tugasan 1 bmm 3112

BMM 3112 SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU, PERKAMUSAN, DAN TERJEMAHAN

2013

HALAMAN JUDUL

SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU, PERKAMUSAN DAN

TERJEMAHAN

JABATAN BAHASA MELAYU

1


2013

INSTITUT PENDIDIKAN GURU KAMPUS KOTA BHARU

PENGAKUAN

“Kami akui tugasan ini adalah hasil kerja kami sendiri kecuali nukilan dan ringkasan yang

tiap-tiap satunya telah kami jelaskan sumbernya”

Tandatangan : …………………………………………

Nama Penulis : NAJIHAH AINI BINTI PUTEK

Tarikh : …………………………………………

Tandatangan : …………………………………………

Nama Penulis : SABRINI BINTI ABDUL NASIR

2


2013

Tarikh : …………………………………………

PENGHARGAAN

Alhamdulillah.....

Syukur kami panjatkan ke hadrat Ilahi kerana dengan izin dan limpah kurniaNya dapat kami

menyiapkan Tugasan Kerja Kursus Sejarah Perkamusan Bahasa Melayu, Perkamusan dan

Terjemahan (BMM3112) bagi pelajar PISMP Semester 6, Ambilan Januari 2011.

Ribuan penghargaan terima kasih kami ucapkan kepada pensyarah pembimbing

kami, iaitu Encik Abdullah Bin Mohd Yassin yang lebih dikenali sebagai Munsyi. Beliau telah

banyak membantu kami serta rakan-rakan dalam menyiapkan tugasan yang telah

diamanahkan ini. Beliau memberi pelbagai garis panduan serta tunjuk ajar yang ditambah

pula dengan pelbagai perkogsian maklumat yang amat berguna kepada kami. Pada kami,

tanpa bantuan serta pengorbanan beliau yang memberi nasihat tanpa jemu, tidak mungkin

tugasan ini dapat kami hasilkan dengan sempurna.

Tidak lupa kepada kedua ibu bapa yang dicintai kerana banyak memberi sokongan

dan dorongan di kala diri ini hilang semangat dan lemah demi menghadapi tugasan ini di

samping tidak lokek memberi nasihat dan dorongan tanpa mengeluh bosan.

Kepada rakan- rakan juga, terima kasih yang tidak terhingga kepada kamu semua

kerana sudi berkongsi maklumat serta memberi tunjuk ajar dengan ikhlas kepada kami yang

serba kekurangan ini. Kamu juga menjadi penguat kepada kami tatkala kami hampir rebah

serta memberi pelbagai sokongan fizikal dan mental sepanjang kita bersama menyiapkan

kerja kursus ini. Diharapkan kita sama-sama berjaya melepasi tugasan ini dengan jayanya.

Tidak ketinggalan, kepada senior-senior yang sudi berkongsi ilmu pegetahuan, memberi

panduan serta kritikan-kritikan yang amat berguna kepada kami. Jasa kalian takkan kami

lupakan. Terima kasih semua. Hanya Allah S.W.T yang mampu membalas jasa yang telah

kalian curahkan buat diri ini.

3


2013

KANDUNGAN

MUKA SURAT

PENGAKUAN I

PENGHARGAAN II

KANDUNGAN III

1.0 PENGENALAN TUGASAN 1

2.0 NOTA SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU 2

2.1 ASAL USUL BAHASA MELAYU 3

2.2 SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU 11

3.0 SEJARAH BATU BERSURAT KUALA BERANG TERENGGANU 35

3.1 GAMBAR BATU BERSURAT KUALA BERANG TERENGGANU 37

3.2 TERJEMAHAN BATU BERSURAT TERENGGANU 38

3.3 TAFSIRAN BATU BERSURAT KUALA BERANG 42

3.4 PENGGUNAAN BAHASA DALAM BATU BERSURAT

49

3.5 ASPEK PENGARUH BAHASA 96

3.6 ASPEK EJAAN 98

3.7 ASPEK KOSA KATA 109

3.8 KESIMPULAN 116

4


2013

4.0 PENGENALAN 117

4.1 ANALISIS NAJIHAH AINI BINTI PUTEK 124

4.2 ANALISIS SABRINI BINTI ABDUL NASIR 147

4.3 PENUTUP 174

5.0 RUJUKAN

6.0 LAMPIRAN

5


2013

DISEDIAKAN OLEH:

NAJIHAH AINI BINTI PUTEK900507-11-5362

BM / PJ / KS1 PISMP SEMESTER 6

SABRINI BINTI ABDUL NASIR911002-11-5360BM / PJ / KS1 PISMP SEMESTER 6

6


2013

1.0 PENGENALAN TUGASAN

Tugasan kerja kursus projek BMM 3112, kami dikehendaki menghasilkan tugasan

secara berpasangan berkaitan Sejarah Perkembangan Bahasa Melayu. Tugasan ini

terbahagi kepada beberapa bahagian. Bahagian pertama membicarakan berkaitan

dengan sejarah perkembangan bahasa Melayu hingga kini beserta bahan grafik

yang sesuai.

Bahagian kedua, kami dikehendaki melihat perkembangan bahasa Melayu

Yang dapat dibuktikan melalui jumpaan batu bersurat. Berdasarkan tulisan jawi yang

terdapat pada batu bersurat Kuala Berang Terengganu, secara kritis huraikan

penggunaan bahasanya dan hubung kait dengan perkembangann bahasa Melayu.

Tugasan ketiga kami dikehendaki menyiapkan tugasan secara individu iaitu

mengkaji satu bab dalam teks Sejarah Melayu versi shellabear dan satu bab teks

Hikayat Abdullah, analisiskan dan banding beza bahasa yang digunakan.

7


2013

2.0 NOTA SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

Sejarah perkembangan Bahasa Melayu perlu dilihat dari sudut etimologi kata

“Melayu”. Asal usul perkataan ini sebenarnya masih belum disahkan oleh ahli

sejarah. Apa yang dapat dilakukan ialah meneliti beberapa bukti yang dapat

dikaitkan dengan kata Melayu, iaitu catatan Cina yang menyatakan bahawa sebuah

kerajaan Mo-lo-yeu mempersembahkan hasil bumi kepada Maharaja Cina sekitar

tahun 644-645 Masihi. Ada juga yang berpandangan bahawa kerajaan Mo-lo-yeu

berpusat di daerah Jambi, Sumatera yang diberikan namanya berdasarkan sebatang

sungai bernama Sungai Melayu. Satu catatan orang Cina ialah seorang sami

Buddha yang bernama I-Tsing menggunakan perkataan tersebut apabila

menceritakan tentang dua buah kerajaan yang dilawatinya sekitar tahun 675 Masihi.

