INSTITUSI Kewangan Islam diMalaysia

Ahmad Zakirullah Bin Mohamed Shaarani

Isi Kandungan

Sistem Kewangan IslamDefinisi, ciri, keistimewaan• Perbankan Islam• Pasaran Modal Islam• Takaful• Skim berkepentingan• Pengurusan Harta Zakat Waqaf

Sistem Kewangan Islam• Sistem perbankan dan kewangan Islam merujuk kepada satu

rangka kerja institusi perbankan dan kewangan yang dijalankanberlandaskan prinsip Syariah bagi merealisasikan keadilan dalampengagihan kekayaan dan juga pendapatan.

• Pengurusan perbankan dan kewangan Islam adalah berasaskankepada transaksi Islam dalam fiqh al-mu‘amalat supayaaktivitinya sentiasa bertepatan dengan prinsip Syariah.

• Pengurusan harta adalah berdasarkan Pelaksanaan Amanah

• Pengurusan harta dan Kewangan yang baik akan mendapatbalasan pabaik sementara pengurusan harta yang bertentangandengan Shariah akan dibalas dengan azab.

Pandangan Islam Mengenai Ekonomi• Tujuan ekonomi Islam adalah untuk mendapatkan harta sebagaimana yang

digariskan oleh Sharak

• Harta yang baik dan halal adalah sumber kepada kebahagiaan dunia dan akhirat

• Mencari harta adalah tuntutan agama bagi mereka yang mampu

• Islam mengharamkan mendapatkan harta melalui cara yang tidak mematuhi Sharak

• Islam menggalakkan penerokaan sumber-sumber yang boleh menjana pendapatandan harta

• Harta berfungsi sebagai jaminan kebahagian Sosial masyarakat dimana ianya mestidiusahakan dengan cara yang tidak memudaratkan masyarakat dan digunakandengan cara yang tidak memudaratkan mereka.

• Harta adalah Amanah ke atas pemegangnya. Ianya mesti digunakan sebagaimanayang diamanahkan oleh pemberi.

• Kewangan Islam mestilah berfungsi memainkan peranannya dalam memenuhifungsi manusia sebagai khalifah diatas muka bumi ini.

Perbandingan Sistem Kewangan Islam dan Konvensional

Sistem Kewangan Islam• Patuh kepada hukum-hukum

Sharak• Hanya perniagaan yang halal

memberikan keuntungansebenar

• Adanya hak orang lain dalamharta

• Perniagaan adalah Sebahagiandari Ibadah

• Keuntungan hanyalah jalanuntuk Mencapai kebahagiaandunia dan akhirat

Sistem Kewangan Konvensional• Kewujudan perkara-perkara

yang dilarang oleh Sharak-riba,judi, arak dll

• Hanya perkiraan keuntunganDunia menjadi sandaran danukuran

• Perniagaan tiada kaitandengan unsur keagamaan danibadah

• Manusia adalah pemiliksebenar harta

Hadith berkaitan Ekonomi dan Harta

manusia akan ditanya tentang empat nikmat yangutama, yakni tentang umurnya, ilmunya, hartanyadan badannya. Sebagaimana sabda RasulullahSAW:

• Tidak bergerak kaki seorang hamba sehingga iaakan ditanya tentang empat perkara (yaitu):– 1) Tentang umurnya untuk apa ia habiskan?;

– (2) Tentang ilmunya untuk apa ia amalkan?;

– (3)Tentang hartanya darimana ia dapatkan dankemana ia belanjakan?;

– (4) Tentang badannya untuk apa ia gunakan?.

(Sunan At-Tirmidzî).

Sejarah perkembangan Sistem Kewangan Islam di Malaysia

• Kewangan Islam telah berkembang dengan begitu pesat sejak ia mula dilaksanakan pada tahun 1970-an.

