thesis

PSZ 29:16

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS*

JUDUL : KAJIAN PENGURUSAN SISA PEPEJAL PULAU PERANGINAN DI MALAYSIA : PULAU TIOMAN

SISI PENGAJIAN : 2003/2004

Saya : MOHD ZAKI BIN OTHMAN _ ________ (HURUF BESAR)

mengaku membenarkan tesis (PSM/Sarjana/Doktor Falsafah)* ini disimpan di Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut :

1. Tesis adalah hak milik Universiti Teknologi Malaysia.2. Perputakaan Universiti Teknologi Malaysia dibenarkan membuar salinan untuk tujuan

pengajian sahaja.3. Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara institusi

pengajian tinggi.4. ** Sila tandakan ( √ )

SULIT (Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau kepentingan

Malaysia seperti yang termaktub di dalam AKTA RAHSIA RASMI 1972)

TERHAD (Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukan olehOrganisasi/badan di masa penyelidikan dijalankan)

√ TIDAK TERHAD

Disahkan oleh

_____________________ __________________________(TANDATANGAN PENULIS) (TANDATANGAN PENYELIA)

Alamat tetap : 225 PANTAI JOHOR JALAN ANAK BUKIT

05250 ALOR STAR P.M. DR. MOHD ISMID B. MOHD SAID

KEDAH DARUL AMAN Nama Penyelia

Tarikh : ______________________ Tarikh : ________________________

Catatan : * Potong yang tidak berkenaan** Jika tesis ini SULIT atai TERHAD, sila lampirkan surat dari pihak berkuasa/organisasi berkenaan dengan

menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis ini perlu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHAD. Tesis dimaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsafah dan Sarjana secara penyelidikan atau disertai bagi

pengajian secara kerja kursus dan penyelidikan atau Laporan Projek Sarjana Muda (PSM)

PENGAKUAN

“Saya mengakui laporan projek ini adalah hasil kerja saya sendiri. Hasil penulisan ini

belum pernah diserahkan sama ada sebahagian daripadanya atau sepenuhnya bagi

penganugerahan sebarang ijazah”

Tandatangan : ………………………………………….

Nama Penulis : Mohd Zaki bin Othman

Tarikh : 26 Februari 2004

KAJIAN PENGURUSAN SISA PEPEJAL DI PULAU PERANGINAN

MALAYSIA : PULAU TIOMAN

MOHD ZAKI BIN OTHMAN

Laporan kajian ini dikemukakan sebagai memenuhi sebahagian daripada

syarat penganugerahan ijazah Sarjana Muda Kejuruteraan Awam

Fakulti Kejuruteraan Awam

Universiti Teknologi Malaysia

FEBRUARI, 2004

PENGESAHAN

“Saya akui bahawa saya telah membaca laporan projek ini dan pada pandangan saya

laporan ini adalah memadai dari segi skop dan kualiti untuk tujuan penganugerahan

ijazah Sarjana Muda Kejuruteraan Awam”

Tandatangan : ………………………………………..

Nama Penyelia : Prof. Madya Dr. Mohd Ismid bin Mohd Said

Tarikh : 26 Februari 2004

DEDIKASI

Untuk Mak, Abah dan Tok Tersayang,

Terima Kasih Atas Segalanya

PENGHARGAAN

Syukur yang tak terhingga saya ucapkan ke hadrat Ilahi kerana

dengan limpah kurniaNya dapatlah saya menghasilkan laporan kajian Projek

Sarjana Muda ini dengan jayanya. Jutaan terima kasih diucapkan kepada

penyelia Projek Sarjana Muda iaitu Prof. Madya Dr. Mohd Ismid bin Mohd

Said kerana sudi meluangkan masa beliau memberi penerangan dan nasihat

kepada saya sepanjang penghasilan laporan kajian Projek Sarjana Muda ini

sehingga dapat disiapkan dengan baik serta lancar.

Di kesempatan ini, saya ucapkan ribuan terima kasih kepada semua

pihak terutama rakan sepejabat di Jabatan Kerajaan Tempatan dan Lembaga

Pembangunan Tioman yang sudi menghulurkan bantuan bagi membantu saya

dalam penyediaan laporan kajian ini.

Tidak lupa juga kepada isteri dan keluarga tersayang yang memahami

keadaan saya sepanjang penyediaan laporan kajian Projek Sarjana Muda ini

sehingga siap sepenuhnya.

Semoga Allah S.W.T membalas segala jasa baik kalian…….

