tugasan 1_d20102042813 zuraida bt. othman kbk3063

7/27/2019 Tugasan 1_D20102042813 Zuraida Bt. Othman KBK3063

1/35

1

RIS

SEMESTER 1 SESI 2010/2011

KBK 3063: SOKONGAN DALAM KOMUNITI

TAJUK TUGASAN

KUMPULAN

UPSI-01

DISEDIAKAN OLEH

NAMA NO. ID NO. TELEFON

ZURAIDA BINTI OTHMAN D20102042813 019-5166253

NAMA TUTOR E-LEARNING:PUAN HAJJAH KAMALIAH BINTI MUHAMMAD

TARIKH SERAH: 19 NOVEMBER 2012

BAHAGIAN A : TUGASAN 1

PDK adalah pusat jagaan untuk pelbagai kategori berkeperluan khas. Andadikehendaki membuat pemerhatian dan mendapatkan maklumat biodata bagidua kategori orang kurang upaya (OKU) atau murid berkeperluan khas yang

mendapat jagaan di PDK berhampiran tempat tinggal anda. Bincangkan apakahsumbangan dan perkhidmatan yang diberikan oleh PDK kepada kedua OKU

yang anda pilih.

PEMARKAHAN

1 Tugasan 1

2 Tugasan 2

3. Forum

Jumlah


2/35

2

ISI KANDUNGAN

Halaman

1.0 Secalit Tinta Sejuta Penghargaan 3

2.0 Pengenalan 4

2.1 Sejarah PDK 4

3.0 Kajian kes terhadap dua orang OKU

3.1 Attention Deficit Hyperaktivity Disorder (ADHD) 5

3.1.1 Definisi 5

3.1.2 Etiologi dan punca-punca 6

3.1.3 ADHD bersama masalah lain 9

3.1.4 Ciri-ciri ADHD 9

3.1.5 Rawatan dan pengendalian kanak-kanak ADHD 12

3.1.6 Sample Kajian ADHD 16

3.2 Terencat Akal 19

3.2.1 Definisi 19

3.2.2 Etiologi dan punca-punca 20

3.2.3 Pengkelasan Terencat Akal 22

3.2.4 Ciri-ciri Individu Terencat Akal 23

3.2.5 Penempatan dan pengendalian Kanak-Kanak Terencat Akal 25

3.2.6 Sample Kajian Terencat Akal 29

4.0 Sumbangan dan Perkhidmatan PDK terhadap kes 32

5.0 Penutup / Kesimpulan 33

6.0 Bibliografi 35

7.0 Lampiran


3/35

3

1.0 SECALIT TINTA SEJUTA PENGHARGAAN

Di kesempatan ini ingin saya mengucapkan ribuan terima kasih kepada Pn. Hajah

Kamaliah Bt. Muhammad (Pensyarah UPSI) atas tunjuk ajar serta bantuan yang

diberikan, kepada suami serta anak-anak yang senantiasa memberi dorongan serta

semangat, En. Mohamad Anuar B. Ibrahim (Guru Besar SK.Dato Panglima Bukit

Gantang, Taiping),Pn. Hjh. Rofizah Jusoh (PK PPKI SK.Dato Panglima Bukit Gantang,

Taiping ), rakan guru PPKI SK.Dato Panglima Bukit Gantang, Taiping ,juga rakan-

rakan sejawat yang selalu memahami kekangan waktu yang saya alami kerana

memikul 2 tugas yang berat yakni belajar serta bekerja dan tidak dilupakan Penyelia

PDK serta guru-guru PDK Bukit Gantang, Taiping, Perak yang tidak jemu melayani

kehadiran saya ke PDK beliau dan huluran bantuan yang diberi amat saya hargai.

Sesungguhnya bantuan ,dorongan serta tunjuk ajar yang diberikan oleh kalian amat

saya hargai dan diucapkan jutaan terima kasih. Hanya Allah jualah yang dapat

membalas jasa kalian juga saya doakan usaha kalian dalam mendidik anak bangsa

mendapat keberkatan dariNYA. Amin.

~~Zuraida Othman~~


4/35


5/35

5

di Batu Rakit adalah berasaskan kepada hasil kajian ke atas profil orang kurang upaya yang

terdapat di Mukim Batu Rakit. Penubuhan PDK yang pada ketika itu adalah melibatkan

seramai 55 orang golongan OKU manakala pada tahun-tahun seterusnya pembukaan PDK

terus diperluaskan keseluruh negara dan jumlah PDK semakin meningkat.

3.0 KAJIAN KES TERHADAP DUA ORANG OKU YANG TERDAPAT DI PDK

3.1 ATTENTION DEFICIT-HYPERACTIVITY DISORDER (ADHD)

3.1.1 Definisi

Attention Deficit-Hyperaktivity Disorder (ADHD) atau lazimnya disebut sebagai hiperaktif

adalah merupakan istilah yang digunakan terhadap kanak-kanak yang mempunyai tingkah laku

yang terlampau aktif (overactive) dan sering mengganggu ( disruptive). Pada dasarnya kanak-

kanak hiperaktif ini mempunyai masalah kekurangan tumpuan atau tumpuan yang singkat.

Pada awal kurun ke-20,kanak-kanak kategori ini dikenali sebagai hyperkinetic dan telah

dikatakan mengalamai kecacatan otak yang minima. Setelah itu istilah ini telah dikenali dengan

hyperactive sehinggalah pada tahun 1980, Diagnostic and Satiscal Manual of Mental Disorders-

III yang telah dikeluarkan Persatuan Psikologi Amerika memperkenalkan istilah Attention Difisit

Order (ADD) untuk menerangkan tentang golongan kanak-kanak ini malahan telah dimurnikan

semula kepada Attention Dificit Hyperactivity Disorder (ADHD) untuk mengatasi kecelaruan

dalam mendefinisikan kedua-dua istilah ini.

Attention Deficit Hyperaktive Disorder (ADHD) adalah istilah perubatan yang digunakan

kepada kanak-kanak yang mempunyai masalah daripada tingkah laku dan kognitif dalam aspek

kehidupan mereka. Kesukaran ini adalah berkemungkinan disebabkan oleh desakan yang tidak

terkawal, terlalu aktif dan tidak memberi perhatian.

Marilyn Friend (2005) mendefinisikan bahawa Attention Deficit Hyperaktive Disorder

(ADHD) ini dikategorikan kepada tiga (3) iaitu :


6/35

6

a) ADHD Kurang Tumpuan

Kanak-kanak dengan ADHD ini tidak member tumpuan dan mereka sering

meninggalkan bahagian mustahak yang diberikan,kerap mengelamun dalam kelas,tidak

teratur dan pelupa.

b) ADHD Hiperaktif impulsive

Bagi kategori kanak-kanak ini petunjuk utama adalah merupakan gabungan antara

hiperaktif iaitu jumlah pergerakan yang sangat tinggi, dan impulsive iaitu melakukan

sesuatu tanpa berfikir,kerap mengetuk-ngetuk meja dan menggoyang-goyangkan kerusi.

Kanak-kanak ini juga sering berlari-lari, sentiasa aktif dan banyak bercakap.

c) ADHD Gabungan

Kategori ADHD Gabungan ini menunjukkan sesetengah kanak-kanak dengan ADHD

mempunyai petunjuk-petunjuk pada kedua-dua ciri di atas yang merupakan sebahagian

daripada kecelaruan yang dihadapi yakni tiada tumpuan dan hiperaktif impulsive.

Menurut Azizi Yahaya et al (2006) gangguan hiperaktif dan kurang tumpuan atau ADHD

adalah merujuk kepada suatu kecelaruan perkembangan yang berlaku ketika zaman kanak-

kanak. Gangguan kurang tumpuan (ADD) tanpa hiperaktiviti adalah subkategori kepada ADHD.

Pada kebiasaannya kanak-kanak dalam golongan ini kurang memberi perhatian penuh dan

tumpuan mudah terganggu. Selain itu, menurut Lahey et.al (1997) mendefinisikan ADHD

adalah masalah kanak-kanak yang mempunyai kesukaran untuk memberi tumpuan kerana

terhadnya kebolehan untuk memberi tumpuan serta mereka menunjukkan tanda-tanda tingkah

laku yang tidak sabar.

3.1.2 Etiologi dan Punca-punca

Banyak perdebatan atau pendapat dalam memberi tentang punca-punca terjadinya

ADHD di kalangan kanak-kanak. Ada yang berpendapat tingkah laku kanak-kanak ADHD terjadi

daripada sikap ibu bapa yang terlalu memanjakan anak sehingga tidak ada batasan dalam

menunjukkan tingkah laku mereka. Ada juga pendapat yang mengatakan ADHD adalah

berpunca daripada amalan pemakanan, alahan makanan tertentu, atau mengambil terlalu

banyak gula dalam makanan. Namun begitu, Marilyn Friend membahagikan punca terjadinya


7/35

7

ADHD kepada dua iaitu faktor fisiologikal dan faktor persekitaran. Faktor Fisiologikal adalah

merangkumi faktor keturunan, Perbezaan Fungsi Otak dan Faktor Biokimia.

a) Faktor Keturunan telah menunjukkan bahawa individu ini berkemungkinan besar

mempunyai corak ADHD dalam keluarganya. Malahan kanak-kanak di mana ibu atau

bapanya mengalami ADHD berkemungkinan tiga kali ganda mempunyai ADHD.

