Nama : _____________________________________ Kelas : ___________

Bab 5 Udara di sekeliling kita

1 | P a g e

Bab 5 Udara di sekeliling kita

5.1 Komposisi udara

1. Udara ialah campuran beberapa jenis gas.2. Udara bukan sebatian kerana gas – gas dalamnya tidak berpadu secara kimia dan boleh

dipisahkan secara fizikal.3. Gas – gas dalam udara terdiri daripada nitrogen (78%), oksigen (21 %), karbon dioksida

(0.03%), serta gas nadir, wap air, habuk dan mikroorganisma (0.97%)4. Komponen – komponen gas nadir terdiri daripada

(a) Argon(b) Neon,(c) Helium(d) Kripton(e) xenon

5. Habuk dalam udara pula berasal daripada tanah atau pembakaran bahan api6. Mikroorganisma juga wujud tetapi tidak dapat dilihat dengan mata kasar.

5.2 Sifat – sifat oksigen dan karbon dioksida

Perbandingan antara sifat – sifat gas oksigen dengan karbon dioksida

Persamaan antara oksigen dan karbon dioksida- Ia tidak berwarna- Ia tidak berbau

oksigen aspek Karbon dioksidaLarut sedikit Keterlarutan di dalam air Lebih larut berbanding oksigenTidak larut Keterlarutan di dalam larutan

natrium hidroksidaSangat larut

Kayu uji menyala.Oksigen membantu pembakaran

Kesan ke atas kayu uji berbara Kayu uji padam.Karbon dioksida tidak membantu pembakaran

Keyu uji menyala dengan lebih marak.

Oksigen membantu dalam pembakaran

Kesan ke atas kayu uji menyala Kayu uji padam.Karbon dioksida tidak membantu pembakaran

Tiada perubahan.Oksigen ialah gas neutral

Kesan ke atas kertas litmus biru dan kertas litmus merah

Menukarkan warna kertas litmus biru kepada merah.Karbon dioksida ialah gas berasaid

Tiada perubahan Kesan ke atas air kapur Air kapur menjadi keruhTiada perubahan Kesan ke atas penunjuk

bikarbonatMenukarkan warna penunjuk bikarbonat daripada merah kepada kuning

Perbandingan antara sifat – sifat gas oksigen dengan karbon dioksida

2 | P a g e

1. Oksigen membantu pembakaran. Apabila kayu uji berbara dimasukkan ke dalam tabung uji yang mengandungi gas oksigen, kayu uji itu akan menyala. Kaedah ini biasa digunakan sebagai ujian untuk menguji kehadiran oksigen.

2. Karbon dioksida ialah gas berasid. Karbon dioksida menukarkan warna kertas litmus biru lembap kepada merah dan menyebabkan air kapur menjadi keruh. Air kapur lazim digunakan untuk menguji kehadiran karbon dioksida.

5.3 Oksigen diperlukan untuk respirasi

1. Proses respirasi sel ialah proses pengoksidaan makanan yang menghasilkan karbon dioksida, air dan tenaga.

2. Tenaga yang terhasil ini digunakan untuk memanaskan badan, menjalankan semua fungsi badan, dan melakukan kerja.

3. Dalam proses respirasi, karbon dioksida dan air (dalam bentuk wap air) terbebas daripada badan kita apabila kita menghembus udara.

4. Semasa respirasi, hidupan seperti lipas dan biji benih bercambah menggunakan gas oksigen dan membebaskan gas karbon dioksida.

m./s 134

Gas karbon dioksida yang dibebaskan akan diserap oleh larutan natrium hidroksida pada kapas. Hal ini menyebabkan tekanan udara di dalam tabung didih X dan Y menjadi lebih rendah disebabkan kekurangan udara. Oleh itu, tekanan udara yang lebih tinggi di luar menolak penunjuk ke arah tabung didih.

Eksperimen 5.1

Tujuan : menunjukkan bahawa hidupan menggunakan oksigen semasa respirasi

Pernyataan masalah : adakah hidupan menggunakan oksigen semasa respirasi

Hipotesis : Hidupan menggunakan oksigen semasa respirasi

Pemboleh ubah :

Pemboleh ubah dimanipulasikan : kehadiran hidupanPemboleh ubah bergerak balas : kedudukan penunjuk (titisan cecair berwarna) di dalam tiub kapilari

Pemboleh ubah dimalarkan : saiz tabung didih

Bahan dan Radas :Tabung didih, penyumbat dengan tiub kapilari, forceps, kapas, kasa dawai, larutan natrium hidroksida, lipas, biji benih kacang hijau bercambah, pen pendanda, cecair berwarna dan penitis

Prosedur

1. Sediakan radas seperti yang ditunjukkan dalam rajah di atas.Letakkan ketiga – tiga tabung didih dalam keadaan mengufuk.

2. Masukkan setitis cecair berwarna ke dalam setiap tiub kapilari dengan menggunakan penitis. Cecair berwarna ini berfungsi sebagai penunjuk.

3. Tandakan kedudukan awal cecair berwarna ini dengan pen penanda.4. Simpan ketiga – tiga radas di dalam sebuah almari selama tiga jam.5. Selepas tiga jam, tandakan kedudukan akhir penunjuk.6. Buat kesimpulan berdasarkan pemerhatian anda.7. Tulis laporan bagi eksperimen ini.

3 | P a g e

Langkah berjaga – jagaLarutan natrium hidroksida mengakis. Pegang kapas yang dibasahi dengan larutan natrium hidroksida dengan menggunakan forseps.

Soalan1. Apakah kegunaan larutan natrium hidroksida dalam eksperimen ini?2. Tabung didih yang manakah berubah kedudukan penunjuknya selepas tiga jam?3. Terangkan sebab kedudukan penunjuk berubah.4. Apakah kegunaan tabung didih Z?

Eksperimen 5.2 :Tujuan : menunjukkan bahawa hidupan membebaskan karbon dioksida semasa respirasi

Pernyataan masalah : Adakah hidupan membebaskan karbon dioksida semasa respirasi

Hipotesis : hidupan membebaskan karbon dioksida semasa respirasi

Pemboleh ubah :Pemboleh ubah dimanipulasikan : kehadiran hidupanPemboleh ubah yang bergerak balas : perubahan warna penunjuk bikarbonatPemboleh ubah dimalarkan : saiz tabung didih

Bahan dan radas :Tabung didih, penyumbat tabung didih, rak tabung didih, kasa dawai, penunjuk bikarbonat, lipas, biji benih kacang hijau bercambah,

Prosedur

1. Sediakan radas seperti yang ditunjukkan dalam rajah di atas2. Simpan radas di dalam almari selama tiga jam3. Perhatikan sebarang perubahan warna penunjuk bikarbonat.4. Buat kesimpulan berdasarkan pemerhatian anda.5. Tulis laporan bagi eksperimen ini,

Soalan1. Apakah kegunaan penunjuk bikarbonat?2. Tabung didih yang mankaah terdapat perubahan warna penunjuk bikarbonat?3. Terangkan perubahan warna penunjuk bikarbonat di dalam tabung didih tersebut?4. Adakah hipotesis anda diterima atau ditolak?

Daripada eksperimen 5.2Kesimpulan

1. Hidupan menggunakan oksigen dan membebaskan karbon dioksida semasa repirasi.2. Hal ini menyebabkan perbezaan kandungan oksigen dan karbon dioksida dalam udara

sedutan dan udara hembusan. 3. Udara sedutan merupakan udara yang masuk ke dalam peparu semasa kita menyedut udara4. Udara hembusan merupakan udara yang disingkir daripada peparu semasa kita menghembus

udara.5. Udara hembusan mengandungi kurang oksigen tetapi lebih banyak karbon dioksida

berbanding udara sedutan. Hal demikian kerana sebahagian daripada oksigen dalam udara

4 | P a g e

sedutan telah digunakan oleh sel – sel badan untuk bertindak balas dengan makanan. Proses ini dinamakan respirasi.

