7/25/2019 BM SEM 5.docx

1/24

ISI KANDUNGAN MUKA

SURAT

1.0 Penghargaan 2

2.0 Pengenalan 3

3.0 Definasi Morfologi 5

4.0 Proses Pembentukan kata

3.1 Kata tunggal

3.2 Kata terbitan3.3 Kata majmuk

3.4 Kata ganda

5.0 Ranangan Pengajaran !arian 15

".0 Kesim#ulan 1$

%.0 Rujukan 21

1

7/25/2019 BM SEM 5.docx

2/24

1.0 Penghargaan

&ers'ukur ke !adrat (llah ).*.+ dengan lim#ah Kurnia dan i,inn'a- da#at sa'a men'ia#kan tugasan

!&M 2103 iaitu Morfologi dan )intaksis &ahasa Mela'u bagi semester 5 dengan ja'an'a.. /usteru itu- terima

kasih tidak terhingga ke#ada semua 'ang terlibat terutaman'a ahli keluarga 'ang ban'ak berkorban masa dan

tenaga bersamasama untuk menja'akan tugasan kali ini.

a#an terima kasih juga ke#ada +utor sa'a iaitu n. Raman b usi 'ang ban'ak memberikan tunjuk

ajar- semangat serta seorang 'ang #rihatin dan bertanggungjaab ketika sesi tutorial dengan menjaab segala

#ertan'aan 'ang diajukan semasa kelas bersemuka atau#un dalam forum dengan e#at dan setia# #enerangan

semasa sesi tutorial 'ang diberikan sangat jelas.

)elain itu itu juga- ua#an terima kasih ke#ada semua rakanrakan M kerana sudi membantu sa'a

dalam men'ia#kan tugasan dan sentiasa memberikan semangat dan dorongan serta moti6asi dalam meneruskan

#embelajaran demi segulung 7ja,ah.

(khirn'a- berkat dorongan dan tunjuk ajar serta maklumat 'ang lengka# dari semua #ihak dalam

men'ia#kan tugasan ini dengan ja'an'a. )etia# orang 'ang bergelar #elajar jarak jauh- tidak boleh elak dari#ada

kekangan masa- tugas hakiki dan #elbagai tugasan lain da#at diatasi han'a dengan disi#lin diri 'ang tinggi serta

kea,aman untuk mena#ai itaita.

)ekian- terima kasih.

2

7/25/2019 BM SEM 5.docx

3/24

2.0 Pengenalan.

&ahasa ialah meru#akan ke#un'aan mas'arakat 'ang menuturkann'a. )emakin besar

jumlah #enuturn'a- semakin luas daerah #en'ebaran bahasa itu dan semakin ban'ak #ula

#erbe,aan 'ang ujud dari segi #enggunaann'a. /usteru itu- bahasa juga meru#akan suatu alat

'ang digunakan oleh ahli mas'arakat untuk men'am#aikan sesuatu #erkara dalam semua as#ek

kehidu#an. leh itu- bahasa ini juga boleh dituturkan dengan bantuan alat #ertuturan manusia

'ang #elbagai. Dengan ara ini- manusia mam#u membentuk dan membina sebuah tamadun

'ang maju dengan bantuan bahasa 'ang dituturkan oleh segena# la#isan mas'arakat setem#at.

&egitu juga dengan bahasa mela'u- 'ang meru#akan bahasa 'ang bersistem dan mudah

di#elajari serta mudah dikuasai oleh bangsa asing. leh sebab itu- untuk menguasai bahasa

Mela'u- seseorang itu hendaklah menguasai sistem bahasa atau sistem #embentukan bahasa itu-

khususn'a dari#ada as#ek morfologi dan sintaksis. &idang morfologi ialah bahagian

#embentukan kata manakala bidang sintaksis #ula adalah bahagian #embentukan frasa dan a'at.

Morfologi ialah bidang ilmu bahasa 'ang mengkaji struktur- bentuk kata dan golongan kata.

