PENGAPLIKASIAN PEMBELAJARAN KOLABORATIF DALAM

SISTEM E-PEMBELAJARAN BAGI MATA PELAJARAN BAHASA

GUBAHAN (SPM 2322) DI FAKULTI PENDIDIKAN, UNIVERSITI

TEKNOLOGI MALAYSIA

TANG JUN CHIN

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

PSZ 19 : 16 (Pind. 1/97)

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA CATATAN: * Potong yang tidak berkenanan. ** Jika tesis ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak

berkuasa/organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis ini perlu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHAD

♦ Tesis dimaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsafah dan Sarjana secara penyelidikan, atau disertasi bagi pengajian secara kerja kursus dan penyelidikan, atau Laporan Projek Sarjana Muda (PSM)

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS♦

JUDUL : PENGAPLIKASIAN PEMBELAJARAN KOLABORATIF DALAM SISTEM E-

PEMBELAJARAN BAGI MATA PELAJARAN BAHASA GUBAHAN (SPM 2322)

DI FAKULTI PENDIDIKAN, UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

SESI PENGAJIAN : 2005/2006

Saya TANG JUN CHIN . (HURUF BESAR)

mengaku membenarkan tesis (PSM/Sarjana/Doktor Falsafah)* ini disimpan di Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut : 1. Tesis adalah hakmilik Universiti Teknologi Malaysia. 2. Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dibenarkan membuat salinan untuk tujuan

pengajian sahaja. 3. Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara

institusi pengajian tinggi. 4. ** Sila tandakan ( )

SULIT (Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau

Kepentingan Malaysia seperti yang termaktub di dalam AKTA RAHSIA RASMI 1972)

TERHAD (Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukan organisasi/badan di mana penyelidikan dijalankan)

TIDAK TERHAD

Disahkan oleh

. .

(TANDATANGAN PENULIS) (TANDATANGAN PENYELIA) Alamat Tetap :

NO 26A, JALAN SELANGAN ... 96000 SIBU EN MOHD FADZLI BIN ALI SARAWAK. Nama Penyelia

Tarikh: 20.04.2006 Tarikh: 20.04.2006 .

“Saya akui bahawa saya telah membaca karya ini dan pada pandangan saya

karya ini adalah memadai dari segi skop dan kualiti untuk tujuan

penganugerahan Ijazah Sarjana Mudan Sains dan Komputer serta Pendidikan

(Matematik)”

Tandatangan : .............................................

Nama Penyelia : En Mohd Fadzli bin Ali

Tarikh : .............................................

PENGAPLIKASIAN PEMBELAJARAN KOLABORATIF DALAM SISTEM

E-PEMBELAJARAN BAGI MATA PELAJARAN BAHASA GUBAHAN

(SPM 2322) DI FAKULTI PENDIDIKAN, UNIVERSITI TEKNOLOGI

MALAYSIA

TANG JUN CHIN

Laporan projek ini dikemukakan sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat

penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Sains dan Komputer serta Pendidikan

(Matematik)

Fakulti Pendidikan

Universiti Teknologi Malaysia

APRIL 2006

ii

Saya akui Projek Sarjana Muda ini yang bertajuk “Pengaplikasian Pembelajaran

Kolaboratif Dalam Sistem E-Pembelajaran Bagi Mata Pelajaran Bahasa Gubahan

(SPM 2322) Di Fakulti Pendidikan, Universiti Teknologi Malaysia” adalah hasil

kerja saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan yang tiap-tiap satunya telah saya

jelaskan sumbernya.

Tandatangan : .................................................

Nama : Tang Jun Chin

Tarikh : .................................................

iii

Kepada ibu bapa yang tersayang

iv

PENGHARGAAN

Saya ingin merakamkan penghargaan yang ikhlas kepada penyelia projek

sarjana muda, En Mohd Fadzli bin Ali. Beliau banyak memberi dorongan dan

bimbingan kepada saya sepanjang tempoh penyelidikan ini.