Pandangan ini berdasarkan kajian yang telah dibuat oleh Friend(2006). Menurut Baekly

(1998) 80 peratus kanak-kanak ADHD adalah berpunca dari keturunan dan pendapat ini

turut dipersetujui oleh Lombroso et.al (1998). Menurut Mohd Sharani Ahmad (2004)

kejadian ADHD adalah berkait dengan baka di mana ianya bermula dengan hubungan

seksual suami dan isteri. Ia dibahagikan kepada dua iaitu jika ibu bapa mempunyai

kecacatan maka ia akan diwarisi oleh anak dan jika ibu bapa tidak cacat tetapi anak

adalah cacat. Ini adalah kerana umumnya suami menghasilkan sperma dalam 23

pasangan kromosom dan isteri juga menghasilkan 23 pasang ovum. Setiap pasang

kromosom yang wujud dalam pasangan itu akan menghasilkan empat percantuman

apabila berlaku persenyawaan. Dalam keadaan inilah berkemungkinan

kitaksempurnaan akan berlaku dimana ketidakseimbangan kromosom yang pertama

iaitu autosomal dominant di mana pewarisan baka ini diwarisi oleh anak. Perwarisan

autosomal excessive iaitu kedua ibu bapa pembawa gen cacat. Jika di dapati salah

seorang sahaja pembawa maka anak yang dilahirkan tidak cacat tetapi hanya sebagai

pembawa. Namun begitu bagi pasangan yang normal tetapi pembawa baka cacat maka

kemungkinan anak yang dilahirkan cacat adalah tinggi. Rajah di bawah menunjukkan

pewarisan baka daripada ibu bapa.

Sumber:Eric J.Mash & David A.Wolfe,2004

Rajah yang menunjukkanpewarisan baka daripada ibu

bapa.


8/35

8

b) Faktor perbezaan fungsi otak. Menurut Sandra (2005) ADHD juga berlaku disebabkan

kekurangan aktiviti dan tahap metabolisma yang rendah di bahagian otak yang tertentu.

Kajian juga menunjukkan bahawa mereka yang mengalami ADHD menghadapi masalah

kekurangan aktiviti di bahagian otak berbanding dengan mereka yang tidak mengalami

ADHD di mana aktiviti ini mengawal perjalanan bahagian otak yang lain. Bahagian ini

akan mengawal tahap aktiviti otak, dorongan dan perhatian seseorang. Ahli sains

mendapati tiga bahagian otak iaitu prefrontal cortex, basal ganglia, dan serebelum kerap

berfungsi secara berbeza-beza pada individu dengan ADHD berbanding individu lain.

Khusus bagi kanak-kanak dan orang dewasa dengan ADHD, terdapat kurangnya aktiviti

elektrikal dan kurang tindak balas terhadap rangsangan bagi bahagian-bahagian

tersebut.

c) Faktor Biokimia adalah merujuk kepada bahan kimia dalam otak yang dikenali sebagaineurotransmitter yang memancarkan maklumat daripada salah satu daripada tiga

bahagian di atas kepada bahagian yang lain, tidak dipecahkan dan di serap semula

dengan sempurna dalam otak individu dengan ADHD.

Faktor persekitaran yang boleh mempengaruhi ADHD adalah merangkumi faktor

persekitaran dan kecederaan otak. Kajian-kajian terkini menunjukkan bahawa faktor

fisiologi merupakan punca utama terjadinya ADHD, dan faktor persekitaran pula dilihat

sebagai penyumbang utama kepada tahap keterukkan ADHD yang dialami oleh kanak-

kanak. Perkara ini boleh dilihat apabila seseorang kanak-kanak dengan ADHD yang

dididik dalam keluarga yang teratur dan mempunyai peraturan yang jelas akan

berkemungkinan besar menunjukkan ciri-ciri ADHD yang ringan. Namun begitu

kecederaan otak juga merupakan penyumbang kepada berlakunya ADHD ini.

Kecederaan otak mungkin berlaku semasa tempoh prenatal akibat daripada

penggunaan dadah, merokok, atau pengambilan alkohol oleh ibu. Semasa proses


9/35

9

kelahiran, kecederaan otak berlaku akibat daripada kekurangan oksigen. Selain itu,

kecederaan otak juga boleh berlaku disebabkan oleh demam panas yang teruk atau

kemalangan yang melibatkan kecederaan kepala.

3.1.3 Kewujudan ADHD bersama masalah yang lain.

Lazimnya ADHD tidak wujud secara tunggal. Ini bermakna ADHD juga boleh

wujud bersama-sama dengan ketidakupayaan yang lain seperti kurang upaya dalam

pembelajaran, masalah emosi, masalah autisma dan lain-lain lagi ketidakupayaan.

3.1.4 Ciri-ciri dan Perkembangan Kanak-kanak ADHD

Semakin negara kita menunjukkan kemajuan sosio ekonomi,serta proses ke arah

urbanisasi yang pesat,masalah kanak-kanak yang tidak terkawal menjadi lebih ketara.Ini

adalah sebagai petunjuk bahawa bagaimana perkembangan jiwa kanak-kanak telah

berjaya dicemari oleh pengaruh-pengaruh negatif daripada pemakanan,persekitaran,

suasana keluarga dan masyarakat.Proses modenisasi telah berjaya mengubah gaya

hidup masyarakat dan keluarga menyebabkan kendurnya kawalan terhadap bayi dan

kanak-kanak.Ini telah menyebabkan mereka lebih terdedah kepada pencemaran yang

boleh menjejaskan kesihatan kerohanian,mental dan juga fizikal mereka. Kebanyakan

kanak-kanak yang dikatakan terlalu lasak oleh ibubapa boleh dikawal dan

didisiplinkan.Mereka semakin kurang lasak apabila usia mereka meningkat 8

tahun.Tetapi yang menyulitkan para ibubapa ialah apabila keadaan lasak ini menjadi

tidak terkawal. Anak yang degil, asyik dengan aktivitinya,terlalu resah,tidak boleh duduk

diam hampir dalam semua situasi samada di tadika,di klinik,di kedai atau di taman

permainan serta tidak boleh menumpukan perhatian kepada sesuatu aktiviti. Marilyn

Friend (2005) telah mencirikan kanak-kanak hiperaktif ini dengan lima ciri utama yang

boleh dilihat secara jelas iaitu melalui ciri kognitif, akademik,sosial dan emosi dan tingkah

laku.

Ciri-ciri kognitif kanak-kanak hiperaktif adalah berkaitan dengan kelainan otak

(intelektual) mereka. Oleh kerana itu, kanak-kanak ini dikatakan bahawa mereka bukan

sahaja tidak dapat menumpukan perhatian tetapi sebenarnya mereka tidak dapat

mengatur di mana tumpuan mereka harus tertumpu dan sekerap mana pula tumpuan itu


10/35

10

berpindah kepada aktiviti lain. Terdapat empat aktiviti mental yang mempengaruhi

masalah ini iaitu :

a. Ingatan Kerja (Working Memory). Ini adalah bermakna bahawa aktiviti mental ini

memaksa murid mengingat beberapa tugasan yang diarahkan oleh guru pada satu-satu

masa untuk menyiapkan tugasan yang diberi. Oleh kerana tumpuan dan ingatan kerja

mereka adalah singkat telah menyebabkan kanak-kanak ini berkemungkinan tidak dapat

mengingat arahan yang diberikan. Fikiran kanak-kanak ini juga senantiasa terganggu

oleh perkara-perkara semasa melakukan susuatu perkara.

b. Pelajar ADHD pada kebiasaannya lemah dalam membuat refleksi berkenaan tugasan

yang diberikan. Kanak-kanak ini gagal untuk menyelesaikan masalah dan mengikut

arahan.Kanak-kanak ini gemar membuat aktiviti tetapi aktiviti tersebut hanya dilakukan

atau disempurnakan dengan baik pada peringkat permulaan sahaja.

c. Oleh kerana kanak-kanak ini terlalu aktif,mereka tidak suka kepada sesuatu perkara

yang membosankan dan memenatkan. Hal ini telah menyebabkan kerja yang dilakukan

gagal dilakukan dengan sempurna,hasil kerja yang tidak berkualiti dan

memberangsangkan.

d. Kanak-kanak yang mengalamai ADHD ini juga didapati mempunyai perkembangan

bahasa yang agak lambat. Ini adalah akibat daripada aktiviti kanak-kanak ini yang

sentiasa suka berkhayal,bermain,mengusik orang disekitarnya dan sebagainya

menyebabkan kurangnya komunikasi dilakukan lantas menyebabkan pertuturan mereka

juga turut terjejas.

Kanak-kanak yang mengalami hiperaktif (ADHD) ini juga menunjukkan permasalahan

mereka dengan tingkah laku yang boleh dikenalpasti dan perbezaan tingkah laku ini adalah

amat ketara berbanding kanak-kanak lain. Antara ciri-ciri tersebut adalah seperti agresif, suka

memberontak,bertindak sebelum berfikir,memerlukan kepuasan dengan segera iaitu tidak boleh

bersabar,tidak boleh menunggu giliran,suka mengganggu kawan,suka mencuri,sentiasa

bermasalah,selalu merosakkan harta benda orang,selalu bergaduh dengan kawan,berani

mencederakan diri sendiri dan rakan,suka membuat bising,perlakuan secara tiba-tiba,degil dan

sukar dikawal,lemah dalam membuat perancangan,memerlukan perhatian yang lebih,tidak suka


11/35

11

mendengar nasihat,tidak tahu mempertahankan diri,selalu menukar aktiviti,tidak suka

dibelai,suka menjerit,sensitive terhadap bau-bauan dan suka bermain tanpa mengira bahaya.

