KESESUAIAN MENGGUNAKAN AKHBAR SEBAGAI BAHAN PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN BAHASA MELAYU SEKOLAH

MENENGAH

WAN AZIZAH BT WAN MAT ALI

NO. PENDAFTARAN 20001 – 04490

TESIS YANG DIKEMUKAKAN UNTUK MEMENUHI SEBAHAGIAN

DARIPADA SYARAT MEMPEROLEH IJAZAH SARJANA MUDA PENDIDIKAN

FAKULTI BAHASA

UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS TANJONG MALIM

MAC 2003

ii

PENGAKUAN

Bahawasanya saya mengaku sesungguhnya tesis ini ialah hasil kerja saya sendiri kecuali

nukilan, petikan dan ringkasan yang setiap satunya telah saya catatkan sumbernya.

Tarikh :………………………….. Tandatangan :…………………………..

Nama calon :……………………………

No. Pendaftaran :………………………

iii

PENGHARGAAN

Pertama sekali saya ingin memanjatkan kesyukuran ke hadrat Ilahi kerana dengan limpah dan izin-Nya kajian ilmiah ini dapat juga disiapkan dalam tempoh yang telah ditetapkan. Ucapan terima kasih juga saya tujukan kepada semua tenaga akademik Fakulti Bahasa, Universiti Pendidikan Sultan Idris khususnya kepada penyelia saya Encik Seri Lanang Jaya B. Haji Rohani yang banyak membantu dan memberi tunjuk ajar kepada saya dengan penuh sabar dan dedikasi. Tidak lupa juga, ucapan terima kasih ini ditujukan kepada rakan seperjuangan yang banyak membantu memberi idea dan sumbangan secara langsung dan tidak langsung. Tanpa bantuan daripada mereka semua, usaha ini tidak mungkin berjaya sepenuhnya. Kepada keluarga tersayang yang banyak memberi dorongan dan sokongan, saya ingin merakamkan jutaan terima kasih. Tanpa bantuan dan sokongan daripada ayahanda, bonda dan ahli keluarga yang lain mungkin saya tidak dapat menyiapkan kajian ilmiah ini. Pengorbanan ayahanda, bonda dan keluarga tersayang akan saya ingati hingga akhir hayat. Saya berdoa agar pengorbanan yang telah ayahanda, bonda dan keluarga tersayang berikan itu akan mendapat ganjaran daripada Allah subhanahu-wa-ta’ala. Tanpa sokongan ayahanda, bonda dan keluarga tersayang tidak mungkin saya dapat meneruskan pengajian di Universiti Pendidikan Sultan Idris ini. Pengorbanan ayahanda dan bonda akan saya kenang hingga ke akhir hayat. Pengorbanan ayahanda dan bonda amat besar dan dijadikan sebagai motivasi agar anakmu ini dapat menempa kejayaan dengan cemerlang. Mudah-mudahan usaha saya yang sekecil ini akan dapat memberikan manfaat kepada semua yang terlibat dalam bidang pendidikan khususnya dalam proses pengajaran dan pembelajaran Bahasa Melayu. Sekian Terima Kasih Wan Azizah Bt Wan Mat Ali 20001-04490 Program Pendidikan Bahasa Melayu Fakulti Bahasa Universiti Pendidikan Sultan Idris

iv

Mac 2003

iv

ABSTRAK

KESESUAIAN MENGGUNAKAN AKHBAR SEBAGAI BAHAN PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN BAHASA MELAYU DI SEKOLAH MENENGAH

Kajian ini merupakan kajian analisis deskriptif terhadap pendapat guru tentang kesesuaian menggunakan akhbar sebagai bahan pengajaran dan pembelajaran di sekolah menengah. Tujuan atau objektif kajian ilmiah ini dilakukan adalah untuk mendapatkan pendapat dan juga pandangan daripada guru yang mengajarkan Bahasa Melayu tentang kesesuaian akhbar dijadikan bahan pengajaran dan pembelajaran. Hasil kajian ini akan menjelaskan potensi akhbar untuk digunakan sebagai bahan pengajaran dan pembelajaran. Hal ini demikian kerana akhbar memuatkan pelbagai isu yang boleh dijadikan bahan rangsangan untuk pengajaran dan pembelajaran Bahasa Melayu. Penggunaan bahan pengajaran amat penting sebelum memulakan proses pengajaran dan pembelajaran untuk menimbulkan minat dan mengelakkan kebosanan pelajar untuk mengikuti pengajaran yang sedang diikuti. Selain itu kajian ini dilakukan kerana isu yang timbul sekarang tentang kesalahan bahasa yang sering berlaku di dalam akhbar. Kesalahan ini sedikit sebanyak menyebabkan akhbar jarang digunakan walaupun mempunyai potensi untuk digunakan.

v

ABSTRACT

SUITABLELITY OF USING NEWS PAPER AS A MALAY LANGUAGE APPROACHMENT OBJECT IN SECONDARY SCHOOL

These research is to get descriptive analysis from teachers an the effectiveness using media as a object of approachment in secondary school. The objective of this research is taking place to get the ideas and view from teachers who are teaching Malay Language for using media as a factor for teaching and learning. The result would clearify on media potential to be used as an objective in teaching and learning. This is taken in as media has varians issues that can be used as a furictions for teaching and learning Malay Language. It’s important to have the teaching material before starting the process of teaching and learning as that will bring act the interest and to avoid bared of students to follow this topic. Besides this the research its also another issues of using obsessive errors in language which always happen. Due to this mistake, therefore media has been not usage very much used though it has high potential for usage.

vi

KANDUNGAN HALAMAN PENGAKUAN ii PENGHARGAAN iii ABSTRAK iv KANDUNGAN vi SENARAI JADUAL vii BAB I PENGENALAN 1.1 Pendahuluan 1 1.2 Permasalahan Kajian 6 1.3 Tujuan Kajian 9 1.4 Soalan Kajian 9 1.5 Kepentingan Kajian 10 1.6 Batasan Kajian 12 1.7 Definisi Istilah / Definisi Operasional 13 1.7.1 Akhbar 13 1.7.2 Bahan 14 1.7.3 Pengajaran 15 1.7.4 Pembelajaran 16 BAB II TINJAUAN LITERATUR 2.1 Pendahuluan 18 2.1.1 Pemilihan dan Penyesuaian Bahan 19 2.1.2 Bahan Pengajaran dan Pembelajaran 23 2.1.3 Peranan Bahan Pengajaran 24 2.1.4 Kepentingan Bahan 26 2.1.5 Teori Berkaitan 27 2.2 Kajian Berkaitan 34 2.2.1 Kajian-kajian di Barat 35 2.2.2 Kajian-kajian di Malaysia 40 BAB III KAEDAH KAJIAN 3.1 Pendahuluan 50

vii

3.2 Reka Bentuk Kajian 50 3.3 Tempat Kajian 51 3.4 Populasi dan Sampel Kajian 51 3.5 Alat Kajian 52 3.5.1 Soal Selidik 52 3.6 Prosedur Pengumpulan Data 53 3.7 Prosedur Penganalisisan Data 55 BAB IV KEPUTUSAN KAJIAN 4.1 Pendahuluan 57 4.2 Perihalan Sampel 59 4.3 Dapatan Kajian 61

4.3.1 Keberkesanan Penggunaan Akhbar Sebagai Bahan Pengajaran Bahasa Melayu di Sekolah Menengah 61

4.3.2 Permasalahan Yang Dihadapi Ketika Menggunakan Akhbar Sebagai Bahan Pengajaran Bahasa Melayu di Sekolah Menengah 65 4.3.3 Kesesuaian Akhbar Digunakan Sebagai Bahan Pengajaran

Bahasa Melayu di Sekolah Menengah 67 4.3.4 Pelaksanaan Penggunaan Akhbar Sebagai Bahan Pengajaran

Bahasa Melayu di Sekolah Menengah 69 BAB V RUMUSAN 5.1 Pendahuluan 71 5.2 Kesimpulan 71

5.2.1 Keberkesanan Penggunaan Akhbar Sebagai Bahan Pengajaran Bahasa Melayu di Sekolah Menengah 72

5.2.2 Permasalahan Yang Dihadapi Ketika Menggunakan Akhbar Sebagai Bahan Pengajaran Bahasa Melayu di sekolah Menengah 72 5.2.3 Kesesuaian Akhbar Sebagai Bahan Pengajaran Bahasa Melayu

di Sekolah Menengah 72 5.2.4 Pelaksanaan Penggunaan Akhbar Sebagai Bahan Pengajaran

Bahasa Melayu di Sekolah Menengah 73 5.3 Perbincangan 73 5.4 Cadangan kajian lanjut 79

BIBLIOGRAFI LAMPIRAN

vii

SENARAI JADUAL

No. Jadual Nama Jadual Halaman

______________________________________________________________________

1 Keberkesanan penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran Bahasa Melayu 61 2 Penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran 62 3 Kekerapan menggunakan akhbar sebagai bahan pengajaran 63 4 Jenis laras bahasa yang kerap digunakan 64 5 Masalah semasa memilih akhbar yang sesuai sebagai bahan

pengajaran bahasa Melayu 65

6 Jenis pencemaran bahasa yang ditemui di dalam akhbar 66 7 Akhbar sesuai digunakan sebagai bahan pengajaran 67 8 Akhbar dapat membantu pelajar menguasai bahasa Melayu 68

9 Cara melaksanakan penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran 69

10 Langganan akhbar untuk pelajar 70

1

BAB 1

PENGENALAN

1.1 Pendahuluan

Bahasa merupakan teras kebudayaan sesuatu bangsa yang terdapat di dunia ini.

Kebudayaan negara ini berteraskan kepada bahasa kebangsaan, iaitu bahasa Melayu.

Peranan bahasa bukan sahaja memberikan identiti kepada bangsa dan budaya para

penuturnya malah lebih daripada itu. Bahasa mempunyai kaitan yang sangat rapat

dengan budaya sesuatu bangsa.

Bahasa merupakan pembentung yang di dalamnya terdapat konsep, nilai dan

idea yang diwarisi oleh bangsanya. Bahasa juga menentukan pemikiran sesuatu bangsa.

Oleh itu bahasa merupakan alat yang memindahkan suatu kebudayaan daripada satu

generasi kepada satu generasi akan datang (Abdullah Hassan, 2002:1)

Bahasa merupakan suatu wadah yang penting untuk memenuhi peranan sebagai

sarana budaya yang tinggi. Melalui bahasa, seseorang manusia berkomunikasi antara

2

satu sama lain. Bahasa merupakan alat yang mengungkapkan konsep dan pemikiran

yang teknis dan maju. Oleh yang demikian bahasa digunakan dalam pelbagai bidang

komunikasi. Penggunaannya membolehkan masyarakat melibatkan diri dalam

lingkungan masyarakat sesuai dengan komunikasi sebagai salah satu daripada aktiviti

sosial. Bahasa digunakan dan diujarkan untuk tujuan tertentu (Janet Wong May Chin,

1992:346).

Proses berbahasa yang berlaku pada masa kini melibatkan aspek bertutur,

mendengar, membaca dan menulis. Semua aspek ini perlu dikuasai oleh semua pelajar.

Tujuannya adalah untuk meningkatkan penguasaan berbahasa di kalangan pelajar.

Semua aspek tadi digabungkan bagi realisasi kebahasaan dalam pelbagai aktiviti

berbahasa di dalam dan di luar bilik darjah. Proses pengajaran dan pembelajaran untuk

penguasaan berbahasa ini perlu dititikberatkan oleh semua guru agar objektif

pembelajaran tercapai.

Bahasa Melayu merupakan bahasa kebangsaan dan bahasa rasmi negara kita.

Penggunaan bahasa Melayu hendaklah ditulis dalam apa-apa tulisan sebagaimana yang

diperuntukan dengan undang-undang oleh parlimen (Perlembagaan Malaysia1967).

Oleh yang demikian bahasa Melayu telah menjadi bahasa pengantar di sekolah

rendah, menengah, maktab perguruan dan pusat pengajian tinggi di negara ini. Ia

berikutan daripada dasar bahasa di Malaysia sebagaimana yang termaktub dalam

Perlembagaan Persekutuan, Fasal 152 dalam Akta Bahasa Kebangsaan 1967 dan

berdasarkan undang-undang pendidikan kebangsaan sejak Akta Pelajaran (Pendidikan)

3

tahun 1957 menggantikan Education Ordinance 1950 ciptaan British hingga ke Akta

Pendidikan tahun 1996.

Oleh sebab itu, pembelajaran merupakan satu proses yang mementingkan

interaksi empat komponen utama iaitu pelajar, guru, bahan pembelajaran dan

pendekatan. Dalam era globalisasi, bahan pembelajaran tidak terhad kepada buku teks

semata-mata. Pelbagai alat teknologi yang canggih boleh dijadikan bahan pengajaran

sesuai dengan objektif pengajaran.

Bahan pengajaran harus dititikberatkan oleh semua guru untuk menimbulkan

suasana pembelajaran yang lebih menyeronokkan. Ini kerana pemilihan bahan yang

sesuai akan membantu pelajar menguasai bahasa dengan lebih berkesan. Tambahan pula

pemilihan bahan yang sesuai akan mewujudkan suasana pembelajaran yang lebih

menyeronokkan. Pengalaman pengajaran dan pengalaman pembelajaran dapat diperkaya

bukan sahaja melalui penggunaan buku teks tetapi juga penggunaan radio, televisyen,

pita video, akhbar dan sebagainya.

Akhbar merupakan salah satu bahan pengajaran yang boleh digunakan untuk

merangsang pemikiran pelajar. Pelbagai maklumat yang terdapat di dalam akhbar boleh

digunakan sebagai bahan untuk pengajaran bahasa. Pemilihan bahan melalui akhbar

harus dilakukan dengan lebih berhati-hati kerana penulisan di dalam akhbar banyak

mengalami kesilapan hukum tatabahasa. Antaranya ialah kesalahan penggunaan kata

sendi, kesalahan penggunaan kata ganti diri, kesalahan penggunaan kata depan,

kesalahan penggunaan kata sendi nama dan kesalahan ayat.

4

Peri pentingnya akhbar menggunakan bahasa yang baik dinyatakan oleh Stovall

et al (1984) melalui peranan editor akhbar yang menurutnya harus menguasai

tatabahasa.

The job of the editor, however, is not to change language but to use it. To do effectively requires knowing the basic rules and conventions. Editors should know thoroughly the eight basic parts of speech (nouns, verbs, adjectives, adverba, pronouns, conjunctions, interjections and prepositions), and the basic unit of the English usage (the sentence) and its two parts (subject and predicate).

Penggunaan bahasa dalam media cetak mestilah mengikut hukum tatabahasa

memandangkan pengaruhnya terhadap masyarakat khususnya pelajar. Senario ini

berlaku kerana surat khabar mula digunakan sebagai bahan pengajaran dan

pembelajaran termasuklah pengajaran bahasa Melayu (Awang Sariyan, 1987:430). Bagi

ahli bahasa akhbar merupakan agen pembinaan dan pengembangan bahasa yang paling

meluas dan berkesan kerana penyebarannya yang merata dalam masyarakat (Awang

Sariyan, 1987:430).

Oleh yang demikian, guru yang ingin menggunakan akhbar sebagai bahan

pengajaran harus berhati-hati ketika memilih petikan akhbar untuk mengelakkan

pengajaran yang tidak berkesan. Guru yang memilih akhbar sebagai bahan pengajaran

harus membuat suntingan terlebih dahulu untuk menentukan petikan yang dipilih sesuai

atau tidak digunakan untuk mencapai objektif pembelajaran di sekolah. Tujuannya

untuk mengelakkan sebarang masalah ketika proses pengajaran dan pembelajaran

berlangsung.

5

Masalah ini perlu dititikberatkan untuk mengukuhkan penguasaan bahasa di

kalangan pelajar. Ini kerana pengajaran bahasa mementingkan penggunaan bahasa yang

betul di kalangan pelajar agar dapat menggunakan hukum tatabahasa dan dapat

membina ayat yang gramatis. Penekanan terhadap pemilihan bahan pengajaran harus

dilaksanakan oleh guru untuk mengatasi masalah kesalahan menggunakan bahasa di

kalangan pelajar.

Semasa pemilihan sesuatu bahan pengajaran, guru perlu merancang bahan yang

sesuai untuk digunakan bagi mewujudkan suasana pembelajaran yang lebih

menyeronokkan. Joyce B dan Weil M (1992:386) menegaskan bahawa pengajaran

merupakan sifat semula jadi dan menuntut penyesuaian yang berterusan. Guru perlu

kreatif untuk memilih bahan pengajaran yang lebih berkesan untuk digunakan dalam

kelas. Gerlach, V. S. dan Ely, D.P (1971:293) menyatakan bahawa, “…The effectiveness

of any medium depends on the creativity of the teacher using it. Media are most often

teaching and learning tools, even though they often have the potential of assuming many

teaching functions.

Ini kerana guru perlu memastikan kesan penggunaan bahan pengajaran kepada

pelajar dari segi ingatan, motivasi, sikap, nilai dan pemindahan pembelajaran.

Pemindahan pembelajaran boleh dilihat terutamanya dari segi kebolehan berbahasa yang

merangkumi bentuk dan fungsi, ketepatan, kepelbagaian dan ketrampilan bahasa.

