pembentukan tanah melayu

8/18/2019 Pembentukan Tanah Melayu

1/9

PEMBENTUKAN TANAH MELAYU

MENGURUS KEPELBAGAIAN KAUM 1946-1955

Pendahuluan

Untuk sebuah negara yang jarang dikenali kerana pergeseran politik antara kaum

sehingga awal Perang Dunia Kedua, tahun-tahun sejak 1943 ketika ternyata !epun

sudah kalah dalam peperangan" sehingga 19#$ ketika %anah &elayu sebagai

negara bangsa se'ara rasminya tertubuh" terbukti ka'au bilau bagi mereka yang

mendiami apa yang pada waktu itu dikenali sebagai (%anah &elayu) * tidak rasmi

sehingga 194+, rasmi sejak 1 pril 194+ dan sehingga 31 gos 19#$ apabila negara

bangsa wujud se'ara sahnya. Kemudian, pada 1+ /eptember 19+3, %anah &elayu

bersama /arawak, /ingapura dan 0orneo Utara /abah" membentuk apa yang

dipanggil &alaysia, nama yang dikekalkan sehingga sekarang meskipun /ingapura

telah keluar pada tahun 19+#.

%idak timbul persoalan bahawa, sebelum Perang Dunia Kedua, tidak adaaktiiti politik di apa yang kini dikenali sebagai /emenanjung &alaysia, tetapi

aktiiti politik pada masa itu 'enderung hanya meniru apa yang berlaku di 2hina

khususnya dan, pada tahap lebih ke'il, dipengaruhi perkembangan di ndia atau

india %imur 0elanda sebagaimana ndonesia dikenali pada waktu itu". 1"

Pendudukan !epun pada awal Disember 1941, lengkap menjelang

pertengahan 5ebruari 1946, mengejutkan orang ramai kerana 0ritish begitu yakin

dan memberi jaminan se'ara praktikal kepada penduduk tempatan bahawa !epun

tidak mungkin menduduki %anah &elayu, terutama kerana %hailand menyatakan

bahawa mereka akan menentang per'ubaan !epun menggunakan %hailand sebagai

laluan masuk ke %anah &elayu. 7amun semasa pendudukan !epun di %anah &elayu

bermula di Kota 0haru, Kelantan, %hailand memutuskan untuk tidak masuk 'ampurdalam perang menentang !epun.

/emasa !epun se'ara rasminya berundur pada pertengahan gos 194#,

%anah &elayu dalam keadaan tidak teratur. 8konominya, sangat bergantung kepada

timah dan getah, tidak bergerak kerana tidak ada lombong dan lading yang

beroperasi semasa pendudukan !epun. Perdagangan luar juga tidak berlaku. ni

diburukkan lagi dengan konik etnik yang ter'etus tidak lama sebelum 0ritish

kembali ke negara ini pada awal /eptember 194# dan sejak itu berlaku sekali sekala

sehingga kira-kira gos 194+.

/ebelum pembentukan Pentadbiran %entera 0ritish 0&", pada awal

/eptember 194#, tentera !epun, tidak lama selepas !epun berundur se'ara rasmi,telah menggerakkan aktiiti keka'auan untuk menyukarkan 0ritish kembali. &ereka

men'etuskan konik 2ina-&elayu. &ereka dibantu, meskipun se'ara tidak langsung,

oleh tingkah laku :akyat &alaysia nti %entera !epun &P!", atau sebenarnya Parti

Komunis &alaya PK&" yang mengambil kuasa untuk menghukum atau membunuh

mereka yang bekerjasama dengan !epun. ni telah mendorong pergeseran 2ina-

&elayu kerana &P! dilihat sebagai parti 2ina berbanding parti komunis;

sebilangan orang di negara ini, pada ketika itu malah sekarang juga, memahami


2/9

maksud komunisme. rang 0anjar di 0atu Pahat, !ohor yang pertama membuat

keputusan untuk membalas dendam terhadap keganasan PK&. Pertempuran antara

2ina-0anjar kemudiannya telah berlaku, antara lewat 194# dan awal 194+, bukan

sahaja di 0atu Pahat tetapi juga di beberapa tempat di 0arat negeri-negeri &elayu,

terutama di kawasan yang terdapat penduduk 0anjar seperti di 0atu Kikir di 7egeri

