(SCE3112 : PENGURUSAN MAKMAL SAINS DAN SUMBER) TAJUK 7 PENGAWETAN SPESIMEN BIOLOGI II SINOPSISTopikini membincangkantentangpengawetanbasahbagi tumbuhandanhaiwandalamlarutanpengawet yangsesuai seperti etanol danformalin.Pengawetan basah sesuai digunakan untuk menyimpan spesimen haiwan kecilseperti ikan, katak atautikus. Sekiranya sesuatuspesimentumbuhanperludiawet untuk mengekalkan warna asal bahagian-bahagiannya, makapengawetanbasahsesuai digunakan. Alga, fungi danbuah-buahanberisiadalah antaratumbuhan yang sesuai diawet secara basah.HASIL PEMBELAJARAN1.Menerangkan langkah-langkah pengawetan basah yang betul bagi tumbuhan. Menerangkan langkah-langkah pengawetan basahyang betul bagi haiwan!. Menyatakan bahan pengawetdan peralatan yang sesuai digunakan dalam pengawetan basahKERANGKA TAJUKPengawetan "asahTumbuhan Haiwan(SCE3112 : PENGURUSAN MAKMAL SAINS DAN SUMBER) 7.1 PengenalanPenggunaan alat bantu menga#ar adalah elemen penting dalammen#adikan penga#aran dan pembela#aran sains men#adi bermakna. Antaralangkah yang boleh diambil dalammenyediakan alat bantu menga#ar ialahmenggunakan spesimen tumbuhan dan spesimen haiwan yang telah diawetkan.Spesimen yang telah diawetkan amat bersesuaian kerana bahan tersebut bolehtahan lama dan tidak mudah rosak serta ciri-ciri asal tumbuhan dan haiwan dandapat dikekalkan.7.2 Pengawetan BasaPengawetan basah bermaksud spesimen diawet di dalam larutanpengawet yang sesuai. $ormalin dan etilalkohol%etanol& merupakan dua #enisbahan yang sering digunakan sebagaibahan pengawet dalam makmal. 'tanoladalah pengawet yang terbaik tetapi harganya #auh lebih mahal daripadaformalin. (lehitu, etanol seringdigunakanuntukmengawet spesimenyangbersai) kecil saha#a, manakala formalin pula digunakan untuk mengawetspesimen yang bersai) besar.$ormalin komersial biasanya diperoleh sebagai *+, larutan formaldehid.$ormalin adalah pengawet yang sesuai untuk pengawetan sementara, terutamasekali bagi haiwan -ertebrata. .a menggeraskan tisu dan menghasilkankerapuhan#ikadibandingkandenganetanol. Spesimenhaiwan yang diawetdalam formalin lambat laun akan men#adi keras dan rapuh #ika tidak dipindahkankedalampengawet alkohol. $ormalinperludineutralkanterlebihdahulubagimengawet haiwan yang mempunyai rangka. Alkohol pula sesuai bagi mengawethaiwan yang lembut. /elebihan formalin ialah ia dapat mengawet warnaspesimen-spesimen lebih lama #ika dibandingkan dengan alkohol. Spesimenbolehdiawet dandisimpandi dalambalangkacaspesimen. Sai)balang yang digunakan hendaklah disesuaikan dengan tumbuhan atau haiwan(SCE3112 : PENGURUSAN MAKMAL SAINS DAN SUMBER) yang diawetkan.Sekiranya balang kaca spesimen sukar diperolehi maka, botol-botol kacatanpawarna, tinggi, bermulut lebar,danmempunyai penutup#ugaboleh di#adikan sebagai balang kaca spesimen gantian.Spesimenyanghendakdiawetkanperlulahdiletakdandisusundenganbaiksupaya tiap-tiap bahagiannya dapat dilihat dengan #elas. "otol yang berisispesimen haruslah dipenuhidengan