Terima kasih juga diucapkan kepada rakan-rakan yang sudi memberi

kerjasama dengan mengisikan borang soal selidik untuk tujuan penyelidikan.

Tanpa kerjasama mereka, penyelidikan ini tentunya tidak akan berjaya.

Tidak ketinggalan juga penghargaan ditujukan kepada rakan-rakan

seperjuangan di Universiti Teknologi Malaysia atas sokongan, bantuan dan

teguran yang bernas bagi menyempurnakan projek sarjana muda ini.

Akhir sekali, penghargaan juga ditujukan kepada semua pihak yang

terlibat dalam penyelidikan ini secara langsung dan tidak langsung yang

membantu menjayakan projek penyelidikan ini.

v

Abstrak

Kajian ini bertujuan mengenalpasti tahap pengaplikasian pembelajaran

kolaboratif dalam sistem e-pembelajaran bagi mata pelajaran Bahasa Gubahan

(SPM 2322) di Fakulti Pendidikan, UTM dari segi perkongsian ilmu

pengetahuan dan autoriti di antara pengajar dan pelajar. Pengkaji juga melihat

aspek peranan pensyarah sebagai fasilitator dalam mengaplikasikan

pembelajaran kolaboratif dalam sistem e-pembelajaran. Responden bagi kajian

ini merupakan 86 orang pelajar yang diambil secara rawak sebagai sampel dalam

kajian ini. Mereka merupakan pelajar yang mengambil mata pelajaran Bahasa

Gubahan (SPM 2322). Kertas soal selidik ditaburkan untuk mendapatkan data.

Data-data yang diperolehi dianalisis dengan menggunakan perisian Statistical

Package for Social Science (SPSS) versi 10.0 untuk mendapatkan nilai min dan

peratusan. Analisis data telah menunjukkan tahap pengaplikasian pembelajaran

kolaboratif dalam sistem e-pembelajaran bagi mata pelajaran Bahasa Gubahan

(SPM 2322) adalah pada tahap yang tinggi. Beberapa cadangan kajian lanjutan

juga diberi untuk meningkatkan tahap pengaplikasian pembelajaran kolaboratif

dalam sistem e-pembelajaran di fakulti.

vi

Abstract

The purpose of this study is to investigate the application of collaborative

learning in e-learning for Authoring Language subject (SPM 2322) at the Faculty

of Education, UTM from the aspects of sharing knowledge and authority among

lecturers and students. The researchers also look at the roles of the lecturers as

facilitators in collaborative e-learning. The respondents of 86 students were

randomly selected as sample in the study. They are the students who are taking

Authoring Language subject (SPM 2322). As for the study method,

questionnaires are conducted to collect the data. The data are then processed by

Statistical Package for Social Science software to obtain results in mean and

percentage. The analysis of the data reveals that the application of collaborative

learning in e-learning for Authoring Language subject (SPM 2322) is at a

relatively high level. Several suggestions had been proposed to further improve

the application of collaborative e-learning at the faculty.