Dalam bahasa Jawa Kuno pula, perkataan “Mlayu” bermaksud berlari atau

mengembara. Ini dapat dikaitkan dengan kedatangan Indo-Melayu (Austronesia)

yang dikatakan bergerak dari Yunan ke Tanah Melayu.

Istilah Melayu dapat dilihat dari dua segi, iaitu pengertian yang sempit dan

pengertian yang luas (Asmah,1985:37). Bagi pengertian pertama, istilah ini merujuk

kepada bangsa-bangsa Austronesia yang terdapat di semenanjung Tanah Melayu

dan kawasan tradisional yang disebut sebagai gugusan pulau-pulau Melayu, yakni

pulau-pulau yang meliputi Indonesia hari ini.

Pada tahun 1972, pertubuhan UNESCO telah memilih istilah Melayu bagi

merujuk kepada suku bangsa yang berbahasa Melayu yang mendiami Semenanjung

Tanah Melayu, pantai timur Sumatera dan beberapa tempat lagi yang berdekatan.

Bahasa yang digunakan oleh penduduk di kawasan ini ialah Bahasa Melayu. Bahasa

ini menjadi bahasa kebangsaan di Malaysia, manakala di Indonesia dikenal pula

sebagai Bahasa Indonesia yang merupakan bahasa kebangsaan di negara itu juga.

8

PANDANGAN ASAL USUL BAHASA

MELAYU

BERASAL DARI UTARA IAITU ASIA TENGAH

BERASAL DARI KEPULAUAN

MELAYU / NUSANTARA


2013

2.1 ASAL USUL BAHASA MELAYU

Menurut Amat Juhari Moain ( 2006) , apabila kita ingin mengetahui asal usul sesuatu

bahasa, kita perlu mengetahui asal bangsa yang menjadi penutur utama bahasa

tersebut. Hal ini demikian adalah kerana bahasa itu dilahirkan oleh sesuatu

masyarakat penggunanya dan pengguna bahasa itu membawa bahasanya ke mana

pun ia pergi. Demikianlah juga halnya dengan bahasa Melayu. Apabila kita ingin

mengetahui asal usul bahasa Melayu, maka kita perlu menyusurgaluri asal usul

bangsa Melayu.

Walaupun sudah ada beberapa kajian dilakukan terhadap asal usul bangsa

Melayu, tetapi kata sepakat para ahli belum dicapai. Setakat ini ada dua pandangan

yang dikemukakan. Pandangan yang pertama menyatakan bahawa bangsa Melayu

berasal dari utara iaitu Asia Tengah dan pandangan yang kedua menyatakan

bahawa bangsa Melayu memang sudah sedia ada di Kepulauan Melayu atau

Nusantara ini.

9

N ik Safiah Karim

Gorys Keraf

J.Craw furd

Harry Judge


2013

Bahasa Melayu Berasal Dari Nusantara

Beberapa orang tokoh berpandangan bahawa bangsa Melayu memang sudah sedia

ada di Kepulauan Melayu atau Nusantara ini iaitu:

Menurut Nik Safiah Karim (1986 : 1), terdapat beberapa teori telah

mengatakan bahawa penutur bahasa Melayu berasal daripada golongan manusia

yang diberi nama Austronesia. Golongan manusia ini datang dari daerah Yunan dan

telah turun dalam bentuk beberapa gelombang pergerakan manusia dan menduduki

wilayah Asia.Buktinya ialah pergerakan manusia ini berlaku sejak tahun 2500

sebelum Masihi iaitu dengan kedatangan golongan pertama yang disebut Melayu

Proto.Gelombang yang kedua, golongan yang disebut Melayu Deutro. Secara

ringkasnya terdapat perkaitan antara pergerakan gelombang manusia dengan

bahasa kerana masyarakat Austronesia tersebar luas di seluruh kepulauan Melayu

dan Lautan Pasifik.

Nik Safiah Karim ( 1986 : 2 ) juga telah mengatakan bahawa bahasa Melayu

tergolong dalam cabang Nusantara dalam keluarga Austronesia. Cabang Nusantara

mempunyai jumlah bahasa yang paling banyak, iaitu kira-kira 200-300. Oleh yang

demikian bahasa-bahasa ini dapat dibahagikan kepada golongan tertentu seperti

golongan Filipina, Sumatera dan banyak lagi.

10


2013

Gorys Keraf ( 1984:184-201) pula berpendapat bahawa bangsa Melayu

memang berasal dari kepulauan Melayu atau Nusantara. Beliau menyatakan bahawa

bangsa Melayu sudah sedia ada di kepulauan Melayu dan mereka menuturkan

bahasa keluarga Nusantara. Menurut beliau negeri asal orang Melayu ialah daerah

Indonesia dan Filipina.

J.Crawfurd ialah seorang sarjana Inggeris telah membuat kajian perbandingan

bahasa yang ada di Sumatera, Jawa, Kalimantan, dan kawasan Polinesia. Beliau

berpendapat bahawa asal bahasa yang tersebar di Nusantara ini berasal daripada

bahasa di Pulau Jawa iaitu bahasa Jawa dan bahasa yang berasal dari Pulau

Sumatera atau bahasa Melayu. Bahasa Jawa dan bahasa Melayulah yang

merupakan induk bagi bahasa serumpun yang terdapat di Nusantara ini.

Sehubungan itu, J.Crawfurd juga telah menambah hujahnya dengan bukti

bahawa bangsa Melayu dan bangsa Jawa telah memiliki taraf kebudayaan yang

tinggi dalam abad kesembilan belas. Taraf ini hanya dapat dicapai setelah menglami

perkembangan budaya beberapa abad lamanya. Beliau telah merumuskan bahawa

Orang Melayu itu tidak berasal dari mana-mana, tetapi malah merupakan induk

yang menyebar ke tempat lain.Manakala Bahasa Jawa ialah bahasa tertua dan

bahasa induk daripada bahasa yang lain.

Mengikut Harry Judge (1991 :18), bahasa Melayu telah wujud sejak abad

kedua Masihi.Buktinya ialah kewujudan Kerajaan Melayu Campa yang terletak di

Vietnam Tengah. Secara logiknya,kerajaan ini wujud kerana ada bangsa menetap di

kawasan ini. Kewujudan bangsa telah membuktikan bahawa wujudnya bahasa untuk

berkomunikasi.Oleh yang demikian dapat dikatakan bahawa bangsa yang

mendirikan kerajaan tersebut dan bahasa yang digunakan dalam kerajaan yang

berkenaan.Sehubungan itu, terdapat beberapa penemuan penggunaan bahasa

Melayu seperti prasasti.Prasasti yang ditemui bertarikh pada abad ke-4

11

R.H. Geldern J.H.C. Kern W. Marsden (1812) J.R. Foster

J.R. Logan Slametmuljana Asmah Haji Omar


2013

Masihi.Prasasti ini menggunakan bahasa Melayu Kuno Campa. Sumber ini ditemui di

Dong Yen Chau, di Teluk Tourane, Vietnam Selatan. Berdasarkan bahan bukti yang

dijumpai,dapat dikatakan bahawa pendiri Kerajaan Melayu Campa ialah bangsa

Melayu iaitu Melayu Campa dan begitu juga bahasanya.

