FAKULTI PENDIDIKAN DAN BAHASA

JANUARI 2013

ASAS KEJURUTERAAN AWAM DAN MEKANIKAL

HBLS3103

NO MATRIKULASI : 751018016607001

NO KAD

PENGENALAN

:751018016607

NO TELEFON : 0148272808

EMAIL : noorizanme@yahoo.com

PUSAT

PEMBELAJARAN

:PUSAT PEMBELAJARAN KELANTAN

NAMA TUTOR : EN. HATTA BIN ISMAIL

1

SEKAPUR SIRIH

Assalamualaikum warahmatullahiwabarakatuh,

Allhamdulillah dengan limpah kurni dan izinNya, tugasan HBLS

3103 dapat disapkan seperti yang dikehendaki. Tugasan HBLS3103 ini

dibahagikan kepada 3 soalan. Di mana soalan yang pertama merupakan

kerja amali kayu. Soalan kedua masih lagi dalam bidang Kejuruteraan

Awam, topik perpaipan dan cara penyambungan tanpa pam dan dengan

pam pada bangunan empat tingkat dan sepuluh tingkat. Soalan ketiga

pula dalam bidang Kejuruteraan Mekanikal. Dimana topik yang disentuh

adalah enjin empat lejang suntikan kaberator dan suntikan elektronik.

Pelbagai cabaran yang ditempuhi semasa menyiapkan tugasan

HBLS3103. Bantuan rakan-rakan amat dihargai dalam perkongsian

maklumat. Tidak lupa, Encik Hatta bin Ismail yang banyak memberikan

tunjuk ajar dan idea yang bernas.

Semoga Allah jua yang membalasnya dengan kebaikan…

Sekian terima kasih.

2

Isi kandungan

1. Sekapur Sireh

2. Isi Kandungan

3. Soalan 1: Meja Kopi Mini

a) Lukisan Ortografik

b) Senarai lengkap bahan dan Peralatan

c) langkah kerja

4. Soalan 2: Sistem Bekalan Air

a) Bangunan yang tidak memerlukan sistem pam(Sistem perpaipan bangunan 4 tingkat)

b) Bangunan yang memerlukan sistem pam

(Sistem perpaipan bagi bangunan 10 tingkat)

c) susunatur sistem pam (negative suction head dan

positive suction head)

5. Soalan 3: Sistem Enjin

a) Prinsip, binaan dan komponen utama enjin

menggunakan kaburator dan suntikan bahan api

elektronik

b) kelebihan dan kelemahan sistem suntikan bahan api elektronik berbanding kaburator.

3

Soalan 1(a) : Lukisan Ortografik

4

Soalan 1(b): Senarai lengkap bahan dan alatan

Bahan-bahan

1. Papan Lapis

Papan lapis diperbuat daripada beberapa lapisan kayu nipis yang dipanggil venier.

Bilangan lapisan dan tebalnya adalah ganjil sama ada tiga, lima ataupun tujuh. Lapisan

diglu dengan arah ira bertindihan bersudut tepat antara satu sama lain.

i. Papan lapis (20mm X 370mm X 480mm) 1 keping

ii. Papan lapis (20mm X 330mm X 220mm) 2 keping

2. Beroti

5

Beroti adalah kayu yang mempunyai ketebalan dari 38mm hingga 100mm, lebar dari

75mm hingga 150mm dan panjang di antara 3m hingga 5m. Dalam sesuatu pembinaan

rumah atau bangunan kediaman ianya digunakan untuk dijadikan gelegar, kekuda

bumbung dan rasuk.

i. Beroti (25mm X 50mm X 400mm) 4 keping

3. Paku

Paku adalah sejenis bahan pemasangan yang kerap digunakan kerana ia mudah diperolehi

dan harganya berpatutan. Kebanyakan paku diperbuat daripada keluli lembut. Paku jenis

besi bergalvani sesuai digunakan pada tempat-tempat yang terdedah tanpa dibuat

kemasan.

