cabaran bahasa melayu.docx

7/28/2019 CABARAN BAHASA MELAYU.docx

1/13

CABARAN BAHASA MELAYU

CABARAN BAHASA MELAYU DALAM MENGHADAPI ABAD KE-21

Rozali bin Rajab

Abstrak

Pada masa ini, Bahasa Melayu menghadapi cabaran yang sengit terutamanya dalam abad ke-

21. Pada dasarnya bahasa Melayu telah menjadi bahasa rasmi dan bahasa kebangsaan seperti

yang termaktub dalam perlembagaan negara iaitu perkara 152 yang menyatakan bahawa

Bahasa Kebangsaan ialah bahasa Melayu. Jadi, pada abad ke-21, bahasa Melayu yang

diperkasakan dan dimartabatkan di negara ini terpaksa menghadapi saingan dengan

penggunaan bahasa Inggeris yang merupakan bahasa global. Persaingan yang paling hebat dan

mencabar kedudukan bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi negara ini ialah pengajaran sains

dan matematik dalam bahasa Inggeris. Oleh yang demikian, tumpuan kertas kerja ini ialah

membincangkan cabaran pemerkasaan bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi, cabaran bahasa

Melayu dalam kemajuan teknologi maklumat, cabaran bahasa Melayu terhadap sikap

penuturnya dan cabaran bahasa Melayu dalam penggunaan bahasa Melayu. Jadi, pelbagai

seminar atau pembentangan telah dijalankan, kegusaran bahasa Melayu terus

membimbangkan pada setiap insan yang mencintai bahasa Melayu. Melalui kertas kerja ini,

perbincangan akan ditumpukan kepada cabaran-cabaran yang dihadapi oleh bahasa Melayu

dalam abad ke-21 supaya cabaran-cabaran tersebut tidak membantut perkembangan bahasa

Melayu pada masa akan datang. Justeru, cabaran- cabaran ini tidak akan mengancam

kedudukan bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi dan bahasa pengantar pendidikan di Malaysia

pada abad ke-21. Isu-isu akan dibincangkan secara satu persatu supaya jelas tentang cabaran-

cabaran tersebut.

PENDAHULUAN

Sebelum mengorak melangkah untuk membicarakan cabaran-cabaran bahasa Melayu dalam

abad ke-21, penulis ingin mengajak sekalian dahulu berkenaan bahasa Melayu. Menurut Prof.

Dato Awang Had Salleh, dalam Laporan Jawatankuasa Mengkaji Penggunaan Bahasa Malaysia


2/13

menegaskan bahawa bahasa Melayu ialah bahasa ibunda kepada orang-orang keturunan

Melayu. Jadi, Perkara 152 Perlembagaan Malaysia telah memperuntukkan bahawa bahasa

Melayu menjadi Bahasa Kebangsaan dan Bahasa Kebangsaan ini hendaklah digunakan di dalam

urusan rasmi dalam semua bidang. Walaupun terdapat pelbagai halangan, penggunaan Bahasa

Kebangsaan tetap berjalan dengan lancar. Untuk memenuhi kehendak tersebut, pada peringkat

awal, Bahasa Kebangsaan telah diperkenalkan sebagai satu mata pelajaran di sekolah rendah

atau menengah, khususnya sekolah yang bahasa pengantarnya bukan bahasa Melayu.. Pada

peringkat yang terkemudian, apabila kedudukan Bahasa Kebangsaan ini sudah cukup matang

dan stabil, barulah wujud pula keperluan untuk memperkukuhkan perpaduan rakyat dan

memupuk keperibadian Malaysia, maka istilah Bahasa Malaysia telah digunakan.

Manakala cabaran pula ialah sesuatu iaitu unsur, atau faktor yang mencabar,menguji,

kemampuan dan ketabahan seseorang atau sesuatu organisasi. (Kamus Dewan Edisi Ke-4,

2005). Oleh itu cabaran bahasa Melayu dalam abad ke-21 bermaksud mencabar kemampuan

bahasa Melayu dalam menuju abad ke-21 atau dipanggil era globalisasi. Jadi, abad ke-21 atau

lebih dikenali sebagai era globalisasi merupakan satu zaman yang penuh dengan cabaran

terutama kedudukan bahasa Melayu di negara ini.

