1

Stres di Kalangan Pelajar Sekolah: Aplikasi Pemujukan Multimedia dalam

Meningkatkan Kesedaran Stres

Wan Ahmad Jaafar Wan Yahaya

1 dan Siti Nor Jannah Ahmad

2

Universiti Sains Malaysia

{wajwy@usm.my1 , sn_jannah87@yahoo.com2}

Abstrak: Pelajar dan remaja merupakan golongan majoriti yang berpotensi mengalami masalah kesihatan mental akibat tekanan

hidup atau stres. Jadi, tujuan penyelidikan ini dilaksanakan adalah untuk mereka bentuk dan membangunkan suatu aplikasi

prototaip pemujukan multimedia berasaskan beberapa prinsip teknologi pemujukan dan multimedia dengan memaparkan bahaya

stres dan cara menanganinya bagi meingkatkan kesedaran stres di kalangan pelajar sekolah menengah. Ujian pra dan post

dilakukan bagi mengetahui tahap stres manakala ujian motivasi terhadap aplikasi pemujukan multimedia dilakukan bagi

mengukur kesedaran pelajar terhadap kandungan dan perisian yang dibangunkan. Seramai 50 orang pelajar sekolah menengah,

iaitu 25 orang pelajar lelaki dan 25 orang pelajar perempuan telah dipilih sebagai sampel kajian dan jantina dijadikan sebagai

pembolehubah moderator. Borang soal selidik Tahap Kesedaran Stres (PSS) diadaptasi daripada Cohen (1983) dan borang soal

selidik Skala Motivasi Bahan Pengajaran (IMMS) diadaptasi daripada Kellers (1933) telah digunakan dalam kajian ini. Cara

analisis data yang digunakan ialah t-Test dan one-way ANOVA. Ujian pra menunjukkan bahawa kesemua pelajar mengalami

stres pada tahap sederhana dan tiada perbezaan ketara antara pelajar lelaki dan perempuan. Soal selidik IMMS pula menunjukkan

aplikasi perisian multimedia kurang efektif terhadap elemen perhatian dan relevan manakala elemen keyakinan dan kepuasan

pula menunjukkan hasil yang positif. Hasil kajian juga menunjukkan bahawa pelajar lelaki lebih memberikan maklum balas

positif dalam aspek motivasi dan kesedaran stres.

Kata kunci: Teknologi Pemujukan, Teori Pembelajaran Multimedia, Kesihatan Mental dan Stres.

1.0 Latar Belakang Kajian

Stres dilabel sebagai Penyakit abad ke 20 oleh Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu manakala Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) pula menjangkakan bahawa stres merupakan salah satu faktor yang menyumbang kepada

semua lima penyakit utama di dunia iaitu penyakit jantung, kemurungan melampau, kemalangan jalan raya, strok

dan penyakit paru-paru yang kronik menjelang tahun 2020. Di Malaysia, Kajian Kesihatan dan Morbiditi

Kebangsaan (1996) menunjukkan kadar prevalen kemurungan ialah pada 11%, kejadian bunuh diri yang tinggi iaitu

2,000 orang setahun dengan purata 7 orang sehari. Kajian yang sama juga dijalankan buat kali kedua pada tahun

2004 mendapati bahawa 13% di kalangan kanak-kanak dan remaja di Malaysia mengalami masalah psikiatri.

Berdasarkan kajian lepas, golongan kanak-kanak yang mengalami masalah kesihatan mental dan apabila tidak

dirawat, mereka akan membesar menjadi golongan remaja dan dewasa yang bermasalah dan tidak seimbang. Punca

kepada masalah ini adalah disebabkan tekanan atau stres melampau yang dihadapi oleh seseorang individu apabila

masalah yang dihadapi tidak dapat diselesaikan. Kebanyakan kanak-kanak dan remaja hilang tempat bergantung,

kekurangan kasih sayang dan perhatian daripada ibu bapa serta sokongan sosial menjadikan masalah yang dihadapi

gagal diselesaikan. Justeru stres yang dialami kanak-kanak dan remaja boleh menjurus mereka mendapat

kebimbangan dan kemurungan yang membawa kepada masalah ini.

