kerja kursus pendek perkembangan kanak-kanak (teori jean piaget)

INSTITUT PENDIDIKAN GURU,

KAMPUS PEREMPUAN MELAYU, 75400, MELAKA

KERJA KURSUS PENDEK (KKP)

PERKEMBANGAN KANAK-KANAK (EDU-3102)

NAMA : NOR HALIMAH BINTI MAHAT

UNIT : PISMP PENGAJIAN MELAYU JANUARI 2011

SUBJEK : PERKEMBANGAN KANAK-KANAK (EDU3102)

TARIKH SERAHAN : 1 APRIL 2011

SENARAI KANDUNGAN

MUKA SURAT

HALAMAN JUDUL iHALAMAN PENGAKUAN iiPENGHARGAAN iiiSENARAI KANDUNGAN ivABSTRAK v

1.0 LAPORAN PERKEMBANGAN FIZIKAL

1.1 Pendahuluan 11.2 Pengenalan 21.3 Analisis data 3

1.3.1 Jadual Perkembangan Fizikal Responden 41.3.2 Graf Perkembangan Fizikal Responden 41.3.3 Perbincangan Hasil Pemerolehan Data 51.3.4 Rumusan Laporan Perkembangan Fizikal 7

2.0 LAPORAN PERKEMBANGAN KOGNITIF

2.1 Pendahuluan 92.2 Pengenalan 102.3 Analisis Data

2.3.1 Pengenalan Ujian Konservatif Piaget 112.3.2 Data Responden Ujian Perkembangan Kognitif

2.3.2.1 Data Responden Peringkat Pra Operasi 12Dan Perbincangan

2.3.2.2 Data Responden Peringkat Operasi Konkrit 15Dan Perbincangan

2.3.2.3 Data Responden Peringkat Operasi Formal 18Dan Perbincangan

2.3.3 Rumusan Laporan Perkembangan Kognitif 20

BIBLIOGRAFI 22

REFLEKSI

- Nor Halimah Binti Mahat 23

LAMPIRAN- Biodata responden- Borang ujian konservatif Piaget- Bahan fotokopi- Soalan KKBI

Perkembangan Fizikal Dan Kognitif

Kanak-Kanak

ABSTRAK

Perkembangan ialah perubahan yang bersifat kualitatif iaitu sifat

perubahan yang tidak dapat diukur secara kuantiti tetapi ternyata perubahan

yang sudah berlaku melihatkan sifat kelainan daripada peringkat yang

terdahulu. Perubahan-perubahan tersebut melibatkan perubahan fizikal,

kognitif, sosial dan emosi. Namun kajian yang dijalankan lebih tertumpu

kepada perubahan yang melibatkan perkembangan fizikal dan kognitif kanak-

kanak. Kajian perkembangan fizikal dan kognitif ini dijalankan mengikut

kategori umur tertentu berdasarkan teori perkembangan awal kanak-kanak.

Kajian ini bertujuan untuk mengenalpasti adakah teori perkembangan

kanak-kanak selari dengan kajian yang dilakukan terhadap murid yang telah

dipilih. Seramai tiga orang murid yang merupakan kanak-kanak berusia antara

7-11 tahun di sebuah sekolah telah dipilih sabagai responden kajian. Pemilihan

responden adalah berdasarkan kajian pemerhatian dan interaksi semasa

berada di sekolah. Data kajian telah diambil secara pemerhatian, ujian dan

pengukuran. Dapatan kajian mendapati bahawa terdapat perubahan

perkembangan fizikal dan kognitif mengikut peringkat umur.

1.0 LAPORAN PERKEMBANGAN FIZIKAL

1.1 Pendahuluan

Perkembangan fizikal kanak-kanak merupakan satu aspek yang

menekankan asas pertumbuhan dan pembesaran kanak-kanak. Proses

perkembangan fizikal ini juga boleh dikaitkan dengan kebolehan kanak-

kanak menggunakan anggota badan, otot, dan koordinasi untuk

menjalankan aktiviti seharian mereka. Semasa pembesaran, kanak-

kanak akan mengalami perubahan dalam ketinggian, berat badan,

menjadi lebih kuat, dan dapat melibatkan diri dalam kegiatan fizikal yang

lebih kompleks.

Berdasarkan tafsiran Woolfolk & Margetts (2007), perkembangan

fizikal merujuk kepada perubahan saiz fizikal, kadar pertumbuhan

bahagian-bahagian badan, fungsi anggota-anggota badan dan

perawakan manusia (Haliza Hamzah & Joy N. Samuel). Kenyataan ini

disokong pula oleh Hurlock (1987) yang menyatakan bahawa

perubahan-perubahan fizikal yang berlaku mempengaruhi tingkah laku

kanak-kanak secara langsung atau tidak langsung.