Persoalannya, apakah cabaran bahasa Melayu mempunyai kemampuan dalam abad ke-21.

Adakah cabaran-cabaran itu menidakkan kedudukan bahasa Melayu di negara ini? Oleh yang

demikian, harapan kita terhadap bahasa Melayu terlalu besar.

Bahasa Melayu harus berupaya menggambarkan kelahiran fikiran, kreativiti dan aktiviti besar

bangsa Malaysia. Cabaran-cabaran bahasa Melayu dalam abad ke-21, perlu ditangani dengan

berhati-hati supaya bahasa Melayu terus hidup dan mampu bersaing di peringkat antara

bangsa.

Kajian ini akan membincangkan cabaran dalam memperkasa bahasa Melayu sebagai bahasa

rasmi dengan perbincangan tertumpu kepada cabaran bahasa Melayu dalam kemajuan

teknologi maklumat, cabaran bahasa Melayu terhadap sikap penutur cabaran bahasa Melayu


3/13

dalam penggunaannya.

Skop perbincangan kertas kerja ini menumpukan cabaran-cabaran yang dihadapi oleh bahasa

Melayu dalam abad ke-21. Oleh yang demikian, penulisan kertas kerja ini membataskan tentang

cabaran bahasa Melayu dalam menghadapi abad ke-21.

CABARAN BAHASA MELAYU DALAM MENGHADAPI ABAD KE-21

Untuk memastikan kesinambungan kewujudannya dan kegemilangannya di persada dunia

dalam abad ke-21 , bahasa Melayu terpaksa menghadapi pelbagai cabaran, sama ada dalam

konteks nasional atau antarabangsa. Cabaran-cabaran ini memperlihatkan bahawa bahasa

Melayu pada suatu ketika dahulu iaitu bahasa Melayu dalam sejarahnya telah membuktikan

bahawa bahasa Melayu telah menjadi bahasa antarabangsa sejak zaman Empayar Srivijaya

pada abad ke-7 Masihi sehingga abad ke-19 Masihi. apabila bahasa Melayu menjadi lingua

franca dirantau ini. Malahan bahasa Melayu telah menjadi bahasa perdagangan dan bahasa

perhubungan antarabangsa. Kegemilangan bahasa Melayu telah menjadi kenyataan pada masa

itu apabila bahasa Melayu dijadikan bahasa rasmi dan bahasa persuratan bagi pusat- pusat

pemerintahan seluruh rantau berkenaan.

Namun, permulaan abad ke-20 merupakan era penjajahan Barat ke atas Kepulauan-kepulauan

Melayu iaitu Inggeris bagi Semenanjung Tanah Melayu dan utara Borneo,Belanda bagi

kepulauan Sumatera, Jawa,selatan Borneo,Sulawesi ,Meluku, Madura dan Bali, dan Sepanyol

bagi kepulauan Filipina.[Prof.Dr.Hashim Hj. Musa,2009].Keadaan yang sedemikian telah

menyebabkan bahasa Melayu telah menghadapi cabaran iaitu bermulalah kemerosotan

kedudukan bahasa Melayu sebagai lingua franca di rantau ini. Dalam konteks ini, pihak penjajah

telah memaksa menggunakan bahasa mereka sebagai bahasa rasmi dan bahasa pengantar

pendidikan terhadap jajahan takluk mereka. Setelah sekian lama, kemerdekaan tercapai

barulah bahasa Melayu telah dikembalikan statusnya sebagai bahasa kebangsaan, bahasa rasmi

dan lingua franca di rantau ini.


4/13

Setelah 52 tahun Malaysia merdeka dan 32 tahun pelaksanaan sepenuhnya dasar bahasa

Melayu sebagai bahasa pengantar pendidikan, bahasa Melayu telah menghadapi cabaran yang

tidak diduga apabila Akta Pendidikan 1996 dan Akta IPTS 1996 diluluskan, maka semua IPTS

dibenarkan menggunakan bahasa Inggeris sebagai bahasa pengantar. Keadaan belum reda, satu

cabaran telah muncul iaitu pada tahun 2003, penggunaan bahasa Inggeris bagi semua

matematik dan sains dalam semua peringkat. Namun, pejuang-pejuang bahasa bersatu tenaga

untuk memastikan bahasa Melayu mendapat tempat di negara ini seperti termaktub dalam

Perlembagaan Negara, Perkara 152. Akhirnya, tahun 2012 penggunaan bahasa Inggeris dalam

sains dan matematik dihapuskan.

