()m 11-/2 . / 2

... -

Bangunl{an • • 1

es et • umpal aut UMS tawar kepakaran sambil dibantu oleh Jabatan Perikanan

SEHINGGA kini proses mengkultur rumpai laut masih dijalankan menggunakan kaedah lama.

~ Apa itukonsep ~ mini estet?

~ Satu model yang mengambil kira semua faktordl peringl<at huluan. antaranya lalah:

• Transformasi pengurusan menyeluruh

• Poor·man Industry to lucratIve industry (lndustri orang miskin kepada industri lumayan.

• Berasaskcm sains dan teknologi serta mekanisasi.

• Mengurangkan pergantungan tenaga buruh (80 peratus di pelantar. 20 peratus di laut.)

• Pengurusan kawasan dengan lebih cekap. mesra alam dan lestari.

• Rumpai laut sebagai satu komoditi baru.

• Konsep community-based. commercial approach (Berasaskan masyarakat. pendekatan komersial).

• Hasil rumpai laut bermutu.

~ Mengapa perlu sistem mini estet?

• Produktiviti dan pengeluaran.

• Meningkatkan kualiti.

i/II) I T-I,) · If) Olt!h ASHRIQ FAHMY AHMAD oshriq.ohmod@utuson.com.my

S ABAH sememangnya dikenali sebagai salah sebuah negeri yang memiliki hasillaut yang amat baik di Malaysia.

Malah, ia juga merupakan negeri utarna yang mengeluarkan rumpai laut di negara ini.

lusteru, bagi meningkatkan produktiviti serta melonjakkan industri ini di peringkat antarabangsa pengukuhan serta peningkatan teknologi arnat diperlukan.

Menyedari tanpa perkembangan teknologi yang bersesuaian, kemungkinan besar industri rumpai laut negara yang diterajui oleh negeri Sabah akan semakin merosot tindakan awal telah dirintis oleh Universiti Malaysia

.., .

• Pengurusan bersepadu. • Meningka!kan pendapatan. J' .

~ Konsep mini estet berasakan Enam Bidang Teknikal:

• Biak baka dan varieti. • Benih dan pengurusan

nurseri. • Pembajaan dan pengikatan

benih (meja pengikat). • Kaedah pengkulturan (tali

dan sistem sauh). _ • Mekanisasi (combine

harvester). • Sistem pengeringan solar.

2 UTUSAN MALAYSIA • ISNIN 17 DISEMBER 2012

Sabah (UMS). lusteru, bam-baru ini, institusi

berkenaan telah menandatangani Perjanjian projek Estet ~ Rumpai.Laut antaranya bersama 11 syarikat peneraju didalam industri tersebut.

pakar dalam merumus model estet mini rumpai laut dan memulakan usaha-usaha awal untuk perlaksanaan projek," katanya.

Beliau berkata dernikian ketika berucap dalam majlis Menandatangani Perjanjian Projek Estet Mini Rumpai Laut Bersama Syarikat Peneraju di Kota Kinabalu, Sabah, bam-bam ini.

Menurut Timbalan Menteri Peitanian dan Industri Asas Tani (MOA), Datuk Mohd. lohari Baharom, perjanjian tersebut adalah untuk perlaksanaan Projek Permulaan Ke Tiga ,(EPP 3) di bawah Bidang Ekonomi Utama (NKEA) bagi sektor Agro Makanan.

"Perlaksanaan EPP 3 ini adalah MOHD. JOHARI

Kejayaan pemeteraian perjanjian tersebut juga merupakan hasil usaha oleh beberapa peringkat lawatankuasa bersama Kementerian Pertanian dan Industri Makanan Negeri Sabah

berdasarkan kepada model BAHARUM pembangunan yang diterajui oleh syarikat swasta dengan sokongan teknologi yang disediakan oleh UMS!

"Pihak UMS telah menyediakan tenaga

dan labatan Perikanan Negeri Sabah. Melalui projek tersebut juga, pihaknya

menyasarkan pembangunan harnpir 20 buah estet mini meliputi kawasan seluas 3,000 hektar sehingga akhir tahun ini.

Tambah beliau, pihak kementerian juga telah bersetuju untuk memperluaskan skop perlaksanaan projek EPP 3 dengan mengambil kira skop bantuan kepada pengusaha sedia ada.