vii

KANDUNGAN

BAB PERKARA HALAMAN

PENGAKUAN ii

DEDIKASI iii

PENGHARGAAN iv

ABSTRAK v

ABSTRACT vi

KANDUNGAN vii

SENARAI JADUAL xi

SENARAI LAMPIRAN xiii

1 PENDAHULUAN 1

1.1 Pengenalan 1

1.2 Latar Belakang Masalah 5

1.3 Pernyataan Masalah 7

1.4 Matlamat Kajian 8

1.5 Objektif Kajian 9

1.6 Persoalan Kajian 10

1.7 Kepentingan Kajian 10

1.8 Skop Kajian 11

1.9 Batasan Kajian 12

1.10 Definisi Istilah

1.11 Penutup

12

14

viii

2 SOROTAN KAJIAN 15

2.1 Pengenalan 15

2.2 Definisi E-pembelajaran

2.2.1 Bahan-Bahan Pembelajaran

2.2.2 Model Pembelajaran Dalam

E-pembelajaran

15

16

17

2.3 Aplikasi E-Pembelajaran Di Institusi Pengajian

Tinggi

20

2.4 Pembelajaran Kolaboratif Dalam E-pembelajaran

2.4.1 Fasa Pmbelajaran Kolaboratif

2.4.2 Teori Pembelajaran Dalam

Pembelajaran Kolaboratif

2.4.2.1 Teori sosio-konstruktivis

2.4.2.2 Teori sosio-budaya

2.4.2.3 Teori perkongsian kognisi

22

24

26

27

27

28

2.5 Penutup

29

3 METODOLOGI 30

3.1 Pengenalan 30

3.2 Rekabentuk Kajian 30

3.3 Tempat Kajian 31

3.4 Populasi Kajian 31

3.5 Sampel Kajian 32

3.6 Instrumen Kajian 32

3.7 Kajian Rintis 34

3.8 Analisis Data 35

3.9 Penutup

37

4 ANALISIS DATA DAN DAPATAN KAJIAN 38

ix

4.1 Pengenalan 38

4.2 Analisis Data

4.2.1 Analisis Biodata Sampel (Bahagian A)

4.2.1.1 Taburan Bilangan Dan

Peratusan Sampel Mengikut

Jantina

4.2.1.2 Taburan Kekerapan Penggunaan

Sistem E-Pembelajaran UTM

Di Kalangan Sampel

4.2.1.3 Taburan Lokasi Sampel

Mendapatkan Perkhidmatan

Internet Untuk Sistem E-

Pembelajaran UTM

4.2.2 Analisis Persoalan Kajian (Bahagian B)

4.2.2.1 Analisis Tahap Perkongsian

Ilmu Pengetahuan Di Antara

Pengajar Dan Pelajar Dalam

Sistem E-Pembelajaran

4.2.2.2 Analisis Tahap Perkongsian

Autoriti Di Antara Pengajar

Dan Pelajar Dalam Sistem E-

Pembelajaran

4.2.2.3 Analisis Peranan Pensyarah

Sebagai Fasilitator Dalam

Pengaplikasian Pembelajaran

Kolaboratif Dalam Sistem E-

Pembelajaran

39

39

39

40

41

42

42

45

47

4.3 Analisis Perbandingan Tiga Aspek Kajian

Terhadap Pengaplikasian Pembelajaran

Kolaboratif Dalam Sistem E-pembelajaran

UTM

50

x

4.4 Analisis Korelasi Antara Konstruk Kajian 52

4.5 Penutup

53

5 PERBINCANGAN, RUMUSAN DAN CADANGAN

5.1 Pengenalan

5.2 Perbincangan

5.2.1 Taburan Responden Mengikut Latar

Belakang

5.2.2 Tahap Pengaplikasian

5.2.2.1 Tahap Perkongsian Ilmu

Pengetahuan Di Antara

Pengajar Dan Pelajar Dalam

Sistem E-Pembelajaran

5.2.2.2 Tahap Perkongsian Autoriti Di

Antara Pengajar Dan Pelajar

Dalam Sistem E-Pembelajaran

5.2.2.3 Peranan Pensyarah Sebagai

Fasilitator Dalam

Pengaplikasian Pembelajaran

Kolaboratif Dalam Sistem E-

Pembelajaran

5.2.3 Perbandingan tahap

5.2.4 Analisis Korelasi Antara Konstruk

Kajian

5.3 Rumusan

5.4 Cadangan

5.5 Cadangan Kajian Lanjutan

5.6 Penutup

54

54

55

55

56

56

58

59

60

62

62

63

64

65

Senarai Rujukan 66

Lampiran A – G 74 - 91

xi

SENARAI JADUAL

NO. JADUAL TAJUK HALAMAN

3.1 Bilangan pelajar bagi kursus 2SPT, 2SPK,

2SPP dan 2SPL

31

3.2 Bilangan item dalam soal selidik mengikut

aspek kajian

33

3.3 Skala Likert 5 Pemeringkatan 34

3.4 Tahap penilaian berdasarkan peratusan 36