Munculnya abad ke-21, telah menjadikan bahasa Melayu semakin mendapat persaingan sengit

atau cabaran daripada bahasa Inggeris. Jadi, dalam kertas kerja ini membincangkan empat

cabaran yang bahasa Melayu hadapi pada abad ke-21.

Cabaran Pemerkasaan Bahasa Melayu Sebagai Bahasa Rasmi

Oleh yang demikian, pemerkasaan bermaksud menjadikan sesuatu itu berwibawa, dominan,

kuat, hebat, terkenal, berdaulat, dominan, dan sebagainya.[Kamus Dewan Edisi Ke-4,2005]Justeru, pemerkasaan bahasa Melayu bermaksud menjadikan bahasa Melayu sebagai bahasa

yang hebat, terkenal, berdaulat dan dominan di dunia ; hebat dari segi kandungan ilmunya,

keintelektualannya, keluasan penggunaannya, nilai ekonominya dan keterbacaannya.[Prof,Dr,

Hashim Hj.Musa,2009] Pada masa ini, sistem pendidikan negara berpengantarkan bahasa

Melayu seperti yang tercatat dalam Perkara 152 Perlembagaan Negara iaitu bahasa rasmi dan

bahasa kebangsaan. Dalam abad ke-21, bahasa Melayu telah menghadapi cabaran apabila pada

tahun 2003, sains dan matematik dalam semua peringkat diajar dalam bahasa Inggeris. Senario

ini telah memberi impak kepada kedudukan bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi di negara ini.

Pejuang-pejuang bahasa telah bersatu hati untuk mendaulatkan dan memperkasakan bahasa

Melayu, Seminar-seminar, pembentangan kertas kerja dan sebagainya telah diadakan bukan

sahaja di dalam negara malahan di luar negara. Tidak cukup dengan itu, badan NGO dan bukan


5/13

NGO turut bersama-sama untuk memastikan bahasa Melayu perlu dikembalikan dalam mata

pelajaran sains dan matematik.

Pada tahun 2010,, Tan Sri Muhiyidin Yasin,Timbalan Perdana Menteri telah mengumumkan

bahawa pada tahun 2012, mata pelajaran Sains dan matematik akan diajar dalam bahasa

Melayu. Langkah ini, telah menjadikan bahasa Melayu kembali dominan dan diperkasa.

Kejayaan sesuatu bangsa bukanlah berdasarkan bahasa Inggeris, tetapi kefahaman sesuatu

perkara dengan menggunakan bahasa ibunda. Justeru, ada yang menganggap bahawa orang

Melayu atau negara ini tidak akan maju jikalau orang Melayu tidak menggunakan bahasa

Inggeris sebagai

bahasa ilmu dan bahasa kemajuan. Perlu diingati, negara Jepun, Korea Selatan dan banyak

negara lain masih menggunakan bahasa ibunda dalam semua bidang. Pemerkasaan bahasa

ibunda mereka, telah menjadikan negara mereka maju malah lebih maju daripada negara

barat.

Selain itu, masyarakat sudah mula menunjukkan pentingnya peneguhan dan penegasan

bahawa bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi dan bahasa kebangsaan. Maksudnya, masyarakat

sudah sedar betapa pentingnya bahasa Melayu dan kini wujudnya generasi yang mahumempelajari dan mahir menggunakan bahasa Melayu. Menurut Dr. Nik Safiah Karim[1993],

Dasar Bahasa Kebangsaan di Malaysia telah berjaya, terutamanya jika dilihat dari perspektif

penggunaannya dalam jentera pentadbiran, dalam sistem pendidikan, dan dalam beberapa

domain utama kehidupan sehari-hari masyarakat Malaysia. Kita boleh berbangga dengan

kejayaan tersebut. Namun cabaran yang lain timbul pula, iaitu dalam bentuk penggemblengan

usaha daripada pelbagai pihak yang masih diperlukan untuk melestarikan (mengekalkan atau

menetapkan) sekali gus mempertingkatkan mutu bahasa yang digunakan. Dalam kata lain,

semua pihak perlu bekerjasama untuk memastikan bahasa Melayu terus diperkasakan agar

cabaran abad ke-21 tidak meminggirkan bahasa Melayu sama ada dalam sistem pendidikan

atau pentadbiran.