6

1.2 Permasalahan kajian

Kajian yang dijalankan adalah untuk meninjau kesesuaian penggunaan akhbar sebagai

bahan pengajaran bahasa. Ini adalah kerana akhbar mempunyai pelbagai informasi yang

boleh digunakan untuk merangsang pemikiran pelajar terhadap pelajaran bahasa. Ini

termasuklah untuk mengkaji tentang pembentukan kata, penulisan karangan berdasarkan

gambar dan keratan akhbar seperti kemalangan, tanah runtuh, kebakaran dan banjir

sesuai digunakan untuk pengajaran bahasa.

Akhbar merupakan salah satu bahan pengajaran yang boleh dan amat sesuai

digunakan dalam pengajaran dan pembelajaran bahasa. Ini kerana akhbar mempunyai

pelbagai maklumat yang sesuai digunakan untuk pengajaran bahasa. Maklumat yang

terdapat di dalam akhbar merupakan berita terbaru dan boleh digunakan untuk semua

aspek pengajaran dan pembelajaran seperti geografi, perdagangan, sejarah, pengetahuan

am dan sains. Buku skrap boleh digunakan untuk menghimpunkan keratan akhbar untuk

dijadikan bahan pengajaran.

Akhbar tempatan seperti Utusan Malaysia dan Berita Harian mempunyai

pelbagai kegunaan sebagai bahan pengajaran bahasa Melayu. Akhbar merupakan bahan

yang baik sebagai contoh yang menunjukkan pelbagai ragam atau bentuk penulisan.

Dalam akhbar terdapat penulisan jenis naratif (misalnya berita), deskriptif (misalnya

rencana tentang lawatan atau pelancongan), ekspositori (misalnya iklan), perbincangan

atau perbahasan (misalnya rencana pengarang, bahagian forum atau surat daripada

pembaca. Penulisan dalam akhbar ialah contoh penulisan yang benar-benar digunakan

7

dalam kehidupan harian. Maka, guru bahasa hendaklah bijak menggunakan akhbar

sebagai alat bantu mengajar, khususnya dalam aspek penulisan (Abd. Aziz Abd. Talib,

2000:279).

Akhbar juga boleh digunakan bagi aktiviti bahasa yang lain dalam proses

pengajaran dan pembelajaran seperti bacaan dan kefahaman, perbincangan lisan,

meringkaskan atau merumuskan pelbagai iklan pekerjaan dan iklan komersial dan

mencari atau mendapatkan bahan atau maklumat untuk karangan atau esei. Kesemuanya

ini bergantung kepada inisiatif guru untuk memilih bahan daripada akhbar yang benar-

benar sesuai untuk pengajaran bahasa Melayu.

Sungguhpun demikian, akhbar mempunyai kelemahan sendiri untuk dijadikan

bahan pengajaran bahasa. Masalah ini wujud kerana kerap berlaku kesalahan hukum

tatabahasa di dalam penulisan akhbar. Permasalahan ini sedikit sebanyak akan

menjejaskan penguasaan bahasa pelajar dari segi tulisan, pertuturan dan bacaan.

Masalah ini juga akan mendatangkan kesan kepada guru untuk memilih potongan

akhbar yang sesuai digunakan sebagai bahan untuk proses pengajaran dan pembelajaran.

Kesalahan yang sering ditemui dalam penulisan akhbar ialah ayat, kata sendi

nama, penggunaan imbuhan dan penggunaan kata hubung. Fenomena ini akan

mendatangkan impak kepada pelajar untuk menguasai bahasa Melayu terutamanya

kepada pelajar bukan Melayu. Kesalahan yang terdapat di dalam akhbar paling banyak

yang ditemui ialah kesalahan kata sendi yang akan mempengaruhi pelajar dalam

8

penulisan mereka. Masalah ini perlu diatasi agar pelajar tidak melakukan kesalahan

yang sama.

Masalah ini telah dilaporkan oleh Laporan Jawatankuasa Penggunaan Bahasa

Malaysia (LJMPBM) :

Bahasa Malaysia yang digunakan dalam penerbitan buku dan penerbitan bersiri adalah baik dari segi penyampaian maksud kepada pembaca. Walau bagaimanapun apabila dibandingkan antara buku dengan penerbitan bersiri seperti majalah mingguan atau dwi mingguan, didapati pada umumnya bahasa Malaysia di dalam buku lebih tinggi mutunya. Penerbitan seperti akhbar harian atau mingguan didapati lebih rendah mutu bahasanya, terutama sekali dari segi penggunaan ejaan, istilah dan penyusunan ayat.

Awang Sariyan (1984) pula mengatakan bahawa, “…oleh sebab demikian

pentingnya berita dalam kehidupan manusia, maka kaedah penulisan berita turut

menjadi penting juga. Sehubungan dengan itu, bahasa memainkan peranan yang penting

sekali untuk menjamin mutu berita yang baik.

Implikasi yang timbul akibat pengabaian aspek pemilihan dan penggunaan bahan

pengajaran akan menyebabkan pelajar melakukan kesalahan ejaan, kesalahan tatabahasa

(pengimbuhan, ayat, kata sendi nama), pemilihan kata yang tidak tepat dan penyusunan

idea yang lemah dan dangkal. Kesemua kesan ini timbul akibat daripada pengaruh

bahan pengajaran yang digunakan semasa proses pengajaran dan pembelajaran.

9

1.3 Tujuan kajian

Kajian yang dijalankan adalah bertujuan untuk :

1. Melihat sejauh mana penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran.

2. Mengenal pasti permasalahan yang dihadapi ketika menggunakan akhbar

sebagai bahan pengajaran.

3. Melihat kesesuaian penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran.

4. Mengetahui cara atau prosedur guru melaksanakan penggunaan akhbar sebagai

bahan pengajaran.

1.4 Soalan kajian

Kajian yang dijalankan adalah untuk menjawab persoalan berikut :

1. Sejauh manakah keberkesanan penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran

Bahasa Melayu di sekolah?

2. Apakah permasalahan yang dihadapi ketika menggunakan akhbar sebagai bahan

pengajaran Bahasa Melayu di sekolah menengah?

3. Sejauh manakah akhbar sesuai digunakan sebagai bahan pengajaran bahasa

Melayu di sekolah menengah?

4. Bagaimanakah guru melaksanakan penggunaan akhbar sebagai bahan

pengajaran?

10

1.5 Kepentingan kajian

Pemilihan bahan untuk pengajaran amat penting kerana kajian telah membuktikan

bahawa bahan pengajaran amat penting untuk membantu proses pengajaran dan

pembelajaran. Dalam pendidikan Bahasa Melayu di sekolah, bahan pembelajaran perlu

digunakan sebaik-baiknya supaya pembelajaran dapat berjalan dengan lancar dan lebih

berkesan. Ini kerana pemilihan bahan pengajaran yang betul akan meningkatkan

penguasaan bahasa di kalangan pelajar.

Bahan yang menarik berupaya untuk merangsang pemikiran dan menarik minat

pelajar untuk mengikuti pembelajaran. Keadaan ini akan membantu pelajar untuk

menguasai pelajaran yang sedang diajarkan. Oleh yang demikian, bahan pengajaran

memainkan peranan penting sebagai penggerak untuk melicinkan proses pengajaran dan

pembelajaran.

Hasil daripada kajian yang dijalankan ini akan memberi manfaat kepada

beberapa pihak. Kajian ini akan memberi pendedahan dan pengetahuan agar pihak yang

berkenaan tidak melakukan kesilapan semasa melakukan pemilihan akhbar untuk

dijadikan bahan pengajaran. Antara pihak-pihak yang diharapkan mendapat manfaat

daripada kajian ini ialah :

11

a) Guru bahasa

Hasil daripada kajian ini akan menjadi bahan bacaan untuk memberi pendedahan

kepada guru yang mengajarkan bahasa Melayu agar menggunakan daya kreatif

mereka jika mahu menggunakan akhbar sebagai bahan pengajaran. Guru perlu

kreatif memilih potongan akhbar yang sesuai digunakan agar merangkumi objektif

pembelajaran. Pemilihan akhbar yang sesuai akan membantu proses pengajaran

menjadi lebih menarik.

b) Ketua panitia

Ketua panitia memainkan peranan penting untuk memantau dan berbincang dengan

guru bahasa untuk merancang dan memberi panduan tentang pemilihan bahan

pengajaran. Kajian ini akan membantu ketua panitia untuk merancang dan memberi

cadangan untuk memilih bahan daripada akhbar yang sesuai untuk dijadikan bahan

pengajaran. Hasil kajian ini juga akan mendedahkan kepada ketua panitia untuk

mengambil langkah bijak untuk mengatasi masalah yang dihadapi agar akhbar boleh

digunakan sebagai bahan pengajaran. Ketua panitia juga boleh melanggan akhbar

yang mempunyai ruangan pendidikan untuk melaksanakan penggunaan akhbar

sebagai bahan pengajaran dalam bilik darjah.

12

1.6 Batasan kajian

Skop kajian yang dijalankan ini melihat kepada kesesuaian alat bantu mengajar iaitu

akhbar. Henley dan Ullmer (1978) telah mengkaji bahan bantu mengajar dan kecekapan

guru menyampaikan pengajaran dalam kelas. Menurut mereka, guru perlu mengetahui

jenis bahan, ciri-ciri dan kemahiran menggunakan bahan tersebut. Guru perlu mengikuti

perkembangan menggunakan bahan bantu mengajar yang sentiasa berkembang dengan

pesatnya. Sebagai pendidik, guru perlu menilai kualiti bahan pengajaran yang ingin

digunakannya.

Skop kajian yang dijalankan hanya melihat kepada peranan alat bantu mengajar

bukan elektronik iaitu penggunaan akhbar. Kajian yang dijalankan meneliti kesesuaian

penggunaan akhbar sebagai bahan bantu mengajar. Ini kerana penulisan akhbar

mempunyai kesalahan hukum tatabahasa, morfologi dan sintaksis. Oleh yang demikian,

kajian ini hanya meneliti dan mendapatkan pendapat guru untuk melihat kesesuaian

akhbar untuk dijadikan bahan pengajaran bahasa.

Bahan pengajaran dan pembelajaran terbahagi kepada beberapa kategori iaitu

alat bantu mengajar asas (papan tulis, buku teks dan papan pamer), alat bantu mengajar

bukan elektronik (buku, majalah, akhbar, model, papan flanel dan sebagainya) dan alat

bantu mengajar elektronik (radio, televisyen, perakam video dan lain-lain).

13

Kajian yang dijalankan ini hanya melibatkan perbincangan mengenai akhbar

yang berpotensi dijadikan bahan pengajaran. Kajian ini bertujuan melihat sama ada

penggunaan akhbar akan menghasilkan kesan positif atau negatif terhadap pengajaran

bahasa. Oleh itu kajian yang teliti dilakukan kerana bahan pengajaran amat

mempengaruhi guru dalam penyampaian sesebuah pengajaran. Bahan yang menarik

akan membantu pelajar untuk berfikir dan berminat mengikuti proses pengajaran dan

pembelajaran. Secara tidak langsung pemilihan bahan yang sesuai akan menjadikan

pengajaran lebih menarik.

1.7 Definisi istilah / Definisi operasional

Dalam kajian ini perlulah diterangkan beberapa istilah atau ungkapan yang mempunyai

makna khusus. Terdapat empat istilah yang perlu diterangkan dalam konteks ini iaitu :

1.7.1 Akhbar

Pada pengertian umumnya akhbar ialah sebuah media cetak yang memuatkan pelbagai

berita, iklan, sukan, hiburan dan sebagainya. Akhbar merupakan suatu bahan bacaan

yang diterbitkan setiap hari dengan ukuran 60 X 42 cm. Kesemua bahan yang terdapat

di dalam akhbar merupakan berita atau peristiwa yang baharu yang mendapat liputan

secara meluas.

Kamus Dewan (1986:17) mendefinisikan akhbar sebagai khabar atau warta.

Manakala Encyclopedia Americana (1980:288) pula mendefinisikan akhbar sebagai

14

bahan perantaraan yang biasanya diterbitkan setiap hari atau seminggu sekali yang

memberikan pendapat dan hal-hal berkisar dalam lingkungan sesebuah masyarakat.

Kesimpulannya ialah akhbar merupakan surat khabar yang diterbitkan setiap hari

atau seminggu sekali dalam bentuk bercetak. Isi kandungan yang terdapat di dalam

akhbar terdiri daripada pandangan tokoh, berita, hiburan, ulasan, sukan, iklan dan

sebagainya. Oleh itu akhbar merupakan suatu wadah yang menjadi tatapan masyarakat

untuk mengetahui pelbagai maklumat terbaru yang dicetak dan disiarkan yang

berhubung dengan kehidupan dan perkembangan hidup manusia.

1.7.2 Bahan

Bahan boleh diertikan apa jua bentuk yang digunakan oleh guru dalam pembelajaran.

Bahan merupakan aspek penting dalam pembelajaran kerana bahan membantu proses

pembelajaran pelajar menjadi lebih berhasil dan berkesan. Pada asasnya, bahan

pembelajaran dibahagikan kepada dua bahagian utama iaitu bahan berbentuk cetak dan

bahan bukan cetak.

Kesemua bahan tadi digolongkan sebagai bahan pembelajaran kerana fungsinya

ialah menyokong pengajaran dan pembelajaran. Bahan yang digunakan untuk

pengajaran dikemukakan sebagai satu konsep dengan maksud segala usaha guru yang

melibatkan penggunaan bahan-bahan pembelajaran bagi melangkapkan pendekatan dan

strategi untuk mempengaruhi murid supaya belajar (Mohd Daud Hamzah, 1988:1).

15

Menurut Beswick (1972:10), bahan merangkumi sumber pendidikan atau

pembelajaran sama ada bercetak atau tidak bercetak iaitu apa sahaja bahan yang boleh

menimbulkan pengetahuan atau pun yang mendatangkan minat atau mendorong murid

termasuk dokumen, akhbar, buku, model-carta, gambar, rajah peta, filem dan lain-lain

objek yang boleh diperolehi dalam kehidupan seharian.

Kamus Dewan (1998:86) mentafsirkan bahan sebagai hal-hal yang akan

dibincangkan, diajarkan, disampaikan dalam ucapan dan lain-lain. Ini menjelaskan

bahawa bahan adalah alat untuk menyampaikan dan membincangkan sesuatu topik di

dalam proses pengajaran dan pembelajaran.

Rumusannya ialah bahan merupakan sumber bercetak atau tidak bercetak yang

digunakan oleh guru untuk sesuatu pengajaran. Bahan yang digunakan akan membantu

menimbulkan minat belajar dan mendorong pelajar untuk berfikir tentang sesuatu tajuk

yang diberikan oleh guru berdasarkan bahan yang digunakan. Secara tidak langsung

penggunaan bahan akan menjadikan suasana pembelajaran berlaku dalam situasi yang

seronok dan meyakinkan.

1.7.3 Pengajaran

Pengajaran merupakan satu bentuk komunikasi kerana melaluinya berlaku proses

penyampaian dan penerimaan maklumat. Proses ini akan menentukan bentuk ilmu

pengetahuan dan kemahiran yang disampaikan kepada pelajar. Menurut Bruner,

pengajaran perlu berkembang seiring dengan perkembangan pembelajaran daripada

16

pengalaman iaitu daripada pembelajaran ikonik kepada pembelajaran simbolik dalam

bentuk perkataan atau simbol lain yang abstrak.

Kamus Dewan (1998:18) menyatakan pengajaran adalah perihal mengajar yang

berkaitan dengan segala sesuatu yang berkaitan dengan mengajar seperti cara atau

sistem mengajar. Pengajaran merupakan aspek yang dipentingkan untuk menyampaikan

sesuatu maklumat.

Sesungguhnya kejayaan proses pengajaran bergantung kepada bahan yang

digunakan. Bahan merupakan aset penting yang akan menentukan pengajaran yang

ditadbirkan mencapai objektif pembelajaran ataupun tidak. Oleh yang demikian

penekanan terhadap pemilihan bahan harus dititikberatkan. Pemilihan bahan yang sesuai

akan membantu pelajar menguasai bahasa dengan baik sama ada untuk penulisan

mahupun bacaan.

1.7.4 Pembelajaran

Pembelajaran merupakan satu proses pemerolehan maklumat dan pengetahuan,

penguasaan kemahiran dan tabiat serta pembentukan sikap dan kepercayaan.

Pembelajaran juga berkaitan dengan proses belajar. Proses pembelajaran berlaku di

mana-mana tempat dan pada sebarang masa yang tidak ditetapkan tempoh tamatnya.

Dalam konteks pendidikan, guru biasanya berusaha sedaya upaya mengajar

supaya pelajar dapat belajar dan menguasai isi pelajaran bagi mencapai sesuatu objektif

17

yang telah ditentukan. Melalui proses pembelajaran akan membantu memberi perubahan

yang positif kepada seseorang. Walaubagaimanapun perubahan yang disebabkan olah

kematangan seperti berjalan dan makan ataupun penyakit dan kelaparan tidaklah

dianggap sebagai pembelajaran.