Menurut William Cruickshank (1986) kanak-kanak hiperaktif ini terbahagi kepada 2 jenis

berdasarkan ciri-ciri yang telah dikenalpasti iaitu Sensory Hyperactive (pancaindera) dan Motor

Hiperaktif (motor kasar dan motor halus).

Ciri-ciri kanak-kanak di bawah kategori Sensory Hyperactive adalah Lemah dan dan

sering gagal memberi tumpuan di dalam kelas.Kanak-kanak hiperaktif ini juga biasanya lemah

dalam pelajaran kerana terlalu suka bermain dan pemikiran sentiasa tertumpu kepada sesuatu

yang menghiburkan walaupun seketika. Seringkali mereka gagal memberikan tumpuan yang

baik di dalam proses pembelajaran. Kanak-kanak ini juga mudah hilang tumpuan di mana

mereka gagal memberi tumpuan terhadap proses pembelajaran yang sedang berlangsung

walau pun untuk seketika. Namun begitu terdapat juga kanak-kanak yang hanya memberi

tumpuan untuk seketika sahaja tetapi selepas beberapa minit mereka akan mengalihkan

tumpuan mereka kepada sesuatu yang lain yakni yang lebih memberikan sesuatu perasaan

yang dapat menghiburkan hatinya. Adakalanya tumpuan atau perhatian kanak-kanak ini

hendaklah di lakukan secara melihat dan mendengar berulang kali sepertimana yang belaku di

rumah. Kanak-kanak yang dikategorikan sebagai Sensory Hyperactive ini juga di lihat tidak

boleh membuat gambaran, pengasingan dan menyatakan kaitan atau perhubungan. Dalam hal

ini biasanya kanak-kanak tidak dapat membayangkan sesuatu objek, membezakannya dan

menghuraikan sesuatu perkara yang ada hubung kait seperti perbezaan di antara lori dan

bas.Kanak-kanak ini juga lemah dalam hal-hal yang berkaitan dengan ruang iaitu tidak dapat

membezakan suasana dan keadaan persekitaran dari segi saiz,jarak dan keadaan

ruang.Kanak-kanak ini juga adalah lemah koordinasinya iaitu mereka tidak dapat

menyeimbangkan dirinya atau pemikiran serta perlakuannya dengan sempurna.

Kanak-kanak ADHD di bawah kategori Motor Hiperaktif pula boleh dikenalpasti

berdasarkan beberapa ciri yang ditunjukkan. Antara ciri-ciri tersebut adalah kanak-kanak

ini terlalu aktif dalam aktiviti sehariannya. Dalam lain perkataan, kanak-kanak ini boleh

digambarkan dalam keadaan tidak boleh duduk diam dan ada ketikanya mereka bersikap

agak agresif sehinggakan menyebabkan pergaduhan serta mencederakan rakan-rakan.

Selain itu, kanak-kanak di bawah kategori ini mampu memanipulasikan bahan atau apa

saja yang dipegang oleh mereka. Hal ini boleh dilihat adalah apabila mereka mendapat


12/35

12

sesuatu benda atau barang mereka akan mencuba membuat pelbagai cara seperti

menghentak, memukul, membaling atau sebagainya terhadap benda tersebut dan ada

ketikanya sasarannya adalah orang atau benda yang berada berhampiran dengannya.

Selain itu sewaktu tidur pula, kanak-kanak ini biasanya tidur dalam keadaan yang tidak

menentu (lasak) iaitu sering beralih ke kiri dan ke kanan, ke atas atau kebawah dengan

posisi yang sering berubah-ubah dan terdapat juga kanak-kanak ini yang berjalan-jalan

sewaktu tidur. Malahan terdapat juga kanak-kanak ini yang sukar untuk tidur pada waktu

malam.

Dari segi sosial dan emosi kanak-kanak ADHD ini lebih tertumpu kepada

penghargaan kendiri dan kefungsian sosial secara menyeluruh. Penghargaan kendiri

adalah merujuk kepada anggapan seseorang individu terhadap dirinya sebagai seorang

individu. Sekiranya diberi rangsangan positif atau penghargaan yang positif kanak-kanak

ini mempunyai kekuatan emosi dan begitulah sebaliknya. Akibat daripada keadaan

mereka yang suka mengambil tindakan mengikut gerak hati,mereka kerap mengalami

kesukaran dari segi pemprosesan auditori. Apa yang dimaksudkan adalah bahawa

mereka boleh mendengar dengan bgaik tetapi mereka tidak berkeupayaan untuk

memahami arahan dengan baik. Menurut Azizi Yahaya et al.(2006) kanak-kanak ini juga

selalunya gagal mencapai kejayaan yang cemerlang di sekolah dan tidak pandai

berinteraksi sesama rakannya.

3.1.5 Rawatan dan Pengendalian Kanak-kanak ADHD

Implikasi pembelajaran bagi kanak-kanak yang mengalami hiperaktif ini adalah

amat jelas di mana kepelbagaian tingkah laku yang mengganggu pengajaran dan

pembelajaran di dalam kelas. Keadaan ini akan mengganggu pembelajaran murid-murid

lain dan akhirnya akan juga menimbulkan masalah pembelajaran kepada dirinya sendiri.

Ini adalah kerana kanak-kanak ini akan mengganggu rutin kelas dan memerlukan

memerlukan perhatian yang khusus atau lebih daripada guru.

Bagi membantu kanak-kanak ini dari segi keperluan pendidikan,mereka

memerlukan intervensi dari awal lagi yang melibatkan ibu bapa,guru dan sokongan

masyarakat persekitaran.


13/35

13

Ibu bapa seharusnya mempunyai pengetahuan tentang ADHD agar mereka

dapat membantu anak mereka bagi mengurangkan masalah yang timbul. Antara

kemahiran yang harus dikuasai oleh ibu bapa adalah seperti pengurusan tingkah laku,

bagaimana menetapkan jangkaan dan hadnya, membina peraturan disiplin yang

berkesan, membina strategi bagi menangani masalah tingkah laku yang serius dan ibu

bapa juga perlu belajar cara mengurus tekanan emosi kanak-kanak ini. Bureau on

Learning Disabalities (BOLD) di dalam naskah maklumatnya telah memberikan 10

perinsip yang boleh diamalkan oleh ibu bapa dalam mendidik anak-anak mereka. 10

perinsip yang dimaksudkan adalah :

i) Beri anak maklum balas dengan serta merta

ii) Beri maklum balas dengan kerap

iii) Hasil daripada tingkah laku dikenakan masa yang lebih lama dan lebih berat.

Contohnya adalah seperti dendaan atau hukuman.

iv) Gunakan ganjaran terlebih dahulu sebelum member hukuman atau dendaan.

v) Hendaklah sentiasa tetap dengan keputusan atau tindakan.

vi) Lebih banyak bertindak daripada bercakap.

vii) Elakkan krisis atau pertengkaran tetapi sebaliknya merancang kehadapan untuk

mengatasi masalah atau sesuatu situasi yang timbul.

viii) Sentiasa ingat bahawa kanak-kanak hiperaktif tidak dapat mengelak daripada

masalah kerana ADHD adalah merupakan suatu ketidakupayaan.

ix) Ibu bapa seharusnya ingat dan peka bahawa mereka seharusnya sentiasa

tenang dalam menangani kanak-kanak ini.

x) Seharusnya ibu bapa menanamkan dalam diri dengan sifat pemaaf yang tinggi

dimana ibu bapa harus melenyapkan perasaan marah dan kecewa atas

kelahiran anak mereka.Dengan kata lain seharusnya ibu bapa berfikiran secara

terbuka dan positif dan tidak mudah mengalah juga marah.


14/35

14

Guru juga memainkan peranan yang penting dalam membantu mengurangkan implikasi

kanak-kanak ADHD ini. Seharusnya guru mempunyai pengetahuan yang luas tentang ADHD

agar dapat melaksanakan pengajaran dan pembelajaran dengan berkesan. Selain itu,

kemahiran mengurus tingkah laku yang dikuasai oleh guru juga akan dapat membantu guru

mengwal tingkah laku serta membentuk tingkah laku yang lebih baik. Kerjasama guru dan ibu

bapa adalah sangat pentng kerana ibu bapa dapat menyediakan maklumat-maklumat penting

tentang anak mereka yang boleh membantu guru menyusun strategi serta aktiviti pengajaran

dan pembelajaran kanak-kanak ini.

