chapter 3 monopolistik_oligopoli

Noor Sa’adah Sabudin

Disediakan Oleh

3

BA

B

Pasaran Monopolisti

k & Oligopoli

NOOR SA’ADAH SABUDIN

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

2 of 51

BAB 3 PASARAN MONOPOLISTIK DAN OLIGOPOLI

3.1 Persaingan Monopolistik

3.1.1 Ciri-ciri Pasaran

3.1.2 Keseimbangan jangka pendek & jangka

panjang

3.1.3 Kecekapan Ekonomi

3.2 Pasaran Oligopoli

3.2.1 Ciri-ciri Pasaran

3.2.2 Keseimbangan Pasaran

3.2.3 Model Cournot

3.3 Teori Permainan

3.3.1 Permainan Bekerjasama dan Tidak

Bekerjasama

3.3.2 Strategi Dominan dan Keseimbangan

Nash

3.3.3 Persaingan dan Pakatan:Dilema

Banduan

3.4 Kartel

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

3 of 51

Persaingan Monopolistik dan Oligopoli

●Persaingan monopolistik Pasaran di mana firma boleh masuk secara bebas, setiap mengeluar produk yang berlainan jenama atau versinya secara sendiri.

●Oligopoli Pasaran di mana terdapat beberapa firma yang bersaing antara satu dengan yang lain, dan kemasukan firma lain adalah dihalang.

●Kartel pasaran di mana beberapa atau semua secara eksplisit bekerjasama dan berpakat menentukan tingkat harga dan output untuk memaksimum untung secara bersama.

3.1

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

4 of 51

Pasaran Persaingan monopolistik3.1

Pengenalan

-Keluaran antara firma bagi jenis barang yang sama adalah berbeza menikut jenama.

-Cth berbeza dari segi rasa, pembungkusan, warna, kualiti dan reputasi produk.

-Seorang pengguna yg setia sanggup bayar harga yg tinggi untuk sabun jenama ‘A’, tetapi tidaklah terlalu tinggi daripada harga sabun jenama lain.

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

5 of 51


Pengenalan

-Oleh itu, walaupun firma mempunyai kuasa monopoli, tetapi kuasa monopolinya terhad kerana pengguna boleh menggantikan barang tersebut dengan barang lain.

-Oleh itu keluk permintaan sabun adalah anjal kerana kuasa monopoli yg terhad.

-Ini bermaksud, firma boleh mengenakan harga yg lebih tinggi, tetapi tidaklah terlalu tinggi dari kos marginalnya.

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

6 of 51


Ciri Pasaran

1. Penjual yg ramai Setiap firma bertindak bersendirian. Ia seolah-olah seperti firma

PPS, tetapi firma monopolistik bukan penerima harga, malah ia merupakan penentu harga.

2. Mengeluarkan barang yg boleh dibezakan Firma bersaing dengan menjual produk yang berbeza, boleh

diganti tetapi bukan pengganti sempurna. Dalam kata lain, keanjalan harga silang adalah besar tetapi bukan infiniti.Barangan boleh dibezakan dari segi jenama, pembungkusan dan lain-lain

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

7 of 51


Ciri Pasaran

3. Pelbagai Dimensi Persaingan Persaingan berlaku dalam banyak cara, seperti melalui

perbezaan produk, pengiklanan, perkhidmatan dan taburan outlet.

4. Kebebasan Keluar Masuk Industri Adalah mudah untuk firma baru masuk pasaran dengan

jenamanya sendiri dan bagi firma sedai ada untuk keluar bila tidak menguntungkan.

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

8 of 51


Keseimbangan J.Pendek & J.Panjang

- Sepertimana firma monopoli, firma monopolistik mempunyai keluk permintaan yg mencerun ke bawah.

- Ini bererti ia mempunyai kuasa monopoli.

- Walaubagaimanapun, oleh kerana ia mempunyai ciri PPS, iaitu kebebasan keluar masuk pasaran, maka ia hanya mendapat untung normal dalam j. panjang.

