garis panduan kesihatan mental 2- kpm 2012.doc

7/27/2019 GARIS PANDUAN KESIHATAN MENTAL 2- KPM 2012.doc

1/17

KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA

PANDUAN PELAKSANAAN

PSIKOSOSIAL DAN KESEJAHTERAAN MENTAL

1. PENGENALAN

Dalam menjalani kehidupan dan pembelajaran seharian di sekolah, kanak-kanak

dan remaja warga sekolah tidak akan terlepas daripada mengalami kecelaruan

emosi (stres). Justeru, persekitaran sosial sekolah amat penting bagi melahirkanindividu yang sihat serta suasana yang ceria bagi merangsang kecemerlangan

pembelajaran murid. Sekolah merupakan institusi yang berpotensi untuk

menggalakkan perkembangan psikososial yang sihat dan kesihatan mental yang

baik bagi menyediakan kesejahteraan mental.Situasi di mana individu itu

berupaya menyedari potensinya, boleh berdaya saing terhadap stres kehidupan

sehari-hari, boleh bekerja dengan produkti dan boleh menyumbang kepada

kesejahteraan masyarakat.

2. KONSEP

!elaksanaan awal "esejahteraan #ental dapat mengatasi sebahagian masalah"esihatan #ental yang semakin meningkat dalam kalangan kanak-kanak danremaja dewasa ini. "esihatan #ental bermakna pendidikan pengurusan stres,keresahan dan kemurungan dalam kalangan murid dan warga sekolah.Kesedaran untuk en!ena"#ast$ ur$d%ur$d &an! e#un&a$ asa"a'kes$'atan enta" (tekanan perasaan berterusan, kemurungan dan masalahemosi dan tingkah laku) akan dapat membentuk kesejahteraan murid. $leh itu,e#erkasakan #e"a(ar enan!an$ stres, cabaran kehidupan sehari-haridengan berkesan melalui kea'$ran da&a t$ndak (coping skills) dan tekn$k

re"aksas$ akan membantu sekolah menangani gangguan perasaan dankecelaruan minda, termasuk kes histeria dan kemurungan dalam kalangan murid.

). O*JEKTI+ PROGRAM KESEJAHTERAAN MENTAL

%.& Men!esan !e(a"a a,a" $nda t$dak s$'atdalam kalangan murid.

%.' Men!ena"#ast$ tanda%tanda dan #un-a stres.

%.% Men!uran!kan ta'a# stres dalam kalangan murid dan melaksanakan

intervensi stres.


2/17

%. Meru(uk ur$d &an! en!a"a$ asa"a' es$/ #s$k"!$ dan enta"

kepada pihak yang bertanggungjawab dengan prosedur yang betul.

0. PELAKSANAAN PROGRAM MINDA SIHAT

0.1 Pr!ra

!rogram utama yang dilaksanakan dalam !rogram "esejahteraan #ental melalui!rogram #inda Sihat iaitu

a. Saringan D*SS dan Saringan +aya Daya indak

b. ntervensi

c. !rogram !engukuhan

0.2 *$dan!

!endekatan !rogram "esihatan #ental yang dilaksanakan melalui

pendekatan perkhidmatan bimbingan dan kaunseling di sekolah adalah

a. !endekatan !encegahan

b. !endekatan !erkembagan

c. !endekatan !emulihan

d. !endekatan "risis

0.) Sasaran

Semua murid sekolah.

0.0 Te#' #e"aksanaan

Sepanjang ahun


3/17

KAEDAH PELAKSANAAN PROGRAM MINDA SIHAT

a. STRATEGI 1 : SEBARAN MAKLUMAT

STRATEGI AKTIVITI PERSONALIA MASA SASARAN INDIKATOR

1. Cera

mah

2. Takl

imat

1.Ceramahdantaklimat:PerhimpunanDalam bilikdarjahPerjumpaankokurikulum

-GBKSM

-

Penceramah

- Je

mputan

-Pegawai

kesihatan

daerah

1. MinggupertamaFebruari.

Semua

murid

1.Semua sekla

melaksanakan

ceramah

taklimat.

2.Brsur dan

Mdul Minda

Sihat KKM

ada di seklah

. STRATEGI 2 SARINGAN 3Men!esan !e(a"a a,a" $nda t$dak s$'at da"aka"an!an ur$d4.


1.Mengesan

gejalaawalstres

1. SaringanDASS

2. Saringana!a Da!a"indak

#. $aporansaringan

- GBKSM

- Guru

tingkatan

- Saringan 1

"Januari#

- Saringan 2"minggu 1$ Mac#

- %apran ! ru&ukan

saringan

"minggu2$ Mac#

Semua

murid

tingkatan2 dan '

1. Setiapmurid

sekolahdisaring kalisepanjangpersekolahn tingkata1%&.

2. $aporan k'PM()ormatdisediakan*

#. Senarai

muridrujukankepadapegawaiperubatan(P'D*


4/17

-. STRATEGI ) INTER5ENSI 3Men!uran!kan ta'a# stres da"a ka"an!an ur$ddan e"aksanakan $nter6ens$ stress4


1. Ceramah2. "aklimat#. Modul+. Simulasi&. Main

peranan,. Sesi

kaunselingindi-idudankelompok

. $atihandalamkumpula

n/. Sesi

bimbinganindi-idudankelompok.