6. Proses respirasi sel menghasilkan karbon dioksida, air dan tenaga.7. Di samping itu, udara hembusan juga mengandungi lebih banyak wap air berbanding dengan

udara sedutan.

Komposisi udara sedutan dan udara hembusan

Gas Komposisi (%)Udara sedutan Udara hembusan

Oksigen 21 16Karbon dioksida 0.03 4Nitrogen 78 78Gas nadir 0.97 0.97Wap air kurang Lebih banyak

Latihan 5.3

1. Gas X dibebaskan semasa respirasi. Jika gas X disalurkan ke dalam air kapur, ramalkan pemerhatian yang akan diperolehi.___________________________________________________

2. Mengapakah peratusan oksigen dalam udara hembusan kurang daripada udara sedutan?_________________________________________-

3. Lengkapkan jadual yang berikut untuk membandingkan udara sedutan dengan udura hembusan?

Gas Komposisi (%)Udara sedutan Udara hembusan

Oksigen

Karbon dioksida

Nitrogen

Gas nadir

Wap air

5.4 Oksigen diperlukan untuk pembakaran

Tiga keperluan pembakaran

1. Pembakaran berlaku apabila suatu bahan bertindak balas dengan oksigen secara kimia dan membebaskan tenaga haba dan cahaya

5 | P a g e

2. Oksigen, haba dan beahan api diperlukan untuk pembakaran berlaku.

3. Api boleh dipadamkan dengan menggunakan prinsip pemadaman api. Dengan memutuskan bekalan sama ada oksigen, haba atau bahan api, api dapat dipadamkan.

Pemutusan bekalan Cara – cara KeteranganOksigen Menggunakan pasir, selimut api, kain

lembap, pemadam api jenis buih atau karbon dioksida

Menyekat bekalan oksigen kepada api

Haba Menggunakan air, pemadam api jenis buih atau karbon dioksida

Haba disingkirkan dengan menyejukkannya

Bahan api Memindahkan atau mengasingkan bahan api seperti menebang pokok dalam kebakaran hutan dan menutup pili dapur gas

Tanpa bahan api, pembakaran tidak dapat diteruskan

4. Punca – punca kebakaran

6 | P a g e

Jenis – jenis pemadam api

Langkah – langkah untuk menunjukkan cara yang betul untuk mengendalikan pemadam api

Jenis – jenis sumber bahan api

1. Hidrokarbon ialah sebatian organik yang terdiri daripada hidrogen dan karbon2. Terdapat dua jenis bahan api iaitu bahan api karbon dan bahan api hidrokarbon.3. Contoh bahan api karbon ialah arang dan arang batu4. Contoh bahan api hidrokarbon ialah lilin, diesel, petroleum dan kerosin.5. Jika bahan api yang terbakar dalam udara ialah karbon seperti arang, hasilnya ialah karbon

dioksida, tenaga haba dan tenaga cahaya

Karbon + oksigen → karbon dioksida + haba + cahaya

6. Jika bahan api yang terbakar dalam udara ialah hidrokarbon, seperti lilin, hasilnya ialah karbon dioksida, air , tenaga haba dan tenaga cahaya

Karbon + oksigen → karbon dioksida + air + haba + cahaya

7. Tenaga haba dan tenaga cahaya yang terhasil semasa pembakaran berlaku berasal daripada tenaga kimia di dalam bahan api.

Latihan 5.4

1. Namakan tiga keperluan dalam pembakaran.2. Semasa pembakaran, namakan gas yang digunakan dan gas yang dibebaskan.3. Nyatakan 2 contoh bahan api karbon4. _______________________________ ialah bahan api yang terbentuk daripada unsur

hidrogen dan karbon.5. Berbeza daripada pembakaran hidrokarbon, pembakaran karbonn tidak

menghasilkan_________________________.6. Namakan gas yang diperlukan untuk pembakaran.7. Lilin dan kerosin tergolong dalam kumpulan (karbon, hidrokarbon)

7 | P a g e

8. Namakan Proses di mana berlakunya tindak bakas antara bahan api dengan oksigen.

Mengkaji pembakaran karbon dan hidrokarbon

Topic : burning of carbon (charcoal) dan hydrocarbon (kerosene)Tajuk : pembakaran karbon (arang) dan hidrokarbon (kerosin)

Rajah (a) Rajah (b)

1. Rajah (a) sedikit arang dipanaskan dalam sudu balang gas sehingga terbakar Diagram (a) show some charcoal powder in a gas jar spoon.

2. Rajah (b) menunjukkan sudu yang mengandungi arang terbakar itu dimasukkan dengan

cepat ke dalam balang gas yang berisi udara (oksigen).Diagram (b) shows the spoon with burning charcoal powder is quickly put into a gas jar which is filled with air (oxygen)

3. Air kapur digunakan untuk menguji kehadiran gas karbon dioksida.Iaitu, sekiranya air kapur menjadi keruh, maka, gas karbon dioksida terbebas semasa pembakaran.

4. Diperhatikan bahawa (a) cahaya terang kelihatan kerana tenaga cahaya terhasil.(b) Balang gas terasa panas kerana tenaga haba terbentuk.(c) Air kapur menjadi keruh kerana gas karbon dioksida terhasil.

5. Jika bahan api yang terbakar dalam udara ialah karbon seperti arang, hasilnya ialah karbon dioksida, tenaga haba dan tenaga cahaya.

6. Karbon dioksida yang terbentuk ialah hasil gabungan karbon dalam bahan api dengan oksigen daripada udara.

7. Kesimpulannya, karbon terbakar menghasilkan karbon dioksida, tenaga haba dan tenaga haba.

8 | P a g e

Gas jar coverPenutup balang gas

airudara

Burnt charcoalArang terbakar

Gas jar spoonSudu balang gas

Charcoalarang

Lime waterAir kapur

heatedpanaskan

Gas jarBalang gas

8. Karbon + oksigen karbon dioksida + haba + cahaya

Pembakaran kerosin (sebagai sumber hidrokarbon)

1. Sedikit kerosin (hidrokarbon) dibakar di dalam sudu pembakaran dalam sebuah tabung gas yang berisi air kapur.

2. Jika bahan api yang terbakar di dalam udara ialah hidrokarbon seperti lilin atau kerosin, hasilnya ialah karbon dioksida, air, tenaga haba dan tenaga cahaya.

3. Pemerhatian(a) Cahaya terang kelihatan(b) Balang gas terasa panas(c) Air kapur menjadi keruh(d) Titisan cecair tidak berwarna terbentuk pada dinding dalam balang gas. Cecair ini

menukarkan kertas kobalt klorida kontang daripada biru kepada merah muda.

4. Kesimpulannya, kerosin terbakar menghasilkan karbon dioksida, air serta tenaga haba dan tenaga cahaya.

5. Lilin dan kerosin merupakan sebatian hidrokarbon yang terdiri daripada unsur karbon dan hidrogen sahaja. Apabila dibakar, unsur karbon bergabung dengan oksigen dari udara untuk membentuk karbon dioksida. Unsur hidrogen pula bergabung dengan oksigen dari udara untuk membentuk air.

6. Karbon dioksida yang terbentuk apabila karbon dalam hidrokarbon bergabung dengan oksigen daripada udara.

7. Air pula merupakan hasil gabungan hidrogen dalam hidrokarbib dengan oksigen daripada udara.

8. Kepentingan pembakaran dalam kehidupan harian termasuklah(a) Membekalkan haba untuk memasak(b) Membekalkan haba untuk memanaskan badan(c) Mengoksidakan makanan untuk membekalkan tenaga dalam badan manusia.

9. Hidrokarbon + oksigen air + haba + cahaya

9 | P a g e

udara

Kerosin terbakar

Air kapur

10. Kertas kobalt klorida kontang digunakan untuk menguji kehadiran air.Sekiranya air hadir dalam balang gas, maka, kertas kobalt klorida kontang bertukar daripada biru kepada merah jambu,

Topik : menentukan hasil – hasil yang terbentuk semasa pembakaran

Prosedur

(a) (b)

Bahan dan radas:Balang gas, sudu balang gas, Penunu Bunsen, arang kayu, kerosin (kerosene), air kapur, kertas kobalt klorida kontang, lilin.