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

9 of 51

3.1

Keseimbangan j.pendek tercapai apabila MR=MC.

Olh kerana ciri pdk keluarannya berbeza dgn firma lain, maka keluk permintaan DSR mencerun kebawah, menunjukkan kuasa monopoli yg kecil.

Kuantiti yg memaksimumkan keuntungan ialah QSR pada harga PSR.

Firma persaingan monpolistik dlm jangka-pendek dan jangka panjang

Rajah 3.1

Pasaran Persaingan monopolistik


Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

10 of 51

3.1

Harga melebihi kos marginal dan firma ada kuasa monopoli

Dlm j-pdk (a), harga melebihi kos purata, maka firma mendapat untung (kawasan berlorek).


Rajah 3.1



Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

11 of 51

3.1

Dalam jangka panjang, untung ini menarik firma baru dengan jenama saingan lain. Pembahagian pasaran firma jatuh, dan keluk permintaan mencerun ke bawah.

Pada keseimbangan J-pjg (b) p= AC, supaya firma mendapat untung ekonomi sifar walaupun firma ada kuasa monopoli.

Rajah 3.1 (Sambungan)




Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

12 of 51

3.1

Dalam PPS, P=MC.

Keluk Permintan firm adalah mendatar, menjadikan titik untung ekonomi sifar berlaku pada titik minimum kos purata.

Perbandingan Keseimbangan Persaingan Monopolistik dan Keseimbangan PPS

Rajah 3.2


Kecekapan Ekonomi

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

13 of 51

3.1

Dalam persaingan monopolistik, harga lebih tinggi dari kos marginal.

Maka, wujud kerugian luput (kawasan berlorek)

Keluk permintaan mencerun ke bawah, maka tingkat untung berada pada bahagian kiri titik minimum kos purata. Lebihan kapasiti (excess capacity) ini adalah tidak cekap kerana kos purata sedang menurun, bukan di titik minimum.

Perbandingan Keseimbangan Persaingan Monopolistik dan Keseimbangan PPS

Rajah 3.2 (sambungan)

Dalam kedua-dua pasaran, kemasukan firma baru sehingga untung menjadi sifar.

Dalam menilai persaingan monopolistik, ketidakcekapan ini mesti diseimbangkan dengan lebihan kepada pengguna dari diversiti produk.


Kecekapan Ekonomi

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

14 of 51

3.1

TABLE 12.1 Elasticities of Demand for Brands of Colas & Coffee

Brand Elasticity of Demand

Colas Royal Crown –2.4

Coke –5.2 to –5.7

Ground coffee Folgers –6.4

Maxwell House –8.2

Chock Full o’Nuts –3.6

Kecuali Royal Crown dan Chock Full o’ Nuts, semua minuman cola dan kopi agak anjal. Dengan keanjalan −4 kepada −8, setiap jenama mepunyai kuasa pasaran yang terhad. Ini adalah perkara biasa dalam persaingan monopolistik.


Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

15 of 51

Pasaran Oligopoli3.2

Pengenalan

Dalam pasaran oligopoli, produk mungkin boleh dan mungkin tidak

boleh dibezakan.

Apa yang penting hanya beberapa firma sahaja yang

bertanggungjawab kepada semua atau sebahagian besar jumlah

pengeluaran.

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

16 of 51


Pengenalan

Dalam sesetengah pasaran oligopoli, beberapa atau semua firma

mendapat untung yang nyata dalam j-pjg kerana wujud halangan

kemasukan atau barriers to entry, yang menjadikan ianya sukar

atau tidak memungkinkan firma baru untuk masuk.

Contoh industri oligopolistik => automobil, besi, aluminum,

petrokimia, barangan elektrik dan komputer.

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

17 of 51


Ciri-ciri

1. Terdapat sedikit penjual dan ramai pembeli.

Andaian dalam oligopoli ialah firma bergantung antara satu

sama laian, di mana setiap firma sedar tindakannya akan

mempengaruhi firma lain dan juga tidakan firma laian akan turut

memberi kesan kepadanya. Saling bergantungan antara firma

ini menjadi ciri uata pasaran oligopoli.