Kamus Dewan (1998) mentaktrifkan pembelajaran sebagai proses belajar untuk

memperoleh ilmu pengetahuan dan menjalani latihan. Menurut pandangan ahli kognitif,

pembelajaran boleh ditakrifkan sebagai satu proses dalaman yang menghasilkan

perubahan tingkahlaku yang agak kekal. Pendapat aliran behaviorisme, pembelajaran

merupakan perubahan dalam tingkah laku iaitu cara seseorang bertindak dalam sesuatu

situasi. Manakala dalam psikologi humanis pembelajaran dianggap proses yang dapat

membantu seseorang mencapai sempurna kendiri dan nilai individu.

Oleh yang demikian pembelajaran merupakan aspek yang melibatkan proses

belajar untuk mengumpul dan mengetahui sesuatu maklumat yang disampaikan.

Berdasarkan pembelajaran seseorang individu yang bergelar pelajar akan dapat

mengubah tingkahlaku yang membantu mereka untuk menguasai sesuatu bidang.

Proses pembelajaran amat penting dalam kehidupan. Melalui proses

pembelajaran seseorang pelajar dapat menimba ilmu sepanjang hayat untuk membina

kehidupan yang lebih sempurna. Keadaan ini wujud kerana semua maklumat,

pengetahuan, penguasaan kemahiran dan tabiat, pembentukan sikap serta kepercayaan

akan diaplikasikan dalam kehidupan seharian.

18

BAB II

TINJAUAN LITERATUR

2.1 Pendahuluan

Tujuan pendidikan Bahasa Melayu di sekolah adalah untuk memenuhi hasrat KBSR dan

KBSM yang akhirnya dapat melahirkan insan yang seimbang dan harmonis dari segi

emosi, intelek, rohani dan jasmani melalui penguasaan bahasa pelajar. Penguasaan

bahasa akan terus dipupuk dan ditingkatkan terutama penguasaan ketrampilan

mendengar, membaca, menulis dan bertutur. Pelajar juga diharapkan lebih peka

terhadap variasi bahasa dalam pelbagai suasana, gaya dan laras bahasa yang indah

dengan menggunakan pelbagai bahan pengajaran (Ibrahim Haji salleh, 1989:157).

Berdasarkan kepada hakikat ini, peranan guru dalam proses pengajaran dan

pembelajaran bahasa amat penting dan diutamakan. Guru perlu menyusun proses

pengajaran dan pembelajaran dengan baik terutama dari segi pemilihan, penyesuaian

dan penggunaan bahan. Ini kerana bahan pengajaran merupakan salah satu aspek

19

penting yang jelas memberi impak sama ada positif atau negatif terhadap prestasi dan

penguasaan pelajar terhadap bahasa.

Oleh yang demikian, sebagai seorang tenaga pengajar guru perlu memastikan

bahan yang dipilih sesuai digunakan untuk proses pengajaran dan pembelajaran.

Penggunaan bahan yang bersesuaian dengan objektif pengajaran akan menjadikan

proses pengajaran dan pembelajaran berlangsung dalam suasana yang menyeronokkan

dan berlangsung dengan lancar tanpa sebarang masalah.

2.1.1 Pemilihan dan Penyesuaian Bahan

Penyesuaian dan pemilihan bahan pengajaran Bahasa Melayu boleh dilihat dari tiga

perspektif iaitu komunikatif, struktural dan ketrampilan. Komunikatif melibatkan proses

yang menyatakan bahawa bahasa ialah media komunikasi antara manusia. Aspek

sruktural pula menyentuh kepada satu sistem tatabahasa dan perbendaharaan kata

manakala ketrampilan menekankan empat aspek iaitu mendengar, bertutur, menulis dan

membaca.

Khairiah Ahmad (1980:4-9), Erickson dan Curl (1972:66), Noraziah Abdul

Hamid (1989:120), Kamarudin Husin (1986:240-244), Mat Nor Husin, et al. (1988:5)

dan Leela Mohd Ali dan Graham Thurgood (1991) telah menyenaraikan beberapa garis

panduan pemilihan bahan pengajaran. Berdasarkan beberapa garis panduan yang

diutarakan, dapatlah dirumuskan bahawa prinsip-prinsip pemilihan bahan pengajaran

bahasa adalah seperti berikut :

20

a) Sesuai

Kesesuaian bermaksud konsep mata pelajaran boleh diikuti oleh pelajar.

Keterangan dan tajuk hendaklah berkaitan dengan mata pelajaran.

Perbendaharaan kata dan bahasa yang digunakan boleh difahami oleh pelajar

menepati apa yang dikehendaki oleh kumpulan atau individu. Akhbar

merupakan salah satu contoh bahan yang boleh digunakan untuk proses

pengajaran dan pembelajaran.

b) Mencabar

Semasa proses pembelajaran, ada tiga elemen penting iaitu rangsangan,

pemikiran dan tingkah laku. Rangsangan akan mengarahkan pemikiran dan

seterusnya mewujudkan tingkah laku tertentu. Ia menunjukkan bahawa akhbar

boleh digunakan untuk merangsang pelajar berfikir.

c) Menepati

Ketepatan bahan pengajaran dimaksudkan sebagai isi kandungan bahan

pengajaran yang menepati kandungan kurikulum pengajaran. Bahan pengajaran

yang dipilih mestilah menunjukkan perkaitan antara aspek kandungan bahasa,

proses pengajaran dan pembelajaran.

21

d) Menarik

Bahan pengajaran hendaklah mengandungi arahan yang jelas. Arahan yang jelas

memudahkan pelajar memahami sesuatu maklumat, fakta atau mesej yang

hendak disampaikan.

e) Jimat dan mudah

Bahan pengajaran boleh disediakan oleh guru setelah objektif pembelajaran

ditentukan. Ini kerana guru boleh mencipta bahan yang menarik, jimat dan

mudah disediakan dengan menggunakan daya kreatif. Guru boleh menggunakan

bahan yang terdapat di dalam akhbar untuk dijadikan bahan pengajaran.

Contohnya ialah potongan akhbar berkenaan laporan kaji cuaca untuk mengajar

ragam bahasa kepada pelajar.

f) Praktikal

Bahan yang digunakan dalam proses pengajaran dan pembelajaran seharusnya

praktikal untuk guru atau pelajar. Ia seharusnya sederhana dan mudah digunakan

serta menggunakan bentuk bahasa berdasarkan situasi sebenar. Hal ini dapat

membantu pelajar menggunakan bahasa yang betul untuk komunikasi dan

penulisan.

22

g) Mudah alih

Bahan pengajaran yang dipilih haruslah sentiasa berfungsi, ringan dan tidak

terlalu besar atau berat. Prinsip pemilihan bahan ialah asas yang dijadikan

pegangan semasa proses mencari bahan yang digunakan dalam proses

pengajaran dan pembelajaran bahasa. Pemilihan bahan teks atau akhbar harus

dilihat daripada tiga aspek iaitu :

i) Aspek komunikatif atau fungsional yang memandang bahasa sebagai media

komunikasi antara manusia. Aspek ini menekankan kepentingan

pembelajaran melalui penggunaan bahasa.

ii) Aspek struktural yang memandang bahasa sebagai satu sistem tatabahasa

dan perbendaharaan kata. Aspek ini menekankan persembahan dan latihan

asas struktur bahasa. Pelajar diajarkan sistem tatabahasa bahasa Melayu.

iii) Aspek kemahiran yang menekankan empat kemahiran iaitu mendengar,

bertutur, menulis dan membaca.

Oleh yang demikian jelas menunjukkan bahawa bahan yang dipilih untuk

digunakan sebagai bahan pengajaran harus menitik beratkan penggunaan bahasa. Ini

kerana penggunaan hukum tatabahasa yang betul akan membantu pelajar menguasai

bahasa dengan baik dan teratur. Ia juga harus selari dengan objektif pengajaran agar

23

pembelajaran dapat membantu pelajar menguasai bahasa dengan baik dan teratur jika

berkomunikasi.

2.1.2 Bahan Pengajaran dan Pembelajaran

Pengajaran berasaskan bahan dikemukakan sebagai satu konsep dengan maksud segala

usaha guru yang melibatkan penggunaan bahan pembelajaran bagi melengkapkan

pendekatan dan strategi untuk mempengaruhi murid supaya belajar (Mohd Daud

Hamzah 1988:1).

Bahan pengajaran dan pembelajaran meliputi bahan bercetak atau tidak bercetak.

Bahan yang digunakan boleh mendatangkan pengetahuan atau pun menimbulkan minat

murid seperti akhbar, buku, dokumen, filem slaid, pita televisyen, rajah dan sebagainya.

Semua bahan ini boleh diperolehi dalam kehidupan seharian. Penggunaan bahan yang

bersesuaian boleh menimbulkan suasana pembelajaran yang menarik dan berkesan.

Akhbar merupakan salah satu bahan bercetak yang boleh digunakan semasa

proses pengajaran dan pembelajaran. Potongan akhbar berhubung sesuatu berita,

pengumuman, rencana, iklan pekerjaan dan sebagainya boleh dijadikan bahan atau alat

untuk pengajaran yang berkesan khususnya dalam aspek pengajaran bahasa. Gambar-

gambar seperti tanah runtuh, banjir, kemalangan, kebakaran dan peperangan boleh

dijadikan bahan rangsangan sebelum memulakan pengajaran.

24

Pemilihan bahan pengajaran perlu menitikberatkan penggunaan bahasa. Suasana

ini timbul kerana salah satu asas atau syarat pemilihan bahan pengajaran ialah

menitikberatkan penggunaan bahasa dan hukum tatabahasa. Ia bertujuan untuk

menjamin mutu bahasa dan pelajar dapat menguasai bahasa tanpa melakukan kesalahan

bahasa yang tidak sepatutnya berlaku. Pemilihan akhbar untuk dijadikan bahan

pengajaran perlu diteliti kerana sejak akhir-akhir ini banyak kesalahan hukum

tatabahasa yang berlaku dalam penulisan akhbar.

Pencemaran bahasa yang berlaku di dalam akhbar yang melanggar hukum

tatabahasa telah menyebabkan akhbar kurang digunakan sebagai bahan pengajaran. Ini

kerana ia akan mempengaruhi pelajar untuk melakukan kesalahan yang sama apabila

mereka menulis karangan mahupun ketika membina ayat. Selain daripada itu, penulisan

berunsur politik banyak ditemui dalam penulisan akhbar dewasa ini. Ini membuatkan

akhbar tidak digunakan sebagai bahan pengajaran. Masalah ini timbul kerana guru

terpaksa membetulkan dahulu kesalahan tatabahasa yang terdapat dalam potongan

akhbar yang telah dipilih. Ini merupakan suatu tugas yang rumit dan memerlukan

pemerhatian yang teliti untuk membetulkan kesalahan. Ia juga memerlukan peruntukan

masa yang lebih untuk menyelesaikan masalah ini.

2.1.3 Peranan Bahan Pengajaran

Bahan pengajaran yang digunakan biasanya akan diketengahkan untuk memenuhi apa

yang telah ditentukan oleh objektif, kandungan (sukatan), aktiviti pembelajaran dan

peranan guru dan pelajar. Sukatan mentafsirkan kandungan linguistik dalam konteks

25

elemen-elemen bahasa, struktur, topik, fungsi dan tugas-tugas pembelajaran. Ia juga

menyatakan matlamat pembelajaran bahasa dalam konteks kemahiran bertutur,

membaca, mendengar dan menulis.

Bahan pengajaran yang digunakan dalam proses pengajaran dan pembelajaran

mempunyai peranan yang tersendiri. Peranan bahan pengajaran dalam sesuatu kaedah

mencerminkan keputusan yang berkaitan dengan matlamat utama bahan seperti

mempersembahkan dan mempraktikkan kandungan, untuk mendampingi komunikasi

antara pelajar atau untuk membolehkan pelajar mempraktikkan kandungan pelajaran

tanpa bantuan guru. Selain itu ia mementingkan bentuk bahan iaitu akhbar, hubungan

bahan dengan sumber kemasukan yang lain dan kebolehan guru dalam bahasa sama ada

kemampuan atau pengalaman mereka. Penguasaan guru terhadap bahasa akan

membantu pelajar untuk lebih memahami apa yang dipelajari berdasarkan bahan yang

digunakan (Unit Kurikulum, Bahagian Pendidikan Guru, 1990:36).

Metodologi komunikatif dan fungsional menyarankan beberapa peranan yang

melibatkan bahan-bahan pengajaran. Antaranya ialah :

i) Bahan-bahan akan difokuskan kepada kebolehan komunikatif untuk

pengluahan, perbincangan dan menginterpretasi.

ii) Bahan yang digunakan akan melibatkan perbezaan jenis teks dan perbezaan

media yang melaluinya. Pelajar boleh menggunakannya untuk membentuk

26

kecekapan mereka menerusi kepelbagaian aktiviti dan tugas-tugas yang

berbeza.

iii) Bahan yang digunakan akan difokuskan kepada yang boleh difahami,

berkaitan dan melibatkan pertukaran maklumat yang menarik, bukan dalam

bentuk persembahan aspek tatabahasa.

2.1.4 Kepentingan Bahan Pengajaran

Salah satu kaedah yang digunakan dalam pengajaran bahasa adalah melalui penggunaan

bahan pengajaran. Penggunaan bahan pengajaran bertujuan menarik perhatian para

pelajar supaya meminati pelajaran yang diajar. Hal ini demikian kerana pengajaran

secara langsung yang berterusan akan membosankan yang boleh menghilangkan

semangat untuk belajar.

Seorang pakar pendidikan, Edgar Dale menggariskan tujuh kepentingan

penggunaan bahan pengajaran :

i) Merangsang minat yang tinggi di kalangan pelajar.

ii) Menyediakan satu dasar kukuh untuk perkembangan kefahaman dan corak

pemikiran dan oleh itu mengurangkan pelbagai gerak balas lisan daripada

pelajar.

iii) Membekalkan satu dasar untuk perkembangan pembelajaran pelajar-pelajar

dan oleh itu menjadikan pembelajaran mereka lebih kekal.

27

iv) Menyediakan pengalaman yang tidak dapat diperoleh dengan mudahnya

melalui cara-cara lain.

v) Menolong dalam kefahaman dan oleh itu mempercepatkan perkembangan

perbendaharaan kata.

vi) Menawarkan pengalaman yang sebenar dan demikian merangsangkan

kegiatan seorang pelajar.

vii) Mendorong pelajar-pelajar untuk menyiasat dan demikian menambahkan

bacaan sukarela.

Berdasarkan apa yang diperkatakan oleh Edgar Dale nyatalah bahawa bahan

pengajaran berkeupayaan menanamkan minat dan memperkembang minda

pelajar. Selain itu, bahan pengajaran juga boleh memberikan keseronokan kepada

pelajar kerana dengan penggunaan bahan pengajaran pelajar akan terbawa kepada suatu

situasi yang terkeluar daripada suasana pembelajaran biasa dan seterusnya dapat

menghindarkan pelajar daripada rasa bosan atau jemu untuk belajar.

2.1.5 Teori berkaitan

Teori tentang bahasa banyak dibincangkan dan dikaji oleh pengkaji barat. Teori ini

penting untuk melihat perkembangan dan kewujudan bahasa. Adalah dipercayai ahli

falsafah mengemukakan pelbagai teori yang difikirkan sesuai dengan tahap murid dan

persekitaran. Ini kerana persekitaran akan mempengaruhi proses pengajaran dan

pembelajaran. Teori ini menjadi landasan dalam pendekatan kurikulum pengajaran.

28

Teori bahasa ialah teori dalam linguistik deskriptif yang memperkatakan ciri-ciri

dan fakta-fakta tentang struktur bahasa sejagat yang ada di dalam semua bahasa manusia

di dunia ini. Huraian tentang sesuatu bahasa adalah benar secara empiris jika butir-butir

linguistik menunjukkan bahawa huraian demikian dapat membezakan satu bahasa

dengan bahasa yang lain, iaitu jika bukti-bukti empiris menyokong dakwaan bahawa

tiap-tiap huraian menunjukkan keadaan yang lengkap dan mustahak bagi bahasa-bahasa

yang berlainan itu (Hashim Hj Musa, 1994:24).

Pelbagai teori telah dikemukakan berkisarkan bidang pendidikan bahasa. Ia

bertujuan untuk melihat kesesuaian dan cara yang sesuai digunakan untuk proses

pengajaran dan pembelajaran. Ini kerana manusia mempunyai kecerdasan dan tahap

penerimaan terhadap sesuatu pembelajaran yang berbeza di antara satu sama lain. Teori

ini juga akan menunjukkan peranan bahan yang digunakan untuk diterapkan dalam

pengajaran.

Teori kebaikan semula jadi menganggap bahawa manusia dilahirkan sebagai

bersih dan serba sempurna seperti pencipta-Nya. Jean Jacques Rousseau orang yang

bertanggungjawab memperkenalkan dan mengemukakan teori ini. Sharifah Alwiyah

Alsagoff (1990) menyatakan teori ini bersesuaian dengan kurikulum kerana

pembelajaran murid lebih kepada apa yang diingininya dan para guru atau tenaga

pengajar tahu tahap-tahap kesesuaian bahan pengajaran berdasarkan tahap

perkembangan kanak-kanak.

29

Berdasarkan teori ini, guru perlu menyesuaikan bahan yang akan digunakan

untuk pengajaran dan pembelajaran. Bahan yang digunakan perlu menitikberatkan

kesesuaian mengikut tahap perkembangan kanak-kanak. Kanak-kanak mempunyai tahap

pemahaman yang berbeza di antara satu sama lain. Oleh yang demikian bahan yang

digunakan harus bersesuaian dengan kebolehan mereka untuk memahami isi kandungan

yang ingin disampaikan.