Prosedur.1. Isikan sedikit air kapur ke dalam sebuah balang gas.2. Nyalakan seketul arang di atas api penunu Bunsen seperti yang ditunjukkan dalam rajah (a)3. Pindahkan arang yang menyala ke dalam balang gas yang mengandungi air kapur (Rajah (b))4. Perhatikan sebarang perubahan yang berlaku ke atas air kapur apabila arang habis dibakar,5. Uji titisan cecair yang terbentuk di permukaan dalam balang gas dengan menggunakan kertas

kobalt klorida.6. Rekodkan pemerhatian anda.7. Ulangi langkah 1 hingga 6 dengan menggunakan lilin sebagai ganti arang.

Soalan pengukuhan1. Apakah kegunaan air kapur dan kertas kobalt klorida kontang dalam aktiviti ini?

_____________________________________

2. Kenal pasti gas yang terbebas apabila arang dan lilin menyala. _____________________3. Adakah pembakaran arang dan lilin menghasilkan air?

_______________________________________________4. Apakah bentuk tenaga yang terhasil dalam pembakaran arang dan lilin?

__________________________________________________________5. Apakah hasil – hasil pembakaran arang dan lilin?

____________________________________________________________________

10 | P a g e

Penutup balang gas

Penutup balang gas

udara

Balang gas

Air kapur

Arang yang terbakar

Arang

Penunu Bunsen

Bahan pencemar dalam asap rokok

1. Rajah di atas menunjukkan susunan radas untuk menunjukkan bahan pencemar dalam asap rokok.

2. Terdapat tiga pemerhatian utama dalam ujikaji ini, iaitu :(a) Kapas bertukar menjadi hitam(b) Suhu termometer meningkat(c) Larutan penunjuk universal bertukar daripada merah kepada kuning.

3.Pemerhatian Inferens

Kapas bertukar menjadi hitam Asap rokok mengandungi tar.Tar menghitamkan kapas

Suhu termometer meningkat Asap rokok mengandungi haba.Haba meningkatkan suhu termometer

Larutan penunjuk universal bertukar daripada merah kepada kuning

Asap rokok berasid

***seandainya penunjuk larutan universal ditukarkan dengan larutan air kapur

Air kapur bertukar menjadi keruh.Ini menunjukkan asap rokok mengandungi gas karbon dioksida

4. Berdasarkan pemerhatian anda dalam eksperimen in, bahan pencemar mendatangkan kesan buruk ke atas paru – paru manusia. Antaranya, (i) Tar dalam asap rokok merosakkan paru – paru (ii) Haba dalam asap rokok menyebabkan paru – paru kering.(iii) Gas karbon dioksida dalam asap rokok mengakis salur pernafasan kerana

gas karbon dioksida bersifat asid.

5. Kesimpulannya, gas yang terbebas daripada asap rokok ialah gas karbon dioksida yang bersifat asid. Tambahan pula, asap rokok mengandungi tar dan membebaskan haba.

6. Merokok dengan kerap boleh menyebabkan masalah kepada kesihatan seperti kanser paru – paru, kanser payu darat, kanser otak, stroke, 7. Asap rokok mengandungi lebih daripada 4000 jenis bahan kimia dan mengandungi

sekurang –kurangnya 400 jenis bahan toksik.8. Asap rokok mengandungi bahan karsinogenik (iaitu bahan yang menyebabkan kanser)

(a) Nikotin pula merupakan agen penagih yang menyebabkan manusia ketagihan pada

11 | P a g e

Filter pumpPam turas

Conical flaskKelalang kon

Universal indicator solutionPenunjuk larutan universal

MoistCotton wool

Kapas lembap

Cigaretterokok

rokok. Nikotin boleh mengurangkan paras kolestrol dalam badan,(b) Karbon monoksida pula mengurangkan oksigen dalam badan

(c) Komponen gas yang toksik menyebabkan COPD (choronic obstructive pulmonary disorder), iaitu pesakit menghadap masalah sesak nafas.9. Asap rokok mendatangkan banyak mudarat dan kesan sampingan kepada manusia

Asap rokok ini yang dibebaskan oleh perokok merupakan “second – hand smokes” . Maka, tempat awam seperti hospital, klinik kesihatan, sekolah, panggung wayang, dan kompleks kerajaan (government complexes) adalah dilarang sama sekali.

Nama : ___________________________ Tarikh : _______Kelas : ____________________

Aktiviti 5.12

Tajuk : mengkaji kesan bahan pencemar dalam asap rokok

Prosedur :

1. Sediakan radas seperti yang ditunjukkan dalam rajah di atas.2. Rekodkan suhu awal termometer3. Nyalakan rokok (Jangan hisap rokok!)4. Hidupkan pam vakum supaya asap rokok disedut menerusi kapas dan air kapur5. Selepas 10 minit, rekodkan suhu akhir termometer6. Perhatikan keadaan kapas dan air kapur. Rekodkan pemerhatian anda.7. Buat kesimpulan berdasarkan pemerhatian anda.

Soalan pengukuhan

1. Adakah suhu udara di dalam tiub – U meningkat? ________________2. Apakah perubahan warna pada kapas? Bahan apakah yang menyebabkan perubahan ini?

_______________________________________________________________________

3. Apakah perubahan pada air kapur? Bahan apakah yang menyebabkan perubahan ini? Adakah bahan ini berasid atau beralkali?

_______________________________________________________________________

12 | P a g e

termometerSalur getah

Salur penghantar

Ke pam vakum

Kelalang kon

Air kapur

kapas

Tiub – U

ROKOK

_______________________________________________________________________

4. Apakah kesan merokok terhadap kesihatan?(a)(b)(c)

Eksperimen 1

1. Radas di atas dibiarkan selama 2 jam,2. Titik penanda pada radas P dan Q bergerak ke arah tabung didih (ke arah dalam.)3. Titik penanda pada radas R tidak bergerak (ia bertindak sebagai kawalan).4. Set R disediakan sebagai kawalan untuk membandingkan keputusan eksperimen.5. Kesimpulan, haiwan dan tumbuhan menyerap dan menggunakan oksigen semasa pernafasan

(atau respirasi sel).6. Dalam respirasi sel, oksigen digunakan, manakala gas karbon dioksida dibebaskan bersama

dengan tenaga haba.7. Kapas yang direndam di dalam larutan natrium hidroksida digunakan untuk menyerap gas

karbon dioksida.8. Oksigen dalam udara diserap oleh lipas dan biji benih yang bercambah untuk respirasi sel.9. Karbon dioksida yang dibebaskan oleh hidupan diserap oleh larutan natrium hidroksida.10. Isi padu oksigen dalam set P dan Q yang semakin berkurangan menyebabkan tekanan udara

di dalam radas semakin rendah berbanding dengan tekanan udara di luar. Ini menyebabkan tekanan udara di luar yang tinggi menolak titik penanda ke dalam (ke arah tabung didih)

11. Kesimpulannya, hidupan menggunakan oksigen semasa respirasi12. Larutan natrium hidroksida boleh digantikan dengan larutan kalium hidroksida untuk

mendapat keputusan yang sama.13. Kasa dawai yang dimasukkan ke dalam tabung didih untuk memisahkan lipas dan biji benih

daripada kapas yang telah dibasahkan dengan larutan natrium hidroksida.