2. Firma mengeluar dan menjual barangan yang homogen

atau barang yg boleh dibezakan.

Aluminium adalah cth barangan homogen yg dikeluarkan oleh

firma oligopoli, manakala kereta adalah barangan yg boleh

dibezakan di pasaran oligopoli.

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

18 of 51


Ciri-ciri

3. Terdapat sekatan untuk firma baru memasuki industri.

Halangan yang paling utama untuk memasuki pasaran oligopoli

ialah ekonomi bidangan, hak cipta, kawalan eksklusif dan

sumber semulajadi.

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

19 of 51

3.2

Dalam pasaran oligopoli, firma akan tetapkan harga & kuantiti

berdasarkan gelagat dan strategi firma lawan. Pada masa yg

sama, keputusan pihak lawan adalah bergantung kepada

keputusan awal firma.

Bila satu pasaran berada pada keseimbangan, firma akan

membuat segala yang terdaya & terbaik dan tidak ada sebab atau

alasan untuk menukar harga atau kuantiti.

Keseimbangan Nash Set strategi atau tindakan di mana setiap

firma membuat yang terbaik diberi tindakan firma pesaing.

Keseimbangan dalam Pasaran Oligopoli

Pasaran Oligopoli

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

20 of 51

3.2

Model Cournot

● Model Cournot Model oligopoli di mana firma mengeluar barang yang homogenus, setiap firma menganggap output pesaing sebagai tetap, dan semua firma menentukan secara serentak kuantiti pengeluaran.

• Model ini diperkenalkan oleh ahli ekonomi Peranchis, Augustin Cournot pada tahun 1838.

• Andaian model ini ialah firma mengeluarkan barangan yg serupa dan mengetahui keluk permintaan pasaran.

• Setiap firma mesti memilih berapa banyak yg hendak dikeluarkan, dan 2 firma membuat keputusannya dalam masa yg sama.

Pasaran Oligopoli

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

21 of 51

3.2

Model Cournot

● Apabila membuat keputusan pengeluaran, setiap firma akan ambil kira tingkah laku pihak lawannya. Kedua2 firma akan saling bergantungan antara mereka dalam menentukan output dan harga masing2.

• Dalam model ini, setiap firma menganggap tahap output pihak lawan adalah tetap dan kemudian mereka membuat keputusan berapa banyak yg akan mereka keluarkan.

Pasaran Oligopoli

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

22 of 51

3.2

Output yang memaksimum untung bagi Firma 1 bergantung kepada banyak mana output yang firma 2 akan keluarkan.

Jika ia fikir Firma 2 tidak mengeluarkan apa2 (output sifar), keluk permintaannya, dilabel D1(0), adalah keluk D pasaran, keluk hasil marginal sebagai MR1(0), akan bersilang dengan keluk kos marginal firma 1, MC1 pada output 50 unit.

Jika Firma 1 fikir Firma 2 akan mengeluar 50 unit, keluk permintaan adalah D1(50), dianjak ke kiri sebanyak jumlah ini. Pemaksimuman untung ialah pada output 25 unit.

Jika Firma 1 fikir Firma 2 akan mengeluar pada 75 unit, Firma 1 akan mengeluar 12.5 unit.

Akhir sekali, jika Firma 1 fikir Firma 2 akan keluarkan 100 unit, maka ia tidak akan mengeluarkan sebarang output.

Keputusan Output oleh Firma 1

Rajah 3.3

Pasaran OligopoliModel Cournot

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

23 of 51

3.2

● Keluk Reaksi Hubungan antara output yang memaksimum keuntungan sesebuah firma dengan jumlah output yang difikirkan akan dikeluarkan oleh pihak lawannya/pesaingnya.

