CIRI-CIRI MASYARAKAT PLURALISTIK

1.1 LATAR BELAKANG.

Dipercayai petempatan penduduk di Tanah Melayu wujud sejak sebelum tahun

3000 S.M. Penduduk bumiputera tinggal di kampung-kampung di tepi laut dan muara

serta lembah sungai. Lazimnya kampung mempunyai unit sosial dan pentadbiran

tersendiri. Corak petempatan pula akan menentukan aktiviti ekonomi yang tertumpu

kepada pertanian.

Dari segi sejarah kedatangan penghijrah ke Tanah Melayu pendatang luar

bukanlah satu perkara asing. Ini akibat aktiviti perdagangan. jumlah kedatangan

pedagang tidak begitu ramai dan petempatan yang diwujudkan juga tidak banyak. Pada

abad ke-6 dan ke-7, terdapat beberapa petempatan orang India di Kedah. Pada abad

ke-13 dan 14 pedagang-pedagang Islam pula memainkan peranan. Ramai antara

mereka yang memainkan peranan penting bukan sahaja dalam bidang perdagangan

tetapi juga politik. Terdapat orang Islam Arab dan India yang bersemenda dengan

orang Melayu. Di kalangan orang Cina pula terdapat sekumpulan kecil yang dikenali

sebagai "Baba Cina". Pusat-pusat utama "Cina Baba" ialah di Melaka dan Pulau

Pinang. Walaupun pada amnya mereka mengikut cara hidup orang . Cina tetapi mereka

juga dipengaruhi cara hidup Melayu clan adat tempatan. Bahkan pada peringkat awal

ramai antara mereka yang berkahwin dengan wanita tempatan.

Jumlah kedatangan penghijrah luar bertambah ramai pada zaman penjajahan

British. Ini bermula di Negeri-Negeri Selat dan kemudian ke Perak, Selangor clan

Negeri Sembilan. Adalah jelas masyarakat majmuk Tanah Melayu kesan peninggalan

penjajahan yang menggalakkan penghijrahan kerana kepentingan ekonomi.

Masyarakat majmuk wujud kerana masyarakat berkelompok mengikut kaun. Mereka

berbeza dari segi budaya, bahasa, agama dan kegiatan ekonomi.

3

Mengikut J.S. Furnivall yang membuat kajian di Burma dan jawa mendapati

masyarakat majmuk terdiri daripada pelbagai kaum. Setiap komuniti tinggal

berkelompok mengikut kaum dalam unit politik yang sama. Setiap kelompok

mengamalkan agama, adat resam, bahasa, pemikiran, kerjaya dan cara hidup sendiri.

Perhubungan mungkin wujud antara satu sama lain tapi hanya di pasar atau kedai

ketika menjalankan urusan jual beli. (Sejarah Malaysia (1800-1963).1986:170)

4

1.2PENDAHULUAN

Sebelum abad kesembilan belas lagi kita dapati negeri-negeri melayu mempunyai

penduduk berbilang kaum. Kita semua tabu sejak dahulu lagi terdapat kaum lain seperti

India, China dan Arab hidup bersampingan dengan masyarakat tempatan. Kebanyakan

mereka mungkin tidak tetap tinggal di sine tetapi sebilangan yang menetap dengan

senang meresap dan menjadi sebahagian masyarakat tempatan. Dengan itu negara

kita telah sedia mempunyai masyarakat berbilang kaum.

Masyarakat Malaysia seringkali disebutkan sebagai masyarakat majmuk.

Masyarakat majmuk mempunyai dua ciri dasar. Yang pertama penduduk dalam

masyarakat itu terdiri daripada dua bangsa atau lebih dan hubungan di antara satu

bangsa dengan yang lain tidak rapat. Pernah disebutkan oleh seorang pegawai

Inggeris, J.S. Furnivall, bahawa dalam masyarakt majmuk, penduduk-penduduk yang

terdiri daripada berbagai bangsa `bercampur gaul tetapi tidak bercantum. Masyarakt

Malaysia terdiri daripada berbagai bangsa iaitu Melayu, Cina, dan India. Setiap kaum itu

mempunyai keperibadian budaya yang tersendiri bahasa masing-masing tidak sama;

adat resam masing-masing juga tidak sama; dan sebilangan besar anggota-anggota

setup kaum mempunyai ugama sendiri.

Kita mula mempunyai masyarakat majmuk apabila golongan mendatang ini mula

mengukuhkan kedudukannya dan mengekalkan identitinya. Mereka ini berlainan

daripada pendatang awal kerana mereka mengelak daripada meresap ke dalam

masyarakat tempatan dan dengan itu muncullah masyarakat majmuk di negara kita

dengan masalah-masalahnya yang perlu kita hadapi hari ini. Tentulah banyak perkara

yang menimbulkan keadaan ini. Mungkin ini disebabkan kesan dasar pemerintahan

Inggeris atau pun sikap kaum mendatang itu sendiri.

5

1.3 PANDANGAN DAN CIRI-CIRI MASYARAKAT PLURALISTIK.

Masyarakat majmuk adalah kawasan penempatan yang terpisah antara satu etnik

dengan etnik dengan etnik-etnik yang lain, perbezaan kegiatan ekonomi yang mana satu-satu

kegiatan ekonomi itu dimonopoli oleh kumpulan etnik, sedikit sekali jumlah perkahwinan campur

dan parti-parti politik yang berlandaskan kaum. Furnivall, menyatakan masyarakat Malaysia

sebagai masyarakat majmuk atau plural society.

(Furnivall, 1956:313)

Furnivall, 1948 dalam bukunya “Colonial Policy dan Practise” menerangkan sifat-sifat

utama masyarakat majmuk. “Di Burma, seperti juga Jawa, perkara pertama yang mungkin

menarik perhatian pelawat ialah campuran pelbagai jenis manusia – keturunan Eropah, Cina,

India dan orang pribumi. Dalam pengertian khusus mereka adalah campuran kerana mereka

hanya bergaul bukannya bergabung secara padu. Setiap kelompok mempunyai agama yang

tersendiri, buadaya dan bahasa yang tersendiri, idea dan cara yang tersendiri. Mereka bertemu

sebagai individu, tetapi hanya di pasar-pasar, iaitu untuk membeli atau menjual barang.

Terwujudnya satu masyarakat majmuk, dengan bahagian-bahagian komuniti yang berlainan

hidup secara berdampingan, tetapi berasingan dalam unit politik yang sama. Malahan dalam

bidang ekonomi pun terdapat pembahagian kerja mengikut ras.

(John Rex, 1985:19)

Pluralisme ialah satu proses di mana orang berlatarbelakangkan budaya yang berlainan

hidup bersama secara harmonis, membenarkan ekspresi cara-cara hidup mereka yang distinkrif

di dalam suatu keadaan yang selaras dengan kebajikan nasional.

(Vander Zanden, 2008)

6

Apabila merujuk pada pandangan penulis lain, Masyarakat plural boleh

didefinisikan sebagai masyarakat berbilang kaum atau masyarakat yang mengandungi

beberapa kaum yang berlainan asal keturunan, bahasa, kebudayaan, adat resam,

amalan dan kepercayaan. Masyarakat berbilang kaum hidup secara berasingan tetapi

di bawah sistem politik yang sama.

Aspek yang perlu diberikan penekanan adalah asal keturunan yang berlainan,

bahasa yang berlainan, kebudayaan yang berlainan , adat resam yang berlainan,

amalan dan kepercayaan yang berlainan.

1.3.1 ASAL KETURUNAN YANG BERLAINAN

Orang Melayu boleh ditafsirkan sebagai penduduk asal Tanah Melayu di mana

nenek moyangnya datang dari Indo-China atau Yunnan lebih 3500 tahun dahulu.

Namun, penduduk Melayu kini sebenarnya lebih ramai ekoran kemasukan beberapa

lagi kelompok masyarakat Melayu dari kepulauan lain ke Tanah Melayu. Sejak abad ke-

9 lagi telah berlaku penghijrahan beramai-ramai masyarakat Melayu Indonesia ke

Tanah Melayu. Penghijrahan ini berlaku ekoran kedudukan ekonomi, politik dan sosial

yang semuanya boleh menjamin keselesaan mereka.

“Etnik Cina dan India yang berhijrah ke Malaysia masih mengekalkan cara hidup,

budaya, organisasi social dan status politik mereka. Di sebelah pihak yang lain, etnik Melayu

masih terpinggir di kampong dan tidak mengikut perubahan ekonomi yang diperkenalkan oleh

British. Justeru itu, etnik Melayu tidak menyediakan tenaga tenaga buruh yang dikehendaki oleh

pembangunan ekonomi yang diperkenalkan oleh penjajah British. Keengganan etnik Melayu

untuk turut serta sebagai tenaga buruh untuk membantu perkembangan ekonomi British itu

telah dijadikan alas an untuk mengambil etnik Cina dan India”. (Freedman, 1960)

Sebelum, kedatangan British, bilangan masyarakat Cina adalah terlalu kecil dan

kebanyakannya bekerja sebagai peniaga sahaja. Penghijrahan masuk masyarakat Cina

secara beramai-ramai berlaku selepas pengambilan Pulau Pinang oleh British dari

tangan Sultan Kedah pada tahun 1786, pengambilalihan Singapura dari tangan Sultan

Johor pada tahun 1819 dan selepas penubuhan Negeri-negeri Selat pada tahun 1826.

7

”tanpa orang Cina negeri-negeri Melayu akan terus berada dalam kemunduran dan

kemskinan. Orang Cina amat rajin bekerja membuka tanah-tanah baru. Mereka bekerja dalam

perusahaan-perusahaan yang menuntut tenaga kerja yang amat sukar seperti membuat kayu

arang dan memotong kayu sebagai tukang rumah, tukang membuat peralatan-peralatan dan

penyusun batu-bata, peruncit dan pedagang. Sbagai kontraktor-kontraktor mereka membina

jalan raya, landasan kereta api, jambatan dan bangunan kerajaan. Mereka membina dan

memberikan warna kepada kehidupan bandar dan sebahagiannya adalah pelombong-

pelombong bijih yang gigih dan tidak kurang juga yang bekerja di ladang-ladang getah. Justeru

itu, tidak ada orang yang boleh menafikan sumbangan orang Cina terhadap pembangunan

ekonomi Malaysia, kerana hasil jerit-payah meraka itu kini dapat dinikmati oleh rakyat Malaysia

seluruhnya.” (Morgan, 1946)

Hubungan terawal telah bermula sejak abad pertama Masihi apabila penganut

Hindu-Buddha menyebarkan agama mereka di Nusantara. Hubungan seterusnya

kelihatan pada zaman Kesultanan Melayu Melaka apabila pedagang-pedagang India

berniaga di pelabuhan Melaka. Penghijrahan masyarakat India ke Tanah Melayu

berlaku secara besar-besaran mulai tahun 1840-an. Kebanyakan buruh India datang

dari selatan India. Buruh-buruh India bermula sebagai pekerja di ladang-ladang tebu

dan kopi di Seberang Perai.

