1

CTU553/555

MARUWIAH AHMAT 1

ACIS, UiTM

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

MARUWIAH AHMAT

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

PENGENALAN

4.1

KANDUNGAN BAB 4

4.2

4.3

4.4

4.5

4.6

Hasil Pembelajaran

• Mengetahui latar belakang pembangunan politik dan hubungan etnik di Malaysia sebelum dan selepas kemerdekaan

• Memahami proses pembinaan satu bangsa dan satu negara Malaysia sejak zaman penjajahan hingga kini

• Menghuraikan proses kemunculan politik berparti di Malaysia

• Menganalisis bagaimana proses dan tindakan politik boleh memupuk hubungan etnik yang harmonis

2

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

LATAR BELAKANG POLITIK MALAYSIA

Kemajmukan Etnik Dalam Proses Politik di Malaysia

Sehingga tahun 2013, jumlah penduduk di Malaysia lebih kurang 28.9 juta

Penduduk Malaysia dapat dikategorikan kepada kelompok etnik yang berbeza-beza

Mereka dapat dibezakan berdasarkan aspek kepercayaan dan agama serta aspek demografi.

Melayu – lebih kurang 55%

Cina – lebih

kurang 25%

India dan lain-lain –

lebih kurang 20%

3

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

PEMUPUKAN KERJASAMA DAN PERMUAFAKATAN POLITIK

4

MALAYAN UNION

• Corak pemerintahan berasaskan penguasaan majoriti oleh pihak Inggeris; rakyat ditadbir sebagai satu bangsa.

CLC

• Badan berbilang etnik dengan tujuan untuk mewujudkan kesefahaman dan kerjasama yang lebih baik dalam kalangan etnik di Tanah Melayu

RUNDINGAN LONDON

• Dari perundingan ini,diputuskan bahawa Persekutuan Tanah Melayu akan menjadi negara merdeka pada 31 Ogos 1957.

SURUHANJAYA REID

• Fokus kepada tuntutan orang Melayu dan bukan Melayu; Memorandum Pakatan Murni

PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN

• Perlembagan Persekutuan Tanah Melayu 1957 yang dianggap sebagai kontrak sosial merupakan persetujuan antara etnik Melayu, Cina dan India

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

POLITIK MALAYSIA SEBELUM MERDEKA

Kesedaran rakyat tempatan ke dalam arus politik negara bermula pada zaman berakhirnya penjajahan Jepun.

Politik kepartian di Malaysia mempunyai asal-usul dan sejarah bertitik tolak daripada konflik perkauman.

Orang Melayu bersatu membentuk UMNO sebagai benteng pertahanan terhadap ancaman hak-hak oleh Malayan Union tahun 1946.

Di pihak lain orang Melayu membentuk PAS tahun 1951 untuk memperjuangkan penubuhan Negara Islam.

Orang India menubuhkan MIC pada Ogos 1946 untuk menjaga kepentingan etnik India.

Orang Cina menubuhkan MCA pada Februari 1949 untuk menjaga kepentingan etnik Cina.

5

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

POLITIK MALAYSIA SEBELUM MERDEKA

MALAYAN UNION

• Sultan-sultan Melayu akan berkuasa terhadap adat istiadat Melayu dan agama sahaja.

• Semua harta tanah Melayu di bawah kuasa British kecuali harta hak milik peribadi sultan dan berkaitan agama Islam.

• Ketua pentadbiran negeri tidak bersultan diketuai oleh British (Pesuruhjaya Residen).

• Semua orang yang lahir di Tanah melayu dan Singapura dan pendatang yang telah menetap selama 10 tahun sebelum 15 Feb 1942 dianggap warganegara.

• Semua warganegara tersebut mempunyai hak yang sama (jus soli).

6

2

CTU553/555

MARUWIAH AHMAT 2

ACIS, UiTM

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

7

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

POLITIK MALAYSIA SEBELUM MERDEKA

8

PENUBUHAN UMNO

• Tujuan utama menentang penubuhan Malayan Union.

• Ditubuhkan hasil Kongres Melayu SeMalaya di Kampung Baru, Kuala Lumpur pada 1-4 Mac 1946.

• Dato’ Onn Jaafar sebagai Presiden pertama.

• Pada 11 Mei 1946 Kongres melayu Semalaya yang ketiga di Istana Besar Johor Bahru bersetuju menubuhkan UMNO secara rasmi.

• Keahlian hanya dibukan kepada penduduk Melayu dan kaum Bumiputera yang lain sahaja.

