Bentuk-bentuk Pencemaran Alam Sekitar dan Aktiviti Yang Tidak Beretika

Di Malaysia . Faktor-faktor yang Menjadi Punca serta Pendekatan-

pendekatan Bagi Mengatasi Masalah Berkenaan.

Tajuk tugasan ini adalah memberi fokus kepada bentuk-bentuk pencemaran alam

sekitar dan masalah-masalah yang melibatkan nilai moral atau etika individu.

Selanjutnya dibincangkan punca-punca kepada semua permasalahan ini. Punca-

punca yang telah dikenal pasti pula disarankan langkah-langkah atau pendekatan

bagi mengatasi masalah tersebut.

1.0 Pengenalan

Alam sekitar yang bersih dan selamat adalah anugerah Yang Maha Esa terhadap

semua mahluk samaada manusia, haiwan atau pun tumbuhan. Bagaimanapun

dalam kegairahan manusia mengejar arus pemodenan, kita terlupa satu hakikat

bahawa dalam masa yang sama, kita juga turut menjadi penyumbang kepada

kemusnahan alam sekitar. Pencemaran alam sekitar seperti pencemaran udara,

air , terma ( haba ) dan bunyi adalah berpunca daripada manusia sendiri.

Bumi yang sepatutnya menjadi tempat kediaman yang selesa bagi semua

mahluk, kini semakin terancam. Pencemaran yang teruk menyebabkan

kepupusan haiwan dan tumbuhan, terutamanya hidupan laut.Hidupan seperti ikan

lumba-lumba dan paus pembunuh ( Killer Wale ) semakin pupus disebabkan

pencemaran air. Walaupun manusia tidak dapat menolak arus pemodenan,

namun biarlah proses pemodenan bergerak seiring dengan pemeliharaan flora

dan fauna agar generasi akan datang dapat menghayati nilai estetika.

Masalah di atas turut diburukkan lagi dengan perlakuan atau aktiviti-aktiviti yang

tidak beretika seperti pembakaran terbuka yang mengakibatkan jerebu di udara,

pembuangan sisa-sisa toksid yang berleluasa, kecurian air yang dirawat dan

aktiviti sosial yang tidak sihat seperti rompakan , pembunuhan nekad, rasuah dan

sebagainya. Masalah seumpama ini mencerminkan betapa rendahnya darjah

1

atau nilai tanggungjawab sosial pihak-pihak yang terlibat. Kesimpulannya,

masalah pencemaran dan aktiviti yang tidak beretika ini telah mengancam

kehidupan manusia sendiri selain daripada menyumbang terhadap kemusnahan

alam semula jadi.

1.1 Definisi Pencemaran

Pencemaran alam sekitar adalah merujuk kepada gangguan atau kerosakan

terhadap kebersihan alam sekitar akibat pengumpulan bahan pencemar. Bahan

pencemar ini telah mengubah ekosistem semulajadi dan menjejaskan atau

mengancam kehidupan manusia, haiwan dan juga tumbuhan. Selain

mengganggu kesihatan manusia, bahan pencemar yang terhasil juga merupakan

faktor utama yang menyebabkan perubahan ke atas suhu bumi. Pada umumnya

pencemaran dapat dibahagikan kepada empat jenis atau bentuk iaitu ;

a) Pencemaran udara

b) Pencemaran air

c) Pencemaran haba ( terma )

d) Pencemaran bunyi

2.0 Pencemaran udara

Pencemaran udara adalah akibat daripada penambahan bahan pencemar seperti

gas, debu dan asap ke atmosfera sehingga mengganggu dan membahayakan

kehidupan manusia, haiwan dan tumbuhan. IPU adalah satu sistem yang

dibangunkan untuk memaklumkan kepada orang ramai mengenai tahap kualiti

udara dan impaknya terhadap kesihatan manusia.

Ia juga adalah juga satu sistem kepekatan pencemar yang diukur dan ditukarkan

kepada satu nombor pada skala antara 0 hingga 500. Oleh itu, IPU dikategorikan

kepada lima tahap iaitu baik, sederhana, tidak sihat, sangat tidak sihat dan

2

berbahaya. Setiap pencemar mempunyai indeksnya sendiri yang dikenali sebagai

subindeks. Ianya diukur dengan menggunakan alat penyukat yang saintifik dan

jitu.

Julat IPU bagi kelima-lima tahap kualiti udara.