Guru memainkan peranan penting untuk mencorakkan pembelajaran yang

efisyen dan boleh diterima oleh pelajar. Ini kerana guru merupakan penunjuk jalan atau

pengajar yang memberikan ilmu pengetahuan kepada pelajar. Bimbingan dan tunjuk ajar

yang diberikan oleh guru akan membantu pelajar menimba ilmu yang bermanfaat

kepada diri mereka. Guru harus menggunakan bahan pengajaran yang bersesuaian

kerana dapat membantu pelajar untuk memahami hal dipelajari.

Jika ditinjau tentang teori ini, guru harus menyesuaikan penggunaan akhbar

dengan matlamat pengajaran bahasa. Ini kerana penggunaan akhbar sesuai digunakan

untuk pelajar menengah rendah dan atas sahaja. Pelajar pada peringkat ini telah

mempunyai kemahiran untuk mentafsir dan berfikir tentang maksud yang terdapat di

dalam keratan akhbar yang digunakan. Ini akan memudahkan guru untuk menerangkan

dan memberi penjelasan tentang sesuatu perkara.

Tambahan pula penggunaan akhbar mampu memberi dan menambahkan kosa

kata kepada pelajar. Akhbar juga merupakan bahan bacaan tambahan yang boleh

memberi informasi baharu kepada mereka. Namun demikian sejak akhir-akhir ini,

30

bahasa yang digunakan dalam akhbar telah melanggar hukum tatabahasa sehingga

menjadikan bahasa Melayu tercemar. Ayat yang dibina dalam akhbar tidak mempunyai

subjek dan predikat. Ini menyebabkan ayat ini tergantung dan pelajar membuat tafsiran

sendiri tentang maksud yang ingin disampaikan oleh penulis tersebut.

Kesalahan ini boleh mempengaruhi pelajar kerana mereka tidak mempunyai

pengetahuan yang luas tentang permasalahan ini. Oleh itu guru bertanggungjawab untuk

memberi bimbingan dan tunjuk ajar agar mereka tidak membuat kesilapan apabila

menulis. Guru harus memastikan keratan akhbar yang digunakan sebagai bahan

pengajaran bebas dan bersih dari kesalahan ejaan, ayat, penggunaan sendi nama dan

sebagainya. Ini perlu kerana pelajar ibarat kain putih yang perlu dicorakkan oleh guru

untuk menyampaikan dan membekalkan ilmu yang berguna untuk masa depan mereka.

Kecuaian dan kesilapan guru menggunakan akhbar yang mengandungi banyak

kesalahan hukum tatabahasa akan mempengaruhi pelajar untuk melakukan kesalahan

yang sama. Secara tidak langsung ia akan menyebabkan pelajar tidak memahami

tentang hukum tatabahasa dan memberi implikasi terhadap penguasaan pelajar terhadap

bahasa Melayu itu sendiri. Kesilapan ini akan menyebabkan pelajar gagal dan tidak

menguasai kemahiran menulis dengan baik dan berkesan dalam bidang penulisan.

Selain daripada teori kebaikan semula jadi, teori manusia bercita-cita juga akan

mempengaruhi pelajar dalam proses pengajaran dan pembelajaran. Teori ini dipelopori

oleh ahli falsafah Inggeris iaitu Alfred North, Whitehead dan Bert dan Russell. Teori ini

berfahaman bahawa manusia mempunyai cita-cita seperti kemahuan untuk

31

meningkatkan diri dan setiap kemahuan itu disertakan dengan tahap-tahap intelek,

pertimbangan dan pemenuhan diri dengan cara menolong orang lain.

Menurut Sharifah Alwiyah Alsagoff (1990), oleh sebab kanak-kanak ke sekolah

untuk belajar, maka kurikulum sekolah harus mengatur pelbagai pengalaman.

Kurikulum juga harus luas, seronok dan pembelajaran dianggap sebagai proses yang

berterusan. Ini menggambarkan bahawa peranan bahan yang digunakan oleh guru untuk

sesuatu pembelajaran amat penting sekali. Keadaan ini jelas menunjukkan bahawa

manusia memerlukan sesuatu yang boleh digunakan sebagai pendorong untuk

melahirkan pemikiran yang kreatif.

Otak manusia memerlukan rangsangan yang membolehkan pelajar berfikir dan

memberikan tindak balas terhadap sesuatu pembelajaran. Penggunaan akhbar dalam

pengajaran dan pembelajaran akan membantu melahirkan pelajar yang berfikir kritis dan

kreatif. Ini kerana manusia mempunyai kemahuan untuk meningkatkan diri bagi

mencapai kemajuan dalam sesuatu bidang. Motivasi diri yang ada dalam diri akan

menaikkan semangat seseorang untuk berjaya dalam sesuatu bidang.

Guru menjadi pendorong untuk memastikan kemahuan dan cita-cita pelajar

untuk menguasai sesuatu topik yang dipelajari dapat dikuasai dengan baik. Ini kerana

guru merupakan manusia yang bertanggungjawab menolong pelajarnya untuk

menguasai sesuatu pelajaran. Tambahan pula dengan tunjuk ajar dan bimbingan

daripada guru akan membantu pelajar menguasai kemahiran berbahasa dan menjadikan

mereka pelajar yang berdaya saing. Pembelajaran yang dilakukan dalam suasana yang

32

tenang dan berterusan akan menimbulkan keseronokan dalam diri pelajar untuk

meneruskan pembelajaran. Secara tidak langsung ia akan meningkatkan daya berfikir

pelajar bertambah baik dan membanggakan.

Selain daripada itu, teori kesediajadian juga akan mempengaruhi pelajar dalam

proses pembelajaran. Teori kesediajadian atau innateness theory yang berkaitan dengan

berbahasa dan juga proses pembelajaran di kalangan manusia. Ahli bahasa, iaitu

Chomsky berpendapat,…”Every theory of learning that is even worth considering

incorporates innateness hyphotesis”(Chomsky dalam Hashim Hj Musa, 1994:27).

Teori ini pernah ditegaskan oleh Plato yang kemudiannya menerima

penjelasan lanjut oleh ahli-ahli falsafah rasionalis pada abad ke-17 dan ke-18 seperti

Descartes, Kant, Cudworth dan lain-lain. Pertengahan abad ke-20, Chomsky, Katz dan

Fodor membuat penghuraian mendalam terhadap teori ini. Ada dua bentuk teori

kesediajadian, iaitu kesediajadian ilmu dan kesediajadian bahasa.

Teori kesediajadian bahasa menyatakan bahawa manusia secara semula jadi

mempunyai potensi atau predisposition untuk berbahasa. Potensi berbahasa ini

merupakan sifat akal atau mental characteristics bukannya biological characterictics.

Situasi pembelajaran bertambah rumit kerana rumus-rumus nahu bukannya merupakan

sesuatu yang eksplisit, iaitu dalam bentuk rumus-rumus yang dipelajari secara rasmi.

Namun begitu pelajar akan cuba mencari rumus-rumus yang merupakan norma itu

seolah-olah dipandu oleh satu cahaya yang tidak kian padam memimpinnya sepanjang

hayat untuk menguasai norma itu.

33

Teori mentalis turut menjelaskan tentang penguasaan bahasa di kalangan pelajar.

Penggunaan bahasa yang bersesuaian berdasarkan tahap umur dan perkembangan

mental kanak-kanak adalah amat penting dalam pengajaran bahasa di bilik darjah.

Pelopor teori ini menyatakan bahawa kebolehan kanak-kanak berbahasa tidak sama

antara satu sama lain. Piaget berpendapat bahawa perbezaan ini dapat dilihat pada

peringkat awal lagi. Perbezaan ini disebabkan faktor baka atau keturunan, alam sosial

dan alam persekitaran fizikal kanak-kanak. Ini bermakna kebolehan berbahasa di

kalangan pelajar dapat diperhatikan sepanjang tempoh persekolahan rendah atau

menengah. Tugas guru bahasa ialah mengajar pelajarnya supaya mereka dapat mencapai

tahap kemahiran bahasa yang maksimum menurut potensi masing-masing. Guru perlu

menggunakan bahan bantu mengajar yang konkrit untuk memastikan setiap pelajar

dapat menerima dan menguasai kemahiran berbahasa.

Hasil daripada penggunaan bahan pengajaran, iaitu akhbar sedikit sebanyak akan

membantu penguasaan bahasa di kalangan pelajar. Secara tidak langsung akhbar telah

menjadi sumber utama membantu pelajar dalam proses pengajaran dan pembelajaran.

Peningkatan berbahasa di kalangan pelajar akan menjadikan mereka mahir

menggunakan rumus-rumus dan nahu bahasa yang memainkan peranan penting dalam

proses berbahasa sama ada untuk percakapan mahupun penulisan.

Oleh yang demikian guru perlu memastikan bahan yang digunakan akan

membantu pelajar meningkatkan daya intelek dan cita-cita mereka tercapai. Guru

merupakan orang yang bertanggungjawab memberi didikan dan tunjuk ajar. Penggunaan

akhbar dapat membantu dan mendorong pelajar menguasai bahasa. Tambahan pula

34

bahan yang menarik membantu melicinkan proses pengajaran dan pembelajaran. Bahan

pembelajaran membantu pelajar untuk memahami sesuatu topik yang dipelajari dengan

mudah dan pantas. Penggunaan bahan yang baik dapat menarik dan mempengaruhi

pelajar untuk mengikuti pengajaran yang sedang berlangsung.

2.2 Kajian Berkaitan

Banyak pandangan dan kajian yang telah dilakukan tentang peranan media massa

khususnya akhbar terhadap masyarakat. Tambahan pula dewasa ini akhbar telah

dijadikan alternatif sebagai bahan pengajaran bahasa. Hakikat ini telah diperkukuhkan

oleh beberapa pandangan dan pendapat tokoh-tokoh tentang kuatnya pengaruh akhbar

dalam hidup kita.

Perkembangan pendidikan yang semakin pesat masa kini telah menaikkan taraf

pendidikan di negara kita. Perkembangan positif ini telah menyebabkan guru perlu lebih

yakin dan kreatif menggunakan bahan pengajaran untuk menarik minat pelajar bagi

proses pengajaran dan pembelajaran. Akhbar merupakan salah satu wahana penting

yang boleh dijadikan bahan dalam proses pengajaran bahasa. Penggunaan bahan yang

sesuai dapat membantu melancarkan proses pengajaran dan pembelajaran disamping

menimbulkan keseronokkan kepada pelajar ketika proses ini berlangsung.

Namun demikian masalah bahasa yang terdapat di dalam akhbar telah

menyebabkan penggunaan akhbar kurang digunakan sebagai bahan pengajaran.

Kesalahan hukum tatabahasa seperti penggunaan imbuhan, sendi nama, ayat, kata

35

hubung dan sebagainya telah menyebabkan masalah ini timbul. Kesalahan bahasa

dilakukan kerana pihak akhbar menggunakan ayat yang ringkas. Masalah ini telah

dikemukakan oleh Laporan Jawatankuasa Mengkaji Penggunaan Bahasa Malaysia

(LJMPBM) ;

“Bahasa Malaysia yang digunakan dalam penerbitan buku dan penerbitan bersiri adalah lebih baik dari segi penyampaian maksud kepada pembaca. Walau bagaimanapun apabila dibandingkan antara buku dengan penerbitan bersiri seperti majalah mingguan atau dwi-mingguan, didapati pada umumnya bahasa Malaysia di dalam buku lebih tinggi mutunya. Penerbitan seperti akhbar harian atau mingguan didapati lebih rendah mutu bahasanya, terutama sekali dari segi penggunaan ejaan, istilah dan penyusunan ayat”.

Oleh yang demikian kajian yang dilakukan akan melihat kesesuaian akhbar

sebagai bahan pengajaran. Bidang kajian tentang penggunaan bahasa oleh pengkaji

terdahulu telah memperlihatkan betapa tumpuan kajian diberikan kepada aspek

kesalahan penggunaan bahasa yang meliputi pelbagai bidang. Dalam bab ini, penulis

memaparkan beberapa dapatan kajian yang telah dirumuskan oleh pengkaji-pengkaji

terdahulu.

2.2.1 Kajian-kajian di Barat

Pengkaji Barat menumpukan kajian mereka kepada kesalahan bahasa yang dilakukan

oleh pelajar. Kajian ini muncul sebagai satu disiplin yang penting dalam proses

pengajaran dan pembelajaran. Beberapa orang pengkaji telah melakukan kajian

kesalahan bahasa ini di Barat.

36

Corder (1973) menyatakan dalam mempelajari bahasa seseorang pelajar tidak

dapat lari daripada melakukan kesalahan. Kesalahan yang dilakukan ini kadang-kadang

ketara atau tidak ketara. Hasil dapatan kajian beliau disokong oleh Brown (1980) yang

menyimpulkan bahawa semua pelajar bahasa ada melakukan kesalahan. Malah pelajar

yang menutur bahasa ibunda turut melakukan kesalahan yang sama.

Dalam kajian tentang kesalahan bahasa dikalangan pelajar, Corder telah

menghuraikan sebab-sebab mengapa kesalahan bahasa itu wujud. Antara faktor

penyebab yang dikenalpasti ialah terdapat banyak peraturan yang ada pada sesuatu

bahasa, iaitu yang formal dan tidak formal. Dalam penggunaan bahasa formal masih

berlaku penggunaan bahasa tidak formal digunakan dalam pertuturan mereka. Bagi

Corder, penggunaan bentuk tidak formal dalam konteks penggunaan formal ini yang

menyebabkan berlakunya kesalahan bahasa.

Faktor lain berpunca daripada pengaruh penggunaan bahan pengajaran. Bahan

pengajaran mempengaruhi penguasaan pelajar terhadap sesuatu topik yang diajarkan.

Kesan kesalahan bahasa yang terdapat did alam akhbar ini mentebabkan pelajar

terpengaruh dengan gaya penulisan yang diguanakn di dalam akhbar.

Ray (1963) dalam kajiannya tentang penggunaan bahasa berpendapat berlakunya

kesalahan penggunaan bahasa disebabkan adanya penggunaan aspek-aspek bahasa yang

tidak sempurna seperti aspek fonologi, morfologi dan sintaksis. Penggunaan aspek-

aspek tersebut kebanyakkannya menyalahi hukum atau peraturan tatabahasa yang telah

37

ditetapkan oleh sesuatu bahasa. Pendapat yang dikemukakan oleh Ray bersesuaian

dengan pendapat Corder (1973) dalam kajiannya tentang kesalahan bahasa.

Hasil kajian Brown H. D. yang dimuatkan dalam “Principles of Language

Learning and Teaching” (1980) beliau menyatakan bahawa semua manusia melakukan

kesilapan. Dalam penggunaan bahasa, manusia juga tidak terlepas daripada melakukan

kesalahan sama ada bahasa pertama ataupun bahasa kedua.

Tentang kesalahan bahasa pertama, Brown mengatakan :

“native speakers ara capable of recognizing and correcting such ‘lapses’ or mistake, which are not the result of deficiency in competence but result of some sort and breakdown or imperfection the process or producing speech random ungrammaticalities and other perfomance”.

Ini menjelaskan bahawa penutur jati berupaya mengesan dan memperbetulkan kesalahan

tersebut. Punca ini bukannya disebabkan kekurangan dalam kecekapan tetapi adalah

akibat ketidakupayaan atau ketidaksempurnaan dalam berbicara.

Dalam satu kajian yang dilakukan oleh Wyatt (1973) yang dilakukan di Afrika

Timur, beliau mendapati kesalahan yang kerap dilakukan oleh pelajar ialah kesalahan

ejaan sebanyak 18.4 peratus, kesalahan penggunaan kata nama dan kata kerja 15.9

peratus dan kesalahan struktur ayat 16.6 peratus.

Berdasarkan kajian ini beliau menganalisis sebanyak 52 buah karangan yang

ditulis oleh pelajar tingakatan tiga di Afrika Timur. Kajian yang dilakukan olehnya

bersistematik kerana kajiannya diklasifikasikan kepada 14 jenis kategori kesalahan.

38

Walker (1977) menyatakan bahawa penggunaan akhbar dapat melahirkan pelajar

yang berkebolehan mengumpul dan menggunakan bahan tersebut untuk pembelajaran

mereka. Akhbar memberi potensi pembelajaran yang amat baik dan guru harus

menggabungkan kemahiran yang sesuai dengan objektif pembelajaran apabila

menggunakan akhbar sebagai bahan pengajaran dan pembelajaran Bahasa Melayu.

Pengalaman pembelajaran positif timbul daripada penggabungan persepaduan antara

pelajar dengan bahan pengajaran dan guru sebagai pengurus.

James W.Broen, K.D. Noberg dan S.K. Srygley dalam Md Ghazali Abdul Samad

(1994) mengatakan bahan pengajaran dan pembelajaran dapat memberi kesan tertentu

kepada keberkesanan pembelajaran. Penggunaan bahan pengajaran (akhbar) akan

menjadikan pembelajaran lebih produktif. Penggunaan media cetak khususnya akhbar

dapat mempercepatkan lagi kadar pembelajaran. Penggunaan bahan ini juga menjadikan

pengajaran lebih berkesan dan pembelajaran menjadi lebih aktif dan bertenaga.

