PENGURUSAN JABATAN KEBUDAYAAN DAN KESENIAN NEGARA, KELANTAN DALAM MENGHIMPUNKAN SERIBU PENDIKIR

UNTUK SATU BENTUK PERSEMBAHAN DIKIR BARAT

Abdul Hadi Bin Ahmad

Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian (Pengurusan Seni)

2012

i\lsat 1011.l11li1 M~kJuma' Akadelnik UNlVoom MALAVSJA SAAAWAK

PENGURUSAN JABATAN KEBUDAYAAN DAN KESENIAN NEGARA, KELANTAN DALAM MENGHIMPUNKAN SERIBU PENDIKIR

UNTUKSATU BENTUK PERSEMBAHAN DlKlR BARAT

A BDUL HAD! BIN AHMAD

Projek ini merupakan sa lah satu keperluan untuk Ijazab Sarjana Seni Gunaan dengan Kepujia n

(Pengurusan Seni)

f akulti Seni Gunaan dan KJ"eatif UNrYERSITIMALAYSJA SARAWAK

2012

UNIVERSITI MALAYSIA SARAW AK

BORANG PENGESAHAN STATUS TESISILAPORAN

JUDUL: PENGURUS AN JABATAN KEBUDAYAAN DAN KESENIAN N EGARA, KELANTAN DALAM MENGHIMPUNKAN SERIBU PENDIKIR UNTUK SATU BENTUK PERSEMBAHAN DIKlR BA RA T

SES I PENGAJIAN: 201 1120 12

Saya ABDUL HADI BIN AHMAD mengaku me mbena rkan tesiS/laporan ini dis impa n di Pusat Khidmat Maldumat Akademik, Universiti Malaysia Sa,"wak dengan syarat-syarat kegunaan sepelti berikut:

I. TesislLaporan adalah hak milik Universiti Malaysia Sarawak 2. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan membuat

salinan untuk tujuan pengajian sahaja 3. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan membuat

pendigitan untuk membangwlkan Pangkalan Data Kandungan Tempatan 4. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malays ia Sarawak dibenarkan membuat

salinan tesisllaporan ini sebagai bahan peltukaran antara institusi pengajian tinggi 5. · Sila tandakan 0

D (rnengandungi maklumat yang berdarjah keseJamatan a tau SULIT kepentingan sepetti termaktu b di dalam AKTA RAHSIA RASMJ 1972)

D TERHAD (mengandungi maklumat terhad yang telah ditentukan o Jeh organisasilbadan di mana penyelidikan dijalankan)

I V I TIDAK TERHAD

, £/Jl X

Tanda'Gn~an Penuli s , ~,anQataf115' 1 Penyeli a

Tarikb I~ ~€ IZbI~ Iankb 1.2.... G. '}o I ')..-

Alamat Tetap: Simpang 3 Kampung Alar Pasit, 16250 WakafBaharu, Ke lantan .

Catatan: * Tesis/ Laporan dimaksudkan sebagai tesis bagi Ij azah Doktor Falsafah, Sarjana dan Sarja na Muda ,.. Jika Tesis/Laboran ini SULIT atau TERHAO , sila lampirkan surat daripada pihak

berkuasalorganisasi be rkenaan dengan menya takan .sebab dan tempoh Tesi siLaporan ini pe rlu dikelaskan SU LIT atau TERHAD

r

PENGAKUAN

Projek beltajuk Pengurusan Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara, Kelantan

Dalam Menghimpunkan Seribu Pendikir Untuk Satu Bentuk Persembahan Dikir

Barat ini telah disediakan oleh Abdul Hadi bin Ahmad dan telah diserahkan kepada

Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif sebagai memenuhi syara! untuk Ij azah Sarjana Muda

Seni Gunaan dengan Kepuji an Pengurusan Seni,

Diterima untu periksa oleh:

(Tn, Hj , Mohd Ghaz i bin Abdull ah)

Tarikh:

I ~, ~. ').VrY Ilj Mobd GhllZl1. Abdullah

P<n.,ynt:lh J<.u..u. fnlrulll & " UN] . '01 tJu.o.aau dna JV"~ri" VERSITI MALAI'SIA S,\RA\;;'U\:

