Nik Khairol Reza BMY, Nasuha AL, Sabri WM, Husni AM, Noriznina, Mohammed Aliff A Pejabat Kesihatan Daerah Jeli

WABAK HEPATITIS A

DI KALANGAN ORANG ASLI DI

SUNGAI RUAL OA, JELI,

SEPTEMBER 2012

2

Mukadimah

Pengenalan Objektif Metodologi Keputusan Perbincangan Langkah-langkah Kawalan Kesimpulan Limitasi Cadangan Tindakan Susulan Rujukan Penghargaan

3

Pengenalan

4

Kg. Manok

Kg. Kalok

Kg. Sg. Rual Asli

Seberang

Kg. Sg. Rual Asli

Pentadbiran

Bil penduduk = 61

Bil rumah = 21

27 km

Bil penduduk = 120

Bil rumah = 35

Bil penduduk = 61

Bil rumah = 24

Bil penduduk = 95

Bil rumah = 22

Pengenalan

5

Pengenalan…

Sumber air;

Gravity Feed System (GFS); • BAKAS –KKM - terawat

• KKWL - terawat

Sungai Rual

Liputan kebersihan tandas;

100% (BAKAS 2010)

6

Pengenalan…

Epidemiologi;

Hepatitis A disebabkan oleh virus hepatitis A (HAV).

Cara jangkitan melalui najis, samada melalui jangkitan secara langsung dengan orang dijangkiti HAV atau melalui pengambilan makanan atau air yang tercemar dengan HAV (Acheson, D. and A. E. Fiore 2004)

Tempoh inkubasi 15-50 hari (28 hari)

Penyakit bawaaan air atau makanan seperti hepatitis A agak biasa dalam kalangan masyarakat orang asli;

• Pos Pasik & Hendrop di Gua Musang pada tahun 2011 (PKD Gua Musang, 2011)

Endemik di Sungai Rual OA; • 2007 – 1 kes

• 2011 – 1 kes

Pengenalan…

Kronologi kejadian;

17.08.12 –

Kes pertama

dilaporkan

30.09.12 –

Keputusan +ve,

Wabak diisytihar

24.11.12 –

Wabak tamat

19.08.12 –

Kes ke-2 dilaporkan

18.08.12 –

Tindakan kawalan

dan pencegahan

dilakukan

17.08.12 –

Siasatan dilakukan

8

Objektif

Untuk menerangkan ciri-ciri epidemiologi wabak(Masa, Tempat & Orang)

Untuk menentukan punca dan faktor penyumbang kepada wabak

Untuk menentukan langkah-langkah kawalan

9

Methodologi

Jenis kajian; Deskriptif Peralatan kajian;

Borang siasatan (FWD/UMU/BG/002 (D) pindaan 2006) • Data sosio-demografi (umur, bangsa, jantina)

• Sejarah pemakanan

• Simptom

• Faktor risiko

Definisi kes;

Kes disyakki; • Mana-mana orang di Sungai Rual OA dengan mana-mana gejala bermula pada 10

Julai 2012 sehingga 24 November 2012 ; – Demam

– Jaundis

– Loya/Muntah/cirit-birit

– Sakit Perut

– Hilang selera makan/kelesuan

– Air kencing bewarna gelap

Kes disahkan; • Kes disyakki dengan positif IgM anti-HAV

10

Methodologi Siasatan kes;

Wad Hospital Jeli, di lapangan

Pengesanan kes; ACD;

• Ahli keluarga/ Jiran/ Penduduk Sg Rual OA/ Penjaja

PCD;

• Mana-mana pesakit yang mendapatkan rawatan di A & E Hospital Jeli

• Mana-mana pesakit mendapatkan rawatan di Klinik Kesihatan dan klinik swasta

• Mana-mana pesakit mendapatkan rawatan di klinik bergerak OA

Pengurusan kes klinikal ; Kes yang dikesan dihantar ke Klinik Kesihatan/Hospital Jeli atau

Hospital Tanah Merah

Penyiasatan makmal; Semua darah kes dan kontek terdekat dihantar ke MKA Kota Bharu

Ujian ke atas antibodi IgM Hepatitis A Virus

11

Methodologi

Penyiasatan Persekitaran;

Sampel air;

• GFS – di hantar ke MKA KB untuk analisis mikrobiologi

• Sungai – di hantar ke MKAK Sungai Buloh untuk pengasingan virus

Hepatitis A

Analisis data;

PASW 18

Microsoft Office Excel

9 kes disahkan, daripada 337 penduduk yang disaring. Kadar serangan 2.7%.

