UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA

SATU KAJIAN MENGENAI PERMASALAHAN PENGGUNAAN BAHAN KESUSASTERAAN MELAYU DALAM PENGAJARAN

BAHASA MALAYSIA DI TINGKATAN 4

MHD AMIN ARSHAD

FPP 1988 1

Adalah disahkan bahawa kami telah membaca tesis ini yang bertajuk 'Satu Kajian Mengenai Perrnasalahan Pensguna.an Bahan Kesusasteraan Melayu Dalam Pengajaran Bahasa I''l.::llaysia Di Tingkatan 4' oleh Hhd. Amin Arshad, dan pada pendap..==tt kami tesis lnl memuaskan dari segi skop, kualiti dan persembahan serny-ai memenuhi sebahagian daripada syarat keperluan ijazah i'lilster Sains

£��:h" .. SULATI1AN H. YASSIN, Ph.D.

Profesor/Dekan Pengajian Siswazah Universiti Pertanian Malaysia (Pengerusi Lembaga Pemeriksa)

, 0 jr�� .. ..... � ..... P "ID M. ONl'J, Ph.D.

Profesor/Ketua Jabatan Linguistik, Universiti Kebangsaan

r-'lalaysia (Pemeriksa Luar)

. (" � � - - J�'r-�_u" r � rr..-.rr,." . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. .. . ABDUL HAHID HAHlvWO, H. A.

Fakulti Pengajian Pendidikan Uni versi ti Pertanian llalaysia

( Perner iksa Dalal!l)

�:. ARBAK CJrI ll'1AN

Fakulti Pengajian Pendidikan Universiti Pertanian t-1alaysia

(Penyelia)

Tesis ini telah d i serahkan kepada Senat Universiti Pertanian Malaysia dan telah d iterima sebagai memenuhi sebahugian daripada syarat untuk i jazah Master Sains .

Tarikh : 1 3 0 Ci 1��� SULAIMAN HAJI MOHD . YASSIN, Ph.D . Profesor/Dekan Pengaj ian SiswDzah

SATU KAJIAN MENGENAI PERMASALAHAN PENGGUNAAN BAHAN KESUSASTERAAN MELAYU DALAM PENGAJARAN

BAHASA MALAYSIA DI TINGKATAN 4

MHD AMIN ARSHAD

Sebuah tesis yang diajukan kepada Fakul ti Penga j ian Pend i dJkdn, Universiti Pertanian Malaysia bagi memenuh i sehahag i Dn

daripada syarat untuk memperoleh ijazah Master Sains ( Penga jaran Bahasa Malay sia Sebagai Bahasa Perlama)

Og08 1988

PENGHARGAAN

Penul is ingin merakamkan sedaiam-dalam penghaq;ilaf1 (�III

ucapan terima ka sih kepada semua pjhak yang telnh n.IU1:iJdfli',

penuljs dalam usaha meny iapkan tesis ini, terutqna:

Tuan Ha j i Arbak Othman sebagai penye l ia utamil, t1 i dt IS

segaia u saha bel iau membaca , menyemak , menegur dan lIIcmh','r j

cadangan terhadap tesis ini ;

Profesor Mad ya Haj i Taha Abd . Kad i r sebaga i p0n�011d

kedua , di atas nasihat dan bimbingannya daripadn S0�1

metodologi penyelidikan , penyed iaan so(11 se1idi.k ddl1

pemerhatian;

Dr . Haj i Mohd . Fad zillah Kamsah , d i atas sumbCl llgan dilll

bimbingan daripada segi pemerosesan , penga na l Lisan c!dli

pena fs iran data ;

Tuan Haj i Awang Mohamad Ami n dan Encik Ahmarl tl:i.J i :-:r:hd.

Tahir , di atas nasihat dan bimbingan ten tang m(:t ud(lj liP:

penyelid ikan;

Encik Baharuddin Alias , di atas bimbingan d'JII pandl!rlil

tentang penerj emahan;

Pihak Universiti Pertanian Nalaysia yang teJah ''('11,1'1'1 i

sumbangan kewangan dalam penyelid ikan inj;

ii

Pihak Kementerian Pendidikan Malaysia kerana membcri

kebenaran menj alankan penyelidikan di sekolah-sekolah;

Semua Guru Besar , Guru Penolong Kanan dan Guru Bahasa

Malay sia yang terlibat dalam penyelidikan ini; dan

Dekan serta rakan sekerja di Jabatan Bahasa , Fakulti

Pengaj ian Pendidikan yang banyak memberi galakan dan

kerjasama kepada penulis .