Sokongan dari persekitaran iaitu masyarakat persekitaran adalah merupakan suatu elemen

penting dalam membantu proses pembelajaran kanak-kanak ADHD ini. Antara sokongan

persekitaran yang dapat diberi adalah seperti susunan kelas yang bebas daripada mengganggu

tumpuan atau perhatian kanak-kanak terhadap pengajaran guru dan pembelajaran murid,

menetapkan perturan kelas yang jelas dan membincangkan jangkaan yang diharapkan,

menyediakan dan mematuhi rutin harian kelas dan mengingatkan murid sekiranya terdapat

sebarang perubahan dan menyusun pembelajaran seperti menjadikan pembelajaran yang lebih

aktif dengan memberi peluang murid bergerak.Walaupun sokongan dan cadangan yang

dinyatakan diatas banyak dilakukan disekolah seharusnya guru dan ibu bapa berbincang agar

peraturan-peraturan ini dapat dipatuhi sama ada di sekolah,dirumah atau sewaktu berada

dalam kalangan masyarakat. Masyarakat juga seharusnya mempunyai pengetahuan yang asas

dalam membantu menangani atau mendidik kanak-kanak ini.

Selain yang dinyatakan diatas,beberapa pendekatan intervensi boleh dilakukan dan diharap

dapat membantu kanak-kanak hiperaktif ini. Teknik pengubahsuaian kelakuan atau intervensi

tingkah laku (behavioural modification) dikatakan adalah berkesan keatas kanak-kanak

seandainya dilakukan dengan cara yang betul. Teknik ini perlulah dipelajari dari pakar psikologi

agar pelaksanaannya benar-benar berkesan,dapat diamalkan serta dapat dilakukan dengan

cara yang betul. Antara cadangan yang boleh dibuat adalah seperti member ganjaran dan

pengukuhan bagi tingkah laku yang diingini atau ditunjukkan,strategi pencegahan iaitu

menghentikan tingkah laku yang tidak sesuai ketika baru bermula dan token ekonomi di mana

kanak-kanak diberi ganjaran dalam bentuk token sticker,syiling plastic atau laian-lain yang

bersesuaian serta dapat menarik minat murid juga yang mempunyai nilai ekonomi dan boleh

ditukarkan dengan barangan yang disukai oleh kanak-kanak ini.

Intervensi pengajaran atau pendekatan pembelajaran (educational approach) adalah

bertujuan untuk mengurangkan aktiviti kanak-kanak sebaliknya meningkatkan kemampuan


15/35

15

mereka untuk menumpukan perhatian terhadap aktiviti-aktiviti yang boleh memperkembangkan

intelek mereka.Kanak-kanak dengan ADHD ini boleh dibantu dalam pelajaran melalui intervebsi

pengajaran yang berkesan. Antara intervensi pengajaran yang berkesan adalah arahan yang

diberikan hendaklah jelas,ringkas dan lengkap. Apabila member arahan, guru seharusnya

meminta murid mengulang semula arahan yang diberikan. Pecahan tugasan juga seharusnya

dilakukan agar tugasan yang kompleks dapat diagihkankan kepada bahagian-bahagian yang

lebih kecil serta mudah difahami dan dilakukan oleh murid. Guru juga seharusnya senantiasa

member tindak balas yang aktif sepanjang proses pengajaran disamping menggunkan kaedah

pelbagai sensori (Multi-sensory) serta melibatkan semua murid dalam setiap aktiviti

pembelajaran.

Sebagaimana murid-murid berkepeluan khas yang lain, kanak-kanak ADHD akan

ditempatkan di dalam kelas Program Pendidikan Khas Bermasalah Pembelajaran beserta

kurikulum juga sukatan pelajaran yang telah ditetapkan. Namun begitu pelaksanaan kurikulum

adalah luwes (flexible) di mana mengikut keupayaan pelajar. Kurikulum yang sebegini adalah

amat bersesuaian dan pasti member impak yang positif terhadap perkembangan pendidikan

kanak-kanak ini.

Ubat-ubatan juga boleh digunakan bagi mengawal keadaan kanak-kanak ini. Terdapat

beberapa jenis ubatan yang boleh digunakan dan disyorkan oleh doktor. Antara ubatan yang

dimaksudkan adalah seperti Amphetamine, Ritalin dan Haloperidol. Namun begitu, kesannya

adalah hanya sementara dan tidak bersifat berpanjangan dan kadangkala rawatan ini tidak

member kesan bahkan mendatangkan impak yang negatif.


16/35

16

3.1.6 Sample Kajian - ADHD

Biodata

Nama : Shameera Nurfaiqha Binti Mokhtar

Umur : 19 tahun

Keturunan : melayu

Agama : Islam

Tarikh lahir : 30 Oktober 1993Tempat lahir : Hospital Taiping

Bil. adik beradik : Tidak diketahui

Nama ibu : Jamaliah Binti Sharif

Umur ibu : 54 tahun

Pekerjaan ibu : Suri rumah

Adik Shameera Nurfaiqha Binti Mokhtar~ sentiasa aktif di dalam kelas


17/35

17

Nama bapa : Bahari Bin Kamaruddin

Umur bapa : 66 tahun

Pekerjaan bapa : Berkerja sendiri

Hubungan kekeluargaan : ibu bapa angkat

Kategori Masalah.

Shameera Nurfaiqha Binti Mokhtar mengalami masalah Hiperaktif (ADHD) dan masalah

pembelajaran. Menurut laporan yang diberikan oleh petugas di PDK, Shameera tidak boleh

duduk dengan diam dalam masa 15 minit. Namun begitu Shameera dikatakan boleh membuat

kerja rumah dan adakalanya beliau akan mengingkari arahan yang diberikan. Shameera juga

sering menjerit,melompat,ketawa secara tiba-tiba dan mengganggu rakan lain.

Penyakit-penyakit lain

Disamping masalah Hiperaktif (ADHD),Shameera juga menghidapi penyakit lain iaitu ashma.

Penyakit ini telah semakin sukar dikawal sejak akhir-akhir ini. Baru-baru ini juga pihak

perubatan telah mengesahkan bahawa Shameera telah mengalami masalah berat badan yang

berlebihan dan ini amat mengganggu kesihatannya.

Penyakit di kalangan keluarga

Penyakit lain di kalangan keluarga adalah tidak dapat dikenal pasti. Ini adalah kerana berkaitan

daripada perhubungan kekeluargaan antara Shameera dan ibu bapanya adalah sekadar

keluarga angkat. Sedari kecil beliau telah diambil untuk dipelihara oleh pasangan ini berikutan

pasangan ini tidak dikurniakan cahayamata dalam perkahwinan mereka malahan beliau adalah

merupakan anak tunggal dalam keluarga angkatnya.

Laporan Perubatan

Menurut ibu angkat beliau,Shameera dilahirkan secara normal dengan sifat-sifat yang

normal.Dari segi fizikal beliau kelihatan sama seperti mana kanak-kanak yang lain. Kini

Shameera berhadapan dengan masalah obesity akibat daripada corak pemakanannya yang

gemarkan ayam goring setiap hari.


18/35

18

Perkembangan/ Pendidikan

Shameera yang berumur empat tahun telah dibawa ke klinik kanak - kanak kerana terlalu Aktif

atau cergas dan tidak boleh duduk diam . Shameera dilahirkan seperti biasa dan kesihatan

serta perkembangannya sehingga usia satu tahun dikatakan memuaskan . Selepas Shameera

sudah boleh berjalan dikatakan sangat buas atau aktif, selalu memanjat di atas perabot -

perabot serta memunggah benda - benda . Pendek kata Shameera jarang duduk diam dan dia

sangat kurang tidur . Semakin dia membesar semakin sukar untuk menjaga atau mendidiknya .

Shameera masih belum boleh bercakap seperti kanak - kanak yang sebaya dengannya dan dia

tidak boleh mengikuti arahan yang diberi kepadanya walaupun ibu bapanya tidak meragukan

kebolehan pendengarannya . Dia masih memerlukan bantuan untuk makan . memakai baju

atau membuangair kecil dan besar .Ibu bapanya tidak memasukkannya ke tadika tetapi dia

dikatakan terlalu resah , dan tidak mematuhi apa - apa arahan yang diberikan . Shameera juga

tidak boleh menumpukan perhatiannya kepada sesuatu perkerjaan . Dia tidak suka duduk

dengan lama, asyik hendak berlari keluar dari bilik darjah . Kelakuannya didapati sukar dikawal

oleh gurunya sehingga ibu bapanya diminta mengeluarkannya dari tadika pada ketika itu kerana

Shameera sentiasa mengganggu aktiviti - aktiviti kelas .Shameera merupakan seorang kanak -

kanak yang mengalami sindrom heperaktif atau dipanggil " Attention deficit disorder " . Keadaan

ini menimbul kerumitan kepada ibu bapanya untuk menjaga dan mendidiknya .Perkembangan

dari segi kognitif, fizikal, emosi, tingkah lakunya semakin hari semakin sebati dengan dirinya.

Adakalanya Shameera gemar menjerit atau ketawa. Pihak perubatan telah membuat

pengesahan serta menyarankan agar Shameera dihantar ke PDK untuk membantu proses

pembelajarannya. Kini Shameera sudah boleh mengawal tingkah lakunya namun adakalanya

masih enggan mematuhi arahan dan suka bergerak aktif disamping ketawa,melompat,menjerit

dan berlari secara tiba-tiba. Pertuturannya juga sudah senang difahami dan boleh mengurus diri

seperti mandi,berpakaian dan membuat aktiviti menulis.


19/35

19

3.2 TERENCAT AKAL

Terencat akal adalah merupakan jenis kecacatan yang paling biasa terjadi di kalangan

kanak-kanak berkeperluan khas. Kecacatan ini wujud secara tersendiri dalam diri kanak-kanak

atau wujud bersama ketidakupayaan yang lain lantas menjadikan masalah yang dihadapi lebih

serius dan sukar untuk dipulihkan.

