53618520 assignment akuakultur2009

HBLS4203 Akuakultur2009

Pendahuluan

Ikan keli eksotika atau nama saintifiknya Clarius gariepinus merupakan sejenis ikan air tawar

yang semakin berkembang pesat pasarannya sejak beberapa tahun kebelakangan ini. Dahulu ikan keli

dianggap ikan murahan dan hanya diperolehi di sawah padi. Kini, ikan keli amat digemari oleh semua

lapisan masyarakat di desa dan di kota. Disamping rasanya yang sedap, ikan ini mengandungi protein

yang tinggi.

Permintaan terhadap ikan keli yang semakin meningkat telah menaikkan semangat para

pengusahanya untuk menghasilkan ikan tersebut dalam kuantiti yang banyak menyebabkan berlaku

perubahan dalam perusahaan ikan keli, dari secara sederhana kepada yang lebih maju. Jika dahulu

penternakan dilakukan dengan menggunakan kolam perkarangan tanpa menitik beratkan sama ada luas

kolam bersesuaian dengan bilangan ikan yang diternak. Berbeza dengan sekarang, dengan adanya

pengetahuan, ikan keli diternak secara intensif di dalam kolam yang khusus.

Ternyata ikan keli merupakan salah satu ikan air tawar yang sangat digemari dan permintaan

terhadapnya adalah tinggi dan sentiasa meningkat. Ini bermakna peluang pasarannya adalah cerah. Ini

telah mendorong kepada ramai penguasa untuk menceburi bidang penternakan ikan keli secara serius.

Bahagian I – Huraikan pengurusan kebersihan air bagi sistem tangki ternakan

Semua ikan, seperti juga semua organisma air, menjalankan semua fungsi kehidupan dalam air.

Oleh kerana ikan amat bergantung kepada air untuk mendapatkan oksigen untuk bernafas, mencari

makanan dan membesar, mengimbangi kandungan garam dalam badan, mengeluarkan bahan buangan

dari proses perkumuhan, dan mengawan dan membiak, maka adalah penting bagi penternak memahami

kualiti air, samada dari segi fizikal dan kimia, adalah kritikal bagi menentukan aktiviti akuakultur yang

dijalankan dapat memberikan pulangan yang diharapkan. Kejayaan operasi akuakultur amat

bergantung kepada kualiti air yang baik

a. Ikan Tilapia

Zamrahman/OUM/Jan20091

http://images.google.com.my/imgres?imgurl=http://www.fishchannel.com/images/fish-news/tilapia-malaria-500px.jpg&imgrefurl=http://www.fishchannel.com/fish-news/2007-august/070816-tilapia-malaria.aspx&usg=__hgDOroDEncYUrEZjbHv5L07A9aQ=&h=419&w=500&sz=29&hl=en&start=6&tbnid=6bz8GESfl9bH7M:&tbnh=109&tbnw=130&prev=/images%3Fq%3Dtilapia%26gbv%3D2%26hl%3Den%26sa%3DG


1. Suhu Air

Suhu air merupakan satu faktor yang penting kepada ikan. Ikan adalah organisma berdarah

sejuk dan mempunyai suhu badan yang sama dengan suhu persekitarannya (air). Suhu air akan

memberi kesan keatas aktiviti, pergerakan, makan, tumbesaran dan pembiakan semua ikan. Kadar

metabolik ikan akan berganda setiap peningkatan suhu. Suhu yang paling sesuai bagi ikan tilapia ialah

sekitar 14 hingga 38 darjah celcius. Suhu air juga memainkan peranan didalam menentukan jumlah gas

(oksigen, karbon dioksida, nitrogen,dll) yang boleh terlarut didalam air. Semakin sejuk air semakin

banyak kandungan gas yang dapat terlarut.

2. Tahap Kemasaman dan Kepahitan Air

Kandungan ion hidrogen (H+) dalam air adalah faktor yang menentukan tahap bacaan pH air.

Skala yang digunakan bagi mengukur keasidan air dinamakan skala pH dan ianya mempunyai julat 1 -

14 . Julat yang sesuai bagi ternakan ikan tilapia adalah antara 6.5 - 8.5.