)truktur kata ialah susunan bentuk bun'i ujaran atau lambang 8tulisan9 'ang menjadi unit bahasa

'ang bermakna. &entuk kata #ula adalah meru#akan unit tatabahasa sama ada bentuk tunggal

atau hasil dari#ada #roses #engimbuhan- #emajmukan dan #enggandaan. Penggolongan kata #ulaialah #roses menjeniskan #erkataan berdasarkan keseru#aan bentuk dan fungsi dengan anggota

lain dalam golongan 'ang sama.

&idang sintaksis #ula ialah bidang 'ang #aling #enting dalam #embinaan a'at. &idang

sintaksis mengkaji #ersoalan bentuk- struktur dan binaan a'at. Perkataan dan frasa disusun

menjadi a'ata'at meru#akan sebahagian dari#ada #enghasilan bahasa.

:abungan ilmu morfologi dan sintaksis ini menjadi inti#ati #enting dalam #roses#engajaran dan #embelajaran as#ek tatabahasa di dalam bilik darjah dan seterusn'a digunakan

seara meluas dalam kehidu#an seharian seseorang #elajar.

3

7/25/2019 BM SEM 5.docx

4/24

3.0 Definisi Morfologi

Morfologi merupakan bidang tatabahasa yang mengkaji perkataan dan cara-cara

pembentukannya. Justeru itu, morfologi adalah bidang ilmu bahasa yang mengkaji struktur,

bentuk dan golongan kata. Oleh itu, struktur kata bermaksud susunan bentuk bunyi ujaran atau

lambang tulisan yang menjadi unit bahasa yang bermakna. Manakala bentuk kata pula adalah,

rupa unit tatabahasa samada berbentuk tunggal atau hasil daripada proses pengimbuhan,

pemajmukan dan penggandaan. Oleh itu, golongan kata adalah proses mengkatogerikan

perkataan berdasarkan keserupaan bentuk atau fungsi dengan anggota lain dalam golongan yang

sama. Justeru itu, morfologi bahasa Melayu ialah bidang yang mengkaji struktur, bentuk dan

golongan kata dalam bidang bahasa Melayu.

Menurut Kamarudin !j.!usin dan rakan ;rakann'a dalam buku Pengajian Mela'u 1-

7lmu &ahasa dan Keeka#an &erbahasa-1$$% < =3- morfologi ialah disi#lin ilmu bahasa 'ang

mengkaji struktur- bentuk dan #enggolongan kata.&entuk kata ini merujuk bentuk bun'i atau

ujaran sesuatu kata itu. Manakala (bdullah !assan juga men'atakan definisi morfologi dalam

buku inguistik (m-200% < 11% -morfologi ialah bidang linguistik 'ang mengkaji bagaimana

#erkataan dibina.Kajian ini dilakukan terhada# unsurunsur 'ang membentuk #erkataan- #roses

#roses membentuk #erkataan dan bentuk ; bentuk #erkataan ialah morfem dan kata.

ik )afiah Karim dan rakan ; rakann'adalambuku +atabahasa Dean disi &aharu -

2004

7/25/2019 BM SEM 5.docx

5/24

4.0 Proses Pembenukan Kaa

Dalam istilah linguistik- #embentukan kata ialah satu #roses 'ang mana#erkataan

baru dibentuk. Menurut )iti !ajar (bdul (,i, di dalam bukun'a )iri Pendidikan :uru- &ahasa

Mela'u 1- #ada halaman 133- #roses #embentukan kata menerangkan bagaimana sesuatu kata itu

dibina dan dibentuk sehingga da#at menghasilkan a'at dan ujaran dalam sesuatu bahasa.

&ahasa Mela'u meru#akan salah satu bahasa di dunia 'ang bersifat algunatif atau

deri6atif.jenis bahasa 'ang sedemikian membentuk keban'akan #erkataann'a melalui #roses

#engimbuhan atau #enggabungan morfem kata dasar dengan morfem imbuhan seara rentetan

mendatar iaitu imbuhan digabungkan serentak dengan kata dasar- sama ada imbuhan itu

mnedahului 8aalan9- men'isi#i 8sisi#an9 atau mengikuti 8akhiran9 kata dasar tersebut.