Jenis Paku saiz Paku

6

4. Kertas Las

Kertas las seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 3.7 digunakan untuk melicinkan

permukaan kayu sebelum bahan penyudah atau selepas bahan penyumbat digunakan. Ia

dijual dalam bentuk keping berukuran 22cm × 27cm.

5. Syelek

Syelek merupakan kemasan yang lazim digunakan pada kayu. Syelek ialah resin asli

yang dihasilkan dari tahi serangga bernama lac bug yang hidup atas dahan ranting sejenis

pokok yang terdapat di Asia Tenggara. Resin syelek larut di dalam alkohol-methylated

spirit. Syelek didapati sebagai serpihan yang perlu dilarutkan di dalam alkohol untuk

digunakan, ataupun dibeli secara bancuh siap. Syelek yang telah dilarutkan hendaklah

7

disimpan di dalam bekas kaca. Jika disimpan di dalam tin, warna syelek akan menjadi

gelap

Alatan Tangan

1. Pita Ukur

Pita pengukur diperbuat daripada plastik atau keluli.Panjang pitapengukur yang biasa

dapat dilihat ialah antara 2.0 meter hingga 8.0meter.Kegunaan pita pengukur ialah untuk

mengukur jarak yangpendek serta panjang.Pita pengukur juga boleh digunakanuntuk

memindahkan ukuran

2. Sesiku

-menguji sesuatu permukaan bersudut tepat dan kerataan permukaan kayu

-menguji kepersegian kayu

8

3. Tolok penanda

- Menanda ukuran tebal dan lebar kayu

- Taji (menanda permukaan kayu)

4. Pembaris Keluli

-mengukur dan memindahkan-membina garisan lurus padapermukaan

-menguji kerataan permukaan

9

5. Apit G

-mengapit kayu ketika proses mengglukan dua kepingan kayu.

-memegang kayu yang hendak digerudikan, dipahat, atau digergajikan.

6. Gergaji Tangan (gergaji kerat)

Gergaji kerat digunakan khas untukmengerat kayu secara melintang ira kayu

10

7. Gergaji Lengkung Halus

Digunakan untukmembuat lengkung yangsempit pada papan nipispada bahagian dalam

dan luar.

8. Tukul Kuku Kambing

Digunakan untuk mengetuk dan mencabut paku

11

9. Kikir Parut

- Untuk meratakan permukaan kayu

- Untuk membentuk lengkuk pada penjuru kayu.

10. Ragum Meja

12

Untuk memegang benda kerja semasa ianya dikerjakan.

Soalan 1(c) : Huraian langkah kerja membuat meja kopi mini bermula dari penyediaan

bahan, penyambungan dan kemasan,

Projek Meja Kopi Mini

13

Lukisan Terlerai

14

Langkah-langkah

1. Fahamkan lukisan projek, kemudian sediakan bahan dan peralatan yang diperlukan.

Rujuk soalan 1 (b).

15

A

BC

D

E

F

G

2. Ukur dan tanda kayu lapis dan beroti dan potong mengikut ukuran yang diberi

3. Potong kayu bahagian A dan F dan membuat lengkung berdiameter 130mm dan 80 mm

dengan menggunakan gergaji lengkung halus

16

4. Potong beroti B,C,D dan E dengan gergaji tangan (gergaji kerat).

17

5. Licinkan kepingan kayu lapis dan beroti.

6. Sambungkan bahagian A dengan bahagian B, C, D dan E dengan menggunakan paku.

18

7. Kemudian sambungkan pula bahagian F dengan A, B, C, D dan E menggunakan paku

8. Setelah itu, sambungkan pula bahagian G dengan menggunakan paku.

19

9. Akhir sekali, kita membuat kemasan dengan menyapu syelek.

SOALAN 2

Soalan 2(a): Bangunan yang tidak memerlukan sistem pam (bangunan 4 tingkat)

Proses menyalurkan air kepada pengguna memerlukan satu sistem agihan lengkap yang

merangkumi paip utama, paip perkhidmatan, paip agihan, pili air, meter, tangki simpanan (paip

limpahan dan cucian) dan injap.