/embilan dan /ungai &anik di ulu Perak. 7amun pertempuran tersebut tidak

merebak ke kawasan populasi 0anjar yang besar. %idak 'ukup kajian telah dibuat

untuk mendapatkan perspekti< yang lebih tepat mengenai hal ini. 6"

Malayan Un!n

/emasa ketegangan etnik sedang berlaku inilah 0ritish memilih untuk

memperkenalkan skim &alayan Union, 3" digambarkan sebagai peperangan,

dengan apa juga 'ara, untuk menjajah kerajaan &elayu. &eskipun tujuan asal

adalah untuk meluaskan dan mengukuhkan kawalan 0ritish di kawasan ini hingga

utara ndonesia, 0ritish kemudiannya terpaksa mengikut 'ontoh kuasa besar,

merika /yarikat dan juga Kesatuan /oiet, kedua-duanya se'ara terbuka menolakkolonialisme. merika /yarikat membebaskan 5ilipina pada tahun 194+. 0agi

merika /yarikat, ini ialah strategi - mempromosi perkembangan nasionalisme *

yang diper'ayai dapat menjadi benteng menentang perkembangan komunisme.

&enarik sekali, komunis juga menggunakan sentiment nasionalisme untuk

menentang kapitalisme 0arat.

0ritish membatalkan skim &alayan Union apabila orang &elayu membantah

keras tetapi mereka tidak menghentikan ran'angan untuk menukar %anah &elayu

kepada sebuah negara bangsa, dengan menggabungkan sembilan kerajaan &elayu

yang berdaulat bersama Pulau Pinang dan &elaka. dea untuk mewujudkan

persekutuan yang lebih besar sebenarnya bukanlah baru. asrat membentuk

persekutuan ini meliputi semua kerajaan &elayu" telah ada sebelum Perang Dunia

Kedua lagi. 7amun :aja-:aja di 7egeri &elayu %idak 0ersekutu tidak mahu terlibat

kerana bimbang kuasa mereka akan lebih banyak terhakis. ni mendorong dasar

desentralisasi bagi memastikan :aja-:aja 7egeri &elayu %idak 0ersekutu menyertai

persekutuan. 7amun, sehingga meletusnya Perang Dunia Kedua, strategi ini tidak

berjaya. 4"

0ritish sengaja tidak memasukkan /ingapura dalam skim &alayan Union

kerana 0ritish bimbang, sekiranya /ingapura dimasukkan, akan ada bantahan

serius daripada orang &elayu yang, menjelang akhir 193=-an, sudah sangat

bimbang dengan pertumbuhan populasi orang bukan &elayu akhirnya akan

membolehkan pendatang mengambil alih kawalan terhadap /emenanjung %anah&elayu. Penting untuk ditambah di sini bahawa, pada tahun yang sama 194+"

0ritish menjajah /emenanjung %anah &elayu, mereka juga telah menjajah /arawak

dan 0orneo Utara /abah" * /arawak sebelumnya dari tahun 1>41- 1941" berada di

bawah pentadbiran keluarga 0rooke, dan 0orneo Utara dari tahun 1>>1-1941" telah

ditadbir oleh /yarikat 0orneo Utara 0ritish. da hasrat yang jelas selepas perang

untuk mewujudkan Kuasa Pemerintahan 0ritish di sia %enggara #".