Bahasa Melayu Berasal Dari Asia Tengah

Beberapa orang tokoh berpandangan bahawa bangsa Melayu berasal dari utara iaitu

Asia Tengah ialah:

R.H. Geldern ialah seorang ahli prasejarah dan menjadi guru besar di Iranian

Institute and School for Asiatic Studies telah membuat kajian tentang asal usul

bangsa Melayu. Sarjana yang berasal dari Wien, Austria ini telah membuat kajian

terhadap kapak tua.

Beliau menemui kapak yang diperbuat daripada batu itu di sekitar hulu Sungai

Brahmaputra, Irrawaddy, Salween, Yangtze, dan Hwang. Bentuk dan jenis kapak

yang sama, beliau temui juga di beberapa tempat di kawasan Nusantara. Geldern

telah membuat kesimpulan bahawa kapak tua tersebut dibawa oleh orang Asia ke

tanah Kepulauan Melayu.

Seorang ahli filologi Belanda yang pakar dalam bahasa Sanskrit dan pelbagai

bahasa Austronesia yang lain telah membuat kajian berdasarkan beberapa

perkataan yang digunakan sehari-hari terutama nama tumbuh-tumbuhan, haiwan,

dan nama perahu. Beliau ialah J.H.C. Kern. Beliau mendapati bahawa perkataan

12


2013

yang terdapat di Kepulauan Nusantara ini terdapat juga di Madagaskar, Filipina,

Taiwan, dan beberapa buah pulau di Lautan Pasifik .Perkataan tersebut di antaranya

ialah padi, buluh, rotan, nyiur, pisang, pandan, dan ubi. Berdasarkan senarai

perkataan yang dikajinya itu Kern telah merumuskan bahawa bahasa Melayu ini

berasal daripada satu induk yang ada di Asia.

Manakala W. Marsden (1812) pula dalam kajiannya mendapati bahawa

bahasa Melayu dan bahasa Polinesia iaitu bahasa yang digunakan di beberapa buah

pulau yang terdapat di Lautan Pasifik adalah merupakan bahasa yang serumpun.

J.R. Foster yang membuat kajiannya berdasarkan pembentukan kata

berpendapat bahawa terdapat kesamaan pembentukan kata dalam bahasa Melayu

dan bahasa Polinesia. Beliau berpendapat bahawa kedua-dua bahasa ini berasal

daripada bahasa yang lebih tua yang dinamainya Melayu Polinesia Purba.

Menurut J.R. Logan yang membuat kajiannya berdasarkan adat resam suku

bangsa mendapati bahawa ada persamaan adat resam kaum Melayu dengan adat

resam suku Naga di Assam yang terdapat di daerah Burma dan Tibet. Persamaan

adat resam ini berkait rapat dengan bahasa yang mereka gunakan. Beliau

mengambil kesimpulan bahawa bahasa Melayu tentulah berasal dari Asia.

Dua orang sarjana Melayu, iaitu Slametmuljana ( 11-28) dan Asmah Haji

Omar (28-29) juga menyokong pendapat di atas. Slametmuljana yang membuat

penyelidikannya berdasarkan perbandingan bahasa, sampai pada suatu kesimpulan

bahawa bahasa Austronesia yang dalamnya termasuk bahasa Melayu, berasal dari

Asia.

Asmah Haji Omar (1985:395) pula telah membuat huraian yang lebih

terperinci lagi. Beliau berpendapat bahawa perpindahan orang Melayu dari daratan

Asia ke Nusantara ini tidaklah sekaligus dan juga tidak melalui satu laluan. Ada yang

melalui daratan, iaitu Tanah Semenanjung, melalui Lautan Hindi dan ada pula yang

melalui Lautan China.

Namun, beliau menolak pendapat yang mengatakan bahawa pada mulanya

asal bahasa mereka satu dan perbezaan yang berlaku kemudian adalah kerana

13

Bahasa Melayu Purba

Bahasa Melayu Kuno

Bahasa Melayu Induk

Bahasa Melayu Klasik

Bahasa Melayu Moden


2013

faktor geografi dan komunikasi. Dengan demikian, anggapan bahawa bahasa

Melayu Moden merupakan perkembangan daripada bahasa Melayu Klasik, bahasa

Melayu Klasik berasal daripada bahasa Melayu Kuno dan bahasa Melayu Kuno itu

asalnya daripada bahasa Melayu Purba merupakan anggapan yang keliru.

Beliau berpendapat bahawa hubungan bahasa Melayu Moden dengan bahasa

Melayu Purba berdasarkan skema seperti yang ditunjukkan di dalam rajah 1.1.

Rajah 1.1. Hubungan bahasa Melayu Moden dengan bahasa Melayu Purba

14


2013

Skema di atas memperlihatkan bahawa bahasa Melayu Moden berasal daripada

bahasa Melayu Klasik dan bahasa Melayu Klasik berasal daripada bahasa Melayu

Induk. Bahasa Melayu Induk berasal daripada bahasa Melayu Kuno yang juga

merupakan asal daripada bahasa Melayu Purba.

Kesimpulan Asal-Usul Bahasa Melayu

Berdasarkan pendapat Geldern tentang hasil kajiannya iaitu kapak tua masih boleh

diperdebatkan. Budaya kapak tua yang diperbuat daripada batu sebenarnya bukan

hanya terdapat di Asia Tengah dan Nusantara.Budaya yang sama akan ditemui pada

semua masyarakat primitif sama ada di Amerika dan juga di Eropah pada zaman

tersebut. Lagi pula, secara kebetulan Geldern membuat kajiannya bermula dari Asia

kemudian ke Nusantara. Kesimpulan beliau tersebut mungkin akan lain sekiranya

kajian itu bermula dari Nusantara, kemudian ke Asia Tengah.