Kesemua (100%) - OA

3 Penjaja melayu - asymptomatik

Kes yang dikesan;

PCD – 1

ACD - 8

Umur;

median ; 7 tahun

linkungan; 2-16 year

6 (66.7%) lelaki

6 kes daripada 3 keluarga

12

Keputusan

Keputusan…

13

Bil.

Ke

s

n=9

(55.6%)

Jadual 1: Taburan kes wabak hepatitis A mengikut lokaliti

di Sungai Rual, Jeli 2012

[AR 3.3%]

[AR 8.2%]

Keputusan…

Tiada kes lain yang dikesan di lain-lain fasiliti kesihatan

Kesemua (100%) kes menggunakan sungai;

Mandi

Minum

Membuang air besar

Lima (55.6%) daripada mereka mempunyai sejarah berada di dalam hutan

14

Keputusan;

15

0

1

2

3

29/0

7/2

012

-04/0

8/2

012

05/0

8/2

012

-11/0

8/2

012

12/0

8/2

012

-18/0

8/2

012

19/0

8/2

012

-25/0

8/2

012

26/0

8/2

012

-01/0

9/2

012

02/0

9/2

012

-08/0

9/2

012

09/0

9/2

012

-15/0

9/2

012

16/0

9/2

012

-22/0

9/2

012

23/0

9/2

012

-29/0

9/2

012

30/0

9/2

012

-06/1

0/2

012

07/1

0/2

012

-13/1

0/2

012

Bil

Kes

Minggu

Rajah 1: Bilangan onset semasa wabak Hepatitis A di Sungai Rual, Jeli 2012

n=9

11

22

43

43

78

78

88

0 20 40 60 80 100

Diarrhea

Jaundice

Lethargic

Loss of appetite

Dark coloured urine

Fever

Yellowish sclera

Peratus (%)

16

Keputusan…

n=9

Rajah 2 : Simptom di kalangan kes semasa wabak Hepatitis A di Sungai Rual, Jeli 2012

Mata bewarna kekuningan

Letih lesu

Demam

Hilang selera makan

Urin bewarna seperti teh

Cirit birit

Jaundis

Keputusan…

17

Bilangan Kes Lingkungan umur (tahun)

Fasiliti kesihatan

Tempoh kemasukan

wad (min hari)

Komplikasi Keadaan sewaktu discaj

3 6 - 10 KKB Jeli - - Sembuh

5 2 - 9 Hospital Jeli 6.8 Tiada Sembuh

1 16 Hospital Tanah Merah

7.0 Hepatitis Sembuh

Jadual 2: taburan kes mengikut linkungan umur, fasiliti kesihatan, tempoh rawatan, komplikasi

dan keadaan semasa discaj, semasa wabak Hepatitis A di Sungai Rual, Jeli 2012

Keputusan…

Makmal;

28 spesimen darah

9 positif IgM-HAV

Persekitaran;

Sampel air;

• 3 sampel GFS – negatif untuk mikrobiologi

• 2 sampel sungai – negatif untuk virus Hepatitis A

18

19

20

21

22

23

24

25

Perbincangan….

Majoriti kes yang terlibat adalah kanak-kanak;

Kawasan endemiciti yang tinggi – kurang kebersihan & sanitasi

Dewasa – imun – kurang jangkitan • Jika jangkitan berlaku – lebih teruk

(KKM, 2006)

Di negara perindustrian, penyebaran penyakit biasanya di kalangan;

Teman serumah dan kontek seksual

Pelancong ke negara-negara yang endemik

Pengguna dadah secara suntikan

Pusat jagaan kanak-kanak dengan pengurusan lampin bayi

(Heyman, 2004)

Perbincangan…

Punca jangkitan sukar untuk dikenalpasti;

Masih terdapat wabak hepatitis A di kalangan

komuniti di US – tiada faktor risiko dikenalpasti (Staes,

C. J., T. L. Schlenker, et al. (2000)

Kebarangkalian di Sungai Rual;

• Semua kes mempunyai pendedahan

• Tabiat yang tidak bersih

• Kadar serangan tinggi di kawasan Sungai Rual Seberang;

– Kedudukan rumah – kawasan sungai hotspot

• Wabak hepatitis A dilaporkan berlaku kerana berenang

di kolam renang awam(Mahoney, F. J., T. A. Farley, et al.