● Keseimbangan Cournot Keseimbangan di mana setiap firma secara tepat menganggap/ menjangka berapa output firma pesaing, lalu menentukan tingkat keluaran outputnya pula.

Keluk reaksi Firma 1 : berapakah output yang dikeluarkan bergantung kepada jumlah output yang dijangkakan akan dikeluarkan oleh firma 2.

Keluk reaksi Firma 2: output F2 sbg fungsi kpd unit output yang dijangka dikeluarkan oleh Firma 1.

Dalam keseimbangan Cournot, setiap firma menganggap secara tepat jumlah yang dikeluar firma pesaing, lalu untung dimaksimumkan. Maka, tiada firma yang akan bergerak dari keseimbangan ini.

Keluk Reaksi dan Keseimbangan Cournot

Rajah 3.4

Pasaran OligopoliModel Cournot

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

24 of 51

3.2Persaingan Harga dgn Barangan Homogenus—Model Bertrand

● Bertrand model Satu model oligopoli di mana firma mengeluar barangan homogenus, setiap firma menganggap harga persaing sebagai tetap, dan semua firma menentukan harga secara serentak. Bagaimanapun , firma akan mementingkan untuk memilih harga daripada kuantiti.

Andaikan keluk permintaan pasaran adalah:

P = 30 – Q

Q1= Q2 = 9,

MC1 = MC2 = $3

Pada keseimbangan Cournot, harga pasaran $12, maka untung setiap firma $81.

Sekarang andaikan setiap firma bertanding dari segi harga dan bukannya kuantiti.

Disebabkan barangan adalah homogen, maka pengguna akan pilih harga yg lebih rendah.

Jika kedua-dua firma kenakan harga yg sama maka kedua2nya akan berkongsi penawaran pasaran

Pasaran Oligopoli

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

25 of 51

3.2Persaingan Harga dgn Barangan Homogenus—Model Bertrand

Keseimbangan Nash dalam Model Bertrand model menyebabkan kedua firma set P =MC: P1=P2=$3. Maka output industri adalah 27 dan setiap firma mengeluar 13.5 unit, dan kedua firma dapat untung ekonomi sifar.

Dalam keseimbangan Model Cournot, oleh kerana setiap firma mengeluar hanya 9 unit, harga pasaran $12. Kini, harga pasaran hanya $3. Dalam keseimbangan Cournot, sepatutnya setiap firma mendapat untung, dalam model Bertrand, harga firma P=MC dan tiada untung positif.

Pasaran Oligopoli

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

26 of 51

3.2 Pasaran Oligopoli

Persaingan Harga dgn Barangan yang Berbeza—Model Bertrand

Dalam pasaran oligopoli, sekurang2nya terdapat sedikit perbezaan barangan. Perkongsian pasaran bukan sahaja ditentukan oleh harga, tetapi juga perbezaan reka bentuk, prestasi dan ketahanan barangan yang dikeluarkan oleh sebuah firma. Dalam kes sebegini, maka lebih baik firma bersaing dari segi harga berbanding kuantiti.

Andaikan dua firma oligopoli mempunyai kos tetap 20 dan tiada kos berubah. Keluk permintaannya ialah:

Keluk Permintaan Firma 1: persamaan 1Keluk Permintaan Firma 2: persamaan 21 1 2

12 2Q P P

2 2 112 2Q P P

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

27 of 51

3.2

P1 dan P2 adalah harga bagi Firma 1 dan Firma 2. Manakala Q1 dan Q2

adalah kuantiti yang dikeluarkan oleh Firma 1 dan Firma 2.

Sekiranya kedua2 firma tetapkan harga pada masa yang sama, kita boleh menggunakan model Cournot untuk mendapatkan keseimbangan. Setiap firma akan pilih harganya sendiri , dengan mengandaikan harga pihak lawan adalah tetap.