Orang India juga menyumbang dalam kemajuan Tanah Melayu. Orang India yang

berpendidikan Inggeris datang ke Tanah Melayu sebagai tenaga pengajar di sekolah-sekolah

Inggeris yang mula dibuka. Mereka juga memberikan sumbangan sebagai pekerja sektor

awam, doktor perubatan, guru-guru yang berpengalaman dan peguam-peguam. Kita mengakui

sumbangan etnik India terutama sebagai guru sekolah dan doktor perubatan kerana dari sudut

kemajuan Barat mereka dinikmati lebih dahulu daripada kita di Malaysia ini. (Morgan, 1946)

8

1.3.2 AGAMA DAN KEPERCAYAAN YANG BERLAINAN

Penduduk Melayu ketika itu hidup dengan agama dan kebudayaan mereka

tersendiri, malahan amalan mereka ini tidak terjejas walaupun dengan kemasukan

buruh-buruh Cina dan India. Fenomena ini berlaku kerana tidak wujud percampuran

yang ketara antara ketigatiga kaum tadi lantaran ciri-ciri pemisahan yang ketara di

peringkat awal, terutama dari segi penempatan dan amalan ekonomi masing-masing.

Dalam agama Islam, al-Quran dijadikan sebagai asas perundangan yang utama

bersama-sama dengan nasihat daripada Nabi Muhammad. Islam ialah agama yang

paling meluas dianuti di Malaysia dengan memperlihatkan peningkatan perkadaran

daripada 58.6% pada tahun 1991 kepada 60.4% pada tahun 2000. Islam mentafsirkan

bentuk-bentuk hubungan yang berlaku dalam hidup manusia. Dalam hubungan

manusia dengan Allah, Allah telah menciptakan segala-galanya untuk kebahagiaan

manusia. Oleh itu, manusia dicipta bertujuan untuk menghambakan diri kepada Allah

dan beribadat kepada-Nya. (Sejarah Malaysia.2000:216)

Antara agama atau kepercayaan yang diamalkan oleh masyarakat Cina ialah

fahaman Taoisme. Taoisme merupakan sistem falsafah clan keagamaan Cina.

Pengaruh Taoisme amat meluas. Kepercayaan ini telah memperkaya ajaran

Confucianisme dan membantu memperluas ajaran agama. Buddha Berta memberikan

semangat, inspirasi dan panduan akhlak kepada. orang-orang Cina.(Sejarah

Malaysia.2000:217).

Agama yang paling banyak dianuti oleh masyarakat India ialah agama Hindu.

Agama ini agak berbeza berbanding dengan agama lain kerana ia tidak mempunyai

pengasas. Setiap penganut Hindu perlu sentiasa menyesuaikan diri untuk hidup demi

masyarakatnya dan berusaha memuaskan hati nenek moyang dan tuhan-tuhannya.

Sebagai balasan, tuhan-tuhan akan menjauhkan mereka daripada penyakit dan

sebarang bencana, memanjangkan usia dan membantu mereka menewaskan musuh

dalam sebarang peperangan.(Sejarah Malaysia.2000:219).

9

1.3.3 KEBUDAYAAN DAN ADAT RESAM YANG BERLAINAN

Dua jenis adat yang menjadi amalan penduduk Melayu di Tanah Melayu ialah

Adat Perpatih dan Adat Temenggung. Adat Perpatih diamalkan oleh masyarakat

melayu di Negeri Sembilan. Adat ini menekankan konsep demokrasi dan muafakat.

Raja bukan berkuasa mutlak. Dalam adat ini juga, pewarisan harta pusaka diutamakan

kepada anak perempuan. Adat Temenggung menjadi amalan masyarakat Melayu

seluruh Semenanjung, kecuali Negeri Sembilan.

Adat ini menekankan pemerintahan raja mutlak dan keutamaan kepada kaum

lelaki. Selain itu, adat ini turut mendapat pengaruh yang banyak daripada agama Islam.

Perayaan-perayaan keagaman agama islam adalah Aidilfitri, Aidiladha, Nuzul Qur’an,

Maulud Nabi, dan Awal Muharam. Antara Muzik dan tarian masyarakat melayu adalah

wayang kulit, Mak Yong, Kuda Kepang, Menora dan Joget Gamelan.

Adat Perkhawinan masyarakat melayu adalah merisik, bertunang, pelamin dan

bersanding. Jenis pakaian tradisional sarung, Pakaian Cik Siti Wan Kembang, Pakaian

Puteri Perak, Baju Kurung Teluk Belanga, Baju Kebaya Labuh dan Baju Riau Labuh.

Dari segi perayaan, masyarakat Cina mempunyai beberapa perayaan yang

disambut dalam satu tahun. Antaranya, adalah Tahun Baru Cina, perayaan ini lebih

mengutamakan perjumpaan keluarga yang diadakan menjelang hari tersebut.

Masyarakat Cina memastikan sebelum perayaan ini menjelang, hutang-hutang dibayar

clan semua akaun ditutup. Perayaan Chap Gob Mei, ini diraikan pada hari ke-15

selepas tahun baru yang juga merupakan hari terakhir sambutan Tahun Baru Cina.

Selain itu, Perayaan Ching Ming diraikan pada hari terakhir bulan kedua dalam 1

tahun lunar. Pada hari ini, kaum keluarga melawat kubur nenek moyang untuk

dibersihkan clan bersembahyang. Seterusnya, Perayaan Hantu Lapar ini diraikan pada

hari ke-15 dalam bulan ketujuh.Perayaan ini lebih popular di Pulau Pinang. Selain itu,

Perayaan Kuih Bulan diraikan sempena mengingati kejayaan kumpulan pemberontak

yang menentang pemerintahan kerajaan Mongol pada abad ke-14 di negara China.

10

Dari segi pakaian, masyarakat Cina kini kebanyakannya telah menggunakan

pakaian moden yang bercirikan Barat. Namun, pakaian tradisi golongan wanita Cina

masih digunakan sehingga kini. Salah satu darinya ialah 'samfoo'. 'Samfoo' terdiri

daripada kombinasi blaus dan seluar. Pakaian ini lebih kerap digunakan oleh golongan

tua. Sejenis lagi ialah 'cheongsam'. Dari segi makanan, makanan asas masyarakat

Cina di negara ini ialah nasi. Namun, jenis makanan utama terdiri daripada masakan

Kantonis, Hokkien dan Szechuen.

Masyarakat India juga mempunyai berbagai-bagai perayaan. Tiga jenis perayaan

utama ialah Deepavali, Thaipusam dan Thai Ponggal. Perayaan Deepavali ini dipanggil

perayaan lampu. Diraikan dalam bulan ‘Kartikai’ dalam agama Hindu. Seterusnya,

perayaan thaipusam ini sering diraikan secara besar-besaran di kuil-kuil yang terkenal.

Perayaan Thai ponggal merupakan perayaan penuai atau petani. Selain itu, terdapat

beberapa perayaan lain yang diraikan di kuil-kuil tertentu di seluruh negara.

Pakaian tradisi kaum wanita ialah sari, iaitu sejenis pakaian daripada kain

sepanjang enam ela yang dililitkan di keliling badan dan dipakai bersama dengan

sehelai blaus. Pakaian tradisi kaum lelaki pula digelar dhotis, iaitu sejenis kain berwarna

putih. Kaum lelaki juga mengenakan vesti atau kurta, iaitu pakaian putih untuk ke kuil

atau perayaan tertentu. Makanan masyarakat India di negara ini ialah nasi ataupun roti-

roti tertentu. (Sejarah Malaysia.2000:221).

11

1.3.4 AMALAN DAN KEPERCAYAAN YANG BERLAINAN

Masyarakat cina mempunyai amalan dan kepercayaan. Antaranya, adalah

amalan Kalendar orang Cina. Perhitungan hari orang Cina ini bermula dari hari pertama

anak bulan dan berakhir selama 29 atau 30 hari. Setiap tahun mengandungi 12 bulan

dan setiap tahun dikenali dengan Hama binatang-binatang tertentu. Apabila cukup 12

tahun, nama yang pertama akan diulang. Nama-nama tersebut ialah tikus, lembu

jantan, harimau, arnab, naga, ular, kuda, kambing, monyet, ayam, anjing dan babi.

Amalan seterusnya adalah keinginan mendapat anak pertama lelaki. Keinginan

mendapat anak lelaki sememangnya kuat di kalangan masyarakat Cina kerana anak

lelaki akan mengekalkan nama keluarga dan merupakan orang yang mengendalikan

upacara roh kepada ibu bapa yang meninggal dunia.

Selain itu, amalan dalam pelajaran. Masyarakat Cina sejak dari beribu-ribu tahun

dahulu amat mementingkan pelajaran. Di Tanah Melayu dalam abad ke-19 dan ke-20,

anak-anak Cina merupakan yang paling ramai bersekolah berbanding dengan anak-

anak Melayu dan India. Masyarakat Cina beranggapan bahawa bagaimana miskin pun

seseorang itu, mereka patut diberi peluang yang sama untuk diberi pelajaran. Pelajaran

diharap dapat memajukan seluruh keluarga dan membantu sanak-saudaranya kelak.

Masyarakat cina percaya pada Upacara pengebumian. Masyarakat Cina sering

mengadakan perarakan apabila berlaku sebarang kematian. Perarakan ini akan diiringi

bunyian muzik dan biasanya menelan kos yang besar. Oleh itu, seseorang yang

menyambut hari lahir yang ke-60 menandakan orang itu sudah layak untuk memasuki

‘persatuan keranda’ dan ia perlu membayar yuran bulanan supaya apabila ia mati kelak

ia mempunyai keranda yang baik.

Masyarakat India juga mempunyai nilai-nilai kebudayaan dan adat tradisi mereka

yang tersendiri. Kebudayaan kaum ini juga dibawa dari tanah asal merek dan kini

kebudayaan mereka turut mengalami asimilasi dengan budaya Tempatan. Asasnya

masyarakat Hindu di India terbahagi kepada hierarki sosial yang tertentu. Hierarki

12

tersebut dipanggil sistem kasta. Dalam sistem kasta, masyarakat Hindu di India

dibahagikan kepada empat hierarki sosial.

Kasta Brahmin, terdiri daripada golongan bangsawan dan alim ulama. Golongan

ini dikatakan menyamai taraf kepala pencipta. Kasta Ksyatria, terdiri daripada golongan

pahlawan dan dianggap menyamai taraf tangan pencipta. Kasta Vaisya, terdiri daripada

rakyat biasa yang kebanyakannya bekerja sebagai pedagang atau petukang dan

tarafnya disamakan dengan paha pencipta. Kasta Sudra, terdiri daripada golongan

hamba abdi yang kedudukannya disamakan dengan kaki pencipta. Sistem ini

menjadikan masyarakat Hindu mempunyai jurang perbezaan sosial yang terlalu besar

antara satu golongan dengan golongan yang lain. Masyarakat yang duduk pada hierarki

yang terendah kebanyakannya menanggung kesusahan dan merekalah yang terpaksa

merantau ke negara-negara asing untuk mencari rezeki. (Sejarah Malaysia.2000:224).