SKALA IPU KUALITI UDARA

Dari 0-50 Baik

Dari 51-99 Sederhana

Dari 100-199 Tidak sihat

Dari 200-299 Sangat tidak sihat

300 ke atas Berbahaya

Terdapat lima jenis pencemaran yang diukur dalam menentukan IPU;

Karbon monoksida ( CO )

Sulfur dioksida ( SO2 )

Nitrus oksida ( NO2 )

Ozone ( O3 )

Kepekatan kelima-lima pencemar ini diukur secara terus menerus setiap hari .

Kaedah-kaedah yang digunakan adalah yang diiktiraf oleh ahli sains sedunia.

Gambar contoh pencemaran udara

3

2.1Punca Pencemaran Udara

Pembakaran terbuka ialah pembakaran yang dibuat di luar atau proses

penghasilan asap daripada pembakaran yang kemudiannya dilepaskan keudara

sekeliling secara terus tanpa melalui cerobong asap. Pembakaran secara terbuka

dalam kapasiti yang besar akan menghasilkan jerebu. Contohnya jerebu yang

melanda negara pada tahun 1997 dan baru-baru ini. Berdasarkan laporan

daripada Jabatan Alam Sekitar ( JAS ) mengenai jerebu 1997 telah mendapati,

ampaian toksik telah menjejaskan sistem saraf, hati dan buah pinggang.

Selain daripada itu, pengeluaran asap daripada kenderaan bermotor dan industri-

industri turut memberi kesan yang ketara terhadap pencemaran ini. Kepekatan

indeks pencemaran udara bertambah serius di kawasan-kawasan perindustrian

seperti Lembah Kelang, Pulau Pinang dan Johor Bahru.

2.2 Cara Mengatasi

Satu pendekatan baru dalam menangani isu pencemaran udara ialah

menggunakan teknologi membran seramik. Kaedah ini telah ditemui oleh dua

penyelidik Pusat Pengajian Kejuruteraan Kimia Universiti Sains Malaysia ( USM ).

Membran seramik mempunyai pelbagai bentuk. Kebiasaannya membran seramik

digunakan untuk tujuan pemisahan dua fasa, sama ada antara cecair-cecair,

cecair-pepejal, gas-pepejal dan gas-gas. Kaedah ini terbukti berkesan kerana

berjaya mengurangkan pencemaran udara. kecekapan alat ini di samping

ketahanan dan kosnya yang ekonomik telah menggalakkan penggunaannya

secara meluas.

3.0Pencemaran air

Pencemaran air berlaku kerana pembuangan sampah sarap domestik, bahan

buangan daripada perindustrian dan pertanian. Selain daripada itu sisa-sisa

4

toksid atau radio aktif, tumpahan minyak dari kapal tangki dan juga hakisan tanah

telah menyebabkan pencemaran air. Pencemaran air menyebabkan kepupusan

haiwan dan tumbuhan terutamanya hidupan laut. Hidupan seperti ikan lumba-

lumba dan paus pembunuh adalah contoh spesis yang kian terancam.

Menurut Naib Canselor UPM, Prof. Dato Dr. Ir. Mohd Zohadie Selat Melaka

sahaja mempunyai nilai ekonomi kira-kira RM25.8 bilion termasuk RM14 billion

nilai bukan pasaran.

Gambar contoh pencemaran air

3.1 Punca Pencemaran Air

Pembuangan sisa toksid, kotoran dari ternakan haiwan, pembuangan sampah-

sarap terus ke laut atau sungai telah menyebabkan pencemaran air. Keadaan ini

menyebabkan kualiti air telah tercemar dan menjejaskan hidupan laut dan

sumber protein kepada manusia. Bagi memaksimumkan keuntungan syarikat,

mereka sanggup membuang sisa toksid terus ke laut. Selain daripada itu

sampah-sarap dibuang secara sesuka hati tanpa melalui sistem pelupusan yang

sepatutnya.

5

Selain daripada itu, kebocoran tangki minyak dari kapal-kapal tangki

mengakibatkan laut dicemari dengan kesan minyak. Banyak spesis hidupan laut

telah terancam. Pengurusan ekosistem marin yang sempurna penting kerana

ianya mempunyai nilai ekonomi yang tinggi.

3.2 Cara Mengatasi

Bagi mengatasi masalah ini penguatkuasaan undang-undang dan peraturan

yang sedia ada perlulah dipatuhi dan dipantau dengan baik. Ini kerana undang-

undang memainkan peranan yang penting bagi menangani masalah ini.