iii

SENARAI KANDUNGAN

HALAMAN

PENGHARGAAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . . . . . . . . . . . . . . . . i i

SENARAI KANDUNGAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i v

SENARAI JADUAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vii

SENARAI SINGKATAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j x

ABSTRAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . . . . . . . . . x

BAB I PENDAHULUAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

Latar Belakang . . . . . . • . . . . . . . . . • . . . . . . • • . • . . . . . . . . 1

Pern yataan Masalah • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

P�n�ingnya Kaj ian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I "--J

Obj ekt if Kaj i an • • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.

. . . . . . . . 22

Definisi Operasional . . . . . . . . . . . . . • . • . • . • • • . . . . . . . 24

Batasan Kajian . . . . . • . . . . • . . . . . . . . . • . . • . • . . . . . . . . . 27

BAB JI TINJAUAN TERHADAP KAJIAN YANG BERKAITAN . . . . 29

Pendahuluan • . . . . . ; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Hubungan Bahasa dan Kesusasteraan . . . . . . • . . . . . . . . . 33

Kesusasteraan Sebagai Bahan Pendidikan . . . . . . . . . . . 37

Bahan Kesusasteraan Dalam Pengajaran Bahasa . . . . . . 44

BAB I I I KAEDAH DAN PROSEDUR PENYELIDIKAN . . . . . . . . . . 50

Rekabentuk Penyelid ikan • . . • . . . • . • . . . . . . • . • • . • . . . . 56

Prosedu r Penyel id ikan . . . • . . . . . . . • . . . . . . . . . . . . . . . . 57

Contohan 61

iv

HALAMAN

Alat Pemungutan Data • • • • • . . . . • . . . • . . . . . . . . . . . . . . . 61

Penganalisisan Data • . . . . . . . • • . • • . • . . • . . . . . . • . . . . . 66

BAB IV HASIL KAJIAN DAN PERBINCANGAN 69

BAB V

Pendahuluan .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............ 69

Butir-Butir Responden .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 70

Masalah Tujuan Penggunaan Bahan KM Dalam Pen�sa j ar an BM .. .. .. .. ...... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ",.. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 88

Masalah Menentukan Obj ektif Khusus Pengaj aran Lisan Menggunakan Bahan KM . • . . • • • . • • . • • . . • • . . . . . . 90

Masalah Menentukan Objektif Khusus Pengaj aran Pembacaan dan Pemahaman Menggunakan Bahan KM . . . . . 92

Masalah Menentukan Objekti f Khusus Pengaj aran Penuli san Menggunakan Bahan KM . . . • . • . . . . . . . . . . . . . 94

Masalah Kekerapan Penggunaan Bahan KM dalam Pengajaran Aspek-Aspek Kemahiran KM • . . • . • • . . . . . . . q6

>1usalah Pemi lihan Bahan KM Dalam Pengaja ran BM .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 100

Masalah Penyesuaian Bahan KM Dalam Penga jaran BM .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... .. .. .. .. .. .. .. ........ .. .... ] () 3

Masalah Kaedah Pengajaran BM Untuk Pengayaan dan Pengukuhan Bahasa Menggunakan Bahan KM • . . . . . . 108

Masalah Kekerapan Aktiviti Menggunakan Bahan KM dalam Penga jaran Aspek-Aspek Kemahiran 8M . . ... l16

Masalah Penyediaan Soalan Penilaian Mengguna-kan Bahan KM Dalam Pengaj aran BM . . . . . . . . . . . . .. . . . 12LI

KESIMPULAN DAN CADANGAN . . . . • . . . . . . . . . . • . . . . . 12C;

Pendahul uan . . . . . . . . • • . • . . . . . • . • . . . . . . . . . . • . . . . • . . 1 28

v

HALM·IAN

Kesimpulan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129

Cadangan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137

BIBLIOGRAFI

LAtvlPIRAN A

B

C

D

E

F

G

140

Kedudukan Bahan KM Dalam Kur ikulum BM . . . . . . . . . . . • • • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 52

Jadual Penyelid ikan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Surat Kebenaran Kaj ian Di Sekolah

Bagi Menjalankan

Borang Soal Selidik

Borang Pemerhatian Mengunakan Bahan KM

Pengajaran BM

Hasi l Pemerhatian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Analisis Bahan Kesusasteraan Dalam Buku Teks BMPB IV dan BMS IV . . . . . . . . . . .

vJ

165

166

1 78

182

188

JADUAL

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1 1

1 2

SENARAI JADUAL

Senarai Sekolah Contohan . . . . . . . . . . . . . . • . . . . . .