13

1.3.5 BAHASA YANG BERLAINAN

Bahasa yang dituturkan oleh orang Melayu terdiri daripada kelompok bahasa

Austronesia. Bahasa ini dibahagikan kepada tiga jenis, iaitu mengikut tiga kumpulan

manusia berdasarkan kedudukan geografi masing-masing. Tiga kumpuIan tersebut

terdapat di Semenanjung dan Kepulauan melayu yang meliputi Malaysia, Indonesia,

Filipina dan Madagascar; kedua, Malenesia dan, kepulauan sekitarnya; serta ketiga,

Polinesia dan kepulauan sekitarnya.

Bahasa yang digunakan oleh orang Melayu ialah bahasa Melayu. Sebelum,

kedatangan Barat, tulisan yang digunakan oleh orang Melayu ialah tulisan jawi iaitu

pengaruh yang dibawa oleh pedagang-pedagang Arab sejak zaman Kesultanan Melayu

Melaka lagi.

Orang Cina terdiri daripada berbagai-bagai kelompok yang boleh dibezakan dari

segi loghat, dan adat. Kelompok-kelompok utama ini ialah Hokkien, Kantonis, Hakka,

Teochew dan Hailam. Orang cina Hokkien menggunakan bahasa hokkien, orang cina

Kantonis menggunakan bahasa Kantonis.

Orang Tamil yang berasal dari Chennai bertutur dalam bahasa tamil. Manakala

orang Malayalam dari pulau kerala bertutur dalam bahasa Malayalam. Orang telugu

adalah orang india yang berasal dari Hyrabad bertutur dalam bahasa Telngu. Orang

Ceylon adalah orang india yang berasal dari Sri Lanka bertutur dalam bahasa Ceylon.

Orang Punjabi adalah orang india bertutur dalam bahasa Punjabi.

14

KESAN-KESAN KEWUJUDAN MASYARAKAT PLURALISTIK SELEPAS

KEMERDEKAAN DICAPAI

2.1 ASPEK KEBUDAYAAN

2.1.1 MASYARAKAT MELAYU, CINA DAN INDIA.

Malaysia terkenal sebagai sebuah negara berbilang kaum tetapi tetap utuh

sebagai bangsa yang kaya dengan warisan budaya termasuk adat istiadat dan budi

bahasa yang tinggi.sehubung dengan itu, apabila kita melihat adat resam orang kaum

Melayu kita dapati pengunjung beragama Islam apabila tiba ke rumah yang

dikunjungi hendaklah memberi salam dengan ucapan `Assalamualaikum'.

Selain itu, bagi pengunjung bukan Islam pula memadai dengan

menyeru nama tuan rumah dan mengucapkan selamat sama ada pagi, tengah

hari, petang dan malam. Sebelum masuk ke dalam rumah orang Melayu, pengun-

jung hendaklah menanggalkan kasut. Di samping itu, jikalau pada masa itu telah ada

tetamu lain, pengunjung hendaklah mengenalkan diri mereka dan menundukkan

sedikit kepala tanda hormat sambil berjabat tangan. Seterusnya adalah menjadi

kebiasaan rumah Melayu, secara tradisinya, tetamu dan tuan rumah duduk

bersila. Bagi orang lelaki silanya bersilang kaki dan bagi orang perempuan

bersimpuh. Jikalau duduk di kerusi ia adalah dianggap kurang sopan apabila

seseorang itu bersilang kaki sehingga nampak tapak kaki, berlunjur lurus

ataupun membuka kaki dengan luas. Apabila tuan rumah menghidangkan

makanan adalah tidak manis untuk tetamu menolaknya. Jikalau sudah kenyang

sekalipun hendaklah ia merasa sedikit hidangan yang disajikan itu. Bagi

pengunjung yang merokok elakkan dari membuang habuk rokok ke dalam piring

atau dalam mana-mana bekas makanan walaupun bekas itu hanya

mengandungi sisa makanan. (Asmad,1930:126)

15

Di samping itu, apabila kita melihat adapt resam kaum orang Cina maka kita

dapati bahawa semasa berkunjung ke rumah orang-orang Cina tetamu sebaik-baiknya

duduk di sebelah kiri tuan rumah tanda menghormati tuan rumah. Tetamu

hendaklah jangan minuet dahulu j ikalau dihidangkan minuman melainkan

sekiranya dipersilakan oleh tuan rumah berulang kali. Seterusnys adalah tidak

sesuai mengunjungi rumah keluarga Cina sewaktu mereka makan melainkan

kunjungan tersebut memang menghadiri jamuan.

Selain itu, apabila kita melihat adapt resam orang kaum masyarakat India

Terdapat sedikit sebanyak perbezaan adat antara masyarakat India keturunan

Tamil, Punjabi dan India Utara. Secara umumnya adat resam mereka adalah

seperti saat kunjungan seelok-eloknya dilakukan pada hari dan masa yang sesuai.

Kunjungan ke rumah orang-orang yang hari berpindah dianggap tidak sesuai

dilakukan pada hari Khamis, Ahad dan Selasa. Kunjungan untuk mengutip atau

memberi wang tidak elok diadakan pada waktu malam. Kunjungan seperti ini

amat tidak sesuai pada hari Jumaat. Selain itu, semasa memberi hormat kaum India

ada berbagai-bagai cara tetapi kebiasaannya merapatkan kedua tapak tangan dan

mengangkatnya hingga ke dada sambil mengucapkan kata-kata yang berm aksu d

`selamat'. Seperti juga rumah orang-orang Melayu pengunjung ke rumah

masyarakat India hendaklah membuka kasut kecuali tuan rumah

membenarkannya. Di samping itu, seseorang pengunjung yang ingin pulang

hendaklah terlebih dahulu meminta diri daripada tuan rumah dengan

mengatakan `saga akan datang lagi' dan berjabat tangan.

Kaum Melayu sebahagian besarnya beragama Islam, kaum cina beragama

sama ada Buddha, Lao-Tze, Taoime, Confucius manakala kaum India beragama Hindu.

Di samping itu, terdapat ramai juga yang beragama Kristian. Oleh hal yang demikian,

berlakunya pelbagai pengaruhan seperti dalam adapt istiadat, bahasa antara satu kaum

dan satu kaum yan berlainan

16

2.1.2 MASYARAKAT BABA DAN NYONYA

Baba dan Nyonya adalah segolongan keturunan kaum Cina yang unik

kedudukannya di kalangan kaum Cina yang terdapat di Negeri-negeri Selat, Tanah

Melayu yang kini ditukar sebahagian Malaysia, khususnya di negeri Melaka.

Bagaimanapun, sebahagian mereka enggan mengakui bahawa mereka adalah orang

Cina tetapi sebaliknya mendakwa bahawa mereka adalah rakyat British dan amat

berbangga dengan kedudukan ini.

Tambahan pula, mereka mengeji pendatang-pendatang Cina yang baru, dan

juga mempunyai kelab atau persatuan tersendiri yang tidak membenarkan pendatang-

pendatang Cina masuk. Mereka memanggil diri mereka sebagai "Baba" atau

"Peranakan" kerana kebudayaan mereka, yang berasal daripada warisan tradisi Cina

yang mempunyai unsur-unsur pengaruh kebudayaan Melayu.

Kebanyakan pendatang Cina yang terawal datang ke Tanah Melayu(Malaysia)

adalah daripada kelompok Hokkien. Oleh itu, kebanyakan orang Baba juga adalah

Hokkien dan mereka yang berasal daripada keturunan Hokkien masih menganggap diri

mereka sebagai orang Hokkien meskipun kebanyakannya tidak pandai bertutur dalam

loghat Hokkien. Ada juga orang Baba yang berasal daripada keturunan Kantonis,

Hakka, dan lain-lain. Selian ini, budaya Baba juga berasal dari Melaka tetapi apabila

Pulau Pinang dan Singapura berkembang dan dimajukan. Pada masa itu ramai di

antara mereka telah berpindah ke kedua-dua negeri ini, terutamanya Singapura. Kaum

Baba yang wujud pada hari ini bertutur dalam bahasa Baba iaitu sejenis dialog bahasa

Melayu yang boleh difahami oleh kebanyakan orang Melayu.

Generasi Nyonya iaitu Baba perempuan sejak awal lagi, bermula memakai

pakaian kebaya dan kain sarong seperti orang-orang Melayu. Dengan itu, kehidupan

orang Baba atau masyarakat cina peranakan memang menarik dan pandangan mereka

juga masih bersifat kecinaan, walaupun mereka telah lama terpisah daripada komuniti

mereka di China.

17

Selain daripada itu, masyarakat Baba juga masih mengekalkan aspek-aspek

kebudayaan mereka seperti sistem kekeluargaan dan agama, kecuali tocang. Tocang

adalah satu perkara yang dianggap sebagai lambang pengabdian kepada kerajaan

Manchu. Di samping itu, mereka juga tidak lagi menggamalkan tradisi mengikat kaki

kaum wanita yang dianggap sebagai adat yang tidak bertamadun.

Malahan masyarakat Baba masih mengamalkan sebahagian resam budaya Cina

yang sudah tidak dihiraukan lagi oleh masyarakat Cina Malaysia yang lain. Contohny

adat istiadat perkahwinan Cina tradisional yang memperlihat kedua-dua pengantin

memakai pakaian-pakaian yang indah dan berwarna warni warisan budaya Cina

tradisional. Apabila kita melihat rumah orang Baba, ia dibina berdasarkan pelan-pelan

tradisional Cina berbanding dengan Melayu. Seterunya kebanyakan anak-anak

keturunan Baba dibesarkan mengikut cara hidup dan upacara-upacara agama orang

Cina yang diubah oleh unsur-unsur kemelayuan serta unsur-unsur tempatan yang lain.

Dalam 150 tahun yang lalu, upacara ini telahpun diubah suai. Penghidupan moden

yang terlalu cepat meninggalkan sedikit demi sedikit masa lapang untuk persembahan

ke atas pengorbanan yang tidak berkesudahan itu. Upacara ini semakin berkurangan

disebabkan juga oleh pengaruh Barat, tetapi masih terus diamalkan.

Selain itu, cara – cara masakan mereka juga kebanyakannya dipengaruhi oleh

cara masakan orang Melayu. Dengan itu, makan dengan menggunakan tangan

sebagaimana juga orang-orang Melayu juga menjadi sesuatu kebiasaan kepada

mereka. Golongan masyarakat Baba juga lebih gemar untuk memakan masakan orang

Melayu. Selain lank-pauknya mereka juga suka makan berbagai-bagai jenis ulam

terutarnanya petai Gan jering disertai dengan sambal belacan.

Di samping itu, bentuk pakaian perempuan iaitu golongan tua sangat pengaruhi

oleh seni pakaian wanita-wanita Melayu. Jenis pakaian yang Ramat digemari oleh

mereka ialah ‘Baju Kebaya’ dan berkain batik. Selain itu mereka gemar bersanggul dan

memakai cucuk sanggul. Selain itu, orang lelakinya pula gemar untuk memakai kain

pelikat apabila berada di rumah.

18

Apabila kita melihat dalam bidang kesenian lagu dan nyanyi, mereka meminati

lagu-lagu dondang sayang dan keroncong tetapi boleh dikatakan kurang meminati lagu-

lagu Melayu berirama asli. Di Melaka dan di Pulau Pinang ada kumpulan muzik

keroncong dan dondang sayang yang ditubuhkan oleh ahli-ahli seni lagu orang Baba.