Hukuman denda sahaja tidak memadai bagi golongan yang mempunyai

keupayaan untuk membayar. Golongan ini tidak pernah menghiraukan jumlah

denda yang dikenakan, kerana bagi mereka keuntungan lebih diutamakan. Selain

daripada itu, kempen dan kesedaran perlu juga dilakukan oleh Jabatan Alam

Sekitar ( JAS ) dalam mendidik masyarakat mengenai kesan pencemaran.

4.0 Pencemaran haba ( terma )

Pencemaran terma berlaku kerana haba yang berlebihan dibebaskan ke

persekitaran sehingga meningkatkan suhu persekitaran dan tidak sesuai untuk

hidupan. Keadaan ini berlaku di bandar-bandar besar seperti Kuala Lumpur

kerana mempunyai banyak bangunan-bangunan tinggi dan besar.

4.1 Punca Pencemaran Haba

Bangunan-bangunan yang bersaiz tinggi dan besar yang terdapat di bandar-

bandar besar mengakibatkan suhu telah meningkat. Keadaan ini adalah kerana

bangunan yang bercermin telah memantulkan cahaya ke permukaan bumi dan

mengakibatkan suhu persekitaran meningkat. Suhu yang tinggi telah menjejaskan

kehidupan manusia, haiwan dan tumbuhan. Tumbuh-tumbuhan misalnya, telah

6

menerima kesan langsung dari suhu yang tinggi dan akibatnya produk

pengeluaran telah terjejas.

4.2 Cara Mengatasi

Penanaman pokok-pokok di kawasan-kawasan bandar besar boleh

mengurangkan pencemaran haba. Contohnya, Putra Jaya yang dibangunkan

oleh kerajaan telah mengimbangkan di antara pembangunan dan tumbuhan

semulajad atau berkonsepkan hutan di dalam bandar. Ini kerana tumbuhan boleh

menyerap haba dan membantu proses pernafasan.

5.0Pencemaran bunyi

Pencemaran bunyi berlaku kerana bunyi yang dikeluarkan daripada kilang-kilang

pemprosesan, tapak-tapak pembinaan, kenderaan bermotor, perlombongan kuari

dan muzik rancak yang tidak terkawal. Pencemaran bunyi boleh mengganggu

keselesaan hidup dan juga boleh menyebabkan seseorang mengalami sakit

kepala, gangguan emosi atau mental serta boleh mengakibatkan pekak atau

kurang pendengaran.

5.1 Punca Pencemaran Bunyi

Pembinaan lebuh raya berhampiran dengan penempatan penduduk satu

fenomena yang sering berlaku sekarang ini. Penduduk yang terlibat berhadapan

dengan masalah bising atau pencemaran bunyi yang semakin ketara. Kenderaan

yang banyak melalui lebuh raya ini menjadi punca bertambahnya pencemaran

bunyi.

Sebagai contoh, dinding kalis bunyi yang dibina di beberapa bahagian lebuh raya

kesas didapati tidak mencapai piawaian, kata pakar di Institut Kebisingan dan

7

Getaran ( IKG ), Universiti Teknologi Malaysia ( UTM ) Profesor Dr. Mohd.

Salman Leong.

5.2 Cara Mengatasi

Penggunaan dinding kalis bunyi atau ‘Acoustic Barrier’ ( AB ) banyak digunakan

di luar negara bagi mengatasi masalah pencemaran bunyi bising alam sekitar.

Dengan menggunakan AB, kesan bunyi bising daripada kenderaan akan dapat

dikurangkan dengan membina halangan bunyi itu di tepi lebuh raya berdekatan

kaeasan perumahan.

Kos penggunaan AB yang diimport adalah mahal. Walau bagaimanapun dengan

reka cipta AB konkrit oleh IKG, kos pembinaan AB menjadi semakin murah.

Sebagaimana yang telah dijelaskan, punca pencemaran berkait rapat dengan

aktiviti manusia. Golongan ini hanya tahu mengaut keuntungan sahaja tanpa

memperdulikan kesannya terhadap alam dan manusia sendiri

6.0Definisi Etika

Etika, biasanya didefinasikan sebagai prinsip kelakuan individu-individu yang

boleh diterima dari segi ahlak. Etika individu juga merujuk kepada sesuatu

perbuatan tersebut betul atau salah dan ianya tidak serupa untuk setiap individu.

Perbuatan yang tidak beretika lazimnya juga dianggap sebagai tidak bermoral.

Kebelakangan ini, masyarakat Malaysia dikejutkan dengan pelbagai masalah

yang berkaitan dengan moral dan apa yang membimbangkan ialah masalah ini

kian meruncing.