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

9

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

POLITIK MALAYSIA SEBELUM MERDEKA

PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN TANAH MELAYU 1948

• Perjanjian Persekutuan Tanah melayu diumumkan oleh kerajaan British pada 21 Januari 1948 di King House.

• Perjanjian ini ditandangani oleh Raja-raja Melayu dan Sir Edwart Gent, Pesuruhjaya Tinggi British di Tanah melayu.

• Memansuhkan Malayan Union dan membentuk Persekutuan Tanah Melayu.

• Secara simboliknya mengembalikan kedudukan raja-raja Melayu.

• Perseukutuan Tanah Melayu membawa kepada perjanjian kemerdekaan Tanah Melayu kemudiannya. 10

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

Raja-raja Melayu pada 1948

11

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

POLITIK MALAYSIA SELEPAS MERDEKA

Politik Malaysia

Berteraskan kaum terus mendapat tempat di kalangan rakyat pelbagai kaum

Melayu UMNO, PAS, BERJASA, HAMIM, S46, NAS

Cina MCA, GERAKAN, DAP, SUPP, SDP, PCS

India MIC, IPP, PPP, KIMMA

Sabah BERJAYA, USNO, PBS, PASOK, PUSAKA

Sarawak PBB, SNAP, PBDS, PLUS 12

3

CTU553/555

MARUWIAH AHMAT 3

ACIS, UiTM

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

13

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

PARTI POLITIK MALAYSIA

SEMENANJUNG

MALAYSIA

UMNO

MCA

MIC

PAS

SEMANGAT 46

IMP

SARAWAK

BERJASA

PESAKA

PANAS

SUPP

SNAP

SCA

SABAH

UNKO

USNO

SCA

BERJAYA

PBS

14

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

PARTI POLITIK SEMENANJUNG MALAYSIA

UM

NO

• Malayan Union ditentang hebat orang Melayu di bawah pimpinan Dato’ Onn Jaafar

• Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu(UMNO) telah ditubuhkan pada 11 Mei 1946 akibat penentangan terhadap pelaksanaan Malayan Union

• UMNO adalah gabungan pelbagai persatuan dan pertubuhan Melayu

• Tujuannya bagi memelihara kepentingan dan memperkukuhkan kuasa politik orang Melayu

PAS • Ditubuhkan pada 1951.

• Tujuan penubuhannya untuk menubuhkan sebuah negara Islam di Tanah Melayu

• Hasrat Dr Burhanuddin al-Helmy sewaktu dilantik memimpin PAS pada akhir 1956: •”Dalam perjuangan kita (PAS) bagi

mencapai kemerdekaan, kita telah dan terus-menerus memperjuangkan Melayu itu sebagai kebangsaan bagi negara Tanah Melayu ini dengan bertapak di atas asas ideologi Islam yang maha suci”

15

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

PARTI POLITIK SEMENANJUNG MALAYSIA M

IC • John Thivy adalah

presiden pertama bagi parti ini

• MIC ditubuhkan bagi menjaga kepentingan dan kebajikan masyarakat India di Tanah Melayu

MC

A

• Tan Cheng Lok adalah presiden pertama • Tujuan penubuhan parti ini adalah:

•menjalin dan memelihara kebajikan dan keharmonian etnik

•menjaga kepentingan dan kebajikan orang Cina

•memajukan dan membantu mengekalkan suasana aman damai

Perikatan

UMNO-MCA-MIC bergabung membentuk Parti Perikatan

Pada pilihan raya Persekutuan 1955, Perikatan menang 51 daripada 52 buah kerusi

Ini merupakan petanda Tanah Melayu bersedia memperoleh kemerdekaan

Barisan Nasional

Pada 1974, Perikatan ditukar kepada Barisan Nasional bagi meperkukuhkan kerjasama antara etnik melalui politik supaya setiap kumpulan etnik dapat pertimbangan sewajarnya dalam politik Malaysia

16

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

PARTI POLITIK SEMENANJUNG MALAYSIA

IMP

• Diasaskan oleh Dato’ Onn Jaafar setelah ahli-ahli UMNO menolak cadangannya membuka keahlian UMNO kepada semua rakyat Tanah Melayu

• Ia adalah sebuah parti multi-etnik

• Mengamalkan dasar bekerjasama dan penyatuan etnik melalui politik

• Menemui kegagalan dan diteruskan melalui penubuhan Parti Negara

SEM

AN

GA

T 4

6

• Merupakan parti serpihan UMNO yang diketuai oleh Tengku Razaleigh Hamzah

• Tujuan penubuhannya untuk mengembalikan semangat Melayu tahun 1946 yang didakwa telah hilang daripada UMNO di bawah kepimpinan Dr Mahathir Mohamad

• Bagaimanapun, parti ini dibubarkan setelah gagal dalam pilihan raya Parlimen 1994

DA

P

• Parti Tindakan Demokratik (DAP)

• Berfungsi sebagai sebuah parti demokratik sosial yang :

•berpegang kuat kepada ideologi negara Malaysia yang bebas

•demokratik & sosialis •Berpaksi keadilan

kaum dan kesaksamaan sosial dan ekonomi yang berasaskan institusi demokrasi berparlimen.