Bekalan ke bangunan berbilang tingkat pemasangan meter pukal (bulk meter) digunakan. Bagi

unit rumah kediaman, meter individu digunakan di setiap tingkat. Biasanya tekanan dalam paip

awam tidak mencukupi untuk sampai ke tangki simpanan. Oleh itu sistem pam diperlukan.

Namun begitu, bangunan yang melebihi 10 tingkat (30m) tangki pecah tekanan atau injap

mengurangkan tekanan ( PRV ) perlu dipasang.

Bagi bangunan kediaman empat tingkat tanpa pam, air dari paip perkhidmatan akan dihantar ke

tangki individu yang berada di setiap kediaman masing-masing. Dari tangki individu ini, ia akan

diagihkan kepada paip pengguna di setiap kediaman. Bagi bagunan tanpa pam, meter individu

boleh diletakkan di luar. Pam tidak digunakan kerana kawasan ini mempunyai tekanan yang

boleh mencapai ke aras tinggi bangunan.

20

Rajah sistem bagunan empat tingkat

Penggunaaan tangki simpanan dapat menjamin bekalan air bagi sekurang-kurangnya sehari jika

paip utama tidak membekalkan air. Seterusnya, ini dapat memenuhi kehendak segera contohnya

apabila berlaku kebakaran, air dari tangki terus dapat digunakan dan dalam masa yang sama air

terus memenuhi tangki.

Sekiranya bekalan air panas diperlukan untuk sesebuah rumah, maka bekalan untuk tangki air

panas boleh didapati daripada tangki simpanan. Ini dapat mengurangkan keperluan injap

keselamatan (safety valve requirement). Kedudukan Tangki Air dan Pemasangannya mestilah

mempunya ruang yang cukup besar untuk melakukan kerja-kerja pembaikan dan pembersihan

dan juga untuk menukarkan tangki-tangki itu apabila berlaku kerosakan atau lain-lain masalah.

Tiap-tiap tangki mesti mempunyai paip amaran/paip limpah, di mana air akan keluar apabila

injap bola rosak.

Bagunan ini menggunakan sistem gravity. Di mana air disalurkan dari tempat tinggi ke tempat

rendah dengan menggunakan daya graviti. Loji pembersihan air dibina di atas tapak yang

arasnya terletak lebih tinggi daripada pengguna.

21

m

METER INDIVIDU

TANGKI SIMPANAN

PAIP JBA/PBA

SELENGGARAAN OLEH JBA/PBA

SELENGGARAAN OLEH PEMILIK

SHOWER

WATER CLOSET

KITCHEN TAP

Tekanan perlu dikawal supaya tidak terlalu tinggi atau terlalu rendah sehingga merosakkan

sistem agihan. Kerugian turus akan merendahkan tekanan air. Fenomena ini akan menyebabkan

pengguna di bahagian hujung sistem agihan menerima tekanan yang kurang daripada pengguna

di bahagian awal sistem.

Proses peningkatan semula tekanan dapat dilakukan seberapa banyak kali yang diperlukan selagi

kuantiti air mencukupi.

Soalan 2 (b): Bangunan yang memerlukan sistem pam (bangunan 10 tingkat)

Bagi bangunan 10 tingkat tangki pecahan atau injap mengurangkan tekanan diperlukan bagi

mengelakkan pepasangan mengalami kerosakan akibat tekanan tinggi. Meter inidividu masih

dipasang di setiap tingkat. PBA hanya membaca meter putar (bulk meter) dan selenggara

sehingga meter pukal sahaja. Bangunan 10 tingkat, biasanya tekanan dalam paip awam tidak

mencukupi untuk sampai ke tangki simpanan. Oleh sebab itu, sistem digunakan.