Selain itu, dari segi kepercayaan pula terdapat juga pengaruh budaya tempatan

di kalangan masyarakat ini. Hal ini dibutikan apabila mereka mengamalkan perkara –

perkara seperti percaya kepada hantu, pontianak dan juga penyakit buatan orang.

Bukan itu sahaja, mereka juga mempercayai cara perubatan tradisi iaitu meminta

rawatan daripada pawang dan bomoh sebagaimana yang dilakukan oleh setengah-

setengah orang Melayu. Selain itu mereka juga terpengaruh dengan kepercayaan

terhadap keramat dan memohon kepada sesuatu keramat untuk mendapatkan sesuatu

yang dihajatinya.

Masyarakat Baba tetap berpegang kepada ajaran Tao atau Krung Fu Tze dan

Budha. Di samping itu, perkataan – perkataan keagamaan yang mereka gunakan juga

diambil daripada bahasa Melayu seperti Allah (sebutannya: Tuan Ala) dan dewa-dewa

yang dilambangkan dalam bentuk berhala atau patung yang dipanggil oleh mereka

datuk-datuk. Penggunaan perbendaharaankata dalam bahasa Melayu seperti ini,

adalah mungkin kerana mereka kurang memahami dengan ajaran-ajaran dan

kepercayaan orang Cina itu sebab mereka tidak fahami bahasa Cina.

Golongan masyarakat Baba memang kuat beribadat mengikut cara agama yang

mereka anutinya. Mereka juga memuja aruah leluhur serta merayakan hari Ceng Beng

dengan menziarahi kubur datuk nenek mereka. Mereka juga merayakan hari-hari

kebesaran masyarakat Cina seperti pesta menyambut Tahun Baru Cina, pesta Hari

Hantu Lapar dan lain-lainnya.

Seterusnya kita melihat tentang bidang penulisan. Pada Zaman dahulu golongan

penulis dan cerdik pandai masyarakat Baba di Malaysia dan juga di Indonesia pernah

menerbitkan karya sastera dan akhbar dalam bahasa Melayu. Mereka memang pandai

19

mengarang pantun dan menyanyikan pantun dalam lagu dondang sayang dan juga

keroncong.

Sesungguhnya masyarakat Cina Peranakan merupakan suatu bentuk kaum

yang mempunyai tempatnya yang tersendiri dalam kehidupan masyarakat Malaysia di

zaman lampau. Mereka tidak pandai berbahasa Cina tetapi tidak pula dikatakan

sebagai suatu golongan atau pecahan daripada bangsa Melayu kerana mereka tidak

mengalami asimilasi kebudayaan sampai ke peringkat yang menghilangkan ciri-ciri

kecinaannya.(Asmad,1930:100)

2.1.3 MASYARAKAT CHITTY

Golongan masyarakat Hindu Peranakan atau dikenali juga masyarakat Chitty

Melaka tidak berapa dikenali oleh masyarakat ramai, kerana bilangannya agak sangat

kecil. Meeka bukan sahaja tidak dikenali oleh masyarakat Malaysia, tetapi sebesar

penduduk Melaka juga tidak mengetahui mereka. Disini yang dikatakan chitty adalah,

bukanlah golongan chettiar iaitu orang-orang India selatan dari kasta Chetti yang

menjalankan perniagaan meminjamkan wang dengan mengambil bunga itu. Malahan

masyarakat Chitty ialah masyarakat yang terbentuk hasil daripada kahwin campur di

Melaka di zaman lampau iaitu perkahwinan orang-orang Hindu dengan orang-orang

tempatan.

Pada masa itu, hampir semua anggota masyarakat golongan ini, tiada

mempunyai hubungan langsung dengan saudara mara mereka di tanah besar India.

Semua pertalian persaudaraan mereka telah terputus dalam perubahan masa. Oleh

sebab masyarakat golong ini telah wujud beberapa kurun lamanya maka bahasa

Melayu pula menjadi bahasa ibunda mereka. Mereka tidak tahu bertutur dalam bahasa

ibunda mereka iaitu bahasa Tamil.

Walaubagaimanapun, golongan masyarakat ini kuat mengamalkan ajaran agama

Hindu. Mereka juga mengamalkan semua adat istiadat agama Hindu. Bahasa yang

20

digunakan oleh mereka adalah seakan-akan seperti bahasa pertuturan masyarakat

Cina Peranakan. Ia hanya berbeza dalam penggunaan perkataan-perkataan dari

bahasa Tamil dalam bahasa ibunda mereka. Di samping itu, perkataan-perkataan atau

istilah – istilah dari bahasa Tamil hanya digunakannya semasa hal-hal yang

bersangkutan dengan agama dan keluarga.

Selain daripada itu, golongan masyarakat Hindu Peranakan ini juga

mengamalkan ciri-ciri budaya tempatan. Mereka mengamalkan budaya tempatan

dalam seni kehidupan mereka seperti pakaian, makanan dan cara memasak dan juga

adat-istiadat serta dalam upacara perkahwinan. Pakaian pengantin mereka mempunyai

banyak persamaan dengan pakaian pengantin Melayu secara tradisi. Kecuali dalam

hal-hal yang berkenaan agama Hindu, dalam segala kehidupan mereka wujud kesan-

kesan asimilasi antara kebudayaan Melayu dalam masyarakat peranakan Hindu itu.

Di samping itu, apabila kita mengkaji paras rupa mereka, mereka dapat

dibezakan dengan masyarakat keturunan India yang lain di negara ini. Terdapat unsur-

unsur asimilasi yang jelas yang menunjukkan ciri-ciri kemelayuan atau kecinaan

walaupun masih ketara sifat keindiaannya. Golongan masyarakat ini adalah berasal

daripada golongan orang – orang India pendatang pada zaman kerajaan Melayu

Melaka di zaman lampau. Ini menjelaskan bahawa mereka bukannya orang-orang India

yang dibawa masuk secara kontrak ke negara kita oleh orang Inggeris pada akhir abad

ke-19 dan abad ke-20 ini.

2.1.4 MASYARAKAT SERANI

Selain daripada, masyarakat Baba dan Nyonya, masyarakat Chitty masyarakat

Serani turut menjadi salah satu kesan utama masyarakat pluralistik. Masyarakat Serani

adalah orang yang berasal daripada golongan bangsa Barat di Malayisa.

Mereka adalah kumpulan masyarakat yang berketurunan Portugis yang

memerintah negeri Melaka pada tahun 1511 – 1641 Masihi. Walaupun mereka tinggal

21

di mana – mana kawasan di Malaysia, oleh kerana sejarah kedatangan orang Portugis

pada zaman lampau maka kita mengangapkapkan mereka berasal dari Melaka.

Kebanyakan tempat tiggal orang – orang serani terletak di pinggir pantai dalam

kawasan perbandaran Melaka. Pada masa itu, jumlah bilangan rakyat Malaysia

keturunan Portugis juga tidak ramai. Di samping itu, mereka juga sangat erat dan

harmoni dengan semua kaum – kaum lain. Jumlah bilangan masyarakat serani telah

merosot dengan cepat melalui proses perkahwinan campuran orang-orang Serani

dengan orang-orang keturunan lain.

Di samping itu, oleh kerana lebih daripada 300 tahun telah hilang perhubungan

mereka dengan keturunan asal mereka. Ia juga boleh dikatakan sebab utama bagi

kebudayaan Portugis telah hapus daripada masyarakat Serani itu. Apabila kita melihat,

persamaan - persamaan seni kehidupan orang Serani dengan masyarakat orang

Melayu, ia dapat dengan jelasnya dapat dilihat pada beberapa aspek budayanya. Salah

satu perbezaan yang jelas adalah terhadap nama mereka. Contoh nama-nama orang

Serani di Melaka ialah: De Souza, Teixera, Squeira, Lazro, Gomes, Fernandez clan

Lopez.

Menurut kebancian beberapa tahun yang lalu di Melaka ada kira-kira 3,000

orang Serani. Mereka bertutur dalam suatu bentuk bahasa iaitu bahasa Portugis

yang telah bercampur aduk dengan perkataan-perkataan Melayu, Belanda dan

Inggeris. Bahasa mereka dikenali dengan namanya bahasa Cristo dan Potois.

Pernah terjadi pada suatu ketika yang tidak berapa lama dahulu sekumpulan orang

Portugis yang berkunjung ke kampung Serani di Melaka. Mereka tidak dapat

memahami bahasa Cristo yang dituturkan oleh orang keturunan Portugis di Melaka

itu. Begitu juga dengan orang Serani tidak dapat memahami bahasa pertuturan

orang Portugis itu. (Asmad,1930:107)

Seperti yang dikatakan di dalam petikan di atas, masyarakat memang berjaya

menciptakan satu bahasa baru, campuran daripda kedua-dua bahasa iaitu bahasa

inggeris dan Portugis. Walaubagaimanapun mereka masih teguh memelihara kesenian

mereka. Semua lagu-lagu Berta nyanyian dan tarian mereka mempunyai step – step

22

yang tersendiri. Antara tarian – tarian yang mereka sangat minati adalah tarian

beranyot. Di samping itu, mereka juga sangat suka untuk menari tarian tradisi orang

melayu iaitu tarian joget.

Di samping itu, golongan tua masyarakat Serani pula meminati lagu dondang

sayang selain itu ada di antara mereka yang pandai menyanyikan lagu itu. Masyarakat

Serani juga bukan sahaja pandai berpantun, malahan tahu menilai pantun-pantun yang

dinyanyikan dalam lagu dondang sayang.

Meniliti kesukaan orang Serani menari joget dan minatnya Yang mendalam

terhadap lagu dondang sayang, mungkin ada benarnya pendapat yang pernah

dinyatakan orang bahawa tarian joget dan lagu dondang sayang adalah berasal

daripada kesenian Portugis atau berunsurkan Beni tari dan nyanyian orang Portugis.

Kebanyakan masyarakat Serani di Melaka juga menganut agama Kristian mazhab

Katolik. (Asmad,1930:107)

Setiap rumah mereka akan dipunyai patung agama yang dianutinya itu bersertaan

dengan hari-hari kebesaran orang Portugis dan perayaan agama Kristian yang lainnya

juga di sambut oleh mereka secara meriah. Mereka juga merayakan perayaan seperti

hari Natal atau Krismas dalam setahun. Mereka memang sangat berminat dalam

bidang seni muzik dan nyayian. Penyanyi-penyanyi Senari juga boleh menyanyi lagu-

lagu Melayu dengan fasih. Ciri – ciri orang kemalaysianan turut ternampak jelas

terhadap orang Serani. Selain itu, jenis-jenis makanan dan masakan juag hampir

bersamaan dengan makanan tempatan. Apabila kita melihat golongan wanita-wanita

masyarakat Serani, golongan tua memakai pakaian tradisi orang Melayu iaitu berbaju

kebaya labuh dan berkain batik. Pada umumnya mereka bersanggul, lengkap dengan

cucuk sanggul. Di samping itu, golongan lelaki tidak pula memakai pakaian cara Melayu

hanya memakai kain pelikat sahaja ketika di rumah.