Stres merupakan bebanan, konflik, keletihan, ketegangan, panik, perasaan gemuruh, kemurungan dan hilang daya

(Mohd. Fadhilah, 2007). Menurut Seyle (1956), stres merupakan respon fisiologi badan yang menghasilkan gejala

tindak balas berbentuk keresahan, cabaran, dan ancaman. Stres juga tidak semestinya melibatkan gejala negatif

sahaja. Jika stres dapat diatasi dengan baik, ia akan mendatangkan kejayaan kepada individu. Walaupun begitu, stres

yang tidak dikawal dengan baik boleh menyebabkan gangguan kepada individu terlibat. Terdapat tiga fasa apabila

seseorang individu mengalami stres iaitu (a) fasa Alarm; tindak balas badan secara semula jadi menyebabkan

individu tidak menyedari bahawa mereka mengalami stres, (b) fasa Resistance; respon badan mula menunjukan

tanda-tanda stres seperti sakit kepala, gangguan tidur dan sebagainya, (c) fasa Exhaustion; individu tidak lagi

mampu mengawal respon yang dikeluarkan oleh badan boleh menyebabkan individu berhadapan dengan pelbagai

penyakit lain. Selain itu, stres juga dilihat sebagai perubahan tindak balas terhadap tubuh badan samada secara

fizikal, mental mahupun emosi. Perubahan ini berlaku apabila seseorang individu berhadapan dengan suatu keadaan

yang melibatkan peluang, desakan, dan kekangan terhadap apa yang dihasratkan (Robbin, 1993). Apabila respon

2

yang berlaku dalam badan memerlukan perubahan yang melebihi kemampuan dan tidak dapat dikawal, ia akan

mendatangkan pelbagai masalah kepada individu (Romas dan Sharma, 2004) sehingga boleh menyebabkan

seseorang mengalami masalah mental (Newman, 2005).

Pelbagai kajian telah dilakukan berkaitan stres terutama kepada golongan pelajar. Antara faktor yang menjadi punca

stres kepada pelajar termasuklah masalah hubungan dan kekeluargaan dan desakan ibu bapa, guru dan masyarakat

persekitaran terhadap akademik pelajar (Fariza, 2005). Menurut Campbell dan Steven (1992) pula, tekanan yang

terlalu tinggi boleh mendatangkan kesan negatif terhadap kesihatan serta mempengaruhi pencapaian akademik

seseorang pelajar. Ollfors dan Aderson (2007) pula melaporkan dalam kajian mereka bahawa antara faktor major

yang menyumbang kepada stres pelajar adalah seperti bebanan kerja sekolah, peperiksaan akhir, keputusan

peperiksaan, kebimbangan dan juga kemurungan. Golongan ini menjadi fokus utama kepada para pengkaji kerana

pada peringkat umur ini, remaja mudah mengalami konflik dan perlu diberi bantuan supaya mereka mampu

mencegah stres dari peringkat awal lagi (Tajularipin, Aminuddin, Vizata, dan Saifuddin, 2009). Kajian ini dilakukan

bagi mengenal pasti tahap stres pelajar dan punca tercetusnya fenomena stres di kalangan pelajar sekolah bandar dan

luar bandar sama ada disebabkan oleh faktor kegagalan diri, konflik, tekanan ataupun pendedehan kendiri. Tahap

stres pelajar dikenalpasti berdasarkan tindak balas mereka dari aspek psikologi, kawalan emosi, tingkah laku dan

kognitif (Gadzella dan Baloglu, 2001). Walaupun begitu, kajian yang dilakukan hanyalah sekadar mengukur

kewujudan dan faktor penyebab stres, bukannya melibatkan pededahan dan saranan menangani stres di kalangan

pelajar sekolah. Menyedari kekurangan tersebut, kajian ini mengemukakan kaedah teknologi pemujukan sebagai

inisiatif dalam memberi saranan kepada perubahan sikap dan tingkah laku pelajar terhadap stres. Kaedah Teknologi

pemujukan ini menggunakan pelbagai elemen multimedia yang dapat menarik minat dan memberikan pengalaman

baru kepada pelajar untuk menghadapi stres di samping meningkatkan keberkesanan pembelajaran serta

penyampaian maklumat.

2.0 Teori Pembelajaran Multimedia

Proses kognitif manusia terdiri daripada pemilihan maklumat yang berkaitan, penyusunan maklumat dan

pengabungan maklumat baru dengan pengetahuan sedia ada. Menurut Mayer dan Moreno (2003), pembelajaran

multimedia merupakan pembelajaran melalui teks dan gambar manakala instruksi multimedia pula membantu

meningkatkan mutu pembelajaran. Reka bentuk instruksi multimedia yang baik mampu memingkatkan pemahaman

pelajar dan memberikan pengalaman bermakna semasa pemprosesan kognitif berlaku secara verbal-visual selain

daripada meringankan beban kognitif pelajar (Mayer dan Moreno, 2003). Oleh itu, beberapa prinsip multimedia

telah dicadangkan bagi mengurangkan beban kognitif pembelajaran supaya hasil persembahan dan pembelajaran

dapat berlaku dengan baik.