6/13

Cabaran Bahasa Melayu Dalam Kemajuan Teknologi Maklumat

Pada masa ini, bidang teknologi maklumat amat penting. Jadi, Malaysia telah mendapat impak

yang besar terutama dari segi penggunaan bahasa teknologi maklumat. Sedia maklum, bahasa

teknologi maklumat yang paling dominan di dunia ialah bahasa Inggeris. Keadaan ini sudah

tentu memberi kesan kepada penggunaan bahasa Melayu dalam teknologi maklumat. Oleh itu,

kita seharusnya mempelajari bahasa teknologi maklumat supaya perbendaharaan kata

berkenaan teknologi maklumat dalam bahasa Melayu diperkaya. Jadi, bahasa Inggeris tetap

dipelajari kerana ilmunya. Kita haruslah berfikiran positif dan memandang ke hadapan. Semua

negara mempelajari bahasa Inggeris sebagai bahasa kedua selain bahasa ibunda. negara Korea

Selatan, dan Jepun merupakan sebuah negara yang maju dalam bidang sains dan teknologi,

namun mereka tetap mempertahankan bahasa ibunda dan bahasa Inggeris tetap dipelajari.

Menurut Kamal Shukri Abdullah Sani,[2007;50] bahawa Jepun tidak berganjak daripada

menggunakan bahasanya dari peringkat tadika sehinggalah ke peringkat pengajian tinggi dalam

semua bidang mata pelajaran. Bahasa Inggeris hanya dipelajari mulai di peringkat menengah

dan bukan di peringkat rendah. Peluang mempelajari bahasa lain seperti Jerman, Sepanyol,Portugis, Rusia,Mandarin dan lain-lain turut disediakan sama ada di institusi pendidikan,

rancangan televisyen dan lain-lain. Walau bagaimanapun bahasa Jepun tetap diutamakan dan

dijunjung tinggi martabat dan maruahnya.

Oleh yang demikian, teknologi maklumat dan komunikasi (ICT) adalah diasaskan oleh

perkembangan dan kemajuan yang pesat dalam bidang mikroelektronik sehingga menghasilkan

pelbagai kemudahan teknologi maklumat seperti komputer peribadi, telekomunikasi

multimedia dan sebagainya. Seterusnya kemunculan Internet telah meluaskan penggunaan ICT

dengan jaringan informasi bersepadu sehingga membolehkan diaplikasikan sebagai media

komunikasi yang melibatkan teks, bunyi, grafik dan video.


7/13

Permasalahan ini secara langsung mempengaruhi dan mencabar kewibawaan dan kedudukan

bahasa Melayu di rantau Nusantara ini. Apatah lagi, negara Malaysia yang menjadikan bahasa

Melayu sebagai bahasa rasmi di negara ini. Adakah kita mampu menghadapi cabaran ini dan

menidakkan penggunaan teknologi maklumat dalam arus pembangunan negara. Bagaimana

dengan Jepun.? Negara mereka maju dalam teknologi maklumat, namun bahasa ibunda tetap

terjaga dan terpelihara. Perkara ini perlu kita renung dan fikir bersama.