Terdapat empat prinsip asas perkembangan fizikal. Prinsip yang

pertama ialah perkembangan kanak-kanak bermula daripada kepala dan

beransur ke kaki. Prinsip kedua ialah arah perkembangan berlaku

daripada tengah badan dan berterusan ke luar. Prinsip ketiga pula ialah

kebolehan bayi bertambah jelas dan spesifik manakala prinsip keempat

berbunyi aspek berbeza berkembang pada tahap yang berbeza. Setiap

prinsip asas tersebut berkembang mengikut peringkat-peringkat

perkembangan fizikal iaitu dari peringkat prenatal sehingga peringkat

dewasa.

1.2 Pengenalan

Kajian perkembangan fizikal ini dijalankan untuk melihat perkembangan

fizikal kanak-kanak sama ada selari atau tidak dengan teori

perkembangan awal kanak-kanak yang telah dipelajari. Kajian telah

dijalankan di sebuah sekolah di Muar, Johor yang mempunyai seramai

213 orang pelajar.

Seramai tiga orang murid yang merupakan kanak-kanak berusia

antara 7-12 tahun di sekolah tersebut telah dipilih sabagai responden

kajian. Pemilihan responden tersebut dibuat setelah pemerhatian dan

pengenalpastian latar belakang murid dan persekitaran sekolah

dilakukan secara keseluruhan.

Sebagai analisa, tiga orang responden tersebut telah diambil

data-data diri mereka seperti berat, ketinggian, perimeter kepala dan

perimeter pinggang dan dicatatkan. Selain itu aspek lain seperti aspek

tulisan juga diambil kira sebagai perkembangan fizikal responden kami.

Pengiraan aspek penulisan responden adalah berdasarkan tulisan yang

kemas dan kemahiran menggunakan otot-otot jari untuk menulis.

1.3 Analisis data

Hasil daripada kajian pemerhatian terhadap pelajar di Sekolah

Kebangsaan Parit Pinang Seribu, tiga orang pelajar daripada kategori

umur yang berbeza telah dipilih untuk menjadi responden kepada ujian

perkembangan fizikal kanak-kanak, mereka terdiri daripada :

1. Seorang pelajar Tahun 1



RESPONDEN KANAK-KANAK MENGIKUT KATEGORI UMUR

2 TAHUN SEHINGGA 7 TAHUN

Nama : Amar Firdaus bin Atan

Tahun : 1

Umur : 7 tahun

Ukuran fizikal : -

Berat : 16 kilogram (kg)

Ketinggian : 93 sentimeter (cm)

Perimeter pinggang : 47 sentimeter (cm)

Perimeter kepala : 50 sentimeter (cm)


7 TAHUN SEHINGGA 11 TAHUN

Nama : Nur Amirul Hakim bin Sulaiman

Umur : 10 tahun

Tahun : 4

Ukuran fizikal : -

Berat : 18 kilogram (kg)





11 TAHUN SEHINGGA DEWASA

Nama : Mohd Haikal bin Haron

Umur : 12 tahun

Tahun : 6

Ukuran fizikal : -

Berat : 24.5 kilogram (kg)




1.3.1 Jadual Perkembangan Fizikal Responden

Umur Berat Tinggi Perimeter pinggang Perimeter kepala

7 tahun 16 kg 93 cm 47 cm 50 cm

10 tahun 18 kg 112 cm 54 cm 52 cm

12 tahun 24.5 kg 133 cm 68 cm 54 cm

1.3.2 Graf Perkembangan Fizikal Responden

7 tahun 10 tahun 12 tahun0

5

10

15

20

25

30

Graf Peningkatan Berat (kg) Mengikut Umur


20

40

60

80

100

120

140

Graf Peningkatan Ketinggian (cm) Mengikut Umur


1020304050607080

Graf Peningkatan Perimeter Pinggang (cm) Mengikut Umur


49

50

51

52

53

54

55

Graf Peningkatan Perimeter Kepala (cm) Mengikut Umur

1.3.3 Perbincangan Hasil Daripada Pemerolehan Data

Berdasarkan graf 1.3.2, perkembangan fizikal responden kajian seperti

berat, ketinggian, perimeter kepala dan perimeter pinggang meningkat

mengikut umur. Keadaan ini bertepatan dengan pendapat Santrock

(2008), yang menyatakan bahawa perkembangan sebagai perubahan

dalam corak biologi, kognitif, dan sosioekonomi individu yang bermula

daripada peringkat percambahan sehingga ke akhir hayat. Oleh hal

yang demikian, bukanlah sesuatu yang luar biasa sekiranya saiz, berat,

ketinggian dan ukur lilit kepala kanak-kanak berbeza mengikut tahap

umur kerana sememangnya perkara tersebut adalah fitrah manusia.

Umumnya pada peringkat umur 7 tahun, kanak-kanak adalah

lebih kurus berbanding kanak-kanak yang lebih berusia daripadanya.