J.A.Bruner (1966) dalam Omardin Ashaari menekankan bahawa pengajaran

perlu melibatkan pengalaman pelajar secara langsung. Bahan pengajaran yang

digunakan oleh guru perlu dianalisis berasaskan pengalaman pelajar. Kaedah ini dapat

digunakan sebagai pertimbangan untuk menggunakan peralatan pengajaran secara

praktikal dan bermakna. Bahan pengajaran seperti akhbar yang digunakan oleh guru

memberikan pengalaman sebenar sebagaimana yang dialami oleh pelajar dan aktiviti

pembelajaran dilakukan oleh pelajar itu sendiri. Mereka dapat menilai, menganalisis dan

39

mentafsirkan bahan-bahan yang digunakan oleh guru di samping meningkatkan daya

ingatan pelajar.

Lester B. Bands dalam Omardin Ashaari (1999) menjelaskan dalam kajiannya

bahawa bahan pengajaran seperti akhbar amat penting sekali kerana penggunaannya itu

dapat menggalakkan penguasaan bahan pengajaran guru. Mereka dapat mengingatkan

semula bahan pengajaran yang telah dipelajari itu. Bahan-bahan itu juga dapat membina

persepsi pelajar terhadap sifat, ciri dan bentuk yang berkaitan dengan penglibatan

palajar dalam proses dan kegiatan pembelajaran.

Charles B. Klasek (1972) dalam Omardin Ashaari dalam kajiannya menyatakan

bahawa pengajaran guru boleh dianggap teratur sekiranya mereka dapat

menggabungkan pengajarannya dengan penggunaan bahan pengajaran. Pengajaran guru

akan lebih berkesan dan berjaya meruntun fikiran pelajar terhadap pelajaran mereka.

Bahan bantu mengajar yang menarik akan membuatkan pelajar berminat untuk

mengikuti pengajaran guru.

Jelas menunjukkan bahawa kesalahan bahasa yang dilakukan oleh pelajar

disebabkan oleh pengaruh bahan dan bahasa pertama mereka. Kebanyakan pelajar

melakukan kesalahan hukum tatabahasa seperti morfologi, ejaan, ayat dan kata nama.

Ini menyebabkan mereka tidak dapat menguasai bahasa dengan baik. Secara tidak

langsung hal ini melahirkan pelajar yang tidak berkemampuan untuk menggunakan

bahasa dengan baik dan teratur mengikut hukum tatabahasanya. Kesemua ini

40

dipengaruhi oleh bahasa yang terdapat dalam akhbar yang dijadikan sebagai bahan

pengajaran.

2.2.2 Kajian di Malaysia

Penggunaan bahasa Melayu dalam bidang pendidikan telah lama dijalankan.

Pelaksanaan ini telah dibuat kerana bahasa Melayu telah dijadikan bahasa pengantar di

semua pusat pengajian. Namun begitu, kesalahan penggunaannya di kalangan pelajar

dan pelbagai pihak tetap juga berlaku. Hal ini sentiasa menjadi perhatian umum untuk

menulis tentang kesalahan bahasa (Jais Sahok, 1990:189).

Isu tentang kesalahan penggunaan bahasa di dalam akhbar telah menarik

perhatian pengkaji bahasa. Hasilnya terdapatlah beberapa kajian telah dilakukan untuk

melihat sejauh manakah kesalahan penggunaan bahasa berlaku. Kajian yang dilakukan

oleh mereka merangkumi pelbagai bahan atau media yang menggunakan bahasa. Media

ini boleh dijadikan sebagai bahan pengajaran ketika proses pengajaran dan

pembelajaran.

Abdul Hamid Mahmood (1987:286) dalam kajiannya bertajuk “Kesalahan Frasa

dan Ayat” menyatakan penyalahgunaan bahasa Melayu berlaku dalam aspek sebutan,

frasa, ayat dan kata. Beliau menyatakan kesalahan imbuhan berlaku disebabkan oleh

kecuaian penggunaan imbuhan dan kesalahan penggunaan imbuhan (1987:296).

41

Menyentuh tentang kesalahan ayat, dalam kajiannya beliau mendapati kesalahan

ayat berlaku apabila pengguna tidak mematuhi peraturan yang tersedia ada dalam

bahasa itu. Kesalahan ayat dalam bahasa Melayu kerap berlaku pada ayat inti, ayat

pasif, ayat tanya dan ayat berklausa (1987:289).

Beliau turut mengkaji penggunaan bahasa Melayu dalam media cetak. Bahan-

bahan yang dijadikan kajian seperti akhbar tempatan contohnya Berita Harian, Utusan

Malaysia, Mingguan Wanita dan lain-lain lagi. Hasil dapatan kajiannya menunjukkan

bahawa bahasa Melayu yang digunakan dalam penerbitan buku dan penerbitan bersiri

adalah baik.

Ia dilihat berdasarkan kepada penyampaian maksud kepada pembaca. Walau

bagaimanapun, apabila dibandingkan antara buku dengan penerbitan bersiri seperti

majalah mingguan atau dwimingguan, didapati pada umumnya bahasa Melayu dalam

buku adalah lebih tinggi mutunya. Penerbitan seperti akhbar harian dan mingguan

didapati lebih rendah mutu bahasanya. Kesalahan yang kerap dilakukan seperti

penggunaan ejaan, penyusunan ayat dan istilah (1987:311).

Manakala Sofiah Hamid (1991:151-157) melalui tinjauannya terhadap

penggunaan bahasa Melayu dalam pengurusan pendidikan di sekolah mendapati penulis

surat rasmi kurang peka terhadap sistem ejaan rumi dan tatabahasa bahasa Melayu.

Berdasarkan tinjauan yang dilakukan terhadap surat-surat rasmi, beliau

mendapati penulis-penulis mencampuradukkan ejaan lama dan ejaan baharu. Data yang

42

dikumpul juga menunjukkan masih terdapat masalah penggunaan ejaan yang menyalahi

peraturan keselarasan vokal. Sebagai rumusannya, beliau mengatakan kesalahan ejaan

rumi dalam surat yang dikaji disebabkan oleh faktor-faktor peraturan keselarasan vokal,

peraturan menggunakan ‘di’ dan peraturan menulis gabungan kata.

Janet Wong May Chin (1992:346-353) telah meninjau penggunaan bahasa dalam

iklan. Hasilnya beliau mendapati bahawa iklan berbahasa Inggeris tidak menunjukkan

stereotaip yang dianggap sebagai norma dalam masyarakat yang kaum wanitanya dari

kecil lagi disosialisasikan dengan peranan tertentu. Penggunaan bahasa sebegitu telah

menghadkan wanita dan seterusnya tidak menampakkan kebolehan wanita dan tidak

meluas.

Kajian juga telah dilaksanakan terhadap penggunaan bahasa dalam akhbar

harian. Dalam kes ini, Mashudi Kader dan Darwis Harahap (1989:59-65) telah mengkaj

akhbar dan seterusnya menyenaraikan pelbagai kesalahan penggunaan bahasa yang

kerap dilakukan. Antara kesalahan yang ditemui seperti kesalahan ejaan, kesalahan

penggunaan kata, kesalahan perkataan gabungan, kesalahan penggunaan kata tugas, kata

imbuhan, kesalahan penggunaan frasa, kesalahan penggunaan ayat yang desebabkan

subjek tertinggal, kesalahan penggunaan struktur ayat asing dan penggunaan kata ‘oleh

saya’ dan ‘sama ada’.

Melalui kajian tersebut, mereka berpendapat banyak kesalahan penggunaan

bahasa yang terdapat dalam akhbar dan beberapa kesalahan lain akan ditemui jika kajian

terperinci dilakukan. Selanjutnya mereka mencadangkan agar wartawan dan penyunting

43

lebih berhati-hati dalam penggunaan bahasa, khususnya dalam media am. Kesalahan

inilah yang mempengaruhi penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran Bahasa

Melayu.

Dalam kajian tentang penggunaan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar ilmu

di kalangan guru pelatih di sebuah universiti tempatan didapati sebilangan guru pelatih

masih melakukan kesalahan penggunaan bahasa, baik dalam persediaan mengajar

mahupun sewaktu proses pengajaran dan pembelajaran (Awang Sariyan dan Mohd

Sahari Nordin, 1991:81-102).

Data yang diperolehi menunjukkan 84.2 peratus sampel tidak melakukan lebih

daripada dua kesalahan sementara 15 peratus melakukan lebih daripada dua kesalahan.

Dari segi penggunaan sebutan baku, pengkaji mendapati tidak ada guru pelatih yang

menggunakan bahasa baku sepenuhnya dalam proses pengajaran dan pembelajaran.

Dalam kajian itu juga beliau mendapati sebanyak 45 peratus pelajar melakukan

kesalahan aspek morfologi, 28 peratus melakukan kesalahan dari aspek sintaksis, 22

peratus melakukan kesalahan ejaan dan tanda baca manakala 5 peratus melakukan

kesalahan berkaitan dengan penggunaan kata dan istilah. Ini menunjukkan pelajar masih

melakukan kesalahan yang tidak sepatutnya berlaku dan wujud dalam penulisan bahasa.

Selain daripada itu, Azman Wan Chik (1987:208-229) menyatakan dalam

kajiannya tentang kesilapan penggunaan bahasa Melayu yang dilakukan oleh murid

Melayu adalah dari aspek penggunaan ejaan. Ia berlaku bagi kedua-dua kumpulan

44

pelajar yang terdiri daripada murid satu bahasa dan dwibahasa. Penggunaan huruf besar

pada awal kalimat tidak dititikberatkan oleh pelajar. Kedua-dua kumpulan pelajar

melakukan kesilapan yang paling maksimum ketika mengeja kata depan ‘di’ dan ‘ke’.

Secara keseluruhannya, beliau mendapati kesilapan ejaan mencatat peratusan

yang paling tinggi iaitu sebanyak 54.7 peratus. Kemudian diikuti oleh kesilapan

penggunaan huruf besar sebanyak 21.22 peratus, kesilapan tanda bacaan 20.3 peratus

dan kesilapan penggunaan imbuhan 3.58 peratus.

Hasil daripada perbincangan dan dapatan kajian yang telah dilakukan oleh

pengkaji ini dapatlah dikatakan bahawa terdapat banyak lagi kesalahan dan kesilapan

penggunaan bahasa dikalangan pelajar. Ia banyak dipengaruhi oleh bahan pengajaran

yang digunakan oleh guru semasa proses pengajaran dan pembelajaran. Ini kerana

akhbar merupakan wahana penting yang mempunyai liputan tentang pelbagai peristiwa

yang melibatkan pelbagai laras. Akibat daripada kecuaian penggunaan bahasa, ia telah

menimbulkan kesan negatif terhadap penulisan dan penggunaan bahasa dikalangan

pelajar.

Menurut Izani Hj Daud (1999), penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran

boleh digunakan untuk aktiviti lisan, penulisan dan tatabahasa. Melalui keratan akhbar

yang mengandungi isu semasaa dapat membantu pelajar menambahkan pengetahuan

untuk memberi fakta yang tepat jika diajukan soalan ketika ujian lisan berlangsung.

Aktiviti lisan yang dijalankan dalam bilik darjah sedikit sebanyak dapat membantu

pelajar untuk yakin ketika menjawab soalan untuk ujian lisan nanti.

45

Keratan akhbar juga bolah digunakan untuk aktiviti penulisan. Guru meminta

pelajar menyenaraikan isi-isi penting yang terdapat dalam keratan akhbar dan

membentangkannya dalam kelas. Tajuk keratan akhbar yang digunakan sebagai bahan

pengajaran ditentukan oleh guru agar bersesuaian dengan topik pengajaran sama ada

berita, rencana, ulasan, syarahan, pendapat, ekspositori dan sebagainya. Cara ini

memebantu pelajar untuk menguasai cara mencari isi penting dan menulis karangan

dengan teknik yang betul.

Oleh kerana akhbar mengandungi kesilapan penggunaan sendi nama, maka

penggunaan akhbar boleh membantu guru untuk mengajar tatabahasa. Banyak aspek

tatabahasa yang boleh dimanfaatkan melalui penggunaan akhbar sebagai bahan

pengajaran dan pembelajaran. Contohnya, pelajar boleh membuat semakan terhadap

ejaan yang salah. Selain itu pelajar juga dapat memeriksa penggunaan kata, misalnya

penggunaan “di” yang berfungsi sebagai sendi nama yang perlu dijarakkan, dan “di”

yang berfungsi sebagai imbuhan awalan yang perlu didekatkan dalam penulisan.

Kesilapan atau kekeliruan dalam penggunaan “di” sangat biasa dilakukan dalam media

massa khususnya akhbar. Pelajar-pelajar bolehlah diminta mencari kesilapan ini.

Dengan cara ini secara tidak langsung kesilapan yang berlaku itu akan dapat memberi

kefahaman kepada pelajar untuk tidak melakukan kesilapan yang sama.

Tegasnya, melalui keratan akhbar banyak aspek kebahasaan yang boleh

dimanfaatkan oleh pelajar. Guru dapat menggunakannya untuk pelbagai aktiviti

pembelajaran di dalam kelas. Kebijaksanaan guru menggunakan keratan akhbar akan

46

dapat menarik minat pelajar dan di pihak guru pula akan mendapat kepuasan dalam

pengajaran.

Mohammed Haron (1996), menyatakan bahawa akhbar mempunyai kelebihan

untuk dimanfaatkan sebagai bahan pengajaran bahasa Melayu sekolah rendah. Beliau

menyatakan bahawa di Malaysia pengajaran dengan menggunakan pelbagai alat visual

dan bahan imbasan semakin popular. Akhbar mempunyai banyak ruangan atau sorotan

yang bolah dijadiakn bahan pengajaran, contohnya ruangan kartun yang boleh

diguankan sebagai bahan untuk merangsang dan menarik minat pelajar untuk mengikuti

pelajaran yang sedang berlangsung. Ini kerana kartun mempunyai pelbagai tema dan

subjek yang disulami dengan humor dapat menarik minat pelajar untuk berfikir sejenak

makna yang ingin disampaikan melalui lukisan kartun tersebut. Pelajar akan menjadi

lebih peka terhadap perkembangan semasa yang berlaku pada masa kini.

Kartun bercorak pengajaran dan mengandungi kritikan sosial adalah sangat

sesuai untuk digunakan sebagai bahan pengajaran terutamanya bagi mata pelajaran

Bahasa Melayu. Bahan kartun yang diperoleh melalui keratan akhbar dapat

dimanfaatkan untuk pengajaran karangan. Karangan memerlukan pengeluaran idea dan

daya kreatif dalam penulisan. Oleh itu, adalah wajar kartun dijadikan bahan yang dapat

merangsangkan minat pelajar untuk menulis karangan. Kebijaksanaan guru memilih

bahan kartun yang bersesuaian dengan tajuk karangan yang akan ditulis oleh pelajar

akan menghasilkan karangan yang baik dan berkesan. Walau bagaimanapun, aktiviti

pengajaran haruslah disusun dan dirancang oleh guru dengan rapi. Dengan

menggunakan pelbagai kaedah semasa pengajaran karangan, guru boleh merangsang

47

pelajar mengeluarkan idea ketika mengarang. Kaedah perbincangan dan kaedah

multitask merupakan kaedah yang terbaik jika bahan kartun digunakan sebagai bahan

rangsangan dalam pengajaran karangan.

Awang Sariyan (1987) dalam Ismail Abdul Rajab mengatakan bahawa akhbar

mula digunakan sebagai bahan dalam proses pengajaran dan pembelajaran termasuklah

pengajaran bahasa Melayu. Menurut beliau lagi ahli bahasa mengatakan bahawa akhbar

merupakan agen pembinaan dan pengembangan bahasa dalam masyarakat yang paling

meluas dan berkesan kerana penyebarannya yang merata dalam masyarakat khususnya

pelajar.

Rohana Zubir (1994) dalam kajiannya tentang penggunaan akhbar sebagai bahan

pengajaran Bahasa Melayu mendapati bahawa akhbar sesuai digunakan. Penggunaan

akhbar dapat menggalakkan pembelajaran maklumat baharu yang memerlukan interaksi

dua hala antara pengajar dan pelajar bagi menentukan keberkesanan pengajaran dan

pembelajaran. Dalam situasi begini pembelajaran wujud daripada komunikasi dua hala

antara pengirim dengan penerima atau komunikasi maklumat sehala yang disusuli

dengan interaksi atau tindak balas daripada penerima.

Ibrahim Haji Salleh (1989) pula menyatakan bahawa bahan pengajaran iaitu

akhbar perlu disesuaikan dengan pendekatan, kaedah dan teknik pengajaran.

Pelaksanaan yang baik akan memberikan ilmu bahasa yang lebih baik kepada pelajar.

Selain daripada itu bahan pengajaran seperti akhbar membantu memberi rangsangan

kepada pelajar yang mengarah kepada pemikiran dan seterusnya mewujudkan tingkah

48

laku tertentu. Daripada dorongan ini akan mewujudkan tanggapan, pemerolehan,

penyimpanan, pengingatan, generalisasi, prestasi dan maklumat balik.