Berdasarkankan laporan dari Ernst& Young dalam World Islamic Banking Competitiveness Report

2013,secara puratanya aset kewangan dan perbankan Islam seluruh dunia berkembang sebanyak 19

peratus setahun. Dijangkakan, pada penghujung tahun 2014, asset kewangan Islam diseluruh dunia

akan mencapai 2.1 trillion USD manakala asset bagi sector kewangan Islam pula akan mencapai 1.6

trillion USD

• Kini, terdapat lebih daripada 300 institusi kewangan Islam di 75 buah negara di seluruh dunia. Menurut

Asian Banker Research Group, 100 bank Islam terbesar di dunia telah mencatat kadar pertumbuhan aset

tahunan sebanyak 26.7%2 dan industri kewangan Islam global mencatat pertumbuhan purata 15-20%

setiap tahun.3

• Penggubalan Akta Bank Islam 1983 telah membolehkan Bank Islam yang pertama ditubuhkan dan

seterusnya lebih banyak institusi kewangan Islam telah ditubuhkan di dalam negara berikutan

liberalisasi sistem kewangan Islam.

Institusi Kewangan Islam di Malaysia

1) Perbankan Islam

2) Takaful

3) Pasaran Modal Islam

4) Zakat

5) Wakaf

Perbankan Islam

PERJALANAN PERBANKAN ISLAM GLOBAL

1960’s

• Mit Ghammr (Egypt)

• Lembaga Tabung Haji Malaysia

1970’s

• Nasser Social Bank (Egypt) Faisal Islamic Bank (Sudan)

• Islamic Development Bank (Jeddah) Bahrain Islamic Bank (Bahrain)

• Dubai Islamic Bank (Dubai) Al-Amanah Islamic Bank (Philippines)

1980’s

• Al-Baraka Qatar Islamic Bank

• Bank Islam Malaysia Berhad Dar Al Mal Al Islamic Trust

• Islamic Bank (Bangladesh) AHZ Global Islamic Finance

1990’s

• Islamic Bank of Brunei Bank Muamalat Malaysia Berhad

• Islamic Interbank Money Market

• AAOIFI (Bahrain)

2000’s

• International Islamic Financial Market (Bahrain) Malaysia International Islamic Finance

• Islamic Financial Services Board Centre (MIFC)

• INCEIF

Perkembangan Perbankan Islam di Malaysia

Tahun Perkembangan

1969 Lembaga Tabung Haji

mengerjakan haji

Menyimpan

Tahun Perkembangan

1983 Enakmen Islamic Banking Act (IBA) 1983

Bank Islam Malaysia Berhad (BIMB) ditubuhkan

BIMB diberi tempoh selama 10 tahun tanpa ada pesaing

1983 – 1993, BIMB mencapai kadar lebih kurang perkembangan 48% setahun

Enakmen Government Investment Act (GIA) 1983

membolehkan kerajaan mengeluarkan government papers dan bonds

Government investment certificates (GIC) mula ditawarkanberdasarkan konsep qard hasan kemudian ditukar kepada bay’ al-’inah

1984 Syarikat Takaful Malaysia Bhd. (STMB); syarikat takaful pertamaditubuhkan.

Akta Takaful diperkenalkan.

1990 Pengeluarkan pertama Islamic Corporate bond oleh Shell MDS Sdn Bhd.

sambungan

Tahun Perkembangan

1993 “Dual Banking System” diperkenalkan (STFI-SPI)

1997 Asean Retakaful International (L) Ltd; sharikat retakaful pertama di Malaysia

1999 Bank Muamalat Malaysia Berhad, Malaysia’s – bank islam “full-fledged”

penggabungan antara Bank Bumiputera Malaysia Berhad (BBMB) dan Bank of Commerce Berhad (BOCB)

KLSE Islamic Index diperkenalkan

2000 Penubuhan Association of Islamic Banking Institutions of Malaysia (AIBIM)

untuk mengharmoni dan memudah cara antara pengamal perbankan Islam

Sebagai platform untuk berhubung dengan pihak berkuasa

Penubuhan IBFIM

‘continuation

Tahun Perkembangan

2002 Pengenalan nama-nama generik bagi produk perbankan Islam e.g. savings account-i, current account-i, home financing-i, hire purchase-i, cash line facility-i, share-financing-i, working capital financing-i, letter of credit-I

Pengenalan logo perbankan Islam

Malaysia memperkenalkan global sukuk pertama kedaulatan Sukuk al-Ijarah

2003 Penubuhan (MTA).

2004 Pertukaran dari SPI kepada bank Islam penuh (subsidiaries);

RHB Islamic Bank

CIMB Islamic Bank

2013 IFSA (Islamic Finance Service Act)

‘continuation

Kepatuhan Shariah dalam sistem Perbankan Islam

• Semua bank Islam dan bank-bank SPI perlu menubuhkan jawatankuasaSyariah bagi membimbing mengenai hal-hal Syariah dan memastikanbahawa fungsi bank tersebut adalah mematuhi kehendak Syariah.