Hal ini kerana pada tahap umur tersebut, kanak-kanak belum lagi

mencapai akil baligh. Keadaan ini diperhatikan melalui responden yang

pertama kerana responden tersebut berusia 7 tahun. Oleh itu, tidak

hairanlah sekiranya berat badan responden tersebut adalah kurang

berbanding responden kedua dan ketiga.

Pada peringkat umur 10 tahun sehingga 12 tahun pula, kanak-

kanak sudah menghampiri akil baligh. Menurut Haliza Hamzah & Joy N.

Samuel (2008), perubahan terhadap saiz badan akan berlaku bermula

satu atau dua tahun sebelum mencapai akil baligh. Oleh sebab itulah

responden yang berusia 10 dan 12 tahun mempunyai berat badan yang

lebih berbanding responden yang beusia 7 tahun. Namun perbezaan

berat badan antara ketiga-tiga responden tidak menunjukkan perubahan

yang begitu ketara. Keadaan ini boleh dirujuk semula dalam jadual 1.3.1

yang mana perkembangan fizikal responden adalah stabil dan tidak

begitu pesat. Keadaan yang sama turut berlaku kepada perkembangan

fizikal yang lain seperti ketinggian, perimeter kepada dan perimeter

pinggang.

Antara faktor lain yang mempengaruhi perkembangan fizikal

kanak-kanak ialah seperti faktor baka. Menurut Haliza Hamzah & Joy N.

Samuel (2008), baka merujuk kepada ciri-ciri biologi, atau gen-gen yang

diperturunkan melalui ibu bapa kepada anak-anaknya. Oleh itu, tidak

dapat dinafikan bahawa perkembangan individu juga dipengaruhi faktor

genetik individu tersebut. Faktor genetik ini dapat dilihat semasa

menjalankan kajian iaitu terdapatnya responden yang berambut keriting

dan yang berambut lurus. Selain itu, warna kulit responden juga berbeza

antara satu sama lain. Perbezaan warna kulit antara responden adalah

disebabkan trait yang diwarisi daripada ibu bapa mereka.

Selain itu, faktor pemakanan juga mempengaruhi perkembangan

fizikal kanak-kanak. Penekanan kepada gaya hidup sihat dengan

mengamalkan pemakanan yang baik dapat memberi kesan yang positif

kepada perkembangan fizikal kanak-kanak. Pemakanan yang seimbang

serta gaya hidup sihat dapat membantu membentuk fizikal yang sihat

dan cergas. Berdasarkan temubual yang dijalankan kepada responden,

ibu bapa mereka kebiasaanya menyediakan hidangan sepinggan

lengkap kepada mereka sebagai menu harian keluarga. Oleh itu,

perkembangan fizikal responden berada dalam keadaan normal dan

baik.

Aspek tulisan juga merupakan salah satu faktor yang dilihat

sebagai perkembangan fizikal kanak-kanak. Tulisan yang cantik dan

kemas berkembang mengikut peringkat umur kanak-kanak. Keadaan ini

boleh dibuktikan semasa melakukan kajian yang mana responden

dikehendaki menulis biodata diri mereka pada kertas kosong yang telah

disediakan. Melalui pemerhatian yang dilakukan, tulisan responden

yang berusia 12 tahun adalah lebih kemas dan cantik berbanding

responden yang berumur 7 dan 10 tahun.

1.3.4 Rumusan Laporan Perkembangan Fizikal

Secara keseluruhan dapatlah disimpulkan bahawa terdapat banyak

faktor yang mempengaruhi perkembangan fizikal kanak-kanak.

Antaranya ialah faktor baka, pemakanan, dan faktor akil baligh. Selain

itu, perkembangan tulisan kanak-kanak juga berkembang mengikut

peringkat umur. Cara pengajaran guru di dalam kelas amat

mempengaruhi pembelajaran kanak-kanak khususnya aspek tulisan.

Pengunaan teknik menulis yang diajarkan oleh guru haruslah berkesan

dan diajarkan kepada mereka sejak dari prasekolah lagi agar mereka

dapat menulis dengan baik bak kata pepatah melentur buluh biarlah

daripada rebungnya.

Tambahan lagi, bagi memastikan perkembangan fizikal kanak-

kanak berada dalam keadaan yang baik, guru haruslah memberi

kesedaran tentang gaya hidup sihat kepada murid terutamanya dari segi

pemakanan, senaman dan mengelakkan diri daripada gejala negatif

seperti merokok dan mengambil dadah. Guru juga digalakkan

menyediakan kursus dan ceramah tentang aktiviti seksual agar kanak-

kanak mengetahui perubahan fisiologi yang berlaku terhadap diri mereka

seperti apabila mereka mencapai akil baligh.

Sebagai seorang guru, kita haruslah peka dan sensitif terhadap

perkara-perkara tersebut kerana perubahan-perubahan yang berlaku

akan mempengaruhi keupayaan dan minat kanak-kanak di dalam

pembelajaran sekolah.