Berdasarkan Jurnal Pendidikan (1990) pembelajaran berasaskan sumber atau

bahan iaitu akhbar memberi peluang kepada pelajar untuk memenuhi kehendaknya dan

bergerak maju mengikut kebolehan sendiri. Strategi tersebut memberi peluang uyang

lebih luas untuk penyertaan pelajar secara aktif dalam proses pembelajaran untuk

berinteraksi di antara pelajar dengan guru dan di antara pelajar dengan pelajar serta

penggunaan bahan pengajaran yang lebih luas untuk berkomunikasi. Bahan pengajaran

iaitu akhbar memberi kebebasan yang lebih luas untuk kemahiran mendengar, melihat

dan paling mustahak melakukan sesuatu untuk memenuhi dorongan ingin tahu yang

merupakan asas ke arah peningkatan keilmuan.

Selain daripada itu pembelajaran berasaskan bahan bukan sahaja memberi

faedah kepada pelajar tetapi juga kepada guru. Guru yang menggunakan bahan untuk

pembelajaran dapat menggunakan ‘instructional metodology’ yang begitu luas dan

pelbagai untuk mempertingkatkan mutu pengajaran pembelajaran. Pembelajaran

berasaskan bahan memperbanyakan lagi penyertaan pelajar dalam proses pembelajaran

dan ini akan mempertingkatkan ketrampilan pelajar tentang kefahaman, pengetahuan

serta kemahiran perkembangan sikap dan nilai murni secara keseluruhannya.

Boleh dikatakan bahawa akhbar memainkan peranan yang penting dan sesuai

dijadiakn bahan pengajaran dan pembelajaran Bahasa Melayu di sekolah menengah. Hal

ini demikian kerana semua bahan yang terdapat dalam akhbar boleh dijadikan bahan

49

untuk pengajaran bahasa Melayu. Walaupun terdapat kesalahan hukum tatabahasa,

namun guur yang kreatif boleh menggunakan kesalahan tersebut untuk dijadikan contoh

agar pelajar tidak melakukan perkara yang sama.

Oleh yang demikian guru perlu memilih potongan akhbar yang bersesuaian jika

mahu menjadikan akhbar sebagai bahan pengajaran dan pembelajaran. Ia bertujuan

untuk memastikan tiada masalah hukum tatabahasa yang timbul dalam keratan akhbar

yang dipilih. Kesilapan menggunakan bahan yang tidak sesuai akan menyebabkan

pelajar tidak dapat menguasai kemahiran bahasa dengan baik.

50

BAB III

KAEDAH KAJIAN

3.1 Pendahuluan Dalam bab ini pengkaji menerangkan prosedur dan kaedah penyelidikan yang

digunakan. Penghuraian dibuat secara terperinci mengenai kaedah dan prosedur kajian

yang dilaksanakan semasa menjalankan kajian. Aspek-aspek yang terdapat dalam bab

ini meliputi reka bentuk kajian, tempat kajian, populasi kajian, alat kajian, prosedur

pengumpulan data dan prosedur penganalisisan data.

3.2 Reka Bentuk Kajian Reka bentuk kajian yang digunakan ialah reka bentuk deskriptif. Statistik deskriptif

digunakan untuk mencari peratus terhadap kesesuaian menggunakan akhbar sebagai

bahan pengajaran bahasa dikalangan guru bahasa Melayu di Sekolah Menengah

Kebangsaan Sultan Idris Shah II, Gerik Perak.

51

Kaedah kajian ini ialah kaedah peratusan mudah iaitu satu kajian yang mengkaji

kesesuaian penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran. Kajian yang dijalankan

adalah untuk mendapatkan maklum balas dan juga pendapat daripada guru bahasa

Melayu berkenaan tajuk kajian yang dilakukan. Oleh itu, gambaran yang dipaparkan

dalam kajian ini hanya mewakili kumpulan ini sahaja dan tidak menerangkan semua

guru yang mengajar bahasa Melayu di seluruh Malaysia.

Sampel diedarkan borang soal selidik yang bertujuan untuk mendapatkan

pandangan dan pendapat guru berkenaan kesesuaian menggunakan akhbar sebagai

bahan pengajaran dan pembelajaran untuk bahasa Melayu. Melalui soal selidik pengkaji

akan mendapat maklumat dan pandangan yang boleh digunakan untuk menjawab soalan

kajian.

3.3 Tempat Kajian Kajian ini telah dilaksanakan di salah sebuah sekolah menengah kebangsaan di Daerah

Hulu Perak. Sekolah yang dipilih ialah Sekolah Menengah Kebangsaan Sultan Idris

Shah II, Gerik Perak.

3.4 Populasi dan Sampel Kajian Populasi yang terlibat dalam kajian ini ialah terdiri daripada guru bahasa Melayu yang

mengajar di sekolah yang terpilih. Sampel yang terlibat dalam kajian ini ialah guru yang

mengajar bahasa Melayu untuk sesi pagi dan sesi petang. Seramai 20 orang guru yang

mengajar bahasa Melayu dijadikan sampel dalam kajian ini.

52

Pemilihan sampel dilakukan secara rawak mudah. Borang soal selidik diberikan

kepada guru yang mengajar bahasa Melayu. Borang soal selidik diagihkan sama rata

kepada guru yang mengajar sesi pagi dan guru sesi petang. Semua sampel yang terpilih

terdiri daripada guru lelaki dan perempuan. Guru Kanan mengedarkan soal selidik ini

kepada guru yang terlibat.

3.5 Alat Kajian Borang soal selidik merupakan alat yang telah dipilih untuk digunakan sebagai alat

pengumpulan data. Borang ini diedarkan kepada guru yang mengajar bahasa Melayu

sahaja. Pemilihan soal selidik sebagai alat kajian adalah kerana maklumat boleh

dikumpul dengan mudah dan cepat. Semua soalan yang berkaitan boleh diutarakan

dalam borang ini.

3.5.1 Soal selidik

Sampal diberikan borang soal selidik yang terbahagi kepada dua bahagian iaitu,

Bahagian 1 : Latar belakang guru

Bahagian 2 : Pendapat guru tentang kesesuaian akhbar sebagai bahan pengajaran

mata pelajaran Bahasa Melayu.

Bahagian pertama dalam borang soal selidik menyentuh tentang latar belakang

guru yang bertujuan untuk memberi maklumat diri guru yang terlibat dalam kajian ini.

Bahagian ini juga mencakupi maklumat tentang kekerapan guru menggunakan akhbar

53

sebagai bahan pengajaran bahasa Melayu. Pengumpulan maklumat ini adalah bertujuan

untuk mendapatkan maklum balas daripada guru tentang peranan akhbar sama ada

sesuai atau tidak digunakan sebagai bahan pengajaran.

Bahagian kedua dalam borang soal selidik berkaitan dengan akhbar yang

menggambarkan pendapat guru terhadap kesesuaian akhbar dijadikan bahan pengajaran

bahasa Melayu. Berdasarkan maklumat ini, pengkaji dapat membuat kesimpulan sama

ada akhbar sesuai dijadikan bahan dalam proses pengajaran dan pembelajaran bahasa

Melayu.

3.6 Prosedur Pengumpulan Data Beberapa langkah telah dipilih untuk melaksanakan dan memastikan kajian ini berjalan

dengan lancar tanpa sebarang masalah.

i) Langkah satu : Memilih Tempat Kajian

Pengkaji telah memilih salah sebuah sekolah di Daerah Hulu Perak. Sekolah itu ialah

Sekolah Menengah Kebangsaan Sultan Idris Shah II, Gerik Perak. Sekolah tersebut

dipilih kerana pengkaji mudah berurusan dengan pihak sekolah tersebut. Oleh yang

demikian, pengkaji dapat mengumpulkan maklumat yang dikehendaki bersesuaian

dengan tajuk yang dikaji.

54

ii) Langkah dua : Meminta Kebenaran

Proses pengumpulan data dilakukan setelah pengkaji menjalankan beberapa langkah

bagi melicinkan proses pengumpulan data penyelidikan setelah mendapat kebenaran

daripada pihak tertentu antaranya,

a) Mendapatkan borang pengesahan sebagai pelajar Universiti Pendidikan

Sultan Idris (UPSI) daripada Fakulti Bahasa UPSI.

b) Mendapatkan kebenaran daripada Fakulti Bahasa UPSI untuk menjalankan

kajian penyelidikan.

c) Mendapatkan kebenaran daripada pengetua sekolah dan daripada penolong

kanan sekolah berkenaan.

iii) Langkah tiga : Soal Selidik

Sampel terdiri daripada 20 orang guru yang mengajar bahasa Melayu untuk sesi pagi

dan sesi petang di sekolah tersebut. Penolong kanan membantu mengedarkan borang

soal selidik kepada guru yang terlibat pada hari yang telah ditetapkan.

Pengkaji berbincang dan menerangkan tujuan kajian ini dilakukan. Selepas

mendapat persetujuan, penolong kanan membantu mengedarkan borang soal selidik

kepada sampel. Sampel diberikan masa untuk menjawab borang soal selidik dan

dikehendaki memenuhi maklumat yang diperlukan dengan jujur dan tepat.

55

Pada tarikh yang telah ditetapkan, pengkaji mengambil borang soal selidik yang

telah diisi dan dijawab oleh sampel daripada penolong kanan sekolah. Berdasarkan

borang soal selidik ini, pengkaji membuat pengiraan mudah untuk mendapatkan peratus

bagi mendapatkan data kajian daripada borang soal selidik yang telah diisi oleh sampel.

3.7 Prosedur Penganalisisan Data Proses penganalisaan data akan dilakukan setelah borang soal selidik dikumpul dan

dianalisis dengan menggunakan kaedah deskriptif untuk mencari peratusan terhadap

soalan kajian yang dikemukakan. Analisis secara deskriptif iaitu mencari peratus untuk

mendapatkan gambaran mengenai bilangan sampel, jantina dan pendapat yang

dijangkakan mempunyai perkaitan dengan persoalan kajian.

Penganalisaan data dibuat untuk melihat kesesuaian akhbar digunakan sebagai

bahan pengajaran bahasa Melayu dan membandingkan pendapat guru dengan

permasalahan yang dikemukakan. Formula yang digunakan ialah :

Peratus = Jumlah guru

Pendapat guru

Mod data yang diperolehi daripada pengiraan akan ditunjukkan dan dimasukkan

ke dalam jadual untuk menunjukkan perbezaan pendapat antara sampel yang terlibat

dalam kajian ini. Berdasarkan peratus maka perbandingan antara pendapat yang

dikemukakan oleh sampel dapat dianalisa dan dihuraikan.

56

Oleh yang demikian maklumat ini dapat membantu pengkaji untuk mengumpul

maklumat dan menyelesaikan permasalahan yang dikaji berkenaan kesesuaian akhbar

sebagai bahan pengajaran dan pembelajaran Bahasa Melayu.

57

BAB IV

KEPUTUSAN KAJIAN

4.1 Pendahuluan

Dalam bab ini, data dianalisis berdasarkan maklumat-maklumat yang diperoleh melalui

borang soal selidik yang telah diedarkan. Dapatan daripada data yang dianalisis

menjawab soalan kajian mengenai kesesuaian penggunaan akhbar sebagai bahan

pengajaran dan pembelajaran Bahasa Melayu. Secara terperinci pengkaji menghuraikan:

a) Keberkesanan penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran di sekolah

menengah meliputi subtajuk :

i) Penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran

ii) Kekerapan menggunakan akhbar sebagai bahan pengajaran

iii) Laras bahasa akhbar yang sering digunakan sebagai bahan pengajaran

iv) Topik pilihan yang diajar menggunakan akhbar sebagai bahan pengajaran

58

v) Penggunaan akhbar dapat membantu penguasaan bahasa pelajar

vi) Penggunaan akhbar dapat menambahkan kosa kata pelajar

b) Permasalahan yang dihadapi ketika menggunakan akhbar sebagai bahan

pengajaran Bahasa Melayu di sekolah menengah yang meliputi subtajuk :

i) Jenis pencemaran bahasa yang ditemui dalam akhbar

c) Kesesuaian akhbar digunakan sebagai bahan pengajaran Bahasa Melayu di

sekolah menengah meliputi subtajuk :

i) Akhbar dapat membantu guru dalam proses pengajaran

ii) Akhbar sesuai dijadikan bahan pengajaran Bahasa Melayu

iii) Kesediaan guru menggunakan akhbar sebagai bahan pengajaran Bahasa

Melayu

d) Pelaksanaan penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran Bahasa Melayu di

sekolah menengah meliputi subtajuk :

ii) Sekolah melanggan akhbar untuk pelajar

59

4.2 Perihalan Sampel

Dalam bab ini, laporan hasil kajian yang telah dilakukan ke atas responden terdiri

daripada 20 orang guru yang mengajarkan mata pelajaran Bahasa Melayu di sekolah

menengah, iaitu sepuluh orang guru lelaki (50%) dan sepuluh orang guru perempuan

(50%).

Responden yang terlibat ialah guru yang mengajarkan Bahasa Melayu untuk sesi

pagi dan sesi petang di Sekolah Menengah Kebangsaan Sultan Idris Shah II, Gerik

Perak. Responden hanya terdiri daripada guru berbangsa Melayu sahaja. Senario ini

berlaku memandangkan hanya guru Melayu sahaja yang mengajarkan Bahasa Melayu di

sekolah yang telah dipilih untuk kajian ini.

Hasil daripada maklumat-maklumat yang diberi oleh responden dalam soal

selidik yang diedarkan, bilangan guru perempuan dengan bilangan guru lelaki adalah

sama banyak. Rata-rata guru yang terlibat dalam kajian ini mempunyai ijazah, iaitu

jumlah guru lelaki dan guru perempuan iaitu sembilan orang (90%) masing-masing

mewakili jantina sampel. Salah seorang daripada sampel guru lelaki mempunyai

diploma pendidikan (10%). Manakala terdapat seorang sampel guru perempuan yang

mempunyai kelulusan Sijil Tinggi Persekolahan Malaysia (10%) yang mengajarkan

Bahasa Melayu di sekolah yang terlibat dalam kajian ini. Ini jelas menunjukkan bahawa

guru yang mengajarkan Bahasa Melayu di sekolah ini semuanya mempunyai ijazah dan

telah mendapat pendedahan tentang bahan bantu mengajar yang boleh digunakan untuk

memantapkan lagi proses pengajaran mereka. Maka tidak hairanlah bahawa guru-guru

60

di sekolah ini telah biasa menggunakan pelbagai jenis bahan bantu mengajar mengikut

kreativiti masing-masing termasuklah penggunaan akhbar.

Pengalaman mengajar bagi guru yang terlibat dalam kajian ini dalam lingkungan

dua tahun hanya melibatkan jumlah guru perempuan dan guru lelaki seramai dua orang

(20%) sahaja. Secara purata pengalaman mengajar guru yang terlibat dalam kajian ini

antara tiga hingga empat tahun. Guru lelaki seramai enam orang (60%) manakala guru

perempuan hanya seorang (10%) sahaja. Bilangan guru yang mengajar antara lima

hingga enam tahun sedikit bilangannya. Guru lelaki seramai dua orang (20%) dan guru

perempuan empat orang (40%). Terdapat tiga orang guru perempuan yang mempunyai

pengalaman mengajar melebihi tujuh tahun. Hal ini menunjukkan bahawa terdapat guru

yang lebih berpengalaman mengajarkan Bahasa Melayu di sekolah yang terlibat dalam

kajian ini. Guru-guru ini menjadi sumber rujukan bagi guru lain untuk mendapatkan

pandangan untuk menggunakan bahan pengajaran yang sesuai jika menggunakan

akhbar.

Jelas menunjukkan guru yang terlibat dalam kajian ini memiliki pengalaman

mengajar antara tiga hingga empat tahun. Pengalaman mengajar amat penting bagi guru

kerana mereka mempunyai banyak pengalaman yang sudah ditimba untuk memperkaya

dan memperbanyakkan bahan pengajaran sesuai dengan topik yang diajar. Ini sedikit

sebanyak membantu guru dalam proses pengajaran khususnya menggunakan akhbar

sebagai bahan pengajaran.

61

4.3 Dapatan kajian

4.3.1 Keberkesanan penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran Bahasa

Melayu di sekolah menengah

Jadual 1

Keberkesanan penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran Bahasa Melayu.

Pendapat guru Lelaki Peratus

(%) Perempuan

Peratus

(%)

Sangat tidak setuju

Tidak setuju 2 20 1 10

Setuju 6 60 5 50

Sangat setuju 2 20 4 40

Jumlah 10 100 10 100

Berdasarkan soal selidik yang telah dilakukan, lapan orang sampel guru lelaki

(80%) yang menyatakan sangat setuju akhbar berkesan digunakan sebagai bahan

pengajaran dalam proses pengajaran dan pembelajaran. Pendapat guru perempuan

tentang keberkesanan jika akhbar digunakan dalam proses pengajaran dan pembelajaran

pula adalah seperti berikut. Sembilan orang daripada jumlah sampel guru perempuan

(90%) setuju jika akhbar dijadikan bahan pengajaran dan amat berkesan untuk

pengajaran bahasa Melayu. Masing-masing seorang (10%) daripada sampel lelaki dan

62

perempuan tidak setuju akhbar berkesan jika menggunakan bahan ini terhadap

pengajaran bahasa Melayu di sekolah menengah.