13 | P a g e

lipas

Biji benih bercambah

Titik penunjuk

P

Q

R

Kapas yang telah direndam di dalam larutan natrium hidroksida

Kasa dawai

Eksperimen 2

1. Radas di atas dibiarkan selama 2 jam.2. Warna penunjuk dalam tabung uji A, dan B berubah daripada merah ke kuning/ atau

ungu ke kuning.3. Warna penunjuk dalam tabung uji C tidak berubah (bertindak sebagai kawalan).4. Kesimpulannya, haiwan dan tumbuhan membebaskan gas karbon dioksida semasa

pernafasan (atau respirasi sel).5. Penunjuk hidrogen karbonat dalam tabung didih A dan B yang berubah warna daripada

ungu kepada merah menunjukkan bahawa terdapatnya karbon dioksida yang berasid.6. Belalang dan biji benih yang bercambah membebaskan gas karbon dioksida semasa

respirasi sel (atau pernafasan).7. Hidupan membebasan karbon dioksida semasa respirasi.

Udara sedut dan udara hembus pada manusia

1. Semasa proses pernafasan, udara dari sekeliling disedut masuk ke dalam peparu. Udara ini dikenali sebagai udara sedut.

2. Udara yang dihembus keluar atau dibebaskan oleh peparu dikenali sebagai udara hembusan.

Sifat – sifat udara hembus

1. Kuantiti nitrogen dan gas nadir yang terkandung dalam udara hembus kekal tidak berubah, iaitu masing = masing 78% dan 0.9%.

2. Kuantiti karbon dioksida yang terkandung dalam udara hembus adalah sebanyak 4%, seratus kali lebih banyak daripada kuantiti yang biasa terdapat di atmosfera.

3. Udara hembus adalah tepu dengan wap air.

14 | P a g e

belalangKasa dawai

Biji benih yang sedang bercambah

Penunjuk hidrogen karbonat

Tabung didih A

Tabung didih B

Tabung didih C

4. Udara hembus adalah lebih panas daripada udara biasa disebabkan oleh penghasilan tenaga semasa respirasi.

Perbandingan antara Udara Sedut dan Udara Hembus

Udara biasa/ udara sedut Kesaaan/ persamaan Udara hembusGas nitrogen – 78%Gas nadir – 0.09 %Gas nitrogen dan gas nadir adalah sama dan tetap bagi udara sedut dan udara hembus

Udara biasa/ udara sedut perbezaan Udara hembus21% Peratus oksigen 16%0.03% Peratus karbon dioksida 4%Sedikit Wap air Banyaksedikit Haba banyak

Perbandingan antara udara sedut dan udara hembus

Subtopik 5.4 Oksigen diperlukan untuk pembakaran[oxygen is needed for combustion]

Perbandingan Di antara sifat – sifat oksigen dan karbon dioksida

Oksigen Persamaan Karbon dioksidaTidak berwarna Tidak berbauLarut sedikit dalam airTidak terbakar sendiri

OKSIGEN perbezaan KARBON DIOKSIDANEUTRAL ASID / ALKALI/ NEURAL BerasidMenyalakan kayu uji membara UJIAN PENGESAHAN Mengeruhkan air kapurYa MEMBANTU

PEMBAKARANTidak

Sangat larut LARUT DALAM LARUTAN PIROGALOL BERALKALI

Tidak larut

Tidak larut LARUT DALAM LARUTAN NATRIUM HIDROKSIDA

Sangat larut

15 | P a g e

Latihan pengukuhan

1. Apakah gas yang sangat larut dalam (a) Larutan pirogalol beralkali? ______________________________(b) Larutan natrium hidroksida? _________________________________

2. Mengapakah karbon dioksida menukarkan kertas litmus biru lembap menjadi merah?3. Mengapakah gas karbon digunakan dalam alat pemadam api?4. Rajah di bawah menunjukkan udara dihembus ke dalam air kapur dalam tabung uji seperti

yang ditunjukkan dalam rajah di bawah.

(a) Apakah yang dapat diperhatikan dalam aktiviti ini?________________________________________________

(b) Apakah gas yang ditiup ke dalam air kapur yang menyebabkan perubahan seperti yang dinyatakan dalam (a)?__________________________________________________

(c) Nyatakan satu larutan yang dapat melarutkan gas di (b).______________________________________________

16 | P a g e

Air kapur

Pembakaran1. Pembakaran dikatakan berlaku apabila bahan – bahan terbakar.2. PEmbakaran adalah proses penggabungan bahan bersama oksigen secara kimia. Proses ini

menghasilkan haba dan cahaya3. Oksigen diperlukan bagi pembakaran.4. Bahan pembakaran disebut bahan mudah bakar atau bahan api, dan gas oksigen merupakan

penyokong pembakaran. Haba juaga merupakan keperluan dalam pembakaran.5. Pembakaran hanya akan berlaku dengan kehadiran

(a) Bahan api(b) Oksigen(c) Haba

6. Bahan api yang biasa digunakan dalam kehidupan harian termasuklah (a) karbon (contoh arang batu dan arang kayu), (b) hidrokarbon (contoh lilin, petrol, dan diesel, serta kerosin)(c) alkohol

Bahan api Tindak balas kimia Hasil pembakaranKARBON Karbon + oksigen →

Karbon dioksida + haba + cahayaKarbon dioksidaHaba cahaya

HIDROKARBON Hidrokarbon + oksigen →

Karbon dioksida + AIR + haba + cahaya

Karbon dioksida

Air Haba Cahaya

ALKOHOL Karbon + oksigen → Karbon dioksida + Air + haba + cahaya

Karbon dioksida

Air Haba Cahaya

Jenis bahan api pemerhatianArang kayu (karbon) Balang gas menjadi panas

Air kapur menjadi keruhKerosin (hidrokarbon) Balang gas menjadi panas

Air kapur menjadi keruhKertas kobalt klorida kontang berubah daripada warna biru menjadi merah muda

Karbon + oksigen → karbon dioksidaHidrogen + oksigen → karbon dioksida + air

17 | P a g e

5.5 Pencemaran udara

1. Bahan pencemar udara berasal daripada pelbagai sumber.2. Dua sumber utama ini ialah kenderaan bermotor dan perindustrian.3. Pencemaran udara boleh mendatangkan kesan buruk kepada manusia dan alam sekitar4. Jadual yang menunjukkan sumber dan kesan bahan pencemar udara.

Bahan pencemar udara sumber KesanAsap dan jelaga Pembakaran terbuka

Asap rokokEkzos kenderaanLetusan gunung berapiKebakaran hutan

Sesak nafasJerebu

Debu Tapak pembinaan bangunan dan jalan rayaKilang simen, kilang asbestos, kilang papnKuari

Sakit mataBronkitis (jangkitan paru - paru)BatukAsmaKanser peparuPenglihatan kaburPengurangan hasil pertanian(melambatkan proses fotosintesis)

Karbon monoksida Asap rokokEkzos kenderaan

Sakit kepalaKerosakan otak Maut

Sulfur diokida dan oksida – oksida nitrogen

Ekzos kenderaanKilang

BronchitisPneumoniaMengakis tisu di dalam peparuHujan asid

Zarah – zarah plumbum Kenderaan yang menggunakan petrol berplumbum

Keracunan plumbumKerosakan sistem saraf terutamanya pada kanak – kanakKerosakan jantung dan ginjalKerosakan otak

Kloroflurokarbon(CFC)

Penyaman udaraPeti sejukPenyembur aerosolKilang elektronik

Penipisan lapisan ozon

Karbon dioksida Pembakaran sampah sarapEkzos kenderaan

Kesan rumah hijauPeningkatan suhu Bumi(pemanasan global)

18 | P a g e

Sisa radioaktif Kilang radioaktif Kecacatan genetik pada bayi yang belum dilahirkan

Kesan rumah hijau1. Kesan rumah hijau ialah fenomena di mana manusia hidup dalam suhu persekitaran yang

lebih panas.2. Apabila sinaran cahaya matahari memancar ke Bumi, sebahagian daripada sinaran itu akan

dipantul semula oleh atmosfera.3. Sinaran yang sampai ke Bumi juga akan dipantul ke angkasa lepas semula oleh permukaan

Bumi.4. Namun begitu, dengan kehadiran gas – gas rumah hijau, terutamanya karbon dioksida.5. Sebahagian daripada haba yang dipantulkan akan terperangkap. Hal ini menyebabkan

peningkatan suhu Bumi. 6. Fenomena ini dikenali sebagai pemanasan global.