Prinsip multimedia, iaitu pembelajaran akan lebih efektif jika perkataan dan gambar dipersembahkan seiringan berbanding dengan persembahan dengan hanya menggunakan perkataan sahaja.

Prinsip imbangan spatial, iaitu pembelajaran akan lebih efektif jika perkataan dan gambar dipersembahkan berdekatan antara satu sama lain berbanding dengan persembahan yang menjarakkan jauh antara kedua-dua

elemen tersebut

Prinsip imbangan masa, iaitu pembelajaran akan lebih efektif jika perkataan dangambar dipersembahkan serentak berbanding dengan persembahan yang mendahulukan salah satu antara keduanya secara

berasingan

Prinsip perkaitan, iaitu pembelajaran akan lebih efektif jika unsur-unsur seperti perkataan, gambar, dan suara yang tiada kaitan dengan tajuk persembahan dikeluarkan berbanding dengan kemasukan unsur-unsur

tersebut dalam persembahan.

Teori ini telah digunakan sebagai asas dalam reka bentuk teknologi dalam aplikasi prototaip yang dibangunkan.

3.0 Teori Motivasi dan Pembelajaran Multimedia

Aplikasi multimedia mampu meningkatkan kepuasan dan perceived motivation atau persepsi motivasi yang tinggi

dalam diri pelajar (Astlenitner & Wiesner, 2004). Perceived motivation merupakan daya penggerak dalam diri

3

seseorang untuk melakukan sesuatu demi mencapai tujuannya. Elemen ini berhubung kait dengan proses mental

seseorang iaitu apabila perhatian diberikan, individu akan menetapkan matlamat dan bertindak mencapai matlamat

tersebut secara tidak langsung. Oleh itu, Astleiner dan Wiesner (2004) turut menyatakan bahawa motivasi dapat

mempengaruhi pembelajaran dan memberi kesan terhdap beban kognitif seseorang. Selain itu, beliau juga

menyatakan terdapat hubungkait antara elemen motivasi dan kognitif terutama dalam aspek perhatian.

Menurut Keller (1987), proses persepsi motivasi yang berlaku dalam pembelajaran melibatkan empat aspek iaitu

perhatian, relevan, keyakinan dan kepuasan. Model ini ARSC ini digunakan dalam reka bentuk instruksi pengajaran

bagi menghasilkan dan meningkatkan motivasi pelajar semasa proses pembelajaran berlaku. Berdasarkan model ini,

elemen perhatian sangat diperlukan bagi memastikan pelajar terus menggunakan bahan pengajaran. Bahan dan

kandungan yang digunakan perlu relevan dan bersesuaian dengan kehendak pelajar selain mampu meningkat

keyakinan pelajar terhadap pembelajaran dan meningkatkan kefahaman kepada kandungan pelajaran yang

ditunjukkan dan ini seterusnya boleh meningkatkan kesedaran terhadap bahaya stres di kalangan pelajar. Di samping

itu, elemen kepuasan juga perlu dimasukkan sebagai ganjaran ke atas usaha mereka.

.

4.0 Teknologi Pemujukan

Teknologi Pemujukan merujuk kepada produk berasaskan teknologi komputer yang mampu mengubah sikap dan

tingkah laku individu menerusi kaedah pemujukan dan pengaruh sosial, bukan secara paksaan (Fogg, 2003).

Gabungan pemujukan dan juga komputer menghasilkan Captology, iaitu komputer sebagai agen pemujuk.

Captology menfokuskan kepada reka bentuk, kajian dan analisis interaktiviti produk berasaskan komputer yang

bertujuan mengubah sikap dan tingkah laku individu (Fogg, 2003). Jadi, kajian ini menggunakan sepenuhnya prinsip

teknologi pemujukan dan menjadikan komputer sebagai medium dalam meningkatkan kesedaran pelajar terhadap

stres. Fogg (2003) telah mengemukakan beberapa prinsip pemujukan yang akan diaplikasikan dalam kajian ini iaitu

prinsip sebab dan akibat dan juga prinsip kesamaan.

