PENGENALANPada bulan Januariyang lalu saya telahmenerima taklimatringkas mengenaiTugasan Kerja Kursus Projek Kebudayaan Melayu yang diberikan oleh Puan ZawiahBinti Abdul Shukor yang merupakan pensyarah penyelaras kursus BMM 3!" JabatanPengembangan Kebudayaan Melayu #P$ Kampus Bahasa Melayu% Berdasarkansoalantugasandantaklimat yangdiberikan& saya dikehendakiuntuk membuat kajian budaya yang telah dipaparkan oleh dua buah 'ilem yang berbe(a(aman% )ilemyang pertama hendaklah yang memaparkan kehidupan masyarakatMelayuyangterdahuluiaitupadatahunsebelum*+,& dan'ilemkeduamerupakan'ilem yang menggambarkan kehidupan masyarakat sekarang iaitu pada tahun ",,, keatas%Menerusi pemerhatianyangtelahdilakukanpada'ilem-'ilemberkenaan& sayaperlu mengenalpasti dan membuat banding be(a kebudayaan masyarakat Melayu yangterdapat di dalamnya melalui tiga aspek iaitu politik& ekonomi& dan sosial% Semoga kerjakursus ini dapat memberikan man'aat bukan sahaja pada saya& malah kepadamasyarakat se.ara umumnya dalammengenali lebih mendalamlagi berkenaankebudayaan masyarakat Melayu%"Allahumma yassir wala tu'assir. Rabbi tammim bilkhoir. BirohmatikayaArhamarrohimin."Maksudnya/ 01a Allah Permudahkanlah Jangan 2ipersulitkan dan 3ngkau akhirkanlahdengan kebaikan%01PENDAHULUANBudaya adalah personaliti masyarakat 4S.hi''man ",,56% Kroebar dan Klu.khorn4*7"6 telahmemperjelaskan.iri.iri kompleksbudayadenganmengenal pasti +,de'inisibudaya%Se.ara amnya&budaya boleh dide'inisikan sebagaiperkongsian danpersamaan keper.ayaan serta nilai asas yang menerangkan apa yang mesti dan apayang sepatutnya dipegang dalam kehidupan 4Asma Abdullah **"6% Menurut 8o'stede4*9!6& budaya merupakan satu pemprograman minda se.ara kolekti' yangmembe(akanahli-ahli sesebuahkumpulanataukategori manusiadengankumpulandan kategori manusia yang lain% #anya merupakan peningkatan simpanan pengetahuan&pengalaman& niat& keper.ayaan& nilai& sikap& agama& kendiri& alam maya& status hierarki&tujuan& jarak hubungan dan konsep masa yang dimiliki oleh satu kumpulan yang besarse.ara turun-temurun melalui akti:iti-akti:iti indi:idu dan berkumpulan%Bagi majoriti orang Melayu& adat adalah undang-undang dan sebagaimanaundang-undang& adat perlu diikuti% Ketidak prihatinan tentang peraturan-peraturan adatadalah seperti tidak mengetahui budaya Melayu% Seseorang yang tahu membawa diridan bertingkah laku adalah seseorang yang tahu adat dan .ara berkelakuan% Sepertiyangdinyatakanoleh;ora(it Selat 4**76& seorangMelayuyangsempurnaadalahseorangyangtahuadabdanberkelakuansepatutnya% Se.araringkas& seseorangMelayuitusepatutnyatahu.araberkelakuandalamsituasi-situasi tertentu% PantunMelayu ada mengatakan/ Pohon pandan pohon berduri,Dipandang amat sedap;Hidup di dunia bahasa dan budi,erta !uga tertib beradab.21.0 BANDING BEZA FILEM PENAREK BECHA(1956) DENGAN FILEM 100 HARI(2010)Setelah memerhatikan kedua-dua 'ilemtersebut& saya telah mengkaji 'ilemtersebut menerusi tiga aspek penting seperti yang dikehendaki oleh soalan tugasan ini&iaitu politik& sosialdan ekonomimasyarakat yang terdapat dalam 'ilem-'ilem tersebut%Aspekpolitikialahprosesdan.aramembuat