2.0 LAPORAN PERKEMBANGAN KOGNITIF

2.1 Pendahuluan

Kemahiran kognitif merupakan kebolehan individu berfikir, memberi

pendapat, memahami, dan mengingati perkara-perkara yang berlaku di

persekitaran masing-masing. Kemahiran ini melibatkan operasi mental

seperti ingatan, mengkategori, merancang, menaakul, menyelesaikan

masalah, mencipta, berimaginasi dan lain-lain.

Perkembangan kognitif kanak-kanak pula merupakan suatu

proses peningkatan keupayaan pemikiran, pengetahuan dan

keintelektualan kanak-kanak serta kemampuan mereka menjana akal

budi dalam pelbagai aktiviti penyelesaian masalah, menganalisa dan

membentuk pengetahuan baharu terhadap pengalaman yang dilaluinya.

Perkembangan kognitif ini juga sering dikaitkan dengan perkembangan

intelektual seseorang kanak-kanak.

Proses ini dilalui oleh semua kanak-kanak kerana perkembangan

kognitif merupakan salah satu proses tumbesaran yang amat penting

kerana ia akan mempengaruhi kehidupan dan masa depan seseorang

kanak-kanak. Menurut Jean Piaget (1896-1980) pemikiran merupakan

suatu proses yang disedari dan berkembang secara berperingkat-

peringkat iaitu peringkat pra operasi (kanak-kanak 2-7 tahun), peringkat

operasi konkrit (7-11 tahun), dan peringkat operasi formal (11 tahun

sehingga dewasa).

2.2 Pengenalan

Kajian perkembangan kognitif ini dijalankan untuk melihat perkembangan

kognitif kanak-kanak sama ada selari atau tidak dengan teori-teori

perkembangan kognitif yang dikemukakan oleh ahli-ahli psikologi.

Kajian telah dijalankan di Sekolah Kebangsaan Parit Pinang Seribu,

Muar, Johor yang mempunyai seramai 213 orang pelajar.

Seramai tiga orang murid yang merupakan kanak-kanak berusia

antara 7-12 tahun di sekolah tersebut telah dipilih sabagai responden

kajian. Pemilihan responden tersebut dibuat setelah pemerhatian dan

pengenalpastian latar belakang murid dan persekitaran sekolah

dilakukan secara keseluruhan.

Sebagai analisa, tiga orang responden tersebut telah menjalani

ujian konservatif Piaget untuk melihat perkembangan kognitif mereka.

Antara ujian yang dijalankan seperti ujian duit syiling, ujian tali dan ujian

air. Alasan yang dikemukakan oleh responden direkodkan untuk melihat

perbezaan kognitif responden mengikut peringkat umur.

2.3 Analisis Data

2.3.1 Pengenalan Ujian Konservatif Piaget

Setiap responden telah melaksanakan tiga jenis ujian konservatif Piaget

yang terdiri daripada ujian duit syiling, ujian tali dan ujian air. Terdapat

tiga stesen yang berlainan yang mempunyai jenis ujian yang berlainan.

Bagi ujian yang pertama iaitu ujian duit syiling, prinsip

transformasi telah digunakan. Duit syiling telah disusun secara sama

banyak pada permulaan ujikaji dan kemudian keadaan duit syiling

tersebut telah ditransformkan kepada keadaan yang lain tanpa

menambah bilangan duit syiling tersebut. Responden telah ditanya

adakah bilangan duit syiling selepas diselerakkan sama bilangannya

dengan jumlah duit syiling sebelum diselerakkan.

Bagi ujian yang kedua pula iaitu ujian tali, proses transformasi

juga digunakan. Bagi ujian ini, dua tali yang sama panjang digunakan.

Pada permulaan ujian ini, kedua-dua tali yang sama panjang itu

diletakkan di atas meja secara lurus dan responden mengenalpasti sama

ada panjang kedua-dua tali tersebut sama atau tidak. Setelah itu, salah

satu tali tersebut ditransformkan iaitu diubah bentuknya agar menjadi

sedikit bengkok.

Ujian ketiga yang dijalankan pula ialah ujian isipadu air. Dalam

ujian ini, dua bekas air digunakan dan dilabel sebagai bekas A dan

bekas B. Kedua-dua bekas tersebut mempunyai saiz dan ketinggian

yang sama. Dalam situasi A, responden ditanya sama ada kedua-dua

bekas tersebut mempunyai isipadu air yang sama banyak atau tidak.

Selepas responden memberikan jawapan mereka, transformasi akan

dilakukan. Transformasi dibuat dengan menggantikan bekas B dengan

bekas yang mempunyai saiz dan ketinggian yang berbeza yang ditandai

dengan bekas C. Semasa melakukan transformasi ini, responden

memerhatikan prosedur tersebut. Bekas A dan C diletakkan secara

bersebelahan dan responden akan ditanya semula adakah isipadu air

antara kedua bekas sama atau tidak.