4.1 Prinsip Sebab dan Akibat

Penggunaan teknik simulasi dalam komputer mampu memberikan pengalaman yang hampir serupa seperti

kehidupan realiti (Fogg, 2003). Reka bentuk dan kandungan yang dibangunkan berdasarkan prinsip sebab dan akibat

akan mendedahkan bahaya stres secara terus kepada pelajar. Melalui prinsip ini, pelajar akan didedahkan dengan

punca-punca stres dan kesannya apabila tidak diuruskan dengan baik. Penggunaan prinsip menyediakan dua butang

navigasi utama bagi membolehkan pelajar membuat hubungkait antara sebab dan akibat stres. Bagi merealisasikan

prinsip ini, pelajar akan dihubungkan dengan montaj ringkas yang menunjukkan gejala dan simptom stres. Justeru

pelajar akan didedahkan dengan paparan klip keratan akhbar berkaitan punca stres yang menyebabkan berlakunya

kemurungan, schizorphrenia, masalah mental, gejala bunuh diri dan sebagainya. Walaupun ia tidak melibatkan

kehidupan realiti pelajar, namun prinsip ini akan menimbulkan rasa kesedaran dan mempengaruhi sikap serta

perubahan tingkah laku pelajar untuk mengelakkan daripada terjebak dengan masalah ini.

4.2 Prinsip Kesamaan

Menurut Fogg (2003), kuasa pemujukan yang paling berkesan adalah melalui kesamaan. Individu lebih mudah

terpengaruh untuk membuat perubahan apabila mereka merasakan situasi yang berlaku hampir serupa dengan situasi

yang dialami sama ada dari aspek personaliti, keutamaan mahupun sifat. Melalui prinsip ini, persuasive multimedia

akan menggunakan imej, dan suara remaja sekolah. Oleh itu, prinsip ini juga akan memaparkan beberapa aktiviti

dan tingkah laku yang bersesuaian untuk dilakukan oleh pelajar. Hal ini akan menimbulkan faktor relevan antara

persuasive multimedia dan juga pelajar bagi mempengaruhi mereka dalam mengubah sikap dan tingkah laku positif

terhadap stres. Penggunaan prinsip ini juga akan dapat mendorong pelajar dalam meningkatkan motivasi mereka

untuk menglakkan diri daripada terlibat dengan gejala stres.

5.0 Kerangka Teori

4

Fogg, (1999) menyatakan bahawa pemujukan merupakan suatu usaha yang dilakukan untuk mengubah sikap dan

tingkah laku individu samada malalui isu, objek mahupun perbuatan. Melalui bidang ini, captology mula

diperkenalkan. Captology adalah merupakan singkatan perkataan daripada Computer as Persuasive Technologies Fogg, (2003). Penggunaan captology ini lebih menfokuskan kepada reka bentuk, kajian dan aktiviti interaktiviti

produk berasaskan komputer Teknologi Pemujukan merupakan suatu bidang yang boleh terdiri daripada pelbagai

domain seperti perniagaan, kesihatan, pelajaran dan sebagainya bagi mempengaruhi indivdu untuk membuat

perubahan sikap dan tingkah laku secara terarah, Fogg, (2003). Kerangka teori bagi kajian ini terdiri daripada dua

bahagian utama kerangka iaitu strategi makro dan juga strategi mikro. Strategi makro menunjukkan penggunaan

prinsip teknologi pemujukan bagi pembangunan projek secara keseluruhan iaitu terdiri daripada prinsip sebab dan

akibat serta prinsip kesamaan. Manakala strategi mikro pula terdiri daripada teori pembelajaran multimedia yang

dikemukakan oleh Mayer (1999, 2001) yang melibatkan persembahan projek. Gabungan kedua-dua bahagian ini

akan menghasilkan suatu aplikasi persekitaran pemujukan multimedia yang menggunakan pelbagai elemen menarik

dan penuh interaktiviti.