Berbeza pula dengan kajian Kern berdasarkan bukti Etnolinguistik

memperlihatkan bahawa persamaan perkataan tersebut hanya terdapat di alam

Nusantara dengan pengertian yang lebih luas dan perkataan tersebut tidak pula

ditemui di daratan Asia Tengah.Ini menunjukkan bahawa penutur bahasa ini tentulah

berpusat di tepi pantai yang strategik yang membuat mereka mudah membawa

bahasa tersebut ke barat, iaitu Madagaskar dan ke timur hingga ke Pulau Easter di

Lautan Pasifik.

Pendapat Marsden (1812) bahawa bahasa Melayu yang termasuk rumpun

bahasa Nusantara serumpun dengan rumpun bahasa Mikronesia, Melanesia, dan

Polinesia dengan induknya bahasa Austronesia secara tidak langsung

memperlihatkan adanya kekerabatan dua bahasa tersebut yang tidak ditemui di Asia

Tengah.

Penyebaran bahasa Austronesia juga terlihat hanya bahagian pesisir pantai

timur iaitu Lautan Pasifik, pantai barat, dan Selatan Asia di kawasan Nusantara

sahaja dan ia tidak masuk ke wilayah Asia Tengah.

15


2013

Kesamaan pembentukan kata di antara bahasa Melayu dengan bahasa

Polinesia yang dinyatakan oleh J.R. Foster dan kesamaan struktur bahasa Melayu

dengan struktur bahasa Kampuchea juga memperlihatkan bahawa bahasa yang

berada di Asia Selatan dan Asia Timur berbeza dengan bahasa yang berada di Asia

Tengah. Jika kita lihat rajah kekeluargaan bahasa akan lebih nyata lagi bahawa

bahasa di Asia Tengah berasal dari keluarga Sino-Tibet yang melahirkan bahasa

Cina, Siam, Tibet, Miao, Yiu, dan Burma.

Berdekatan dengannya agak ke selatan sedikit ialah keluarga Dravida, iaitu Telugu,

Tamil, Malayalam, dan lain-lain. Kedua-dua keluarga bahasa ini berbeza dengan

bahasa di bahagian Timur, Tenggara,dan Selatan Asia, iaitu keluarga Austronesia.

16

ZAMAN BAHASA MELAYU PURBA

ZAMAN BAHASA MELAYU KUNO

ZAMAN BAHASA MELAYU KLASIK

ZAMAN BAHASA MELAYU PRAMODEN

ZAMAN BAHASA MELAYU MODEN


2013

2.2 SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

Menurut Amat Juhari Moain (2006:27) , terdapat 5 zaman perkembangan bahasa

Melayu.Ini membuktikan bahawa bahasa Melayu tersebar dan berkembang secara

bertahap –tahap iaitu dari zaman ke zaman.Lima zaman tersebut ialah zaman

bahasa Melayu Purba, Melayu Kuno, Melayu Klasik, Melayu Pramoden dan Melayu

Moden. Secara ringkasnya, berdasarkan pengklasifikasi zaman-zaman

perkembangan telah membuktikan bahawa bahasa Melayu berkembang dan

mempunyai sejarah penyebarannya.

17


2013

ZAMAN BAHASA MELAYU PURBA

Bahasa Melayu Purba ialah bahasa Melayu yang wujud pada zaman

prasejarah.Bahasa ini dikatakan sedemikian kerana tidak ada sejarah bertulis pada

masa itu.

Manakala menurut Asmah Haji Omar, Bahasa Melayu Purba dipercayai

dituturkan oleh kelompok Melayu Deutro. Mereka menggunakan bahasa ini dalam

bentuk lisan. Oleh itu Bahasa Melayu Purba tidak wujud dalam bentuk tulisan.

18


2013

ZAMAN BAHASA MELAYU KUNO

Menurut Abdul Rashid dan Amat Juhari Moain, (2006 : 27), bahasa Melayu Kuno

bermula pada abad ke-4 Masihi. Bahasa Melayu Kuno dikatakan bermula pada abad

ke-4 Masihi kerana terdapat beberapa bukti yang telah ditemui di Dong Yen Chau di

Teluk Tourane Vietnam yang diperkirakan bertarikh pada abad ke-4 Masihi. Bahan

bukti yang ditemui ialah sebuah prasasti.

Berdasarkan maklumat daripada wikipedia bahasa Melayu, bahasa Melayu Kuno

wujud setelah menerima pengaruh daripada India. Bahasa Melayu Kuno mencapai

kegemilangannya dari abad ke-7 hingga abad ke-13 pada zaman kerajaan

Sriwijaya sebagai lingua franca dan bahasa pentadbiran. Mereka yang bertutur

bahasa Melayu Kuno merangkumi Semenanjung Tanah Melayu , Kepulauan Riau

dan Sumatera.

19

BERSIFAT SEDERHANA

MUDAH MENERIMA PENGARUH LUAR

TIDAK TERIKAT KEPADA PERBEZAAN SUSUN LAPIS

MASYARAKAT

MELALUI AKTIVITI PERDAGANGAN

PENYEBARAN AGAMA HINDU


2013

Bahasa Melayu Kuno diterima ramai kerana terdapat beberapa ciri yang boleh

diterima oleh orang ramai. Antaranya ialah

20

Tinggalan Candi di Lembah Bujang, Kedah. Para pengkaji sejarah menemui bukti kewujudan

kerajaan Hindu-Buddha di kawasan ini sekurang-sekurangnya sejak tahun 110 Masihi.

menunjukkan pengaruh India yang kuat dalam masyarakat Melayu ketika itu.

Srivijaya, antara empayar Melayu raya awal di

kepulauan Melayu.

http://ms.wikipedia.org/wiki/India

http://ms.wikipedia.org/wiki/Kedah

http://ms.wikipedia.org/wiki/Lembah_Bujang

http://ms.wikipedia.org/wiki/Candi

http://ms.wikipedia.org/wiki/Kepulauan_Melayu

http://ms.wikipedia.org/wiki/Srivijaya


2013

Bahasa Melayu Kuno dikatakan bersifat sederhana dan mudah menerima

pengaruh luar. Bahasa Melayu Kuno juga dikatakan tidak terikat kepada perbezaan

susun lapis masyarakat. Sehubungan itu, bahasa Melayu Kuno juga mempunyai

sistem yang lebih mudah berbanding bahasa Jawa.

Terdapat juga teori yang mengkatakan bahawa berlakunya perkembangan

bahasa Melayu iaitu bahasa Melayu Purba menjadi bahasa Melayu Kuno adalah

melalui aktiviti perdagangan.Buktinya ialah pada abad pertama, barulah pedagang

dari India belayar ke timur menuju Tiongkok dan pedagang Tiongkok pula belayar ke

barat menuju India.