Setiap alasan yang diberikan responden telah direkodkan dalam

borang ujian yang telah disediakan. Kemudian setiap alasan yang

diberikan oleh responden diulas dan dibincangkan berdasarkan setiap

ujian sama ada selari atau tidak selari teori perkembangan kognitif

kanak-kanak yang dikemukakan oleh Jean Piaget.

2.3.2 Data Responden Ujian Perkembangan Kognitif

Responden bagi ujian perkembangan kognitif ini adalah sama dengan

responden bagi ujian perkembangan fizikal kanak-kanak. Responden

yang dipilih adalah berumur 7 tahun, 10 tahun dan 12 tahun iaitu

mengikut peringkat umur perkembangan kognitif kanak-kanak.

2.3.2.1 Data Responden Peringkat Pra Operasi Dan Perbincangan

RESPONDEN PERTAMA (PERINGKAT PRA OPERASI)

Nama murid : Amar Firdaus bin Atan

Umur : 7 Tahun

Tahun : 1

Jenis Ujian Konservatif Piaget Alasan Yang Diberikan Responden

Ujian Duit Syiling Jumlah duit syiling dalam kawasan A

dan kawasan B adalah sama kerana

bilangan duit tidak berkurangan.

Ujian Tali Panjang tali A dan tali B adalah tidak

sama kerana tali B kelihatan lebih

pendek berbanding tali A.

Ujian Air / Pengekalan Isipadu Situasi A :

Isipadu air dalam bekas A dan B

sama banyak.

Situasi B :

Isipadu air dalam bekas A dan C

tidak sama banyak kerana air dalam

bekas C sudah menjadi sedikit.

Perbincangan Responden Pertama

Responden pertama telah menjalani ketiga-tiga ujian berdasarkan

ujian konservatif Piaget iaitu ujian duit syiling, ujian tali dan ujian isipadu

air. Segala jawapan dan alasan yang diberikan oleh responden pertama

telah direkodkan.

Alasan yang diberikan oleh responden pertama yang berusia 7

tahun dalam ujian duit syiling ini ialah bilangan duit syiling selepas

diubah kedudukannya adalah sama dengan sebelum diubah kerana

bilangan duit tidak berkurangan. Keadaan ini membuktikan responden

pertama sudah berupaya berfikir secara logik dan rasional. Hal ini

sekaligus menolak teori yang dikemukakan oleh Jean Piaget yang mana

beliau menyatakan pada peringkat umur pra operasi (2-7 tahun), kanak-

kanak masih belum berupaya berfikir secara logik dan rasional. Ciri ini

dikatakan sebagai “centered” atau pemusatan. Menurut Piaget juga,

pada peringkat ini kanak-kanak masih tidak dapat menguasai proses

transformasi yang dijalankan ke atas dirinya. Oleh itu, tahap

perkembangan kognitif responden pertama bagi ujian duit syiling ini

adalah tinggi kerana mampu mengingat semula peristiwa yang sudah

berlaku dan boleh membanding dua peristiwa yang sudah berlaku.

Perkara bertentangan dengan ujian duit syiling telah berlaku ke

atas responden pertama yang mana bagi ujian tali, responden tidak

menguasai proses transformasi yang telah dilakukan. Responden

pertama yang berusia 7 tahun ini telah memberikan alasan bahawa

apabila kedua-dua tali diletakkan dalam keadaan yang lurus, panjang

kedua-dua tali tersebut adalah sama. Namun apabila tali tersebut

ditransformkan menjadi sedikit bengkok, alasan yang diberikan oleh

responden pertama ialah panjang tali A dan B tidak sama lagi kerana tali

B kelihatan lebih pendek berbanding tali A. Berdasarkan alasan yang

diberikan, responden pertama ini tiada keupayaan untuk

menggambarkan proses transformasi yang telah dilakukan terhadap tali

tersebut kerana mereka melihat pembengkokkan tali sebagai satu

ukuran yang baharu dan bukan ukuran tali yang lama.

Alasan responden ini menunjukkan keselarian dengan teori yang

dikemukakan oleh Piaget yang mana beliau menyatakan bahawa pada

peringkat umur 2-7 tahun, kanak-kanak masih belum mampu melihat

perubahan yang berlaku dalam sesuatu proses transformasi. Kanak-

kanak hanya mampu memerhati satu keadaan sahaja pada satu-satu

ketika. Bukti yang dapat ditunjukkan di sini ialah responden pertama

tidak berkebolehan untuk membuat perbandingan antara proses yang

telah diubah dengan yang asal. Hal ini kerana kanak-kanak hanya

dapat menumpukan perhatiannya kepada satu situasi sahaja dalam satu

masa tertentu.

Prinsip identiti juga masih belum dikuasai oleh responden melalui

ujian tali dan ujian isipadu air. Prinsip identiti yang dimaksudkan ialah

mereka tahu sekiranya tiada bilangan yang ditambah atau dikurangkan,

bilangan objek adalah sama walaupun bentuknya sudah berubah.