Taburan Guru Contohan Mengikut Sekolah . . . . . . .

Taburan Sekolah dan Guru Yang Terlibat Dalam Pemerhatian . . • • . . . • . . • . • . . . . . . . . . . . . . . .

Taburan Keturunan

Guru Mengikut Jantina dan

Taburan Guru Mengikut Kelulusan Akad emik

Taburan Guru Peringkat SPM

Mengikut Kelulusan BM Di

Taburan Guru Mengikut Kelul usan BM Di Peringkat STP/HSC . . • • . . • . • • • • . . . . . . . • • . . . • . . .

Taburan Guru Peringkat SPM

Mengikut KeIuI usan KM Di

Taburan Guru Mengikut Jurusan Pengaj ian • . . . . .

Taburan Guru Mengikut Kelas Ijazah . . . . . • . . . . .

Taburan Guru Mengikut KeIuIusan Ikhtisas

Taburan Guru Mengikut Jenis Kursus Di Maktab Perguruan . . . . . . • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

HALAMAN

59

6 2

6 5

7 1

71

7 2

7 3

74

7 7

7 9

80

81

13 Taburan Guru Mengikut Kaedah Mengajar Kursus Tumpuan Utama dan Kursus Tumpuan

14

1 5

16

Kedua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... 82

Taburan Guru Perkhidmatan

Taburan Yang

Guru Diajar

Mengikut Kursus Dalam

Mengikut Mata Pelajaran Selain Daripada Bahasa

85

Malaysia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 7

Taburan Guru Mengikut Tujuan Bahan KM Dalam Pengajaran BM

vii

Penggunaan 88

JADUAL

1 7

18

19

Taburan Guru Mengikut Obj ektif Khusus Pengajaran Lisan Menggunakan Bahan KM . . . . . . . .

Taburan Guru Mengikut Objektif Khusus Penga jaran Pembacaan dan Pemahaman Menggunakan Bahan KM . . • . . . . . . • . . . . . . . . . . . . . . .

Taburan Guru Mengikut Obj ektif Pengajaran Penulisan Menggunakan

Khusus Bahan

HALAMAN

9 1

94

KM • . • . . . . . . . . . • . • • • • • • • • • . . . • • . • . • • • . . . . . . . . . 95

20 Taburan Guru Mengikut Kekerapan Peng­gunaan Bahan KM Dalam Pengajaran Aspek-Aspek Kemahiran BM . . . . . . • . . . . . • . • • • . . . . . . . . . . 97

2 1 Taburan Guru Mengikut Tujuan Pemil ihan Bahan KM Dalam Pengajaran BM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 0 1

2 2 Perbandingan Purata Tujuan Pemilihan Bahan KM Dalam Pengaj aran BM Meng ikut Guru Latihan dan Guru Tanpa Latihan BM • • . . . . . 1 03

23 Taburan Guru Mengikut Tujuan Penyesuaian Bahan KM Dalam Pengajaran BM . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

24 Perband ingan Purata Tujuan Penyesuaian Bahan KM Dalam Pengajaran BM Mengikut Kursus Tumpuan Utama • . . . • . . . . • • • . . • . . . . . . . . . . 1 06

2 5 Taburan Guru Mengikut Kaedah Pengajaran . . . . . . 109

26 Taburan Guru Mengikut Penyed iaan Lat ihan Menggunakan Bahan KM Dalam Pengajaran BM 1 13

27 Taburan Guru Mengikut Kekerapan Mengada-kan Aktiviti Dalam Pengajaran Lisan BM Menggunakan Bahan KM • . . . • . . . . . • . . • . . . . . . . . . . . 1 1 7

2 8 Taburan Guru Mengikut Kekerapan Mengada­kan Aktiviti Dalam Pengajaran Pembacaan dan Pemahaman Men8..e�unakan Bahan KM . . • . . . . . . . 120

29 Taburan Guru Mengikut Kekerapan Mengada-kan Aktiviti Dalam Pengajaran Penul isan Menggunakan Bahan KM • . . . . • . . . • • • • • . . . • . . . . . . 1 23