3/9

Di bawah &alayan Union, :aja-:aja &elayu kehilangan kedaulatan mereka.

ni bermaksud, rakyatnya, orang &elayu, berada dalam bahaya kehilangan

kedudukan istimewa sebagai penduduk asal kerajaan &elayu berdaulat mereka

misalnya boleh dibuang negeri tetapi tidak boleh diusir seperti kes orang 2ina dan

orang ndia". %urut diusulkan ialah semua warga &alayan Union menikmati hak yang

sama. 0agaimanapun, jumlah orang bukan &elayu yang dilahirkan di kerajaan

&elayu se'ara relati"

Di kalangan majoriti orang 2ina, masih lagi biasa pada lewat 194=-an,

mengaitkan diri mereka dengan negara 2hina. /emasa sambutan hari peringatan

kebangsaan 2hina misalnya kejatuhan Dinasti &an'hu pada tahun 1911, dan

permulaan Perang 2ina-!epun pada 193$", bendera negara 2hina telah dikibarkan di

kebanyakan pertubuhan dan rumah kedai, dan kumpulan-kumpulan berkumpul

untuk menyanyikan lagi negara 2ina. 9" rang 2ina berpendidikan nggeris kurang

terlibat. &ereka juga turut memahami undang-undang 0ritish dengan baik.

&eskipun ramai berkongsi isi %an 2heng @o'k untuk mengasaskan negara bangsa

di mana semua rakyat menikmati hak yang sama, terdapat mereka yang tidak lupabahawa mereka pernah dipanggil :aja 2ina atau Permaisuri 2ina. &ereka ini lebih

suka 7egeri *7egeri /elat kekal di bawah Koloni &ahkota 0ritish. 1="

Pada masa yang sama, perjuangan 7asionalis-Komunis di 2hina, selepas

berakhirnya Perang Dunia Kedua, terus memberi kesan kepada %anah &elayu

sementara Kongres ndia &alaya &2" tidak lebih daripada lanjutan Pergerakan

Kemerdekaan ndia 1943-194#" yang diasaskan di /ingapura, dipimpin oleh /ubhas

2handra 0ose * dibentuk pada awal gos 194+ untuk membantu ndia men'apai


4/9

kemerdekaan. Parti ini mula berorientasikan %anah &elayu selepas ndia men'apai

kemerdekaan pada gos 194$ namun, selama beberapa tahun, ia menolak

daripada men'ampuri politik berasaskan kaum, lebih menggemari pendekatan

ideology. /elepas era 194$, ia kehilangan pemimpinnya, !ohn %hiy, yang

meninggalkan negara ini untuk berkhidmat dengan kerajaan ndia. 11"

Pertubuhan 2ina &alaya dibentuk pada awal 1949 apabila 2hina jatuh dibawah penguasaan Parti Komunis 2hina PK2" dan Kuomintang K&%" dipaksa

berundur ke 5ormosa %aiwan". :amai pengasasnya misalnya ./. @ee dan @eong

Aew Koh" merupakan ahli tegas K&%. Pada tahap tertentu, &2 juga diasaskan

dengan bantuan 0ritish kerana Pesuruhjaya %ingginya /ir enry Burney" telah

membantu semasa awal penubuhannya. 16" &2 asalnya bertujuan menjadi

strategi menjadikan orang 2ina lebih berjiwa setempat kerana mereka dilihat 0ritish

sebagai terlalu dekat mengaitkan diri dengan perkembangan 2hina. %ambahan pula,

seksyen pro komunis di kalangan populasi 2ina %anah &elayu telah bertambah sejak

sebelum Perang Dunia Kedua.