Responden tidak dapat mengenalpasti panjang kedua-dua tali masih

sama walaupun tali yang lurus dibengkokkan dihadapan mereka tanpa

dipotong sedikit pun, hanya bentuknya sahaja yang berubah. Bagi ujian

isipadu air pula, responden pertama telah mengatakan bahawa jumlah

air di dalam bekas C lebih sedikit berbanding jumlah air yang terdapat

dalam bekas A. Kenyataan ini disokong dengan pendapat yang

diberikan oleh Jean Piaget iaitu kanak-kanak pada peringkat umur 2-7

tahun tidak dapat menguasai prinsip identiti.

Selain itu, responden pertama ini turut tidak menguasai prinsip

ganti rugi yang mana prinsip ini telah membawa perubahan kepada

keadaan paras air. Hal ini telah menyebabkan air di dalam bekas C

kelihatan sedikit berbanding bekas A. Prinsip keterbalikan juga masih

tidak dikuasai oleh responden pertama kerana responden pertama tidak

mencuba untuk menuang semula air di dalam bekas C ke dalam bekas B

semula bagi memastikan paras air sama dengan bekas A.

Keadaan ini menunjukkan bahawa kanak-kanak pada peringkat

umur 2-7 tahun ini lebih menumpukan kepada keadaan fizikal daripada

konsep yang lebih abstrak. Pada peringkat umur ini juga kanak-kanak

tidak dapat melaksanakan transformasi dan tidak dapat melakukan

proses balik semula secara mental iaitu membalikkan proses kepada

asal seperti yang dikemukakan oleh Jean Piaget.

Oleh itu, kesimpulan daripada perbincangan hasil kajian terhadap

responden pertama mendapati bahawa hanya 2 jenis ujian sahaja yang

selari dengan teori yang dikemukakan oleh Jean Piaget terhadap kanak-

kanak peringkat umur pra operasi (2-7 tahun). Ujian duit syiling pula

tidak selari dengan teori yang dikemukakan oleh Jean Piaget. Keadaan

ini mungkin sahaja berlaku kerana ujian duit syiling yang dijalankan

terhadap kanak-kanak kini sudah tidak lagi sesuai. Namun untuk

mendapatkan kepastian tentang relevenan ujian ini dengan peringkat

umur pra operasi (2-7 tahun), ujian duit syiling ini seharusnya dijalankan

kepada responden yang lebih ramai agar keputusan ujian menjadi lebih

tepat.

2.3.2.2 Data Responden Peringkat Operasi Konkrit Dan Perbincangan

RESPONDEN KEDUA (PERINGKAT OPERASI KONKRIT)

Nama murid : Nur Amirul Hakim bin Sulaiman

Umur : 10 Tahun

Tahun : 4


Ujian Duit Syiling Jumlah duit dalam kawasan A dan

kawasan B sama kerana walaupun di

selerakkan jumlahnya masih sama.

Ujian Tali Panjang tali A dan B sama kerana

hanya bentuk tali yang diubah namun

panjangnya tidak berubah.



sama kerana paras air adalah sama.

Situasi B :


tetap sama kerana air yang dituang

dalam bekas C merupakan sejumlah

air yang sama dalam bekas A.

Perbincangan Responden Kedua

Berdasarkan hasil ketiga-tiga ujian yang telah dijalankan terhadap

responden kedua yang berusia 10 tahun ini, responden telah menguasai

tiga prinsip asas yang telah dikemukakan oleh Jean Piaget. Tiga prinsip

asas tersebut ialah prinsip identiti, prinsip ganti rugi dan prinsip

keterbalikan. Oleh itu, ujian konservatif Piaget yang dijalankan ke atas

responden kedua selari dengan teori yang dibuat oleh Jean Piaget. Bagi

mengenalpasti adakah responden kedua ini sudah menguasai ketiga-tiga

prinsip asas semasa peringkat umur operasi konkrit, ujian duit syiling,

ujian tali dan ujian isipadu air telah dijalankan.

Hasil ketiga-tiga ujian mendapati bahawa responden kedua yang

berusia 10 tahun ini sudah menguasai prinsip identiti. Hal ini kerana

beliau faham sekiranya tiada bilangan yang ditambah atau dikurangkan,

bilangan sesuatu objek adalah sama walaupun bentuknya sudah

berubah. Sebagai bukti, alasan yang diberikan oleh responden bagi

ujian duit syiling, tali dan isipadu air adalah sama walaupun kedudukan

duit syiling, tali dan bentuk air dalam bekas C sudah berubah bentuk.

Selain itu, responden kedua ini juga sudah menguasai prinsip

ganti rugi. Hal ini kerana alasan yang diberikan oleh responden semasa

menjalani ujian isipadu air ialah isipadu air dalam bekas A dan C tetap

sama kerana air yang dituang dalam bekas C merupakan sejumlah air

yang sama dalam bekas A. Hal ini menunjukkan responden memahami

bahawa bentuk bekas C yang lebih pendek dan lebarlah yang

menyebabkan isipadu air kelihatan kurang berbanding isipadu dalam

bekas A.