17

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

PARTI POLITIK SARAWAK

SNA

P

• Parti Kebangsaan Sarawak (SNAP)

• Ditubuhkan di kalangan etnik Dayak, dari kawasan Skrang- Saribas

• Dipimpin oleh Stephen Kalong Ningkan.

PB

DS • Parti Bansa Dayak

Sarawak • Ditubuhkan oleh Leo

Moggie pada 1983. • Bertekadkad

menubuhkan parti politik yang diketuai oleh orang Iban dan memulihkan penguasaan orang Iban dalam politik dan kerajaan Sarawak serta pengembalian jawatan Ketua Menteri Sarawak kepada orang Iban

PAN

AS • Parti Negara

Sarawak

• Pimpinan Abang Haji Mustapha

• Mewakili etnik Melayu dan Melanau

18

4

CTU553/555

MARUWIAH AHMAT 4

ACIS, UiTM

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

PARTI POLITIK SARAWAK

BER

JASA

• Parti Rakyat Jati Sarawak

• Mewakili Melayu dan Melanau dari Lembah Rejang

• Beranggapan PANAS tidak mewakili mereka

• Dipimpin oleh Tuanku Haji Bujang

• Bergabung dengan PANAS membentuk Parti Bumiputera

PES

AK

A

• Parti Pesaka Anak Sarawak

• Ditubuhkan oleh Temenggung Jugah

• Mewakili etnik Dayak dari Rejang

PB

B

• Parti Pesaka Bumiputera Bersatu • Hasil dari gabungan Parti Bumiputera dan PESAKA yang membentuk PBB pada 1973

• Mendapat sokongan kaum Bumiputera terutama golongan Melayu-Melanau, Iban, Bidayuh dan Orang Ulu

• Merupakan parti komponen Barisan Nasional 19

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

PARTI POLITIK SARAWAK

SCA

• Sarawak Chinese Association (SCA)

• Sebuah parti politik yang berpandangan sederhana

• Ditubuhkan oleh sekumupulan ahli perniagaan Cina yang kaya.

SUP

P

• Sarawak United People’s Party(SUPP)

• Merupakan sebuah parti multi-etnik dan yang terawal di Sarawak

• Bagaimanapun, ia jelas dimonopoli oleh orang Cina

• Parti ini mendapat galakan daripada pentadbiran kolonial sebagai langkah awal untuk pemerintahan sendiri

20

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

PARTI POLITIK SARAWAK

SARAWAK

• Masyarakat di Sarawak terpisah kepada beberapa parti yang berasaskan etnik dari bahagian-bahagian tertentu

•Pembentukan, pembubaran, penggabungan dan penukaran rakan politik merupakan satu perubahan yang lumrah dalam politik Sarawak.

• Semua parti di atas bergabung membentuk Parti Perikatan, kecuali SUPP

• Kini, PBB, SNAP dan SUPP bernaung di bawah Barisan Nasional

DAYAK

• SNAP

• PESAKA

MELAYU DAN MELANAU

• BERJASA

• PANAS

• Parti Bumiputera

CINA

• SUPP

• SCA

21

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

PARTI POLITIK SABAH U

NKO

• United Kadazan National Organization • Diketuai oleh Donald Stephens

(kemudian dikenali dengan Tun Fuad Stephens)

• Ditubuhkan untuk menyatupadukan Kadazan Dusun dan Bumiputera bukan Islam

• Pada 1964, 2 kumpulan etnik yang utama iaitu: Kadazan-Dusun dan Murut yang diwakili UNKO dan Pasok Momogun bersetuju mempertahan kepentingan Bumiputera bukan Islam di Sabah dengan membentuk United Pasok Momogun Kadazan-Dusun Murut Organization(UPKO)

USN

O

• United Sabah National Organization (USNO)

• Ditubuhkan bagi kepentingan etnik Bajau, Suluk dan lain-lain.