Kita sebagai rakyat Malaysia yang prihatin tentang masalah ini, seharusnya sedar

tentang tanggungjawab masing-masing. Agar masyarakat yang dibentuk bebas

daripada sebarang masalah moral yang menjadi ancaman utama.

8

7.0 Jenayah Rasuah

Rasuah bermakna satu proses memberi atau menerima sesuatu dan dengan

tujuan tertentu. Biasanya rasuah adalah satu amalan yang tidak mengikut

prosedur. Berbagai faktor dikaitkan mengapa seseorang itu melakukan perbuatan

jenayah rasuah. Jenayah rasuah ini bukan sahaja dari kelas bawahan malahan

juga melibatkan jenayah kolar putih. Masalah rasuah ini memberikan kesan

terhadap ekonomi sesebuah negara dan boleh meruntuhkan sesebuah negara

jika amalan seperti ini tidak dibendung dengan segera.

7.1. Punca Jenayah Rasuah

Berbagai faktor dikaitkan mengapa seseorang itu melakukan rasuah. Secara

ringkasnya, berdasarkan pengalaman BPR, perbuatan perbuatan jenayah rasuah

berlaku disebabkan oleh;

Seseorang yang ingin hidup mewah dan cepat kaya tanpa mengira halal

haram. Apa yang penting hanyalah nilai-nilai material. Individu ini tidak

mahu mengambil kira langsung bahawa dengan melakukan perbuatan

rasuah, penyelewengan dan penyalahgunaan kuasa, dia telah melakukan

suatu kezaliman.

Sikap hidup yang suka bermegah-megah hingga menyara kehidupan

dengan cara berhutang dengan chettiar dan loan sharks. Akhirnya, akibat

bebanan hutang jenayah rasuah dilakukan.

Kurangnya penghayatan nilai murni dan hilangnya ahlak yang baik juga

merupakan faktor berlakunya jenayah rasuah. Menurut seoarang penulis,

‘nilai’ ialah ‘beliefs about right and wrong’. Manakala ‘etika’ pula ditakrifkan

9

sebagai ‘thinking systematically about morals and conduct and making

judgments about right and wrong’ ( Carol W. Lewis : The Ethics Challenge

in Public Service )

7.2 Cara Mengatasi

Jenayah rasuah boleh diatasi dengan penguatkuasaan undang-undang.

Hukuman penjara dan denda yang dikenakan sedikit sebanyak menakutkan

individu yang terlibat. Di samping itu tindakan tegas oleh BPR akan dapat

mengurangkan jenayah ini dari bertambah serius.

Selain daripada itu, penghayatan nilai agama dapat mempengaruhi orang ramai

agar menjauhi amalan buruk sedemikian. Begitu juga dengan kempen kesedaran

seperti ‘Perangi Rasuah Habis-habisan’ akan menimbulkan kesedaran kepada

individu bertapa bahayanya jenayah ini.

8.0Masalah Sosial

Secara umumnya masalah sosial  merangkumi berbagai perlakuan  negatif  

masyarakat yang tidak membawa sokongan dan keuntungan kepada kekuatan

sistem dan struktur ekonomi yang diamalkan  dalam sesuatu masyarakat atau

pun negara. Masalah sosial ini termasuklah terlibat dengan najis dadah,

pergaduhan, rusuhan, pecah rumah, lari dan hilang dari rumah, mencuri dan

sebagainya.

Masalah ini  bukan hanya berlaku di kawasan bandar raya atau bandar-bandar

besar sahaja, malah di merata tempat di seluruh negara. Sebagai contoh, di

Kedah sahaja, sebanyak 307 kes jenayah  berlaku sepanjang tahun 1991.

Daripada jumlah itu, 73 kes membabitkan pelajar sekolah. Mengikut

pembahagian kaum, seramai 204 kes melibatkan kaum Melayu, 54 remaja  Cina

dan 47 adalah remaja kaum India. Berdasarkan statistik, kes jenayah ini terus

10

meningkat antara tahun 1990 dan1992. Pada tahun 1990, sebanyak 657 kes

dicatatkan, diikuti 830 kes pada tahun 1991 dan 1487 kes pada tahun 1992.

8.1 Punca Masalah Sosial

Pengaruh persekitaran, luaran dan media massa juga sentiasa membentuk

perilaku  manusia yang masih mentah dalam menghadapi cabaran hidup.