30 Taburan Guru Mengikut Penyediaan Benluk Soalan Penilaian Menggunakan Bahan KM . . . . . . . . 12S

vi ii

SENARAI SINGKATAN

G = Guru

GL = Guru Lelaki

GP Guru Perempuan

BM = Bahasa Malay sia

KM = Kesusasteraan Melayu

SR Seko lah Rendah

SM Sekolah Menengah

SMR Sekolah Menengah Rendah

SMA = Sekolah Menengah Atas

SRP S i j i l Rendah Pelajaran

SPM = S i j i l Pelajaran Malaysia

STP = Sij i l Tinggi Persekolahan

Bil . Bilangan

Jum . = Jumlah

ix

Abstrak Pertanian

tesis y ang dikemukakan kepada Senat Universiti Malaysia sebagai memenuhi sebahagian dari syarat­

syarat keperluan ijazah Master Sains

SATU KAJIAN MENGENAI PERMASALAHAN PENGGUNAAN BAHAN KESUSASTERAAN MELAYU DALAM PENGAJARAN

BAHASA MALAYSIA DI TINGKATAN 4

oleh

MHD AMIN ARSHAD

Ogos 1988

Pen yelia : Haj i Arbak Othman

Penyelia Bersama : Prof . Madya Haj i Taha Abdul Kadir

Fakulti : Pengaj ian Pendidikan

Kajian ini bertu juan melihat permasalahan penggunaan bahan

KM dalam pengajaran BM di tingkatan 4 . Sebanyak 26 buah

sekolah menengah di Wilayah Persekutuan dan seramai 10 5 orang

guru yang menga jar d i sekolah-sekolah itu terlibat dalsm kaj ian

int o Kaj ian ini dilakukan untuk mengenalpasti masaIah-masaIah

penggunaan bahan KM dalam pengajaran BM, terutama daripada segi

tu j uan penggunaan bahan KM dalam pengajaran BM , penenluan

obj ektif khusus pengajaran aspek-aspek kemahtran BM menggunakan

bahan KM , pemilihan , penyesuaian dan penggunaan bahan KM dalam

pengajaran BM, kekerapan aktiviti pengaj aran aspek-aspek

kemahiran BM menggunakan bahan KM dan bentuk soalan penilClian

menggunakan bahan KM dalam pengajaran BM .

x

Tesis ini juga memuatkan kaj ian-kaj ian yang berkaitan

dengan penggunaan bahan kesusasteraan dalam pengajaran bahasa

yang secara langsung dan t idak langsung berguna da lao! kajian

ini sebagai kerangka teoretis bagi menghuraikan permasalai!an

penggunaan bahan KM dalam pengaja ran BM .

Untuk mendapatkan maklumat tentang permasalahan penggunaan

bahan KM dalam pengajaran BM , rekabentuk dan prosectur

penyelid ikan yang d igunakan ialah tinjauan dan penyelid ikan

kepustakaan , termasuk cara-cara penyelidikan dan contohan yang

d igunakan dalam kaj ian ini .

Selain itu , kaj ian ini memuatkan hasi l anal isis dan

perbincangan tentang permasalahan penggunaan bahan KM dalam

pengajaran

pengajaran

BM . Permasalahan penggunaan bahan

BM d i bincangkan d i bawah tajuk-tajuk

KM dalam

buti r-butir

responden , masalah tujuan penggunaan bahan KM dalam pengaja ran

BM , masalah kekerapan penggunaan bahan KM dalam pengajaran BM ,

masalah pemilihan , penyesuaian dan penggunaan bahan KM dalam

penga jaran BM , masalah kekerapan akti viti pengajaran aspek­

aspek kemahiran BM menggunakan bahan KM dan masalah penyediaan

bentuk soalan penilaian menggunakan bahan KM dalam penga jaran

BM .