Perubahan yang mendadak pada bacaan pH air boleh berlaku dan bagi mengelakkan perkara ini

berlaku, adalah penting bagi kita memahami perlunya ada satu sistem yang dapat mengawal perubahan

pH air ini. Tanpa sistem penampan, pH air boleh berubah-ubah antara 4 - 5 hingga 9 pada waktu siang,

terutamanya semasa proses fotosintesis sedang berlaku dengan giatnya. Kandungan karbon dioksida

yang tinggi juga boleh menyebabkan pH air menurun. Untuk mencegah kejadian ini daripada berlaku,

gantikan air jika terlalu kotor. Buang 30% dan masukkan air air yang bersih sekurang-kurang

seminggu sekali.

3. Kandungan Oksigen Larut Dalam Air

Oksigen terlarut, adalah parameter kimia air yang terpenting didalam akuakultur. Kandungan

oksigen yang rendah adalah bertanggungjawab kepada kematian ikan yang banyak, samada

secara langsung atau tidak langsung, jika dibandingkan dengan lain -lain masalah mutu air

digabungkan. Ikan tilapia memerlukan oksigen untuk proses respirasi. Jumlah oksigen yang

diperlukan oleh ikan tilapia adalah bergantung kepada saiz, kadar makan, tahap aktiviti, dan juga suhu.

Anak ikan memerlukan jumlah oksigen yang lebih dibandingkan dengan ikan yang lebih besar, kerana

kadar metabolik anak ikan adalah lebih tinggi Jumlah oksigen yang boleh terlarut didalam air adalah

bergantung kepada suhu, altitud, dan juga kemasinan



Bagi ternakan ikan dalam tangki, oksigen di dalam air, selain mendapat bekalan dari proses

fotosintesis, boleh juga didapati dari udara melalui proses serapan secara langsung dari kawasan

permukaan air (air-water interface). Serapan secara langsung tidak akan menambahkan kandungan

oksigen didalam air pada paras yang nyata, kecualilah terdapat keadaan permukaan air yang berkocak

dan juga berangin. Beberapa cara pengudaraan secara mekanikal boleh dijalankan oleh para penternak.

Contohnya: Paddlewheels Agitators, Vertical sprayer, Impellers, Airlift pump, Venturia pumps ,Liquid

oxygen injection dan Air diffusers

b. Ikan Keli

1. Suhu Air

Pembajaan akan menukarkan air menjadi hijau dan menyebabkan cahaya matahari tidak dapat

menembusi hingga ke dasar tangki. Keadaan ini menjadikan suhu air sejuk dan selesa.

2. Kualiti Air

Sungguhpun ikan keli tahan lasak dan boleh hidup dalam air yang kurang bermutu, kita harus

menjaga kualiti ikan kerana kedapatan ikan yang tercemar dengan bahan kimia berbahaya seperti

merkuri, plumbum dan sebagainya yang boleh memudaratkan kesihatan pengguna.

3. Kandungan Oksigen Terlarut.

Bagi mendapatkan kadar pertumbesaran ikan yang tinggi, ikan keli harus diternak pada

tahap kandungan oksigen yang optima. Sebagai panduan kasar, kandungan oksigen didalam air

perlulah tidak kurang dari 5 mg/l. Kandungan oksigen yang rendah dari 5 mg/l akan menyebabkan

ikan merasa tertekan, dan paras oksigen < 2 mg/l pula boleh menyebabkan kematian ikan.

1 2 3 4 5 6 7 8Bahaya Awas Selamat



c. Ikan Siakap.

1. Suhu air

Bagi ikan tropika seperti ikan siakap, suhu air mesti berada dalam julat 25 darjah celcius

hingga 35 darjah celcius. Suhu mempengaruhi berbagai proses hidup ikan siakap seperti pernafasan,

perhadaman, selera makan, tumbesaran dan pembiakan kerana proses ini berlaku pada julat-julat suhu

tertentu sahaja. Selain dari itu suhu juga mempengaruhi organisma hidupan lain seperti bacteria, kulat,

virus dan parasit dalam tangki. Semakin meningkat suhu semakin sukar bagi oksigen terlarut.

2. Oksigen yang terlarut.

Oksigen terlarut adalah kuantiti gas oksigen yang terlarut dalam air. Ikan siakap hanya dapat

menggunakan oksigen dalam keadaan terlarut. Semasa proses respirasi oksigen diperlukan. Dalam

tangki penternakan oksigen dibekalkan melalui kocakan seperti Paddlewheels Agitators, Vertical

sprayer, Impellers, Airlift pump, Venturia pumps ,Liquid oxygen injection dan Air diffusers.