Di samping itu kita juga tidak dapat dinafikan bahawa pengaruh ciri-ciri budaya

orang Portugis dalam bahasa melayu. Terdapat kira-kira 300 patch perkataan dalam

23

bahasa Melayu yang diambil daripada bahasa Portugis dan hampir semua perkataan

yang diambil itu telah disesuai dengan kelaziman sebutan lidah orang Melayu.

(Asmad,1930:108)

Perkataan meja berasal daripada bahasa Portugis iaitu mesa. Kemeja berasal

daripada perkataan kamisa clan perkataan keju berasal daripada bahasa Portugis kesu.

Perkataanperkataan lain yang diambil daripada bahasa Portugis, ialah: roda, sepatu,

kebaya, jendela, kereta, baldi, peniti, pica, tuala, garpu, merinyu, bole, bomba, peluru,

pidato, sekolah, minggu clan lampu. Sebaliknya, ada juga perkataan dalam bahasa

Melayu yang diambil oleh orang Serani. Perkataan pun dan mesti dipakai dengan

meluas dalam bahasa Cristo clan Potois. . (Asmad,1930:108)

2.1.5 PERAYAAN (THAIPUSAM)

Malaysia terkenal sebagai sebuah negara berbilang kaum tetapi tetap utuh

sebagai bangsa yang kaya dengan warisan budaya termasuk adat istiadat dan

kebudayaan serta perayaan. Salah satu perayaan yang di sambut oleh kaum India

adalah Thaipusam.

Thaipusam ialah perayaan yang mula dirayakan di Tamil Nadu (India Selatan).

Namanya diambil daripada bahasa Tamil sendiri, iaitu Thai (selalunya merujuk pada

bulan Januari atau Februari) dan Pusam (perayaan). Perayaan ini sering diraikan

secara besar-besaran di tiga buah kuil utama di negara ini, iaitu di Kuil Sri

Subramaniam di Ipoh, Kuil Balathandayuthabani di Pulau Pinang dan Kuil Sri

Subramaniar di Batu Caves, Kuala Lumpur. Masyarakat Hindu biasanya

membayar nazar pada perayaan ini.

Sehubung dengan itu, bukan sahaja kaum India sahaja yang menyambut

perayaan Thaipusam tetapi masyarakat kaum Cina turut menyambutnya. Menurut

kepercayaan orang India salah satu cara untuk membayar nazar adalah bercucuk. Kini

cara ini, telah dipengaruhi oleh kaum asing seperti di kalangan kaum Cina. Pada masa

perayaan, kita boleh melihat orang kaum Cina turut membayar nazar seperti cara orang

India. Ini membuktikan kita bahawa pengaruhan unsur keagamaan berlaku di kalangan

24

dua kaum yang lain atau masyarakat pluralistik.

2.1.6 BUDAYA RUMAH TERBUKA

Rumah terbuka di Malaysia bermaksud sesuatu perayaan agama disambut oleh

penganut pelbagai agama dengan tujuan memupuk persefahaman di kalangan rakyat

Malaysia. Rumah terbuka tidaklah bertujuan mengembangkan agama kepada penganut

agama lain. Biasanya rumah terbuka diadakan di padang atau di dalam dewan.

Sebelum ini, konsep rumah terbuka dijalankan secara kecil-kecilan di mana tuan rumah

menjemput rakan taulan datang ke rumah bagi menikmati juadah yang disediakan.

Rakan dari kaum Melayu, Cina, India dan lain-lain turut dijemput.

Amalan rumah terbuka ini sesuatu yang unik bagi Malaysia, telah mendorong

menyumbang kepada keamanan dan kebaikan keadaan dalam negara kita. Adat rumah

terbuka telah diamalkan di kalangan masyarakat Malaysia sejak zaman dahulu lagi.

Sebagai conthonya, Masyarakat kaum Islam menyambut Hari Raya. Pada hari itu,

mereka mengadakan rumah terbuka dengan menyembut kawan – kawan mereka yang

beragama India dan Cina. Ini akan mengeratkan lagi hubungan di antara ketiga – tiga

kaum ini iaitu Melayu, Cina dan Indai.

Bagitu juga dengan orang kaum Cina dan India. Mereka akan mengadakan rumah

terbuka kepada kawan mereka yang berlainan agama, dan mereka pula akan

mengadakannya semasa hari perayaan Tahun Baru Cina dan hari Deeavali. Dengan

cara ini, bukan sahaja masyarakat Malaysia menjalinkan perhubungan yang baik antara

satu sama lain tetapi mereka juga dapat menikmati makanan – makanan daripada

berbilang kaum. Dengan ini, berlaku juga pengaruhan dalam jenis makanan diantara

mereka.

Sekiranya kita membuat satu kajian kecil, kita dapati bahawa kaum Islam kini

menikmatikan makanan orang bukan Islam begitu juga dengan orang bukan Islam

terhadap makanan orang Islam. Ini akan menguatkan lagi perpaduan di antara mereka.

Ini adalah satu kejayaan kita dalam menjalinkan perpaduan antara kita. Sekiranya,

keadaan ini diperkuatkan lagi maka pada suatu hari nanti makanan orang melayu nasi

25

lemak, makanan orang Cina kuih bulan, makanan orang India tosai, tidak lagi lagi

diasingkan manakala akan digelarkan sebagai makanan orang Malaysia.

2.1.7 BAHASA

Terdapat juga banyak kesan dalam kewujudan masyarakat dalam Negara kita.

Salah satu daripdanya adalah unsure bahasa. Bahasa kebangsaan telah banyak

minjam unsur – unsur bahasa daripada unsur bahasa lain dengan beberapa factor

penting. Salah satu daripadanya adalah memberikan kefahaman kepada fenomena

atau benda baru. Selain itu, ada juga perkataan Bahasa Melayu yang tidak menepati

maksud bahasa asing seperti bahasa Inggeris dan bahasa Arab.

Berikut adalah unsur – unsur bahasa Sanskrit yang di gunakan oleh orang India.

Dan sesetengah perkataan itu, telah mempengaruhi usur – unsur bahasa Melayu di

Malaysia. Ini juga dapat digolongkan sebagai salah satu kesan kewujudan mayarakat

pluralistik di Malaysia.

Selepas agama Hindu, orang Melayu mula menerima pengaruh Islam pada akhir

abad ke-13. Kedatangan agama Islam turut membawa pengaruh bahasa Arab.

Pengaruhan unsur bahasa turut berlaku disebabkan oleh perkahwinan campur antara

orang Melayu dengan Arab. Berikut adalah unsur – unsur bahasa Arab yang di gunakan

oleh orang Islam dari Arab. Ini juga dapat digolongkan sebagai salah satu kesan

kewujudan mayarakat pluralistik di Malaysia

2.1.8 KESIMPULAN

Kesimpulannya, kebudayaan pada dasarnya adalah cara hidup sesuatu

kelompok manusia, tetapi apabila ianya dilihat daripada segi tertentu misalnya politik

dan diberikan makna yang tertentu pula (untuk memberi identiti kelompok, misalnya),

maka ia menjadi persoalan yang boleh meruncingkan pula hidup manusia. Di negara

kita contohnya, kebudayaan sering dijadikan simbol untuk menggembelingkan tenaga

26

bagi menegakkan sesuatu fahaman atau pergerakan. Ada yang baik akibatnya, yang

cuba mengemukakan nilai-nilai yang luhur bagi meningkatkan lagi kualiti hidup manusia

seperti gagasan menerapkan nilai-nilai Islam kepada masyarakat Malaysia, kerana

dengan berbuat demikian rakyat Malaysia akan berpandu hidupnya kepada susila dan

hemah yang mulia dalam interaksi antara satu sama lain. Di samping itu, tidak boleh

dinafikan bahawa Negara kita memang kaya dengan kebudayaan yang mana kesan

daripada kewujudan masyarakat pluralistik.

Kini kita mempunyai nama baik diantara sama seperti negara-negara lain kerana

dapat mencapai perpaduan yang sangat kuat diantara masyarakat Malaysia Melayu,

Cina dan India. Maka ramai pelancong turut datang ke Negara kita untuk menikmati

kebudayaan kita. Maka, sebagai satu cara untuk berterima kasih kepada satu kaum dan

ke satu kaum yang lain kita hendaklah bersatupadu serta berganding bahu bersama –

sama dalam proses pembangunan Negara kita.

27

2.2 ASPEK EKONOMI

Pembentukan masyarakat pluralistik di Negara kita sering kali

dikaitkan dengan tiga kaum – kaum yang utama iaitu, kaum Melayu, Cina

dan India. Ketiga – tiga kaum ini, memainkan peranan penting dalam

memenuhi keperluan ekonomi – politik British di Tanah Melayu iaitu kini

Malaysia.

Sebelum tahun 1848, hampir kesemua penduduk Tanah Melayu terdiri

daripada orang Melayu. Namun demikian, perkembangan perusahaan bijih timah

mulai pertengahan oleh orang – orang Cina pada abad ke-19. di samping itu

perusahaan getah mulai awal abad ke-20 oleh orang – orang India.

Keadaan ini, telah mengakibatkan penghijrahan orang Cina dan India secara

besar-besaran ke Tanah Melayu. Menjelang tahun 1931, jumlah penduduk bukan

Melayu melebihi jumlah penduduk Melayu. Kewujudan pelbagai kaum yang

mengekalkan kebudayaan masing-masing telah mengakibatkan satu masyarakat

majmuk di Tanah Melayu. Tiap-tiap kaum mempunyai agama, bahasa dan cara hidup

yang berlainan.

Perlaksanaan dasar "divide the rule " yang bereti ‘pecan dan perintah’

pemerintahan Inggeris telah mengeruhkan perpaduan masyarakat di Tanah Melayu.

Pengelasan kaum merujuk pekerjaan dan sistem pelajaran yang berbeza mengelakkan

interaksi antara penduduk di Tanah Melayu yang terdiri daripada 3 rumpun utama

iaitu Bangsa Melayu , Kaum Cina dan Kaum India. Melalui dasar ini Orang

Melayu kebanyakannya menetap di kawasan luar bandar atau Kampung dan

bekerja sebagai nelayan dan petani, orang Cina pula menetap di kawasan bandar dan

kawasan perlombongan serta bekerja sebagai perniagaan dan pelombong bijih timah

manakala. orang India kebanyakannya tinggal di kawasan ladang-ladang dan bekerja

sebagai buruh, secara tidak langsung telah mewujudkan perasaan curiga mencurigai

antara satu sama lain yang merupakan bom jangka yang menjadi teras peristiwa 13 Mei

1969.

Berikutan dengan peristiwa yang hitam itu berlaku, kerajaan Malaysia dapat

28

menyedari bahawa raykat Malaysia mengalami masalah besar di kalangan mereka.

Apabila dikajikan dengan teliti, maka kerajaan dapat mengesan bahawa Peristiwa 13

Mei ini berlaku disebabkan oleh aspek ekonomi. Maka kerajaan telah mengambil

langkah – langkah effektif terhadap masalah tersebut.