Oleh yang demikian, penekanan terhadap ICT pada era globalisasi dan liberalisasi bermakna

penggunaan bahasa Inggeris menjadi semakin penting dan tidak dapat dielakkan oleh

masyarakat dunia. Era ICT telah menunjukkan bahasa Inggeris mengiringi kelahiran pertama

Internet dunia di Amerika Syarikat dan seterusnya diikuti dengan pengeluar perisian dan

perkakasan komputer seperti Microsoft, Dell dan Hewlett-Packard yang semuanya diasaskan

oleh mereka yang berbahasa Inggeris. Perubahan persekitaran ini menimbulkan persoalan sama

ada mampukan bahasa Melayu digunakan di dalam era ICT sebagai bahasa perantaraan

alternatif untuk dimanfaatkan oleh masyarakat bahasanya? Mampukah penggiat-penggiat

bahasa Melayu menggunakan ICT sebagai alat penyelidikan, perkakasan, perisian dan aplikasi

untuk pembangunan bahasa Melayu?

Sebagai satu pandangan umum, masyarakat perlu memperlihatkan sikap terbuka dan kesediaan

untuk menghadapi cabaran perkembangan yang pesat dalam ICT dengan pengaruh bahasa

asing khususnya bahasa Inggeris. Perlu diakui bahawa bahasa Melayu masih lagi muda atau

setahun jagung dari sudut peristilahan sains dan teknologi berbanding dengan bahasa Inggeris.

Usaha supaya bahasa Melayu diterima dalam era siber hanya akan terlaksana jika masyarakat

bahasanya mempelajari pengalaman dan kejayaan yang telah dicapai oleh bahasa Inggeris.

Dengan cara dan langkah ini, kita percaya perkembangan bahasa Melayu akan terus

bersemarak seandainya kita bersikap terbuka. Dengan adanya ilmu sains dan teknologi

maklumat dalam bahasa Inggeris, kita boleh menterjemahkan ke dalam bahasa ibunda iaitu

bahasa Melayu.


8/13

Secara langsung, bahasa Melayu dalam sains dan teknologi maklumat akan terus meningkat

dan berkembang. Mengikut pendapat Prof. Dr. Hashim Hj. Musa, dalam buku Sosiolinguistik

Lanjutan, [ 2009; 61]bahawa penguasaan ilmu, sains dan teknologi yang tinggi, kemahiran dan

kepakaran secara meluas dalam kalangan rakyat jelata, merupakan faktor utama dalam

pembangunan Sumber Daya Tenaga Manusia sesebuah negara secara menyeluruh, yang

menjadi faktor utama pula kepada pembangunan dan kemajuan negara itu. Penyampaian dan

pemahaman ilmu pengetahuan, sains, teknologi dan kepakaran serta kemahiran dengan cara

yang paling berkesan adalah dengan perantaraan bahasa kebangsaan rakyat jelata itu sendiri.

Oleh yang demikian, walaupun cabaran dalam teknologi maklumat begitu hebat, bahasa

Melayu perlu seiring dengan perkembangan teknologi maklumat. Hal ini disebabkan, pelbagai

maklumat yang terkandung dalam pelbagai jenis teknologi maklumat yang sedia ada harus

terdapat dalam bahasa Melayu ini, benar-benar sesuai dengan hasrat untuk menyejagatkan

bahasa Melayu, dan teknologi maklumat itu sendiri merupakan saluran yang cukup penting

canggih, cekap dan pantas untuk tujuan tersebut. Oleh itu, bahasa Melayu bukannya perlu

bersaing dengan teknologi maklumat, sebaliknya ia patut bersepadunya dengannya. Dengan

cara ini, bahasa Melayu mampu mengaplikasikan sumber ilmu itu untuk menjanakan maklumat

pelbagai bidang dalam dunia serba teknikal ini.

Cabaran Bahasa Melayu Terhadap Sikap Penuturnya

Dalam abad ke-21, sikap penutur atau masyarakat amat penting dalam penggunaan bahasa

ibunda. Sekiranya sikap penutur tiada kesungguhan atau perasaan malu menebal dalam diri

penutur kerana menggunakan bahasa ibunda, sudah pasti bahasa ibunda akan terkubur. Oleh

yang demikian, bagi bahasa Melayu, cabaran yang sebenarnya terletak pada sikap yang

dipegang oleh penuturnya. Jadi , abad ke-21 telah memperlihatkan kelemahan terhadap sikap

penutur yang tidak mengambil berat terhadap bahasa kebangsaan mereka. Hal ini disebabkan

mereka sudah terdidik dalam bahasa Inggeris dan lebih selesa bercakap bahasa Inggeris.