Kandungan oksigen terlarut dalam air tidak boleh kurang daripada 5mg/I. Kemerosotan sehingga ke 3

mg/I akan membuatkan ikan stress kerana tidak cukup oksigen untuk bernafas. Manakala kemerosotan

oksigen terlarut keparas kurang dari 3 mg/I akan membunuh ikan.

3. Kualiti dan Saliniti Air

Air adalah bahagian yang terpenting sekali di dalam sistem tangki. Kualiti air mesti dijaga.

Secanggih mana pun sistem penapisan, kawasan yang sempit di dalam tangki akan lambat-laun

menyebabkan kekotoran yang menjejaskan kualiti air. Keadaan air mesti sentiasa bersih melalui

penukaran dan rawatan air bila perlu. Ikan siakap ialah ikan air yang hidup dan tinggal di kawasan

muara sungai atau paya bakau yang mempunyai saliniti air payau sekitar 1 – 29ppt. Kekurangan atau

peningkatan saniliti air akan menyebabkan ikan mati. Untuk mengatasinya pemantauan yang berkala

perlu dilakukan untuk menentukan saniliti air sentiasa berada dalam keadaan yang betul.



Bahagian II – Sebagai Pegawai Perikanan Daerah anda dikehendaki membuat laporan Projek Calon Pemenang Hari Peladang, Penternak dan Nelayan Kebangsan, kategori Usahawan Ikan Jaya (air tawar). Cadangan anda hendaklah mengandungi butir-butir seperti berikut;

1. Latar belakang calon

Nama : ABD. RASHID BIN ENDUT @ TAIB

No. Kad Pengenalan : 650405-11-5303

Umur : 45 Tahun

Alamat : 9079 Kampung Kesum, Manir, 21200 Kuala Terengganu.

Nama Isteri : Khatijah binti Taha

Bilangan anak : 3 orang

Kampung Asal : 684 Kampung Bukit Chatak, Dungun, Terengganu.

Alamat Projek : Kampung Kesum, Manir, 21200 Kuala Terengganu.

Pendidikan : Ijazah Lanjutan Undang-undang

Pengalaman Kerja : Bekas Pensyarah Undang-undang di UUM, Sintok, Kedah.

Penglibatan dalam sektor akuakultur : 5 Tahun



2. Maklumat projek

a. Jenis Ternakan

Projek Ternakan Ikan Keli Eksotika dalam kolam

b. Latar belakang Projek

Rashid Aquaculture ditubuhkan pada April 2004 adalah sebuah syarikat milik bumiputera yang

bergiat dalam memajukan perikanan air tawar dan penternakan di kawasan pantai timur Semenanjung

Malaysia. Selain daripada menternak ikan keli, syarikat ini juga menghasil dan memasarkan anak

benih ikan keli jenis eksotika kepada penternak di sekitar Negeri Terengganu, Pahang dan Kelantan.

Dengan berbekalkan modal sendiri dan juga pinjaman dari Agrobank, beliau telah memasang 21 buah

kolam untuk menternak ikan keli. Secara purata, terdapat 70.000 ekor ikan bagi setiap kolam yang

telah dimasukkan secara berperingkat semenjak bulan April 2004.

c. Sistem-sistem utama dan lain-lain.

Rashid Aquaculture menggunakan sistem kolam bagi menternak ikan keli di ladang

perternakannya. Dalam sistem ini, kolam-kolam dibuat berhampiran dengan sebatang anak sungai yang

bersih dan masih belum tercemar airnya. Lokasi kolam yang terletak di kaki bukit dan dibina dengan

keadaan selari membolehkan air mengalir dari bahagian atas dan menuruni ke bahagian yang lebih

rendah dengan membuka pintu-pintu pengawal paras air yang dibina pada setiap kolam.

Walau pun ladang ternakan ini berada agak jauh dari jalan utama, namun terdapat jalan ladang

sejauh 1.4 km menghubungkan ladang dengan jalan utama. Terdapat pelbagai kemudahan di ladang ini

seperti bekalan elektrik, telefon, dan bekalan air paip. Ladang ini juga dipagari untuk menghindari

serangan haiwan pemangsa seperti memerang, biawak dan juga kecurian.