Sehubung dengan itu, kerajaan telah memperkanalkan DEB iaitu Dasar Ekonomi

Baru. Dasar Ekonomi Baru merupakan satu bentuk perancangan yang dilancarkan

pada tahun 1970 melalui Rancangan Malaysia Kedua. Matlamat utamanya ialah

perpaduan negara selain itu juga bertujuan untuk menyusun semula

ketidakseimbangan sosio-ekonomi yang wujud di negara ini. Menyedari hakikat bahawa

pengagihan ekonomi yang seimbang penting demi mewujudkan sebuah negara yang

bersatu padu, serta mengambil kira kemiskinan serta ketidakupayaan sesetengah kaum

untuk bersaing dengan kaum yang lain maka langkah ini telah dirancang untuk

memperbaiki keadaan ini.

Sekiranya kita membuat kajian yang teliti, kita dapati bahawa ketegangan antara

golongan yang berharta dan yang tidak berharta adalah punca uatam daripada isu

kemiskinan. Pada masa itu, didapati bahawa orang Melayu lebih banyak menghadapi

kemiskinan berbanding kaum-kaum yang lain. Didapati juga orang Melayu masih jauh

ketinggalan dan kurang mampu bersaing dengan kaum-kaum lain walaupun Malaysia

mengalami pertumbuhan ekonomi yang baik dan pesat. DEB dirancang sebagai satu

program jangka panjang yang akan berjalan selama 20 tahun, bermula dari tahun 1970

hingga tahun 1990. Rancangan-rancangan pembangunan di bawah Dasar Ekonomi

Baru dijalankan menerusi strategi serampang dua mata. Salah satu daripadanya adalah

penyusunan semula masyarakat untuk mengurangkan dan seterusnya menghapuskan

pengenalan kaum mengikut fungsi-fungsi ekonomi, dan yang kedua adalah

pembasmian kemiskinan tanpa mengira kaum.

Bagi memastikan matlamat untuk menghapuskan kemiskinan tercapai, strategi

ditumpukan untuk menghapuskan kemiskinan di kawasan luar bandar dan kawasan

bandar. Berdasarkan banci penduduk pada tahun 1970, didapati bahawa kira-kira

49.3% daripada semua keluarga miskin di Malaysia berpendapatan di bawah garis

29

kemiskinan dan pada masa itu, pendapatan garis kemiskinan tahun 1970 ialah RM200

sahaja. Kira-kira 86% daripada jumlah itu berada di kawasan luar bandar. Bagi

mencapai matlamat, kerajaan telah melaksanakan pelbagai perkhidmatan dan

kemudahan awam melalui kemudahan pendidikan, kesihatan, bekalan air dan elektrik.

Di samping itu, keutamaan diberikan kepada golongan miskin untuk mendapatkan

bantuan seperti program bantuan subsidi baja, biasiswa pelajaran dan buku teks,

makanan tambahan kepada kanak-kanak serta program rumah murah melalui badan –

badan yang diperkenalkan seumpama FELDA, RISDA, FELCRA, MADA, KADA,

MAJUIKAN demi startegi luar badar. Menjelang tarikh akhir pelaksanaan DEB,

matlamat untuk membasmi kemiskinan telah tercapai. Laporan Rancangan Malaysia

Keenam telah menunjukkan bahawa kadar kemiskinan negara pada tahun 1990 ialah

17.1% berbanding 49.3% pada tahun 1970.

Seterusnya bagi memastikan matlamat yang kedua dalam DEB turut tercapai,

kerajaan telah cuba memperbaiki keadaan ekonomi dan pada masa yang sama,

menghapuskan pengenalan kaum mengikut fungsi-fungsi ekonomi. Berasaskan pada

ketidakseimbangan antara kaum, kerajaan telah melancarkan beberapa program

seperti perindustrian dan perdagangan, pertanian, perlombongan, pembinaan,

pengangkutan dan pertanian. Bagi menjayakan matlamat yang kedua dalam DEB ini

juga, beberapa strategi telah dirancang. Salah satu daripadanya adalah mengurangkan

keadaan yang tidak seimbang dalam struktur guna tenaga supaya penyertaan pelbagai

kaum dalam sektor utama akan mencerminkan kedudukan tenaga buruh mengikut

komposisi kaum menjelang tahun 1990. Startegi kedua adalah, mempastikan

pembentukan sebuah masyarakat perdagangan dan perindustrian di kalangan orang

Melayu dan kaum Bumiputera supaya mereka dapat menguruskan dan memiliki

sekurang-kurangnya 30% daripada semua jenis peringkat kegiatan ekonomi.

Seterusnya, kerajaan juga telah menambahkan dengan cepat, bahagian rakyat

Malaysia dalam pemilikan sektor produktif. Perhatian khusus akan ditumpukan kepada

kaum Bumiputera yang agak ketinggalan jika dibandingkan dengan kaum-kaum

lain.Selain itu kerajaan juga telah meninggikan daya pengeluaran dan taraf kehidupan

golongan miskin di luar bandar.

30

Seterusnya, Dasar Ekonomi Baru (DEB) pun telah berakhir pada tahun 1990. Dasar

DEB telah dapat mencapai matlamat dan objektifnya iaitu membangunkan negara

pada tahap yang memberangsangkan. Walaubagaimanapun, dalam dimensi tertentu

matlamat yang ingin dicapai melalui DEB masih lagi jauh daripada sasarannya. Di

samping itu, Dasar Pembangunan Nasional (DPN) telah dilancarkan pada tahun 1991.

Rangka Rancangan Jangka Panjang Kedua (RRJP2) 1991 — 2000 telah digubal

berasaskan DPN. Apabila menkaji tentang matlamat DPN kita mendapati bahawa dasar

ini adalah untuk mencapai pembangunan seimbang bagi mewujudkan masyarakat yang

bersatu padu dan adil.

DPN juga seupama DEB, objektif utama DPN adalah melahirkan perpaduan

negara. Objektif DPN adalah sangat penting dan boleh dikatakan tulang belakang untuk

kestabilan social dan politik dan pembangunan Negara yang berterusan. Kalau kita

bandingkan DPN dengan DEB maka kita dapati bahawa DPN turut mempunyai startegi

– starteginya. DPN juga telah menguatkan lagi objektif – objektif DEB dengan

memasukkan beberapa dimensi baharu dalam pelannya.salah satu daripada pelannya

adalah penegasan terhadap pembasmian kemiskinan dengan dua tumpuan utama, iaitu

menghapuskan, kemiskinan tegar (hardcore poverty) dan mengurangkan kemiskinan

relative. Ia juga berstartegi menumpukan perhatian kepada pembangunan sebuah

Masyarakat Perdagangan dan Perindustrian Bumiputera (MPPB) sebagai satu strategi

ke arah meningkatkan dan seterusnya mengekalkan penyertaan Bumiputera dalam

kegiatan ekonomi. Ia juga berobjektif meningkatkan penglibatan sektor swasta dalam

proses penyusunan semula masyarakat dan memberi lebih tumpuan kepada

pembangunan sumber manusia termasuk sistem nilai dan etika bagi mencapai

matlamat pertumbuhan ekonomi dan pengagihan yang saksama.

Tahap kemiskinan dalam kalangan rakyat Malaysia telah turun daripada 16.5

peratus pada tahun 1990 kepada 7.5 peratus pada tahun 1999. Jumlah isi rumah miskin

dilaporkan telah berkurangan sebanyak kira-kira 39 peratus kepada 351,000 pada

tahun 1999. Namun demikian, jurang kemiskinan antara kawasan bandar dengan

kawasan luar bandar masih lagi ketara seperti dalam jadual 7.1.(Shamsul Amri

Baharuddin,2007:126)

31

Dipetik daripada: .(Shamsul Amri Baharuddin,2007:126)

Selain daripada itu, Ekonomi Negara juga di susun semula dengan perancangan

yang teliti. Seperti yang dihuraikan diatas, selepas Merdeka kerajaan telah membiarkan

usaha untuk mengatasi pelbagai masalah sosio- ekonomi dan sosio-politik. Secara

ringkasnya, pembentukan Dasar Ekonomi Baru dan juga pembentukan Dasar

Pembangunan Nasional telah menjadi langkah utama pembangunan Ekonomi Negara

di Malaysia. Di samping itu, Rancangan Ekonomi Lima Tahun juga diwujudkan demi

pembangunan Ekonomi Negara, dengan cara ini, kerajaan juga telah tumpuan utama

diberikan kepada pembangunan luar bandar. Sehubung dengan itu, kementerian

Pembangunan Negara dan Luar Bandar ditubuhkan telah pada Oktober 1959. Di

samping itu, Rancangan lima tahun juga mempunyai dua tahap iaitu Sebelum

Persekutuan Malaysia dibentuk dan Selepas Persekutuan Malaysia.

2.2.1 KESIMPULAN

Kesimpulanya, pembangunan ekonomi yang dirancang lalu dilaksanakan oleh

Kerajaan Malaysia selepas merdeka, telah memberikan kesan yang positif. Hal ini

dapat dibuktikan apabila Ekonomi Negara kita yang lama yang hanya menumukan

sektor pertanian kini telah mencapai perubahan dengan mempunyai ekonomi yang

berorientasikan industri eksport dan k-ekonomi. Semua yang kita inkmati pada masa

sekarang adalah kesan daripda kejadian – kejadian yang lama. Contohnya,

pembasmian kemiskinan tanpa mengira golongan etnik sudah dapat diatasi. Manakala

penyusunan semula masyarakat agar kedudukan sosioekonomi antara golongan etnik

menjadi seimbang turut mencatatkan hasii yang positif. Dalam kehidupan seharian pula,

32

proses urbanisasi yang berlangsung seining dengan proses pembangunan ekonomi

telah menyebabkan proses perpaduan terus berlangsung. Sekiranya kita kaji dengan

teliti maka kita mendapati bahawa semua ini adalah kesan daripada kewujudan

masyarakat pluralistik di Negara kita. Sehubung dengan itu, kini rakyat Malaysia tanpa

mengira golongan etnik telah berinteraksi dengan lebih harmoni sama ada di tempat

kerja atau di tempat tinggal.

2.3 ASPEK PENDIDIKAN

2.3.1 IMBASAN PERKEMBANGAN PENDIDIKAN DALAM MALAYSIA

33

Penyata Razak 1956 dan Ordinan Pelajaran 1957 - Zaman Pengukuhan

Pembentukan satu sistem pendidikan kebangsaan

Pengakuan matlamat akhir Bahasa Malaysia menjadi bahasa pengantar utama

Permulaan kurikulum yang berorientasikan alam sekeliling Malaysia

Mewujudkan sistem peperiksaan yang sama bagi semua

Laporan Rahman Talib dan Akta Pelajaran 1961 - Zaman Kemaskini

Penegasan kepada pendidikan asas 3M membaca, menulis dan mengira

Penegasan kepada pendidikan kerohanian yang kukuh dan unsur-unsur disiplin

yang diingini

Penegasan kepada kurikulum ala Malaysia

Pendidikan menengah atas melalui dua jurusan, akademik dan vokasional

Peluang melanjutkan persekolahan dari 9 tahun ke 11 tahun

Melicinkan tatacara pengurusan pelajaran meningkatkan mutu pelajaran

keseluruhan

Ciri-ciri Laporan Kabinet 1979

Penegasan kepada pendidikan asas 3M membaca, menulis dan mengira

Penegasan kepada pendidikan kerohanian yang kukuh dan unsur-unsur disiplin.