Bagi memastikan semula jawapan dan alasannya, responden

telah menuang semula air dalam bekas C ke dalam bekas B untuk

memastikan bahawa paras air masih sama dengan air di dalam bekas A.

Proses yang dilakukan oleh responden membuktikan bahawa beliau juga

telah memahami prinsip keterbalikan seperti mana yang dikemukakan

oleh Jean Piaget.


responden kedua mendapati bahawa ketiga-tiga ujian yang telah dijalani

menepati teori yang dikemukakan oleh Jean Piaget iaitu pada peringkat

umur operasi konkrit ini, kanak-kanak sudah boleh menguasai konsep

pengekalan (conservation) yang mana dalam konsep ini kanak-kanak

perlu menguasai tiga konsep asas iaitu prinsip identiti, prinsip ganti rugi

dan prinsip keterbalikan. Selain itu, responden juga sudah boleh berfikir

secara logik kerana sudah memahami proses transformasi yang

dilakukan.

2.3.2.3 Data Responden Peringkat Operasi Formal Dan Perbincangan

RESPONDEN KETIGA (PERINGKAT OPERASI FORMAL )

Nama murid : Mohd Haikal bin Haron

Umur : 12 Tahun

Tahun : 6


Ujian Duit Syiling Jumlah duit syiling dalam kawasan A

dan kawasan B sama kerana

jumlahnya tidak berubah hanya

kedudukannya yang diubah.

Ujian Tali Panjang tali A dan tali B sama kerana

hanya bentuk tali yang berubah tetapi

tidak panjang tali tersebut. (Pelajar ini

telah meluruskan semula tali yang

telah bengkok kepada keadaan asal)



adalah sama kerana paras air dalam

setiap bekas sama rata.

Situasi B :


masih sama kerana jumlah air

daripada bekas B dituangkan semula

dalam bekas C tanpa air tertumpah.

Perbincangan Responden Ketiga

Berdasarkan hasil ketiga-tiga ujian yang telah dijalankan terhadap

responden ketiga yang berusia 12 tahun ini, responden juga telah

menguasai tiga prinsip asas sama seperti responden kedua seperti yang

telah dikemukakan oleh Jean Piaget. Tiga prinsip asas tersebut ialah

prinsip identiti, prinsip ganti rugi dan prinsip keterbalikan. Oleh itu, ujian

konservatif Piaget yang dijalankan ke atas responden ketiga ini juga

selari dengan teori yang dibuat oleh Jean Piaget. Bagi mengenalpasti

adakah responden kedua ini sudah menguasai ketiga-tiga prinsip asas

semasa peringkat umur operasi formal, ujian duit syiling, ujian tali dan

ujian isipadu air telah dijalankan.

Hasil ketiga-tiga ujian mendapati bahawa responden ketiga yang

berusia 12 tahun ini sudah menguasai prinsip identiti. Sebagai bukti,

semasa menjalani ujian duit syiling, dengan memerhati sahaja

responden dapat mengetahui bahawa jumlah duit tetap sama walaupun

keadaan asal duit telah berubah bentuk. Keadaan ini berlaku kerana

pada peringkat umur operasi formal, kanak-kanak sudah mampu

melakukan proses mental ke atas idea-idea dan membuat jangkaan dan

andaian. Keadaan ini disokong lagi dengan pendapat Piaget yang mana

beliau menyatakan bahawa kanak-kanak pada peringkat umur ini sudah

boleh faham sekiranya tiada bilangan yang ditambah atau dikurangkan,

bilangan sesuatu objek adalah sama walaupun bentuknya sudah

berubah.

Selain itu, responden kedua juga sudah menguasai prinsip

keterbalikan kerana semasa menjalani ujian tali, beliau telah meluruskan

semula tali yang telah dibengkokkan dibawah tali yang lurus dan

memerhati semula kepanjangan kedua-dua tali tersebut. Setelah itu,

beliau telah memberikan alasan bahawa perubahan bentuk tali tidak

mempengaruhi panjang atau pendek tali tersebut. Alasan yang telah

diberikan membuktikan bahawa pemikiran responden ini tidak lagi terikat

kepada bahan-bahan konkrit yang mana beliau sudah mampu

memikirkan idea-idea secara abstrak dan membuat hipotesis. Membuat

hipotesis di sini bermaksud responden sudah boleh mencari alternatif

penyelesaian masalah iaitu boleh menaakul secara induktif atau deduktif.


responden ketiga mendapati bahawa ketiga-tiga ujian yang telah dijalani

menepati teori yang dikemukakan oleh Jean Piaget iaitu pada peringkat

umur operasi formal ini, kanak-kanak sudah boleh menaakul secara

induktif atau deduktif. Penaakulan induktif bermaksud berfikir daripada

aspek khusus kepada aspek yang lebih luas manakala penaakulan

deduktif pula bermaksud berfikir daripada pemikiran yang am kepada

khusus.