1. 'awalmarah

2. "eknikrelaksasi

#. 0er)ikirsearapositi)

+. Pen!elesaianmasalah

&. 'omunikasiinterpersonalberkesan

,. "egas diri

(aserti)*. 'emahiran

keibubapaan

/. 'atakan"3DA'4kepadaperbuatannegati)

5. Sa!angi6!awa7idupkan

7arapan

- GBKSM

- Pencera-

mah

&emputan

- Pegawaikesihatan

daerah

1.Minggukedua8 ketigadan keempatFebruari.

Semua

murid

P(BG

Semuasekolahmelaksanakan akti-it

!angdin!atakan.

d. STRATEGI 4: PENGUKUHAN (Memastika !"#$"am mida si%at

te"se&a" da'am ka'a$a m"id sek#'a%)



5/17

1. Pameran

2. Pertandingan

#. 'ui9

+. Ceramah&. "aklima

t

1. Sudutminda sihat

2. 7ari mindasihat

#. Ceramah

+. Duta mindasihat&. & minit saja,. $awatan

- Pentad)ir

- GBKSM

- Guru-

guru

persatuan

- Gurukelas

- Guru

matapela&

aran

Sepan&ang tahun

perseklahan

Semua

murid

Setiapsekolahmelaksanakan sekurangkurangn!a

dalam akti-iti !angdiranang

*ARTA ALIRAN PELAKSANAAN SARINGAN +,1+PROGRAM MINDA SIHAT

Saringan 1

" minggu 2$ *gs #

(nter+ensi

" minggu 2-'$ Septem)er#

Klinik

Kesihatan!

,spital

Saringan 2

" minggu 1$ *kt)er#

Murid sihat minda

MULA

TAMAT

Pelapran

" minggu 2$ *kt)er#

Senarai nama murid ru&ukan


6/17

*ARTA ALIRAN PELAKSANAAN SARINGAN

PROGRAM MINDA SIHAT

Saringan 1

" minggu 1$ Januari #

(nter+ensi

" minggu 1-'$ e)ruari#

Klinik

Kesihatan!,spital

Saringan 2

" minggu 1$ Mac#

Murid sihat minda

MULA

TAMAT

Pelapran

" minggu 2$ Mac#

Senarai nama murid ru&ukan


7/17

7ARTA ALIRAN TATA7ARA MURID *AGI KES GANGGUAN EMOSI

7ARTA ALIRAN KERJA MENANGANI KES *UNUH DIRI

#ula

/erjumpa dengan orang yangdipercayai.

0uahkan perasaan

#engisi borang

+uru mengambil tindakan

#erujuk kes kepada gurubimbingan dan kaunseling

amat

#engenal pasti tanda-tanda awal

i1ikal

emosi

tingkah laku


8/17

LAMPIRAN

SENARAI SEMAK MENANGANI KES *UNUH DIRI

Saringan #inda Sihat

indakan susulan guru

bimbingan dan kaunseling

TIDAK

SERIUS

#emaklumkan kepadapengetua

#emaklumkan kepada ibubapa 2penjaga

Dirujuk kepada psikiatri dihospital

#erekod hasil bimbingan dankaunseling dan laporan.

amat

ahap 3ingan ahap Sederhana

'A6S;$36

"emahiran daya

tindak

angani Stres

&4/

"awal #arah

!enyelesaian

masalah

*serti

/erikiran !ositi

'A6S;$36 eknik

3elaksasi

0atihan

!ernaasan

Senaman /ahu

dan 0eher

5rutan /ahu

dan 0eher

erapi #u1ik

Terapi Aroma

6ormal

Inter6ens$

!endidikankesihatan

indakan

susulan


9/17

8. PENUTUP

*IL PROSES KERJA TANDAKAN

394

7ATATAN

& #engenal pasti klien yang mempunyai tanda-tanda

awal gejala bunuh diri melalui tingkah laku, ekspresi

muka, kecederaan i1ikal dan perubahan emosi luar

biasa ataupun maklumat rakan-rakan klien dan wargasekolah

' /erjumpa dengan klien berkenaan dan menjalankan

5jian Saringan #inda Sihat untuk mengkategorikan tahap

kes klien.

% +uru bimbingan dan kaunseling menjalankan intervensi

terhadap klien mengikut tahap yang telah dikategorikan.

(i) NORMAL

#elaksanakan program pendidikan kesihatan dan

tindakan susulan.

(ii) RINGANMeningkatkan kemahiran klien dengan Kemahiran Daya

Tindak melalui sesi kaunseling

Tangani Stres 10B, Kawal Marah

Penyelesaian masalah

Asertif

Berfikiran Positif

Komunikasi Berkesan

(iii) SEDERHANA

Mendedahkan teknik relaksasi kepada klien melalui sesi

kaunseling

atihan Pernafasan

Senaman Bahu dan eher

!rutan Bahu dan eher

Terapi Mu"ik

Terapi Aroma

(iv) SERIUS

!erbincangan dengan pengetua sekolah berdasarkan

analisa yang diperoleh dan memaklumkan kepada ibu

bapa untuk dirujuk kepada psikaitri di hospital.