3.5 Tahap penilaian berdasarkan skor min 36

3.6 Klasifikasi Kekuatan Kolerasi 36

4.1 Taburan responden mengikut jantina 39

4.2 Taburan kekerapan penggunaan sistem e-

pembelajaran UTM di kalangan responden

40

4.3 Taburan lokasi responden mendapatkan

perkhidmatan internet untuk sistem e-

pembelajaran UTM

41

4.4 Taburan kekerapan, peratusan, min dan purata

min tahap perkongsian ilmu pengetahuan di

antara pengajar dan pelajar dalam sistem e-

pembelajaran

42

4.5 Taburan kekerapan, peratusan, min dan purata

min tahap perkongsian autoriti di antara

pengajar dan pelajar dalam sistem e-

45

xii

pembelajaran

4.6 Taburan kekerapan, peratusan, min dan purata

min aspek peranan pensyarah sebagai

fasilitator dalam pengaplikasian pembelajaran

kolaboratif dalam sistem e-pembelajaran

48

4.7 Perbandingan tiga aspek kajian terhadap

pengaplikasian pembelajaran kolaboratif

dalam sistem e-pembelajaran UTM

51

4.8 Nilai korelasi bagi konstruk 1 dan konstruk 2 52

4.9 Nilai korelasi bagi konstruk 1 dan konstruk 3 52

4.10 Nilai korelasi bagi konstruk 2 dan konstruk 3 52

xiii

SENARAI LAMPIRAN

LAMPIRAN TAJUK HALAMAN

A Laporan akhbar yang menyatakan

peningkatan bilangan pelajar yang menduduki

peperiksaan STPM

74

B Laporan akhbar yang menyatakan isu pelajar

mempunyai keputusan SPM dan STPM yang

cemerlang tidak dapat melanjutkan pelajaran

mereka di Institusi Pengajian Tinggi

78

C Senarai Institusi Pendidikan Tinggi (IPT) di

Malaysia

79

D Nilai Alpha kajian rintis 83

E Kolerasi antara konstruk 84

F Jadual penetapan saiz sampel kajian 85

G Kertas Soal Selidik 86

BAB 1

PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan

Ilmu dan teknologi terutama teknologi informasi berkembang sangat

pesat. Kemajuan teknologi maklumat ini telah meningkatkan penggunaan

internet, laman web dan jaringan (networking) dalam pelbagai bidang. Pesatnya

perkembangan teknologi ini ternampak juga pada pelbagai perubahan sosial

budaya. Misalnya e-perniagaan merupakan perubahan radikal dalam aspek

ekonomi masyarakat moden saat ini. Di sektor pemerintahan terdapat e-

kerajaan. Demikian pula di sektor pendidikan sudah berkembang dengan apa

yang dikenali sebagai e-pembelajaran (e-learning).

Umumnya e-pembelajaran merujuk kepada sebarang pengajaran dan

pembelajaran yang menggunakan rangkaian elektronik sama ada menerusi Local

Area Network (LAN), World Area Network (WAN) atau internet untuk

menyampaikan isi kandungan, interaksi ataupun pemudahcaraan. Pengajaran

boleh disampaikan secara synchronously (pada waktu yang sama) ataupun

asynchronously (pada waktu yang berbeza). Menurut Learnframe (2001) bahan

pengajaran dan pembelajaran yang disampaikan melalui media ini mempunyai

teks, grafik, animasi dan simulasi, audio dan video. Ia juga menyediakan

2

kemudahan untuk perbincangan kumpulan (discussion group) dan bantuan

profesional isi pelajaran secara dalam talian (on-line). Teknologi informasi

tersebut telah meningkatkan interaksi antara tenaga pengajar dengan pelajar

(Neuwirth dan Mojahn, 1996) serta menyenangkan perbincangan kelas di

samping menukar cara interaksi antara pengajar dengan pelajar (Bonk dan King,

1995).