Beberapa kesimpulan dan cadangan d ikemukakan sebagai u�aha

mengatasi permasalahan penggunaan bahan KM dalam pengajaran BM

dj ll.ngl<atan 4. Cadangan-cadangan yang d ikemukakan h('rrn(1�slld

langkah-langkah yang patut diambi l oleh pihak yang terliba t

secara lang sung dengan perancangan kurikulum seperti Pusat

Perkembangan Kur ikulum , Bahagian Pendid ikan Guru dan j uga p ihak

yang terlibat dengan pengajaran , iaitu guru yang mengajar 8M di

sekolah menengah .

xit

An abstract of the thesis submitted to the Senate of Universiti Pertanian Malaysia as partial fulfillment of the requirements

for the d egree of Master of Science

Supervisor

A STUDY OF PROBLEMS ON THE USAGE OF MALAY LITERATURE MATERIALS IN THE TEACHING

OF BAHASA MALAYSIA IN FORM 4

by

MHD AMIN ARSHAD

August 1988

Haj i Arbak Othman

Co-supervisor Assoc . Prof . Haj i Taha Abdul Kad i r

Faculty Educational Studies

This study is aimed at looking at problems on the use of

Malay Literature materials in the teaching of Bahasa �1alaysia

in Form 4 . In this study , 26 secondary schools in the Fedpral

Territory and 1 05 teaching staff of the school s were involved .

This study was made to ident ify problems on the use of Malay

Literature materials in the t eaching of Bahasa Malaysia, wlth

emphasis on the fol l owing : ( i ) the aim of using Malay

Literature materials in the teaching of Bahasa Malaysia;

( i i ) deciding of specific objectives in the teaching of various

aspects of Bahasa Malay sia proficiency using Malay Li terature

materials; (ii i ) material selection; ( i v ) suitability Rnd use

xiii

of Malay Literature materials in teaching Bahasa Malaysla ;

( v ) f requency of teaching activities in the di f f erent aspects

of Bahasa Malaysia proficiency using Malay Li terature

materials ; and ( v i ) forms of evaluation using Malay Litera ture

materials in t eaching Bahasa Malaysia .

This thesis i s also concerned with studies related to the

use of Malay Literature materials in the teach ing of Bahasa

Malaysia which d irectl y and indirectly useful for this study as

a theoretical basis to explain the problems on the use of M&lay

Literature materials in the teaching o f Bahasa Malaysia .

In gathering information on the problems of the use of

Malay Literature materials in the teaching o f Bahasa Malaysia ,

the research structure and procedure used are findings 3nd

library research , which includes research methods and sampl ing

undertaken .

Apart from this , the stud y contains analysis resul ts and

discussion on the probl ems of the use of Malay Li terature

materials in the teaching of Bahasa Malaysia. These problem�

are put under the following topics: ( i ) particulars of

respondents ; ( i i ) problems on the aims o f using Malay

Literature materials in the teaching of Bahasa MalaYSia ;

( iii ) problems o f how frequent Malay Literature ma terials are

used in the teaching o f Bahasa MalaYSia ; ( iv ) the prob lem of

selection , suitabi lity and use of Malay Litera ture materials in

xiv

the teach i n g o f Bahasa M a l ay s ia ; ( v ) the problem of f r equency

of activities i n the t eachi ng o f the d i f f erent aspec ts 0f

Bahasa Malay sia p r o fic iency u s i n g Malay Literature ma terial s;

and ( v i ) the problem of p r e paring f orms of test questioll s using

Malay Literature mate r i a l s i n the teaching of Bahasa Mal a y sia .

Some conclusions and suggestions have been o f fered as a

means of overcoming problems in using M alay Literature

materials in the teaching o f Bahasa Malaysia i n Form 4 . The

suggested proposals mean steps that should be taken o f those

d i rectly responsible in

Curriculum Dev e lo pment

curricul um planning , such

Centre ( CDC ) , Teacher

as the

Education.

Department and a l so those involved i n teaching , that i s , the

teachers t eaching Bahasa Malaysia i n secondary schools .

xv

BAB I

PENDAHULUAN

Latar Belakang

Bahan-bahan Kesusasteraan Melayu ( KM) ban yak digunakan

dalam pengaj aran Bahasa Malaysia ( BM) sebagai bahasa pcrtama 1

dan bahasa kedua d i peringkat sekolah rendah dan mencn gah di

Malaysia ( Asmah Haj i Omar , 1 978 : Ba b 3 ) . Baha n-bahan illi jugil

telah lama d igunakan dal am pengajaran dan pembcla j ar an i�,

malah mengikut Asmah Haj i Omar ( 1 984: 7-8) , bahan-bahan

kesusasteraan sudah pun d igunakan dalam Sukatan Pel a j aran

Bahasa Malaysia Sekolah Menengah Rendah ( tingkatan 1-3 ) selepas

tahun 1 957 . Di peringkat t ingkatan 1 dan 2 , latihan bahasa

d i pusatkan kepada latihan bercerita manakala dj pt.:ri l lgkal

t ingkatan 3 , latihan l i san d itumpukan kepada kegiatan-kegialiln

dan peristiwa-peristiwa seperti permainan dan pameran .