6.0 Pernyataan Masalah

Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) melaporkan bahawa 15.6% pesakit mental di Malaysia adalah terdiri

daripada remaja dan pelajar. Golongan ini merupakan golongan major yang terlibat dalam masalah mental. Setiap

remaja menghadapi cabaran dan konflik apabila berhadapan dengan setiap perubahan yang berlaku dalam diri

mereka sama ada dari aspek biologi, fizikal, emosi dan mental (Asri, 2002). Kebanyakan masalah stres adalah

berpunca daripada persekitaran dan suasana persekolahan pelajar tersebut seperti mengharapkan pencapaian yang

tinggi dalam akademik, pembinaan personaliti diri, dan tuntutan dalam memenuhi keperluan diri (Kamaruddin,

1997). Kegagalan pelajar untuk menangani stres dengan baik menyebabkan mereka mengalami gangguan tidur,

masalah kesihatan, hilang selera makan dan juga kemurungan (Wright, 1967). Gejala ini berpunca daripada

gangguan hormon dan perubahan fisiologi dalam badan yang memberikan tindak balas negatif terhadap badan serta

merosakkan fungsi otak untuk berfikir dengan rasional. Oleh sebab itu, golongan remaja dan pelajar yang

mengalami kemurungan dan stres kronik lebih mudah mengambil keputusan melakukan tindak balas luar kawalan

seperti pengambilan dadah dan alkohol, rempit dan membunuh diri.

Berikutan perkembangan negatif tersebut, pihak sekolah dan unit kaunseling berusaha mengadakan pelbagai

program seperti kempen kesihatan mental, program mentor-mentee, kem pembangunan diri, sesi kaunseling dan

sebagainya. Kaedah konvensional yang dijalankan terhadap kumpulan besar dilihat kurang efektif kerana masalah

stres di kalangan pelajar semakin meningkat pada setiap tahun. Jadi, suatu pendekatan baru yang lebih menumpukan

kesedaran individu terhadap stres perlu dilakukan. Dengan itu, penyelidik mengambil kaedah alternatif dengan

membangunkan perisian multimedia berasaskan teknologi pemujukan yang menjadikan komputer sebagai medium

interaktiviti dalam meningkatkan kesedaran pelajar terhadap bahaya stres. Jadi, tujuan kajian ini dilakukan adalah

untuk menguji keberkesanan teknologi pemujukan dalam meningkatkan kesedaran pelajar terhadap bahaya stres

serta amalan perubahan sikap dan tingkah laku positif pelajar terhadap stres. Pendedahan informasi ringkas yang

melibatkan prinsip sebab dan akibat akan digunakan bagi meningkatkan kesedaran pelajar terhadap bahaya stres

manakala prinsip kesamaan digunakan bagi menimbulkan keserasian antara pelajar dan juga persuasive multimedia.

Melalui prinsip ini, langkah mengatasi stres akan disediakan sebagai saranan bagi mempengaruhi pelajar untuk

bertindak dalam mengubah sikap dan tingkah laku mereka terhadap stres. Manakala penilaian terhadap

5

keberkesanan pembangunan reka bentuk pemujukan multimedia akan dinilai berpandukan kepada model ARCS

(1987).

7.0 Objektif Kajian

Peningkatan masalah stres di kalangan pelajar yang semakin meningkat perlu diambil perhatian. Kaedah dan

pendekatan yang lebih efektif perlu dilakukan untuk mengelakkan pelajar daripada terbabit dalam masalah ini. Oleh

itu, objektif kajian ini dilakukan adalah untuk:

1. Mengenal pasti tahap stres di kalangan pelajar sekolah. 2. Mereka bentuk dan membangunkan suatu prototaip perisian multimedia yang mendedahkan bahaya stres

serta langkah menanganinya.

3. Menguji keberkesanan penggunaan multimedia berasaskan teknologi pemujukan sebagai medium alternatif untuk meningkatkan perceived motivation dan meningkatkan kesedaran pelajar terhadap masalah stres.

8.0 Persoalan Kajian dan Signifikasi Kajian

Kajian ini mempunyai beberapa persoalan penting seperti:

1) Adakah terdapat perbezaan terhadap kesedaran stres antara pelajar lelaki dan perempuan? 2) Adakah terdapat perbezaan antara a) perhatian b) keyakinan c) relevan dan d) kepuasan serta meningkatkan

kesedaran terhadap bahaya stres terhadap aplikasi pemujukan multimedia berdasarkan jantina?

9.0 Hipotesis

Null Hypothesis:

H0: Tidak terdapat perbezaan tahap kesedaran stres antara lelaki dan perempuan.

H1: Tidak terdapat perbezaan antara a) perhatian b) keyakinan c) relevan dan d) kepuasan

serta meningkatkan kesedaran terhadap bahaya stres terhadap aplikasi pemujukan multimedia berdasarkan

jantina.