Keberkesanan akhbar sebagai bahan pengajaran dikukuhkan lagi dengan

subtajuk di bawah :

i) Menggunakan akhbar sebagai bahan pengajaran

Jadual 2

Penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran

Penggunaan akhbar Lelaki Peratus (%) Perempuan Peratus (%)

Ya 9 90 7 70

Tidak 1 10 3 30

Jumlah 10 100 10 100

Dapatan kajian menunjukkan maklum balas yang baik daripada sampel terhadap

penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran. Sampel lelaki yang menggunakan akhbar

sebagai bahan pengajaran seramai sembilan orang (90%) manakala sampel perempuan

tujuh orang (70%). Namun begitu ada juga sampel yang tidak menggunakan akhbar

sebagai bahan pengajaran. Sampel lelaki seorang (10%) dan sampel perempuan tiga

orang (30%).

63

ii) Kekerapan menggunakan akhbar sebagai bahan pengajaran Bahasa

Melayu

Jadual 3

Kekerapan menggunakan akhbar sebagai bahan pengajaran

Kekerapan Lelaki Peratus

(%) Perempuan

Peratus

(%)

Sekali seminggu 3 30 2 20

Dua kali seminggu 2 20

Tiga kali seminggu

Empat kali seminggu

Lain – lain 5 50 8 80

Jumlah 10 100 10 100

Berdasarkan jadual 3 jelas menunjukkan bahawa terdapat perbezaan yang ketara

antara sampel guru lelaki dengan guru perempuan terhadap kekerapan menggunakan

akhbar sebagai bahan pengajaran. Terdapat tiga orang guru lelaki (30%) yang kerap

menggunakan akhbar sebagai bahan pengajaran bahasa dalam seminggu manakala guru

perempuan dua orang (20%). Kekerapan menggunakan akhbar sebagai bahan

pengajaran dalam tempoh tiga kali seminggu ialah dua orang (20%) guru lelaki tetapi

tiada guru perempuan yang menggunakan akhbar dalam tempoh ini. Manakala lain-lain

pula mewakili lima orang guru lelaki (50%) dan lapan orang guru perempuan (80%).

64

iii) Laras bahasa akhbar yang kerap digunakan

Jadual 4

Jenis laras bahasa yang kerap digunakan

Jenis Lelaki Peratus

(%) Perempuan

Peratus

(%)

Laporan 1 10 2 20

Berita 2 20 1 10

Rencana 6 60 6 60

Lain-lain 1 10 1 10

Jumlah 10 100 10 100

Berdasarkan jadual tersebut, sampel guru lelaki yang memilih laras laporan

hanya seorang (10%) sahaja dan guru perempuan dua orang (20%). Laras bahasa berita

pula mewakili dua orang (20%) guru lelaki dan seorang (10%) guru perempuan. Laras

bahasa rencana menjadi pilihan bagi kedua-dua sampel iaitu guru lelaki dan perempuan

yang masing-masing mewakili enam orang (60%). Begitu juga jumlah untuk lain-lain

iaitu seorang (10%) bagi kedua-dua sampel.

65

4.3.2 Permasalahan yang dihadapi ketika menggunakan akhbar sebagai

bahan pengajaran Bahasa Melayu di sekolah menengah

Jadual 5

Masalah semasa memilih akhbar yang sesuai sebagai bahan pengajaran Bahasa

Melayu

Masalah Lelaki Peratus (%) Perempuan Peratus

(%)

Kesalahan imbuhan 1 10

Kesalahan sendi nama 5 50 4 40

Kesalahan ayat 3 30 3 30

Kesalahan kata ganti diri

Lain – lain 2 20 2 20

Jumlah 10 100 10 100

Berdasarkan jadual 5 di atas, jelas menunjukkan guru mempunyai masalah untuk

memilih keratan akhbar yang sesuai untuk dijadikan bahan pengajaran Bahasa Melayu.

Seramai lima orang guru lelaki (50%) menghadapi masalah penggunaan sendi nama dan

empat orang guru perempuan (40%) menghadapi masalah yang sama. Seorang guru

perempuan (10%) menghadapi masalah berkaitan kesalahan penggunaan imbuhan.

Manakala tiga orang daripada guru lelaki (30%) menghadapi masalah kesalahan

penggunaan ayat. Jumlah ini sama dengan jumlah guru perempuan. Dua orang sampel

(20%) masing-masing mewakili guru lelaki dan perempuan menghadapi lain-lain

masalah ketika memilih akhbar untuk dijadikan sebagai bahan pengajaran.

66

Masalah memilih akhbar yang sesuai dikukuhkan lagi dengan subtajuk di bawah:

i) Jenis pencemaran bahasa yang ditemui dalam akhbar

Jadual 6

Jenis pencemaran bahasa yang ditemui di dalam akhbar

Jenis Lelaki Peratus

(10%) Perempuan

Peratus

(%)

Kesalahan binaan ayat 4 40 5 50

Kesalahan imbuhan 2 20

Kesalahan sendi nama 6 60 2 20

Kesalahan kata ganti diri 1 10

Jumlah 10 100 10 100

Kesalahan yang sering ditemui di dalam penulisan akhbar boleh dilihat di dalam

jadual 6 di atas. Seramai empat orang (40%) guru lelaki yang mengatakan pencemaran

bahasa dari segi binaan ayat dan lima orang guru perempuan (50%) mempunyai

pendapat yang sama. Manakala enam orang guru lelaki (60%) mengatakan kesalahan

sendi nama dan dua orang guru perempuan (20%) mengatakan masalah yang sama. Dua

orang guru perempuan (20%) mengatakan pencemaran bahasa iaitu imbuhan dan

seorang (10%) melalui kata ganti diri.

67

4.3.3 Kesesuaian akhbar digunakan sebagai bahan pengajaran Bahasa Melayu di

sekolah menengah

Akhbar merupakan salah satu bahan pengajaran yang sesuai digunakan untuk membantu

proses pengajaran dan pembelajaran. Penggunaan akhbar dapat meningkatkan dan

menjadikan sesuatu pengajaran lebih menarik. Tambahan pula maklumat yang terdapat

di dalam akhbar boleh meningkatkan pemahaman dan menambahkan pengetahuan

pelajar tentang sesuatu maklumat yang baharu. Hal ini boleh dilihat melalui subtajuk di

bawah :

i) Akhbar sesuai digunakan sebagai bahan pengajaran

Jadual 7

Akhbar sesuai digunakan sebagai bahan pengajaran

Sesuai digunakan Lelaki Peratus (%) Perempuan Peratus (%)

Ya 7 70 9 90

Tidak 3 30 1 10

Jumlah 10 100 10 100

Sampel guru lelaki yang mengatakan ‘ya’ akhbar sesuai dijadikan bahan

pengajaran seramai tujuh orang (70%) manakala sembilan orang (90%) mewakili guru

perempuan. Tiga orang (30%) sampel lelaki mengatakan akhbar tidak sesuai dijadikan

bahan pengajaran dan seorang (10%) sampel perempuan mengatakan akhbar tidak

sesuai digunakan sebagai bahan pengajaran. Semua pendapat yang dikemukakan oleh

guru adalah berdasarkan pandangan dan pengalaman mereka semasa mereka mengajar.

68

ii) Penggunaan akhbar dapat membantu pelajar menguasai bahasa Melayu

Jadual 8

Akhbar dapat membantu pelajar menguasai bahasa Melayu

Perkara Lelaki Peratus

(%)

Perempuan Peratus

(%)

Membantu 9 90 90 90

Tidak membantu 1 10 1 10

Jumlah 10 100 10 100

Hasil daripada soalan ini maka inilah keputusan yang diperolehi, iaitu seramai

sembilan sampel guru lelaki (90%) menyatakan bahawa penggunaan akhbar sebagai

bahan pengajaran dapat membantu pelajar menguasai bahasa Melayu. Manakala seorang

(10%) daripada sampel guru lelaki yang mengatakan penggunaan akhbar tidak dapat

membantu pelajar menguasai bahasa Melayu.

Sampel yang mewakili guru perempuan pula menyatakan pendapat bahawa

penggunaan akhbar dapat membantu pelajar menguasai bahasa Melayu. Seramai

sembilan orang (90%) guru perempuan mengatakan penggunaan akhbar dapat

membantu pelajar menguasai bahasa Melayu. Manakala hanya seorang (10%) guru

perempuan yang mengatakan akhbar tidak membantu pelajar menguasai bahasa Melayu.

69

4.3.4 Pelaksanaan penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran Bahasa

Melayu di sekolah menengah

Jadual 9

Cara melaksanakan penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran

Cara Lelaki Peratus

(%) Perempuan

Peratus

(%)

Individu 1 10

Berkumpulan 4 40 4 40

Perbincangan 4 40 4 40

Lain – lain 2 20 1 10

Jumlah 10 100 10 100

Berdasarkan jadual 9 tersebut seramai empat (40%) sampel guru lelaki

menggunakan cara berkumpulan untuk melaksanakan proses pengajaran menggunakan

akhbar. Jumlah ini sama dengan sampel guru perempuan yang menggunakan cara yang

sama iaitu empat orang (40%). Kaedah perbincangan juga melibatkan jumlah yang

sama antara kedua-dua sampel masing-masing mewakili empat orang (40%). Bagi lain-

lain cara sampel guru lelaki melibatkan dua orang (20%) manakala seorang (10%)

sahaja yang mewakili sampel guru perempuan. Cara individu digunakan oleh seorang

guru perempuan (10%).

Corak pengajaran yang berbeza akan menimbulkan suasana pengajaran yang

berlainan. Hal ini dikukuhkan lagi dengan subtajuk di bawah :

70

i) Langganan akhbar untuk pelajar

Jadual 10

Langganan akhbar untuk pelajar

Langganan akhbar Lelaki Peratus (%) Perempuan Peratus (%)

Ya 7 70 5 50

Tidak 3 30 5 50

Jumlah 10 100 10 100

Terdapat tujuh orang (70%) sampel guru lelaki yang mengatakan sekolah

melanggan akhbar untuk pelajar dan tiga orang (30%) mengatakan tidak. Sampel guru

perempuan yang mengatakan sekolah melanggan akhbar untuk pelajar mewakili lima

orang (50%) dan lima orang (50%) mengatakan tidak. Pihak sekolah yang melanggan

akhbar untuk pelajar akan memudahkan pelajar untuk memahami beberapa topik yang

dimasukkan ke dalam ruangan skor untuk Sijil Pelajaran Malaysia. Keratan akhbar

daripada ruangan ini boleh dijadikan bahan pengajaran bahasa Melayu untuk sekolah

menengah.

71

BAB V

RUMUSAN

5.1 Pendahuluan

Dalam bab ini, pengkaji akan membuat rumusan hasil kajian tentang kesesuaian

penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran dan pembelajaran Bahasa Melayu di

sekolah menengah. Penulisan kajian dilakukan dengan membuat rumusan keseluruhan

berdasarkan soalan kajian yang telah ditetapkan.

5.2 Kesimpulan

Penulisan kajian ini adalah untuk meninjau kesesuaian penggunaan akhbar sebagai

bahan pengajaran dan pembelajaran Bahasa Melayu. Kesesuaian ini dilihat berdasarkan

keberkesanan, permasalahan yang dihadapi, kesesuaian dan cara pelaksanaannya.

Kesimpulan daripada dapatan kajian diringkaskan seperti berikut :

72

5.2.1 Keberkesanan penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran Bahasa Melayu di

sekolah menengah

Hasil daripada dapatan kajian yang telah dianalisis didapati bahawa 80 peratus daripada

jumlah sampel bersetuju penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran bahasa Melayu

memberi kesan terhadap pengajaran. Hal ini demikian kerana pelbagai jenis bahan

daripada akhbar mempunyai potensi untuk membantu memantapkan proses pengajaran

dan pembelajaran. Akhbar dapat membantu pelajar menguasai bahasa Melayu dengan

baik.

5.2.2 Permasalahan yang dihadapi ketika menggunakan akhbar sebagai bahan

pengajaran Bahasa Melayu di sekolah menengah

Berdasarkan dapatan kajian yang diperoleh melalui borang soal selidik yang digunakan

didapati seratus peratus sampel manghadapi masalah untuk menggunakan keratan

akhbar yang sesuai untuk digunakan sebagai bahan pengajaran bahasa Melayu. Masalah

yang paling ketara dihadapi oleh sampel ialah tentang kesalahan penggunaan sendi

nama dan diikuti dengan kesalahan penggunaan ayat. Hal ini menimbulkan kesukaran

kepada guru untuk memilih dan menyesuaikan keratan akhbar dengan topik pengajaran.

5.2.3 Kesesuaian akhbar sebagai bahan pengajaran Bahasa Melayu di sekolah

Menengah

73

Sampel yang terlibat dalam kajian ini, iaitu 90 peratus mengatakan bahawa akhbar

sesuai digunakan sebagai bahan pengajaran bahasa Melayu. Kesesuaian akhbar

dijadikan bahan pengajaran kerana akhbar mempunyai pelbagai maklumat yang berguna

kepada pelajar. Guru boleh menggunakan akhbar untuk mengajar tatabahasa, karangan,

bertutur (lisan) dan membaca di samping dapat menambahkan kosa kata pelajar.

5.2.4 Pelaksanaan penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran Bahasa Melayu di

sekolah menengah

Pelbagai cara yang digunakan oleh guru untuk menjayakan proses pengajaran dan

pembelajaran dengan menggunakan akhbar sebagai bahan pengajaran bahasa Melayu.

Antaranya ialah secara individu, berkumpulan, perbincangan dan lain-lain. Hasil kajian

mendapati 80 peratus daripada jumlah sampel lebih suka menggunakan cara

berkumpulan dan perbincangan ketika menggunakan akhbar sebagai bahan pengajaran

bahasa Melayu di sekolah menengah.

5.3 Perbincangan

Secara keseluruhannya hasil daripada dapatan kajian menunjukkan bahawa akhbar

sesuai digunakan sebagai bahan pengajaran bahasa Melayu di sekolah menengah.

Sampel yang terlibat di dalam kajian ini memberi pandangan yang positif dan bersetuju

jika akhbar dijadikan bahan pengajaran Bahasa Melayu. Sampel juga bersedia

menggunakan akhbar sebagai bahan pengajaran untuk melancarkan proses pengajaran

bahasa. Kesediaan sampel menggunakan akhbar sebagai bahan pengajaran kerana

74

akhbar mempunyai pelbagai topik yang sesuai untuk mengajarkan Bahasa Melayu

seperti karangan, pemahaman, lisan dan membaca.

Hal ini selaras dengan pendapat Awang Sariyan (1987) dalam Ismail Abdul

Rajab yang mengatakan bahawa akhbar mula digunakan sebagai bahan dalam proses

pengajaran dan pembelajaran termasuklah pengajaran bahasa Melayu. Menurut beliau

lagi ahli bahasa mengatakan bahawa akhbar merupakan agen pembinaan dan

pengembangan bahasa yang paling meluas dan berkesan kerana penyebarannya yang

merata dalam masyarakat khususnya pelajar.

Pendapat ini bertepatan dengan kajian Rohana Zubir (1994) tentang penggunaan

akhbar sebagai bahan pengajaran Bahasa Melayu menunjukkan bahawa akhbar sesuai

digunakan. Penggunaan akhbar dapat menggalakkan pembelajaran maklumat baharu

yang memerlukan interaksi dua hala antara pengajar dan pelajar bagi menentukan

keberkesanan pengajaran dan pembelajaran. Dalam situasi begini pembelajaran wujud

daripaada komunikasi dua hala antara pengirim dengan penerima atau komunikasi

maklumat sehala yang disusuli dengan interaksi atau tindak balas daripada penerima.

Hasil kajian yang dilakukan ke atas sampel menunjukkan komunikasi dua hala antara

guru dengan pelajar wujud jika akhabr dijadikan sebagai bahan pengajaran.

Ibrahim Haji Salleh (1989) pula menyatakan bahawa bahan pengajaran iaitu

akhbar perlu disesuaikan dengan pendekatan, kaedah dan teknik pengajaran.

Pelaksanaan yang baik akan memberikan ilmu bahasa yang lebih baik kepada pelajar.

Selain daripada itu bahan pengajaran seperti akhbar membantu memberi rangsangan

75

kepada pelajar yang mengarah kepada pemikiran dan seterusnya mewujudkan tingkah

laku tertentu. Daripada dorongan ini akan mewujudkan tanggapan, pemerolehan,

penyimpanan, pengingatan, generalisasi, prestasi dan maklumat balik. Hasil daripada

penggunaan akhbar sebagai bahan pengajaran bahasa Melayu akan melahirkan pelajar

yang berketrampilan untuk membuat pelbagai generalisasi terhadap pengajaran dan

pembelajaran bahasa Melayu.

Walker (1977) menyatakan bahawa penggunaan akhbar dapat melahirkan pelajar

yang berkebolehan mengumpul dan menggunakan bahan tersebut untuk pembelajaran

mereka. Akhbar memberi potensi pembelajaran yang amat baik dan guru harus

menggabungkan kemahiran yang sesuai dengan objektif pembelajaran apabila

menggunakan akhbar sebagai bahan pengajaran dan pembelajaran Bahasa Melayu.