Pembelajaran secara kolaboratif telah menjadi satu metodologi dalam

sistem pendidikan. Ia menggalakkan penglibatan pelajar secara aktif dalam

proses pembelajaran. Semasa aktiviti pengajaran dan pembelajaran kolaboratif

berjalan, interaksi berlaku di antara pelajar dengan bahan pengajaran, pelajar

dengan pelajar dan pelajar dengan pengajar. Schrage (1990) menyatakan

pembelajaran kolaboratif melebihi aktiviti bekerjasama kerana ia melibatkan

perkongsian hasil penemuan dan hasil pembelajaran baru. Menurut Jonassen

(1996), pembelajaran secara kolaboratif dapat membantu pelajar membina

pengetahuan yang lebih bermakna jika dibandingkan dengan pembelajaran

secara individu. Dengan menjalankan aktiviti dan projek pembelajaran secara

kolaboratif, kemahiran berkomunikasi akan dipelajari oleh pelajar.

Menurut Tinzmann et al. (1990), terdapat beberapa ciri utama dalam

pembelajaran kolaboratif, iaitu:

i. Perkongsian ilmu pengetahuan di antara pengajar dan pelajar.

Dalam pengajaran dan pembelajaran traditional, peranan pengajar hanya

menyalurkan pengetahuan seberapa banyak yang boleh kepada pelajar. Pengajar

perlu mempunyai pengetahuan yang dalam tentang isi pelajaran dan mempunyai

kemahiran serta menyalurkannya kepada pelajar. Dalam pembelajaran

kolaboratif pula, pengajar perlu menilai dan membina satu persekitaran

3

pengetahuan yang meliputi pengalaman individu, bahasa, strategi dan budaya

yang boleh membawa pelajar kepada satu situasi pembelajaran yang efektif.

Pelajar digalakkan berkongsi ilmu pengetahuan serta pengalaman pembelajaran

serta strategi pembelajaran dengan pengajar serta pelajar lain.

ii. Perkongsian autoriti di antara pengajar dan pelajar.

Pembelajaran kolaboratif memerlukan perkongsian autoriti di antara

pengajar dan pelajar. Autoriti dari perspektif pelajar bermaksud pelajar berhak

memberi pendapat dalam proses membuat sesuatu keputusan. Manakala dari

perspektif pengajar, pengajar berhak untuk menyediakan beberapa pilihan bagi

tajuk tugasan dan aktiviti kelas yang sesuai dengan minat dan tahap pencapaian

pelajar dan pelajar boleh membuat pilihan sendiri. Pengajar perlu mengalakkan

pelajar mengaplikasikan apa yang telah dipelajari serta memastikan pelajar

berkongsi pengetahuan dan strategi pembelajaran. Dengan itu, pelajar boleh

belajar menerima pendapat pengajar atau pelajar lain dan membina kemahiran

pemikiran kritis dan kreatif.

iii. Pengajar sebagai fasilitator

Dalam perkongsian pengetahuan dan autoriti di antara pengajar dan

pelajar, pengajar berperanan sebagai fasilitator. Seorang fasilitator yang berjaya

akan membantu pelajar menghubungkaitkan pembelajaran baru kepada

pengalaman dan pembelajaran dalam bidang yang lain. Pengajar perlu menilai

tahap informasi dan bantuan yang diberi untuk memaksimakan keupayaan

pelajar untuk belajar.

Pembelajaran kolaboratif dalam sistem e-pembelajaran banyak digunakan

dalam pembelajaran jarak jauh yang berasaskan internet. Pengaplikasian

4

pembelajaran kolaboratif dalam sistem e-pembelajaran akan membentuk

komuniti dalam talian seperti group chatting di kalangan pelajar berasaskan

sistem pengurusan pembelajaran atau learning management system (LMS) yang

dikenali sebagai MoodleTM. Perkataan Moodle merupakan singkatan bagi

perkataan Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment. Sistem

pengurusan pembelajaran (LMS) merupakan satu sistem perisian yang digunakan

untuk mengakses pendidikan dalam talian. Antara fasiliti LMS yang telah

digunakan secara meluas dalam web termasuklah forum perbincangan, chats dan

journal. Manakala contoh aplikasi bagi LMS termasuk WebCT dan blackboard.