Akibatnya, mereka yang tidak mahu menggunakannya telah membentuk satu sikap tidak kisah


9/13

terhadap bahasa ibunda. Peristilahan dan tutur kata tidak dilakukan kerana tidak mengikuti

perkembangan bahasa Melayu. Apabila disuruh memberi pendapat dan idea, mereka lebih suka

bertutur dalam bahasa Inggeris. Begitulah apabila ada seminar atau pembentangan walaupun

di dalam dewan ada seorang bukan rakyat Malaysia, mereka lebih suka bertutur dalam bahasa

Inggeris. Justeru, permasalahan ini iaitu sikap penutur merupakan satu cabaran yang perlu

ditangani secara berhati-hati pada abad ke-21 agar bahasa Melayu tidak dipandang rendah oleh

masyarakat sendiri. Nik Safiah Karim dalam buku Sumbangsih, Kumpulan Esei Mengenang Jasa

Asraf, memperkatakan, bahawa bahasa Melayu, cabaran yang sebenarnya terletak pada sikap

yang dipegang oleh penuturnya. Yang tidak dapat dinafikan ialah hakikat kepentingan dan

kesesuaian bahasa Inggeris sebagai bahasa antarabangsa. Jadi, yang tidak dapat dinafikan ialah

hakikat kepentingannya dan kesesuaian bahasa Inggeris sebagai bahasa antarabangsa.

Abad ke-21 memang membawa cabaran kepada bahasa Melayu dari segi persaingan dengan

bahasa Inggeris tetapi tidaklah keadaan ini menjadi satu cabaran besar sehingga menggugat

kedudukan bahasa Melayu. Oleh yang demikian sikap rakyat Malaysia mesti yakin dengan

keupayaan dan kemampuan bahasa kebangsaan. Kita seharusnya berasa bangga dengan

bahasa Melayu kerana kekal sehingga sekarang dan bangga terhadap bahasa kebangsaan

sebagai bahasa rasmi. Kemudian sesuaikan dengan keadaan apabila hendak menggunakanbahasa Inggeris. Ironisnya, langkah ini tidak akan timbul keadaan bahasa Melayu tergugat oleh

bahasa Inggeris.

Cabaran Bahasa Melayu Dalam Penggunaan Bahasa Melayu

Belakangan ini, pada abad ke-21 beberapa gejala yang amat membimbangkan berkaitan dengan

penggunaan bahasa Melayu. Pengaruh media elektronik telah merosakkan penggunaan bahasa

Melayu dari segi pertuturan,ayat, istilah, bahasa rojak dan sebagainya. Kerosakan penggunaan

bahasa Melayu yang paling teruk berlaku ialah golongan remaja. Pada abad ke-21, sudah

menjadi satu trend atau ikutan kepada golongan remaja dalam penggunaan bahasa Melayu.

Senario ini cukup membimbangkan dan jika tidak ditangani dengan segera, sudah pasti


10/13

keindahan bahasa Melayu tidak kedengaran atau berkumandang lagi.

Berbalik kepada penggunaan bahasa Melayu, kebanyakan pengacara majlis atau program di

televisyen dan radio dalam pengendalian sesuatu program, sudah menjadi kewajiban untuk

mencampuradukkan bahasa mereka. Dalam mengendalikan sesuatu program atau rancangan,

pengacara pada peringkat awal menggunakan bahasa Melayu. Namun, perkara yang sebaliknya

telah berlaku iaitu dalam pertengahan program hingga akhir, pengacara mencampuradukkan

penyampaian bahasa Melayu dan bahasa Inggeris walaupun programnya lebih kepada

berbahasa Melayu dan penontonnya majoritinya berbangsa Melayu.

Memang tidak dapat dinafikan, rakyat di negara kita mahir dalam dua bahasa iaitu bahasa

Melayu dan bahasa Inggeris. Terdapat pelbagai bentuk dan cara dalam pertuturan mereka.