ABSTRAKS

Dalam tempoh dua dekad, peningkatan yang pantas berlaku dalam industri

pelancongan dan pembangunan sosio-ekonomi di pulau pelancongan di Malaysia.

Kaedah semasa pengurusan sisa pepejal melibatkan masalah pelupusan dan

pencemaran sisa pepejal yang memerlukan penyelesaian yang menyeluruh.

Persekitaran yang bersih di pulau peranginan Malaysia dapat meningkatkan ekonomi

dan taraf hidup masyarakat setempat dengan mengekalkan dan memelihara alam

sekitar daripada dicemari oleh sisa pepejal. Pulau Tioman sebagai kajian kes

merupakan destinasi pelancongan popular dan pulau yang terbesar di pantai timur

Semenanjung Malaysia serta diiktiraf antara 10 buah pulau tercantik di dunia.

Peningkatan kedatangan pelancong dari dalam dan luar negara telah naik secara

mendadak sejak resort pertama dibina pada tahun 1975. Perancangan pembangunan

mensasarkan pembinaan 5,500 bilik sehingga tahun 2020 berbanding 1,750 bilik

pada masa kini. Dianggarkan populasi juga meningkatkan sehingga 25,000 orang

berbanding 3,200 orang sekarang. Kadar perbelanjaan dan penggunaan barangan

dikalangan pelancong dijangka meningkat setelah Pulau Tioman diistiharkan sebagai

pulau bebas cukai. Dalam kajian ini, skop kajian meliputi penjanaan dan komposisi

sisa pepejal yang dihasilkan di setiap kampung di Pulau Tioman untuk disesuaikan

dengan teknologi pelupusan dan sasaran tindakan yang perlu dilaksanakan untuk

mengekal dan memelihara kebersihan di Pulau Tioman. Hasil kajian menunjukkan

sisa pepejal seperti sisa dapur dan organik merupakan sisa paling banyak dihasilkan

sehingga meliputi 60 peratus daripada keseluruhan sisa pepejal yang dijana di Pulau

Tioman. Penduduk dan pelancong di Pulau Tioman dianggarkan menghasilkan 0.96

kg seorang setiap hari berdasarkan jumlah sisa pepejal yang dipungut dan ditimbang

berat mengikut komposisi yang telah ditetapkan. Keupayaan loji insinerator atau loji

rawatan terma perlu dipertingkatkan dengan ditempatkan kemudahan pengasingan

sisa pepejal yang tidak boleh dibakar (incombustible waste). Setiap perancangan

pembangunan di Pulau Tioman akan meningkatkan tekanan terhadap gunatanah

kawasan mukabumi dan kehidupan marin. Dengan itu, cadangan pembinaan

infrastruktur sistem pelupusan sisa pepejal perlu diperkembangkan dan dinaikkan

taraf. Pertimbangan mengenai kekurangan tanah yang ketara dan teknologi

pelupusan yang berkeupayaan pada masa kini merupakan cabaran dalam

pembangunan di Pulau Tioman. Bagaimanapun pengurusan sisa pepejal bersepadu

boleh dilaksanakan dengan kerjasama dan penglibatan semua pihak.

ABSTRACT

Over the past two decades, rapid tourism along with other socio-economic

development in resorts island in Malaysia. Current method of municipal solid waste

management are rife with various environmental problems and thus, the urgent need

has arisen to find a solution to resolve these problems. Pulau Tioman, a popular

tourist destination in Malaysia, is a largest island off the East Coast of Peninsular

Malaysia. It has been heralded as one of the 10 most beautiful islands in the world

(Lim, 1995). Tourist visitation to Pulau Tioman has increase tremendously since the

first hotel was established in 1975. The future direction reflected in the tourism

development plans for Pulau Tioman include tripling of the present 1,750 tourist

rooms to 5,500 by 2020. The maximum population is envisaged to be about 25,000

compared to approximately 3,200 today. The intensity of consumption is expected to

increase a view of adoption of a Duty Free Island status at Pulau Tioman. Bases on

the study on composition of solid waste, been estimated that 60 percent solid waste

in Pulau Tioman is kitchen waste and organic. The study shows that 0.96 kg per

person been produced by people and tourist in Pulau Tioman. Thermal treatment

plant is needed to be upgraded and pre-sorting facility is require to cater

incombustible solid waste It is evident that development planned for the island will

increase the pressure on the island and its terrestrial and marine resources.