Pelbagai dorongan yang kurang sihat dipaparkan  melalui persekitaran ini yang

seterusnya menyebabkan mereka terikut-ikut  dengan pengaruh ini. Lantaran itu

untuk memenuhi keinginan ini, mereka merayau-rayau di pusat-pusat membeli-

belah, pusat permainan video dan secara tidak langsung terlibat dalam pergaulan

bebas.

8.2 Cara Mengatasi

Umumnya ada pelbagai cara mengatasi masalah sosial masyarakat yang

menyebabkan tekanan hidup kepada anggota masyarakat. Di antara pendekatan

yang perlu diberikan perhatian ialah;

Peranan Ibu Bapa

Peranan ibu bapa adalah amat penting dalam memberikan perhatian yang serius

terhadap anak-anak mereka. Ibu bapa mestilah memperhatikan setiap gerak-geri

atau pergerakan anak-anak mereka. Ibu bapa hendaklah sentiasa mengetahui

dan mengenal pasti masalah yang dihadapi oleh anak mereka serta sanggup

meluangkan masa untuk mengatasai masalah tersebut.

Penghayatan Nilai Agama

Selain itu tingkatkan penghayatan anak-anak terhadap agama, nilai-nilai murni,

motivasi, melatih anak cara bersopan, prinsip-prinsip akauntabiliti, tepati janji,

11

berketerampilan, menunjukkan keperibadian yang mulia, amanah, sanggup

menerima kelemahan diri serta meneroka potensi anak. Ibu bapa hendaklah

menjadi role model kepada anak.

Pendekatan Akademik

Ini boleh dilakukan dengan menambahkan aktiviti-aktiviti berteraskan akademik

dan separa akademik  seperti kegiatan ko-kurikulum di sekolah. Begitu juga

dengan perubahan-perubahan teknik-teknik pengajaran seperti penggunaan

komputer, video, bantuan alat pandang dengar dan teknik pengajaran luar kelas.

9.0 Pembalakan Haram

 

Berikutan dengan masalah pembalakan haram ini parlimen telah meminda Akta

Perhutanan Negara 1984 dan dikuatkuasakan pada 1993. Penalti pencerobohan

hutan telah dinaikkan kepada RM 500,000 dan penjara tidak melebihi 20 tahun.

Pembalakan haram ini merupakan satu masalah kemerosotan nilai moral atau

etika individu. Kesannya bukan sahaja merugikan kerajaan sesebuah negeri

tetapi penggondolan hutan menyumbang kepada perubahan ekosistem

semulajadi.

9.1 Punca Utama Pembalakan Haram

Pembalakan secara haram berkait rapat dengan keuntungan yang tinggi hasil

daripada permintaan yang tinggi dalam produk berasaskan kayu. Syarikat yang

menjalankan pembalakan secara haram ini akan memperolehi keuntungan

berjuta ringgit. Selain daripada itu, kesukaran pihak berwajib menjalankan

pemantauan juga menggalakkan syarikat tertentu bergerak aktif.

9.2 Cara Mengatasi

12

Jabatan Perhutanan telah mengambil inisiatif bagi mengatasi masalah

pembalakan secara haram melalui beberapa cara, iaitu;

Penubuhan Pasukan Penguatkuasaan Hutan

Mengadakan rondaan di kawasan sensitif termasuk menggunakan

helikopter.

Sekatan jalan raya dari masa ke masa bagi mengawal pergerakkan

kayu balak haram

Teknologi remote sensing dan sistem maklumat geografi mengesan

pembalakan haram.

Dengan cara ini pembalakan haram dapat dibenteras atau pun berjaya

dikurangkan. Kesan pembalakan haram bukan sahaja merugikan kerajaan negeri

tetapi kesannya terhadap alam sekitar sendiri yang merupakan kawasan tadahan

hujan semulajadi.

10.0 Pemburuan Haram

Pemburuan secara haram yang berleluasa di hutan-hutan negara ini juga adalah

faktor kemusnahan habitat dan spesis haiwan. Ia berlaku akibat permintaan yang

sangat tinggi daripada negara-negara luar seperti Amerika Syarikat, Britain dan

Eropah terhadap haiwan-haiwan eksotik yang hanya terdapat di negara ini.

Apa yang lebih menyedihkan lagi, haiwan-haiwan daripada golongan primat

seperti monyet dijual kepada institusi-institusi tertentu untuk tujuan penyelidikan.