"Ia bagi meningkatkan kecekapan kaedah pengeluaran sekali gus meningkatkan kecekapan kaedah pengeluaran serta kualiti," katanya.

Buat masa kini, lebih daripada 95 peratus pengeluaran dunia bagi komoditi rumpai laut disurnbang oleh negara Kawasan Pembangunan ASEAN Timur (BIMP-EAGA) yang melibatkan Indonesia, Filipina dan Malaysia khususnya negeri Sabah. _

Di Malaysia, hampir 97 peratus pengeluaran rumpai laut dikeluarkan dari daerah Sempoma, manakala selebihnya

TERDAPAT pelbagai spesies rumpai laut yang dikultur dan mendapat permintaan yang tinggi. antaranya adalah seperti spesies Caulerpo lentilli(era ini.

NOH Omar (dua darl kanan) mellhat jenis rumpai laut yang dikultur selepas merasmikan Pelancaran Bldang Ekonomi Utama-Projek Permulaan Ketlga (NKEA-EPP3): Projek Klustei' Rumpal l:aut dl Sabah baru-baru Inl.

um rl ·/.2 · / ,J. l-'f dari Lahad, Datu, Kunak, Banggi dan Tawau.

Pencapaian pengeluaran 100 peratus rnmpai laut negara telah dihasilkan oleh negeri Sabah yang mencatatkan pengeluaran komoditi rnmpai laut kering sebanyak 20.78 ribu tan metrik yang bemilai RM62.35 juta.

Sememangnya pembangunan industri rumpai laut juga tergolong

sebagai industri hiliran yang dinamik serta mampu memberikan sumbangan yang besar kepada Pendapatan ,Negara Kasar (KDNK).

Bagi menyokong ,

Jumlah pengeluaran komomti tersebut telah meningkat sebanyak hampir 50 peratus pada tahun 2010 berbanding tahun 2009 dan terns menunjukkan peningkatan dari segi nilai pengeluaran.

YAHYAHUSIN

pembangunan industri rumpai laut agar lebih dinamik, pendekatan dan konsep perlaksanaan estet-mini rumpai laut yang diterajui syarikat swasta sangat disokong oleh kerajaan negeri.

Bagi tahun 2011, pengeluaran rumpai laut kering negara terns meningkat sebanyak 15 peratus kepada 23.94 ribu tan metrik dengan nilai RM66.2 juta.

PENGGUNAAN tali dan sauh merupakan antara kaedah yang diguna pakai kinl.

Menurut Timbalan Ketua Menteri Sabah, Datuk Seri Yahya Husin, terdapat dua lagi

PENGGUNAAN sangkar merupakan lnovasi terbaru bag! mengelakkan rumpai laut hanyut dibawa arus.

program pembangunan rumapi laut akan diperkenalkan oleh Jabatan Perikanan dengan kerjasama Jabatan Perikanan Sabah.

"Dua program tersebut adalah Projek Pengkulturan Skala Komersial dan juga Program Menaiktaraf infrastruktur para penternak sedia ada melalui perlaksanaan pembangunan kluster," katanya.

Naniun, di sebalik segala u~aha yang dilaksanakan 'kerajaan, adalah diharapklm agar para pengusaha, pelabur, penyelidik dan individu yaI).g berminat dapat memanfaat dan merebut peluang tersebut.

Ia bertujuan ag!U dapat melonjakkan lagi potensi ¥ustri rumpai laut negara.

'. -.

FolrusMega @

m . terns

berl{embang

•

PRODUK rumpai laut mempunyai pasaran yang luas dalam pembuatan produk berasaskan makanan dan bukan makanan.

Justeru itu, industri berasaskan rumpai laut dijangkakan akan terus berkembang Rancangan Malaysia Kesepuluh (RMK-1O).

Menutut Menteri Pertanian dan Industri Asas Tani , Datuk Seri Noh Omar, Dasar Agromakanan Negara . (DAN) 2011-2020 telah mengenal pasti rumpai laut sebagai salah satu komoditi perikanan bernilai tinggi. ' •

"Pengeluaran rumpai laut dalam benlUk kering dan karageenan dijangka mencecah 1.4 billion pada tahun 2020.