Furthermore, the purposes of infrastructure for solid waste management systems

must be expanded and upgraded. Considering the present lack of land in some

villages, the proposed development plans could prove to be challenging.

KANDUNGAN

BAB PERKARA MUKA SURAT

PENGAKUAN

PENGESAHAN

DEDIKASI

PENGHARGAAN

ABSTRAK i

ABSTRACT iii

KANDUNGAN iv

SENARAI JADUAL ix

SENARAI RAJAH x

SENARAI FOTO xi

SENARAI LAMPIRAN xiii

BAB I PENDAHULUAN 1

1.1 Pengenalan 1

1.2 Objektif Kajian 3

1.3 Skop Kajian 4

1.4 Kepentingan Kajian 4

BAB II KAJIAN LITERATUR 5

2.1 Pengenalan 5

2.2 Tren Pelupusan Sisa Pepejal Di

Malaysia 6

2.3 Latar Belakang Kajian Sisa Pepejal

Pulau Peranginan Di Malaysia 11

2.4 Pendekatan Pelupusan Sisa Pepejal

Dalam Aspek Teknikal 11

2.4.1 Sistem Penyimpanan 12

2.4.2 Sistem Pungutan Dan

Pengangkutan 13

2.4.3 Sistem Rawatan Terma 15

2.4.4 Sistem Pelupusan 16

2.5 Gambar Foto 19

BAB III KAWASAN KAJIAN 24

3.1 Pemilihan Kawasan Kajian 24

3.2 Lokasi Dan Bentuk Mukabumi

Pulau Tioman 25

3.3 Kaedah Pengurusan Sisa Pepejal

Di Pulau Tioman 26

BAB IV METODOLOGI 29

4.1 Pemilihan Komposisi Sisa Pepejal

Di Pulau Tioman 29

4.2 Carta Aliran Kajian Dijalankan 30

4.3 Ringkasan Cadangan Pengumpulan

Data Dan Maklumat Sisa Pepejal Di

Pulau Tioman 32

BAB V KEPUTUSAN ANALISIS 33

5.1 Analisis Komposisi Sisa Pepejal Di

Pulau Tioman 33

5.1.1 Analisis Komposisi Sisa

Pepejal Kg. Salang 34


Pepejal Kg. Tekek 35


Pepejal Kg. Air Batang 36


Pepejal Kg. Genting & Paya 38


Pepejal Kg. Nipah & Mukut 39


Pepejal Kg. Juara 40


Pepejal Berjaya Resorts 41

5.2 Analisis Keseluruhan Komposisi Sisa

Pepejal Di Pulau Tioman 42

5.3 Gambar Foto Dan Rajah 43

BAB VI PERBINCANGAN 50

6.1 Isu-Isu Pengurusan Sisa Pepejal

Bersepadu Di Pulau Tioman 50

6.2 Hasil Perbincangan 51

6.2.1 Dasar Negara Mengenai

Pengurusan Sisa Pepejal 51

6.2.2 Penguatkuasaan, Pendidikan

Dan Kesedaran Awam 52

6.2.3 Bantuan Dari Kerajaan Negeri

Dan Persekutuan 52

6.2.4 Keperluan Undang-Undang

Asas Pengurusan Sisa Pepejal 53

6.2.5 Struktur Organisasi 53

6.2.6 Pengurusan Peralatan Dan

Kelengkapan Mekanikal 54

6.2.7 Pelan Induk Pengurusan Sisa

Pepejal Kebangsaan 54

6.2.8 Kekurangan Kakitangan Dan

Kelemahan Penswastaan 55

6.2.9 Galakkan Dalam Industri

Kitar Semula 55

6.2.10 Kemudahan Latihan 56

6.2.11 Program Penyelidikan

Sisa Pepejal 57

6.2.12 Pembangunan Tapak

Pelupusan Sanitari 57

6.2.13 Penggunaan Teknologi

Yang Berkeupayaan 58

6.2.14 Penyelarasan Agensi Berkaitan

Pengurusan Sisa Pepejal 59

6.3 Teknologi Bersepadu Dalam Pengurusan

Sisa Pepejal Di Pulau Tioman 59

6.3.1 Teknologi Rawatan Terma

Di Pulau Tioman 61

6.3.2 Pemilihan Teknologi Rawatan

Terma 62

6.3.3 Proses Loji Rawatan Terma 64

6.4 Gambar Foto 66

BAB VII KESIMPULAN DAN CADANGAN 75

7.1 Kesimpulan 75

7.2 Cadangan-Cadangan 77

7.2.1 Penyediaan Dasar Negara

Dalam Pengurusan Sisa Pepejal 77