10.0 Reka Bentuk Kajian

Tujuan kajian ini dijalankan adalah untuk mereka bentuk dan membangunkan sebuah prototaip pemujukan

multimedia bagi meningkatkan tahap kesedaran pelajar terhadap bahaya stres. Jadi, bahagian ini akan

membincangkan reka bentuk kajian, populasi, sample, bahan, kaedah kutipan dan analisis data. Seramai 50 orang

pelajar terlibat kajian ini di mana 25 orang pelajar perempuan daripada sebuah sekolah yang telah dipilih secara

rawak dan 25 orang pelajar lelaki pula daripada sebuah sekolah yang berlainan. Kajian ini melibatkan pembangunan

aplikasi pemujukan multimedia yang terdiri daripada fasa perancangan, reka bentuk, dan pembangunan (ISD Model

by Alessi & Trollip, 2001) terhadap prototaip aplikasi pemujukan multimedia. Aplikasi pemujukan multimedia

terdiri daripada 2 elemen utama iaitu (1) video; paparan statistik, punca dan kesan stres yang membawa kesan buruk

terhadap mental pelajar selama 4 minit (2) multimedia interaktif; 8 langkah utama cara atasi stres. Ujian pra dan post

dilaksanakan bagi mengenal pasti tahap dan kesedaran stres yang mereka alami. Borang yang digunakan adalah

merupakan adaptasi daripada Tahap Kesedaran Stres (PSS: Cohen, Kamarak, & Mermelstein, 1983). Setelah

menjalani aplikasi pemujukan multimedia, pelajar dikendaki menjawab soal selidik Skala Motivasi Bahan

Pengajaran (IMMS: Kellers, 1983). Kaedah analisis data bagi kajian ini adalah menggunakan one-way ANOVA.

11.0 Ujian Lapangan

Ujian lapangan telah dijalankan bagi menguji kesahan dan keberkesanan soal selidik Skala Kesedaran Stres dan

Skala Motivasi Bahan Pengajaran terhadap kebolehgunaan ptototaip aplikasi pemujukan multimedia. Untuk tujuan

6

kesahan, ujian ini telah dijalankan kepada 15 orang pelajar dan seorang pensyarah kanan di Pusat Teknologi

Pengajaran dan Multimedia. Beberapa penambahbaikkan dilakukan terhadap kesalahan ejaan dan teks dan buntang

navigasi berikutan maklum balas yang diterima. Untuk tujuan keberkesanan soal selidik pula, nilai

kebolehpercayaan daripada ujian ini dikira menggunakan Alpha Cronbach mendapati PSS memperoleh r = 0.685

manakala IMMS memperoleh nilai r = 0.853. Ini menunjukkan bahawa soal selidik tersebut boleh digunakan dalam

kajian ini.

12.0 Kaedah Perlaksanaan

Kaedah perlaksanaan bagi kajian ini dilakukan dengan melalui dua peringkat iaitu penerangan ringkas diberikan

sebelum (1.a) pelajar diberikan soal selidik PSS bagi mengukur tahap stres mereka, dan (1.b) kemudian menjalani

aplikasi pemujukan multimedia selama 20 minit. (1.c) Setelah itu, borang soal selidik IMMS diedarkan bagi

mendapatkan maklum balas motivasi terhadap aplikasi pemujukan multimedia. Beberapa selang masa diambil

sebelum memasuk peringkat kedua iaitu penilaian ujian post. Perlaksanaan kajian ini dilakukan pada dua kumpulan

dan tempat berbeza tetapi mengikuti kaedah perlaksanaan yang sama.

13.0 Analisis Data

13.1 Pengujian Hipotesis 1

H0: Tidak terdapat perbezaan tahap kesedaran stres antara lelaki dan perempuan.

Analisis ujian pra dijalankan bagi memperoleh perbandingan nilai purata antara pelajar lelaki dan perempuan

terhadap tahap stres yang dialami. Pelajar lelaki memperoleh nilai purata = 3.0200 dengan standard deviasi =

0.41028. Manakala pelajar perempuan pula memperoleh nilai purata = 3.1480 dengan standard deviasi = 0.47482.

Hal ini menunjukkan tiada perbezaan ketara terhadap tahap stres antara pelajar lelaki dan perempuan.

Jantina Mean N Std. Deviation

Lelaki 3.0200 25 .41028

Perempuan 3.1480 25 .53238

Total 3.0840 50 .47482

Jadual 13.1: Purata dan standard deviasi tahap stres di kalangan pelajar lelaki dan perempuan

13.2 Pengujian Hipotesis 2

H1: Tidak terdapat perbezaan antara a) perhatian b) keyakinan c) relevan dan d) kepuasan serta

meningkatkan kesedaran terhadap bahaya stres terhadap aplikasi pemujukan multimedia berdasarkan

jantina.