• Diketuai oleh Tun Dato’ Mustapha Dato’ Harun

• Menjalinkan kerjasama dengan Sabah Chinese Association (SCA)

22

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

PARTI POLITIK SABAH

SCA

• Sabah Chinese Association (SCA)

• Ditubuhkan bagi memelihara kepentingan orang-orang Cina di Sabah

• UMNO-MCA-MIC, UNKO, USNO, SCA kemudiannya bergabung bagi membentuk sebuah parti Perikatan

• Pakatan ini berjaya memenangi pilihan raya dan seterusnya membentuk kerajaan negeri Sabah yang pertama

BER

JAYA

• Parti Bersatu Rakyat Jelata Sabah (BERJAYA)

• Sebuah parti berbilang etnik dan dianggotai oleh Bumiputera Islam dan bukan Islam

• BERJAYA membawa pembangunan politik, sosial dan ekonomi kepada Sabah melalui kerjasama baik dengan kerajaan persekutuan

• Walau bagaimanapun, jelas kelihatan bahawa parti ini dimonopoli oleh Bumiputera Islam

23

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

PARTI POLITIK SABAH

PB

S • Parti Bersatu Sabah

• Ditubuhkan oleh Joseph Pairin Kitingan akibat tentangan terhadap kepimpinan Harris Salleh dari parti BERJAYA

• Sebuah parti multi etnik, walaupun jelas didominasi oleh bumiputera Bukan Islam

• Jatuh pada 17 Mac 1994. Akibat kejatuhannya, proses politik Sabah mengalami perubahan yang besar dan digantikan UMNO.

• UMNO berjanji, sekiranya parti tersebut berjaya merampas pemerintahan negeri, jawatan Ketua Menteri akan mengikut giliran antara Bumiputera Islam, Bumiputera Bukan Islam dan Cina selang 2 tahun.

• Beberapa parti politik baru tertubuh seperti Parti Bersatu Rakyat Sabah (PBRS) dan Parti Demokratik Sabah (PDS) dan Parti Progresif Sabah.

24

5

CTU553/555

MARUWIAH AHMAT 5

ACIS, UiTM

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

PERJANJIAN MALAYSIA 1963

Persetujuan yang dicapai di antara para pemimpin Malaya, Sabah, Sarawak dan Singapura semasa sama-sama bersetuju untuk

menubuhkan Persekutuan Malaysia.

Perjanjian Malaysia tidak mengubah kontrak sosial di antara Melayu dan bukan Melayu.

Perjanjian Malaysia mengandungi semua tuntutan Sabah, Sarawak dan Singapura yang dipersetujui dan dimaktubkan ke dalam Perlembagaan

Persekutuan Malaysia 1963

Tidak semua perkara yang dituntut diterima dan dimaktubkan dalam Perlembagaan.

20 perkara yang mengandungi tuntutan-tuntutan yang dikemukakan oleh Sabah sebagai syarat negeri itu bersetuju menyertai Malaysia.

25

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

TUNTUTAN PERJANJIAN MALAYSIA 1963

• Tidak memperakukan suatu agama sebagai agama rasmi negeri AGAMA

• Bahasa Melayu adalah bahasa kebangsaan tetapi memohon supaya bahasa Inggeris boleh terus digunakan tanpa had masa

BAHASA

• Penggubalannya patut melibatkan semua negeri PERLEMBAGAAN

• Imigresen adalah kuasa pusat tetapi soal keluar masuk ke Sabah harus dikawal oleh Sabah sendiri

IMIGRESEN

• Mendapat hak istimewa seperti Melayu BUMIPUTERA

SABAH

26

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

TUNTUTAN YANG DIPERSETUJUI DALAM PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN

• Jadual ke 9, Senarai Tambahan kepada Sabah dan Sarawak dalam Senarai 2A

• Meliputi undang-undang dan adat istiadat bumiputera Sabah dan Sarawak, urusan pentadbiran perbadanan, pelabuhan dan kereta api negeri

Senarai Negeri

• Jadual ke 9, Senarai Tambahan kepada Sabah dan Sarawak dalam Senarai 3A

• Meliputi undang-undang diri dan keluarga, perkapalan, bekalan air dan elektrik, pertanian dan perhutanan, hiburan dan pilihan raya negeri

Senarai Bersama

• Penggunaan bahasa Inggeris dan bahasa bumiputera Sabah dan Sarawak, kedudukan istimewa bumiputera Sabah dan Sarawak serta kedudukan negeri

Perlindungan-perlindungan khas

bagi Sabah dan Sarawak

• Pemberian khas dalam bentuk peruntukan kewangan

• Pemberian tahunan persekutuan kepada kerajaan negeri Sabah dan Sarawak serta pemberian hasil sumber-sumber tambahan