/ebagaimana dinyatakan sebelum ini, dalam mendepani peningkatan

penentangan orang &elayu terhadap &alayan Union yang juga turut dikritik oleh

pegawai-pegawai 0ritish yang sebelum itu pernah berkhidmat di /emenanjung

%anah &elayu misalnya /ir 5rank /wettenham dan /ir :.. Cinstedt" dan untuk

kekal dengan dasar meningkatkan pertumbuhan nasionalisme bagi menghadapi

pengaruh komunisme, 0ritish melan'arkan tindakan membelakangi dasar mereka

untuk menjajah kerajaan &elayu. :undingan dibuat dengan :aja-:aja &elayu serta

pemimpin U&7 bagi menentukan struktur perlembagaan paling sesuai untuk

/emenanjung %anah &elayu termasuk Pulau Pinang dan juga &elaka, tetapi tidak

termasuk /ingapura, sebagaimana berlaku ketika &alayan Union dibentuk.

Pada peringkat inilah sebahagian orang bukan &elayu mula menyuarakan

rasa tidak puas hati kerana pandangan mereka diketepikan dalam hal 'adanganperlembagaan masa depan untuk %anah &elayu. &eskipun lebih banyak berjuang

untuk ndia, &2 juga melibatkan diri dalam pergerakan untuk membantah, begitu

juga PK& yang berharap, pada akhir peperangan, mereka akan diberi pengiktira


5/9

@im Kean 2hye bapanya, @im 2heng Aan, dan pak'iknya, @im 2heng @aw, adalah

orang terkenal di Pulau Pinang. 14"

Kerajaan 0ritish bagaimanapun meneruskan dan mengumumkan Dra


6/9

/etiausaha Pendidikan kepada &isi &ethodist, bertempat di /ingapura, juga dalam

tahun-tahun berikutnya, menjadi hli &ajlis Penasihat /ingapura 194$-194>", hli

&ajlis Perundangan /ingapura 19#1-19##" dan ahli pengasas Parti Progresi< di

/ingapura. 1+"

Penglibatan Kong 2hian bermula dengan sokongan 22 kepada gabungan

PU%8:-&2! pada !ulai 194$. &eskipun tidak menyertai gabungan ini, 222 sediamembantu memajukan perjuangan gabungan tersebut, sebab utamanya kerana

mereka juga tidak bersetuju dengan struktur perlembagaan yang diran'ang 0ritish

untuk %anah &elayu. /trategi utama yang dikemukakan 2heng @o'k ialah dengan

memberi tekanan kepada 0ritish, sesuatu yang pernah dilakukan di ndia. a dikenali

sebagai hartal asal perkataan daripada Bujerat" yang bermaksud menghentikan

semua aktiiti ekonomi. a dipopularkan oleh Bandhi. Pada skala ke'il, hartal

pertama kali di'uba di Klang, seterusnya di &elaka dan berikutnya di poh. Ketiga-

tiganya dilakukan pada /eptember 194$. Dewan Perniagaan 2ina memainkan

peranan utama dalam penganjuran hartal. Didorong oleh kejayaan strategi ini,

ran'angan dibuat untuk hartal di seluruh negara yang dijadualkan pada 6= ktober

194$, hari pembukaan Parlimen 0ritish. ni adalah aktiiti 222; PU%8:-&2!bagaimanapun memberikan sokongan penuh. 1$"

artal merupakan satu kejayaan besar. E/emua urusniaga dan komunikasi

awam oleh kapal, kereta api dan jalan raya dihentikan. Pasar-pasar dan kedai-kedai

ditutup. %idak ada kereta api atau bas yang bergerak. Keberkesanan hartal telah

menakutkan pihak berkuasa 0ritish dan pemimpin &elayu.F 1>" 7amun ia

menjarakkan lagi hubungan 2ina-&elayu dan, meskipun bimbang dengan

potensinya sebagai senjata politik, ia tidak memberikan kesan kepada ran'angan

0ritish untuk membentuk struktur baru perlembagaan %anah &elayu. /ebaliknya,

0ritish merasakan mereka perlu menanganinya dengan tindakan tegas.