PENGHARGAAN

Assalamualaikum W.B.T dan Salam Sejahtera

Bersyukur saya kehadrat illahi dengan limpah kurnianya dapat saya menyiapkan

Penyelidikan Tahun Akhir Pengurusan Seni. Di kesempatan in;, saya ingin merakamkan

setinggi-tinggi penghargaan kepada Tn. Hj. Mohd Ghazali bin Abdullah yang

merupakan selaku penyelia untuk penyelidikan ini yang banyak membantu dan

memberi tunjuk ajar kepada saya. Tidak lupa juga kepada Dr. Noria Tugang, Cik Karen

Audrey, En. Jndra Utama dan Dr. Anna Durin seJaku pensyarah program yang banyak

memberi tunjuk ajar sepanjang menjayakan penyelidikan ini. Berkat dan sokongan

daripada mereka telah menyemarakkan semangat saya untuk meneruskan penyelidikan

ini waJaupun terpaksa menghadapi pelbagai masalah serta cabaran yang dialami.

Di samping itu, penghargaan terima kasih juga diucapkan kepada pihak Jabatan

Kebudayaan dan Kesenian Negara, Kelantan terutamannya En. Nazali bin Wahab, En.

Hazeme bin Said dan En. Nasrol bin Jaafar atas komitmen yang diberikan dalam

menjayakan penyelidikan ini.

Selain itu, setinggi penghargaan yang tidak terhingga juga di tujukan kepada ahli

keluarga yang tercinta terutamanya bonda tercinta Pn. Halimah binti Jusoh atas

sokongan langsung mahupun tidak langsung yang telah di berikan dalam menyiapkan

penyelidikan ini. Tanpa berkat dan doa mereka tidak mungkin saya berjaya menyiapkan

penyelidikan ini dengan sempurna.

11

Tidak lupa juga kepada rakan-rakan sepelJuangan yang disayangi banyak

memberi sokongan serta nasihat kepada saya dalam menyiapkan penyelidikan ini. Akhir

kat a dari saya, terima kasih atas segalanya. Selamat majujaya.

Jasa kalian amat dihargai.

Sekian, terima kasih .

III

~Slt IG.idlllat Maklurut Akadt'mi.k tfNIVI.'RSm MALAYSIA SAItAWAK

lSI KANDUNGAN

Halaman tajuk

Borang pengesahan status laporan

Pengakuan

Penghargaan 11-111

Abstrak XI

Abstract X11

BAB SATU (PENGENALAN)

1.1 Pengenalan 1-2

1.2 Sejarah .Tabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara 2-3

1.2.1 Latar Belakang .T abatan Kebudayaan dan Kesenian Nega ra, Kelantan 3-8

1.3 Pelmasalahan Kaj ian 9-10

1.4 Objektif Kajian 10

1.5 Persoalan Kaji an II

1.6 Kerangka Kajian 12-14

I.7 Skop Kajian 14-15

1. 8 Pengumpulan Data 15-16

1.9 Batasan Kajian 16-17

1.10 Kepentingan Kajian 17-18

l.ll Penyampaian Kaji an 18-20

IV

BAB DUA (SOROTAN KESUSASTERAAN)

2. 1 Pengenalan

2.2 Kaitan Kajian Dengan Aspek Pengurusan

2.2. 1 Kaitan Kaj ian Dengan Pengurusan Organisasi

2.3 Kaitan Kajian Dengan Jabatan Kebudayaan Dan Kesenian Negara, Kelantan

2.4 Kaitan Kajian Dengan Aspek Pengurusan Persembahan

2.4.1 Kaitan Kajian Dengan Persembahan Dikir Barat

2.5 Kaitan Kajian Dengan Dikir Barat

2.5 .1 Kaitan Kajian Dengan Alat-Alal Muzik Dikir Barat

2.6 Kaitan Kajian Dengan Pembinaan Kumpulan

2.7 Kesimpulan

BAB TlGA (METODOLOGI KAHAN)

3.1 Pengenalan

3.2 Lokasi Kajian

3.3 Kaedah Kajian

3.4 Data

3.4.1 Data Primer

3.4.2 Data Sekunder

3.5 Populasi

3.6 Persampelan

3.7 lnstrumen Kajian

3.8 Kesimpulan

2 1

22-23

24-26

26-27

28-29

30-3 1

31-33

33-35

35-3 6

36

37

38

38-39

39

39-41

41

41-42

42-44

45

45-46

v

BAB EMPAT (ANALISA DAN DAPATAN KAJIAN)

