SM#. Pen!erita a!alah

mahasiswi !i sebuah perguruan tinggi& semester !ua belas. Pen!erita belum

men%elesaikan pen!i!ikan S( karena terhalang !i nilai %ang belum -ukup.

5

N N

N N


7/13

Pen!erita !ibawa ke ' Rumah sakit 'r. ,rnal!i Bahar Palembang pa!a

hari minggu& () Januari 2)(* !engan gelisah !an ti!ak tenang se$ak * hari

%ang lalu.

Pa!a pemeriksaan status mental& pen!erita berpenampilan kurang rapi.

Pa!a saat wawan-ara pen!erita menggunakan keme$a lengan pan$ang

!engan m"ti6 k"tak0k"tak berwarna biru !an abu0abu& -elana !asar pan$ang

berwarna -"klat& $ilbab -"klat %ang han%a !ikenakan ti!ak menutup rambut

seluruhn%a& terlihat leher !an memakai alas kaki berupa sepatu !atar.

,kspresi wa$ah wa$ar& sesuai !engan perasaan pen!erita pa!a saat

wawan-ara. Mempun%ai tat" !i lengan kanan atas !an kaki kanan.

Selama wawan-ara& pen!erita tampak k""perati6 !alam men$awabsetiap pertan%aan pemeriksa& namun pa!a saat !iberikan "bat& pen!erita

ti!ak mau minum "bat& pen!erita merasa "bat itu a!alah nark"ba. Pen!erita

terlihat per-a%a !iri saat men$awab apa %ang !itan%akan.

Suasana m""! pen!erita !i!apatkan !istimik !engan a6ek sesuai.

Selama pembi-araan pen!erita tampak k"heren. 'i!apatkan gangguan

pikiran pa!a pen!erita %aitu waham -uriga !an waham gran!i"sa.

'alam pertimbangan tilikan terha!ap pen%akit& termasuk tilikan

'era$at (& pen!erita men%angkal sepenuhn%a bahwa !irin%a sakit. Selama

wawan-ara psikiatri& pen$elasan %ang !iberikan pen!erita kurang !apat

!iper-a%a.

+III. F/R#U"ASI DIA$N/STIK

A!&i& I 1

Ber!asarkan riwa%at per$alanan pen%akit !an pemeriksaan %ang telah

!ilakukan terha!ap pen!erita& pa!a pasien ini !itemukan a!an%a p"la

pikiran& perbuatan !an perilaku %ang se-ara klinis bermakna !an

menimbulkan suatu pen!eritaan 8distress !an hen!a%a 8disability !alam

6ungsi peker$aan !an s"sial. 'engan !emikian ber!asarkan PP'J !apat

!isimpulkan bahwa pasien ini mengalami suatu gangguan $iwa.

Selain itu& ber!asarkan anamnesis riwa%at pen%akit me!is& pasien

ti!ak pernah mengalami trauma kepala. Riwa%at asma& ke$ang& atau pen%akit

6


8/13

lainn%a ti!ak !itemukan. =leh karena itu& gangguan mental "rganik !apat

!isingkirkan 8))0).

Pa!a pen!erita !i!apatkan riwa%at penggunaan 5at psik"akti6 8sabu

!an ekstasi %ang menimbulkan ge$ala psik"tik setelah 4? $am penggunaan

5at psik"akti6& sehingga gangguan psik"tik akut belum !apat !isingkirkan

8()0(. #!an%a gangguan mental !an perilaku akibat penggunaan 5at

psik"akti6 8()0( %ang menimbulkan a!an%a gangguan pikiran !an

perilaku seperti waham -uriga !an waham gran!i"sa %ang ter$a!i se$ak *

hari %ang lalu sebelum pen!erita !i bawa ke RS 'r. ,rnal!i Bahar. Maka

!iagn"sis pa!a pen!erita ini a!alah 23.2 angguan Psik"tik Cir0

Ski5"6renia #kut.

A!&i& II

Ber!asarkan anamnesis ti!ak !i!apatkan bahwa pen!erita memiliki

gangguan kepriba!ian %ang berlangsung terus menerus 8persisten sehingga

!apat !isimpulkan untuk #ksis +i!ak #!a 'iagn"sis.