3.2.1 Definisi

Berbagai definisi berkenaan terencat akal. Namun kebanyakannya adalah membawa

maksud yang sama walaupun dinyatakan dalam frasa dan bentuk yang berbeza. Americam

Association on Mental Retardation (AAMR) telah mendefinisikan bahawa terencat akal adalah

sebagai :

Subsequently subaverage general intellectual functioning,existing concurrently with deficits in

adaptive behavior and manisfested during the developemental period,that adversely affects a

childs educational performance.

Manakala American Association on Mental Retardation Definition (AAMRD) mendefinisikan

terencat akal adalah sebagai :

Mental Retardation is a disability characterized by significant limitation both in intellectualfunctioning and in adaptive skills. This disability originates before age eighteen.

Berdasarkan penerangan mengenai definisi di atas terencat akal adalah menerangkan

berkenaan individu yang mempunyai kefungsian mental yang terhad serta menghadapi

masalah dalam kemahiran berkomunikasi, menjaga diri sendiri, kemahiran sosial lantas

mengakibatkan perkembangan dan pembelajarannya lambat berbanding kanak-kanak biasa.


20/35

20

3.2.2 Etiologi dan Punca-punca

Kebanyakkan kanak-kanak terencat akal bagi kategori terencat akal ringan, punca

kecacatannya adalah sukar untuk dikenalpasti. Manakala bagi kanak-kanak terencat akal yang

lebih teruk, punca-punca kecacatan dapat dinyatakan berdasarkan bila kecacatan itu berlaku

iaitu sama ada semasa proses prenatal (sebelum lahir),perinatal (semasa atau sejurus selepas

dilahirkan) atau postnatal (selepas kelahiran).

Terencat akal yang boleh disebabkan oleh faktor prenatal terjadi adalah akibat daripada

ketidaksempurnaan iaitu ketidaknormalan kromosom atau jangkitan penyakit yang dialami oleh

ibu atau janin terutamanya semasa peringkat awal kandungan iaitu dalam tempoh tiga bulan

pertama dalam kandungan. Dalam hal ini ianya boleh diterangkan seperti di bawah :

a) Down Syndrome adalah merupakan kecelaruan genetik yang mengakibatkan sebagai

punca utama terjadinya terencat akal. Menurut National Down Syndrome Society,USA

(2003), seorang daripada 800 hingga 1000 kanak-kanak yang dilahirkan adalah dengan

Syndrome Down. Punca kepada Down Syndrome adalah jelas di mana terjadinya

lebihan satu kromosom pada pasangan kromosom ke-21 atau lebih dikenali sebagai

trisomy 21.

b) Fragile X Syndrome atau dikenalai juga sebagai Martin-Bell Syndrome yang juga

merupakan bentuk terencat akal yang paling biasa dan disebabkan oleh faktor

keturunan. Ini adalah kerana berkemungkinan kedua-dua ibu bapa adalah pembawa

tetapi ibu yang akan mewariskan kecacatan ini kepda anaknya. Sindrom ini terjadi

adalah akibat daripada proses mutasi atau perubahan di dalam salah satu gen di

kromosom X. Walaubagaimanapun kanak-kanak lelaki akan mengalami terencat akal

yang lebih teruk berbanding kanak-kanak perempuan yang kebanyakannya mengalami

terencat akal yang lebih ringan.

c) Prader-Willie Syndrome adalah agak jarang terjadi berbanding Fragile X Syndrome dan

Down Syndrome. Symdrome ini terjadi adalah disebabkan satu atau beberapa

perubahan yang berlaku ke atas kromosom ke-15,misalnya ketiadaan kromosom bapa

pada kanak-kanak menyembabkan ibu menyumbangkan kedua-dua kromosom ke-15

bagi melengkapkan set kromosom dimana sepatutnya pasangan tersebut adalah dari


21/35

21

bapa. Pada kebiasaannya kanak-kanak ini mengalami terencat akal ringan atau

sederhana.

d) Fetal Alkohol Syndrome (FAS) adalah terjadi akibat daripada pengambilan alkohol yang

berlebihan oleh ibu ketika mengandung sehingga menyebabkan bayi yang dilahirkanmengalami ketagihan alkohol dan menyebabkan terencat akal.

e) Phenylketunoria (PKU) juga adalah bersangkutan dengan terjadinya terencat akal. Hal

ini terjadi adalah akibat daripada kecelaruan metabolik yang juga merupakakn faktor

keturunan. PKU terjadi apabila tubuh tidak berupaya menghasilkan bahan kimia yang

diperlukan untuk menukar bahan kimia toksik kepada bahan yang tidak berbahaya.

f) Toxoplasmosis merupakan jangkitan yang disebabkan oleh parasit. Ibu mengandung

yang dijangkiti parasit akan menyebabkan kandungannya juga dijangkiti oleh parasit ini

lantas menyebabkan terjadinya terencat akal.

Faktor Perinatal pula adalah terjadi semasa proses kelahiran dan sejurus dilahirkan.

Antaranya adalah akibat daripada kelahiran yang tidak cukup bulan, proses kelahiran yang

lama, kecederaan semasa kelahiran, kekurangan oksigen, terbelit tali pusat atau kecederaan

akibat daripada prosedur kelahiran yang menggunakan forsep atau vakum.

Faktor lain adalah faktor postnatal di mana individu yang dilahirkan normal pada

permulaannya namun mengalami terencat akal akibat daripada kemalangan atau penyakit yang

terjadi semasa zaman kanak-kanak. Antaranya adalah seperti Encephalitis, keracunan

makanan, kecederaan otak dan Tuberous Sclerosis.

a) Encephalitis adalah merujuk kepada pembengkakkan pada otak yang terjadi akibat

daripada jangkitan kuman pada otak dan kebanyakan kes encephalitis ini boleh

menyebabkan terjadinya terencat akal.

b) Kanak-kanak yang terdedah kepada plumbun boleh mengalami terencat akal dan

dianggarkan bahawa setengah juta kanak-kanak berumur antara 1 hingga 5 tahun

menunjukkan peningkatan plumbum dalam darah mereka. Dengan itu jelaslah disini

menunjukkan bahawa keracunan plumbum dan juga Fetal Alcohol Syndrome adalah

merupakan punca terencat akal yang boleh dicegah daripada berlaku.


22/35

22

c) Kecederaan otak adalah bermaksud bahawa kanak-kanak yang mengalami sebarang

kemalangan yang telah mencederakan otaknya dan akhirnya membawa kepada

terencat akal kanak-kanak. Kemalangan yang sering dialami oleh kanak-kanak adalah

seperti terjatuh dari basikal, terjatuh dari buaian, kemalangan jalan raya, penderaan,

hampir lemas, dan kekurangan zat makanan yang teruk.

d) Tuberous Sclerosis adalah merupakan penyakit otak yang diperolehi selepas kelahiran

yang hanya dapat dikesan pada lewat zaman kanak-kanak. Penyakit ini adalah

melibatkakn ketumbuhan atau tumor pada tisu-tisu sistem saraf tunjang.

3.2.3 Pengkelasan Terencat Akal

Kanak-kanak yang ditafsirkan sebagai terencat akal adalah merupakan kanak-kanakyang mempunyai daya pemikiran yang berkurangan dan bermasalah dalam pembelajaran.

Mereka yang mengalami kerencatan akal yang teruk (severe mental retardation)tidak boleh

berjalan, bercakap atau menjaga diri. Manakala mereka yang tidak begitu teruk hanya

mempunyai masalah mempelajari cara-cara hidup seperti menjaga diri.Kecacatan terbahagi

kepada kecacatan-kecacatan fizikal/anggota, penglihatandan pendengaran. Kecacatan anggota

tidak bermakna anak yang terlibat kerencatan akal.30% daripada kanak-kanak yang terencat

akal teruk disebabkan oleh keabnormalan genetik sepert isindrom Down,25% disebabkan palsi

serebrum,30%disebabkan oleh meningitis dan masalah perinatal manakala 15% tidak ada

sebab-sebab tertentu. Kanak-kanak sebegini mempunyai ukuran IQ(intelligence quotient)kurang

daripada 50

Pengkelasan terhadap individu yang mengalami terencat akal boleh dibuat berdasarkan

empat perspektif iaitu, punca, kekurangan intelektual, pendidikan dan tahap sokongan.

Pengkelasan yang dibuat adalah satu cara yang mudah untuk membuat perbezaan di kalangan

individu yang mempunyai ciri-ciri yang sama.

Sejak dahulu lagi individu yang mengalami terencat akal telah diklasifikasikan

berdasarkan punca-punca biologikal dan perubatan. Orientasi etiologi (punca) telah

mengandaikan bahawa kerencatan akal adalah berpunca daripada penyakit atau kecacatan

biologikal ( jangkitan rubella,penyakit kelamin, ketidaknormalan kromosom dan kecelaruan

metabolik). Pengkelasan yang amat popular yang sering digunakan untuk menjelaskan

kekurangan intelek dan digunakan oleh ahli-ahli psikologi dan pendidik adalah yang ditentukan


23/35

23

melalui ujian kecerdasan (IQ test). Rajah di bawah menunjukkan carta pengkelasan terencat

akal berdasarkan ukuran kecerdasan.