#erekod hasil bimbingan dan kaunseling dengan klien

dan laporan diailkan.


10/17

!engetahuan mengurus stres dalam kalangan murid dilihat sebagai cara untuk

meningkatkan kebolehan daya tindak dalam menghadapi permasalahan. Justeru ,

kemahiran mengurus stres wajar diketahui dan dipelajari oleh murid untuk

mewujudkan iklim pembelajaran yang kondusi di sekolah. #aka, program minda

sihat dilaksanakan di sekolah untuk menghadapi situasi ini.

LAMPIRAN 1:

SARINGAN MINDA SIHAT

6*#* 777777777777777777777777777777777"*D !86+86*0*6 7777777777777777777777777

5#53 777777777777777777777777777777777J*66*

%C

P( %M


11/17

/*6+S* *+*#* 7777777777777777777777777

0ain-0ain 6yatakan 7777777777777

6+"**62"80*S 7777777777777777777777777776$. 8089$6 77777777777777777777777

SOAL SELIDIK DASS SMS 1a

*AHAGIAN 1

Sila baca setiap kenyataan dan bulatkan jawapan (skala markah 4, &, ', %) yang menggambarkan keadaan andaSEMINGGU YANG LEPAS. idak ada jawapan betul atau salah. JANGANguna terlalu banyak masa untuk mana-

mana kenyataan.

Skala markah adalah seperti berikut

4 : idak pernah sama sekali & : Jarang ' : "erap % : Sangat "erapS idak

!ernah

Jaran

g

"erap Sanga

"erap

&. Saya rasa susah untuk bertenang 4 & ' %

'. Saya sedar mulut saya rasa kering 4 & ' %

%. Saya seola-olah tidak dapat mengalami perasaan positi sama sekali 4 & ' %

. Saya mengalami kesukaran bernaas (contohnya, bernaas terlalu cepat, tercungap-

cungap walaupun tidak melakukan aktiviti i1ikal)

4 & ' %

;. Saya rasa tidak bersemangat untuk memulakan sesuatu keadaan. 4 & ' %

. Saya rasa saya terlalu gelisah 4 & ' %

?. Saya risau akan berlaku keadaan di mana panik dan berkelakuan bodoh. 4 & ' %

&4. Saya rasa tidak ada apa yang saya harapkan (putus harapan) 4 & ' %

&&. Saya dapati saya mudah resah 4 & ' %

&'. Saya merasa sukar untuk relaks 4 & ' %

&%. Saya rasa muram dan sedih 4 & ' %

&. Saya tidak boleh terima apa jua yang menghalangi saya daripada meneruskan apa yang

saya sedang lakukan.

4 & ' %

&;. Saya rasa hampir panic 4 & ' %

&. Saya mudah tersinggung 4 & ' %

&?. @alaupun saya tidak melakukan aktiviti i1ikal, saya sedar akan debaran jantung saya

(contoh degupan jantung lebih cepat)

4 & ' %

'4. Saya rasa takut tanpa sebab 4 & ' %

'&. Saya rasa hidup ini tidak bererti lagi 4 & ' %

S$*0 S80D" J86S !83S$6*0 S#S 'a

/*A*+*6 '

Sila baca setiap kenyataan dan /ulatkan jawapan (skala markah 4, &, ', %, , ;,


12/17

S Sangat idak

"erap pernah

< ; % ' & 4

&. *dakah anda sentiasa merasa terburu-buruB < ; % ' & 4

'. *dakah anda berjalan dengan pantasB < ; % ' & 4

%. *dakah anda jenis bersaingB < ; % ' & 4

. *dakah anda kurang sabar < ; % ' & 4

;. *dakah anda melakukan sesuatu tugas dengan bersungguh-

sungguhB

< ; % ' & 4

. *dakah anda bercakap dengan cepat < ; % ' & 4

?. *dakah anda cuba melakukan lebih dari satu perkara pada satu

masaB

< ; % ' & 4

&4. *dakah anda seorang yang mendesakB < ; % ' & 4

&&. *dakah anda sering mencelah percakapan orang lainB < ; % ' & 4

&'. *dakah percakapan anda mengambil kira perasaan orang lainB < ; % ' & 4

&%. *dakah anda mahu pengiktiraan daripada orang lain < ; % ' & 4

&. *dakah anda makan dengan cepatB < ; % ' & 4

&;. *dakah anda bercita-cita tinggiB < ; % ' & 4

&


13/17

SOAL SELIDIK !A"A DA"A #I$DAK SMS #$

*AHAGIAN )

Sila baca setiap kenyataan dan bulatkan jawapan (skala markah 4, &, ', %, , ;, . /eralih kepada agama dan pengalaman agama untuk membantu dalam

memahami dan menghadapi situasi.

4 & ' % ;

3ingan &?-='

Sederhana =%-?

garis panduan kesihatan mental 2- kpm 2012.doc

Documents