1992)

26

Perbincangan…

Kemungkinan sumber jangkitan lain;

Tinggal di hutan – hanya 55.6% yang terlibat

27

28

Langkah kawalan

Disinfeksi;

Tandas, sistem kumbahan

Kawasan pelupusan sampah

Pengklorinan;

Tebing sungai – kawasan ‘Hotspot’

Pendidikan kesihatan;

Amalan basuh tangan

Penggunaan tandas

Ambil air yang telah dimasak

Minum air yang diklorin

Memakai selipar

Basuh buah dan sayur

JAKOA & sekolah;

Makluman mengenai wabak

29

30

Kesimpulan

Sembilan kes kanak-kanak OA disahkan hepatitis A

Kemungkinan sumber jangkitan berpunca daripada sungai rual

Tahap kebersihan diri yang rendah dan tabiat yang tidak bersih menyumbang kepada kejadian wabak

31

Limitasi

Saiz sampel yang kecil;

Kajian analitik – penemuan yang lebih baik

Halangan bahasa;

OA

Kanak-kanak

Sampel makanan – tidak diambil

Langkah kawalan yang terhad untuk kawalan yang berkesan;

Budaya OA

Sungai

32

cadangan

Bahan pendidikan yang khusus;

Lebih kepada gambar

Kurang perkataan

Perlantikan sukarelawan kesihatan;

Untuk menggalakkan gaya hidup sihat dan bersih

Vaksinasi

Pendedahan post IgG

33

Tindakan susulan

Lawatan dua kali seminggu pasukan bergerak OA;

Penyertaan kakitangan inspektorat (HE) untuk

menggalakkan amalan kebersihan

Penglibatan JAKOA dan guru sekolah

34

Rujukan

Acheson, D. and A. E. Fiore (2004). "Hepatitis A Transmitted by Food." Clinical Infectious Diseases 38(5): 705-715.

KKM; Garis Panduan Pengurusan Wabak Hepatitis A di Malaysia – Jilid 6 – Edisi kedua, 2006

PKD Gua Musang, Laporan akhir wabak Hepatitis A di Kg Tuel, Pos Hendrop, unpublished 2011.

PKD Gua Musang, Laporan akhir wabak Hepatitis A di Pos Pasik, unpublished 2011

Heymann DL, Control of Communicable Diseases Manual 18th Edition, 2004

Staes, C. J., T. L. Schlenker, et al. (2000). "Sources of Infection Among Persons With Acute Hepatitis A and No Identified Risk Factors During a Sustained Community-Wide Outbreak." Pediatrics 106(4): e54

Mahoney, F. J., T. A. Farley, et al. (1992). "An Outbreak of Hepatitis A Associated with Swimming in a Public Pool." Journal of Infectious Diseases 165(4): 613-618.

Bosch, A., G. Sánchez, et al. (2001). "Human enteric viruses in Coquina clams associated with a large hepatitis A outbreak." Water science and technology : a journal of the International Association on Water Pollution Research 43(12): 61-65

Wheeler, C., T. M. Vogt, et al. (2005). "An Outbreak of Hepatitis A Associated with Green Onions." New England Journal of Medicine 353(9): 890-897

35

Penghargaan

Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Kesihatan Awam), Jabatan Kesihatan Negeri Kelantan

Ketua Penolong Pengarah, Unit Kawalan Penyakit Berjangkit, Jabatan Kesihatan Negeri Kelantan

Makmal Kesihatan Awam Kota Bharu, Kelantan Makmal Kesihatan Awam Kebangsaan Sungai Buloh,

Selangor Pejabat Kesihatan Daerah Gua Musang, Kelantan Pegawai Kesihatan Daerah Jeli, Kelantan Kakitangan inspektorat, Pejabat Kesihatan Daerah Jeli,

Kelantan

36