• Selain daripada itu ,nasihat Majlis Penasihat Syariah iaitu badan Syariahtertinggi yang ditubuhkan di Bank Negara Malaysia (MPS) bolehdiperoleh bagi memastikan keseragaman dalam pendapat dan amalan.

• Ahli-ahli jawatankuasa Syariah dan Majlis Penasihat Syariahkebanyakannya terdiri daripada para cendiakawan dan pakar Syariahdalam bidang perbankan dan kewangan Islam.

• Setiap produk mestilah bebas dari unsur yang diharamkan seperti Riba,perjudian, pelacuran, maksiat, pembuatan dan pengeluaran arak danlain-lain

SAC BANK NEGARA MALAYSIA

SAC BANK & PENGENDALI TAKAFUL

PEGAWAI SHARIAH DI BANK & SHARIKAT

TAKAFUL

SAC SURUHANJAYA SEKURITI

SAC BAGI PRODUK ISLAMIC CAPITAL MARKET

Pe

gaw

aiSh

aria

h

Shariah Advisory

Shariah Secretariat

Shariah Compliance

Shariah Review

Shariah Research

PEGAWAI SHARIAH DIBANK

Bank Islam• 1 Affin Islamic Bank Berhad L

• 2 Al Rajhi Banking & Investment Corporation (Malaysia) Berhad F

• 3 Alliance Islamic Bank Berhad L

• 4 AmIslamic Bank Berhad L

• 5 Asian Finance Bank Berhad F

• 6 Bank Islam Malaysia Berhad L

• 7 Bank Muamalat Malaysia Berhad L

• 8 CIMB Islamic Bank Berhad L

• 9 HSBC Amanah Malaysia Berhad F

• 10 Hong Leong Islamic Bank Berhad L

• 11 Kuwait Finance House (Malaysia) Berhad F

• 12 Maybank Islamic Berhad L

• 13 OCBC Al-Amin Bank Berhad F

• 14 Public Islamic Bank Berhad L

• 15 RHB Islamic Bank Berhad L

• 16 Standard Chartered Saadiq Berhad F

• Last Updated Date : 12 November 2009

TAKAFUL

Takaful• Takaful) adalah sistem saling bantu membantu dalam kes kehilangan ,

dibayar kepada orang/syarikat-syarikat yang berkenaan mengenai bahaya dll.

• Juga sebagai pampasan daripada suatu kumpulan wang yang mana merekabersetuju untuk mendermakan sumbangan kecil yang diuruskan bagi pihakoleh Takaful operator .

• Ia sebagai satu konsep insurans Islam yang berasaskan muamalat Islam ,mematuhi undang-undang dan peraturan-peraturan undang-undang Islam .Konsep ini telah diamalkan dalam pelbagai bentuk dan ulama Islammengakui bahawa asas tanggungjawab bersama ( dalam sistem Aqila sepertiyang diamalkan di antara orang Islam Makkah dan Madinah ).

• Bebas dari unsur yang diharamkan seperti riba, judi, dll

• Bertujuan memberi perlindungan kepada peserta dari bahaya- harta, nyawa,kemalangan, dll

• Antara produk yang ditawarkan- Takaful keluarga dan jenis- jenisnya, TakafulAm dan jenis-jenisnya.

Prinsip Asas Takaful• Anda mesti mempunyai kepentingan kewangan yang sah dalam subjek yang

berkenaan untuk menyertai pelan takaful.

• Kontrak takaful adalah berdasarkan prinsip penuh percaya mutlak (amanah)

yang memerlukan anda mendedahkan semua maklumat semula yang berkaitan.

• Anda hanya boleh memperolehi nilai kerugian kewangan anda dan bukan

mendapat keuntungan berikutan sesuatu kerugian yang boleh ditentukan

nilainya.

• Dalam menentukan pampasan, pengendali takaful akan mengenal pasti punca

kerugian tersebut.

• Setelah anda menerima pampasan bagi kerugian tersebut, pengendali takaful

berhak menuntut daripada pihak ketiga yang bertanggungjawab terhadap

kerugian tersebut.