Pemberian khas kepada Sabah dan

Sarawak

27

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

HUBUNGAN ETNIK SELEPAS PENUBUHAN MALAYSIA

Perpaduan dan integrasi etnik berjaya dalam bidang politik di mana ia dapat membawa semua etnik utama ke dalam proses politik dan pentadbiran

Namun kejayaan dalam bidang politik ini tidak dapat diterjemahkan kepada bidang lain terutama dari segi kemasyarakatan dan ekonomi

28

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

HUBUNGAN ETNIK SELEPAS PENUBUHAN MALAYSIA

Proses perpaduan dan integrasi memerlukan penglibatan langsung Kerajaan dengan dasar-dasar bersifat timbal-balik. Dalam konteks ini, DEB dan dasar-dasar yang selanjutnya merupakan suntikan daripada Kerajaan yang cuba mewujudkan perpaduan.

Kesemua dasar yang dirangka oleh kerajaan menyediakan peluang supaya semua etnik berada dalam satu dimensi fizikal yang sama, sama ada dalam bidang ekonomi, pendidikan atau perkhidmatan awam. 29

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

PENDEKATAN ISLAM DALAM PEMBANGUNAN POLITIK

Definisi Politik:

• Bahasa Arab: Siyasah

• Kamus Dewan: Ilmu pengetahuan berkenaan dengan cara pemerintahan, ilmu siasah, ilmu kenegaraan

Politik Islam

• Pengurusan atas segala urusan seluruh umat Islam.

Pemikiran politik Islam berkisar:

• Etika politik

• Falsafah politik

• Agama

• Hukum

• Tatacara kenegaraan

Politik atau siyasah itu bermakna adalah mengurus urusan masyarakat berdasarkan hadith Rasulullah SAW.

Rasulullah SAW adalah peneroka awal sistem politik moden bagi manusia.

30

6

CTU553/555

MARUWIAH AHMAT 6

ACIS, UiTM

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

PEMBANGUNAN POLITIK ISLAM MENURUT SARJANA

• Politik ialah suatu kehidupan manusia

Imam al-Ghazali

• Politik Islam bukan sekadar parti politik, tetapi aktiviti dakwah mengurus nasib umat hingga mengangkat mereka sebagaimana yang diperintahkan al-Quran

Imam Hasan al-Banna

31

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

PEMBANGUNAN POLITIK ISLAM MENURUT SARJANA

• Islam bukan semata agama (a religion), namun juga merupakan sistem politik (a political system).

Dr. V. Fitzgerald

• Islam lebih sekadar agama, ia mencerminkan teori perundangan dan politik. Ia merupakan sistem peradaban yang lengkap, mencakupi agama dan negara

Dr. Schacht

32

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

MATLAMAT PEMBANGUNAN POLITIK ISLAM

33

Matlamat Pembangunan Politik

Dalam Islam

Mendidik manusia

mengenal Allah

Mengajar manusia melaksana ibadah

dengan tepat

Menunaikan amanah dengan

menegakkan syariat

Membangun dan memakmur muka

bumi

Menegakkan kebenaran dan

mencegah kemungkaran.

Tempat melaksanakan ajaran Islam secara

menyeluruh.

Tempat menyerlahkan keistimewaan dan keunggulan Islam

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

PEMBANGUNAN POLITIK ISLAM

• Al-Syura • Al-Hurriyyah

• Al-Adalah

• Al-Masuliyyah

• Al-Musawah

Prinsip Politik Dalam Islam

• Al-Quran • Sunnah

• Ijma'

• Qias

Sumber Politik Islam

• Tauhid • Risalah

• Khilafah

Asas-asas Politik Dalam Islam

34

HU

BU

NG

AN

E

TN

IK

PENGUKUHAN

• Huraikan TIGA (3) dasar yang diperkenalkan oleh kerajaan untuk mencapai matlamat pembinaan negara bangsa

• Jelaskan TIGA (3) faktor yang membawa kepada pembentukan pakatan strategik Perikatan dan Barisan Nasional

• Huraikan EMPAT (4) cabaran yang sering dihadapi oleh pakatan strategik tersebut.

• Kemukakan TIGA (3) bukti pencapaian pembangunan politik di Malaysia.

• Bincangkan TIGA (3) strategi politik yang dilaksanakan oleh kerajaan selepas Peristiwa 13Mei 1969.

• Analisakan TIGA (3) cabaran yang boleh menggugat kestabilan politik di Malaysia dan TIGA (3) cara mengatasinya.

35