1 Dalam proses pengajaran dan pembelajaran BM sebaga i bahasCl kedua , aspek yang ditekankan ialah pembinaan biasaan dan pengukuhannya supaya akan terhasil penutur bahasa yang berkesan tetapi bagi pengajaran BM sebagai bahasa pertama, proses pembelajarannya adalah merupakan satu proses pcngukuhan dan pengayaan bahasa ( Azman Wan Chik , 1 982a : 488 ) .

1

2 Lakonan

2

hanya dieadangkan untuk tingkatan 1, 2 dan 1.

Di snmpi ng melakonkan eeri ta yang discd i ak,1n, mllr i d-rnllr i d

digalakkan menulis eerita mereka sendiri. Tekn i k 1 ilkoi1dll

diperkenalkan untuk membantu murid-murid mempcrbaikl kefah�rnHn

mereka. Baeaan puisi dimasukkan ke dalam sukatan pcliljaran

bertujuan melatih murid-murid memperbaiki sebutan. Rahdll-hahan

yang digunakan untuk baeaan puisi, sebahagian

berbentuk nyanyian kanak-kanak. Bahan-bahan ini digunakan pula

unluk dijadikan bahan lakonan; dan dengan demikian, bacnan

puisi dan lakonan disatukan.

Untuk aspek kefahaman, bahan-bahan kesusasteraan dalam

bentuk petikan-petikan tulisan daripada berbagai-bagai Jenis

tulisan tentang kesusasteraan moden dan klasik digunakan.

Selain daripada itu, terdapat juga latihan memindahkan prosa

klasik dan puisi ke dalam bentuk prosa moden.

Bahan-bahan kesusasteraan sesuai digunakan sebagaj bahan

pengajaran dan pembelajaran BM. 1ni disebabkan oleh eiri-ciri

yang terdapat pada bahan-bahan jtu memperlihatkan huhungannya

yang rapat sekali dengan bahasa. Kesusasleraan mC'Iupclkdll

penllilsan da13m satu bahasa yang meneapai taraf y;1ng L i nggi

2 Lakonan dimaksudkan sebagaj sebahagian daripada sukilliln peliljaran dengan tujuan membolehkan murid-muriel mpl;lt ih bclhasa lisan mereka, bereakap beserta gerak laku SCCiln-l Illdhi r .

Lill ihan lakon,::m jUgR rljanggap scbagCli fakLor pcn<iorong ll i l t uk mcnirnblllknn kemahiran rnendengar eli killnngCln muriel, <Ii s<llllpillg rnpn jadi latihrlrl unLllk melRtih murici-muriel da1c1l1l b,jC";lilll I'IIISI (llsmah Ilajj Omar, 1984: 18-19).

J

mel a l ui keindahan pernya taan atau f iki ran a tau kedua-dlld'1Va 3

seka l i . Dengan penge r t ian i n i , kei ndahan men j ad i rirt lltama 4

da lam pendedahan f i k i ran . Pengerl ian in i sesua i seka1 i ciC'llg;lrl

tll jllan pend ekatan pengajaran dan pembel a jaran bnhasa ydn�

menggllnakan bahan berunsurkan kesusasteraan , j a i t u cI il pa l

membentllk personal i t i , mengasuh kefahaman pemiki ran , me nghaliis i

n i l a i- n i l a i k e i nd ahan , j u ga merll pakan perantaraan yang pent ing

dalam proses seseorang kanak-kanak mengllasaj dan mempe rolchi

n i lai-nilai h i d upnya lln t uk meny e su aikan d i r i. nya dcngan

kehi d u pan bertamadu n ( Azman Wan Chik , 1 987 : 13) . Da lam konLcks

penga jaran BM yang bertuj uan memupuk kemahiran berb�hasH dan 5

b e rkomunika s i , bahan KM amat sesuai d igunakan . MengikllL

Laporan Kabinet Mengkaj i Pelaksanaan Dasar Pelajaran (1982:

86) , penggunaan bahan yang sesuai ama tlah penting ll ntuk tujuan

pen d i d ikan bahasa .

3

4

5

Lihat Robert Lad o ( 1 980) Sai n t i flk . Kuala Lumpur :

Mengajar Bahasa : Sat u Pendcka tan Dewan Bahasa dan Pustaka , h Im . 208.