Sekarang lihat kepada Firma 1. Keuntungan ialah jumlah hasil tolak kos tetap. Gantikan Q1 dalam persamaan 1, kita akan dapati:

Untung Firma 1:

Harga max untung Firma 1:

Keluk reaksi Firma 1:

Keluk reaksi Firma 2:

1 2134

P P

21 1 1 1 1 1 2

π 20 12 2 20PQ P P PP

1 1 1 2π / 12 4 0P P P

2 1134

P P

Pasaran Oligopoli

Persaingan Harga dgn Barangan yang Berbeza—Model Bertrand

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

28 of 51

3.3

• Oligopoli merupakan struktur pasaran yang paling sukar untuk dianalisa. Ini kerana sifat saling bergantungan di kalangan firma dalam pasaran ini.

• Oleh itu, ahli ekonomi sering menggunakan teori permainan untuk memahami interaksi antara firma dengan lebih baik.

• Teori permainan ialah teknik matematik yang digunakan untuk menganalisa gelagat pemain dalam menentukan keputusan strategik, di mana pemain sentiasa berhati2 dan bergantung kepada tindakan peserta yang lain untuk mencapai objektif yg tertentu. Teori ini dipelopori oleh John Von Neumann (1903-1957), seorang ahli matematik kelahiran Hungary.

Teori Permainan (Game Theory)

Asas Teori Permainan

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

29 of 51

3.3

• Dalam permainan bekerjasama, pemain akan berunding dan berpakat dalam membuat keputusan atau berbincang untuk mendapatkan strategi bersama.

• Contohnya ialah tawar menawar antara pembeli dan penjual penentuan harga. Katakan kos bagi satu barang ialah RM100, pengguna menilai/sanggup bayar sehingga RM200. Maka firma berpakat/berunding tetapkan harga antara RM101-RM199 supaya lebihan pengguna dan keuntungan firma dapat dimaksimumkan.


Permainan Bekerjasama & Tidak Bekerjasama

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

30 of 51

3.3

• Dalam permainan tidak bekerjasama, dua firma bersaing dan mengambil kira gelagat firma lawan dalam menentukan harga. Maka dalam bab ini kita akan memberi tumpuan kepada teori permainan tidak bekerjasama.

• Terdapat beberapa istilah penting yg perlu difahami:

Strategi Terbaik strategi yg dapat menghasilkan pulangan yg terbaik dalam satu2 keadaan.

Strategi Dominan/Unggul strategi dalam satu2 permainan yang memberi keputusan yg terbaik pada diri pemain tanpa memperdulikan apa sahaja strategi yg digunakan oleh pihak lawannya.

Keseimbangan Nash Suatu keadaan di mana setiap pesaing memilih strategi terbaik setelah mengambil kira strategi2 yg dipilih oleh pihak lawannya.


Permainan Bekerjasama & Tidak Bekerjasama

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

31 of 51

3.3 Teori Permainan (Game Theory)

Strategi Dominan

Andaikan firma A dan firma B menjual barang yg hampir sama dan memikirkan samada hendak menggunakan pengiklanan atau tidak. Setiap keputusan firma akan memberi kesan kepada firma lain. Hasil yg mungkin diperolehi ditunjukkan dalam jadual di bawah. Jika kedua2 firma buat keputusan untuk mengiklankan, Firma A akan untung 10 dan Firma B untung 5.

Jadual 3.1: Matriks Ganjaran Permainan Pengiklanan

Firma B

Iklan Tak Iklan

Firma AIklan 10,5 15,0

Tak Iklan 6,8 10,2

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

32 of 51


Strategi Dominan

●Keseimbangan dalam strategi dominan Hasil dari permainan di mana setipa firma buat strategi yg terbaik tanpa mengambil kira strategi firma lawannya lakukan.

Malangnya, tidak semua permainan mempunyai strategi dominan. Katakan permainan telah diubahsuai seperti dalam jadual di bawah:

Jadual 3.2: Permainan Pengiklanan yg Diubahsuai

Firma B

Iklan Tak Iklan

Firma AIklan 10,5 15,0

Tak Iklan 6,8 20,2

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

33 of 51


Strategi dominan: I’m doing the best I can no matter what you do. You’re doing the best you can no matter what I do.