Mengikut Nik Safiah Karim, [2004], ada kalanya dua bahasa ini berselang-seli ,iaitu satu ayat

dalam satu bahasa diikuti oleh ayat dalam bahasa kedua. Sebagai contoh ialah Saya

mengambil keputusan untuk pergi, then I thought I should consult my father. Begitulah

dengan penggunaan perkataan yang lain iaitu Dalam hal ini you paling best. How are you

today..harap OKlah.Keadaan ini sudah menjadi kebiasaan mana-mana rancangan atau

program televisyen pada abad ke-21. Sekiranya permasalahan ini tidak dibendung, sudah tentumemberi impak atau cabaran yang besar kepada kedudukan bahasa Melayu di negara ini.

Manakala golongan remaja pula, penggunaan bahasa Melayu mereka cukup membahayakan

dan boleh merosakkan nilai bahasa Melayu. Hal ini disebabkan kecanggihan teknologi

maklumat pada abad ke-21 iaitu penggunaan telefon bimbit. Untuk menghantar sms kepada

rakan-rakan, mereka menggunakan bahasa rojak dan berlakulah kerancuan bahasa. Menurut

Prof Dr. Hashim Hj. Musa, kerancuan bahasa ialah penggunaan bahasa yang tidak mengikut

peraturannya sama ada dari segi sintaksis, morfologi, fonologi, kosa kata, istilah dan

sebagainya, yang mengakibatkan kekacauan dan ketidaktekalan dari segi pembentukan ayat,

klausa, frasa, ejaan, sebutan, kosa kata dan istilah. Di sini , terdapat beberapa perkataan yang

sering disalahgunakan semasa menghantar sms.


11/13

Misalnya, perkataan-perkataan seperti kang (nanti), akum (assalamualaikum), wlam

(waalaikumsalam), dowang (mereka), tipon (telefon) dan persal (mengapa). Pengubahsuaian

juga telah dibuat kepada kata gantinama seperti sayer (saya), dier (dia) dan nko (engkau).

Begitu juga dengan kata tanya telah diubah suai seperti biler (bila), camner (bagaimana) dan

maner (mana). Kerancuan bahasa Melayu abad ke-21 merupakan satu cabaran yang boleh

merosakkan keteraturan,kehalusan dan keintelektualan bahasa Melayu, kerana menjejas

sistem dan peraturannya yang menyebabkan kecelaruan dan ketidaktekalannya. Hal ini akan

merosakkan martabat dan kewibawaan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan, bahasa

pendidikan dan bahasa ilmu tinggi, yang akhirnya akan menurunkan maruahnya dan disisihkan

sedikit demi sedikit oleh pengguna bahasanya.

KESIMPULAN

Mampukah bahasa Melayu menghadapi cabaran pada abad ke-21? Daripada perbincangan di

atas, kita telah membincangkan cabaran bahasa Melayu sebelum dan selepas kemerdekaan

secara ringkas.. Pada peringkat ini, bahasa Melayu terus berkembang tanpa menghadapi

masalah. Namun, semasa penjajahan Inggeris perkembangan bahasa Melayu terus malap dan

tidak bermaya. Pejuang-pejuang bahasa yang mencintai bahasa, terus berjuang untukmemartabatkan bahasa Melayu. Selepas kemerdekaan, bahasa Melayu telah menjadi bahasa

pengantar di sekolah-sekolah dan universiti.

Walau bagaimanapun pada abad ke-21, bahasa Melayu mula dipersoalkan dan ada pihak-pihak

tertentu ingin mengembalikan bahasa Inggeris sebagai bahasa pengantar di negara ini. Oleh

yang demikian, cabaran-cabaran seperti cabaran pemerkasaan bahasa Melayu sebagai bahasa

rasmi, cabaran bahasa Melayu dalam kemajuan teknologi maklumat , cabaran bahasa Melayu

terhadap sikap penuturnya dan cabaran bahasa Melayu dalam penggunaan bahasa Melayu

menjadi isu perbincangan dalam abad ke-21. Cabaran-cabaran ini terpaksa dilalui secara

berhati-hati agar permasalahan yang sedikit akan memberi impak yang besar terhadap bahasa

Melayu. Pada masa ini, pengaruh bahasa Inggeris begitu kuat dan dikenali sebagai bahasa


12/13

antarabangsa.Untuk berhubung pada peringkat antarabangsa, bahasa Inggeris menjadi

keutamaan.