Kaedah #embentukan kata se#erti 'ang terda#at dalam bahasa Mela'u ini tidak sama

dengan #embentukan kata dalam bahasa 'ang bersifat fleksi se#erti bahasa (rab. !al ini

demikian kerana- dalam bahasa (rab- ara membentuk dan meujudkan #erkataan adalah

melalui kejadian #erubahan fonem atau bun'i kata dasar bahasa itu sendiri- iaitu berdasarkan

golongan kataatau kasusn'a.

8)iti !ajar (bdul (,i,- )iri Pendidikan :uru- &ahasa Mela'u 1- halaman 1349

)eara umumn'a- #erkataan#erkataan dalam bahasa Mela'u ujud melalui dua sumber-

iaitu melalui asal usul bahasa Mela'u itu sendiri. &ahasa Mela'u berasal rum#un bahasa

(ustronesia dan melalui sumber 'ang diarisi itu- sejumlah #erkataan 'ang terda#at dalam

bahasa Mela'u telah diujudkan sehingga hari ini. Kedua- #erkataan#erkataan dalam bahasa

Mela'u juga ujud melalui #roses#roses tertentu se#erti akronim- analogi- #eleburan fonem-

#eluasan makna- #emberian makna khusus- #eminjaman kata- #enambahan- #eni#taan -

#enggemblengan- #en'em#itan makna- dan #en'ingkatan.

Perkataan#erkataan dalam bahasa Mela'u ada 'ang berbentuk tunggal- terbitan- majmuk

dan gandaan. )etia# bentuk tersebut mem#un'ai ara #engejaann'a 'ang tersendiri serta

membaa makna 'ang khusus sebagai rujukan. Dalam struktur a'at- kesemua #erkataan tidak

boleh ditukar ganti kehadirann'a dalam a'at kerana setia# bentuk #erkataan itu berbe,a dari segi

makna dan mem#un'ai fungsi 'ang berbe,a.

4.1 !enuk Kaa Tunggal

5

http://ms.wikipedia.org/wiki/Linguistikhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Perkataanhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Perkataanhttp://ms.wikipedia.org/wiki/Linguistik

7/25/2019 BM SEM 5.docx

6/24

Kata tunggal ialah #erkataan 'ang #aling dasar dan tidak mengalami sebarang

imbuhan atau tidak mengalami #roses #enggandaan dan #erangkaian. Kata tunggal mengandungi

satu suku kata atau lebih dari#ada satu suku kata. Dalam #etikan ini terda#at ban'ak kata tunggal

'ang boleh dikategorikan se#erti di baah ontoh Perkataan Pola )uku Kata

)atu )uku Kata kes, jom, dan, pun K?K

Yang K?KK

Aedes K?K?K

Dua )uku Kata ada, ini, itu ? @ K?

Air ? @ ?K

Ahli ?K @ K?

Baik K? @ ?K

lalu, pula, sama, pada, jika, bagi, kita, K? @ K?

demam, wajar, bulan, tahun, sedih,

bebas,

K? @ K?K

atau, amat, akan, ikon, orang ? @ K?K

denda, perlu, pasti K?K @ K?

kempen, jumlah, tempah, pernah,

rakyat,

K?K @ K?K

+iga )uku Kata Semua K? @ K? @ ?

Akibat ? @ K? @ K?K

Hospital K?K @ K? @ K?K

serius, selain, peluang K? @ K? @ ?K

usaha, utama ? @ K? @ K?

6

7/25/2019 BM SEM 5.docx

7/24

mereka, berita, bahaya, negara, teliti K? @ K? @ K?

menteri, saudara K?K @ K? @ K?

kawasan, sekitar, sebelum K? @ K? @ K?K

Pelbagai K?K @ K? @ K?K

Seperti K? @ K?K @ K?

m#at )uku Kata Kategori K? @ K? @ K? @ K?

Mesyuarat K?@ K? @ ? @ K?K

Keluarga K? @ K? @ ?K @ K?