Kejayaan 6= ktober 194$ bagaimanapun mendorong ramai pihak per'ayabahawa ia mesti disusuli dengan Ehartal kedua dan lebih lama untuk mendesak

pihak berkuasa 0ritish dan pemimpin &elayu meminda ran'angan perlembagaan

untuk memberi lebih banyak hak kewarganegaraan kepada orang bukan &elayu di

%anah &elayu.F 2heng @o'k menerima idea tersebut tetapi Kong 2hian tidak. 0eliau

memba'a senario yang ada se'ara berbe?a. 0eliau berpendapat adalah nasib baik

tidak berlaku keganasan etnik semasa hartal pertama di seluruh negara. artal

kedua boleh jadi berbe?a. 7amun ada yang mengatakan bahawa kemerdekaan

tidak mungkin dapat di'apai tanpa pertumpahan darah.

Dalam satu mesyuarat di rumah Kong 2hian, perkara ini diperdebatkan

se'ara serius. &ereka yang mahu melakukannya yakin akan berjaya tetapi

mahukan sokongan 2heng @o'k dan Kong 2hian. Kong 2hian bagaimanapun tidakbegitu suka dengan idea tersebut. 0eliau berpendapat jika berlakunya konik

terbuka antara komuniti-komuniti besar di %anah &elayu dan /ingapura, adalah

sangat sukar untuk memulihkannya dan membentuk keamanan sekali lagi. %hio

2han 0ee yang turut berada dalam perbin'angan tersebut menjangkakan bahawa,

apabila keganasan mula ter'etus, pihak berkuasa akan menangkap pemimpin-

pemimpin hartal kedua. Konik akan merebak. %unjuk perasaan dan rusuhan akan

berlaku di beberapa tempat di %anah &elayu dan /ingapura dan jika Ekumpulan


7/9

bersenjara dari dalam hutanF ikut serta, ia boleh men'etuskan perang kaum atau

perang saudara.

Kong 2hian kemudiannya memutuskan hartal kedua mesti dielak. Pendekatan

baru mesti di'ari. 0eliau berjaya meyakinkan 2heng @o'k juga namun 2heng @o'k

mengakui bahawa sebagai pemimpin komuniti 2ina, beliau tidak boleh tampil

se'ara terbuka mengatakan tidak menyokong hartal kedua setelah memberikanpersetujuan di peringkat awal dan menunggu, dalam mesyuarat delegasi 222 akan

datang untuk memberikan persetujuan rasmi terhadap resolusi yang menyatakan

langkah ini perlu diambil. Kong 2hian kemudian melakukan satu ran'angan yang

membolehkan 2heng @o'k meneruskan resolusi menggesa hartal dilakukan, namun

Kong 2hian mengatur agar delegasi men'adangkan, kerana seriusnya ran'angan

tersebut, tidak ada tindakan diambil sehingga perkara ini diberikan pertimbangan

lebih teliti. Dalam mesyuarat 222, ran'angan ini telah diterima. khirnya, hartal

kedua tidak pernah dilaksanakan.

Kerana tidak menyedari apa yang berlaku, pihak berkuasa 0ritish di Kuala

@umpur meran'ang untuk menangkap @ee Kong 2hian bagi men'egah berlakunya

hartal kedua. Dalam satu mesyuarat bersama /ir 5ranklin Bimson, Babenor

/ingapura, %hio 2han 0ee dan %an 2hin %uan ahli perbankan terkenal dan terkait

dengan 2heng @o'k", telah dijemput untuk berunding, Babenor telah dimaklumkan

peranan penting Kong 2hian sebagai perunding keamanan; dan beliau sebenarnya

adalah Epemimpin 2ina yang paling membina dan dihormati pada masa itu.F

Penangkapan dan penahanan beliau boleh men'etuskan kesan yang tidak dijangka.

/ir 5ranklin kemudian menyampaikan kepada Kuala @umpur mengenai penolakan

idea untuk menangkap @ee Kong 2hian. %anpa diketahui oleh %hio 2han 0ee dan %an

2hin %uan, pada masa itu, &al'olm &a'Donald kemudiannya mendapat gelaran /ir"

yang pada masa itu merupakan Ketua Babenor &alayan Union, /ingapura dan

0orneo 0ritish 194#-194>" juga telah dimaklumkan oleh Kuala @umpur dan beliau

juga tidak teragak-agak menolak idea menangkap @ee Kong 2hian.