Penegasan kepada kurikulum ala Malaysia

Pendidikan menengah atas melalui dua jurusan, akademik dan vokasional

Peluang melanjutkan persekolahan dari 9 tahun ke 11 tahun

Melicinkan tatacara pengurusan pelajaran meningkatkan mutu pelajaran

Rang Undang Undang Pendidikan 1995

Sistem pendidikan kebangsaan dicorakkan untuk menghasilkan pendidikan

bertaraf dunia dari segi kualiti untuk mencapai aspirasi negara

Falsafah Pendidikan Negara dijadikan landasan kepada dasar pendidikan

kebangsaan

Tempoh pendidikan rendah adalah antara 5-7 tahun

34

Pendidikan prasekolah sebagai sebahagian daripada sistem Pendidikan

kebangsaan

Pendidikan teknik & politeknik dipertingkatkan

Peruntukan diadakan bagi mengawal selia pendidikan swasta

2.3.2 PENYATA RAZAK 1956

Penyata Razak 1956 boleh dianggap sebagai batu asas bagi perkembangan sistem

pendidikan kebangsaan menyatakan:

“Tujuan dasar pelajaran di dalam negeri ini ialah bermaksud hendak menyatukan budak-budak

daripada semua bangsa di dalam negeri ini dengan memakai satu peraturan pelajaran yang

meliputi semua bangsa dengan menggunakan Bahasa Kebangsaan sebagai bahasa pengantar

yang besar, walaupun perkara ini tiada dapat dilaksanakan dengan serta merta melainkan

hendaklah diperbuat dengan beransur-ansur.”

(Penyata Razak, perenggan 12,

1956)

Sistem persekolahan yang berbeza mempunyai haluan masing-masing dan tidak

dapat melahirkan satu identiti bangsa. Atas rasa kesedaran kebangsaan menerusi

pendidikan sebagai alat untuk mencapai perpaduan bangsa, maka satu jawatankuasa

ditubuhkan untuk mengkaji sistem pendidikan yang sedia ada. Akta Pelajaran 1961

telah dirangka berasaskan Penyata Razak 1956 dan Laporan Rahman Talib 1960 yang

menekankan penggunaan Bahasa Kebangsaan sebagai bahasa perpaduan. Walaupun

hasrat dan tujuan Akta Pendidikan 1961 ini untuk menyatukan kaum yang ada di

Malaysia ini, tetapi secara praktikalnya, sukar untuk mencapai matlamat itu

memandangkan pola tempat tinggal yang berlainan. Misalnya orang Melayu tinggal di

kampung-kampung dan pinggir pantai, kaum Cina tinggal di kawasan perlombongan

dan kaum India di kawasan ladang-ladang getah. Dengan ini tentulah amat sukar untuk

menyatukan mereka.Selepas dari Laporan Rahman Talib 1960, muncul pula laporan-

laporan seperti Laporan Hussein Onn (1971) dan Laporan Mahathir 1976. Kedua-dua

Laporan ini adalah untuk mengkaji semula Dasar Pendidikan Negara yang sebelumnya

berdasarkan Laporan Razak dan Laporan Rahman Talib. (Wan Hashim, 1983)

35

2.3.3 AKTA PENDIDIKAN 1957

Dalam peruntukkan Perlembagaan Persekutuan bagi kemerdekaan pada tahun

1957, bahasa melayu dijadikan bahasa kebangsaan dan bahasa inggeris masih lagi

digunakan. Pada tahun 1956, pucuk pimpinan parti perikatan telah memperkenalkan

akta untuk pendidikan iaitu Akta Pendidikan 1957.

Prinsip Akta Pendidikan 1957:

i. Sekolah pelbagai aliran dibenarkan dan pengajaran dalam bahasa ibunda

masing-masing dibenarkan;

ii. Oleh sebab bahasa Melayu merupakan bahasa Kebangsaan, maka di Sekolah-

sekolah Cina dan Tamil wajib mengajar Bahasa Melayu sebagai salah satu

daripada mata pelajaran;

iii. Pendekatan dalam mata pelajaran sejarah, geografi dan buku-buku teks yang

lain mestilah berteraskan Malaysia; dan

iv. Bukan lagi berteraskan Negara China dan India (John Lowe, 1960)

2.3.4 DASAR PENDIDIKAN KEBANGSAAN

Pendidikan menjadi tunjang kepada perpaduan negara. Tidak dapat dinafikan

bahawa sekolah dan pendidikan memainkan peranan yang sangat penting dalam

pembinaan dan pembentukan warga negara dan rakyat yang bersatu padu.

Sememangnya Falsafah Pendidikan Kebangsaan menyatakan bahawa:

“Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha berterusan ke arah memperkembangkan

lagi potensi individu secara menyeluruh dan bersepadu untuk mewujudkan insan yang

harmonis dan seimbang dari segi intelek, rohani, emosi dan jasmani berdasarkan kepercayaan

dan kepatuhan kepada Tuhan. Usaha ini adalah bagi melahirkan rakyat Malaysia yang berilmu

pengetahuan, berakhlak mulia, bertanggungjawab dan berkemampuan mencapai kesejahteraan

diri serta memberi sumbangan terhadap keharmonian dan kemakmuran masyarakat dan

negara”

36

Secara tidak langsung dasar ini dapat melahirkan satu masyarakat Malaysia

yang bersatu padu dan berintegrasi seperti yang dihasratkan dalam Rukun Negara

melalui penggunaan dan penghayatan kurikulum yang bersepadu, penggunaan bahasa

pengantar dan sistem peperiksaan yang sama serta penglibatan aktif pelajar dalam

aktiviti-aktiviti kokurikulum yang dirancang dan dilaksanakan sepanjang persekolahan

pelajar. Kurikulum yang dibina bukan saja bertujuan untuk memberi ilmu pengetahuan

dan maklumat berbentuk akademik sahaja, bahkan ia juga dapat membentuk sahsiah,

keperibadian dan perwatakan murid yang diingini bagi memupuk perpaduan. Kurikulum

ini berorientasikan suasana Malaysia dan dilaksanakan melalui Kurikulum Bersepadu

Sekolah Rendah (KBSR) dan Kurikulum Bersepadu Sekolah Menengah (KBSM) mulai

tahun 1983. Matapelajaran Pendidikan Islam, Pendidikan Syariah Islamiah, Pendidikan

Al Quran Dan Assunnah dan Pendidikan Moral yang diperkenalkan dapat

mengukuhkan pegangan agama, menanam sifat-sifat mulia serta membentuk

tingkahlaku yang bersopan santun dan saling menghormati sesama manusia.

Perdana Menteri Y.A.B Datuk Seri Abdullah Ahmad Badawi telah pun

melancarkan Pelan Induk Pembangunan Pendidikan (PIPP) 2006-2010. Pada 16

Januari 2007 PIPP ini bertujuan melonjakkan tahap kecemerlangan sekolah dan

mengangkat imej sistem pendidikan negara di mata dunia.Pelan Induk Pembangunan

Pendidikan menggariskan enam teras strategik bagi melahirkan modal insan yang

cemerlang, produktif dan kreatif ke arah membentuk Misi Nasional menjadikan Malaysia

sebuah negara maju. Teras pertama iaitu Membina Negara Bangsa menjadi fokus

utama bagi tujuan perpaduan kaum dan merealisasikan Malaysia ke arah negara maju

menjelang tahun 2020. KPM berhasrat pembinaan Negara Bangsa melalui pendidikan

akan membangunkan warganegara dari awal persekolahan dengan ciri-ciri glokal,

patriotik dan cintakan negara serta menyanjung dan menjunjung warisan budaya dan

kesenian bangsa. Hasrat membina Negara Bangsa ini akan dicapai dengan

memperkasakan Bahasa Melayu, meningkatkan disiplin pelajar, menggiatkan

Rancangan Intergrasi Murid Untuk Perpaduan (RIMUP) serta menggiatkan aktiviti

kokurikulum dan sukan bagi membina jati diri serta menerapkan budi bahasa dan adab

di kalangan pelajar.

37

Langkah seterusnya adalah memperkasakan Sekolah Kebangsaan supaya

sekolah-sekolah tersebut menjadi sekolah pilihan utama masyarakat. Sehubungan itu,

sekolah kebangsaan akan dilengkapkan kemudahan asas pendidikan yang mencukupi

dan berkualiti, bekalan elektrik dan air bersih serta kemudahan ICT. Sekolah juga akan

dibekalkan guru terlatih yang mencukupi mengikut opsyen serta bilangan staf sokongan

mengikut keperluan.Misi Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM) ialah membangun

sistem pendidikan yang berkualiti dan bertaraf dunia di samping memperkembangkan

potensi individu sepenuhnya dan memenuhi aspirasi negara.

Sekolah Wawasan adalah sekolah rendah yang berkonsepkan belajar bersama

sama dalam satu kawasan yang sama tanpa mengira kaum atau agama. Di bawah

konsep ini, dua atau tiga buah sekolah rendah berlainan bahasa pengantar dan

pentadbiran akan ditempatkan dalam kawasan yang sama dan berkongsi kemudahan

asas seperti padang permainan, dewan dan kantin. Setiap sekolah akan mempunyai

bangunan sendiri yang boleh disambung antara satu sama lain dengan menggunakan

jambatan penghubung (link-way). Perlaksanaan sekolah wawasan akan mewujudkan

persekitaran yang memberi peluang yang lebih luas kepada murid daripada pelbagai

kaum untuk bergaul dan berinteraksi secara langsung dalam pelbagai aktiviti.

2.3.5 RANCANGAN MALAYSIA KESEMBILAN, (RMK9) 2006-2010

Dalam usaha untuk meningkatkan akses, ekuiti dan kualiti sistem pendidikan,

sepanjang tempoh RMK9 empat agenda utama yang perlu diberi tumpuan oleh semua

pihak ialah pertama, memperkasakan Sekolah Kebangsaan; agar ia menjadi pilihan

rakyat. Kedua, membangunkan sistem pendidikan yang bertaraf dunia; agar generasi

yang dilahirkan nanti mampu bersaing dalam persaingan sengit era globalisasi. Ketiga,

merapatkan jurang pendidikan, yang merangkumi jurang di antara bandar dengan luar

bandar, jurang di antara yang miskin dengan yang kaya; agar tidak ada sebarang

golongan yang tercicir dari arus pembangunan negara. Keempat, mempertabatkan

profesion keguruan.Selain daripada empat agenda utama tersebut kita perlu sentiasa

ingat bahawa tidak sampai empat belas tahun lagi kita akan melangkah ke tahun 2020.

Hasrat kita adalah untuk menjadi sebuah negara maju mengikut acuan kita sendiri.

38

Malaysia ketika itu harus menjadi sebuah negara yang bersatu dengan masyarakat

Bangsa Malaysia.

Penyertaan pelajar dalam aktiviti kokurikulum dan sukan masih tidak

menyeluruh. Hanya 80 peratus pelajar di sekolah menengah dan sekolah rendah yang

menyertai aktiviti ini. Bagi menggalakkan penyertaan pelajar dalam aktiviti kokurikulum,

ianya telah dijadikan syarat kemasukan ke IPTA mulai tahun 2006. Cabaran KPM

adalah untuk memantapkan program kokurikulum dan sukan supaya menarik

penyertaan pelajar serta memperluas pilihan aktiviti kokurikulum dan sukan pada

semua peringkat pendidikan. Masyarakat Malaysia yang berbilang kaum dan majmuk

telah mewujudkan masalah polarisasi kaum terutamanya dalam kalangan pelajar.