Pelayaran dua hala ini mengharuskan mereka melalui Selat Melaka. Lama-

kelamaan pelabuhan yang ada di Kepulauan Melayu ini bukan sahaja sebagai

tempat persinggahan tetapi menjadi tempat perdagangan pedagang India dan

Tiongkok seperti yang telah dirintis lebih awal oleh pedagang Arab.

Di samping itu juga para mubaligh terutama mubaligh India turut datang ke

Kepulauan Melayu ini untuk menyebarkan agama Hindu. Kedatangan para

pedagang dan penyebar agama ini mengakibatkan bahasa Melayu Purba mendapat

pengaruh baru. Bahasa Melayu Purba ini kemudian dinamai sebagai bahasa Melayu

Kuno.

21


2013

Pengaruh Bahasa Sanskrit dan Hindu dalam Bahasa Melayu Kuno.

Bahasa Melayu Kuno banyak dipengaruhi oleh sistem bahasa Sanskrit. Ini adalah

kerana kebanyakan masyarakat Melayu ketika itu beragama Hindu dan Bahasa

Sanskrit telah menjadi bahasa bangsawan dan mempunyai hierarki yang tinggi.

Selain itu, sifat bahasa Melayu yang mudah

dilentur mengikut keadaan juga antara penyebab

bahasa asing seperti sanskrit diterima. Ini boleh

dibuktikan daripada pengaruh tulisan atau aksara

Pallava dan Devanagari yang datang dari India, kata-

kata pinjaman daripada bahasa Sanskrit, rangkai-

rangkai kata pinjaman daripada bahasa Sanskrit, dan

fonem-fonem Sanskrit.

Kesan daripada bahasa sanskrit ini menyebabkan penambahan kosa kata

Bahasa Melayu Kuno. Contoh contoh perkataan yang diambil daripada Bahasa

Sanskrit adalah seperti:

22

syukasyitta athava karana tatakala

Aksara Pallava

BATU BERSURAT KEDUKAN BUKIT DI PALEMBANG

BATU BERSURAT TALANG TUWO

DI JAWA TENGAH


2013

Bahasa Melayu Kuno tidak mempunyai pengaruh Parsi atau Arab.

Penggunaan Bahasa Melayu Kuno

Berdasarkan bahan bukti sejarah yang ditemui, terdapat beberapa batu bersurat

yang menggunakan bahasa Melayu Kuno. Batu bersurat telah ditemui di sekitar

Sumatera dan Jawa yang memperlihatkan penggunaan Bahasa Melayu kuno pada

abad ke-7. Tulisan yang digunakan ialah aksara (alphabet) Pallawa iaitu sejenis

tulisan yang berasal dari selatan India.

Antara batu bersurat tersebut ialah:

23


2013

Batu bersurat Kedukan Bukit di Palembang, bertarikh 605 Tahun Saka,

bersamaan dengan 683 Masihi. Tulisan yang terdapat pada Batu Bersurat ini

menggunakan huruf Palava.

Manakala Batu Bersurat Talang Tuwo , bertarikh 606 Tahun Saka, bersamaan

dengan 684 M dan batu, Jawa Tengah yang bertarikh 832 Masihi ditulis dalam huruf

Nagiri.Ringkasnya, penemuan batu bersurat ini membuktikan bahawa bahasa

Melayu Kuno wujud dan digunakan oleh masyarakat.

Ciri-Ciri Bahasa Melayu Kuno

Beberapa kajian telah dijalankan pada bahan bukti iaitu

batu bersurat. Tulisan yang terdapat pada batu bersurat

tersebut telah dikaji dari aspek bahasanya. Bahasa

Melayu Kuno mempunyai ciri-cirinya yang tersendiri, antaranya:

24

Mempunyai pengaruh bahasa Sanskrit

Menjadi bahasa rasmi

Berfungsi sebagai lingua franca Bersifat kosmopolitan

CIRI-CIRI BAHASA MELAYU KUNO


2013

Berdasarkan kajian tersebut, bahasa Melayu jelas memperlihatkan pengaruh

bahasa Sanskrit, terutama dari segi kata-kata pinjaman. Hal ini terjadi kerana pada

waktu itu bahasa Melayu tidak mempunyai kata-kata yang sesuai untuk

memperkatakan perkara-perkara dan konsep-konsep baru yang dibawa dari

kebudayaan asing.

Oleh itu bahasa Melayu terpaksa meminjam daripada bahasa masyarakat

yang membawa konsep-konsep baru itu. Contoh contoh perkataan yang diambil

daripada bahasa Sanskrit adalah seperti

Bahasa Melayu itu kebanyakannya ditulis oleh raja. Oleh itu dapat dibuat

kesimpulan bahawa bahasa Melayu kuno telah menjadi bahasa rasmi dan bahasa

untuk urusan pemerintahan di istana.

25

syukasyitta athava karana tatakala


2013

Bahasa Melayu kuno juga telah tersebar luas dan berfungsi sebagai lingua

franca.Selain itu bahasa Melayu kuno juga bersifat kosmopolitan, keranan menerima

pengaruh dari luar terutama pengaruh bahasa Sanskrit.

ZAMAN BAHASA MELAYU KLASIK

Terdapat beberapa definisi yang telah diutarakan oleh pengkaji bahasa .Antaranya

ialah Asmah Hj.Omar (1985:33), “ bahasa abad ketiga belas dan ketujuh belas itu

dinamakan bahasa Melayu Klasik”.

Menurut Ismail Hussein (1984:24), “pembahagian yang dibuat oleh adalah atas

pertimbangan sejarah perkembangan bahasa Melayu. Hal ini dapat dibahagikan

mengikut zaman politik Srivijaya, Majapahit, Melaka, dan sebagainya, pengaruh

kebudayaan seperti Hindu, Islam, dan Barat atau mengikut zaman tulisan yang

digunakan seperti tulisan Melayu Kuno yang diambil dari India, tulisan Arab, dan

akhir sekali tulisan Latin.

Contohnya pada zaman politik Srivijaya, masyarakatnya yang beragama

Hindu dan Buddha, menggunakan tulisan yang dibawa dari India, sasteranya

dipenuhi oleh cerita-cerita sastera India dan bahasa Melayunya, dengan pinjaman

kata-kata Sanskrit.

26


2013

Sejarah Bahasa Melayu Klasik

Doktor Zaitul Azma telah mengatakan bahawa perkembangan bahasa Melayu Klasik

mempunyai perkaitan dengan perkembangan karya sastera. Perkembangan

kesusasteraan memberikan gambaran tentang sejarah silam sesuatu bangsa dari

segi kebudayaan,dan keperibadian bangsa .