Pe"#e$u%uan Tanah Melayu

0ritish meneruskan ran'angan Perjanjian Persekutuan %anah &elayu pada 1

5ebruari 194> yang memberikan semula status kerajaan &elayu sebagaimana

sebelum peperangan. Kedaulatan diberikan semula kepada semua sembilan orang

:aja-:aja dan berbanding &ajlis Persekutuan yang ditubuhkan sebelum Perang,

&ajlis Perundangan Persekutuan dibentuk tetapi dipengerusikan oleh Pesuruhjaya

%inggi 0ritish. Pegawai-pegawai tidak rasmi juga dilantik. /ir 8dward Bent yang

berkhidmat dengan Pejabat Kolonial di 8ngland pada mulanya menjadi Babenorpertama &alayan Union tetapi jawataannya ditukar kepada Pesuruhjaya %inggi

apabila Persekutuan dibentuk.

Pada masa yang sama, PK& semakin ke'ewa kerana ia tidak mendapat

pengiktira. ktiis politik yang tidak menjadi ahli PK& tetapi

juga menentang pihak berkuasa turut ditangkap; lain-lain yang berpendirian politik


8/9

radikal telah melarikan diri ke hutan. P7& terbubar dengan sendirinya.

0agaimanapun ramai ahlinya menyertai U&7 dan memainkan peranan penting

dalam mempengaruhi U&7, pada tahun 19#1, untuk menukar slogan daripada

(idup &elayu) kepada (&erdeka), istilah yang lebih banyak digunakan di ndonesia

berbanding %anah &elayu.

/eringkali disebut se'ara meluas bahawa 0ritain memberikan (kemerdekaan)kepada %anah &elayu di atas dulang emas. %idak ada pengorbanan standing dengan

apa yang berlaku di ndonesia, 0urma dan ndo-2hina. %etapi itu hanyalah satu

perspekti dan 19## adalah sangat, daripada

perspekti< dalaman, pada tahap tertentu, sangat sukar berbanding apa yang

disedari ramai, termasuk pemerhati tempatan, pada masa itu dan sekarang.

!auh daripada mengambil kesempatan daripada situasi yang sangat rumit

ketika itu, 0ritish 'uba dengan pelbagai 'ara untuk meningkatkan perse


9/9

bahawa bahasa &elayu dan bahasa nggeris perlu dijadikan bahasa rasmi di semua

sekolah kerajaan dan sekolah bantuan nggeris, namun kebenaran perlu diberi

kepada pelajar untuk belajar bahasa mereka sendiri sekiranya mereka mahu. 1>"

0ritish menerima 'adangan jawatankuasa dan mengambil langkah-langkah

untuk menyediakan sistem pendidikan yang boleh menyumbang ke arah bina

negara. /ebenarnya, permulaan telah dibuat pada tahun 194+ untuk membuangsistem sedia ada sebelum perang yang rumit di mana sekolah nggeris dan

ernakular wujud bersekali. 7amun sehingga Persekutuan wujud, tidak ada

perubahan. Pada 1949, !awatankuasa Penasihat Pusat mengenai Pendidikan telah

dibentuk untuk menangani situasi ini. Dengan adanya permintaan ber'anggah

daripada pelbagai kumpulan, terutama orang &elayu, satu jawatankuasa dilantik

pada tahun 19#= Euntuk menyiasat kekurangan atau lain-lain perkara kemudahan

pendidikan yang boleh didapatkan oleh orang &elayuF. !awatankuasa ini

dipengerusikan oleh @.!. 0arnes, Pengarah @atihan /osial di Uniersiti J

pembentukan tanah melayu

Documents