7.2.2 Penyelarasan Agensi Kerajaan

Dalam Pengurusan Sisa Pepejal

Bersepadu 78

7.2.3 Peranan Kerajaan Negeri 78

7.2.4 Membaiki Struktur Organisasi

PihakBerkuasa Tempatan 79

7.2.5 Penyediaan Garispanduan Yang

Praktikal. 79

7.2.6 Penyediaan Pelan Induk Pengurusan

Sisa Pepejal Bagi Pihak Berkuasa

Tempatan 80

7.2.7 Keperluan Sistem Pelupusan

Sisa Pepejal 80

RUJUKAN

LAMPIRAN

Lampiran A hingga D

SENARAI JADUAL

NO. JADUAL TAJUK MUKA SURAT

2.1 Peringkat-Peringkat Tapak Pelupusan

Di Malaysia 7

2.2 Komposisi Sisa Pepejal Di Kuala Lumpur 8

2.3 Ciri-Ciri Sisa Pepejal di Johor Bahru (2000) 8

2.4 Jadual Ulangan Pungutan 14

3.1 Anggaran Penghasilan Sisa Pepejal

Mengikut Hari Dan Tahun 26

3.2 Ringkasan Pengurusan Sisa Pepejal Di

Pulau Tioman 27

5.1 Kadar Penjanaan Sisa Pepejal Di

Pulau Tioman 42

6.1 Teknologi Bersepadu Pengurusan Sisa

Pepejal Di Pulau Tioman 60

6.2 Maklumat Teknikal Loji Rawatan Terma 63

6.3 Sistem Loji Rawatan Terma 64

SENARAI RAJAH

NO. RAJAH TAJUK MUKA SURAT

2.1 Komposisi Sisa Pepejal Di Kuala Lumpur

(1980 - 1997) 17

2.2 Ciri-Ciri Sisa Pepejal Di Johor Bahru (2000) 18

3.1 Pelan Lokasi Dan Infrastruktur Fizikal

Di Pulau Tioman 25

3.2 Anggaran Penghasilan Sisa Pepejal Di

Pulau Tioman 28

5.1 Komposisi Sisa Pepejal Kg. Salang 46

5.2 Komposisi Sisa Pepejal Kg. Tekek 46

5.3 Komposisi Sisa Pepejal Kg. Air Batang 47

5.4 Komposisi Sisa Pepejal Kg. Genting

Dan Kg. Paya 47

5.5 Komposisi Sisa Pepejal Kg. Nipah

Dan Kg. Mukut 48

5.6 Komposisi Sisa Pepejal Kg. Juara 48

5.7 Komposisi Sisa Pepejal Berjaya Resort 49

5.8 Komposisi Sisa Pepejal (Combustible Waste)

Pulau Tioman. 49

SENARAI FOTO

NO. FOTO TAJUK MUKA SURAT

2.1 Tapak Pelupusan (Open Dumping)

Di Malaysia 19

2.2 Tapak Pelupusan Sisa Pepejal

Taman Beringin, Kuala Lumpur 19

2.3 Tong Kitar Semula Pulau

Pangkor 20

2.4 Stesen Pemindahan Sisa Pepejal

Taman Beringin, Kuala Lumpur 20

2.5 Jentera Pengangkut (Lori Tipper)

Di Pusat Pelupusan Sisa Pepejal

Kg. Tekek 21

2.6 Tongkang Mengangkut Sisa

Pepejal Melalui Jalan Laut 21

2.7 Pusat Pengumpulan Dan Pelupusan

Sisa Pepejal Pulau Pangkor 22

2.8 Loji Insinerator Pulau Langkawi 22

2.9 Sisa Campuran Abu Loji Insinerator

Pulau Pangkor 23

2.10 Paip Pelepasan Gas (Methane) 23

5.1 Aktiviti Pengasingan Sisa Pepejal 43

5.2 Peralatan Menimbang Sisa Pepejal 43

5.3 Aktiviti Menimbang Komposisi

Sisa Pepejal 44

5.4 Komposisi Sisa Pepejal Boleh Bakar

(Combustible Waste) 45

6.1 Penempatan Akhir Sisa Pepejal Kg. Salang 66

6.2 Jeti Kg. Tekek 66

6.3 Pintu Masuk Ke Kg. Mukut 67

6.4 Tong-Tong Sisa Pepejal Sedia Ada 67

6.5 Aktiviti Kitar Semula Tin Aluminium 68

6.6 Kitar Semula Di Kedai Runcit 68

6.7 Tapak Pelupusan Kg. Mukut 69

6.8 Kajian Perintis Kompos Kg. Mukut 69

6.9 Pelupusan Secara Terbuka Di Kg. Juara 70

6.10 Sisa Boleh Kitar Semula Di Tapak Pelupusan 70

6.11 Pintu Masuk Utama Kg. Juara 71