Dalam masa yang sama bahasa Melayu Klasik digunakan oleh pengarang

untuk tujuan menghasilkan sesebuah karya dalam bidang kesusasteraan,

ketatanegaraan, kebudayaan, kemasyarakatan dan keagamaan. Seiring dengan

kemunculan bahasa Melayu Klasik, pengaruh Hindu dilihat mula hilang sedikit demi

sedikit sehinggalah ke abad ke-15.

Bahasa Melayu Klasik mula berkembang pada abad ke -13 dan ke -14.

Buktinya ialah penemuan beberapa buah prasasti. Ketika itu juga bahasa Melayu

Klasik telah digunakan sebagai lingua –franca iaitu zaman kerajaan Melayu Melaka.

27

BAHASA ARAB

BAHASA PARSI

BAHASA PORTUGIS

BAHASA INGGERIS

BAHASA BELANDA


2013

Penggunaan bahasa Melayu Klasik ini jelas dalam aktiviit perdagangan dan

penyebaran agama Islam.

Bukti tentang penyebaran agama islam menggunakan bahasa Melayu Klasik

adalah penghasilan kitab-kitab agama. Antara kitab yang dihasilkan ialah Furu’ Al-

Masa’il oleh Syed Muhammad Daud Al-Fatani,dan Sabil Al-Muhtadin oleh Syed

Muhammad Arsyad Al-Banjari .

Kandungan kitab-kitab ini adalah mengenai :

Secara ringkasnya bahasa Melayu Klasik meluas dalam kalangan orang

bukan Melayu dari kelompok Asia, juga dalam kelompok orang Eropah dan Asia

Barat yang datang ke Asia Tenggara.

Permulaan Zaman Bahasa Melayu Klasik

Mengikut Dr. Zaitul Azma bt Zainon Hamzah, pada abad ke -13 pengaruh agama

Islam menjadi makin dominan di Nusantara. Perkembangan agama Islam membawa

bersama-samanya bahasa Arab.

Zaman ini memperlihatkan kemasukan perkataan Arab dan tulisan Jawi yang

menggunakan huruf-huruf Arab. Secara ringkasnya evolusi tahap kedua berlaku

kepada bahasa Melayu. Bahasa Melayu berkembang dengan pesat melalui

peminjaman perkataan Arab dan Parsi. Di samping itu, bahasa Melayu juga mula

berkembang dengan bahasa-bahasa dari Barat seperti Portugis, Inggeris, dan

Belanda.

BAHASA MELAYU MENERIMA PENGARUH

28

al- Hadith feqah tafsir al-quran tasawuf sejarah hikayat

hal ehwal haiwan perdukunan perubatan

Melayubintang dua

belas

pentadbiran dan

pemerintahan

falsafah dan pengembaraan


2013

Menurut Ismail Hussein (1984:25), bahasa Melayu Klasik bermula sekitar

abad ke-13 dan ke-14. Tetapi beliau menyebutnya sebagai zaman peralihan di

seluruh kepulauan Melayu dengan kedatangan agama Islam. Bukti konkrit tentang

bertapaknya Islam di Nusantara dari sudut sejarah diperoleh pada tahun 1292 M

sewaktu Marco Polo melawat Sumatera Utara dan catatannya tentang pengislaman

Pasai.

Pada zaman peralihan dalam abad ke-13 dan ke-14 telah dijumpai beberapa

prasasti dalam bahasa Melayu yang ditulis menggunakan huruf India tetapi

bahasanya sudah terdapat pengaruh bahasa Arab. Di sini bermulanya bahasa

Melayu klasik.

29


2013

Dalam masa yang sama bahasa Melayu Klasik boleh ditandai dengan

kemunculan dan keagungan kerajaan Melayu Melaka. Bahasa Melayu menjadi

medium dalam:

Ketika itu juga bahasa Melayu mendapat tulisan baru, iaitu tulisan Jawi, iaitu

dengan meminjam dan menyesuaikan abjad bahasa Arab. Sebelumnya, pada tahap

bahasa Melayu Kuno, bahasa Melayu menggunakan dua jenis tulisan, iaitu tulisan

rencong dan lampung yang tidak terpengaruh oleh tulisan dari India walaupun

bahasa Sanskrit sudah bertapak di Nusantara.Tulisan yang disesuaikan dengan

tulisan Pallava dan Nagiri seperti yang terdapat pada batu-batu bersurat antara

abad ke-7 hingga abad ke-14.

Perkembangan Bahasa Melayu Klasik

Kedatangan pengaruh agama Islam dan bahasa Arab,telah menyebabkan bahasa

Melayu melangkah setapak lagi dengan satu lagi tulisan, iaitu tulisan Jawi. Bahasa

Melayu Klasik mula pada abad ke-16 sampai pula pengaruh dari Barat dengan

kedatangan penjajah dari Eropah seperti Portugis, Belanda, dan Inggeris. Sekali lagi

bahasa Melayu bertembung dengan bahasa dan kebudayaan yang baru yang turut

mempengaruhi bahasa Melayu.

30

pemerintahan perhubungan perdaganganpenyebaran agama

Islam


2013

Amat Juhari Moain ( 1992:1062) tulisan rumi mula digunakan dengan

penggunaan yang pertama dalam bahasa Melayu oleh David Barbosa pada tahun

1516 Masihi setelah Melaka ditawan oleh Portugis, kemudian pada tahun 1521

Masihi seorang pengembara Itali, Antonio Pigfafetta membuat catatan perkataan

Melayu dalam tulisan rumi dengan padanannya dalam bahasa Itali.

Dengan senario itu, bahasa Melayu Klasik mencakup zaman antara abad ke-

14 hingga abad ke-19, dengan abad ke-12 dan ke-13 sebagai zaman peralihan

antara tahap bahasa Melayu Kuno dengan tahap bahasa Melayu klasik. Bahasa

Melayu klasik dapat disimpulkan sebagai bahasa yang digunakan dalam

kesusasteraan, pemerintahan dan undang-undang, agama, sejarah, perdagangan,

dan perhubungan iaitu budaya dan kemasyarakatan.

Ringkasnya kosa kata daripada bahasa Arab banyak digunakan. Penggunaan

bahasa Melayu dapat dilihat dalam beberapa buah karya yang ditulis dalam tulisan

Jawi seperti :

Zaman Kegemilangan Bahasa Melayu Klasik

Berdasarkan bahan yang di akses, didapati ada tiga zaman kegemilangan bahasa

Melayu Klasik. Antaranya ialah zaman kerajaan Melaka, Acheh dan zaman kerajaan

Johor –Riau.