A!&i& III

Pa!a pen!erita ini ber!asarkan anamnesis ti!ak !i!apatkan bahwa

pen!erita memiliki riwa%at pen%akit !an pa!a pemeriksaan 6isik ti!ak

!itemukan kelainan sehinggga untuk aksis +i!ak #!a 'iagn"sis.

A!&i& I+

Pa!a pen!erita untuk aksis A !i!apatkan Masalah !engan lingkungan

s"sial !an pen!i!ikan

A!&i& +

# pa!a saat MRS a!alah >) D *( Beberapa ge$ala ringan E

menetap& !isabilitas ringan !alam 6ungsi& se-ara umum masih baik.

I2. E+A"UASI #U"TIAKSIA"

#ksis : 23.2 angguan Psik"tik Cir0Ski5"6renia #kut

#ksis : F )3.2 +i!ak #!a 'iagn"sis #ksis

7


9/13

#ksis : F )3.2 +i!ak #!a 'iagn"sis #ksis

#ksis A : Masalah psik"s"sial !an lingkungan lain

#ksis A : # S-ale >) D *(

2. DAFTAR #ASA"A,

A. /r%an'bi'l'%i!

+i!ak !itemukan 6akt"r genetik gangguan ke$iwaan.

B. P&i!'l'%i!

Pen!erita mengalami waham -uriga !an waham gran!i"sa.

C. "in%!un%an (an S'&ial E!'n'mi

Pen!erita tinggal sen!iri& !i rumah priba!i. Pen!erita $auh !ari "rang

tua& se-ara ek"n"mi pen!erita termasuk menengah ke atas.

2I. PR/$N/SIS

A. Quo ad vitam 1 !ubia a! b"nam

B. Quo ad functionam 1 !ubia a! b"nam

C. Quo ad sanasionam 1 !ubia a! b"nam

2II. RENCANA PENATA"AKSANAAN

A. P&i!'*arma!a

(. Risperi!"n !"sis an$uran 2 D mg/hari. Pa!a pen!erita !iberikan

2@/hari pagi !an malam& se!iaan tablet 2 mg.

2. +;P 2 @ 2 mg !iberikan 2@/hari pagi !an malam& se!iaan tablet 2

mg.

3. Merl"pam !"sis an$uran 203 @ ( mg/hari. Pa!a pen!erita !iberikan

2@/hari& se!iaan tablet )&1 mg.

B. P&i!'tera-i

(. +erha!ap pen!erita

a. Memberikan e!ukasi agar pen!erita patuh pa!a nasihat !"kter

untuk teratur meminum "bat !an k"ntr"l.

b. Berusaha membangun& mengubah& !an menguatkan impuls

tertentu serta membebaskann%a !ari impuls %ang mengganggu

se-ara masuk akal !an sesuai !engan hati nurani.

8


10/13

-. Memberi m"ti7asi !an me%akinkan kemampuan pasien& bahwa ia

sanggup mengatasi masalah %ang !iha!apin%a.

2. +erha!ap keluarga

a. Menggunakan met"!e psik"0e!ukasi !alam men%ampaikan

in6"rmasi kepa!a keluarga mengenai berbagai kemungkinan

pen%ebab pen%akit& per$alanan pen%akit& !an peng"batan %ang

!apat !ilakukan sehingga keluarga !apat memahami !an

menerima k"n!isi pen!erita serta membantu pen!erita !alam

hal minum "bat serta k"ntr"l se-ara teratur.

b. Memberikan pengertian kepa!a keluarga akan pentingn%a peran

keluarga pa!a per$alanan pen%akit !an pr"ses pen%embuhan

pen%akit pa!a pen!erita.