7. Kesan rumah hijau membawa implikasi (kesan negatif/ buruk) seperti yang berikut(a) Perubahan iklim yang luar biasa seperti banjir teruk dan kemarau berpanjangan(b) Kenaikan aras laut akibat pencairan ais di kutub Bumi(c) Banjir di kawasan rendah akibat kenaikan aras laut(d) Tanah menjadi kering dan tidak subur(e) Pengeluaran tanaman dan haiwan ternakan terjejas

8. Peningkatan karbon dioksida dalam udara disebabkan bertambahnya pembakaran bahan api fosil oleh kilang dan kenderaan serta bilangan tumbuhan hijau yang semakin berkurang

19 | P a g e

Penipisan lapisan ozon

Lapisan ozon melindungi Bumi daripada sinar ultraungu

1. Lapisan ozon dalam atmosfera Bumi berfungsi sebagai tabir untuk menghalang sinar ultraungu yang berbahaya dalam sinaran Matahari daripada sampai terus ke permukaan Bumi

2. Klorofluorokarbon (CFC) yang digunakan dalam peti sejuk, pendingin hawa, dan tin aerosol merupakan punca utama penipisan lapisan ozon.

3. Keadaan ini menyebabkan sinaran ultraungu yang berlebihan sampai ke permukaan Bumi dan secara tidak langsung membawa kesan buruk terhadap alam sekitar, tumbuh – tumbuhan dan kesihatan manusia.

5.6 Kepentingan mengekalkan udara bersih

Langkah – langkah untuk mengekalkan udara bersih1. Kilang – kilang perindustrian perlu menapis asap sebelum membebaskannya ke persekitaran2. Kenderaan bermotor perlu dipasang dengan penukar bermangkin (catalytic converter) untuk

mengurangkan pembebasan bahan pencemar ke udara3. Penggunaan produk mesra alam seperti pendingin haiwan, peti sejuk, dan penyembur aerosol

yang tidak menggunakan (klorofluorokarbon) CFC.4. Melarang pembakaran secara terbuka

20 | P a g e

Latihan tambahan Bab 5m/s 195 longman lama

1. Apakah punca udara yang disebabkan oleh karbon dioksida?2. Nyatakan jenis gas yang menyebabkan ...

(a) Hujan asid : ______________________________(b) Kesan rumah hijau: _________________________(c) Penipisan lapisan ozon. : ____________________________

3. Apakah kesan plumbum ke atas kesihatan kita?4. Nyatakan dua cara yang boleh dilakukan untuk menghalang pencemaran udara yang berpunca

daripada asap kilang.5. Apakah kesan negatif daripada penipisan lapisan ozon?

m/s 143 longman baru

1. Apakah proses pembakaran.

_________________________________________________________________

2. Apakah syarat – syarat yang diperlukan untuk pembakaran?

_________________________________________________________________

21 | P a g e

udara

Balang gas

Arang batu terbakar

Penutup mangkuk pijargabus

air

3. Eksperimen dijalanan seperti yang ditunjukkan dalam rajah di bawah(a) Apakah yang berlaku sekiranya balang gas digoncang bersama air kapur pada akhir

eksperimen?_____________________________________________________

(b) Apakah gas yang dihasilkan daripada pembakaran arang batu ini?

_______________________________________________

(c) Tuliskan persamaan yang mewakili pembakaran arang batu di udara

4. Sekiranya arang kayu digantikan dengan minyak kerosin, nyatakan hasil – hasil pembakaran terbentuk.

_______________________________________________________________________-

Latihan Bab 5

Bahagian B

1. Rajah di bawah menunjukkan pembakaran lilin di dalam sebuah baling gas yang berisi udara.

(a) Apakah tujuan aktiviti ini?_______________________________________________________________

(b) Mengapakah lilin terpadam selepas suatu jangka masa?_________________________________________________________________

(c) Berdasarkan maklumat yang diberikan, berpakah peratusan oksigen di dalam udara?Tunjukkan cara anda mendapatkan jawapan?

(d) Apakah hasil – hasil pembakaran lilin?_________________________________________________

(e)

22 | P a g e

-Gas X melarut dalam larutan natrium hidroksida- Gas X menukarkan warna kertas litmus lembap daripada biru menjadi merah.

Apakah gas yang mempunnyai sifat – sifat seperti yang dinyatakan di atas?

A Karbon dioksidaB OksigenC NitrogenD Hidrogen

2. Rajah menunjukkan eksperimen yang dijalankan untuk mengkaji hidupan menggunakan oksigen semasa respirasi.

(a) Apakah kegunaan larutan natrium hidroksida dalam eksperimen ini?_______________________________________________________________________

(b) Kenalpastikan pemboleh ubah dalam eksperimen ini.(i) pemboleh ubah dimanipulasikan : _____________________________________(ii) pemboleh ubah bergerak balas : _____________________________________(iii) pemboleh ubah dimalarkan : _______________________________________

(c) (i) penunjuk berwarna di dalam radas yang manakah dijangka akan bergerak? ___________________________________________________________

(ii) Adakah penunjuk berwarna di dalam radas tersebut bergerak mendekati atau menjauhi tabung didih?

23 | P a g e

Kapas yang telah direndam di dalam larutan natrium hidroksida

lipas

Biji benih bercambah

Titik penunjuk

P

Q

R

_________________________________________________________

(d) Jelaskan jawapan di (c) (ii).

__________________________________________________________________

Praktis Soalan Objektif Chap 5

1. Carta pada rajah menunjukkan komposisi udara biasa.

Antara yang berikut, yamg manakah BENAR tentang gas X?

A Digunakan untuk mengisi belon kaji cuacaB Digunakan untuk memadamkan apiC Sangat larut dalam larutan natrium hidroksidaD Dibebaskan semasa fotosintesis

2. Rajah menunjukkan susunan radas yang digunakan bagi suatu eksperimen.

Awal eksperimen Akhir eksperimen

Nyalaan lilin terpadam selepas beberapa ketika. Antara gas yang berikut, yang mamakah peratus kandungannya telah berubah dalam balang gas pada akhir eksperimen?

I Nitrogen III Wap airII Oksigen

A I dan II C II dan III

24 | P a g e

B I dan III D I, II dan III

3. Seekor belalang mati selepas diletakkan seharian dalam botol tertutup. Antara yang berikut, yang manakah hadir dalam kuantiti yang banyak dalam botol apabila dibandingkan dengan kuantitinya pada awal eksperimen?

A Nitrogen C Karbon dioksidaB Oksigen D Gas nadir

4. Nyalaan lilin dalam rajah di bawah terpadam selepas beberapa ketika disebabkan kehabisan sejenis gas.

Berapakah peratusan gas tersebut dalam udara hembusan?

A 4% C 21%B 16% D 78%

5. Jadual menunjukkan peratusan gas karbon dioksida dalam udara sedutan dan udara hembusan.Gas Peratusan gas (%)

Udara sebutan Udara hembusanKarbon dioksida 0.03 4

Peratusan gas karbon dioksida bertambah keranaA Digunakan dalam pencernaanB Dibebaskan semasa transpirasiC Dibebaskan semasa respirasiD Digunakan untuk respirasi

6. .-melarut dalam larutan natrium hidroksida-menukarkan warna kertas litmus lembap daripada biru menjadi merah

Apakah gas yang mempunyai sifat – sifat seperti yang dinyatakan di atas?A Karbon dioksida

25 | P a g e

B OksigenC NitrogenD hidrogen

7.

Rajah di atas menunjukkan radas yang telah digunakan bagi satu eksperimen.Selepas beberapa ketika, titik penanda bergerak ke arah tabung uji. Eksperimen ini menunjukkanA Lipas menggunakan oksigenB Lipas membebaskan tenagaC Lipas membebaskan karbon dioksidaD Lipas menggunakan karbon dioksida

8. .

Rajah menunjukkan dua lilin yang menyala dalam balang gas yang berlainan.Antara pernyataan yang berikut, yang manakah BENAR?