Jadual 2 menunjukkan purata, standard deviasi dan keputusan ujian ANOVA bagi perhatian, relevan, keyakinan dan

kepuasan pelajar terhadap Aplikasi Pemujukan Multimedia. Pelajar lelaki mendominasi nilai purata yang lebih

tinggi daripada pelajar perempuan bagi kesemua faktor perhatian, relevan, keyakinan dan kepuasan. Hal ini

menunjukkan bahawa pelajar aplikasi pemujukan multimedia lebih diterima oleh pelajar lelaki berbanding pelajar

perempuan. Bagi ujian ANOVA pula mendapati terdapat perbezaan bagi faktor perhatian dan relevan manakala

tiada perbezaan bagi faktor keyakinan dan kepuasan.

Jantina N Mean Std. Deviation

ANOVA

tests

IMMS_Perhatian Lelaki 25 3.7533 .46366 F = 3.380

Perempuan 25 3.5133 .45939 P = 0.072

IMMS_Relevan Lelaki 25 3.9822 .49864 F = 1.304

7

Perempuan 25 3.8444 .33945 P = 0.259

IMMS_Keyakinan Lelaki 25 3.5733 .54308 F = 3.926

Perempuan 25 3.2578 .58242 P = 0.053

IMMS_Kepuasan Lelaki 25 4.1533 .48810 F = 5.809

Perempuan 25 3.8467 .40802 P = 0.020

Jadual 13.2: Purata, standard deviasi dan keputusan ujian ANOVA bagi perhatian, relevan, keyakinan dan

kepuasan pelajar terhadap aplikasi Pemujukan Multimedia terhadap jantina.

14. 0 Perbincangan

14.1 Hasil Dapatan Ujian Pra dan Post

Ujian pra dijalankan bagi mengetahui tahap stres dikalangan pelajar. Keputusan menunjukkan pelajar perempuan

memperolehi skor tahap stres yang lebih tinggi berbanding pelajar lelaki Kebanyakan daripada para pelajar ini

menyedari bahawa diri mereka berada dalam keadaan tenang dan merasa kurang tertekan. Hal ini kerana suasana

dan persekitaran dalam kehidupan pelajar merupakan antara faktor utama yang mempengaruhi tahap stres pelajar

selain daripada pengalaman dan personaliti, Nickerson, (2006). Semasa kajian dilakukan, para pelajar tersebut baru

sahaja selesai menjalani beberapa aktiviti sekolah seperti sambutan hari guru, sukaneka, gotong royong dan jamuan

makan. Aktiviti persekolahan yang menarik mampu mengurangkan tahap stres pelajar berbanding rutin harian yang

padat dan membebankan.

Begitu juga dengan faktor pengalaman yang mampu mempengaruhi tahap stres pelajar. Pelajar yang mempunyai

pengalaman manis dan menarik dalam hidupnya mampu mengelakkan mereka daripada mengalami stres yang

berpanjangan berbanding pelajar yang mempunyai pengalaman buruk atau trauma dalam hidup mereka. Hasil kajian

juga mendapati bahawa para pelajar merasa gembira dan tidak sabar menunggu cuti persekolahan semester pertama

yang bakal menjelang. Pengalaman cuti sekolah yang menyeronokkan lebih memberikan kesan positif terhadap

perkembangan emosi pelajar berbanding tekanan sebelum dan sewaktu menduduki peperiksaan pertengahan tahun

pada minggu-minggu sebelumnya berikutan tuntutan pencapaian akademik dan harapan yang tinggi daripada guru

dan keluarga, Fariza (2005).

14.2 Motivasi Terhadap Aplikasi Pemujukan Multimedia

Aplikasi pemujukan multimedia ini lebih menarik minat dan motivasi pelajar lelaki berbanding pelajar perempuan

dalam semua elemen. Keputusan menunjukkan pelajar lelaki mempunyai nilai kepuasan yang lebih tinggi manakala

pelajar perempuan memperlihatkan kerelevanan dan kepuasan. Menurut Keller (1983), faktor persekitaran

mempengaruhi tahap kepuasan individu dan memberikan impak terhadap kepuasan individu serta membantu indivu

dalam meningkat prestasi mereka. Hal ini menunjukkan bahawa pelajar yang mempunyai nilai kepuasan yang lebih

boleh mempengaruhi persepsi motivasi dan tingkah laku pelajar dalam sesuatu perkara. Selain itu, keputusan juga

menunjukkan nilai signifikasi faktor keyakinan pelajar terhadap aplikasi pemujukan multimedia. Faktor ini

menunjukkan bahawa pelajar mengetahui kemampuan diri mereka dalam menangani isu stres. Oleh itu, aplikasi

pemujukan multimedia ini dapat membantu pelajar dalam meningkatkan kesedaran dan mengubah tingkah laku

mereka ke arah yang lebih positif.