31

Hikayat Raja-raja Pasai Misa Melayu Sejarah

MelayuHikayat Hang

TuahHikayat

Negeri Johor

ZAMAN KERAJAAN MELAKA

ZAMAN KERAJAAN ACHEH

ZAMAN KERAJAAN JOHOR-RIAU


2013

ZAMAN KEGEMILANGAN BAHASA MELAYU KLASIK

Ketika zaman tersebut terdapat beberapa orang tokoh penulis. Buktinya ialah

pada zaman kerajaan Acheh. Antara tokoh penulis yang penting ialah Hamzah

Fansuri, Syamsuddin al-Sumaterani, Syeikh Nuruddin al-Raniri dan Abdul Rauf al-

Singkel.

Ciri-Ciri Bahasa Melayu Klasik

Dari Wikipedia bahasa Melayu Klasik, telah menyatakan beberapa ciri-ciri bahasa

Melayu Klasik. Namun demikian cirri-ciri yang dinyatakan adalah lebih mencirikan

bahasa Melayu Klasik dari aspek perubahan dari segi kosa kata, struktur ayat dan

tulisan. Antara ciri –ciri tersebut ialah ayat yang panjang, berulang, dan berbelit-belit.

32


2013

Ayat yang digunakan kebanyakkannya ialah ayat pasif dan songsang.Ketika itu juga

banyak menggunakan laras bahasa istana.

Manakala terdapat perbezaan dalam mengklasifikasi ciri-ciri bahasa Melayu

Klasik bagi Dr. Zaitul Azma bt Zainon Hamzah. Beliau telah membahagikan ciri

tersebut kepada beberapa aspek iaitu aspek sistem tulisan,kosa kata dan

tatabahasa.

CIRI-CIRI BAHASA MELAYU KLASIK

Dr. Zaitul Azama mengatakan bahawa dalam bahasa Melayu Klasik terdapat

penggunaan kata pangkal ayat yang agak klise atau usang. Penggunaan kata

pangkal ayat ini agak meluas. Contoh kata pangkal adalah seperti:

33

SISTEM TULISAN

KOSA KATA

TATABAHASA


2013

Kata-kata seperti itu bukan sahaja digunakan untuk memulakan sesuatu

perenggan, malah digunakan juga pada awal ayat-ayat dalam perenggan. Penulisan

dalam bahasa Melayu moden tidak memperlihatkan penggunaan kata pangkal ayat

yang sedemikian.

Manakala dari aspek struktur ayat pula, bahasa Melayu Klasik agak berbeza

dengan bahasa Melayu Kuno kerana struktur ayatnya panjang-panjang, berulang-

ulang dan berbelit-belit.Terdapat juga gabungan beberapa ayat tunggal yang

dicantumkan dengan menggunakan kata-kata hubung yang tertentu, terutamanya

"dan" dan "atau" ataupun dengan menggunakan tanda koma dan tanda koma bertitik

sahaja. Contoh ayat bahasa Melayu Klasik seperti ayat berikut:

Dalam bahasa Melayu Klasik juga, terdapat perubahan dari aspek bentuk ayat

yang digunakan. Bentuk ayat yang lebih lumrah digunakan, ialah bentuk ayat pasif,

34

“Maka apabila dibawalah akan mereka itu ke penghadapan Tajul Muluk, demi terpandang akan anak si peladang itu, mesralah ke dalam hatinya,

diberinya wang yang tiada berhisab banyaknya serta disuruh perbela akan dia baik-baik”.

"syahadan" "maka" "alkisah" "hatta" "arakian"

"kata sahibul hikayat" "maka" "tatkala" "adapun"


2013

iaitu bentuk ayat yang lebih mengutamakan objek pelaku atau subjek. Sebagai

contoh:

Selain itu, dalam bahasa Melayu Klasik juga banyak menggunakan partikel

“pun”dan “lah”.Contoh perkataan yang digandingkan dengan partikel ialah seperti

“adapun, bertitahlah,dan berebutlah”. Manakala contoh penggunaan partikel dalam

ayat pula ialah seperti berikut:

35

, “Hatta datanglah kepada suatu hari maka Hamzah dan Umar Umayyah dibawanya oleh Khoja Abdul Mutalib kepada mualim ……”

““Maka Bendahara pun hairanlah kalam raja seperti dikhatankan orang rupanya” dalam Sejarah Melayu.


2013

Sehubungan itu terdapat pengaruh daripada beberapa bahasa lain dalam

bahasa Melayu Klasik kerana di kepulauan Melayu ketika itu bahasa Arab dan

Sanskrit bertapak kukuh lantaran aktiviti perdagangan dan penyebaran agama

islam.

Contoh penggunaan bahasa Arab ialah:

Bagi bahasa Sanskrit pula ialah:

Bahasa Melayu Klasik juga menerima fonem Arab seperti ‘kh’, ‘dz’, dan ‘sy’.

Contoh perkataan seperti:

36

Allah Taala makhdum mualim daulat wallahualam takzim

dosa pahala raja

khamis zakat syarat


2013

Menurut Dr. Zaitul Azma bt Zainon Hamzah, bahasa Melayu klasik lebih

bersifat "bahasa istana". Ini amat ketara dari segi penggunaan perkataan dan sistem

panggilannya. Contohnya ialah:

Penggunaan ini adalah disebabkan kebanyakan hasil penulisan bahasa

Melayu klasik adalah dalam bentuk karya sastera, yang menceritakan kisah dan

peristiwa yang dialami oleh kalangan raja di istana.

Bahasa melayu Klasik juga lebih banyak menggunakan kiasan dan

perbandingan serta penggunaan laras bahasa puisi, seperti pantun, syair, seloka dan

gurindam dalam karya prosa.

Buktinya ialah terdapat banyak dalam hikayat-hikayat Melayu lama. Mungkin

disebabkan oleh sifat sastera Melayu klasik itu sendiri, yang pada asalnya dalam

bentuk lisan dan penggunaan unsur-unsur tersebut dikatakan dapat menghidupkan

suasana penceritaan.

37

sembah beta titah berangkat gering


2013

ZAMAN BAHASA MELAYU PRAMODEN

Menurut Amat Juhari dan Abdul Rashid Melebek ( 2006 : 32 ), bahasa Melayu

Pramoden bermula pada abad ke -19. Buktinya ialah kedatangan pendatang luar ke

Asia Tenggara untuk menguasai Asia Tenggara.Pendatang bangsa barat ini bukan

sahaja menguasai ekonomi, tetapi politik. Bagi mengukuhkan kedudukan di tanah

Melayu, mereka telah mengkaji bahasa dan budaya pribumi.

