1.6 APLIKASI MATEMATIK DALAM MASAKAN

Bukan semua orang pandai memasak. Kebanyakan kita perlu belajar

bagaimana untuk mengikuti resipi pada satu ketika. Bagi membuat hidangan yang

enak, konsisten, dan tekstur,  pelbagai bahan perlu digunakan dalam masakan.

Bahan-bahan tersebut mesti mempunyai hubungan antara satu sama lain. Sebagai

contohnya, untuk membuat biskut yang mempunyai rupa dan rasa seperti biskut,

anda perlu memastikan bahawa anda telah menggunakan kuantiti bahan yang

diperlukan dengan tepat. Penggunaan  tepung yang berlebihan akan menyebabkan

biskut anda menjadi lebih keras. Pada masa yang sama,  garam yang berlebihan

juga akan memberi rasa yang diingini.

Bahan-bahan perlu mempunyai hubungan antara satu sama lain dalam sesebuah

resipi adalah satu konsep yang sangat penting dalam masakan. Ia juga merupakan

satu konsep matematik yang penting. Dalam matematik, hubungan antara dua

kuantiti dipanggil sebagai nisbah. Jika sesuatu resipi memerlukan 1 biji telur dan 2

cawan tepung, hubungan antara telur dan tepung ialah 1 kepada 2. Dalam bahasa

matematik, hubungan ini boleh ditulis dalam dua bentuk seperti yang berikut:

Kedua-dua bentuk di atas menyatakan nisbah telur dengan tepung iaitu 1

kepada 2. Jika anda tersilap mengubah nisbah tersebut, keputusan mungkin tidak

boleh dimakan.

Semua resipi ditulis untuk menghidangkan kepada jumlah orang yang tertentu

sahaja atau bagi menghasilkan sejumlah makanan sahaja. Contohnya, anda

mungkin melihat resipi biskut yang dapat menghasilkan dua dozen biskut.

Bagaimana jika anda hanya mahu satu dozen biskut? Bagaimana jika anda mahu

empat dozen biskut? Memahami bagaimana untuk meningkatkan atau

mengurangkan hasil tanpa merosakkan nisbah bahan-bahan adalah kemahiran yang

penting bagi mana-mana tukang masak.

Katakan anda mempunyai resepi biskut yang lazat:

Biskut Cip Coklat  1 cawan tepung

  1/2 sudu kecil baking soda

  1/2 sudu kecil garam

  1/2 cawan mentega

  1/3 cawan gula perang

  1/3 cawan gula

  1 biji telur

  1/2 sudu kecil vanila

  1 cawan cip coklat

Resipi ini bagi membuat 3 dozen biskut. Jika anda ingin membuat 9 dozen

biskut, anda diperlukan untuk meningkatkan kuantiti setiap bahan yang

disenaraikan dalam resipi. Anda juga perlu memastikan bahawa hubungan

antara bahan-bahan tetap sama. Untuk melakukan ini, anda perlu memahami

bahagian. Bahagian A wujud apabila anda mempunyai 2 nisbah yang sama,

seperti 2:4 dan 4:8. Dua nisbah yang tidak sama rata, seperti 3:16 dan 1:3, tidak

mengakibatkan bahagian A. Nisbah mestilah sama.

Bagaimana anda akan mengira kuantiti setiap bahan yang anda perlukan jika

anda mahu membuat 9 dozen biskut? Berapa cawan tepung yang anda

perlukan? Berapa banyak telur? Anda perlu membentuk satu bahagian untuk

memastikan anda mendapatkan nisbah yang betul.

Mula-mula anda dikehendaki memikirkan berapa banyak tepung yang

anda perlukan jika anda mahu membuat 9 dozen biskut. Apabila anda selesai

dengan perkara tersebut, anda boleh mengira kuantiti bahan-bahan yang lain.

Anda akan membentuk bahagian seperti ini:  

Anda akan membaca bahagian ini sebagai "1 cawan tepung adalah untuk 3

dozen manakala X cawan tepung adalah untuk 9 dozen." Untuk mengetahui apa

yang X (atau berapa banyak cawan tepung yang anda perlukan dalam resipi

yang baru), anda akan membuat pengiraan seperti ini:

Sekarang anda perlu mengetahui nilai X. Untuk berbuat demikian, bahagikan kedua-dua belah persamaan dengan 3. Hasilnya ialah X = 3. Untuk memanjangkan resipi untuk membuat 9

dozen biskut, anda akan memerlukan 3 cawan tepung. Bagaimana jika anda terpaksa membuat 12 dozen biskut? Empat belas? Anda akan membentuk bahagian yang sama seperti yang anda lakukan di atas, tidak kira berapa banyak yang anda mahu meningkatkan resipi.