Sentiasa K?K @ K? @ ? @ K?

Tanggungjawab K?K @ K?K @ K? @ K?

Teleisyen K? @ K? @ K? @ K?K

4.2 Kaa Terb"an # Peng"mbuhan$

Kata terbitan ialah #erkataan 'ang terbentuk melalui #roses #engimbuhan- iaitu dengan

menggandingkan imbuhan #ada kata dasar. Merujuk ke#ada kedudukann'a dengan kata dasar-

imbuhan terbahagi ke#ada em#at jenis iaitu aalan- akhiran- a#itan dan sisi#an.

7mbuhanimbuhan tersebut membentuk #elbagai jenis kata terbitan iaitu kata nama

terbitan dan kata adjektif terbitan. (alanaalan #e- #eR- #e- ke- juru- maha- dan tata

ontohn'a- membentuk kata nama terbitan. (ntara ontohontoh dalam #etikan adalah se#erti

pembunuh- penyakit- pelawak- penga!ara, pelakonpendudukdanpesakit. Manakala aalan

aalan se#erti me- beR- ter- dan di membentuk kata kerja terbitan. >ontoh dalam #etikan

se#erti meningkat, men!egah, menjelang, mendadak, mengenal, diberi, dikawal, terbabit,

termasuk, bermula dan berbau")elain itu- aalanaalan se#erti teR- dan se membentuk kata

adjektif terbitan. >ontohn'a se#erti dalam #etikan terkenal, terbaru dansepanjang"

7

7/25/2019 BM SEM 5.docx

8/24

7mbuhan akhiran dalam bahasa Mela'u han'a da#at ujud dalam kata nama terbitan 8 ;

an- an- man- ati- isme- in- at dan ;at9 dan kata kerja terbitan 8kan dan ;i9 sahaja. Dalam

#etikan terda#at han'a imbuhan akhiran 'ang membentuk kata nama terbitan sahaja se#erti

bawaan, hukumandansemburan"

/umlah imbuhan a#itan juga ban'ak digunakan dalan bahasa Mela'u. 7mbuhan a#itan

ujud dalam kata nama terbitan- kata kerja terbitan dan kata adjektif terbitan. (#itan a#itan

#eA.an dan keA..an akan membentuk kata nama terbitan- ontoh dalam #etikan adalah

se#ertiperhatian, pembiakan, persekitaran, dankementerian"(#itana#itan meA.kan- ber

Akan- diAkan- meAi- diAi- di#erAkan- di#erAi- mem#erAkan- mem#erAi dan

keAan membentuk kata kerja terbitan. (ntara ontoh 'ang terda#at dalam #etikan ialah

mengatakan, menunjukkan, membimbangkan, melebihi, menangani, memperakui,

mengenakan, mengenai, direkodkan, diingatkan, dilakukan, diperhebatkan, kematian dan

kehilangan" Manakala imbuhan a#itan 'ang membentuk kata adjektif terbitan han'a mem#un'ai

imbuhan keAan sahaja se#erti ontoh dalam #etikan kesedarandankesihatan"

&entuk sisi#an tidak #roduktif lagi dalam #embentukan kata terbitan dengan maksud kata

terbitan baharu tidak lagi dibentuk dengan sisi#an. &entukbentuk kata sisi#an sudah membeku

dalam kata terbitan tertentu dan tidak da#at hadir dalam #erkataan#erkataan 'ang lain keuali

dalam bebera#a istilah 'ang baharu dii#ta. 8+atabahasa Dean disi &aharu- 1$$5 B%39. )isi#an

;el- e- em dan ;in han'a ujud dalam kata nama dan kata adjektif sahaja. Dalam #etikan

'ang sa'a ari- tidak terda#at imbuhan sisi#an di dalamn'a.