Poed j awl j atna ( 1966 : 2 2 5 ) j uga menyatakan bahawa ke inJrlha n i t u amat penting d alam pengaj aran bahasa kerana i nj suLu faktor kemanusiaan yang t id ak boleh d iabaikan . Kesll sas te raan sebagai hasil p emaparan k e i n d ahan tentu sekali alal yang baik un tllk membimbing anak-anak kepada keindahan .

Komu:l d:"'si ialah satu p roses member i dan meneri mn m<: se ,j tii

an Lara d ua makhluk . Proses komllnikasi memc r luk21n kchCldirnn

L i ga pe rka ra : pemberi a tau pC'nyam pai mC' sej , pener i m�l Ill( se j dan mesej j tll send i r i . Tambahan pula ke jaynnn (Lll ,1m bcrkornun i k21s i bc rgantung k e pnda sa Lu sY<l rat penl i Ilg, 1i1 i t II m(>s(' j it \I rncrnpllnyil i rnakna y<lIlg Selma kepnda \H'IlIi>l't i ddll

\ll'rWr imd mpsej. r� j n gkasnya , \)(!ner j mn <I,lf1 pC>lIllwr i 1Ij('�;(' I I'I't J II 'SI)(';lk the same> langllClgc' (KhCliridh Ahmad , \91-)'): (l7).

I q

Dari pada segi pe1aksanaan , pengajaran BM yi'Hl g \)(:�rJilk\l

sckarang kurang memberikan perha t i an kepada as pek P('[]ILlPU�:lfl 6

k emahi ran berba hasa 7

k emahi ran menu1i s .

dan berkomunikasi tetapi lcb � h kepada

Oleh s ebab itu, penggunaan b;1han-baban

pengajaran yang sesuai p e r 1 u 1ah d iwu j udkan d an di gunakail secara

berkesan o l eh guru BM .

Menurut Azman Wan Ch ik (1982a: 490), penggunann hahnn

kc susaste raan d a1am penga jaran bahasa bertuj uan �emp0rk�ya

dan memperkukuh kemah i ran bahasa p elajar-pel a .j ar. Di Sdmp Lng

i t u , bahan-bahan kesusasteraan y a ng menga n J u ngi ciri-� i r i

seperti konotat i f , ekspresi f , suges t i f dan i�S()S i (l L if ,Hlld L

scsu a i djgunakan u n t uk t uj uan memu puk kemah i rail hnh;):-;d 9

seperti mendengar , b e r L u tu r , membaca dan men u l is. Bf.'nl�ISdrkdn

6

7

8

9

Kemahiran berbahasa sepe r t i p e r t uturan , kefahama n , membnca dan menu 1 i s bukan1ah ' ends i n themselve s ' tetapi men ja d i "lat untuk berbagai-bagai ragam t u juan penggunaan bahasa ( Farid M. Onn , 1986: 37).

Walau pun diadakan peperik saan li san , ia ti. dak pC'nL i rq;, dilf! te lah diabaikan. Hal i ni j elas seperti pendapat B urll i sUm (1966: ]) yang men y atakan bahawa 'The stress on written eXdmi­naLions in the past has tended t o make us lose 51[;11r_ ()f I iJe fact that there are far mor e occasions when we h,Jve to sppak e f f ecti v ely and l i sten s i n c e r e l y than read and wriLe well'.

ppn gayaan bahasa pe1ajar bo1eh di sampaikan dalarn tj }.W n<..;jwk, :iaitu I)(' n gayaan k e f asihan 1 i san , pengayaan melalui P"I1,:L'\;11flnn L a ta�)ah,� sa dan pengayaan me1a1ui pengetahuall diLllek (FnJ i{� :·l. Onn, 1986: 39).

L i hat Nik Sariah Karim (1988) Sosjoli ngujslik P)nll�l!)(i j·jf,i:IVil d:lrl PCllgiljaran. Pet.nling Jaya : FnjnI" BakU �-�dll. Bhd., h:rl. �i.

ke se suaian bahan-bahan kesusasteraan dalarn pengo janln c\dn

pernbelajaran bahasa , rnatlarnat pengajaran dan pernbeJ a.laran b"dldII

kesusasteraan dalarn pengaj aran EM cl apat d i s irnpuJ kan se!J;lgd I

berikut:

i. Bahan-bahan yang berunsurkan kesusasterd il l l ddpdt

rnenarik daya k e sedaran murid-murid torhadap hahan­

bahan yang bercorak kesusasteraan kerana b�lhan-klh,1rl

kesusasteraan i t u rnernpunyai ni lai ke Lncbhall l:crUldll1d

d a r i pada segi perkataan , bun y i ba hasa dan lcknik

pengolahan bahan-bahan kesusasteraan i l l!.

ii. Mur i d -rnl! r i d dapat rnengena l bahan-bahan yang berrorelk

kesusasteraan dan b ukan kesusasteraan .

iii .

iv.