BAB II

DISKUSI

Suasana m""! pen!erita !i!apatkan !istimik& !is6"rik %ang gelisah !an ti!ak

men%enangkan !engan a6ek appr"priate& em"si"nal sesuai !engan gagasan&

pikiran !an pembi-araan %ang men%ertai. Selama pembi-araan pen!erita tampak

9


11/13

k"heren. 'i!apatkan gangguan pikiran pa!a pen!erita %aitu waham -uriga !an

gran!i"sa. Selama wawan-ara& pen!erita tampak k""perati6 !alam men$awab

setiap pertan%aan pemeriksa. Pen!erita terlihat per-a%a !iri saat men$awab apa

%ang !itan%akan.

Pen!erita !iberikan terapi Risperi!"ne !engan !"sis 2 @ 2 mg. Risperi!"n

termasuk "bat anti psik"sis atipikal $enis ben5is"@a5"l. Risperi!"n merupakan

"bat anti psik"tik !engan e6ek se!asi& "t"n"m& !a!an ekstrapirami!al %ang

minimal sehingga !iharapkan "bat ini ti!ak menimbulkan e6ek %ang akan

memperburuk k"n!isi me!i- umum pen!erita.

Kemu!ian pen!erita !iberikan +;P 2@2mg. +rihe@%lpheni!il 8+;P

!iberikan apabila ter$a!i e6ek samping ekstrapirami!al. Semua antag"nis resept"r!"pamin berkaitan !engan e6ek samping ekstra pirami!al. ;al ini !isebabkan

karena berkurangn%a akti7itas !"pamin pa!a ganglia basalis& %ang !iakibatkan

karena a6initasn%a terha!ap resept"r '2.

Pen!erita $uga !iberikan terapi "bat anti an@ietas g"l"ngan ben5"!ia5epin

berupa merl"pam %ang memiliki rasi" terapiutik %ang lebih tinggi !an lebih

ren!ah menimbulkan a!!iksi.

Pa!a pen!erita ini $uga !iberikan terapi lain berupa psik"terapi. 'alam

perspekti6 !alam bahasa kata psik"terapi berasal !ari katapsyche %ang berarti $iwa

!an hati. Se!angkan !alam bahasa nggris bermakna peng"batan !an

pen%embuhan.Se!angkan menurut bahasa #rab kata terapi sepa!an !engan

%ang berasal !ari kata %ang artin%a pen%embuhan.

irman #llah S


12/13

'alam hal ini !iberikan e!ukasi terha!ap pen!erita agar memahami

gangguann%a lebih lan$ut& -ara peng"batan !an penanganann%a& e6ek samping

%ang !apat mun-ul& serta pentingn%a kepatuhan !an keteraturan !alam minum

"bat& akan tetapi saat melakukan e!ukasi pen!erita a-uh tak a-uh !engan apa %ang

!isampaikan.

Keluarga pen!erita $uga !iberikan terapi keluarga !alam bentuk psik"0

e!ukasi !engan men%ampaikan in6"rmasi kepa!a keluarga mengenai berbagai

kemungkinan pen%ebab pen%akit& per$alanan pen%akit& !an peng"batan %ang !apat

!ilakukan sehingga keluarga !apat memahami !an menerima k"n!isi pen!erita

serta membantu pen!erita !alam hal pengawasan supa%a pen!erita ti!ak memakai

"bat D "batan psik"akti6 lagi.slam $uga mengan$urkan umatn%a untuk ber"bat !an men!atangi %ang ahli

!alam peng"batan& seperti !"kter.. ;al ini ter-ermin !ari nasihat Rasulullah

kepa!a Saa! bin #bi


13/13

34 0anuari 5436

I$D

KU: baik

Sens : "mp"s mentis terganggu

S: pen!erita merasa gelisah !an ti!ak tenang

=: a6ek appr"priate& m""! !istimik& !is6"rik. em"si

labil& k"ntak 89& k""perati6& impulsi7itas89&

halusinasi 7isual 89& waham -uriga 89& waham

gran!i"sa 89& R+# terganggu +' : (2)/?) mm;g&

N : ?4 @/menit.

#: (@.1 angguan Psik"tik akut

P: rawat $alan& risperi!"n 2 @ 2mg& +;P 2 @ 2mg& n$

Aal!ime@ (amp A& Pr" k"nsul psikiater.

12

lapsus jiwa - vien

Documents