d. Kadar Hidup Ternakan

Memandangkan ikan keli merupakan sejenis ikan yang tahan lasak dan mampu hidup dalam

keadaan yang rendah kandungan oksigen seperti kolam, parit atau tangkungan lebihan air. Ini adalah

disebabkan oleh alat pernafasan tambahan yang ada pada ikan keli membolehkannya bernafas

menggunakan oksigen dari udara bebas. Sifatnya yang tahan terhadap pencemaran bahan-bahan

organik membolehkan kadar hidup ternakan tinggi. Namun begitu, di ladang ini terdapat banyak juga



anak-anak mati disebabkan jangkitan penyakit. Di anggarkan pada setiap kolam kadar kematiannya

adalah sekitar 20%. Sifatnya yang karnivor, menyebabkan ikan yang bersaiz lebih besar akan

memakan ikan yang lebih kecil sekiranya makanan yang diagihkan tidak mencukupi.

e. Food Comparison Rotio (FCR)

Kandungan dan bentuk makanan sangat mempengaruhi hasil dan nisbah pertukaran makanan

(FCR). Makanan rumusan jenis terapung lebih disukai kerana mudah diberi dan kaedah pemberian

makanan pula dilakukan secara manual. Kaedah ini penting kerana pengusaha boleh mengawasi

keadaan ikan ternakannya termasuk aspek-aspek tumbesaran, penyakit dan sebagainya. Bagi ternakan

ikan keli, nilai makanan semula jadi penting diperingkat awal benih. Kadar pemberian makanan dan

kadar pertukaran makanan bergantung kepada jenis spesis ikan yang diternak, saiz ikan, kualiti

makanan dan suhu air. Bagi ikan keli eksotika jumlah makanan yang diberikan adalah 3-5% dari berat

ikan keli dan diberikan 2 hingga 3 kali sehari dengan protein kasar 30%.Pertambahan berat badan ikan

keli dipantau seminggu sekali bagi menentukan jumlah makanan yang perlu diberikan. Walau

bagaimana pun, pemberian makanan adalah tetap dengan dos yang sama iaitu 3 – 5% sehari.

Food Comparison Ratio (FCR) ikan keli agak besar ialah sekitar 1: 3+. Yang bermaksud untuk

membesar 1 kilogram ikan keli perlu diberi makan sebanyak 3 kilogram keatas makanan. Disebabkan

harga makanan ikan agak mahal dan sentiasa meningkat, Abd. Rashid menyediakan sendiri makanan

ikan kelinya bagi mengurangkan kos perbelanjaan disamping menggunakan makanan alternatif seperti

perut ayam, anak-anak ikan atau hasil tangkapan laut dan sebagainya.

f. Jumlah Modal / Pelaburan

KOS PELABURAN PERUSAHAAN TERNAKAN IKAN KELI DALAM KOLAM

PERKARA KOS (RM)

1. Kolam ( @ RM2.000/Unit)2. Bangunan3. Kenderaan4. Lain-lain peralatan

42.000.0080.000.0090.000.0020.000.00

JUMLAH 232,000.00



KOS OPERASI BAGI 1 PUSINGAN TERNAKAN 21 BUAH KOLAMJENIS INPUT NILAI (RM)

1. Benih ( RM0.03/Ekor)2. Makanan (RM1.00/kg)3. Buruh4. Minyak5. Ubat/Bahan Kimia6. Penyelenggaraan7. Pentadbiran dan pengurusan

42,000.0050,000.0030,000.006,000.002,500.00

10,000.0040,000.00

JUMLAH 180,000.00

g. Jenis-jenis modal

i. Sendiri

Encik Rashid menggunakan RM170.000 daripada bonus pesaraannya bagi melabur dalam

projek ternakan ini sebagai modal pusingan dan pengurusan sehingga hasil ternakan dapat dituai

ii. Pinjaman Bank

Pada tahun 2004, Encik Rashid berjaya memohon pinjaman kewangan sebanyak RM250,000

daripada Bank Pertanian Malaysia melalui kemudahan Tabung Untuk Makanan (3F) untuk membiayai

perbelanjaan semasa ke atas projek ternakan di samping meningkatkan prestasi syarikat melalui

perancangan-perancangan yang telah dirangka. Selain memberi bantuan kewangan, Bank Pertanian

Malaysia turut mengawasi projek yang dijalankan. Pegawai-pegawai Bank Pertanian juga seringkali

mengunjungi tapak projek bagi tujuan pemerhatian dan pemantauan. Menurut Encik Rashid bantuan

dari Bank Pertanian Malaysia banyak membantu beliau dalam memperkembangkan ternakan ikan

kelinya. Bank Pertanian telah membuktikan peranannya dalam membantu usahawan-usahawan kecil

tempatan.