Bahasa ada lah rnedia kepada bahan kos usa sU'uwn .

Murid-rnurid d iperkenalkan d engan keindilhan c lan

keistimewaan bahasa dalam sesuatu hasLl kesusast erCliin

i t u , misalnya d a r i pada segi s t r uktur ayat , ra gam a yat

dan i ntonasi di dalam a ya t . Beg i tu Juga d a r i pLicia

aspek p ersoalan dan maksud sesuatu bahan kesusHsLC­

raan i tu secara mudah.

Salah sat u dar ipada cara belajar ialah sarnbil

berhibur . Bahan kesusast e raan d a pat rnenyarnpaikctIl

i lrnu pengetahuan d i samping mengh i bu rkaII pel asn:-tn

ITIu r i d-mu rid . [Imll p engetahuan yang t crdil pdl

b8han keSll sas t eraan i lu i n lah

pengalaman clan ma salah m<lllu:c:ia.

6

v . Minat membaea memang elok d isemai sejak mur id-murid

itu masih keei1 1agi . Pendedahan bahan yang bereorak

kesusasteraan kepada murid-murid sejak di seko1 ah

rendah akan dapat menanam mina t membaea di kalangan

masyarakat .

vi . Kebanyakan bahan yang berunsurkan kesusasteraan itu

meneermin dan merakamkan peristiwa dan perlal(uan

vii.

viii .

manusia . Pengo1ahan bahan kesusasteraan seeara

didaktik dapat mengubah sikap murid-murid terutama

sejak mereka masih keei1 lagi . Bahan kesusast eraan

yang bereorak didaktik ini banyak terdapat dalam buku

teks mata pe1ajaran BM dan Sivik .

Murid-murid d apat meni1ai d engan mudah tent-ang

sesuatu bahan kesusasteraan itu sama ada baik,

menarik atau kurang menarik . Cara murid-murid

meni1ai itu mungkin daripada segi emosi , perasaan dan

p rasangka mereka . Penilaian yang subjektif i tu boleh

diterima

obj ektif .

sebagai asas kepada penilaian seeara

Me1alui pengajaran dan pembe1ajaran , bahan yang

berunsur kesusasteraan ini dapat membantu murid-murid

mengenali sistem sosia1 dan sosiobudaya di sekeliling

mereka ataupun di sekitarnya .

ix . Bahan-bahan yang berunsur kesusasteraun meng�Jndllllgi

keindahan yang tersend iri , ia:Ltu ke indahan dari pnri,j

7

segi tema , persoalan , teknik dan bahasa . Di samping

itu , bahan kesusasteraan j uga mendedahkan pengalaman

dan. peristiwa manusia sarna ada sedih atau gembira .

Pengolahan dan jalinan ini akan menarik perhatian

murid-murid .

( Raminah Hj . Sabran dan Rahim Syam , 1985: 234-235 ) .

Manakala objektif umum pengajaran dan pembelajaran bahasa

yang berunsurkan kesusasteraan dapat d i jelaskan seperti ber ikut :

i . Supaya murid-murid kenaI beberapa j enis dan ben tuk

bahan bahasa yang bercorak kesusasteraan secara mudah

dan tidak langsung , misainya pantun , teka-teki ,

sajak , syair , prosa klasik dan prosa mod en dan

d ialog-lakonan .

i i . Supaya murid-murid dapat pengetahuan di samping

seronok membaca bahan yang bercorak kesusas tcraan

itu .

i i i . Menanamkan minat gemar membaca di kalangan mur id .

i v . Supaya murid-murid tahu dan bersimpati

pengalaman sedih yang terdapat dalam

dcngan

bahan

kesusasteraan dan bergembira d engan pengalaman

gembira yang t erdapat dalam bahan kesusasteraan i tu .

v . Murid-murid dapat mengikuti keindahan bahasa (bUl l yi ,

perlambangan dan perbandingan) yang lerdapat dillam

puisi .