keputusanuntuksesuatukumpulan%rang Kaya Mar(uki mengu.apkan terima kasih kepadaAmran kerana menyelamatkannya daripada $ha(ali dalam 'ilem Penarek Be.ha% Begitujuga dalam 'ilem ,, 8ari& di mana 3n.ik Akbar menerima penghargaan u.apan terimakasih daripada adik isteri Tuan Masrod kerana membantunya yang dalam kesusahan%12Pisang emas dibawa belayar, #asak sebi!i di atas peti; Hutang emas boleh dibayar, Hutang budi dibawa mati. Budi berkait rapat dengan adab sepertimana yang dinyatakan oleh Asmah4**"6& ianya adalah peraturan berkelakuan yang sepatutnya apabila seseorangindi:idu berhubungan dengan orang lain% #ni dapat dilihat dari sopan santun serta budibahasa indi:idu itu apabila bergaul dalam masyarakat% Tiga rangkap pantun di bawahmemperlihatkan kepentingan budi/ Diribut runduklah padi, Di"upak Datuk $emenggung; Hidup kalau tidak berbudi, Duduk tegak ke mari "anggung. $egak rumah kerana sendi, Runtuh budi rumah binasa; endi bangsa ialah budi, Runtuh budi runtuhlah bangsa. %ang kurik ialah kundi, %ang merah ialah saga; %ang baik ialah budi, %ang indah ialah bahasa.$abungankonsepbudidan bahasa melahirkan seorangyangberbudibahasadanapabilakeduakonsepini bersatumakalahirlahapayangdikenali olehorangMelayu sebagai budi pekerti dan seterusnya indi:idu itu dipanggil sebagai seorang yangbudiman%131.3 RUMUSANPemerhati 3ropah se.ara amnya men.eritakan budaya Melayu sebagai budayahalussertamenghargai si'at rendahdiri& mesradansensiti' sertaorangMelayuitusendirisebagaiberadab dan berperwatakan menarik% )ran.ois Falentyn& sepertimanayang diungkapkan oleh Syed 8usein 4*556 yang menulis sejarah tentang Melaka pada5"+Masihi%& menyatakanyangorangMelayuitubersi'at .eria& berselokadantidakmenunjuk-nunjuk% Merekasangat li.ik& .erdikdanmasyarakat yangpalingsantundiTimur% )rank Swettenham men.atatkan si'at-si'at Melayu dalam bukunya yang berjudulThe =eal Malays/ Si'at-si'atnya se.ara am adalah baik& beradab sopan danmenyenangkan% Tidakpernahberundur&diasukamerendahdiri denganorangyangtidak dikenali dan berprasangka walaupun tidak ditunjukkan% 2ia petah bertutur& berkias&suka menggunakan perumpamaandan sangatberwaspada%2ia sukaberjenaka dansangat menggemarilawak jenaka% Si'at konser:ati'nya ketara& bangga dan menyukainegaranya& mengagungkan adat resam dan tradisi lamanya& menghormati =aja-rajanyadanmempunyai sikaphormatkepada pemerintahserta sukarmenerima ino:asidanmenolak ino:asi tersebut terutamanya sekiranya ino:asi itu diperkenalkan se.ara tiba-tibaB%142.0 GRAFIK PETA PELBAGAI ALIR15Makanan =uji4;asi6 #bu BapaMen.ari =e(eki Anak Men.ari=e(eki Miskin ;amunBermaruah >rang $olonganPro'esional $olongan BukanPro'esional 100 HARI (2010) PENAREKBECHA (1956)Sayang AkanKeluarga PakaianSongkok Pakaian Kebaya;yonya Bahasa 1angSopan Sikap >rangKampung Simpan =ahsia Panggilan8ormat Tarian JogetTradisional Tarian 2ansaala Barat Mengenang Jasa Sikap Pemuda 3.0 REFLEKSI AKADEMIKTugasan Kerja Kursus Projek Kebudayaan Melayu ini merupakan satu .abaranyang baharu bagi saya% 8al ini demikian kerana& saya dikehendaki untuk mengkaji duabuah'ilemyang berlainan(amaniaitu Penarek Be.hadanjugaTanda,,8ariSebelumKematian% Bagi