h. Status Tanah

Encik Rashid adalah seorang usahawan yang berpandangan jauh dan berdaya maju. Beliau

amat yakin projek ini berpotensi tinggi, oleh itu beliau telah berjaya menyakinkan keluarga serta

mendapat kebenaran daripada keluarganya untuk menggunakan tanah yang seluas 1.5 hektar untuk

tujuan pembinaan 21 buah kolam.Bermula bulan April 2004. Tanah ini merupakan tanah pertanian.



i. Kawasan Projek ( dahulu dan sekarang )

j. Keseluruhan

Luas keseluruhan projek ternakan ikan keli eksotika yang terletak 20 kilometer dari bandar

Kuala Terengganu ini ialah 1.5 hektar. Ia terletak di kawasan kaki bukit yang serdehana tinggi yang

ditanami dengan kelapa sawit dan getah di bahagian atas bukit. Terdapat jalan ladang sepanjang 1.4

kilometer menghubungi tapak projek dengan jalan raya Manir - Kuala Terengganu .

ii. Kawasan tambahan

Selain dari pada kawasan kolam, terdapat satu kawasan seluas 0.5 ekar yang menempatkan

bangunan pengurusan, stor peralatan, stor baja dan makan ikan dan bengkel hatchery yang digunakan

untuk menghasil dan meningkatkan stok benih untuk mengurangkan kos pembelian benih ikan serta

mampu mengeluarkan sebanyak 5 juta ekor benih keli untuk kegunaan kolamnya dan selebihnya untuk

dibekalkan kepada penternak di sekitar negeri Terengganu.

iii. Bilangan kolam

Pada peringkat awal, bilangan kolam yang dimiliki hanyalah 10 buah sahaja, kemudian

bilangan kolam beransur-ansur bertambah dari tahun ke setahun dan kini projek ini mempunyai 21

buah kolam yang bersaiz 0.06hektar setiap buah termasuk sebuah kolam takungan.

k. Sumber air

Bekalan air diperolehi dari mata air yang membentuk anak sungai yang kemudiannya

disalirkan ke kolam-kolam dengan menggunakan terusan yang dibina dengan sistem graviti. Keadaan

tanah dan air jernih dari perut bumi sesuai untuk pembesaran ikan keli. Air merupakan faktor yang

paling penting dalam penternakan ikan. Oleh itu kualiti dan kuantiti air harus dititik beratkan supaya



proses penternakan akan berjalan lancar. Bagi kegiatan pembenihan ikan keli, air yang paling sesuai

digunakan adalah air dari telaga.

l. Aktiviti sampingan yang dilakukan.

Ekoran kos membeli anak benih yang agak tinggi, maka Encik Rashid telah membina bengkel

hatcherynya sendiri. Dengan bantuan peralatan berupa beberapa buah tangki gentian kaca dari Jabatan

Perikanan Terengganu yang turut memberi bantuan teknikal. Beliau mampu mengeluarkan sebanyak

hampir 5 juta ekor benih ikan keli. Di samping menghasil dan mengeluarkan ikan keli, juga

menghasilkan anak benih ikan keli secara komersil yang dipasarkan untuk penternak ikan keli sekitar

negeri Terengganu.

3. Anggaran Pengeluaran/ Pendapatan dan ternakan Akuakultur Utama

Bermula bulan Oktober 2004 iaitu selepas 4 bulan pemeliharaan, ikan keli yang matang dan

mempunyai berat antara 150 hingga 200 gm akan mula dituai secara berperingkat mengikut gred yang

telah ditetapkan untuk dijual kepada peraih tetap. Mengikut perancangan,sebanyak 8 tan metrik ikan

akan dituai setiap minggu, dimana setiap ekor ikan telah mencapai berat sehingga 165 gm seekor. Pada

masa kini, harga ikan keli eksotika di pasaran adalah antara RM5.00 hingga RM6.00 sekilogram

sekiranya jualan terus dilakukan. Manakala bagi jualan borong harga sekitar Rm2.00 hingga RM3.00.

Beliau tidak menghadapi sebarang masalah pemasaran kerana pada masa kini permintaan ikan keli

adalah sangat tinggi dan urusniaga di peringkat kolam.