Secara umumnya, LMS mempunyai dua kriteria yang utama, iaitu:

i. Pelajar mempunyai hubungan dengan organisasi yang menyediakan

perkhidmatan.

ii. Pelajar mempunyai kebebasan untuk belajar berdasarkan tahap

penguasaan mereka.

Pengaplikasian e-pembelajaran dalam sistem pendidikan boleh

diperlihatkan dari pelbagai aspek. Pengaplikasian e-pembelajaran telah

menggantikan pembelajaran bersemuka (face-to-face) terutamanya dalam sistem

pendidikan jarak jauh di mana pelajar mengakses bahan pembelajaran melalui

web dan komunikasi dalam kelas digantikan dengan komunikasi berasaskan

komputer sepenuhnya. Kajian telah menunjukkan terdapat peningkatan dalam

prestasi pelajar berbanding dengan penyampaian pelajaran menerusi kuliah

(Schutte, 1997; Zhang, 1998).

5

1.2 Latar Belakang Masalah

Pendekatan pengajaran dan pembelajaran secara kolaboratif tanpa

sempadan geografi dan bilik darjah kini telah menjadi satu isu penting dalam

kaedah pembelajaran terutamanya dalam sistem pendidikan tertier. Hal ini

sedemikian disebabkan bilangan pelajar yang mengambil peperiksaan Sijil

Pelajaran Malaysia (SPM) serta Sijil Tinggi Persekolahan Malaysia (STPM)

semakin meningkat setiap tahun yang secara langsungnya bilangan pelajar yang

akan melanjutkan pelajaran tertier juga meningkat. Seperti yang dinyatakan

dalam laporan akhbar Berita Harian (13-03-2005):

“Seramai 71,145 calon menduduki peperiksaan STPM tahun lalu

(2004) iaitu peningkatan sebanyak 25.9 peratus berbanding 56,502

calon tahun sebelumnya. Daripada jumlah itu, 58,456 atau 82.2

peratus adalah calon sekolah kerajaan, 5,825 (8.2 peratus) calon

sekolah swasta dan 6,864 (9.6 peratus) calon persendirian.”

(Berita Harian, 13-03-2005)

Sebagaimana yang diketahui, bilangan institusi pendidikan tinggi sama

ada institusi pendidikan tinggi awam (IPTA) ataupun institusi pendidikan tinggi

swasta (IPTS) di negara kita adalah terhad. Di negara kita, Malaysia, terdapat 17

IPTA dan 23 IPTS termasuk 14 IPTS bertaraf universiti, 5 IPTS bertaraf

universiti-kolej universiti serta 4 IPTS bertaraf universiti-kampus cawangan luar

negeri untuk pelajar lepasan SPM, STPM atau pelajar yang mempunyai sijil yang

setarafnya. Memang ianya tidak dapat menanggung bilangan pelajar yang

semakin meningkat dan memberi peluang yang sama kepada setiap pelajar yang

mempunyai kelayakan untuk melanjutkan pelajaran tertier mereka. Ini telah

mewujudkan persaingan yang hebat untuk memasuki institusi pengajian tinggi.

6

Isu pelajar mempunyai keputusan SPM dan STPM yang cemerlang tidak

dapat melanjutkan pelajaran mereka di institusi pengajian tinggi berlaku setiap

tahun seperti yang ternyata dalam akhbar Berita Harian:

“Mengikut data Jabatan Pengurusan Institut Pendidikan Tinggi

(IPT) Kementerian Pengajian Tinggi, sebanyak 105,014

permohonan diterima bagi mengikuti program peringkat ijazah

pada sesi ini dengan 64,877 daripadanya melepasi syarat minimum

atau syarat khas program yang dimohon.

Di peringkat diploma pula, 132,000 lulusan Sijil Pelajaran

Malaysia (SPM) mengemukakan permohonan. Ini bermakna lebih

170,000 lagi pelajar tidak diterima masuk ke IPTA kerana tempat

yang ditawarkan terhad.”