larutan pengawet%alkoholatau formalin&supayaapbiladitutuptiadaruangudaradi dalammnya. Saputepi tudungitudenganlilincairsupayakedapudara. /ehadiranudarabolehmengoksidakanalkohol atauformalindanmen#adikannya kurangberkesanuntuk mengawetspesimen. "otol spesimenperludilabel denganmaklumat-maklumat sepertinamasaintaifik, namatempatan, tarikh, habitat, namapengumpul danlarutanpengawet.0a#ah 1.12 3ontoh spesimen yang diawet %sumber 2 http244images.google.com &3adangan bahan pengawet basah yang sesuai selain daripada formalin dan etil alkohol %etanol& yang boleh digunakan untuk mengawet haiwan dan tumbuhan. (SCE3112 : PENGURUSAN MAKMAL SAINS DAN SUMBER) 7.! Pengawetan Basa T"#$"an /ebanyakan bahan tumbuhan akan men#adipudar apabila didedahkan kepadacahayamatahari ataukeadaanlembap. Tumbuhanyangdiawet keringdalambentuk herbarium biasanya tidak dapat mengekalkan warna asalnya. Akan tetapidalam pengawetan basah, setengah-setengah warna tumbuhan dapatdikekalkan."erikut adalah teknik yang digunakan bagi spesimen yang tumbuhan tertentu2a% S&es'#en ( Alga) *"lat +an $"a ,ang le#$"t3ampurkan kira-kira 5ml asid asetik glacial, 6+ml etanol 1+, dan 1mlformaldehid *+, %$ormalin&.0endamkan spesimen di dalamnya$% B"a -#enge*al*an wa.na%7arutkan 5+g )ink klorida dalam 1liter air suling. Tambahkan 5ml formalin dan 5ml gliserol. Simpankan buah di dalamnya./% Menge*al*an wa.na '0a" t"#$"an0endamkan spesimen ke dalam larutan mendidih kuprum %..& asetat ke dalamasid asetik glacial yang telah dicairkan selama 1+ minit. 8 "iarkan larutan se#uk8 "asuh spesimen dengan air mengalir8 Simpan spesimen dalam larutan formalin 5, (Nota: satu bahagian larutan tepu kuprum (II) asetat dalam asid asetik glacial dicampurkan dengan empat bahagian air)+% T"#$"an se/a.a "#"#0endamkan dalam larutan kuprum %..& sulfat 5, selama * #am Simpan untuk pengawetan dalam larutan natrium sulfit %9a

S(!& berkepekatan +. molar.(SCE3112 : PENGURUSAN MAKMAL SAINS DAN SUMBER) Lat'an("ahan yang diperlukan untuk mengawet tumbuhan adalah mengikut #enis tumbuhan tersebut. 3adangkan bahan pengawet yang sesuai dan seterusnya terangkan kaedah pengawet rumpair laut dan cendawan.7.1 Pengawetan Basa Ha'wan Semua haiwan yang hendak diawet, perlu dipengsankan terlebih dahulu menggunakan bahan anestetiksupayaia dapat diawet dalam keadaan yang sempurna. :adual di bawah menun#ukkan contoh bahan anestetikdan bahan pengawet yang boleh digunakandalam pengawetan mengikut #enis spesimen. Spesimen"ahan Anestetik "ahan PengawetCoelenterata %(bor-obor,;ydra&"ubuhkan hablur mentolke dalam airAlkohol 1+,Annelida %cacing tanah, lintah&Magnesium klorida 1, $ormalin 5, atau alkohol 1+,Mollusca %siput& Magnesium klorida 1, $ormalin 5,,suntik dengan 1+, formalin terlebih dahulu #ika siputbersai) besarCrustacea laut %ketam& Masukkan ke dalam air tawar$ormalin 5,,suntik dengan 1+, formalin terlebih dahulu #ika siputbersai) besarSerangga %kumbang& 'til asetat 7ar-a kumbang disimpan dalam alkohol 1+-