4.1 Pengenalan

4.2 Latar Belakang Inform an

4.3 Memaparkan Konsep Pengurusan J abatan Kebudayaan dan Kesenian Negara, Kelantan Dalam Menghimpunkan Seribu Pendikir Untuk Satu Bentuk Persembahan Dikir Barat

4.4 Mengkaji Bentuk-Bentuk Persembahan Yang Dilakukan 01eh Seribu Pendikir DaJam Satu Bentuk Persembahan Dikir Barat Yang Diuruskan Oleh Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara, Kelantan

4.5 MenganaJisis Cabaran-Cabaran Yang Dihadapi Oleh Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara, Ke1antan Dalam Menghimpunkan Seribu Pendikir Untuk Melakukan Satu Bentuk Persembahan Dikir Barat

4.6 Kesimpulan

BAB LIMA (CADANGAN DAN RUMUSAN KAJIAN)

5.1 Pengenalan

5.2 Rumusan

5.3 Cadangan Kepada Organisasi

5.4 Cadangan Untuk Kajian Akan Datang

5.5 Kesimpulan

RUJUKAN

LAMPlRAN

Lampiran A

Lampiran B

Lampiran C

Lampiran D

Lampiran E

Lampiran F

47

48

49-61

61-70

71 -74

74-75

76

76-80

80

81

81

82-84

85

85

86

87

88

89-93

94

V!

ABBREViATIONS I KEPENDEKKAN

JKKN Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara

KEKKWA Kementerian Perpaduan, Kebudayaan, Kesenian dan Warisan Malaysia

KPKK Kementerian Penerangan, Komunikasi dan Kebudayaan

KPKKW Kementerian Perpaduan Kebudayaan Kesenian dan Warisan

PKMA Pusat Kbidmat Maklumat Akademik

PMS Program Merakyatkan Seni Budaya

UNlMAS Univers iti Malaysia Sarawak

NCO Non Government Organization (Badan-badan bukan kerajaan)

Vll

SENARAI JADUAL

PERKARA MUKASURAT

JADUAL 4.1 PengJibatan KumpuJan Mengikut Daerah 52

JADUAL 4.2 Tenaga Kerja Serta Tenna Tugas 54

JADUAL 4.3 Susunan Persembahan Temasya Dikir Barat 67-68

JADUAL 4.4 Artis Yang Memegang Peranan Sebagai Penyanyi 69

JADUAL 4.5 Artis Yang Memegang Peranan Sebagai Tukang Karut 69

JADUAL 4.6 Artis Yang Memegang Peranan Sebagai Tok Juara 70

V111

SENARAIRAJAH

PERKARA MUKASURAT

RAJAH 1.1 Lokasi Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara, Kelantan 7

RAJAH 1.2 Carta Organisasi Jabatan Kebudayaan dan Kesen ian Negara, Kelantan 8

RAJAH 4.1 Pentas Auditorium Kompleks Jabatan Kebudayaan dan Kesenian

RAJAH 1.3 Kerangka T eori The Fan 12

RAJAH 1.4 Pengadaptasian Kerangka Teori The Fan Kepada Kajian 13

Negara, Kelantan 57

IX

SENARAI FOTO

PERKARA MUKASURAT

48

FOTO 4.2 Keselwuhan Seribu Pendikir Melakukan Persembahan Temasya Oikir Barat 50

FOTO 4.10 Posisi Tok Juara Dan Tukang Karut Oalam Melakukan

FOTO 4.3 Pendikir Oikalangan Kanak-Kanak Yang Oiletak Oi Bahagian Tangga Laluan Penonton 51

FOTO 4.4 Pemakaian Oleh Awak-Awak Pendikir 58

FOTO 4.5 Pemakaian Oleh Tok Juara Oengan Tukang Karut 59

FOTO 4.6 Pemuzik Menggunakan Peralatan Oikir Barat Oalam Persembahan 60

FOTO 4.7 Seribu Pendikir Di SUSWl Oalam Bentuk Barisan 62

FOTO 4.8 Posisi Pendikir Kanak-Kanak Di Atas Pentas Utama 63

FOTO 4.9 Posisi Pendikir Kanak-Kanak Yang Berada Oi Bahagian Tangga Laluan Penonton 63