Anggaran pendapatan purata seminggu hasil jualan ikan hidup adalah sekitar RM32.000.00

tidak termasuk jualan ikan keli mati seperti ikan keli kering dan ikan keli sejuk beku.

4. Pasaran

Rashid Aquaculture memasarkan ikan kelinya dengan dua kaedah pemasaran iaitu pemasaran

secara hidup dan secara mati. Ikan yang dijual secara hidup mendapat harga dan permintaan yang lebih

tinggi berbanding ikan secara mati. Kebanyakan ikan-ikan ini dipasarkan di pasar-pasar, pasar tani dan

pasar minggu Pasaran ikan keli tidak hanya terbatas untuk memenuhi keperluan pengguna di rumah

dan restoran sahaja.. Malah ianya turut membekalkan bekalan ikan keli hidup ke pasaraya-pasaraya

yang terdapat di negeri Terengganu seperti Giant, Mydin, Sabasun dan sebagainya.

Bagi ikan keli mati, produk yang dihasilkan ialah ikan kering dan sejuk beku. Ikan kering keli

di pasarkan di kedai-kedai runcit sekitar Kuala Terengganu.



5. Teknologi yang digunakan dan Kod Amalan Akuakultur yand diamalkan

i. Makanan

Bagi menghasilkan ikan keli yang baik dan bermutu tinggi, ia memerlukan makanan untuk

membantu perkembangannya. Jenis, ukuran dan jumlah makanan yang diberikan adalah bergantung

kepada jumlah ikan yang dipelihara. Terdapat dua jenis makanan yang sering digunakan iaitu makanan

semula jadi pada peringkat benih dan makanan buatan untuk peringkat tumbesaran.

Pada peringkat awal Encik Rashid memberi makanan semula jadi yang terdiri daripada

zooplankton, alga dan bacteria yang dihasilkan dari pembajaan yang disediakan terlebih dahulu di

dalam kolam sebelum benih ikan dibawa masuk ke dalam kolam. Untuk memastikan ikan keli

membesar dengan sempurna dan bermutu, penggunaan makanan jenis buatan digunakan. Pada

peringkat awal pelet jenis starter digunakan untuk membekalkan protein, kemudian diikuti dengan

grower bagi peringkat kedua dan finisher bagi peringkat ketiga.

Memandangkan kos makanan yang tinggi, Encik Rashid telah menggunakan makanan yang

diproses sendiri bagi menggantikan makanan yang dibeli. Untuk tujuan ini Jabatan Perikanan telah

memberi bantuan pinjaman mesin yang terdiri dari alat acuan pelet dan pengiling daging bagi

memproses makanan yang dihasilkan dari campuran dedak halus atau hampas kacang soya, serbuk

ikan, daging siput atau sisa ternakan seperti perut ayam serta tepung, minyak masak, vitamin dan lain-

lain.

ii. Reka bentuk kolam

Memandangkan kawasan ternakan ikan milik Encik. Rashid yang terletak di kawasan kaki

bukit yang sederhana tinggi dan mempunyai tanah yang tinggi rendah, reka bentuk kolam dibina

dengan bentuk selari dan reka bentuk ini dibuat adalah bagi memudah kemasukkan air ke dalam kolam

dengan mengunakan sistem graviti. Air diperolehi dari mata air yang membentuk anak sungai di alir

masuk ke dalam kolam melalui terusan yang dibina dibahagian sebelah tanah tinggi dan dialir ke

bahagian rendah dengan hukum graviti. Terusan ini mempunyai pintu yang boleh mengawal

kemasukan air. Di bahagian kawasan rendah dibina satu lagi terusan untuk membolehkan air keluar

semasa proses pengeringan dan pembersihan kolam dijalankan. Reka bentuk kolam ini dapat

menjimatkan kos penggunaan elektrik dan juga kos petrol kerana sistem graviti tidak memerlukan

penggunaan pam untuk mengepam air dari sungai atau tali air.

iii. Kemudahan awam

Meski pun kawasan penternakan ikan ini berada agak jauh dari jalan raya utama namun begitu

terdapat sebatang jalan ladang yang menghubungkan ladang penternakan ikan ini dengan jalan utama

bagi memudahkan hasil ternakan dibawa keluar. Disebabkan ladang ternakan ikan ini berada



berhampiran dengan kawasan penempatan, maka ia turut memperolehi tempias kemudahan seperti

bekalan elektrik dan bekalan air bersih.