Pengalaman pembelajaran positif timbul daripada penggabungan persepaduan antara

pelajar dengan bahan pengajaran dan guru sebagai pengurus. Hal ini boleh dilihat

apabila murid-murid saling bekerja sama untuk mendapatkan bahan pembelajaran

daripada akhbar apabila guru menggunakan teknik perbincangan.

Berdasarkan Jurnal Pendidikan (1990) pembelajaran berasaskan sumber atau

bahan iaitu akhbar memberi peluang kepada pelajar untuk memenuhi kehendaknya dan

bergerak maju mengikut kebolehan sendiri. Strategi tersebut memberi peluang uyang

lebih luas untuk penyertaan pelajar secara aktif dalam proses pembelajaran untuk

berinteraksi di antara pelajar dengan guru dan di antara pelajar dengan pelajar serta

penggunaan bahan pengajaran yang lebih luas untuk berkomunikasi. Bahan pengajaran

iaitu akhbar memberi kebebasan yang lebih luas untuk kemahiran mendengar, melihat

76

dan paling mustahak melakukan sesuatu untuk memenuhi dorongan ingin tahu yang

merupakan asas ke arah peningkatan keilmuan.

Selain daripada itu pembelajaran berasaskan bahan bukan sahaja memberi

faedah kepada pelajar tetapi juga kepada guru. Guru yang menggunakan bahan untuk

pembelajaran dapat menggunakan ‘instructional metodology’ yang begitu luas dan

pelbagai untuk mempertingkatkan mutu pengajaran pembelajaran. Pembelajaran

berasaskan bahan memperbanyakan lagi penyertaan pelajar dalam proses pembelajaran

dan ini akan mempertingkatkan ketrampilan pelajar tentang kefahaman, pengetahuan

serta kemahiran perkembangan sikap dan nilai murni secara keseluruhannya.

James W.Broen, K.D. Noberg dan S.K. Srygley 1927 dalam Md Ghazali Abdul

Samad (1994) mengatakan bahan pengajaran dan pembelajaran dapat memberi kesan

tertentu kepada keberkesanan pembelajaran. Penggunaan bahan pengajaran (akhbar)

akan menjadikan pembelajaran lebih produktif. Penggunaan media cetak khususnya

akhbar dapat mempercepatkan lagi kadar pembelajaran. Penggunaan bahan ini juga

menjadikan pengajaran lebih berkesan dan pembelajaran menjadi lebih aktif dan

bertenaga.

J.A.Bruner 1966 dalam Omardin Ashaari (1999) menekankan bahawa

pengajaran perlu melibatkan pengalaman pelajar secara langsung. Bahan pengajaran

yang digunakan oleh guru perlu dianalisis berasaskan pengalaman pelajar. Kaedah ini

dapat digunakan sebagai pertimbangan untuk menggunakan peralatan pengajaran secara

praktikal dan bermakna. Bahan pengajaran seperti akhbar yang digunakan oleh guru

77

memberikan pengalaman sebenar sebagaimana yang dialami oleh pelajar dan aktiviti

pembelajaran dilakukan oleh pelajar itu sendiri. Mereka dapat menilai, menganalisis dan

mentafsirkan bahan-bahan yang digunakan oleh guru di samping meningkatkan daya

ingatan pelajar.

Lester B. Bands 1956 dalam Omardin Ashaari (1999) menjelaskan dalam

kajiannya bahawa bahan pengajaran seperti akhbar amat penting sekali kerana

penggunaannya itu dapat menggalakkan penguasaan bahan pengajaran guru. Mereka

dapat mengingatkan semula bahan pengajaran yang telah dipelajari itu. Bahan-bahan itu

juga dapat membina persepsi pelajar terhadap sifat, ciri dan bentuk yang berkaitan

dengan penglibatan palajar dalam proses dan kegiatan pembelajaran.

Charles B. Klasek 1972 dalam Omardin Ashaari (1999) dalam kajiannya

menyatakan bahawa pengajaran guru boleh dianggap teratur sekiranya mereka dapat

menggabungkan pengajarannya dengan penggunaan bahan pengajaran. Pengajaran guru

akan lebih berkesan dan berjaya meruntun fikiran pelajar terhadap pelajaran mereka.

Bahan bantu mengajar yang menarik akan membuatkan pelajar berminat untuk

mengikuti pengajaran guru. Kajian ini mempunyai persamaan dengan pendapat sampel

yang terlibat dalam kajian ini. Mereka memberikan pendapat bahawa penggunaan

akhbar sebagai bahan pengajaran Bahasa Melayu dapat menarik minat pelajar untuk

mengikuti pengajaran yang disampaikan oleh guru.

Walaupun akhbar sesuai digunakan sebagai bahan pengajaran namun kesalahan

tatabahasa dalam artikel akhbar tersebut menjadi masalah kepada guru untuk memilih

78

artikel yang sesuai. Abdullah Hassan (1996) mengatakan bahawa akhbar mempunyai

kesalahan dari segi dinamika bahasa iaitu sebutan, perkataan, ayat dan sendi nama. Oleh

yang demikian guru yang ingin menjadikan akhbar sebagai bahan pengajaran perlu

memilih dengan teliti bagi memastikan objektif pembelajaran tercapai. Sampel kajian

menghadapi masalah ini ketika memilih artikel yang sesuai untuk digunakan sebagai

bahan pengajaran bahasa. Namun atas kreativiti mereka masalah ini boleh diatasi

dengan membuat analisis perkataan yang salah di dalam artikel yang dipilih untuk

mengajar pelajar tentang analisis perkataan dan membetulkan kesilapan tersebut.

Guru yang kreatif dapat memanfaatkan bahan yang terdapat dalam

akhbar untuk dijadikan bahan bagi mencetuskan minat pelajar terhadap pelajaran.

Wilkinson (1971), menegaskan bahawa bahan mengajar dapat memberi keberkesanan

dalam proses pembelajaran dan menjadi lebih menarik dan pelajar dapat manfaat dan

faedah (Omardin Ashaari, 1999:140).

Secara keseluruhannya, hasil dapatan kajian yang melibatkan sampel seramai

dua puluh orang ini menunjukkan bahawa akhbar sesuai digunakan sebagai bahan

pengajaran Bahasa Melayu di sekolah menengah. Sampel yang terdiri daripada sepuluh

orang guru lelaki dan sepuluh guru perempuan memberi pendapat masing-masing

tentang isu yang dikemukakan ini. Kebanyakan sampel bersedia dan bersetuju untuk

menggunakan akhbar sebagai bahan bantu mengajar dalam proses pembelajaran.

Akhbar memberi manfaat kepada guru untuk mengajar karangan, pemahaman, membaca

dan bertutur di samping menjadikan pembelajaran lebih aktif.

79

5.4 Cadangan kajian lanjut

Tidak dapat dinafikan bahawa kajian berkaitan kesesuaian akhbar sebagai bahan

pengajaran Bahasa Melayu agak sukar kerana akhbar mempunyai kesalahan hukum

tatabahasa kerana penulisan akhbar perlu ringkas dan pendek. Namun akhbar boleh

dikatakan berpotensi dijadikan bahan pengajaran berdasarkan pendapat yang

dikemukakan oleh sampel yang terlibat dalam kajian ini. Hal ini demikian kerana akhbar

mempunyai bahan yang pelbagai seperti gambar dan iklan yang boleh dijadikan bahan

pengajaran selain daripada petikan.

Justeru pengkaji mengemukakan beberapa cadangan kajian lanjut bagi

memantapkan lagi kajian berkenaan kesesuaian akhbar sebagai bahan pengajaran

Bahasa Melayu di sekolah menengah pada masa akan datang. Berikut ialah beberapa

cadangan yang dikemukakan hasil daripada kajian ini :

a. Kajian tentang sejauh mana keberkesanan penggunaan akhbar sebagai

bahan pengajaran di sekolah menengah menjurus kepada pendapat guru

sama ada bersetuju atau tidak. Persoalan ini boleh diperluaskan lagi

bergantung kepada inisiatif guru untuk menggunakan akhbar sebagai

bahan pengajaran Bahasa Melayu.

b. Selain itu kajian ini boleh dijalankan ke atas guru yang mengajar di

sekolah berasrama penuh untuk mendapatkan pandangan dan pendapat

80

mereka tentang isu ini untuk melihat kesesuaian menggunakan akhbar

sebagai bahan pengajaran.

c. Kajian lanjutan boleh juga dilakukan dengan menggunakan pemboleh

ubah yang lain seperti lokasi, pentadbiran dan keberkesanan

menggunakan akhbar sebagai bahan pengajaran Bahasa Melayu.

d. Jumlah responden yang akan digunakan dalam kajian juga bolah

diperbanyakkan iaitu kira-kira 30 hingga 60 orang guru yang

mengajarkan Bahasa Melayu yang melibatkan beberapa buah sekolah.

Tujuannya ialah untuk mendapatkan lebih banyak pandangan guru

terhadap isu yang dikemukakan.

Berdasarkan cadangan di atas, pengkaji mencadangkan dua tajuk yang berkaitan

dengan kesesuaian akhbar sebagai bahan pengajaran Bahasa Melayu di sekolah

menengah yang boleh dijalankan pada masa akan datang oleh pengkaji lain. Berikut

adalah cadangan tajuk-tajuk tersebut :

a. Peningkatan pencapaian Bahasa Melayu berasaskan penggunaan

akhbar sebagai bahan pengajaran.

b. Akhbar mempengaruhi pencapaian akademik pelajar.

BIBLIOGRAFI Abdullah Hassan (1996). Menggunakan Bahasa Melayu dalam Masyarakat Industri. Melihat Beberapa Aspek Dinamika Bahasa.Kertas Kerja Seminar Kebangsaan Dwitahunan Kedua Jabatan Linguistik, Ukm. Dewan Bahasa dan Pustaka pada 16-17 Januari 1996. ______________ (2002). Dasar Bahasa dan Pembangunan Negara di Malaysia. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. Abdul Aziz Abdul Talib. (2000). Pedagogi Bahasa Melayu : Prinsip, Kaedah dan Teknik. Selangor. Utusan Publications and Distributors Sdn. Bhd. Abdul Hamid Mahmood. (1987). Kesalahan Frasa dan Ayat dalam Jurnal Dewan Bahasa. Jilid 27, Bil 4. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. Abdul Hamid Mahmood dan Asiah Idris .ed. (1991). Tinjauan Pelaksanaan Dasar Bahasa Dalam Sistem Pendidikan Negara di Peringkat Sekolah. Kuala Lumpur. Persatuan Linguistik Malaysia. Abdul Rahim Selamat (1989). Teknologi Sistem Pengajaran. Petaling Jaya. Fajar Bakti Sdn. Bhd. Abdul Rahim Mahmood (1999). Falsafah Pendidikan dan Hubungan Teori-Teori Pendekatan Kurikulum Dalam Mempengaruhi Pengajaran Bahasa dalam Jurnal Dewan Bahasa. Jilid 43. Bil. 1. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. Asiah Idris (1996). Citra Bahasa Melayu Dalam Beberapa Akhbar Utama di Malaysia. Satu Tinjauan Awal dalam Jurnal Dewan Bahasa. Jilid 40, Bil. 17. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. Asmah Haji Omar (1988). Bahasa Iklan Perniagaan : Satu Kajian Bahasa Retorik. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. ________________ (1989). Pengajaran Bahasa Untuk Kemahiran Berkomunikasi Dalam Kaedah Pengajaran Bahasa. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka.

A. Rahim Mahmood (1999). Falsafah Pendidikan dan Hubungan Teori-teori Pendekatan Kurikulum Dalam Mempengaruhi Pengajaran Bahasa dalam Jurnal Dewan Bahasa. Jilid 43, Bil. 1. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. Awang Sariyan (1983). Kesalahan Umum Penggunaan Bahasa Malaysia. Kuala Lumpur. Penerbitan Sarjana Enterprise.

_______________(1984). Isu-isu Bahasa Melayu. Petaling Jaya. Fajar Bakti. Brown H. D. (1980). Principles Of Language Learning and teaching. Engkewood Cliff. New Jersey : Prentice-Hall Inc. Corder S. P. (1974). Perspective on Second Language Acquisition dalam Richard J. C. (ed) dalam Error Analysis. London. Longmans Group Limited. Gerlach, Vernon S dan Ey, Donald P (1971). Teaching and Media : A Systematic Approach. Englewood Cliffs. New Jersey : Prentice Hall. Hassan Ahmad. (2002). Dasar Bahasa dan Pembangunan Negara di Malaysia. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. Hashim Haji Musa (1994). Pengantar Falsafah Bahasa. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. Ibrahim Hj Salleh. 91989). Penggunaan Bahan Pengajaran dan Pembelajaran Bahasa Melayu : Beberapa Pertimbangan dalam Teknologi Sistem Pengajaran. Petaling Jaya. Fajar Bakti Sdn. Bhd. Ismail Abdul Rajab. (1990). Satu Analisis Kesilapan Tatabahasa Dalam Penulisan Akhbar dan Majalah Bahasa Melayu. Kuala Lumpur. Universiti Malaya. Izani Hj Daud (1999). Bahan Pengajaran dan Pembelajaran Bahasa Melayu. http://www. Bahan sebagai rangsangan dalam pengajaran dan pembelajaran. (15 Februari 1999). Jais Sahok (1990). Tinjauan Kesalahan Penggunaan Bahasa di Kalangan Pelajar dalam Jurnal Bahasa Jilid 33. Bil. 9. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. Janet Wong May Chin (1992). Bahasa Seksis Dalam Pengiklanan. Bengkel Bahasa Malaysia dalam Media Am, 20-21 Oktober 1981. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustka. Kamarudin Haji Husin (1995). Perkaedahan Mengajar Bahasa. Kuala Lumpur. Kumpulan Budiamn Sdn. Bhd. Kamarudin Haji Husin dan Siti Hajar Abd.Aziz (1997). Pengajian Melayu 2 : Ketrampilan Bahasa. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. Kamus Dewan Edisi Ketiga (1998). Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. Kementerian Pelajaran Malaysia (1982). Laporan Jawatankuasa Mengkaji Penggunaan Bahasa Malaysia. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka.

Khatijah Abdul Hamid (1999). Pengajaran dan Pemelajaran Bahasa Melayu Trend Masa Kini dan Dilema Guru Bahasa dalam Jurnal Dewan Bahasa, Jilid 36, Bil.12. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. Mashudi Kadir dan Darwis Harahap (1989). Sehari Dengan Mingguan Malaysia-Ahad 7 November 1982 dalam Abdullah Hassan, Hasnah Ibrahim dan Mashudi Kadir (ed). Kesalahan Bahasa Dalam Bahasa Melayu. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. Mohd Dahalan Mohd Ramli dan Rabiatol Adawiyah Hashim (1994). Media Dalam Pengajaran dan Pembelajaran Bahasa Melayu dalam Strategi Pendidikan Bahasa Melayu. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. Mohd Daud Hamzah (1998). Pembelajaran Berasaskan Sumber, Konsep dan Amalan (Dalam Konteks KBSM). Kertas Kerja Persidangan Pengetua-Pengetua Mengenai KBSM. Kedah. Jabatan Pendidikan. Mohd Ghazali Abdul Samad (1994). Bahan Pusat Pembelajaran Bahasa Dalam Strategi Pendidikan Bahasa Melayu. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. Mohd Haron. (1996). Kartun Sebagai Bahan Pengajaran dan Pembelajaran. http://www.bahan pengajaran. edu. Kartun. (25 Mac 1996. Mohd Majid Konting ((1990). Kaedah Penyelidikan Pendidikan. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. Nik Safiah Karim (1980). Pencemaran Bahasa Malaysia dan Kesannya Terhadap Pengajaran Bahasa Malaysia dalam Jurnal Dewan Bahasa. Jilid.26, Bil.4. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. _________________ (1982). Laras Bahasa. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. Omardin Ashaari (1999). Pengajaran Kreatif Untuk Pembelajaran Aktif. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. Rohana Zubir (1994). Pemilihan, Penggunaan dan Penilaian Media Dalam Pendidikan Bahasa Melayu Dalam Strategi Pendidikan Bahasa Melayu. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. Samat Buang (1996). Kegunaan dan Kesesuaian Majalah 3 Sebagai Bahan Tambahan Pengajaran Bahasa Melayu dalam Jurnal Dewan Bahasa dan Pustaka, Jilid 40, Bil. 9. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka.

Sharifah Alwiyah Alsagoff 91990). Falsafah Pendidikan. Petaping Jaya. Longman Malaysia. Sdn. Bhd. S. Nathesan (1991). Bahasa dan Hubungannya Dengan Masyarakat : Satu Tinjauan dalam Jurnal Bahasa Jilid 35 Bil 1. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. S. Nathesan (1999). Pendekatan dan Teknik Pendidikan Bahasa Melayu. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan Pustaka. Stovall, James G. et. al. (1984). On-Line Editing. New Jersey : Prentice-Hall. Unit Kurikulum Bahagian Pendidikan Guru Kementerian Pendidikan Malaysia (1990). Pemelajaran Berasaskan Sumber dalam Jurnal Pendidikan. Jilid XXXIV Keluaran 74. Unit Kurikulum Bahagian Pendidikan Guru. Kuala Lumpur. Kementerian Pendidikan Malaysia. Walker, H. T. Montgomery, P.K. (1977). Teaching Media Skills. Littlelon, Colorado : Libraries Unlimited, Inc.