saya& antarapengalamanyangbaharutelahsayaperolehialahjikasebelumini sayahanyamelihat sesebuah'ilemituhanyasekadar untukhiburan semata-mata& tetapi bagi memenuhi kehendak soalan tugasan kerja kursus inisaya perlu melihat sambil mengkaji dengan teliti 'ilem yang ditonton%Pada pendapat saya& tugasan kerja kursus projek iniadalah satu wadah yangbersesuaian sebagaipemangkin buat dirisaya untuk mendalamilebih lagimengenaibidang keilmuan kebudayaan Melayu% 8aliniadalah kerana& saya perlulah mengenalpastipersamaan dan perbe(aan yang terdapat didalam setiap 'ilem yang dikajidariaspekpolitik& ekonomi& dansosial% Perkaraini sangatlahpentingkerana& ilmu-ilmubeginilah yang amat diperlukan oleh seorang guru seperti yang dikehendaki oleh PelanPembangunan Pendidikan Malaysia ",3-","7%Menurut =ingkasan3ksekuti' 4","6& mentrans'ormasikanpro'esionkeguruansebagai pro'esion pilihan merupakan anjakan keempat daripada sebelas anjakanutamanya% Justeru& bagi memenuhi hasrat berkenaan& saya sebagai guru pelatih perlumenyiapkan dirisaya dengan pelbagaiilmu pengetahuan dalam pelbagaibidang danmempunyai kepelbagai kemahiran yang akan menjadi nilai tambah kepada saya untukmenjadiseorang gurukelak%>leh itu&pelbagaiilmu pengetahuanyang baharu telahsaya perolehi sepanjang menyiapkan kerja kursus projek ini% Salah satu daripadanya ialah& saya mempelajari untuk mengenali dengan lebihdalam mengenai kebudayaan orang Melayu% Banyak perkara-perkara yang saya sendirisebagai seorang yang berbangsa Melayu tidak mengetahuinya sehinggalah sayamengkajibeberapa buah buku mengenaibangsa Melayu% Menerusipemba.aan sayatersebut& orang Melayu mempunyai budi bahasa yang tinggi serta unik dan tiada pada16bangsa-bangsayanglain%Antarabukuyangmenjadi pilihansayaialah$he#alaysket"hes yang dikarang oleh ir &rank wettenham.Berpandukan ilmu tersebut& saya akan lebihmudahuntuk menerapkan identitinasional dalam kalangan murid-murid saya kelak% Justeru dapat memenuhi salah satudaripadaaspirasi utamamuridbersesuaiandenganyangtelahtermaktubdi dalamPelanPembangunanPendidikanMalaysia% #dentiti nasional ini amat pentinguntukkelangsungan sesebuah negara& kerana rakyat yang mempunyai identiti nasional yangampuh dapat menepis segala bentuk pengaruh-pengaruh luar yang dapat menganggugugat keamanannegaraini% Makarakyat yangmempunyai identiti nasional ini jugamempunyai semangat jati diri dannasionalismesertasayingkepadatanahairyangtinggi%2i samping itu& menerusi pemba.aan saya& kebanyakkan orang Melayu pandaiber'alsa'ah di dalamhidupnya% 8al ini jelas terpan.ar di dalamkarya-karya puisimereka seperti pantun& gurindam& syair& dan pelbagai lagi% Menerusi karya-karyatersebut bolehdigunakanuntukmenjadi saluranutamauntuksayasebagai seorangguru menerapkan nilai-nilai murni dalamkalangan murid& supaya mereka dapatmenghayati serta mengamalkan nilai-nilai tersebut dalam kehidupan seharian mereka%Perkara iniseiringdengan anjakan yang telah tertulisdidalam PelanPembangunanPendidikanMalaysia",3-","7sebagai anjakanyangketigaiaituuntukmelahirkanrakyat yang menghayati nilai%Seterusnya& antara masalah yang saya hadapi ketika