6.12 Laluan Utama Di Kg. Juara Dan Aktiviti

Pungutan Oleh JKKK 71

6.13 Ruangan Pengumpulan Berpusat

Kg. Tekek 72

6.14 Loji Pembakaran (Chamber) Kg. Tekek 72

6.15 Pandangan Keseluruhan Loji

Insinerator Kg. Tekek 73

6.16 Cerobong (Chimney) Pelepasan Asap 73

6.17 Jentera Bobcat Di Tapak

Pelupusan Kg. Tekek 74

6.18 Jentera Pengangkut Sisa Pepejal 74

SENARAI LAMPIRAN

LAMPIRAN TAJUK MUKA SURAT

A Borang Data Komposisi

Sisa Pepejal 85

B Pelan Tapak Dan Pelan

Susun Atur Loji Rawatan

Terma. 92

C Strategi Teknologi Pengurusan

Sisa Pepejal 94

D Keratan Akhbar. 95

RUJUKAN

Alam Flora Sdn. Bhd. (2003). "Laporan Tahunan 2002", Ibu Pejabat Alam Flora

Sdn. Bhd. Bangunan HICOM, Kuala Lumpur.

Berita Harian, Rencana ‘Masyarakat Perlu Dididik Jadi Pembersih’ Rabu 25

Disember 2002.

Chan, Shaw Peng (1993), "Study On Kuala Lumpur City Waste" Master Thesis,

Asian Institute of Technology, Thailand.

David Gordon Wilson (1977), "Handbook of Solid Waste Management",

Massachusetts Institute of Technology, Van Nostrand Reinhold Company.

George Tchobanoglous, Hilary Theisen and Samuel A. Vigil (1993). "Integrated

Solid Waste Management", Engineering Principles And Management Issues.

McGraw-Hill International Editions-Civil Engineering Series.

General Electric Company (1973), "Solid Waste Management: Technology

Assessment, Van Nostrand Reinhold-General Electric Series, Van Nostrand

Reinhold Company.

H.G. Thuesen, W.J. Fabrycky, and G.J. Thuesen, "Ekonomi Kejuruteraan".

Terjemahan Nasseri b. Taib (1988). Dewan Bahasa dan Pustaka, Kementerian

Pendidikan Malaysia, Kuala Lumpur.

Jabatan Kerajaan Tempatan, "Bengkel Kajian Pelan Strategik Pengurusan Sisa

Pepejal Kebangsaan 2002", Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan.

Jabatan Perkhidmatan Bandar, 1993 "Laporan Tahunan 1993", Dewan Bandaraya

Kuala Lumpur, Malaysia."

Jabatan Kerajaan Tempatan (1994), "Kertas Kerja : Garispanduan Teknikal Untuk

Sistem Pelupusan Sampah Sanitari", Bahagian Perkhidmatan Teknikal, Jabatan

Kerajaan Tempatan, Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan.

JICA (2003), "Study On Safety Closure and of Landfill Sites in Malaysia" (JICA )

2003, Japan International Cooperation Agency.

JETRO (2000), "Study On Solid Waste Management in Johor Bahru", Japan External

Trade Organization.

Lim, L.C (1995), "The Concept and Analysis of Carrying Capacity" : A Management

Tool for Effective Planning (Part III). Case Study : Pulau Tioman. WWF Malaysia

Project.

Lembaga Pembangunan Tioman (2002), "Laporan Pembangunan Pulau Tioman",

Lembaga Pembangunan Tioman, Pahang

Philip R. O'Leary and Patrick W. Walsh (1995), "Decision Maker's Guide to Solid

Waste Management" Volume II, USA Environment Protection Agency.

Prof. Madya Dr. Nasir bin Hassan (UPM), 1998. "Kajian Kompos di Kg. Mukut,

Pulau Tioman", Universiti Putra Malaysia.

thesis

Documents