4.% Kaa Ma&muk #Pema&mukan$

Kata majmuk ialah #erkataan 'ang dibentuk dengan merangkaikan bebera#a kata dasar-

dan bentuk 'ang terhasil membaa makna tertentu. Kata majmuk dieja ter#isah dan bertindak

sebagai satu unit- iaitu bentukn'a tidak boleh menerima sebarang #en'isi#an unsur lain. Kata

majmuk boleh di#isahkan ke#ada tiga kelom#ok iaitu rangkaian kata bebas- berbentuk istilah

khusus dan mendukung maksud kiasan.

8

7/25/2019 BM SEM 5.docx

9/24

&erdasarkan #etikan minda #engarang 'ang sa'a ari terda#at bebera#a kata majmuk

'ang boleh dikategorikan ke#ada tiga kelom#ok tersebut. (ntaran'a ialah ahli keluarga dan

orang ramai untuk kata majmuk rangkaian kata bebas- demam denggi untuk kata majmuk

berbentuk istilah khusus manakala tanah air, sanak saudara, rakantaulan dansambil lewauntuk

kata majmuk mendukung maksud kiasan.

)elain itu- terda#at juga kata majmuk 'ang #enggunaann'a sudah diangga# manta#

sebagai satu #erkataan 'ang kuat- alau#un bentuk kata tersebut tern'ata mengandungi dua kata

dasar. Perkataan tersebut teta# dieja sebagai satu #erkataan. Dalam #etikan han'a terda#at dua

#erkataan kata majmuk 'ang telah manta# bentukn'a iaitu tanggungjawabdan kerjasama.

Di sam#ing itu- kata majmuk boleh menerima imbuhan untuk menghasilkan kata terbitan.

(ntara ontoh dalam #etikan ialah dikenal pasti dan bekerjasama. (#abila kata majmuk

menerima imbuhan 'ang meru#akan aalan dan akhiran sahaja- ejaann'a teta# ter#isah keuali

kata majmuk 'ang telah manta# bentukn'a teta# dieja berantum.

4.4 Kaa gan'a # Penggan'aan$

Kata ganda ialah #erkataan 'ang mengalami #engulangan #ada kata dasarn'a- sama ada

seara #enuh- se#ara atau berentak. Penggandaan #enuh bermaksud #engulangan keseluruhan

kata dasar sama ada kata dasar itu mengandungi imbuhan atau #un tidak. Penggandaan se#ara

bermakna #engulangan sebahagian dari#ada kata dasar sahaja 'ang boleh terdiri dari#ada kata

tunggal atau kata terbitan. Manakala #enggandaan berentak #ula ialah #roses 'ang

menggandakan kata dasar mengikut rentak bun'i 'ang tertentu dalam kata dasar. Dalam

#enggandaan berentak- seluruh kata dasar digandakan dan bun'ibun'i tertentu diulang atau

diubah.

&agaimana #un ada ahli bahasa 'ang men membahagikan kata ganda ke#ada tiga jenis

iaitu

#enggandaan #enuh

9

7/25/2019 BM SEM 5.docx

10/24

#enggandaan berentak

#engandaan se#ara.

Penggan'aan (enuh

)esuatu kata nama itu digandakan seluruhn'a.

Kata 'ang digandakan itu boleh terdiri dari#ada kata nama tunggal- kata nama terbitan-

dan kata nama majmuk.

Kata 'ang digandakan ini di#isahkandengan menggunakan sengkang.

>ontohontoh mengikut jenis kata adalah se#erti berikuterai eraiberai

!ina !inadina

)a'u )a'urma'ur

Renak (engulangan konsonan

gunung :unungganang

susa# )usa#sasa#

sim#ang )im#angsiur

11

7/25/2019 BM SEM 5.docx

12/24

Penggan'aan suku kaa a+al

?okal dalam suku kata aal diulang- dan 6okal dalam suku kata akhir berubah. >ontohontohD

angkah 1

812 minit 9

Membaa teks dalam

buku teks .

1.Murid diminta mengeluarkan buku

teks dan membuka halaman 4".

2. &ebera#a orang murid di#ilh

seara raak untuk membaa teks

dengan intonasi 'ang betul

dengan bimbingan guru.

3.:uru dan murid bersoaljaabberdasarkan #etikan 'ang telah

dibaa.

&&M