Justeru, jalan terbaik untuk menghadapi cabaran ini ialah sikap kita terhadap bahasa Melayu.

Walaupun kita menghadapi pelbagai cabaran, bahasa kedua perlu kita pelajari. Sebab saya

berkata demikian, bahasa Inggeris amat diperlukan untuk kita berhubung di peringkat

antarabangsa. Namun , tidaklah keadaan ini menjadi satu cabaran besar sehingga menggugat

kedudukan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan, bahasa pengantar dan bahasa

berdaulat seperti yang tercatat dalam Perlembagaan Negara. Paling penting rakyat Malaysia

mempunyai sikap atau jati diri yang betul terhadap bahasa kebangsaan. Seandainya rakyat

Malaysia mempunyai perasaan bangga terhadap bahasanya, jikalau rakyat Malaysia tahu bila

hendak menggunakan bahasa Inggeris dan bilakah pula keadaan penggunaan bahasa

kebangsaannya, maka tidak akan timbul persaingan dan tidak akan timbul keadaan bahasa

Melayu dalam dilema itu, kita mesti mengetahui tempat penggunaannya supaya permasalahan

tidak timbul.

Dengan langkah yang sedemikian, nescaya permasalahan dan cabaran-cabaran bahasa Melayu

dalam abad ke-21 dapat diatasi. Paling penting, masyarakat Malaysia perlu mempunyai sikapbangga diri terhadap bahasa ibunda kerana pada suatu masa dahulu bahasa Melayu merupakan

bahasa yang telah diterima di peringkat antarabangsa iaitu zaman Empayar Srivijaya. Pada hari

ini, bahasa Melayu mempunyai jumlah penutur yang dianggarkan hampir 250 juta dan bahasa

Melayu telah menjadi bahasa rasmi untuk empat buah negara iaitu Malaysia, Indonesia, Brunei,

dan Singapura. Hal ini ditambah lagi bahawa bahasa Melayu pernah berkumandang buat kali

pertama di Perhimpunan Bangsa-Bangsa Bersatu [PBB].Oleh itu, semangat dan jiwa seumpama

ini perlu diikuti,dicontohi dan diteladani oleh masyarakat Malaysia, pemimpin-pemimpin dan

ilmuwan. Saya percaya dengan langkah yang sedemikian, membolehkan bahasa Melayu

menongkah arus pada abad ke-21 dan martabat bahasa Melayu akan kembali di landasan yang

kita ingini.


13/13

BIBLIOGRAFI

Awang Sariyan. [Penyelenggara]. (2004). Sumbangsih, Kumpulan Esei Mengenang Jasa Asraf.

Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Darwis Harahap[ Penyelenggara] (2004) . Mutiara Budi. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan

Pustaka.

Siti Rosnah Haji Ahmad. (2001). Bahasa Melayu An Introduction To Malay Language And

Culture, Kuala Lumpur: Golden Books Centre.

Abdul Rashid Melebek & Amat Juhari Moain. (2006). Sejarah

Bahasa Melayu. Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors Sdn.Bhd

Kamal Shukri Abdullah Sani. (2007). Bahasa Melayu, Apa Sudah Jadi?

Kuala Lumpur: PTS Professional Publishing.

David, Wade. (1999). Vanishing Culture dalam National Geographic

Jil.196 , No.2 hlm 62-89,

Nik Safiah Karim. (2004). Bahasa Melayu Sedekad Lalu: Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan

Pustaka.

Raja Mukhtaruddin Raja Mohd Dain (1982). Pembinaan Bahasa Melayu Perancangan Bahasa Di

Malaysia. Kuala Lumpur: Deawan Bahasa dan Pustaka.Awang Sariyan [Penyusun] (2002). Prosiding Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu IV. Kuala

Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Awang Had Salleh. (1981). Laporan Jawatankuasa Mengkaji Penggunaan Bahasa Malaysia. Kuala

Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Hashim Hj. Musa. (2009). BBM 5203 Sosiolinguistik Lanjutan. Serdang: Universiti Putra

Malaysia..

cabaran bahasa melayu.docx

Documents