Persembahan Temasya Oikir Barat 64

FOTO 4.11 Posisi Pemuzik Oikir Barat Dalarn Melakukan Persembahan Temasya Dikir Barat 64

FOTO 4.12 Seribu Pendikir Oisusun Secara Berperingkat 65

FOTO 4.1 Latar Belakang Infonnan

x

ABSTRAK

Kajian ini bertujuan melihat pengurusan yang dij alankan oleh J abatan Kebudayaan dan

Kesenian Negara, Kelantan dalam menghimpunkan seribu pendikir untok sato bentuk

persembahan Dikir Bara!. Kajian ini meneliti pendekatan yang digunakan oleh Jabatan

Kebudayaan dan Kesenian N egara, Kelantan men gurus dan melaksanakan seribu

pendikir dalam sato bentuk persembahan Dikir Barat serta cabaran dan keupayaan

membentuk persembahan dalam kwnpulan yang besar memperlihatkan keunikan yang

perlu dianalisis secmoa mendalamo Objektif kajian ini yang ingin dicapai ialah (i)

memaparkan konsep pengurusan Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara, Kelantan

dalam menghimpunkan seribu pendikir untuk satu bentuk persembahan Dikir Barat, (ii)

mengkaji bentuk-bentuk persembahan yang dilakukan oleh seribu pendikir dalam satu

bentuk persembahan Dikir Barat yang diuruskan oleh Jabatan Kebudayaan dan

Kesenian Negara, Kelantan, (iii) menganalisis cabmoan-cabaran yang dihadapi oJeh

Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara, Kelantan dalmu menghimpunkan seribu

pendikir untuk meJakukan satu bentuk persembahan Dikir Baral. Kajian ini

menggllnakan kaedah kllalitatif iaitu kaedah temubllaJ yang dijalankan kepada pekerja

di J abatan Keblldayaan dan Kesenian N egara, Kelantan, berdasarkan penontonan video

Temasya Dikir Barat dan foto Temasya Dikir Baral. Menerusi dapatan kajian ini

dirumllskan bahawa pihak pengurusan merangka peJbagai strategi dalam menyatokan

seribu pendikir iaito dengan membuat perancangan teliti serta membllat penyusunan

aktiviti yang tersUSlln dalam mengllruskan satu bentllk persembahan Dikir Bara!.

Xl

ABSTRACT

This research aims at the management carried out by the Department of Culture and

Arts, Kelantan in gathering thousands ofpendikir for a Dikir Barat presentation. This

study examines the approaches used by the Department of Culture and Arts, Kelantan

to manage and implement thousands ofpendikir in Dikir Barat in nature and challenges

and the ability to form a large group ofpe/formers in the unique show to he analyzed in

depth. The aim ofthe objective of this study is (i) to show the concepl ofDepartmenl of

Culture and Arts, Kelantan in gathering thousands of performers for a Dikir Baral

presentation (ii) to review the forms ofpresentation made by the thousand in a single

presentation pendikir Dikir Barat managed by the Department of Culture and Arts,

Kelantan, (iii) analyze the challenges fuced by the Department of Culture and Arts,

Kelantan in gathering thousands of pendikir to do a presentation Dikir Barat. This

study uses the qualitative method which is by carry out interview sessions with the

employees in the Department olCulture and Arts, Kelantan, based on viewing the video

of Temasya Dikir Barat and photos of Temasya Dikir Baral. Through this study it can

be concluded that the management is coming up with strategies that combine a

thousand ofpendikir with a robust planning and in making arrangements in organized

activities to manage a Dikir Barat presentation.

Xli

BABSATU:PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan

, Azran Fitri Rahim (2011), Kelantan sememangnya kaya dengan pelbagai

khazanah alam dan juga kebudayaan masyarakatnya. Salah satu daripada kebudayaan

tersebut adalah Dikir Barat yang sudah menjadi darah daging rakyat di negeri Kelantan .

Dikir Baral merupakan salah satu identiti bagi negeri Kelantan. Sehubungan dengan itu ,

.Tabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara, Kelantan merupakan institusi kebudayaan

yang memainkan peranan dalam memajukan seni Dikir Baral di Kelantan. Antara

kemajuan yang telah dilakukan oleh labatan Kebudayaan dan Kesenian Negara,

Kelantan ialah dengan menghimpunkan seribu pendikir untuk melakukan satu bentuk

persembahan Dikir Baral.