A Nyalaan lilin P terpadam dahuluB Nyalaan lilin Q terpadam dahuluC Nyalaan lilin P akan terpadam tetapi nyalaan lilin Q tidakD Nyalaan lilin P dan Q terpadam serentak

9. Berdasarkan kepada rajah di atas, apakah kesimpulan yang dibuat daripada eksperimen di atas?

A Udara sedut mengandungi lebih nitrogenB Udara hembus mengandungi lebih karbon dioksidaC Udara hembus mengandungi kurang oksigenD Udara sedut mengandungi lebih karbon dioksida tetapi kurang oksigen

10. Rajah di bawah menunjukkan susunan radas untuk mengkaji gas X dan gas Y.Antara yang berikut, yang manakah gas X dan Y?

26 | P a g e

Wul keluli

lipas Tabung uji penanda

Udara hembusUdara sedut Lilin

menyala

Penyokong balang gas

air

P Q

Gas X Gas YA Wap air nitrogenB Nitrogen HidrogenC Oksigen Karbon dioksidaD Karbon dioksida Oksigen

11. Air kapur dalam Rajah di bawah bertukar menjadi keruh pada akhir eksperimen.

Apakah kesimpulan yang boleh didapati daripada eksperimen ini.A Percambahan biji benih menggunakan oksigenB Percambahan biji benih membebaskan tenagaC Percambahan biji benih membebaskan karbon dioksidaD Percambahan biji benih membebaskan oksigen

12. Persamaan perkataan yang berikut menunjukkan satu proses pembakaran.

Hidrokarbon + oksigen → karbon dioksida + air + tenaga haba + tenaga cahaya

Antara yang berikut, yang manakah menerangkan persamaan yang diberi?A Pembakaran membebaskan oksigen dan karbon dioksidaB Pembakaran memerlukan oksigen, air dan karbon dioksidaC Pembakaran memerlukan tenaga haba dan tenaga cahayaD Pembakaran membebaskan tenaga haba dan tenaga cahaya

13. Jadual di bawah menunjukkan gas P dan Q dengan peratusnya dalam udara sedutan (biasa).Gas Peratus dalam udara sedut (%)P 21.0Q 0.03

Apakah ujian pengesahan bagi gas P dan Q?P Q

27 | P a g e

A Menyalakan kayu uji membara Mengeruhkan air kapurB Mengeruhkan air kapur Menyalakan kayu uji membaraC Menghasilkan bunyi ‘pop’ dengan

kayu uji menyalaLarut dalam larutan pirogalol beralkali

D Menukarkan warna penunjuk hidrogen bikarbonat daripada ungu kepada kuning

Mengeruhkan air kapur

14. Rajah di bawah menunjukkan beberapa ketul kiub air dalam bikar yang berisi cuka.

Antara pernyataan yang berikut, yang manakah BENAR tentang titisan – titisan air?A Rasa masaB Menukarkan kertas litmus merah kepada biruC Bertindak balas dengan marmar membebaskan karbon dioksidaD Tidak memberi kertas ke atas kertas litmus biru

15. Sejenis gas dalam udara melarut dalam larutan pirogalol beralkali seperti yang ditunjukkan dalam rajah di bawah.

Berapakah peratuskah gas itu dalam udara sedutan?A 0.03% B 16%C 21% D 78%

16. Jadual 3 menunjukkan peratus gas W, X, dan Y yang terkandung dalam udara.gas Peratus gas dalam udara (%)W 78X 0.03Y 21

Gas yang manakah diperlukan untuk pembakaran?I WII XIII Y

A II B IIIC I dan III D II dan III

17. Rajah menunjukkan radas yang digunakan untuk suatu eksperimen.

28 | P a g e

Selepas beberapa ketika, nyalaan lilin terpadam. Eksperimen ini menunjukkanA Lilin yang menyala menghasilkan karbon dioksidaB Udara boleh menggantikan karbon dioksidaC Karbon dioksida lebih tumpat daripada udaraD Karbon dioksida mudah bergabung dengan udara

Soalan 18 – 20 berdasarkan rajah di bawah.Sebuah balang gas yang kerung ditelangkupkan di atas nyalaan lilin seperti yang ditunjukkan di rajah di bawah.

18. Selepas beberapa ketika, nyalaan lilin terpadam. Apakah jenis gas yang kuantitinya bertambah dan berkurang dalam silinder penyukat tersebut?

Bertambah BerkurangA Karbon dioksida OksigenB Nitrogen Karbon dioksidaC Oksigen Karbon dioksidaD Gas nadir nitrogen

19. Paras air yang naik apabila nyalaan terpadam menunjukkan A Nitrogen digunakan untuk pembakaranB Oksigen digunakan untuk pembakaranC Lilin tidak akan menyala tanpa oksigenD Lilin tidak akan menyala sekiranya sebahagian

daripadanya terendam dalam air

20. Eksperimen yang dilakukan pada rajah akan menunjukkanA ½ daripada udara terdiri daripada hidrogen

29 | P a g e

Silinder penyukat

B 1/3 daripada udara terdiri daripada oksigenC ¼ daripada udara terdiri daripada nitrogenD 1/5 daripada udara terdiri daripada oksigen

21.

Antara berikut, yang manakah dapat diperhatikan bagi paras lautan dalam tabung uji P dan Q dalam rajah di atas.

P QA Naik NaikB Naik Tidak naikC Tidak naik NaikD Tidak naik Tidak naik

22.

Antara proses yang berikut, yang manakah bertidak balas seperti yang diterangkan di atas?

A Respirasi C FotosintesisB Asimilasi D pembakaran

23. Apakah gas yang terlarut dalam air hujan untuk membentuk hujan asid?A Karbon monoksida C Wap airB Sulfur dioksida D Klorofluorokarbon

24. Semasa pembakaran arang batu, apakah bahan buangan yang dibebaskan?A Karbon dioksida C Karbon dioksida dan airB Air D Karbon dan air

25. Gas yang manakah digunakan semasa respirasi manusia?A Oksigen C HidrogenB Nitrogen D Karbon dioksida

26. Suatu sampel udara hembus mempunyai sebanyak 100 cm3. Berapakah jumlah isi padu gas oksigen dan karbon dioksida dalam udara hembus itu?A 4 cm3 C 20 cm3

B 16 cm3 D 30 cm3

27. Untuk menguji gas karbon dioksida, kita boleh menggunakanI Kertas litmusII Air kapurIII Kayu uji berbara

30 | P a g e

Gabungan antara bahan dan oksigen secara kimia menghasilkan haba dan cahaya

A I C II dan IIIB II D I, II dan III

28. Antara pernyataan yang berikut, yang manakah BENAR tentang oksigen?A Oksigen lebih ringan daripada udaraB Oksigen mempunyai kesan neutral ke atas kertas litmus lembapC Oksigen boleh terbakar dengan sendiriD Oksigen mudah larut dalam air

29. Antara yang berikut, yang manakah merupakan kesan penipisan lapisan ozon?A Peningkatan suhu duniaB Kerosakan peparuC Keracunan darahD Kanser kulit

30. Antara bahan pencemar yang berikut, yang manakah menipiskan lapisan ozon dan mengakibatkan kesan rumah hijau?

Penipisan lapisan ozon Kesan rumah hijauA Karbon dioksida KlorofluorokarbonB Klorofluorokarbon Karbon dioksidaC Nikotin Karbon monoksidaD Karbon monoksida Karbon dioksida

31. Antara yang berikut, yang manakah dihasilkan apabila lilin menyala?I AirII HabaIII Karbon dioksida

A I dan II C II dan IIIB I dan III D I, II dan III

32. Rajah menunjukkan eksperimen yang telah dijalankan untuk menyiasat hasil pembakaran petrol.

Kemudian, titisan tidak berwarna itu diuji dengan kertas kobalt klorida biru kontang. Apakah yang terjadi pada air kapur dan kertas kobalt klorida biru itu?