• Sekiranya sesuatu kerugian ditanggung oleh lebih daripada satu pelan takaful

atau polisi insurans, pengendali takaful yang telah membuat pembayaran kepada

anda boleh meminta pengendali takaful atau syarikat insurans lain yang terbabit

untuk menyumbang mengikut kadar bahagian masing-masing.

Pengendali Takaful

• 1 AIA PUBLIC Takaful Bhd F

• 2 AmMetLife Takaful Berhad L

• 3 Etiqa Takaful Berhad L

• 4 Great Eastern Takaful Berhad F

• 5 HSBC Amanah Takaful (Malaysia) Berhad L

• 6 Hong Leong MSIG Takaful Berhad L

• 7 MAA Takaful Berhad L

• 8 Prudential BSN Takaful Berhad L

• 9 Sun Life Malaysia Takaful Berhad L

• 10 Syarikat Takaful Malaysia Berhad L

• 11 Takaful Ikhlas Berhad L

• Setakat 2014

Pasaran Modal Islam

Pasaran Modal

• Individu/syarikat yang mempunyai lebihan wang dan inginmelaburkan wang mereka – Pembekal modal -Organisasi yangmemerlukan dana - Penerima modal

• menyalurkan kekayaan pembekal modal seperti pelaburinstitusi dan runcit kepada penerima modal untuk digunakansecara produktif dalam jangka masa panjang, sepertiperniagaan dan kerajaan.

• Peserta pasaran modal termasuklah pelabur individu, pelaburinstitusi seperti dana persaraan dan dana bersama, kerajaan,syarikat-syarikat, organisasi dan institusi kewangan.

• Pengawal selia pasaran modal dan kewangan mengawal seliapasaran modal di bawah bidang kuasa mereka untukmelindungi pelabur.

Produk Pasaran Modal• Sekuriti – debentur, stok, saham atau bon

• Derivatif – derivatif komoditi, derivatif ekuiti dan derivatif kewangan

• Skim Persaraan Swasta (PRS)

• Skim Unit Amanah

• Sebarang produk atau pun perkiraan yang berasaskan sekuritiataupun derivatif, atau mana-mana kombinasi di antara keduanya; dan

• Sebarang produk lain yang ditetapkan oleh pihak Menteri sebagaiproduk pasaran modal

Pasaran Modal Islam• Majlis Penasihat Syariah (MPS) telah ditubuhkan

pada Mei 1996 untuk menasihati Suruhanjayamengenai perkara-perkara Syariah yangberkaitan dengan ICM.

• Ahli-ahli MPS merupakan individu berkelayakanyang boleh memberikan pandangan mengenaiSyariah dan mempunyai pengalaman yang luasdalam aplikasi Syariah, terutama dalam bidangekonomi dan kewangan Islam.

• Produk pasaran modal Islam termasuklah dalamsenarai SC sekuriti patuh Syariah, sukuk, unitamanah Islam, indeks Syariah, waran (TSR),waran panggilan dan kontrak minyak sawitmentah niaga hadapan.

Saham Patuh Shariah• Hukum melabur dalam Saham adalah harus• Namun keharusan hanyalah kepada saham-

saham yang patuh Shariah• Pelaburan saham mestilah mengelak dari terlibat

dengan aktiviti: Riba Judi Arak Pengeluaran produk yang tidak halal Tembakau Hiburan yang tidak dibenarkan oleh Sharak Insuran Konvensional Lain-lain aktiviti yang diharamkan oleh Sharak

Metodologi Pemilihan Saham Patuh Shariah

• Penentuan saham Patuh Shariah bagi aktiviti yang bercampur-campur- mestilah tidak melebihi kadar sedikit yang dibenarkan

• Penentuan berdasarkan sumbangan aktiviti yang haram kepada pendapatan Syarikat

Tidak melebihi 5% dari keseluruhan pendapatan Tidak melebihi 20% dari kadar keseluruhan pendapatan

• Penentuan berdasarkan penglibatan dalam aktiviti yang haram (keseluruhan aset)

Tidak melebihi 33% aset tidak patuh Shariah Tidak melebihi 33% hutang tidak patuh Shariah

Metodologi ini juga boleh dipakai untuk saham syarikat persendirian dll.