(Berita Harian, 03-07-2005)

Selain itu, perubahan demografi pelajar seperti kursus pendidikan jarak

jauh dan kursus pendidikan separuh masa (part-time) menjadi satu aspek yang

perlu diberi perhatian dalam pelaksanaan e-pembelajaran secara kolaboratif

kerana ia menyumbang kepada peningkatan permintaan dari segi penyampaian

isi pelajaran yang lebih fleksibel, memberi keupayaan kepada pelajar supaya

lebih komitmen dalam pembelajaran serta menerima pelajaran tertier yang lebih

sempurna (Curtis dan Lawson, 1999). Selain itu, sistem e-pembelajaran juga

memberi banyak manfaat kepada pelajar sepenuh masa (full-time) dari segi sifat

pembelajaran yang fleksibel. Kewujudan rangkaian e-pembelajaran juga

menggalakkan pembelajaran kolaboratif di dalam dan juga di luar bilik darjah.

7

1.3 Pernyataan Masalah

Dalam sistem pendidikan Malaysia, guru-guru sekolah mengamalkan

sistem pendidikan yang berorientasikan bilik darjah, di mana bilangan pelajar

dalam satu kelas adalah di antara 30 hingga 40 orang pelajar. Keadaan ini adalah

lebih mudah untuk guru mengendalikan proses pengajaran dan pembelajaran

kerana komunikasi dua hala masih boleh dijalankan dalam bilik darjah yang

bilangan pelajarnya terkawal. Sementara di institusi pengajian tinggi awam atau

swasta, bilik atau dewan kuliah pula boleh memuatkan pelajar sehingga kepada

500 orang bergantung kepada saiz bilik atau dewan yang digunakan. Seorang

pensyarah akan dipertanggungjawabkan untuk mengendalikan kelas tersebut.

Dengan bilangan pelajar yang banyak, pensyarah tidak dapat memberi

perhatian kepada setiap individu dalam kelas atas batasan masa dan ruang.

Dengan adanya sistem e-pembelajaran, pembelajaran boleh melibatkan bilangan

pelajar yang tinggi (Crook dan Webster, 1997; Stainfield, 1997). Selain itu,

komunikasi antara tenaga pengajar dan pelajar tidak akan dibatas oleh kekangan

masa dan ruang. Komunikasi boleh berlaku di luar bilik kuliah dan bila-bila

masa menerusi sistem tersebut.

Universiti Teknologi Malaysia (UTM) telah menggunakan sistem

pembelajaran terbuka secara dalam talian (on-line) yang dikenali MoodleTM di

antara pensyarah dengan pelajar. Sistem MoodleTM mempunyai banyak manfaat

berbanding dengan sistem pengajaran dan pembelajaran traditional yang

berasaskan proses pengajaran dan pembelajaran bersemuka dalam bilik kuliah.

MoodleTM menyediakan fasiliti kepada pensyarah untuk memuat naik bahan

pengajaran seperti nota, contoh soalan dan demonstrasi serta tajuk tugasan

kepada pelajar manakala pelajar boleh menggunakan kemudahan tersebut untuk

menghantar tugasan mereka kepada pensyarah pada mana-mana tempat.

MoodleTM telah menyediakan satu platform yang fleksibel berasaskan

8

pembelajaran kolaboratif melalui kemudahan forum. Kemudahan forum tersebut

menggalakkan pembelajaran kolaboratif dalam sistem e-pembelajaran secara

synchronous dan asynchronous di antara interaksi pelajar-pelajar ataupun

pelajar-pengajar. Walau bagaimanapun, sistem e-pembelajaran UTM merupakan

satu sistem yang membantu melengkapkan pembelajaran traditional.