Nash Equilibrium: I’m doing the best I can given what you are doing. You’re doing the best you can given what I am doing.

Masalah memilih produk

Dua syarikat sarapan pagi menghadapi pasaran di mana hanya ada 2 btk sarapan pagi yg boleh diperkenalkan.

Jadual 3.3: Masalah Memilih Produk

Firma 2

Rangup Manis

Firma 1Rangup -5,-5 10,10

Manis 10,10 -5,-5

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

34 of 51


Masalah memilih produk

• Diketahui bahawa matriks ganjaran di sudut kanan atas dan kiri bawah merupakan keseimbangan Nash.

• Keseimbangan Nash:diberi strategi/pilihan pihak lawan, setiap firma akan lakukan yg terbaik dan tiada insentif utk mereka menukar rancangan.

• Setiap keseimbangan Nash adalah stabil kerana sekali strategi itu dipilih, tidak akan ada pemain yg akan mengubahnya.

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

35 of 51


Gambarajah Pokok (kedua2 pemain mempunyai strategi dominan)

Andaikan 2 restoran makanan laut bersaing utk menarik ramai orang datang ke kedai mereka. Kedua2nya memikirkan samada mahu meletakkan harga rendah atau tinggi. Setiap restoran mempunyai strategi dominan masing2 tanpa mengira apapun tindakan restoran lagi satu.

Jadual 3.4: Matriks Ganjaran Harga Makanan Laut

Restoran 2

Harga Rendah Harga Tinggi

Restoran 1

Harga Rendah

R1 =600R2 =300

R1 =900R2 =200

Harga Tinggi

R1 =400R2 =500

R1 =620R2 =100

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

36 of 51


Gambarajah Pokok

Pokok keputusan Restoran 1

Jika Restoran 2 tetapkan Jika Restoran 2 tetapkan

Harga rendah harga tinggi

Restoran 1 Restoran 1

Harga

Rendah

Harga

Rendah

Harga

Tinggi

Harga

Tinggi

600

400

900

620

Strategi dominan restoran 1 ialah mengenakan harga rendah, tanpa mengira samada restoran 2 mengenakan harga tinggi atau rendah.

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

37 of 51


Gambarajah Pokok

Strategi dominan restoran 2 juga mengenakan harga rendah, tanpa mengira samada restoran 1 mengenakan harga tinggi atau rendah.

Pokok keputusan Restoran 2

Jika Restoran 1 tetapkan Jika Restoran 1 tetapkan

Harga rendah harga tinggi

Restoran 1 Restoran 1

Harga

Rendah

Harga

Rendah

Harga

Tinggi

Harga

Tinggi

300

200

500

100

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

38 of 51

3.3

Jadual 3.5: Dilema Banduan

Banduan B

Mengaku Tak Mengaku

Banduan AMengaku 3000, 3000 500, 5000

Tak Mengaku 5000, 500 2000, 2000

● prisoners’ dilemma Teori permainan yan menerangkan bagaiman 2 banduan mestilah membuat keputusan secar berasingan: jika banduan 1 mengaku, dia terima hukuman ringan, rakan terima hukuman berat, tetapi jika kedua-dua tak mengaku, hukuman adalah lebih ringan dari jika kedua-duanya mengaku.

Dilema Banduan


Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

39 of 51

3.3

Jadual 3.5: Dilema Banduan

Banduan B

Mengaku Tak Mengaku

Banduan AMengaku 3000, 3000 500, 5000

Tak Mengaku 5000, 500 2000, 2000

● Permainan ini menerangkan bagaimana gelagat rasional secara individu membawa kepada ketidakcekapan hasil secara bersama.

• Kepentingan diri menjadi keutamaan bagi setiap pemain dan setiap pemain tidak mempercayai setiap tindakan yg diambil pihak lawannya.