Ukuran IQ

Aras Pengkelas Stanford Binet

(SP = 16 )

Weschler

( SD = 15 )

Sisihan Piawai di

Bawah Min

Ringan 52 68 55 70 2 hingga 3

Sederhana 36 52 40 55 3 hingga 4

Teruk ( severe ) 20 36 25 40 4 hingga 5

Sangat Teruk

( Profound )

Bawah 20 Bawah 25 Melebihi 5

~~ukuran IQ adalah anggaran~~

Pengkelasan terencat akal juga boleh diukur atau dibuat berdasarkan jangkaan

pencapaian dalam pendidikan. Umumnya guru-guru pendidikakn khas mengkelaskan kanak-

kanak terencat akal kepada dua kategori iaitu kaegori terencat akal boleh dididik dengan IQ 50

75 dan terencat akal boleh dilatih iaitu dengan skor IQ 35 55.

Seterusnya pendekatan perspektif terhadap sokongan yang dibuat adalah bertujuan

untuk menjelaskan batas kefungsian individu dalam bentuk jumlah sokongan yang mereka

perlukan dalam mencapai perkembangan maksima sama ada di rumah, sekolah, tempat kerja

atau di tempat tempat awam. Sokongan semulajadi ini boleh diperolehi daripada ahli

keluarga,rakan guru dan pembantu. Manakala sokongan formal pula adalah merupakan

program-program yang dibawah tajaan kerajaan seperti bayaran elaun Orang Kurang Upaya,

Program penjagaan Kesihatan, perkhidmatan pemulihan dan sebagainya.Walau bagaimanapun

sokongan yang diterima dibahagikan kepada empat tahap iaitu sokongan jangka pendek

(Intermittent),mempunyai had masa (limited), sokongan yang diterima setiap hari (extensive)

dan sokongan yang kuat dan berterusan seperti perubatan yang kronik (pervasive).

3.2.4 Ciri-ciri Individu Terencat Akal

Kanak-kanak yang mengalami terencat akal adalah kanak-kanak yang mengalami

keadaan perkembangan minda dan daya pemikiran yang kurang ataupun tidak lengkap. Hal ini

adalah termasuk kecacatan dalam fungsi intelek dan sosial kanak-kanak tersebut.. Kanak-kanak

terencat akal akan memerlukan masa yang lama untuk mempelajari sesuatu kemahiran jika


24/35

24

dibandingkan dengan kanak-kanak normal (Deller, R.1990). Mereka juga turut mengalami

masalah dalam pembelajaran disebabkan tahap mental yang rendah dan kurang atau pun tiada

keupayaan dalam menguruskan aktiviti seharian. Kanak-kanak terencat akal ini juga secara

umumnya mempunyai masalah yang ketara dalam mengurus diri, menghadapi kesukaran

dalam pertuturan, mengingat dan membeza juga memahami peraturan sosial. Namun begitu,

Warren & Abbedutto (1992) menyatakan terdapat dua perkara penting yang dilihat sebelum

mematikan seseorang kanak-kanak itu mengalami kerencatan akal iaitu :

a) Kebolehan mental untuk belajar, berfikir, menyelesaikan serta fungsi intelek (IQ).

b) Kebolehan sosial yang dimiliki untuk membolehkan mereka hidup berdikari atau

lebih dikenali sebagai tingkah laku adaptif seperti memakai pakaian, mandi serta

mengurus diri.

Marilyn (2005), turut membahagikan ciri-ciri individu yang mengalami terencat akal

kepada kognitif, akademik, sosial,tingkah laku, emosi,fizikal dan kesihatan.

Individu yang mengalami terencat akal yang telah menunjukkan kekurangan dari segi

ciri kognitif adalah dimana kanak-kanak ini telah menunjukkan kesan keatas beberapa dimensi

kefungsian kognitif seperti mempunyai masalah ingatan iaitu kerap terlupa walaupun perkara

tersebut baru sahaja dipelajari. Kanak-kanak ini juga tidak boleh membuat generalisasi sama

ada dalam akademik, tingkah laku mahu pun interaksi sosial. Sekiranya kanak-kanak ini

menghadapi sesuatu masalah dalam rutin harian, mereka juga akan menghadapi kesukaran

menyelesaikannya. Dalam hal ini kanak-kanak ini adalah mengalami kesukaran membuat

metakognisi yakni berfikir tentang berfikir. Kanak-kanak yang mengalami terencat akal yang

menjuruskan kepada kognitif ini juga akan mengalami motivasi diri yang rendah iaitu tidak mahu

meneruskan sesuatu tugasan malahan mereka mudah berputus asa. Selain itu, perkembangan

bahasa kanak-kanak terencat akal yang bercirikan kognitif ini juga pada kebanyakannya adalah

lewat berbanding kanak-kanak yang lain. Ini adalah kerana mereka mengambil masa yang lama

untuk memahami sesuatu konsep pada satu-satu masa waima konsep asas yang mudah

seperti atas, bawah, tepi dan sebagainya.

Ciri-ciri yang menjurus kepada akademik pula adalah dapat dilihat semasa proses

pembelajaran di mana murid terencat akal selalunya bekerja lebih keras, membuat latihan yang


25/35

25

banyak dan memerlukan masa yang lama berbanding murid-murid normal yang lain. Pada

kebiasaannya pencapaian akademik kanak-kanak ini adalah rendah.

Kanak-kanak yang mengalami kerencatan akal ini juga lazimnya menghadapi kesukaran

dalam membentuk hubungan sosial. Mereka kurang diterima oleh rakan sebaya dan

berkemungkinan mereka akan diketepikan langsung oleh rakan. Hal ini terjadi adalah

disebabkan kelakuan kanak-kanak ini tidak matang lantas tidak dapat menyesuaikan diri dalam

situasi sosial. Disamping itu mereka juga mempunyai masalah menguasai kiu-kiu sosial yang

halus sehingga mereka kerapkali salah faham dengan aksi murid-murid lain.

Di samping itu, terdapat sesetengah kanak-kanak terencat akal mempunyai tingkah laku

yang khusus. Antaranya adalah seperti mehukan ganjaran tertentu, menarik rambut, menggigit,

atau tabiat suka mencederakan diri.

Emosi kanak-kanak ini juga amat sensitif. Mereka memerlukan perhatian yang lebih

akibat daripada perasaan kesunyian yang mereka alami. Kanak-kanak ini juga kelihatan muring

akibat daripada kemahiran sosial yang lemah.

Dari segi fizikal dan kesihatan, kanak-kanak yang mengalami terencat akal mempunyai

masalah kesihatan sampingan selain kecacatan yang dialami. Terdapat kanak-kanak ini yang

juga mengalami Sindrom Down, jantung berlubang, paru-paru dan lain-lain lagi.

3.2.5 Penempatan dan Pengendalian Kanak-kanak Terencat Akal

Dalam mendidik kanak-kanak terencat akal, ibu bapa sering berasa hampa

kerana tidak mendapat bantuan khidmat dan nasihat yang bernas yang boleh

membantu mereka meningkatkan potensi anak-anak mereka.Anggapan bahawa kanak-

kanak yang rencat akal tidak boleh dibantu lagi tidak harus diterima kerana pada masa

ini,banyak teknik yang boleh digunakan bagi membantu kanak-kanak terencat akal

menguasai kemahiran-kemahiran hidup dan kemahiran-kemahiran yang lebih praktikal.


26/35

26

Kanak -kanak terencat akal adalah berbeza antara satu sama lain dari segi keupayaan

pemikiran. Kanak -kanak yang terencat akal sederhana (mild range of mental handicap)

mungkin boleh dilatih menulis nama dan membuat kira -kira yang mukah. Namun begitu

Kebanyakkan mereka boleh menguasai bahasa yang mudah lantas membolehkan mereka

berinteraksi dengan orang lain . Hal ini berbeza pula dengan kanak -kanak yang mengalami

terencat akal teruk (severe mental handicap) di mana mungkin tidak boleh bercakap atau

memahami bahasa , mereka juga tidak boleh menulis atau mengira dan sukar dilatih untuk

membuat sesuatu kerja yang memerlukan banyak pemikiran . Walau bagaimanapun , objektif

latihan perlulah disesuaikan dengan tahap pemikirannya serta kekuatan dan kelemahannya .

Objektif latihan untuk menangani kanak-kanak ini mestilah realistik supaya ibu bapa tidak

merasa hampa jika anak mereka gagal mengikuti latihan tersebut . Tidak ada sebab mengapa

kanak -kanak yang mengalami terencat akal yang teruk tidak boleh dilatih untuk melakukan

aktiviti - aktiviti harian seperti makan , minum , bersalin pakaian dan memakai kasut dengan

sendiri .

Seringkali saya dapati kanak -kanak terencat akal dibiarkan begitu sahaja

dirumah.Mereka tidak digalakkan untuk mencuba atau melakukan sendiri aktiviti -akativiti harian

berikutan segala-galanya dibuatkan oleh orang lain. Pengalaman-pengalaman yang say abaca

dari serata dunia menunjukkan bahawa program intervensi awal (early intervention programme)

dapat mempercepat dan meningkatkan tahap kemahiran asas kanak -kanak terencat akal ini

sehingga mereka mampu berdikari. Kanak -kanak ini seharusnya dilatih dan digalak untuk

membiasakan diri melakukan aktiviti -aktiviti harian pada peringkat awal lagi supaya mereka

dapat menguasai kemahiran melakukan aktiviti -aktiviti ini pada usia muda lagi .