22

Rajah: Bangunan 10 tingkat yang menggunakan sistem pam

23

21

Tangki Pecah Tekanan

Meter Individu

Injap Sekat Hala

Paip awam

Meter air pukal

pam

Tangki Sedutan

Vent pipe

( air bleeding pipe)

Tangki simpanan 1 dan 2

Tempoh masa mengepam bangunan pejabat dan bangunan kediaman adalah berbeza. Bagi

bangunan pejabat tidak melebihi 8 jam. Manakala, bangunan kediaman pula ia tidak melebihi 12

jam. Pam tunggu sedia dengan jumlah yang sama, di mana 2 set pam desediakan dengan 100%

‘standby’. Sistem pam ini, dikawal secara automatik. Di mana, sistem elektrod digunakan untuk

mengesan paras air dalam tangki apabila ia rendah dan mengerakkan pam. Bangunan yang

menggunakan sistem pam perlu menyediakan tanki sedutan. Saiz tanki sedutan ini mestilah

bersaiz 13

daripada saiz tangki simpanan. Rumah pam perlu disediakan dan bekalan elektrik juga

diperlukan untuk menghidupkan pam. Susunatur sistem pam pada bangunan 10 setingkat

mempunyai dua cara susunatur iaitu negative suction head dan positif suction head. Positive

suction head adalah disyorkan pada bangunan yang menggunakan sistem pam. Ini adalah kerana

negative suction head mempunyai masalah kerosakan ‘footvalve’ dan ‘priming’ apabila pam

hendak dihidupkan.

Soalan 2 ( c ): Lukiskan dua jenis susunatur sistem pam (negative suction head dan positive suction head)

Negative Suction Head

24

Aras air tinggi

Injap sluis

Pam

Injap sekat hala

Paip penghantaran

Foot Valve

Positive Suction Head

25

Injap sluis

Pam

Injap sekat hala

Paip penghantaran

Aras air tinggi

Soalan 3

Soalan 3 (a): prinsip, binaan dan komponen-komponen utama sistem suntikan bahan api elektronik dan kaburator.

i. Kaburator

Karburator adalah sejenis alat yang digunakan bagi mencampurkan bahan api petrol

dengan udara dengan kadar yang betul bagi kegunaan enjin pembakaran dalaman. Ia

pernah digunakan secara meluas pada kereta sehingga dekad 1990-an apabila ia

digantikan dengan sistem suntikan bahan api yang lebih cekap. Kini, hampir kesemua

kereta model terkini serta kebanyakan model motosikal besar menggunakan suntikan

bahan api manakala karburator kini hanya digunakan pada enjin-enjin kecil seperti

pemotong rumput serta pada motosikal kecil. Bahan api yang dipam akan terus masuk ke

karburator dan ditakung di dalam kebuk apung. Di dalam kebuk apung terdapat beberapa

komponen lain seperti injap yangmengawal kemasukan bahan api ke karburator,

pencekik, injap pendikit, jet utama, jet pemelahuan dan penapis bahan api. Di bahagian

luar karburator terdapat komponen pelaras karburator, iaitu skru pelaras angin dan skru

pelaras bahan api. Skru pelaras bahan api digunakanuntuk melaras kuantiti bahan api.

Manakala skru pelaras angin digunakan untuk melaras jumlah kemasukan angin yang

akan dicampurkan dengan bahan api pada nisbah yang diperlukan mengikut kehendak

dan keadaan enjin.

26

Prinsip Karburator

Karburator berfungsi menggunakan Prinsip Bernoulli iaitu bergantung kepada tekanan

udara rendah dalam karburator hasil daripada kelajuan luruan udara ke rongga masukan

enjin untuk menarik bahan api untuk dicampurkan bersama-sama udara. Lebih laju luruan

udara masuk, lebih rendah tekanan udara di dalam karburator serta lebih banyak bahan

api dapat ditarik untuk dicampurkan dengan udara, dan seterusnya kelajuan enjin akan

bertambah hasil penambahan campuran udara bahan api. Kebanyakan enjin kereta

berkarburator hanya menggunakan satu sahaja karburator tetapi motosikal serta kereta

lumba pula menggunakan berbilang karburator mengikut bilangan silinder. Namun

begitu, di dalam sistem suntikan bahan api pula, kebanyakan kenderaan mempunyai

berbilang pemancit bahan api mengikut bilangan silinder.