Dianggarkan hampir 200,000 primat digunakan setiap tahun untuk tujuan

penyelidikan sehingga spesis ini hampir pupus. Kegiatan seumpama ini berlaku

dengan berleluasa dan adalah sukar untuk pihak yang bertanggungjawab

membenterasnya.

10.1 Punca Utama Pemburuan Haram

13

Gaya hidup manusia turut menjurus kepada kemusnahan haiwan. Walaupun

terdapat undang-undang membenteras aktiviti ini, ianya masih tetap berlaku.

Masalah memburu binatang untuk mendapatkan kulit, gading, dan bahagian-

bahagian badan binatang yang dikatakan dapat memberi kekuatan kepada

manusia terus berleluasa. Selain itu, amalan perubatan tradisional atau

perubatan cina banyak memberi kesan kepada kepupusan spesis haiwan

tertentu.

10.2 Cara Mengatasi

Penguatkuasaan undang-undang mengenai pemburuan haram harus

diperketatkan lagi. Denda atau hukuman yang patut dikenakan haruslah berlipat

ganda. Jabatan Perlindungan Hidupan Liar ( PERHILITAN ) perlu mengadakan

satu operasi besar-besaran bagi menangkap atau menahan mereka yang terlibat

dengan kegiatan ini. Langkah ini adalah perlu bagi membendung kegiatan seperti

ini berleluasa.

11.0 Jenayah Pembunuhan

Sejak kebelakangan ini, terpapar berita pembunuhan yang begitu mengerikan

dan ianya seolah-olah tidak berpenghujung. Walaupun hukuman yang bakal

menanti penjenayah ini setimpal dengan jenayah yang dilakukan, namun masih

ada insan yang berani melakukannya. Kes seumpama ini sering kali didedahkan

di dalam akhbar tempatan. Contohnya kes pembunuhan Canny Ong seorang

penganalisis komputer. Mayatnya ditemui hangus terbakar dalam keadaan tidak

berpakaian.

11.1 Punca Pembunuhan

Kebanyakkan punca kes pembunuhan adalah bermotifkan seks, dendam,

cemburu dan sebagainya. Jenayah ini mencerminkan bertapa rendahnya moral

14

mereka yang terlibat. Selain daripada itu ada juga kes yang melibatkan politik,

kuasa dan wang. Keadaan ini jelas bertentangan dengan etika yang terkandung

dalam ‘Golden Rule’ yang menekankan prinsip berbuat baik kepada orang jika

kita ingin orang berbuat baik terhadap kita.

11.2 Cara Mengatasi

Penguatkuasaan undang-undang adalah langkah penyelesaian utama. Mereka

yang terlibat mesti dijatuhi hukuman yang setimpal dengan kesalahan yang

dilakukan. Hukuman ini wajar bagi memberikan kesedaran terhadap masyarakat.

12.0 Penutup

Jelaslah kepada kita bahawa kedua-dua kegiatan iaitu pencemaran alam sekitar

dan masalah etika ( Moral ) adalah berpunca daripada sikap manusia sendiri.

Individu atau pun golongan yang tidak mempunyai etika atau ahlak yang murni

bertanggungjawab terhadap kemusnahan alam sekitar.

Ditambah pula dengan nilai etika yang rendah, telah mengundang masalah sosial

yang menjadikan kehidupan semakin tertekan. Oleh yang demikian wajarlah kita

mengamalkan sikap yang baik, prihatin serta bertanggungjawab agar isu-isu yang

dibincangkan tadi dapat dibendung.

15

Bibliografi

Jabatan Alam Sekitar.(1994). Penilaian Kesan Kepada Alam Sekeliling

( EIA ) - Prosedur dan Keperluan di Malaysia. Malaysia : Jabatan Alam

Sekitar, Kuala Lumpur.

Surtahman Kastin Hasan ( 1997 ) Alam Sekitar dan Pengawalan. Kuala

Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka

http://www.bpr.gov.my/bm2/punca.htm

http://www.malaysia-today.net/parlimen/2005/05/langkah-diambil-untuk-

menghalang.htm

http://www.geocities.com/kavyan 2004/minda 0401.htm

Mahathir bimbang rasuah di kalangan golongan berilmu ( 2005, Ogos,

22 ), Utusan Malaysia ( P.1 )

Bekas CEO syarikat akui subahat kutip RM26.5j ( 2005, Ogos, 10 ),

Utusan Malaysia ( P. 14 )

Kes suami dituduh bunuh isteri disebut 28 Sept ( 2005, Ogos, 10 ), Utusan

Malaysia ( P.14 )

16

Lampiran

17

18

Isi Kandungan

19