Keteguhan sesebuah negara bergantung kepada perpaduan rakyatnya. Pemisahan

kaum antara pelajar-pelajar, boleh menimbulkan permusuhan dan pergaduhan. Para

pelajar tentu sukar bekerjasama untuk mencapai kecemerlangan dalam pelajaran

mereka seolah-olah mengutamakan bangsa masing-masing sahaja.

Hal ini akan menimbulkan pula prasangka dan salah faham yang pasti

merenggangkan hubungan pelajar. Antara faktor yang menimbulkan situasi tersebut

ialah perbezaan kebudayaan dan corak hidup disamping mengamalkan dan menganuti

kepercayaan yang berbeza dan bertutur dalam bahasa ibunda yang berlainan.

Sesungguhnya, gejala ini perlu dihapuskan demi perpaduan dan masa hadapan

negara. Para pelajar perlu digalakkan untuk berinteraksi dengan rakan-rakan yang

berlainan bangsa. Benih-benih perpaduan perlu disemai di dalam jiwa pelajar-pelajar

semasa berada dibangku sekolah. Sebagai sebuah negara bermasyarakat majmuk,

perpaduan rakyat sangat penting. Para pelajar perlu berinteraksi ketika berada di

sekolah untuk mengukuhkan perpaduan. Oleh yang demikian, tembok yang

memisahkan pelajar-pelajar dapat dirobohkan. Menyedari hakikat ini, langkah-langkah

yang berkesan perlu diketengahkan bagi memupuk semangat perpaduan kaum dalam

kalangan pelajar yang berbilang bangsa dan dalam pada masa yang sama untuk

memperkasakan Sekolah.

(http://www.utusan.com.my/utusan/SpecialCoverage/RMK9/html/bahasa.htm)

39

2.3.6 KESIMPULAN

Secara kesimpulan, selepas Merdeka sistem pendidikan dalam Malaysia

mengalami perubahan dinamik. Terutama dengan kewujudan masyarakat pruralistik.

Selepas kemerdekaan sistem pendidikan yang setara telah diperkenalkan. Dengan itu,

kerajaan dapat mewujudkan hubungan etnik. Selain itu, sistem pendidikan yang tidak

hanya menguntungkan satu kaum haruslah disokong dan diteruskan. Sistem

pendidikan yang mantap akan melahirkan model insan kelas pertama. Kurikulum KBSR

dan KBSM yang terdapat dalam sistem pendidikan di negara ini sememangnya

mempunyai motif untuk membentuk integrasi nasional dalam kalangan pelajar

walaupun dalam falsafah pendidikan tidak menyatakan secara jelas “ hendak

menyatukan kanak – kanak dari semua kaum di dalam negara ini “, sepertimana yang

terkandung dalam Penyata Razak ( 1956 ). Bagaimanapun, Falsafah Pendidikan

Negara yang mengambil kesemua intipati Rukun Negara jelas menunjukkan matlamat

pembentukan perpaduan kebangsaan masih berkekalan. Untuk mencapai hasrat ini,

adalah dirasakan amat penting KBSR dan KBSM dijuruskan ke arah membentuk dan

mengukuhkan ilmu pengetahuan yang berkaitan dengan masyarakat, dasar – dasar

negara, matlamat dan objektifnya serta penegasan terhadap kesedaran kebangsaan

dan pemupukan integrasi nasional secara menyeluruh dan bersepadu.

2.4 ASPEK POLITIK

40

Isu sosial dan politik yang dibangkitkan oleh parti-parti politik adalah mengikut

kepentingan etnik (Freedman, 1960; Esman, 1972; Rabushka, 1972; Chandra Muzaffar,

1996). Ramai ahli sains social berpendapat, etnisiti memainkan peranan penting dalam

menarik sokongan dan kekuatan. Penglibatan masyarakat Tempatan dalam politik

meningkat apabila pihak british memperkenalkan Malayan Union dan penyerahan

Sabah dan Sarawak kepada British untuk ditadbir sebagai tanah jajahan pada tahun

1946.

‘Malay opposition to the Union Proposals was so strong that in January 1946, Dato Onn

bin Ja’far organized the Peninselur Malay Movement at Johore to defend and protect the

privileges of the Malays. In march 1946, representatives of fourty-one Malay associations came

together to form the United Malays National Organisation (UMNO).’

( G.P.Means.

1970:10)

Pada 1 March 1946 wakil-wakil daripada 41 persatuan dan pertubuhan Melayu

telah membentuk Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (UMNO). Dato’ Onn Jaafar

telah dilantik sebagai Presiden yang pertama dan orang-orang Melayu pada waktu itu

buat pertama kalinya, menjadi lebih bersatu apabila memperjuangkan satu hala tuju

yang dikongsi bersama. UMNO menjadi peneraju bagi penentangan orang Melayu

terhadap Kesatuan Malaya. Perpaduan orang Melayu telah menjadi satu kuasa baru

yang harus dihadapi oleh pihak British dan juga masyarakat Cina.

Masalah dalam mendapatkan kerjasama politik daripada kumpulan etnik utama

di negara ini dalam memperjuangkan kemerdekaan berjaya diatasi dengan

pembentukan pakatan di antara UMNO dan Persatuan Cina Malaya (MCA) dan

kemudiannya disertai oleh Kongres India Malaya (MIC). Ketika pilihanraya persekutuan

yang pertama diadakan pada tahun 1955, pakatan UMNO-MCA-MIC yang diketuai oleh

Tunku Abdul Rahman telah memperolehi kemenangan yang besar dengan memenangi

51 daripada 52 kerusi yang dipertandingkan.

Selepas Merdeka Parti perikatan yang merangkumi UMNO, MCA dan MIC telah

mengambil alih pemerintahan apabila Tanah Melayu. Kemenangan Parti Perikatan

dalam Parti Perikatan Pilihan Raya Parlimen pada tahun 1959 jelas menunjukkan

41

Kepercayaan penuh rakyat. Parti Perikatan memenangi dengan 74 daripada 104 kerusi

yang dipertandingkan dan 89 daripada 104 kerusi pada tahun 1964. Selepas itu Parti

Perikatan telah berjaya memperoleh 67 daripada 103 kerusi yang dipertandingkan

dalam Pilihan Raya Parlimen pada tahun 1969.

JADUAL 1: Pencapaian Parti-Parti Politik Dalam Pilihanraya 1969

Parti Parlimen Negeri

Perikatan 76 167

PAS 12 40

DAP 13 31

Gerakan 8 26

PPP 4 12

Sumber : John Slimming, Malaysia, death of a democracy, John Murray,

London, 1969 hlm 18.

(dipetik dari nota En.Mohd Ashraf, Jabatan Kajian Sosial, IPRM)

Keputusan pilihanraya Mei 1969 dan kejayaan parti-parti bukan Melayu sekali lagi

menimbulkan ancaman terhadap kedudukan bumiputera orang-orang Melayu. Jawapan yang

diberikan oleh Jabatan Perpaduan Negara ialah bahawa Malaysia akan mempuyai ideologi

negara yang didasarkan kepada perlembagaan Malaysia dan mencerminkan cara hidup

Malaysia. Pada awal Mac 1970, Majlis Perundingan Negara melalui guarded statement telah

membincangkan kertas megenai Rukun Negara yang disediakan oleh Jabatan Perpaduan

Negara. Jabatan itu juga telah membekalkan laporan mengenai keadaan dan ketidak

seimbangan ekonomi kepada Majlis Perundingan Negara untuk dibincangkan. Pada

pertengahan bulan Ogos 1970, Majlis Perundingan Negara yang bersidang selama dua hari di

Kuala Lumpur telah meluluskan prinsip Rukun Negara yang telah didrafkan selama beberapa

bulan. Prinsip-prinsip Rukun Negara akhirnya terjelma dalam bentuk;

42

a) Kepercayaan kepada Tuhan

b) Kesetiaan kepada Raja dan Negara

c) Keluhuran perlembagaan

d) Kedaulatan undang-undang

e) Kesopanan dan kesusilaan

(dipetik dari nota En.Mohd Ashraf, Jabatan Kajian Sosial, IPRM)

Semenjak merdeka, Malaysia diperintah oleh sebuah Pakatan yang

kemudiannya dikenali sebagai Barisan Nasional pada tahun 1971. Barisan Nasional

merupakan satu gabungan parti-parti politik yang telah mendapat majoriti dalam

Parlimen sepanjang sembilan pilihanraya yang diadakan sejak kemerdekaan Malaysia.

Namun, pada tahun 1969, buat pertama kalinya gabungan ini gagal

mempertahankan majoriti dua pertiganya. Tekanan perkauman telah mengakibatkan

rusuhan kaum di Kuala Lumpur pada 13 Mei 1969. Peristiwa ini telah membawa kepada

penubuhan kerajaan darurat yang dikenali sebagai Majlis Gerakan Negara. Tun Razak

telah dilantik sebagai Pengarah Operasi di bawah Akta Perintah Darurat selama 22

bulan sehingga perintah Darurat dibubarkan dan Parlimen dipulihkan pada 22

September 1970. Semenjak peristiwa tersebut, sasaran utama Kerajaan merupakan

pelaksanaan Dasar Ekonomi Baru yang digubal untuk membasmi kemiskinan tanpa

mengira bangsa dan juga untuk menghapuskan pengenalan kaum mengikut fungsi

ekonomi.

Selepas Barisan Nasional ditubuhkan pelbagai cabaran telah ditempuh.

Sehingga hari ini, segala usaha membina ikatan kerjasama dan merancang serta

melaksana program pembangunan Negara secara berterusan telah Berjaya mendapat

sokongan rakyat setiap kali pilihan raya umum diadakan.

43

Dasa-dasar kerajaan yang tidak berat sebelah dan saksama untuk semua kaum,

memberi penekanan yang tinggi dalam perhubungan etnik dan sikap tolak ansur telah

mengagalkan parti pembangkang yang merancang untuk memecahbelahkan dasar-

dasar tersebut. Secara rasional, hubungan mereka lebih bersifat utilitarian dan

mengikut mereka dalam jaringan silang budaya dan merentas etnik masing-masing.

(Mansor Mohd Noor, 2005)

3.4 KESIMPULAN

Kesimpulannya, selepas Merdeka kewujudan masyarakat pluralistik memainkan

peranan penting dalam memelihara kestabilan politik. Untuk mewujudkan kestabilan

politik dalam sesuatu Negara yang mempunyai etnik yang banyak bukan semudah

seperti kita sangka. Dengan penubuhan Parti Barisan Nasional jelas menunjukkan

perpaduaan dan kesan pluralistik yang ketara. Kewujudan masyarakat pluralistik telah

memangkinkan masyarakat melibatkan diri dalam politik. Penglibatan semua kaum

dalam politik akan menjamin kesejahteraan Negara kita. Untuk meneruskan system

politik yang stabil dan selamat, proses musyawarah harus diteruskan dalam semua

aspek.

44