Komponen-komponen utama kaburator

27

Sebuah karburator asas terdiri daripada beberapa bahagian berikut:-

1. Takungan bahan api

Menerima bahan api dari tangki minyak

2. Venturi

Bahagian aliran udara paling sempit bertujuan meningkatkan kelajuanluruan udara

bagi menghasilkan tekanan udara paling rendah pada bahagian berkenaan bagi

menarik bahan api keluar melalui jet utama. Biasanya saiz venturi adalah tetap, tetapi

karburator injap gelungsur pula mempunyai satu injap gelungsur boleh laras yang

mengawal saiz venturi.

3. Jet utama

Laluan keluar utama bahan api ke venture iaitu alirannya dikawal oleh tekanan rendah

pada venturi, tetapi pada sesetengah karburetor terutamanya jenis injap gelungsur

pula jarum pada injap gelungsur turut mengawal bukaan jet utama.

4. Jet melahu

Saluran sempit bagi menyalurkan udara dan bahan api semasa kelajuan melahu iaitu

semasa injap pendikit tertutup.

5. Injap pendikit

Terletak di bahagian hujung saluran udara karburator, injap pendikit mengawal

bukaan saluran udara selepas venturi bagi mengawal aliran campuran udara-bahan api

ke enjin dengan itu injap pendikit turut mengawal kelajuan enjin secara langsung.

Injap pendikit disambungkan ke injak pendikit ataupun genggam pendikit bagi

membolehkan pemandu kereta atau penunggang motosikal mengawal kelajuan enjin.

Biasanya injap pendikit terdiri daripada injap rerama tetapi dalam sesetengah

28

karburator injap gelungsur, injap gelungsur itu sendiri turut bertindak sebagai injap

pendikit.

6. Injap pencekik

Terletak di bahagian pangkal saluran udara karburetor sebelum venturi, injap

pencekik menyekat aliran udara bagi menghasilkan campuran udara- bahan api yang

lebih kaya agar enjin lebih mudah dihidupkan semasa sejuk. Injap pencekik dikawal

sama ada menggunakan tombol pencekik secara manual ataupun dengan

menggunakan mekanisme automatik.

ii. Sistem Bahan Api Elektronik (EFI)

Suntikan bahan api atau pancitan bahan api adalah sistem kenderaan yang bertugas

mengangkut bahan api ke kenderaan selain daripada penggunaan karburetor. Dua jenis

suntikan bahan api yang paling lazim dalam sistem suntikan bahan api petrol dan diesel.

Suntikan bahan api membawa bahan api bertekanan tinggi dan menyemburkannya

menjadi titisan halus ke ruang rongga masukan (bagi kes enjin petrol) ataupun secara

terus ke dalam kebuk pembakaran (bagi kes enjin diesel) untuk menambah luas

permukaan cecair bahan api bagi pembakaran yang lebih cekap. Sebelum ini, kebanyakan

enjin petrol menggunakan karburator tetapi sekarang boleh dikatakan hampir kesemua

model kereta terkini menggunakan suntikan bahan api manakala karburator hanya

digunakan pada enjin-enjin yang kecil seperti pada motosikal.

29

Prinsip EFI

Fuel – Campuran Udara

Komposisi campuran bergantung kepada nisbah berat dalam enjin udara dan bahan api.

Penggunaan bahan api yang terendah diperolehi pada nisbah 15 kg udara dan 1 kg bahan

api iaitu untuk pembakaran 1 liter bahan api hingga 15 kg udara. Nilai sebenar nisbah ini

(secara teori yang diperlukan untuk pembakaran yang lengkap) adalah dipanggil nisbah

stoikiometri dan 14,7:1.