Dilema Banduan


Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

40 of 51

Implikasi Dilema Banduan Dalam Penentuan Harga Oligopoli

3.3

● model keluk permintaan terpatah Model oligopoli di mana setiap firma mengalami keluk permintaan yang bengkok pada harga semasa: harga yang tinggi pada permintaan sangat anjal, harga yang rendah apabila permintaan kurang anjal.

Dalam model ini, sekiranya sesebuah firma dalam industri menurunkan harga, firma lain akan ikut, tetapi jika sesebuah firma menaikkan harga, firma lain tidak akan ikut dan terus mengekalkan harga mereka.

Implikasi Teori Permainan (Game Theory)

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

41 of 51

3.3

Ketegaran Harga

Setiap firma percaya bahawa jika ia menaikkan harga atas P*, firma pesaing tidak akan ikut, maka rugi.

Setiap firma juga percaya jia ia kurangkan harga , semua akan ikut, jualan meningkat hanya jika permintaan juga meningkat.

Hasilnya keluk permintaan firma D bengkok pada harga P*, dan keluk MR terputus.

Jika MC bertambah MC ke MC’, firma akn mengeluar pada kuantiti Q* dan mengenakan harga sama P*.Ini bermaksud, walaupun kos naik, firma akan tetap jual pada harga yg sama (wujud ketegaran harga).

Keluk Permintaan Terpatah

Rajah 3.4



Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

42 of 51

3.3

Teori Pimpinan Harga

●price leadership Corak penentuan harga di mana satu firma yang mempunyai bahagian yg besar dalam jumlah jualan mengumumkan harga dan firma pesaing yang mempunyai pengaruh kecil akan ikut.



Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

43 of 51

3.3

Model Firma Dominan (Unggul)

D adalah keluk permintaan pasaran, dan SF keluk penawaran (i.e., the agregat keluk MC) semua firm kecil.

Firma dominan akan menentukan keluk permintaannya DD. Dalam rajah, keluk ini adalah perbezaan antara permintaan pasaran dan penawaran firma kecil.

Pada harga P1, penawaran firma kecil menyamai permintaan pasaran; maka firma dominan tidak menjual pada harga ini. Pada harga P2 atau kurang, firma kecil tidak akan mampu menawarkan barangan, maka firma dominan kuasai permintaan pasaran.

Pada harga antara P1 dan P2, firma dominan mempunyai keluk permintaan DD.

Penentuan Harga oleh Firma Dominan

Rajah 3.5

Implikasi Teori Permainan (Game Theory)Implikasi Dilema Banduan Dalam Penentuan Harga Oligopoli

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

44 of 51

3.3

Model Firma Dominan (Unggul)

Firma dominan mengeluar output QD di mana MRD = MCD.

Harga adalah P*.

Pada harga ini, firma kecil menjual QF

Jumlah jualan QT.


● Firma dominan Firma yang memguasai sebahagian besar dari jumlah jualan dan menentukan harga yang memaksimum untung, dengan ambil kira tindakbalas penawaran firma kecil.



Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

45 of 51

Kartel3.4Pengeluar dalam kartel secara rahsia bersetuju untuk bekerjasama menentukan harga dan output

Analisis Harga Kartel

Faedah Kartel (kepada ahli kartel

Rajah 3.6

Rajah ini menunjukkan industri yg mencapai keseimbangan jangka panjang. Harga ialah P1 dan kuantiti ialah Q1. Idustri ini mengeluarkan output ketika P=MC dan memperolehi keuntungan sifar.

Andaikan firma bergabung dalam industri dan membentuk satu kartel.Harga baru lebih tinggi iaitu PC dan kuantiti lebih rendah, iaitu QC.

Firma akan memperolehi keuntungan sebanyak kawasan berlorek yg boleh dikongsi ahli kartel.

Harga/Kos Per Unit

0 QC Q1 MR P=DD=AR Kuantiti

P1

PC

MC AC

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

46 of 51

Kartel3.4

• Oleh kerana kartel mendatangkan keuntungan, firma mempunyai insentif untuk membentuk kartel daripada bersaing sesama mereka.