"Australia, Kanada dan Jepun adalah merupakan negara pengimport utama rumpai laut kering," katanya.

Beliau berkata demikian ketika berucap merasmikan Pelancaran Bidang Ekonorni Utama-,projek ... Permulaan Ke Tiga (NKEA-EPP3): Projek Kluster Rumpai Laut di Sabah bam-bam ini.

MaIah, katanya, untuk meinbangunkan iJ.tdustri rumpai laut berskala besar dan komersial, MOA telah mengambil pendekatan yang

, strategik. Aotaranya adalah menaik taraf

kelO1hpok penanam rumpai !aut berskala kecil sedia ada kepada kaedah secara kluster.

"Komponen utama seperti kompleks pelantar bersepadu, ruang . pengeringan,penyUnpanandan. peralatan sokongan kini sedang disediakan.

"Pada tahun ini, -sebanyak empat buah kluster rumpai !aut dibangunkan di Daerah Semporna dan Tawau sahaja." katanya.

Justern, apa yang diharapkan adalah setiap peserta yang terlibat dalam Kluster Rumpai Laut dapat

- , memberikan komitmen dan kesungguhan yang jitu agar projek tersebut dapat dijadikan sebagai 'flagship' kejaya~ projek.

-...

r

ISNIN '17 DISEMBER 2012 • UTUSAN MALAYSIA 3

, -

®MegaFolrus

Mi rumpai laut 01'1) 17./ 2 . /2 I-/.f

SATU daripada produk hasil rumpai

-

PENDUD,UK luar bandar antara yang mendapat manfaat daripada projek pengkulturan rumpai laut.

-

laut yang dibangunkan oleh penyelidik Universiti Malaysia Sabah (UMS) ialah makanan tambahan untuk kesihatan kardiovaskular.

Rumpai laut yang digunakan ialah daripada jenis Kappaphycusalvarezii dan Caulerpalentillifera yang banyak terdapat di perairan Sabah terutama di pantai bahagian timur, dipilih untuk projek berkenaan berikutan kandungan kesihatan yang baik.

Hasilan ru Hasil penyelidikan yang berpotensi dikomersialkan

WiJ I 7 ' 1.2 · /~ 1-.1;. Oleh LAUPA JUNUS Selain itu, projek yang dijalankan

oleh Dr. Patricia Matanjun, pensyarah kanan program Teknologi Makanan R UMPAllaut telah dikenal pasti dan Bioproses, UMS, sebag~ contoh sebagai sumber ekonomi baru memanfaatkan spesies berkenaan yang sedang dimajukan untuJ< kerana mempunyai nilai pemakanan memberi pendapatan kepada yang tinggi. nelayan khususnya di Sabah.

Selain penghasilan garam Sejak Rancangan Malaysia Kesembilan Kardiomate iaitu pengganti garam (RMK-9) projek rumpai laut merupakan rendah natrium dan kalsium tinggi, sebahagian daripada pembangunan . yang dijalankan bersama pensyarah industri akuakultur selain udang laut Universiti Putra Malaysia (UPM), Prof sebanyak 21 peratus, ikan laut (tujuh Dr Suhaila Mohamed turnt peratus), kerang-kerangan (50 peratus), menghasilkan mi sayur yang tidak lain-lain sebanyak satu peratus. mempunyai bahan penambah perisa lndustri rumpai laut disasarkan nilai atau pengawet. pengeluaran 30,957 tan metrik atau

Mi sayur itu unik dan ia peratusan sumbangan sebanyak 21 peratus. dibangunkan berasaskan Memandangkan industri rumpai laut sayur-sayuran yang mempunyai rasa dilihat sebagai satu sumber ekonomi yang yang istimewa, warna semulajadi dan bolen membantu nelayan meningkatkan nilai pemakanan yang ditingkatkan taraf sosio ekonomi mereka, agensi di supaya lebih berkhasiat. bawah Kementerian Pertanian dan

Menurut beliau, produk rumpai lndustri Asas Tani giat menjalankan laut tersebut kaya dengan serat, aktiviti pengkulturan rumpai laut. mineral, protein dan vitamin dan Spesies utama yang dikultur ialah rendah lemak. Eucheuma, iaitu sejenis spesies rumpai PENYELlDIKAN DR. Patricia Matanjun yang menghasilkan mi daripada rumpai laut.