Hasil kajian ini telah mewujudkan pusat-pusat pengajian tentang bahasa,

sastera dan budaya pribumi terutama Melayu. Manuskrip-manuskrip Melayu dan

bahan-bahan tinggalan sejarah,budaya dan sastera Melayu telah dikumpulkan di

perpustakaan- perpustakaan barat ini.

Dalam masa yang sama,perkataan-perkataan daripada bahasa barat seperti

Inggeris dan Belanda mula meresap ke dalam bahasa Melayu. Proses ini berlaku

secara sedikit demi sedikit. Kesan penyerapan bahasa ini telah mengakibatkan

kegiatan penulisan Melayu mula menggusur dari istana-istana raja seperti dalam

zaman bahasa melayu Klasik ke dalam masyarakat umum.Dengan kata lain,

kegiatan penulisan dalam bahasa Melayu sudah mula memasyarakat dan merakyat.

Zaman bahasa Melayu Pramoden ini juga, terdapat banyak hasil penulisan

seperti:

38

Sejarah Melayu Taj al-Salatin Hikayat Abdullah

pertembungan budaya Melayu dengan Barat perkembangan teknologi cetak

perkembangan perhubungan yang lebih mudah

menjadikan bahasa Melayu terdedah kepada pengaruh

Barat


2013

Selain itu, zaman ini turut mencetak banyak kitab –kitab agama di Asia

Tenggara. Abdul Rashid Melebek (2006 : 33 ) juga mengatakan bahawa berlakunya

beberapa peristiwa pada abad ke -19. Antaranya ialah:

39


2013

Oleh yang demikian,perkembangan ini bagaikan wahana yang menyebabkan

bahasa Melayu diresapi oleh unsur-unsur Barat sehingga berlaku beberapa

perubahan pada bahasa Melayu.

ZAMAN BAHASA MELAYU MODEN

Berdasarkan laman web wikipedia dan tutor, telah menyatakan bahawa zaman

bahasa Melayu Moden telah mula pada abad ke-19 iaitu setelah kedatangan

penjajah Eropah seperti Portugis, Belanda dan Inggeris. Hasil karangan Munsyi

Abdullah dianggap sebagai permulaan zaman bahasa Melayu moden.

Sebelum penjajahan British, bahasa Melayu mencapai kedudukan yang tinggi,

berfungsi sebagai bahasa perantaraan, pentadbiran, kesusasteraan, dan bahasa

pengantar di pusat pendidikan Islam. Selepas Perang Dunia Kedua, British merubah

dasar menjadikan bahasa Inggeris sebagai pengantar dalam sistem pendidikan.

Namun semasa Malaysia mencapai kemerdekaan, Perlembagaan Persekutuan

Perkara 152 telah menetapkan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan.

Buktinya ialah dalam Akta Bahasa Kebangsaan 1963/1967 menetapkan

bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi negara. Selain itu, dalam Laporan Razak 1956

juga telah mencadangkan bahasa Melayu sebagai pengantar dalam sistem

pendidikan negara.

Manakala menurut Amat Juhari (2006 : 34 ) bahasa Melayu berubah sedikit

demi sedikit untuk menuju ke bentuk yang baharu iaitu bahasa Melayu

Moden.Peluang ini cerah apabila mencecah ke abad ke-20. Buktinya ialah negeri-

40

http://ms.wikipedia.org/wiki/United_Kingdom

http://ms.wikipedia.org/wiki/Perang_Dunia_II

http://ms.wikipedia.org/wiki/Islam

http://ms.wikipedia.org/wiki/Bahasa_Melayu

http://ms.wikipedia.org/wiki/British

http://ms.wikipedia.org/wiki/Abdullah_Abdul_Kadir_Munshi

http://ms.wikipedia.org/wiki/Abdullah_Abdul_Kadir_Munshi


2013

negeri dan kesultanan melayu tetap menggunakan bahasa Melayu dalam urusan

pemerintahan negerinya terutamanya yang berkaitan dengan adat istiadat Melayu

dan agama Islam. Ketika itu juga sekolah-sekolah Melayu juga dibuka dengan lebih

banyak lagi sama ada dalam pemerintahan Inggeris mahupun yang dalam

pemerintahan Belanda.

Sehubungan itu, dari aspek media perkembangan bahasa Melayu pula,

seperti syarikat percetakan telah banyak didirikan. Maka banyak buku,majalah, jurnal

dan akhbar berbahasa Melayu yang dicetak di tanah jajahan Inggeris dan Belanda di

Asia Tenggara. Situasi ini telah menyebabkan bahasa Melayu secara langsung

menjadi bahasa perantaraan di Asia Tenggara.

Pada tahun 1957, bahasa Melayu telah menjadi bahasa kebangsaan dan

salah satu bahasa rasmi negara Malaya Merdeka. Manakala pada tahun 1967,

bahasa Melayu telah menjadi bahasa rasmi tunggal bagi negara Malaysia.Bagi

meningkatkan penggunaan bahasa Melayu banyak akhbar, buku, majalah dan jurnal

berbahasa Melayu diterbitkan sama ada di Malaysia, Indonesia dan Singapura

terutamanya selepas Perang Dunai Kedua.

Lantaran itu, pelbagai usaha telah dijalankan bagi memajukan bahasa serta

menigkatkan kemampuannya dalam menghadapi zaman moden. Antara langkah

yang dijalankan untuk memodenkan bahasa Melayu ialah perancangan korpus

bahasa Melayu.Perancangan korpus ini telah diterajui oleh Pakatan Belajar –

Mengajar Pengetahuan Bahasa. Mereka memulakan perancangan korpus bahasa

iaitu dengan menyusun panduan ejaan,kamus,tatabahasa ,tanda-tanda bacaan,surat

kiriman,dan peristilahan.

Sejurus selepas itu muncullah badan perancangan daripada persatuan dan

lembaga yang dikelolakan oleh kerajaan seperti Dewan Bahasa dan Pustaka.

Dengan adanya usaha-usaha ini maka dapat diatur dan dibakukan sistem

ejaan,peristilahan ,tatabahasa,perkamusan,sebutan ,laras dan lain –lain yang

41


2013

berkaitan dengan bahasa Melayu.Bagi mengukuhkan usaha-usaha ini maka

berbagai-bagai kongres dan seminar tentang bahasa dan sastera Melayu telah

diadakan.Contohnya ialah Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu dimulai pada

tahun 1952 hingga 1984 iaitu Kongres yang keempat.

Kesimpulannya,dengan adanya kegiatan-kegiatan seumpama di atas ini,

maka bahasa Melayu terus melonjak naik kemampuannya sehingga menjadi bahasa

moden yang digunakan sebagai bahasa pengantar di institusi pengajian tinggi, dan

tulisan ilmiah.

42

tugasan 1 bmm 3112

Documents