dalam proses menyiapkantugasan ini ialah kesulitan untuk memperolehi bahan :ideo seperti 'ilem Penarek Be.hauntukditontondandikaji% leh itu&bagi memastikankeharmonianiniakan berterusan pada masa akan datang& maka saya sebagaiseorang guru perlulahmemupuk semangat perpaduan dalamkalangan murid dan menerangkan kepadamereka bagaimana kehidupan kaum-kaum lain yang juga terdapat di dalam Malaysia%#ni supaya murid mendapat perkongsian pengalaman dan nilai-nilai dengan menghargaikepelbagaian kaum dan keunikkan yang masih terdapat di Malaysia%Saya yang mempunyaipengkhususan dalam pendidikan Bahasa Melayu& akanmenjadikan segala ilmu-ilmu pegetahuan yang baharu diperoleh ini sebagai pemangkinuntukdiri ini menjadi guruBahasaMelayuyangkompetensi danmenguasai ilmupedagogi yangunggul% Perkaraini pentingbagi sayakeranasebagai guruBahasaMelayu saya perlu memastikan bahawa setiap murid pro'isien dalam Bahasa Malaysiadan Bahasa #nggeris seperti yang terkandung dalam Pelan Pembangunan PendidikanMalaysia ",3-","7 sebagai anjakan yang kedua& dan pada masa yang samamemenuhi kehendakanjakanpertamayangmahukankesamarataanakseskepadapendidikan berkualiti bertara' antarabangsa%Akhir sekali& pengalaman menghadapi pelbagai dugaan dan .abaran yang sayatemui sepanjang proses menyiapkan tugasan ini dapat menjadikan saya sebagai guru18yang berkesan dalam merealisasikan Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia ",3-","7% Bukan sahaja itu& saya juga berharap dapat membentuk generasimuda yangmempunyai identiti nasional yangkuat serta.aknaakannegaramereka& danakanmenjadi rakyat Malaysiayangsentiasamengamalkanpenghayatannilai-nilai murnidalam kehidupan mereka kelak%19RUJUKANA%A(i( 2eraman% 4",,,6% $amadun #elayu dan Pembinaan Bangsa #elayu 'disi Baharu% Kuala Dumpur/ 2ewan Bahasa 2an Pustaka%A%A(i( 2eraman% 4",,76% Asas Pemikiran (ebudayaan #alaysia% Kuala Dumpur/ 2ewanBahasa dan Pustaka%Abdul =ahman 3mbong% **9% )olongan Pengurus dan Pro*esional #elayu+ atu (a!ian $entang Pemodenan dan $rans*ormasi #asyarakat. ,aporan $eknik (odPenyelidikan #-.-/0& Bangi/ Jabatan Antropologi dan Sosiologi& Gni:ersitiKebangsaan Malaysia% Abdul =ahman 3mbong% ",,"% tate1led #oderni2ation and the 3ew #iddle 4lass in #alaysia% 8oundsmill H ;ew 1ork/ Palgra:e% Asma Abdullah% **"% $he in*luen"e o* ethni" 5alues on managerial pra"ti"es in #alaysia% #alaysian #anagement Re5iew "5/ 3-9%Asmah 8j% >mar% **"% (a!ian dan Perkembangan Bahasa #elayu% Kuala Dumpur/ 2ewan Bahasa dan Pustaka%$oddard Cli''% **% 4ultural 5alues and 6"ultural s"ripts7 o* #alay 8Bahasa #elayu9% :ournal o* Pragmati"s "5/93-",%Kementerian Pendidikan Malaysia% ","% Ringkasan 'ksekuti* Pelan Pembangunan Pendidikan #alaysia ;1;.t **7/ Kuala Dumpur6=ahimah Abd% A(i( H Mohamed 1uso'' #smail% ",,"% #asyarakat Budaya dan Perubahan% Selangor/ Penerbit Gni:ersiti Kebangsaan Malaysia%Tham& S%C% *97% Religion and #oderni2ation+ A tudy o* 4hanging Rituals among ingapore7s 4hinese, #alays and ?ndians% Singapore/ $raham Brash%Zubaidah #brahimI Sir )rank Swettenham% ",,7% Perihal Arang #elayu% Kuala Dumpur/ Penerbitan Gni:ersiti Malaya%21LAMPIRAN 22