• Walaubagaimanapun firma mgkin tidak berupaya membentuk kartel walaupun mempunyai insentif berbuat demikian.

• Begitu juga bagi firma yg telah membentuk kartel, mgkin sukar untuk mengekalkannya.

• Bagi firma yang baru hendak membentuk kaartel, mereka akan menghadapi beberapa masalah seperti undang2 yg mengharamkan beberapa jenis kartel.

• Pembentukan dan pengelolaan kartel juga melibatkan kos yg mungkin sama dengan faedah yg akan diperolehi.

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

47 of 51

Kartel3.4

• Walaupun sah disisi undang2 penggabungan kartel melibatkan kos, lebih2 lagi jika bilangan firma banyak.

• Setiap ahli boleh mengelak untuk tanggung kos dan mendapat faedah lebih dengan membiarkan firma lain melaksanakan tanggungjawab.

• Dengan itu, setiap ahli berpotensi menjadi free rider.

Masalah Pembentukan Kartel

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

48 of 51

Kartel3.4

• Setelah kartel dibentuk, wujud pula masalah pembentukan dasar disebabkan pendapat yg pelbagai kerana kos dan saiz setiap firma adalah berbeza.

• Cth firma A mungkin mencadangkan nsetiap ahli kartel kurangkan output sebanyaak 10%, manakala firma B pula mungkin mengesyorkan firma kartel yg besar kurangkan output sebanyak 15% dan yg lebih kecil kurangkan output sebanyak 6%.

• Lebih ramai ahli, lebih banyak cadangan akan dikemukakan menyebabkan sukar untuk memeterai perjanjian kartel.

Masalah Pembentukan Dasar Kartel

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

49 of 51

Kartel3.4

• Walaupun ahli kartel bersetuju untuk menjana keuntungan yg tinggi, keuntungan itu akan menjadi insentif kepada firma baru di luar industri memasuki industri tersebut.

• Jika ahli kartel sedia ada tidak dapat menghalang pembekal baru memasuki pasaran, kartel mungkin akan berpecah.

Masalah Kemasukan firma Baru

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

50 of 51

Kartel3.4

Masalah Penipuan

Harga/Kos Per Unit

0 QC Q1 QAC P=DD=AR Kuantiti

D2

D1

MC

P1

PC

AC

Rajah 3.7

Masalah Penipuan dalam Kartel

Sebelum kartel, industri capai keseimbangan jangka panjang. Harga ialah P1 dan kuantiti ialah Q1. Idustri ini mengeluarkan output ketika P=MC dan memperolehi keuntungan sifar.

Andaikan firma bergabung dalam industri dan membentuk satu kartel.Harga baru lebih tinggi iaitu PC dan kuantiti lebih rendah, iaitu QC.

Firma akan memperolehi keuntungan sebanyak kawasan berlorek yg boleh dikongsi ahli kartel.

Bab

3:

Pas

aran

Mo

no

po

lis

tik

& O

lig

op

oli

51 of 51

Kartel3.4Masalah Penipuan

Harga/Kos Per Unit

0 QC Q1 QAC P=DD=AR Kuantiti

D2

D1

MC

P1

PC

AC


Masalah Penipuan dalam Kartel

Bagaimana jika firma mungkir perjanjian, manakala firma lain tidak berbuat demikian?

Selagi firma patuh pada perjanjian, keluk permintaan firma adalah mendatar pada harga PC . Alasannya: ia hanya salah satu firma dari ahli kartel, maka perubahan output tidak akan mempengaruhi harga.

Oleh itu, firma ini boleh mengeluar dan menjual unit output tambahan tanpa menurunkan harga.

Jika firma mungkir janji, manakala firma lain tidak, ia akan keluarkan output pada QAC dan dapat untung yang lebih besar.Jika semua firma mungkir janji, ia akan kembali kepada keadaan asal sebelum kartel, iaitu pada harga P1.

chapter 3 monopolistik_oligopoli

Education