Produk tersebut juga kaya dengan laut liar yang banyak terdapat di negeri asid lemak Omega-3 seperti asid Sabah. eicosopentaenoic (EPA) tanpa pewarna Dua spesies utama ialah Eucheuma timan serta bahan pengawet. cottonii dan Eucheuma spinosum.

Bahan mi tersebut dihasilkan Spesies ini tumbuh dalam air tenang dengan mengadunkan rumpai laut atau dalam air yang bergerak perlahan. dalam mi sebagai ramuan utama yang ....-' __ --,.._ mempunyai kandungan mineral semula jadi seperti kalium, natrium, kalsium, magnesium dan elemen surih seperti iodin dan selenium.

Rumpai laut berfungsi sebagai pewarna semulajadi kepada mi . (klorofil dan karetenoid) bagi menggantikan pewarna timan pada produk mi sebelum ini. ,

Menurut Patricia, hasil tinjauan pengguna menunjukkan mi berkenaan diterima dan ini membuktikan bei-potensi untuk dimajukan.

Penyelidikan ,tersebut telah pun dipatenkan bagi peningkatan perisa daripada rumpai laut dan juga kaedah penghasilan serta formulasi rumpai laut di bawah perlindungan rahsia pemiagaan.

Selain beliau, tumt terlibat dalam penyelidikan tersebut ialah Foo Tiang Kit, Mohd., Ismail A~mawi Kassim, Chan Pei Teng dan Nohafizah Ismail.

DR. Patricia Matanjun bangga menunjukkan kejayaan hasil penyelldikannya.

4 UT-USAN MALAYSIA • ISNIN 17 DlSEMBER 2012

Eucheuma dipilih kerana berdasarkan kajian saintifik menunjukkan ia mengandungi bahan berguna yang boleh digunakan dalam proses asas biokimia dan bioteknologi . .

Carrageenan merupakan produk yang diperoleh daripada rumpai laut yang banyak digunakan untuk pelbagai industri seperti farmaseutikal, kosmetik, kilang penapisan, pengawetan dan juga dalam industri pembuatan bahan letup an serta peluru

Sebab itu LKIM pesat menjalankan . projek pembangunan di Sabah bagi membantu nelayan di negeri tersebut dan tujuan akhirnya ialah mengeluarkan produk-produk berasaskan rumpai laut.

Berdasarkan laporan yang diterbitkan oleh labatan Perikanan dan Kementerian Pertanian dan lndustri Asas Tani berjudul Transformasi lndustri Rumpai laut Negara, satu lawatankuasa Pembangunan lndustri Rumpai Laut Negara telah dibent\lk pada 2008 dipengerusikan oleh Ketua Setiausaha kementerian.

Pada tahun yang sarna, lawatankuasa Teknikal Rumpai Laut dibentuk yang dipengerusikan oleh labatan Perikanan.

Kedua-dua jawatankuasa tersebut masing-masing bertanggungjawab untuk

~

menentukan hala tuju serta memantau dan menilai kemajuan program di peringkat nasional dan menilai cadangan program dan projek penyelidikan dan pembangunan termasuk industri hiliran danhuluan.

lawatankuasa tersebut melibatkan beberapa institusi penyelidikan dan institusi pengajian tinggi (!PTA) antaranya, Universiti Malaysia Sabah (UMS), Universiti Malaya dan Universiti Kebangsaan Malaysia serta Universiti Putra Malaysia (UPM).

UMS mengetuai bidang industri huluan yang turut dianggotai oleh labatan Perikanan Sabah USM, Universiti Malaya (UM) dan UKM.

Bidang hiliran pula diketuai oleh oleh UKM dan dianggotai oleh labatan Perikanan Sabah, UMS, Institut Penyelidikan dan Kemajuan Pertanian . Malaysia (MARDI), Sirim Berhad, UPM dan USM.

Pembangunan industri huluan antaranya melibatkan pewujudan mini

. estet, pengkuluturan spesies Glacilaria sp dalam kolam dan pengkulturan Gelidium sp secara on line manakala kumpulan hiliran membangunkan sektor pemprosesan rumpai laut.