15.0 Limitasi Kajian

Kajian ini mempunyai beberapa limitasi seperti;

1. Kajian ini hanya melibatkan bilangan responden sebanyak 50 orang sahaja terdiri daripada 25 orang pelajar lelaki dan 25 orang pelajar perempuan di dua buah sekolah terpilih di Pulau Pinang.

8

2. Aplikasi yang dibangunkan hanya bertujuan untuk menilai tahap stres di kalangan pelajar sekolah serta menguji keberkesanan aplikasi pemujukan multimedia dalam meningkatkan kesedaran pelajar.

9

Rujukan

Asri Mohamad, (2002), Hubungan Sokongan Sosial dengan Tekanan di Kalangan Remaja: Satu Kajian Remaja

Bandar dan Luar Bandar Daerah Kemaman, Terengganu, Serdang, UKM.

Campbell, R.L. dan Svenson, L.W., (1992). Perceived Level of Stress Among University Undergraduate Students in

Edmonton, Canada. Perceptual & Motor Skills. (75), 552-554.

Cohen, S. Kamarak, T., & Mermelstein, R. (1983). A Global Measure of Perceived Stress. Journal of Health and

social behavior, 24, 385-396.

Fariza Md Sham, (2005). Tekanan Emosi Remaja Islam, Islamiyyat; 3-24

Fogg, B. J (1999). Persuasive Technologies, Communication of the ACM, 42(5), 27-29

Fogg, B. J (2003), Persuasive Technology: Using Computers to Change What We Think and Do, Morgan Kaufmann

Publisher.

John M. Keller dan Katsuaki Suzuki, (2004). Learner Motivation and E-learning Design: A Multinationally

Validated process, Journal of Educational Media, Vol. 29, No. 3

Martin, R. A. (2001). Humor Laughter and Physical Health: Methodology Issues and Research Finding.

Psychological Bulletin, 127(4), 504-519

Mastura, Fadilah dan Akmar, (2007). Analisis Faktor Penyebab Stres di Kalangan Pelajar, Jurnal Kemanusiaan

bil.9, Jun 2007

Mayer, R.E., dan Moreno, R. (2003). Nine Ways to reduce Cognitive load in Multimedia Learning. Journal of

Educational Psychologist, 38, 43-52.

Mohd. Fadhilah Kamsah, Muhammad Zakaria, (2007). Petua Menangani Stres. Kuala Lumpur, Telaga Biru Sdn

Bhd.

Moreno, R. dan Mayer, R.E, (1999). Cognitive Principles of Multimedia Learning: The Role of Modality and

Contiguity, Journal of Educational Psycology, Vol. 91, No. 2, 358-368.

Newman, J. (2005), Early Life Stress Linked to Teenage Mental Problems. Oregeon Health & Science University.

Nickerson, A. B., Brock, S. E., & Reeves, M. A. (2006). School Crisis Teams Within an Incident Command System.

The California School Psychologist, 11, 63-72.

Ollfors M. dan Anderson S. I. (2007). Ability of Stress, Sense of Control and Self-Theories to Predict Swedish High

School Students Final Grade, Journal of Educational Research and Evaluation, 13(2), 144.

Romas, J.A. dan Sharma, M., (2004). Practical Stress Management: A Comprehensive Workbook for Managing

Health and Promoting Health. 3rd edition, Pearson: Benjamin Cummings.

Seyle, H. (1956). Stress of Life. New York, NY; McGraw-Hill Book Company.

Tajularipin, Aminuddin, Vizata, dan Saifuddin, (2009). The Level of Stress Among Students in Urban dan Rural

Secondary Schools in Malaysia. European Journal of Social Sciences. 10(2). 179-184.

Wright, J.J., (1967). Reported Personal Stress Sources and Adjustment of Entering Freshmen. Journal of Counseling

Psychology. 14(4): 371-373.

10

Lampiran 1

Antara muka aplikasi pemujukan multimedia

Rajah 1: Paparan klip video

Rajah 2: Paparan cara mengatasi stress