KOD AMALAN AKUAKULTUR (TERNAKAN IKAN AIR TAWAR)

Untuk membolehkan hasil keluaran kolamnya diterima pembeli, maka En Rashid

mengamalkan kod amalan akuakultur yang baik yang telah ditetapkan oleh Pertubuhan Makanan

Sedunia ( FAO ) Ini adalah untuk memastikan industri tersebut dapat dibangunkan secara

bertanggungjawab, mengeluarkan bahan makanan yang berkualiti dan selamat untuk para pengguna

dan kerosakan alam sekitar dapat dikurangkan.

Pemilihan TapakTanah

Kawasan yang telah dipilih hendaklah telah dizonkan oleh pihak berkuasa negeri sebagai

kawasan pembangunan akuakultur air tawar serta kawasan tanah yang terbiar dan tidak produktif tetapi

sesuai. Tapak yang dipilih tidak menjejaskan aktiviti lain-lain sektor ekonomi yang berdekatan dan

kawasan yang mempunyai prasarana asas. Kawasan-kawasan yang bermasalah seperti banjir, hakisan,

pencemaran dan sebagainya hendaklah dijauhi.

.Pembinaan LadangPembersihan kawasan

Penebangan pokok di kawasan ladang hendaklah diminimumkan. Elakan hakisan dan

pencemaran sumber air semasa pembinaan kolam. Elakan cara pembinaan yang memberi kesan negatif

kepada alam sekitar.

Rekabentuk LadangSemasa membuat rekabentuk kolam sesebuah ladang ternakan ianya perlu mempunyai kolam

takungan yang sesuai serta mempunyai kolam untuk rawatan kumbahan yang sesuai dengan saiz

ladang. Rekabentuk ladang yang baik semestinya mempunyai sistem air masuk dan keluar yang

berasingan. Bentuk dan saiz kolam hendaklah memudahkan pengurusan air dan ternakan. Ladang

hendaklah mempunyai kemudahan operasi dan pekerja yang sesuai dan yang paling penting rekabentuk

ladang hendaklah bercirikan keselamatan dan kerbersihan.



Pengurusan TernakanPenyediaan kolam

Sebelum anak benih dimasukan bersihkan dasar dan kawasan persekitaran kolam. Gunakan

racun yang dibenarkan dengan kadar yang sesuai.

Pengurusan Benih

Benih yang digunakan hendaklah berkualiti dan dari sumber yang mempunyai rekod yang baik.

Sistem ternakan dan pengurusan yang diamalakn hendaklah disesuaikan dengan saiz benih yang

digunakan. Gunakan benih yang sama saiz dan umur. Pengendalian benih hendaklah mengurangkan

ternakan kepada benih.

Pengurusan AirJika perlu bekalan air hendaklah dirawat sebelum digunakan. Air yang berkeladak hendaklah

diendapkan terlebih dahulu dalam kolam takungan dalam tempoh yang sesuai.

Kadar pertukaran air hendaklah disesuaikan dengan peringkat umur ternakan. Kaedah pengudaran air

hendaklah sesuai dengan sistem ternakan. Penggunaan bahan-bahan rawatan air hendaklah dengan

kaedah yang betul. Hanya baja bukan organan digalakan.

Pengurusan Kesihatan

Pengurusan kesihatan ternakan di ladang perlu diberi tumpuan kepada aspek pencegahan

berbanding rawatan penyakit melalui pemakanan, pengurusan ladang dan pengurangan tekanan.

Pemantauan ini dijalankan secara berkala. Hanya bahan-bahan rawatan air dan ubat-ubatan yang

diluluskan oleh pihak berkuasa digunakan dan sebarang kejadian wabak penyakit dan kematian

hendaklah dilaporkan kepada pihak berkuasa.

Pengurusan MakananMenggunakan makanan rumusan yang berkualiti tinggi dan bahan mentah makanan basah yang

terdiri daripada bahan yang segar, halal dan selamat. Bahan adetif hendaklah yang dibenarkan oleh

pihak berkuasa. Makanan hendaklah digunakan sebelum tempoh luput dan di simpan di tempat yang

sesuai. Kadar dan jadual pemberian makanan hendaklah disesuaikan dengan sistem dan peringkat

ternakan. Penggunan antibiotik mengikut tempoh luputnya hendaklah yang dibenarkan dan dipatuhi.Zamrahman/OUM/Jan200913


Penuaian dan Pengendalian Hasil

Persediaan bagi kerja-kerja menuai hendaklah disesuaikan dengan kuantiti bagi menjamin

kualiti hasil tuaian. Peralatan penuaian dan pengendalian hasil hendaklah dalam keadaan baik dan

bersih. Sampel ternakan hendaklah dianalisis untuk residu drug dan bahan kimia bagi menentu dan

menjamin kualiti.