SKIM BERKEPENTINGAN

INTEREST SCHEME

Skim Berkepentingan (Interest Scheme)• Skim Kepentingan merupakan satu cara menjalankan perniagaan di

Malaysia . Skim Kepentingan melibatkan pengumpulan sumbangankewangan daripada orang ramai sebagai pertukaran untukkepentingan dalam skim tertentu .

• Fungsi utama Seksyen Skim Kepentingan adalah untuk mendaftarskim yang jatuh di bawah seksyen 84 Akta Syarikat 1965 dan untukmemastikan bahawa pengendali skim kepentingan juga dikehendakimematuhi peruntukan Bahagian 5 Bahagian IV Akta Syarikat 1965 ,Garis Panduan Dasar dan Syarat yang dikeluarkan oleh SSM darisemasa ke semasa .

• " Faedah " ditakrifkan di bawah seksyen 84 Akta Syarikat 1965sebagai :

• Hak untuk mengambil bahagian atau kepentingan dalam mana-mana: ( a) keuntungan, aset atau merealisasikan perniagaan yang lain: ( b ) yang akrab dengan jangkaan keuntungan, sewa atau faedah: ( c ) Skim perkongsian masa ; dan (d) Kontrak pelaburan

Waqaf

Wakaf• Wakaf adalah sedekah yang sebenarnya lebih dikenal di masyarakat

sebagai sedekah jariyah. Definisinya menahan Pemilikan harta danmemberikan manfaatnya bermakna agar pahala itu mengalir terus-menerus.

• Umar bin Khatab ketika berwakaf, dia mengatakan bahwa apa yangdiwakafkan untuk orang-orang fakir, para karib kerabat, para budak,untuk kebaikan di jalan Allah, serta untuk para tamu dan orang-orangyang tengah melakukan perjalanan. Tidak ada salahnya bagi yangmengelola/nazhir mengambil sebagian dari keuntungan asal masihdalam batas kewajaran (ma’ruf) atau memberi makan kepada yang lainyang tidak mampu.

• Merupakan nyawa kedua untuk membuat kebajikan

• Agen pembasmi kemiskinan

• Agen untuk membangunkan ekonomi ummah

Pembangunan Harta Waqaf• Terletak dibawah bidang kuasa MAIN sebagai pentadbir harta.

• Keluasan hampir 20 juta ekar, namun kurang dibangunkan keranabeberapa faktor

• Antara tanah waqaf yang telah dibangunkan:

Hotel waqaf -Terengganu

Taman perumahan -UDA

Pusat komersil Waqaf Seete Aisah Pulau Pinang- UDA

Menara Bank Islam- terletak di Jalan Perak, iaitu aset yang terletak dikawasan segi tiga emas Kuala Lumpur berhampiran Menara KLCC.

Dengan kos pembinaan sebanyak RM151 juta, Menara Bank Islamdidirikan di atas tanah wakaf seluas 0.48 hektar milik Majlis AgamaIslam Wilayah Persekutuan (MAIWP) dengan kerjasama LembagaTabung Haji (LTH). Bank Islam Malaysia Bhd. adalah penyewa utamabangunan setinggi 34 tingkat itu.

Zakat

Zakat

• Zakat - mengeluarkan sebahagian harta tertentu diberikan kepadaasnaf-asnaf yang berhak menerimanya setelah memenuhi syarat-syarat yang ditetapkan oleh syarak

• Salah satu rukun Islam• Dibawah bidang kuasa MAIN• Antara Hikmah Zakat Mengagihkan sebahagian kecil kekayaan daripada golongan yang

berada kepada golongan yang kurang berada. Membersihkan diri dan harta pembayar zakat. Mewujudkan sifat bersyukur terhadap nikmat yang dikurniakan oleh

ALLAH SWT di kalangan golongan yang berada. Mengurangkan perasaan iri hati di kalangan yang kurang bernasib

baik. Memberi masyarakat satu cara mengurus ekonomi dan kewangan

yang diredhai ALLAH SWT. Melahirkan rasa tenang dan tenteram dalam hati dan jiwa pembayar

zakat.

Jumlah Kutipan dan Agihan Zakat Selangor

• NISAB 2015 : RM11,145

• HARGA EMAS SEMASA: RM137.07

• HARGA PERAK SEMASA: RM2.12

• KUTIPAN 2014: RM582,120,473

• AGIHAN 2014: RM595,114,121

TERIMA KASIH