Menurut Za inal l aslan (2008:93), menjelaskan bahawa Kelantan adalah negeri

yang maju dengan seni huda ya dan mempun yai pelbaga i kegiatan seni yang amat tinggi

nilai nya serta merupakan nadi kepada kencah perkembangan seni budaya . Dalam

mencapa i matlamat negeri yang tinggi dengan seni budaya, labatan Kebudayaan dan

Kesenian Negara, Kelantan adalah satu institusi kerajaan yang merupakan penggerak

dalam mempergiatkan aktiviti-aktiviti serla program-program kesenian dan kebuda yaan

khususnya persembahall Dikir Barat di Kelantan.

Menurut Khadijah Ibrahim (201 1), bagi menyemarakkan lagi seni budaya

warisan, .Tabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara, Kelantan telah mengadakan

pelbagai aktiviti dalam menaikkan dan mengembangkan seni persembahan Dikir Barat

1

di Kelantan. Anta ra aktiviti yang tel ah dijalankan ialah Temasya Oikir Barat Perdana

Himpllnan .Tuara-Juara Oikir Barat dan Pergendangan Perdana 20 II . Temasya Oikir

Barat Perdana tersebut mempakan himpunan juara-juara Oikir Barat yang mempunya i

seribu pendikir dalam mempersembahkannya.

Temasya Oikir Barat Perdana tersebut adalah bempaya memberi mang dan

pe!uang kepada penggiat seni mengembangkan dan memartabatka n budaya bangsa serta

menyemai mina t dan penghayatan masyarakat pe!bagai kaum terhadap kesenian muzik

tempatan. Oleh ha l yang demi kian, Jabatan Kebudayaan dan Kes enian Negara, Kelantan

mempakan institusi kebudayaan yang berperanan dalam memperlihatkan bagaimana

pengumsan acara, pengendalian, perlaksanaan persembahan dan kebajikan pendikir

secara terslisuo.

1.2 Sejarah Jabatan Kebudayaan Dan Kesenian Negara

Menumt Chan Mee Chin (2007), .Tabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara

(.lKKN) mempakan sebuah agensi di bawah Kementerian Penerangan, Komunikas i dan

Kebudayaa n (KPKK) yang bertanggungjawab melaksanakan aktiviti-akl:iviti kesenian

dan keblldayaan di Ma laysia. Sejarah .TKKN bermu!a pada tahun 1953 iaitu bahagian

keb udayaan yang ditubuhkan di bawah Kementerian Kebajikan Masyarakat dan pada

tahun ! 964 , bahagian kebudayaan di!etakkan di bawah naungan Kementerian

Penerangan.

Menllmt Chan Mee Chin (2007), menje!askan lag i bahawa pad a tahun 1972

bahagian keblldayaan berada di Kementerian Kebudayaan, Belia dan Sukan berikutan

berlakunya penggubalan Dasar Kebudayaan KebangsaaJl pada tahun 1971. Pada tahun

2

1987, kom ponen ' kebud ayaan' dipind ahkan daripada Kemen terian Kebudayaan, Be lia

dan Sukan dan digandingkan dengan Pe rbadanan Kamaj uan Pelanco ngan Malaysia

dengan mewujudkan sebuah kementerian bam bergelar Kemente rian Pelancongan dan

Kebuda yaan. Pada tahun 1992 strukrur kementerian ini dim antapkan dan diberi nama

bam iairu Kementerian Kebudayaan, Kesenian dan Pelancongan.

Pada tahun 2004, bahagian kebudayaan adal ah bemaung di bawah Kementerian

Kebudayaan, Kesenian dan Warisan (KEKK WA) dan di naik taraf kepada l abatan

Kebudayaan dan Kesenian Negara (JKKN) pada tahun 2005. Pewujudan bahagian baru

JK KN iairu bahagian perancangan, penyelidikan dan pembangunan adalah pada tahun

2007. Pada tahun 2008, JKKN sebagai salah saru agensi di bawah Kementerian

Perpaduan Kebudayaan Kesenian dan Warisan (KPKKW) dan pada 2009 pula, .TKKN

bemaung di bawah Kementerian Penerangan Komunikasi dan Kebudayaan (KPKK)

hingga sekarang.