Di Malaysia penempatan dan pendidikan kanak-kanak terencat akal perlu dilakukan

mengikut tahap pendidikan kanak-kanak, umur kronologi, pengajaran individu, dan peringkat

persekolahan mereka. Dalam pendidikan pula, perkara yang perlu diberi perhatian aadalah

kemudahan pendidkan awam yang bersesuaian dan percuma. Berikutan dari itu Pendidikan

Khas telah disediakan untuk semua kanak-kanak terencat akal dalam persekitaran yang kurang

terhad(least restrictive environment). Program-program penempatan dan pendidikan yang

dicadangkan bagi kanak-kanak terencat akal adalah seperti berikut :


27/35

27

a) Program untuk bayi dan prasekolah.

Melalui program ini Model Home-based,Centre-based dan Combination home-centre-

based telah diperkenalkan. Melalui model home-based kanak-kanak akan menerima

perkhidmatan dirumah daripada ibu bapa dengan bantuan ahli professional. Selainmembantu ibu bapa untuk menguruskan anak terencat akal ini di rumah, para

professional ini juga akan memantau serta mengenalpasti keperluan,perkembangan

pembelajaran juga peningkatan atau kemajuan sepanjang program ini. Program centre-

based pula adalah merupakan suatu perkhidmatan yang memerlukan ibu bapa

menghantar anak mereka untuk menerima perkhidmatan pengajaran di pusat-pusat

penjagaan seperti Pendidikan Dalam Komuniti (PDK) dan NGO yang telah ditubuhkan.

Manakala Program Combination home-based adalah merupakan satu program yang

memerlukan kanak-kanak menerima pembelajaran di rumah dan juga di pusat. Ibu bapa

juga akan diberi latihan di pusat untuk mengajar anak mereka dirumah. Di sini lawatan

ke rumah akan dilakukan oleh petugas-petugas sebagai memantau pekembangan

kanak-kanak ini dirumah lan membincangkan tindakan lanjut yang boleh dilakukan bagi

terus memperkembangkan potensi anak mereka.

b) Program untuk kanak-kanak dan remaja.

Bagi program untuk kanak-kanak dan remaja, beberapa aktiviti telah dirangka seperti

program kelas biasa,program kelas khas, program sekolah khas dan lain-lain lagi.Matlamat penubuhan program-program ini adalah untuk menyediakan perkhidmatan

yang paling bermakna dengan melakukan pengasingan yang paling minima daripada

rakan sebaya. Pengajaran yang dilakukan dengan bantuan bahan-bahan pendidikan

khas dan perkhidmatan guru yang berkemahiran sedikit sebanyak akan membantu

kanak-kanak ini menguasai kemahiran yang sepatutnya. Kanak-kanak yang telah

dikenalpasti sebagai memerlukan pendidikan khas akan ditempatkan di kelas-kelas

integrasi atau yang memerlukan program yang lebih khusus akan ditempatkan disekolah

khas harian atau berasrama. Bagi kanak-kanak yang mengalami terencat akal yangteruk akan disyorkan untuk mendapatkan khidmat pendidikan di sekolah khas harian.

Selain dari program-program khas yang dinyatakan, terdapat juga program-program lain

iaitu program pengajaran yang boleh didapati di hospital dan di rumah (homebound).

Pengajaran dihospital adalah bersifat sementara kerana perkhidmatan ini hanya

diberikan kepada kanak-kanak yang sedang menerima rawatan dihospital.


28/35

28

Atas rasa peri pentingnya pendidikan keatas kanak-kanak terencat akal ini satu

jawatankuasa antara kementerian telah ditubuhkan pada tahun 1981. Jawatankuasa ini

ditubuhkan adalah untuk member perkhidmatan dan pendidikan kepada kanak-kanak

berkeperluan khas mengikut bidang kuasa masing-masing. Antara kementerian yang terlibat

adalah Kementerian Pendidikan Malaysia, Kementerian Perpaduan Negara dan Pembangunan

Masyarakat, dan Kementerian Kesihatan.

Kementerian Pendidikan Malaysia bertanggungjawab untuk member pendidikan yang

sewajarnya keatas kanak-kanak terencat akal melalui program integrasi atau Program Khas

Masalah pembelajaran. Sekolah yang pertama ditubuhkan dengan member perkhidmatan ini

adalah Sekolah Kebangsaan Jalan Batu (1) Lelaki, Kuala Lumpur dengan jumlah kanak-kanak

pada ketika itu adalah seramai 20 orang. Pada tahun 1992, beberapa kelas lagi telah dibuka di

beberapa buah sekolah terpilih dan peluasan terus dilakukan sehinggalah kini.

Kementerian Perpaduan Negara dan Pembangunan Masyarakat juga turut tidak

ketinggalan dalam membantu member perkhidmatan yang terbaik terhadap golongan ini.

Kanak-kanak yang mengalami tahap kecacatan sederhana dan sederhana teruk akan

dikendalikan oleh Jabatan Kebajikan Masyarakat di bawah naungan kementerian ini. Kanak-

kanak ini telah dikumpulkan di bawah satu institusi khas yang telah disediakan untuk mereka

iaitu Pusat Pemulihan Dalam Komuniti (PDK) dan Taman Sinar harapan. Taman Sinar

Harapan adalah ditubuhkan untuk melatih dan menjaga individu yang mengalami terencat akal

yang teruk.

Kementerian Kesihatan Malaysia juga telah memainkan peranannya dengan

bertanggungjawab dalam mengesan serta menapis kanak-kanak yang dilahirkan berisiko

mengalami terencat akal atau ketidakupayaan lain. Kementerian kesihatan lebih berfungsi

dalam member perkhidmatan pendidikan kepada bakal-bakal ibu sebagai langkah pencegahan

dan rawatan serta khidmat nasihat kepada ibu bapa terutamanya pada peringkat awal

kecacatan dikesan.

Selain dari gabungan kementerian-kementerian dibawah kerajaan Malaysia, badan-

badan sukarela atau NGO turut sama mengembleng tenaga memainkan peranan membantu

kanak-kanak ini. Badan-badan sukarela bukan kerajaan ini memberi pilihan alternatif kepada

ibu bapa yang tidak mahu menghantar anak mereka ke program PKBP di sekolah atau PDK. Di

antaranya adalah seperti Tasputra Perkim, Malaysian care, Kiwanis, Wisma Harapan, Puasat

kanak-kanak Istimewa Kajang dan lain-lain lagi.


29/35

29

3.2.6 Sample Kajian Terencat Akal

Biodata

Nama : Nurfatehah Binti Sulaiman

Umur : 15 Tahun

Keturunan : melayu

Agama : Islam

Tarikh lahir : 25 Oktober 1997

Tempat lahir : Hospital Taiping

Bil. adik beradik : 6 orang

Nama ibu : Noryati Bt. Yahya

Umur ibu : 41 tahun

Pekerjaan ibu : Suri rumah

Nama bapa : Sulaiman B. Salleh

Umur bapa : 53 Tahun

Pekerjaan bapa : Pembantu Rendah Awam JKR

Hubungan kekeluargaan : ibu bapa

Nurfatehah Bt Sulaiman


30/35

30

Kategori Masalah.

Nurfatehah Binti Sulaiman mengalami masalah terencat akal dalam kategori sederhana di mana

beliau masih boleh diajar namun mengambil masa yang agak lama untuk menguasai sesuatu

kemahiran itu. Nurfatehah juga turut mengalami masalah pembelajaran. Seperti yang

dilaporkan oleh petugas di PDK, Nurfatehah sudah boleh melakukan beberapa perkara secara

sendiri seperti berjalan, makan dan minum serta menguruskan diri. Namun begitu pembelajaran

Nurfatehah kadangkala terganggu kerana Nurfatehah sering mengingkari arahan yang

diberikan serta tidak mahu menjalankan latihan yang diberikan. Nurfatehah juga masih belum

dapat menyebut nama sendiri malahan tidak boleh bertindak balas apabila namanya dipanggil.

Nurfatehah juga kini masih dalam proses untuk belajar bercakap kerana sehingga kini beliau

masih belum boleh untuk bertutur berkenaan perkara-perkara yang mudah. Namun begitu

petugas-petugas di PDK menyatakan bahawa adakalanya Nurfatehah memahami apa yang

dituturkan oleh mereka berikutan dengan senyuman yang diberikan olehnya

Penyakit-penyakit lain

Menurut petugas di PDK, Nurfatehah mengalami komplikasi semasa proses

kelahirannya di mana beliau dilaporkan lemas akibat daripada tali pusat yang keluar lebih

kurang 40 minit sebelum kelahirannya. Ini menyebabkan Nurfatehah lemas kerana tidak

mendapat oksigen. Apabila doktor melakukan MRI didapati Nurfatehah terencat akal kerana

sel-sel otak telah mati akibat daripada kekurangan oksigen. Ketika berumur 3 bulan paru-paru

Nurfatehah pula telah dijangkiti kuman. Dugaan demi dugaan telah terjadi dan menyebabkan

perkembangan Nurfatehah semakin lambat dan merosot. Nurfateha juga dikatakan kerap

demam dan selsema dan sehingga hari saya bertemu dengannya, Nurfatehah kelihatan dalam

keadaan yang tidak selesa akibat selesema.