6. Kemudahan yang ada

Di Rashid Aquaculture ini terdapat satu bangunan yang digunakan untuk pengurusan dan juga

untuk penyimpanan peralatan penternakan serta stor baja dan makanan ikan. Manakala di satu

bangunan lagi ditempatkan kolam-kolam pembenihan yang diperbuat daripada gentian kaca yang

dilengkapi dengan sistem pengudaraan, bekalan elektrik

7. Pekerja

Dengan prasarana yang lengkap untuk sesuatu projek termasuk penggunaan teknologi baru.

Rahman Aquaculture tidak perlu 100% bergantung kepada tenaga manusia, sebaliknya menggunakan

mesin untuk menjayakan projeknya. Beliau mempunyai 3 orang pekerja sepenuh masa bagi

menjayakan aktiviti ternakan dan hanya mengambil pekerja sambilan apabila kerja-kerja pemungutan

hasil dijalankan.

8. Bantuan Jabatan Perikanan

- Bantuan Pinjaman mesin memproses makanan ikan.

- Bantuan peralatan berupa tangki gentian kaca untuk proses pembenihan

- Bantuan teknikal dan khidmat nasihat.

9. Kursus Yang Pernah disertai



Memulakan bidang penternakan ikan keli setelah mengikuti kursus berkaitan penternakan ikan

air tawar di Pusat Pengembangan Akuakultur (PPA), Jitra Kedah dan seterusnya mengikuti kursus

sangkut pembenihan ikan di tempat yang sama pada awal tahun 2004.

10. Senarai Rekod Ladang yang ada.

Pengurusan projek akan lebih berkesan dengan adanya rekod-rekod berikut:

a. Penyediaan system ternakanb. Pengurusan airc. Pengurusan makanand. Pengurusan ksihatan ternakane. Penggunaan ubat-ubatan dan bahan kimiaf. Hasil tuaiang. Perolehan bahan mentah dan peralatanh. Penyelenggaraan peralatani. Kewangan

11. Aktiviti pertanian dan bukan pertanian.

Selain daripada ternakan ikan keli, beliau juga menjalankan aktiviti-aktiviti pertanian lain

seperti mengusahakan kebun kelapa sawit yang telah memberikan pulangan hasil sebanyak

RM120.000 setahun. Beliau juga mengusahakan ternakan kambing biri-biri, dimana sebanyak 60 ekor

telah diternak di kawasan berhampiran kolamnya. Selain daripada itu beliau juga juga menternak 20

ekor lembu secara sistem pajakan kepada penduduk kampung.

12. Perancangan / wawasan baru yang hendak dicapai.

Prinsip Encik Rashid yang berpegang kepada “ Pertanian Adalah Perniagaan” telah benar-

benar membuahkan hasil yang lumayan. Ini adalah kerana usahanya yang gigih dalam aktiviti

pertanian telah mengubah hidupnya. Pada masa hadapan, beliau bercadang untuk meningkatkan usaha

yang ada pada hari ini ke tahap yang lebih komersil dengan menggunakan teknologi moden dan

mengamalkan “Amalan Baik Pertanian” Untuk jangka masa panjang, beliau bercadang untuk membina

10 buah kolam baru di atas sebidang tanah bersebelahan tapak kolam sedia ada bagi memperluaskan

ternakan keli dan spesies-spesies ikan lain seperti tilapia dan udang galah dengan menggunakan modal

pinjaman daripada Agrobank.



Penutup

Tanpa prospek pasaran, sesuatu produk yang dihasilkan atau diusahakan tidak akan berhasil dan usaha

penternakan ikan keli akan sia-sia. Ternyata ikan keli merupakan salah satu ikan tawar yang sangat

digemari dan permintaan terhadapnya adalah tinggi dan sentiasa meningkat. Ini juga didorong oleh

kemajuan teknik penternakan yang lebih baik. Ini bermakna peluang pasarannya adalah cerah dan telah

menjadi pendorong kepada ramai pengusaha untuk menceburi bidang penternakan ikan keli secara

serius.


53618520 assignment akuakultur2009

Documents