Air kapur Kertas kobalt klorida biru kontang

A Kekal jernih Menjadi merah jambuB Menjadi keruh Menjadi merah jambuC Kekal jernih Kekal biruD Menjadi keruh Kekal biru

31 | P a g e

33. Antara yang berikut, yang manakah BENAR tentang oksigen dan karbon dioksida?Oksigen Karbon dioksida

A Sedikit berasid NeutralB Tidak larut dalam natrium hidroksida Larut dalam larutan natrium hidroksidaC Tidak menyokong pembakaran Menyokong pembakaranD Memadamkan kayu uji menyala Menyalakan kayu uji berbara

34. Antara yang berikut, yang manakah merupakan langkah yang paling baik untuk mengurangkan kesan rumah hijau?A Menanam lebih banyak tumbuhan hijauB Menggunakan petrol tanpa plumbumC Mengurangkan penggunaan racun seranggaD Mengurangkan penggunaan klorofluorokarbon

35. Antara yang berikut, yang manakah merupakan sifat karbon dioksida?A Sejenis gas beralkaliB Menukarkan kertas litmus merah lembap menjadi biruC Larut sedikit dalam airD Membantu pembakaran

Soalan 36 berdasarkan rajah di bawahRajah di bawah menunjukkan radas yang digunakan untuk menjalankan suatu eksperimen.

36. Antara yang berikut, yang manakah berkaitan dengan eksperimen ini?I Air kapur dalam tabung uji N menjadi keruhII Respirasi menghasilkan karbon dioksidaIII Air kapur dalam tabung uji M menyejat

A IIB I dan IIC I dan IIID II dan III

37. Apakah hasil pembakaran kerosin?A Oksigen dan karbon dioksidaB Karbon dioksida dan nitrogenC Nitrogen dan wap airD Karbon dioksida dan wap air

38. Sejenis gas membentuk 16% daripada udara hembus. Apakah sifat gas ini?

32 | P a g e

A Tidak membantu pembakaranB Sejenis gas berasidC Kurang tumpat daripada udaraD Tidak mempunyai rasa

39. Antara bahan dalam gas ekzos yang berikut, yang manakah menyebabkan kertas litmus biru lembap berubah menjadi merah?A Karbon monoksidaB Karbon dioksidaC PlumbumD Wap air

40. Jadual menunjukkan keputusan yang diperoleh daripada ujian pengesahan gas dalam tabung uji P, Q dan R dengan kayu uji menyala.Tabung uji Pemerhatian

P Api terpadam dengan perlahanQ Api terbakar dengan marakR Api terpadam dengan pantas

Antara gas yang berikut, yang mankah diwakili gas P, Q dan R?

Tabung uji GasI P Karbon dioksidaII Q OksigenIII R nitrogen

A II C II dan IIIB I dan II D I, II, dan IIIKertas 2Soalan struktur

Bahagian A1. Eksperimen dalam rajah 1 dijalankan untuk menunjukkan bahawa udara mengandungi

wap air. Radas dibiarkan selama beberapa ketika.

(a) Apakah rasa cecair X?(b) Apakah yang akan berlaku sekiranya sehelai kertas kobalt klorida kontang

dimasukkan ke dalam cecair X dalam mangkuk penyejat?(c) Deduksikan identiti cecair X?(d) Ramalkan takat didih X.(e) Nyatakan dua proses perubahan rupa bentuk jirim yang berlaku dalam eksperimen

ini.

2. (a) Rajah menunjukkan komposisi udara.

33 | P a g e

(i) Pada rajah di atas, labelkan gas X, Y dan Z dengan menggunakan perkataan yang berikut

(ii) Apakah peratusan bagi nitrogen di dalam udara?

(b) Lukis garisan untuk memadankan karbon dioksida dengan sifat – sifatnya.

Bahagian B

3. Susunan radas pada rajah di bawah disediakan untuk mengkaji gas yang digunakan semasa respirasi sel oleh benda hidup.

(a) Nyatakan pemboleh ubah yang (i) dimalarkan : ______________________________________ (ii) dimanipulasikan : _______________________________________

34 | P a g e

Oksigen Nitrogen Karbon dioksida

Karbon dioksida

Sifat – sifat

Tidak membantu pembakaran

Sangat larut dalam air

Menukarkan warna kertas litmus merah lembap kepada biru

Sangat larut dalam larutan natrium hidroksida

(iii) bergerak balas : _______________________________________

(b) Nyatakan hipotesis yang boleh dibuat dalam eksperimen ini. _____________________________________________________________________

(c) Apakah fungsi tabung didih Q? _____________________________________________________________________

(d) Nyatakan fungsi larutan natrium hidroksida. _____________________________________________________________________

(f) Cadangkan satu contoh benda hidup yang boleh digunakan untuk menggantikan biji benih yang bercambah. _____________________________________________________________________

4. Rajah menunjukkan dua lilin yang serupa ditutupi oleh dua balang gas yang sama saiz.

(a) Dalam jadual di bawah, Rekodkan masa yang diambil dalam balang gas untuk padam.

Jenis udara Masa untuk padam (saat)Udara sedutanUdara hembusan

(b) Nyatakan perbezaan dalam masa yang diambil bagi lilin padam dalam udara sedutan dan udara hembusan.

(c) Apakah inferens yang boleh dibuat bagi eksperimen ini?

(d) Berdasarkan data dalam jadual di atas, lukiskan satu carta bar untuk menunjukkan masa yang diambil bagi lilin untuk padam dalan gas yang berlainan.

35 | P a g e

(e) Nyatakan pemboleh ubah yang (i) dimalarkan : ______________________________________ (ii) dimanipulasikan : _______________________________________ (iii) bergerak balas : _______________________________________

Eksperimen 5.13 paga 188

Tujuan : menunjukkan bahawa oksigen diperlukan bagi pembakaran

Pernyataan masalahApakah gas yang diperlukan untuk pembakaran?

HipotesisOksigen diperlukan untuk pembakaran

BahanLilin, mancis, kadbod

RadasBalang gas

Kaedah(a) Dua batang lilin, M dan N dilekatkan di atas kadbod(b) Lilin kemudiannya dinyalakan(c) Balang gas ditelangkupkan di atas lilin N seperti yang ditunjukkan pada rajah di atas.(d) Pemerhatian dicatat

PemerhatianLilin M kekal menyala manakalan nyalaan lilin N terpadam selepas beberapa ketika

Analisis (a) Nyalaan lilin memerlukan gas oksigen(b) Nyalaan lilin N telah menghabiskan kesmua oksigen yang terkandung di dalam baling gas

36 | P a g e

Kesimpulan(a) Oksigen diperlukan untuk pembakaran(b) Hipotesis diterima

Eksperimen 5.14 Tujuan :Menyiasat kesan saiz bekas terhadap tempoh nyalaan lilin

Pernyataan masalahApakah kesan saiz bekas terhadap tempoh nyalaan lilin

HipotesisSemakin besar saiz bekas, semakin lama nyalaan lilin

Pemboleh ubah yang(a) yang dimalarkan : jenis lilin, saiz lilin(b) yang dimanipulasikan : saiz baling(c) bergerak balas : tempoh nyalaan lilin

Bahan Balang pelbagai saiz dan bentuk, jam randik

Kaedah(a) empat baling lilin, P, Q, R dan S dilekatkan pada sebuah kadbod(b) Kesemua lilin dinyalakan dan ditutup serentak dengan balang yang berbeza saiz seperti yang

ditunjukkan pada rajah.(c) Tempoh masa bagi setiap nyalaan lilin yang terpadam dicatat.

PemerhatianNyalaan lilin P terpadam dahulu diikuti oleh nyalaan lilin Q, R dan S

Analisis(a) Saiz balang mempengaruhi tempoh nyalaan lilin(b) Balang yamg besar mengandungi lebih banyak oksigen yang diperlukan untuk pembakaran.(c) Balang S mengandungi isi padu oksigen yang paling banyak manakala balang P mengandungi

isi padu pksigen yang paling sedikit.