1.2.1 Latar Belakang Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara,

Kelantan

Menurut Nor Aini binti Md Daud (2008), labatan Kebudayaan dan

Kesenian Negara, Kelantan teJah ditubuhkan pad a J Mac J 993 yang terletak di

Zon Timur iaitu Lot 839, .Talan Long Yunus Ko ta Bham, Kelantan . .Tabatan

Kebudayaan dan Kesenian Negara, Kelantan merupakan sebuah jabatan kerajaan

ya ng berada di bawah naun gan langsung Kementerian Penerangan Komunikasi

dan Kebudayaan (KPKK).

3

Menurut Nor Aini binti Md Daud (2008), menjelaskan lagi bahawa aspek

yang ditekankan oleh Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara, Kelantan

dalam menjalankan aktiviti adalah menjurus kepada pembangunan negara,

merakyatkan aktiviti seni dan budaya, mengekalkan wari san negara melalui

penyelidikan dan pemuliharaan, mempertingkatkan kegiatan kebudayaan dan

kesenian bagi menggalakkan penglibatan dan pcnghaya tan kebudayaan

keban gsaa n, pengembangan kebudayaan dan kesenian melalui projek-projek di

bawah pengukuhan dasar, pengembangan dan pendidikan seni , pengukuhan

masyarakat berbudaya yang bersatu padu, aman dan maju serta pengukuhan nilai

moral dan rohaniah yang berteraskan keperibadian kebangsaan.

Mela lui sumber daripada Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara,

Kelantan, Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara, Kelantan merupakan

teraju ataupun tunggak utama dalam pembentukkan Kebudayaan dan Kesenian

Negeri Kelantan. Pelbagai usaha yang menyeluruh dilakukan bagi membentuk

dan mewujudkan masyarakat yang cintakan kebudayaan dan kesenian. Usaha

dan peranan yang dimainkan oleh labatan Kebudayaan dan Kesenian Negara ,

Kelantan ini amat penting kerana telah menyumbangkan kepada pembentukkan

bangs a bagi mewujudkan negara yang cemerlang, gemilang dan terbilang.

Visi Jabatan Kebudayaan Dan Kesenian Negara, Kelantan adalah

melahirkan masyarakat Malaysia yang berbudaya bel1eraskan gagasan

IMalaysia . Terdapat riga misi yang te lah di te tapkan oleh Jabatan Kebudayaan

dan Kesenian Negara, Kelantan iaitu (i) mempergiatkan usaha mengekal dan

memulihara seni budaya, (ii) mengembangka n kebudayan dan keseni an melalui

us aha memupuk, membimbing, merakyat dan menyemarakkan semangat seni

4

....KIYIII.... M.ldulJl~1 ~bl1.·lIli'" \Jl'CVUiI1l MALArSlA SAKAWA)(

budaya dan yang terakhir adalah (iii) menggalakkan dan meluaska n promosi

seni budaya.

Terdapat lima fungsi .Tabalan Kebudayaan dan Kesenian Negara, Kelantan iaitu:

• Menyelaraskan pelaksanaan Dasar Kebudayaan Kebangsaan dan

Program Kebudayaan di Peringkat Negeri.

• Mengumpulkan maklumat-maklumat dari segi kebudayaan dan kesenian

sebagai panduan untuk mengadakan proj ek-projek di peringka( negeri .

• Menasihati Kerajaan Negeri, Kerajaan Tempatan dan pihak indi vidu d i

bidang kebudayaan dan kesenian.

• Mewujudkan sumber dan maklumat di bidang kebudayaan dan kesenian

di peringka t negeri dalam menyediakan kemudahan untuk perkembangan

kebudayaan.

• Memberi banruan dan nasihat kepakaran kepada agensi-agensi di negeri

dalam usaha-usaha menghidupkan kebuda yaan dan kesenian.

Dalam bahagian organisasi .Tabatan Kebudayaan Dan Kesenian Negara,

Kelanatan, terdapal bahagian pengembangan seni yang bertanggungjawab dalam

membuat perancanga n, penyelarasan, pelaksanaan dan pemantauan dalam setiap

program atau akti viti pengembangan seni . Anta ra aktiviti pengemba ngan seni

yang dija lankan oleh jabatan ialah teater, seni muzik, turia n, seni tampak, bahasa

dan persuratan serta permainan tradisiona l.