Penyakit di kalangan keluarga

Nurfatehah adalah merupakan anak kelima daripada enam adik beradik. Tiada sebarang

penyakit lain di kalangan keluarganya dan ahli keluarganya yang lain adalah normal.


31/35

31

Laporan Perubatan

Menurut petugas yang telah ditemubual oleh saya, Nurfatehah tidak lagi dibawa untuk rawatan

ke Klinik Pakar mengenai masalahnya. Keluarganya lebih suka beliau begitu selagi beliau boleh

belajar untuk menguruskan diri di PDK tersebut. Kemungkinan terjadinya begini adalah kerana

keadaan Nurfatehah yang selalu mengingkari arahan. Oleh itu ibu bapanya lebih rela beliau

begitu daripada akan mendatangkan masalah yang lain dan khuatir tidak dapat ditangani oelh

mereka.

Perkembangan

Ketika melahirkan Nurfatehah didapati lemas kerana tali pusat keluar lebih kurang 40 minit

sebelum keluarnya Nurfatehah. Ini menyebabkan Nurfatehah lemas kerana tidak mendapat

oksigen akibat daripada tali pusat yang sudah terkeluar. Apabila doktor membuat imbasan

(MRI) ke atas otaknya, doktor dapati bahawa Nurfatehah terencat akal kerana sel-sel otak telah

mati kerana kekurangan oksigen. Walaupun demikian sokongan keluarga telah menyebabkan

ibu bapanya redha serta terus mencari alternatif bagi membantu memulihkan Nurfatehah.

Alhamdulillah kini Nurfatehah semakin boleh mempelajari kemahiran-kemahiran yang harus

dikuasainya bagi mengurus diri walaupun pada hakikatnya perkembangan dirinya adalah terlalu

lanbat. Kini Nurfatehah sudah boleh memegang pensel, sudu, malahan semakin faham dengan

arahan yang diberikan kepadanya. Pertuturannya juga ada sedikit kemajuan walaupun ada

sesetengahnya masih belum dapat difahami sepenuhnya. Emosi Nurfatehah juga sering

terganggu kerana adakalanya beliau tidak mahu menurut arahan yang diberikan dan akan

memberontak. Apabila keadaan ini berlaku, petugas akan mengasingkan Nurfatehah di suatu

tempat untuk beliau bertenang dengan sendirinya. Setelah emosinya stabil beliau akan kelaur

dengan sendirinya dari tempat pengasingan tersebut dan mula melakukan aktiviti seperti kanak-

kanak yang lain.


32/35

32

4.0 Sumbangan Dan Perkhidmatan Yang Diberikan Oleh PDK

Program Pemulihan Dalam Komuniti (PDK) atau "Community-Based Rehabilitation"

(CBR) ini telah dipelopori oleh Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO). Untuk itu pihak kerajaan

Malaysia telah menurunkan kuasanya bagi membantu golongan ini kepada Jabatan KebajikanMasyarakat di mana telah terlibat secara langsung dalam penyedian manual dan seterusnya

diberi peluang menilai dan mengubahsuai pelaksanaan program ini. Pada tahun 1984, Jabatan

Kebajikan Masyarakat telah mengambil inisiatif dengan kerjasama Kementerian Kesihatan

Malaysia untuk menjalankan Projek Perintis PDK di Mukim Batu Rakit, Kuala Terengganu untuk

melibatkan 55 orang kurang upaya (OKU).Program PDK ini berkembang dengan pesatnya serta

mendapat sambutan yang begitu menggalakkan dari masyarakat dari masa ke semasa.

Penubuhan PDK adalah dengan objektifnya yang tersendiri iaitu untuk memberi khidmat

bantu kepada golongan kelainan upaya dan kurang berkemampuan. Antara objektif PDK

adalah:

1. Menggalakkan sikap prihatin, berdikari dan rasa tanggungjawab masyarakat

tempatan dalam program pemulihan orang kurang upaya (OKU).

2. Mengembleng sumber tempatan untuk pemulihan sumber tempatan untuk

pemulihan OKU.

3. Menggalakkan penggunaan cara yang mudah dan teknik yang diterima, murah,

efektif dan sesuai dengan keaadaan setempat.

4. Menggunakan infrastruktur organisasi tempatan yang sedia ada untuk memberi

perkhidmatan.

5. Mengambil kira sumber ekonomi negara dan membolehkannya untuk

diperluaskan perkhidmatan yang menyeluruh mengikut keperluan OKU

Program PDK adalah berteraskan Kepada 3 Model iaitu Home Based ,Centre Based

dan Centre-Home Based. Penubuhan PDK juga adalah berkonsepkan 'One Stop Centre'' atau

sebagai 'Focal Point''kerana ianya merupakan satu program yang menggunakan pendekatan

integrasi komuniti di setiap daerah dan negeri. Melalui PDK 'One Stop Centre'', perkhidmatan

kepada OKU akan disediakan di satu tempat bagi memudahkan mereka dan masyarakat

setempat mendapatkan maklumat, khidmat nasihat dan keperluan semasa serta latihan yang

bersesuaian.


33/35

33

Antara peranan PDK sebagai 'One Stop Centre'' adalah sebagai Pusat Intervensi Awal

OKU,Pusat Sumber maklumat OKU,Pusat Rujukan OKU,Pusat Pendaftaran OKU juga sebagai

Pusat Advokasi.

Kini Program PDK semakin diperluaskan dimana terlaksananya PDKNet.PDKNet adalahmerupakan pelaksanaan program IT dan Multimedia bagi membantu golongan kurang upaya

seperti kanak-kanak Sindrom Down dan kanak-kanak yang menghadapi masalah

pembelajaran.Secara umumnya program ini adalah berfungsi sebagai landasan untuk

memperkembangkan dan membantu dalam pemulihan golongan kurang upaya. Selain dari itu,

program PDKnet ini juga diharap dapat menambah pengetahuan dan kemahiran orang kurang

upaya untuk mengendalikan program perisian komputer.Program ini juga secara tidak langsung

dapat memberi peluang kepada keluarga dan masyarakat mengambil bahagian untuk

berkomunikasi dan seterusnya membantu dalam proses pemulihan golongan ini.

Kepelbagaian dalam penyususnan aktiviti dalam PDK telah menjadikan pembelajaran di

PDK semakin menarik, berkesan serta mengikuti arus kemodenan masa kini di samping

memenuhi keperluan kehidupan seharian dewasa ini. Antara aktiviti-aktiviti yang disediakan

adalah seperti Kemahiran motor kasar,Kemahiran motor halus,Perkembangan

sosial,Perkembangan bahasa,Pengurusan diri sendiri,Pra-menulis, membaca, mengira dan

melukis,Kreativiti - permainan, rekreasi dan lain-lain,Latihan Vokasional,Terapi muzik,Sukan

dan rekreasi serta sosialisasi. Aktiviti-aktiviti bukan sahaja dirancang untuk dijalankan di PDK

bahkan terdapat juga aktiviti yang dirancang selepas waktu operasi PDK adanya kelas agama.

Selain daripada aktiviti serta program yang telah dirancang oleh pihak PDK di atas, Adik

Shameera dan Nurfatehah juga telah menerima sebanyak RM150.00 sebulan daripada pihak

JKMM sebagai elaun untuk menampung perbelanjaan mereka.

5.0 Kesimpulan

Adik Shameera dan Nurfatehah amat bertuah walaupun mereka dilahirkan dengan serba

kelainan berbanding kanak-kanak lain, mereka mempunyai keluarga yang amat mengambil

berat akan pendidikan serta potensi perkembangan diri mereka. Hasil dari pemerhatian saya,

Adik Shameera dan Nurfatehah amat disenangi oleh semua rakan dan petugas-petugas di

PDK, bahkan terdapat ahli masyarakat setempat yang hadir untuk meluangkan masa bagi

sama-sama membantu Adik Shameera dan Nurfatehah mempelajari kehidupan seharian. Oleh

itu, pada pandangan saya apabila seseorang kanak-kanak yang telah disahkan oleh pakar


34/35

34

perubatan bahawa mereka mengalami kelainan upaya, secara automatik layak mendapat

segala kemudahan yang telah disediakan kepada individu bekerpeluan khas. Ibu bapa

memainkan peranan yang penting untuk mendapatkan pendidikan yang terbaik untuk anak-

anak mereka dan ibu bapa harus sanggup berdepan dengan masyarakat mengharungi segala

pahit getir tohmahan agar anak-anak mereka tidak dibiarkan terlantar dirumah tanpa didikan

yang sewajarnya.


35/35

6.0 Bibliografi

Abd. Rahim B. Talib, 2007. HBSL Pengenalan Pendidikan Kanak-kanak Masalah

Pembelajaran. Fakulti Pendidikan, Sastera dan sains Sosial. Open University Malaysia.

Abdul Rahim Razalli, Haniz Ibrahim, Kamaliah Muhammad 2011 . KBK 3073 Murid-Murid

Berkeperluan Khas. Pusat Pendidikan Luar UPSI

KBK 3063 Sokongan Komuniti Dalam Pendidikan Khas. Modul PJJ Pusat Pendididkan Luar

UPSI

www. Jkm.gov.moe.my/ Garis Panduan Pengurusan Program Pemulihan Dalam Komuniti.

tugasan 1_d20102042813 zuraida bt. othman kbk3063

Documents