2.3.3 Rumusan Laporan Perkembangan Kognitif

Secara keseluruhan mendapati bahawa perkembangan kognitif kanak-

kanak juga meningkat mengikut umur. Menurut Jean Piaget (1896-

1980), kanak-kanak akan melalui peringkat-peringkat perkembangan

kognitif yang sama tetapi pada usia yang berbeza-beza. Beliau

berpendapat persekitaran tidak membentuk kognitif kanak-kanak,

sebaliknya, kanak-kanak membina pengetahuan mereka secara aktif

untuk memahami persekitarannya. Keadaan ini berlaku melalui pelbagai

proses penerokaan, manipulasi dan menilai persekitaran fizikalnya.

Walaupun ujian duit syiling yang dilakukan ke atas responden

pertama yang berusia 7 tahun bertentangan dengan teori yang

dikemukakan Jean Piaget, namun bagi mendapatkan kepastian tentang

relevenan ujian ini dengan peringkat umur pra operasi (2-7 tahun), ujian

duit syiling ini seharusnya dijalankan kepada responden yang lebih ramai

agar keputusan ujian menjadi lebih tepat. Proses transformasi duit

syiling dan tali yang dijalankan ke atas responden pertama juga

mempunyai jawapan yang berbeza. Oleh itu, penerimaan yang boleh

diambil di sini ialah kanak-kanak pada peringkat umur pra operasi masih

belum boleh menguasai proses transformasi kerana mereka masih

belum mampu berfikir secara logik dan rasional.

Berdasarkan perbincangan dengan guru di sekolah kajian

dijalankan, setiap orang guru harus sedar bahawa pengaruh rakan

sebaya adalah penting dalam perkembangan kanak-kanak,

khasnya dari perkembangan intelek, sahsiah, emosi dan sosial.

Misalnya, kanak-kanak bergaul dengan rakan sebaya yang rajin

belajar akan mendorong perkembangan intelek dan potensinya

ke tahap optimum. Kanak-kanak yang bersosialisasi dengan

rakan sebaya yang bersopan santun akan menyerap nilai-nilai

murni yang positif daripada mereka. Menurut NAEYC (National

Association For the Education of Young Children),

perkembangan kognitif kanak-kanak dipengaruhi oleh

persekitaran yang melingkunginya, seperti rumah dan sekolah.

Oleh itu, guru haruslah bijak dalam mengenalpasti

potensi setiap pelajar berdasarkan perkembangan kognitif

mereka mengikut peringkat umur. Cara guru mengajar di

dalam kelas amat mempengaruhi pelajar agar dapat menguasai

sesuatu kemahiran yang baharu. Bagi proses pengajaran dan

pembelajaran terhadap pelajar yang berumur 11 tahun ke atas,

guru boleh menggunakan bahan yang konkrit untuk

mengillustrasikan konsep yang lebih kompleks misalnya

penggunaan bahan 3D, model, rajah dan pengalaman pelajar

sendiri sebagai permulaan kepada pengajaran yang lebih

kompleks.

BIBLIOGRAFI

Haliza Hamzah, Joy N. Samuel,(2008). Perkembangan Kanak-kanak Untuk

Program Ijazah Sarjana Muda Perguruan. KualaLumpur : Kumpulan

Budiman Sdn. Bhd.

Kamus Dewan edisi keempat, (2007). Dewan Bahasa dan Pustaka.

Mok Soon Sang, (2009). Perkembangan Kanak-kanak. Penerbitan Multimedia

Sdn. Bhd.

Pertumbuhan dan Perkembangan Kognitif Manusia Daripada Perspektif Teori

Piaget. http://teoripiaget.blogspot.com/ diakses pada 29 Mac 2011.

Prof. Dr. Khadijah Rohani Mohd. Yunus, Puan Mahani Razali, Puan Ramlah

Jantan, (2006). Modul Psikologi Pendidikan Fakulti Pendidikan, Sastera

dan Sains Sosial OUM. Kuala Lumpur : Meteor Doc. Sdn. Bhd.

Siti Rahayah Ariffin, Roseni Ariffin, Hafsa Mohamed Makki, (2008). Faktor

Kontribusi Kecerdasan Pelbagai Pelajar Remaja. Jurnal Pendidikan,

35-46.

Teori Perkembangan Kognitif Jean Piaget

http://rujuknota.blogspot.com/2009/07/teori-perkembangan-kognitif-jean-

piaget.html diakses pada 28 Mac 2011.

http://rujuknota.blogspot.com/2009/07/teori-perkembangan-kognitif-jean-piaget.html

http://rujuknota.blogspot.com/2009/07/teori-perkembangan-kognitif-jean-piaget.html

http://teoripiaget.blogspot.com/

kerja kursus pendek perkembangan kanak-kanak (teori jean piaget)

Documents