Terdapat beberapa program yang dij alankan oleh .Tabatan Kebudayaan

Dan Kebudayaan Negara, Kelantan melalui bahagian pengembangan seni iaitu

5

Program Merakyatkan Seni Budaya (PMS), Program Pencungkilan Bakat,

Program Kecemerlangan Seni, Bengkel Kemahiran Seni dan sebagainya.

Program bahagian pengembanga n seni ini te lah dilaksanakan dengan

baik sejak beberapa tahun lalu dan sering mendapat tempat di hati rakyat

disebabkan ianya bersifat rakyat, mesra masyarakat, mempunya i sa luran mesej

yang ba ik dan melibatkan penyertaan daripada selul1lh masyarakat. Selain itu

juga, ianya memberi input yang baik kepada Kerajaan Persekutuan melalui jasa

baik wakil rakyat yang tUl1lt bersama pada setiap program.

Rajah 1.1 berikut menunjukkan pela lokasi .Tabatan Kebudayaan dan

Kesenian Negara, Kelantan iaitu berada d i Tanjung Chat daerah Kota Bhal1l.

Manakala rajah 1.2 berikut menunjukkan carta organisasi Jabatan Kebudayaan

dan Kesenian Negara, Kelantan bagi tahun 20 I I .

6

o

r-, M aSII C r "IIHHl T",ri Ur1 ;tChllt! I

'---'

o 7 ~\!"'tn

Ij,--­Ma5j!d

TtJrll!.ln Udn

Mu m l

JABATAN KEBUDAYAAN DAN KESENIAN NEGARA,

KHANTAN

o S~~$H) M!I1'f~k

{he-II

----_..... Kot P~nUiI o,h ay'.!

LllJ lar,

Rajah 1.1 : Lokasi Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara, Keiantall (Sumber : Jabatan Kebudayaan dan Keseniall Negara, Kelalltan)

7

J AtlATAN KFBUDAYAAN DAN KES£NIAN NEGA1<A, KELANTAN

TlMPLUI_""'11'''1'11 (II'~.L'Jj

O"'~~I1I'''J (.It 1\011 )

~!:,,-~ilIIk~.~~~!~ r~ I H '" I' , ..... lit ' 1>111

1JI.OI1T._fl«JUI RKI '/IAIY~ iliff' '!if " c " ....'A ~I_ ....... ·IP'I

Rajah 1.2 Cal·ta Organisasi Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negam , Kelantan.

(Sumber Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara, Kelantan)

8

1.3 Permasaiahan Kajian

Menurut Chua Yan Piaw (2006), permasalahan kajian merupakan isu yang

timbul, yang menarik perhatian atau menjadi penggerak serta dorongan untuk

melakukan kajian keatasnya. Menurutnya lagi, dalam penulisan cadangan penyelidikan,

masalah amat penting kerana ianya merupakan faktor pertimbangan utama sama ada

kaj ian perlu di lakukan atau tidak.

Pengurusan merupakan elemen yang penting dalam konteks pengurusan aktivi ti

persembahan kebudayaan dan kesenian. Jabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara,

Kelantan merupakan institusi kebudayaan yang berperanan dalam memperlihatkan

bagaimana pengurusan acara, pengendalian, perlaksanaan persembahan dan kebajikan

pend ik ir secara tersusun.

Oleh kerana itu, bagi merealisasikan semangat gagasan I Malaysia dan ke arah

penyatuan, perpaduan rakyat Kelantan serta menyemarakan seni budaya tempatan,

maka .Tabatan Kebudayaan dan Kesenian Negara, Kelantan telah menghimpunkan

seribu pendikir dengan mengajurkan persembahan Temasya Dikir Barat Kelantan yang

di anggotai olehjuara-juara pendikir dari seluruh daerah di Kelantan.

Menurut Azran Fitri Rahim (2011), dalam Utusan Malaysia menjelaskan

bahawa persembahan Temasya Dikir Barat Kelantan adalah mewakili 47 kumpulan

Dikir Barat dari seluruh negeri Kelantan mengadakan persembahan yang serentak di

Auditorium Kompleks Kebudayaan dan Kesenian Negara, Kelantan .

Oleh itu , kajian ini meneliti pendekatan yang digunakan oleh .Tabatan

Kebudayaan dan Kesenian Negara, Kelantan mengurus dan melaksanakan seribu

pendikir dalam satu bentuk persembahan Dikir Bara!. Di samping itu , keupayaan dan

9