Kesimpulan(a) Semakin besar saiz bekas, semakin lama tempoh nyalaan lilin(b) Hipotesis diterima

Eksperimen [ms 190]

Tujuan Menguji hasil pembakaran karbon (arang batu) dan hidrokarbon (kerosin)

Pernyataan masalahApakah hasil pembakaran karbon dan hidrokarbon

HipotesisPembakaran karbon menghasilkan karbon dioksida manakala pembakaran hidrokarbon menghasilkan karbon dioksida dan air

37 | P a g e

Pemboleh ubah yang(a) Yang dimalarkan : isi padu udara dalam balang gas(b) Dimanipulasikan : jenis bahan api(c) Bergerak balas : perubahan pada air kapur / kertas kobalt klorida kontang

BahanSerbuk arang batu, kerosin, air kapur, kertas kobalt klorida kontang

RadasPenunu Bunsen, balang gas, sudu balang gas, penutup balang gas

Kaedah(a) Sedikit serbuk arang kayu dipanaskan dalam sudu balang gas sehingga terbakar seperti yang

ditunjukkan dalam rajah (a) (b) Sudu yang mengandungi arang kayu terbakar dimasukkan dengan segera ke dalam balang gas

yang berisi sedikit air kapur seperti pada rajah (b)(c) Serbuk arang batu dibiarkan membakar untuk seketika(d) Gas yang terhasil dalam balang gas digoncang dengan air kapur(e) Eksperimen diulang dengan menggunakan kerosin(f) Cecair yang terhasil pada dinding dalam balang gas diuji dengan menggunakan kertas kobalt

klorida kontang.(g) Pemerhatian dicatatkan pada jadual yang disediakan di bawah.

Pemerhatian

Jenis bahan api PemerhatianArang batu (karbon) Balang gas menjadi panas

Air kapur menjadi keruhKerosin (hidrokarbon) Balang gas menjadi panas

Air kapur menjadi keruhKertas kobalt klorida kontang berubah daripada warna biru menjadi merah

Analisis

(a) Karbon terbakar dalam udara menghasilkan baha dan karbon dioksida. Air kapur yang jernih menjadi keruh.

Karbon + oksigen karbon dioksida

(b) Hidrokarbon terbakar dalam udara menghasilkan haba, karbon dioksida dan air. Warna pada kertas kobalt klorida kontang berubah daripada biru kepada merah menunjukkan kehadiran air.

Hidrokarbon + oksigen karbon dioksida + air

Kesimpulan(a) Pembakaran karbon menghasilkan karbon dioksida manakala pembakaran hidrokarbon

menghasilkan karbon dioksida dan air.(b) Hipotesis diterima

38 | P a g e

Perbincangan1. Hidrokarbon adalah sebatian kimia yang terdiri daripada unsur karbon dan hydrogen

sahaja2. Contoh – contoh hidrokarbon selain daripada kerosin adalah petrol, diesel dan lilin3. Dalam eksperimen ini, kerosin boleh digantikan dengan lilin. Pembakaran lilin juga

akan menghasilkan karbon dioksida dan air.4. Air kapur dalam eksperimen ini boleh digantikan dengan kuprum sulfat kontang

putih untuk menguji air. Kuprum sulfat kontang akan berubah warna daripada putih kepada biru apabila bersentuhan dengan air.

Latihan uji diri 5.4

1. Apakah proses pembakaran?2. Apakah syarat – syarat yang diperlukan untuk pembakaran?3. Eksperimen dijalankan seperti yang ditunjukkan dalam rajah di sebelah.

(a) Apakah yang berlaku sekiranya balang gas digoncang bersama air kapur pada akhir eksperimen?

(b) Apakah gas yang dihasilkan daripada pembakaran arang batu ini?(c) Tulis persamaan yang mewakili pembakaran arang batu di udara.

5.5 Kesan pencemaran udara

1. Pencemaran udara adalah penambahan bahan pencemar ke udara yang mendatangkan kesan negatif kepada alam sekitar.

2. Bahan pencemar udara adalah sebarang bahan yang boleh dilihat atau tidak dapat dilihat dalam atmosfera yang boleh mengancam kesihatan manusia atau persekitaran, dan boleh disebabkan manusia dan sumber semula jadi.

3. Antara contoh – contoh bahan pencemar udara termasuk asap, asid toksik, debu, karbon dioksida, karbon monoksida, dan racun perosak.

Bahan pencemar udara

Punca dan pencemar udara

Kesan pencemaran udara

Langkah mencegah dan mengawal pencemaran udara

Asap (jelaga) Pembakaran sampah sarap Pembakaran bahan api fosil oleh kilang dan kenderaan bermotor

Mengurangkan proses fotosintesisMengotorkan kenderaanMerosakkan peparuMengaburkan pandanganMenyebabkan kabut

Membina cerobong kilang yang tinggi

Memasang pemendak elektrostatik pada cerobong kilangMemperketatkan peraturan untuk memeriksa kenderaan

Gas berasid seperti sulfur dioksida dan nitrogen dioksida

Pembakaran bahan api fosil oleh kilang

Larut dalam air hujan membentuk hujan asid yang :Mengkakis bahan besiMerendahkan pH tanah dan sumber air

Mengalakkan penggunanaan pembersihan udara yang melarutkan gas berasid sebelum dilepaskan ke udara

39 | P a g e

Menjadikan tanah tidak suburMerosakkan salur pernafasan dan peparu

Debu Kilang papanKuariKilang asbestosKilang simen

Mencemarkan persekitaranMerosakkan peparuMelakatkan pada daun dan melambatkan proses fotosintesis

Bangunan dilengkapi dengan alat penapis debu

Karbon monoksida

Pembakaran bahan api fosilAsap ekzos kenderaan

Mengurangkan keupayaan darah mengangkut oksigen dan mengakibatkan maut

Memasang alat yang menukar karbon monoksida kepada karbon dioksidaContohnya, pengubah mangkin (catalytic converter) dalam paip ekzos kenderaan

Karbon dioksida Pembakaran bahan api fosilAsap ekzos kenderaan

Kesan rumah hijau menyebabkan kenaikan suhu Bumi dan peleburan ais di kedua – dua kutub

Menggantikan bahan api yang tidak mencemarkan alam sekitarMenanam lebih banyak tumbuhan hijau yang dapat menyingkirkan karbon dioksida dari udara

Plumbum Asap ekzos kenderaan yang menggunakan petrol berplumbum

Menyebabkan keracunan darah dan kerosakan otak

Mengguanakan petrol tanpa plumbumMemasang pengubah mangkin pada sistem ekzos kenderaan

Tar tembakau dan nikotina

Asap rokok Menguningkan gigiMengakibatkan kanser peparu

Mendidik orang ramai tentang bahaya merokokMelarang orang ramai merokok di tempat awam yang tertentu

KlorofluorokarbonCFC

Tin – tin aerosolPeti sejukAlat penyaman udara

Memusnahkan lapisan ozon Bumi yang mengakibatkan hidupan terdedah kepada sinaran ultra ungu:-penyakit spt kanser kulit dan penyakit katarak mata serta merosakan sitem pengimunan badan

Mengurangkan penggunanan bahan klorofluorokarbon

Menggantikan klorofluorokarbon dengan hidroklorofluorokarbon yang tidak memusnahkan lapisan ozon

Pestisid (racun perosak)

Semburan DDT untuk menghapuskan serangga perosak

Menyebabkan keracunan dan kemandulanMenyebabkan kecacatan fetus

Mengurangkan penggunaan pestisid

Menggunakan pestisid yang mudah terurai

Haba Kilang Meningkatkan suhu Membebaskan haba

40 | P a g e

udara daripada stim dengan mengkondensasikannya sebelum stim dilepaskan ke udara

Sisa radioaktif Reaktor nuklear Sisa radioaktif menyebabkan kanser, kecacatan fetus dan kemandulan

Melaksanakan undang – undang dan peraturan untuk mengendalikan bahan radioaktif

41 | P a g e