Dari Gas

Pembakaran yang tidak lengkap bahan api dalam silinder enjin menyebabkan

pembebasan bahan berbahaya dalam gas ekzos. Oleh kerana pembakaran yang lengkap

adalah mustahil, walaupun dalam kes lebihan oksigen, untuk mengurangkan pencemaran

udara harus di optimumkan komposisi gas ekzos enjin pembakaran dalaman. Semua

kehendak-kehendak formal untuk menghadkan pelepasan bahan berbahaya dalam gas

ekzos pada masa yang sama mengambil kira keadaan mengekalkan penggunaan bahan

30

api yang kecil, serta kuasa optimum dan prestasi gerakan. Selain sejumlah besar

komponen dengan sifat-sifat neutral gas ekzos enjin petrol mengandungi bendasing,

yang pada kepekatan yang tinggi berbahaya bagi alam sekitar. Berbahaya kepada alam

sekitar adalah komponen gas ekzos yang berikut: karbon monoksida (CO), nitrus oksida

(NO) dan hidrokarbon (CH). Kepekatan minimum CO, IS dan NO pada nisbah udara /

bahan api yang optimum adalah matlamat paling penting motor.

Komponen – Komponen Utama Suntikan Bahan Api

a) Pemancit bahan api

b) Pam bahan api

c) Pengawal tekanan bahan api

d) ECU -Unit kawalan enjin;mengandungi sebuah komputer digital kecil

untuk  berkomunikasi dengan penderia serta mengawal keluaran.

e) Gumpalan pendawaian

f) Pelbagai pengesan

i. Kedudukan engkol/sesondol:Penderia kesan Hall

ii. Aliran udara:Pengesan MAF

iii. Kandungan oksigen di dalam gas ekzos:Pengesan oksigen

iv. Kedudukan pendikit: Pengesan kedudukan pendikit

v. Suhu bendalir penyejuk: Pengesan suhu bendalir penyejuk (bagi melaras kuantiti

suntikan bahan api semasa enjin sejuk)

vi. Ketukan enjin: Pengesan ketukan (bagi melaras pemasaan sistem penyalaan

sekiranya berlaku ketukan pada enjin)

31

Sistem Kawalan Bahan Api Elektronik (EFI)

Sistem kawalan bahan api elektronik mengunakan pelbagai penderia untuk mengesan

keadaan enjin dan kenderaan. ECU mengunakan maklumat daripada penderia – penderia

ini untuk mengira isipadu pancitan bahan api yang diperlukan oleh kenderaan tersebut.

Sistem kawalan bahan api elektronik boleh dibahagikan kepada 2 jenis iaitu L – EFI dan

D – EFI.

32

L bermaksud Luft atau udara di dalam bahasa Jerman. Di dalam sistem ini ECU

mengukur kadar udara yang masuk samada secara jisim atau isipadu bagi menentukan

kadar pancitan yang diperlukan manakala D bermaksud Druck atau tekanan di dalam

bahasa Jerman. Di dalam sistem ini ECU mengukur kadar tekanan yang terhasil di dalam

intake manifold untuk menentukan kadar pancitan bahan api yang diperlukan.

33

Soalan 3 (b): Kelebihan dan kelemahan sistem suntikan bahan api elektronik berbanding

kaburator.

Kelebihan EFI;

i. Keluaran kuasa

ii. Kecekapan bahan api

iii. Keluaran asap yang bersih

iv. Keupayaan bagi menggunakan bahan api alternatif

v. Kebolehpercayaan

vi. Pemanduan dab operasi yang lebih lancer

vii. Kos asas

viii. Kos penyelenggaraan

ix. Keupayaan diagnosis

34

Kelemahan EFI;

i. Mempunyai sistem yang rumit

ii. Memerlukan kos yang tinggi untuk memasangnya

iii. Penyelenggaraan sistem suntikan bahan api adalah berbahaya disebabkan tekanan bahan

api yang tinggi. Semasa enjin baru sahaja dimatikan pun tekanan tinggi dalam sistem

bahan api masih ada lagi. Tekanan berlebihan ini mesti dilrgakan terlebih dahulu sebelum

memulakan apa-apa kerja sevis suntikan bahan api, terutamanya enjin diesel yang

menggunakan tekanan cecair bahan api yang lebih tinggi daripada enjin petrol. Tekanan

cecair yang tinggi ini boleh menyebabkan kecederaan akibat cecair bertekanan tinggi

yang boleh menembusi kulit.

Rujukan

35