Tenaga pengajar dan pelajar memainkan peranan yang tertentu dalam

pembelajaran kolaboratif. Slavin (1990) telah menyatakan tulang belakang bagi

pembelajaran kolaboratif ialah kesediaan pelajar untuk melibatkan diri secara

aktif dan konstruktif. Persekitaran pembelajaran kolaboratif merupakan satu

proses yang bukan sahaja membantu penglibatan aktif tetapi juga akan

membantu pelajar meningkatkan keyakinan diri kerana ia berpotensi membentuk

pembelajaran berdikari (independent learning) (Bennet dan Dunne, 1992).

Selain itu, pengajar mempunyai peranan sebagai orang tengah dalam

menentukan kualiti interaksi dan pembelajaran di kalangan pelajar dalam

pembelajaran kolaboratif (Hiltz, 1994; Beaudin, 1999).

Berdasarkan kepada ciri-ciri utama dalam pembelajaran kolaboratif

(Tinzmann et al., 1990) iaitu perkongsian ilmu pengetahuan dan autoriti di antara

pengajar dan pelajar serta peranan pengajar sebagai fasilitator, pengkaji ingin

melihat sejauh manakah pengaplikasian pembelajaran kolaboratif dalam sistem

e-pembelajaran di Fakulti Pendidikan UTM memanfaatkan pensyarah dan juga

pelajar.

1.4 Matlamat Kajian

Matlamat bagi kajian ini ialah untuk mengenalpasti tahap perkongsian

ilmu pengetahuan dan autoriti di antara pengajar dan pelajar dalam sistem e-

pembelajaran bagi mata pelajaran Bahasa Gubahan (SPM 2322) di Fakulti

9

Pendidikan UTM. Selain itu, pengkaji akan melihat aspek peranan pensyarah

sebagai fasilitator dalam mengaplikasikan pembelajaran kolaboratif dalam sistem

e-pembelajaran UTM. Korelasi tahap perkongsian ilmu pengetahuan dengan

tahap perkongsian autoriti, tahap perkongsian autoriti dengan peranan pensyarah

sebagai fasilitator serta tahap perkongsian ilmu pengetahuan dengan peranan

pensyarah sebagai fasilitator juga akan dianalisis dalam kajian ini.

1.5 Objektif Kajian

Kajian yang dijalankan mempunyai beberapa objektif yang tertentu, iaitu:

i. Meninjau tahap perkongsian ilmu pengetahuan di antara pengajar dan

pelajar dalam sistem e-pembelajaran bagi mata pelajaran Bahasa

Gubahan (SPM 2322) di Fakulti Pendidikan UTM.

ii. Meninjau tahap perkongsian autoriti di antara pengajar dan pelajar

dalam sistem e-pembelajaran bagi mata pelajaran Bahasa Gubahan

(SPM 2322) di Fakulti Pendidikan UTM.

iii. Meninjau peranan pensyarah sebagai fasilitator dalam pengaplikasian

pembelajaran kolaboratif dalam sistem e-pembelajaran.

iv. Menganalisis korelasi tahap perkongsian ilmu pengetahuan dengan

tahap perkongsian autoriti, tahap perkongsian autoriti dengan peranan

pensyarah sebagai fasilitator serta tahap perkongsian ilmu

pengetahuan dengan peranan pensyarah sebagai fasilitator.

10

1.6 Persoalan Kajian

Kajian ini dijalankan bagi menjawab beberapa persoalan kajian seperti

berikut:

i. Adakah pengaplikasian pembelajaran kolaboratif dalam sistem e-

pembelajaran melibatkan perkongsian ilmu pengetahuan di antara

pengajar dengan pelajar dalam proses pembelajaran mata pelajaran

Bahasa Gubahan (SPM 2322) di Fakulti Pendidikan UTM?

ii. Adakah pengaplikasian pembelajaran kolaboratif dalam sistem e-

pembelajaran melibatkan perkongsian autoriti di antara pengajar

dengan pelajar dalam proses pembelajaran mata pelajaran Bahasa

Gubahan (SPM 2322) di Fakulti Pendidikan UTM?

iii. Apakah peranan pensyarah sebagai fasilitator dalam pengaplikasian

pembelajaran kolaboratif dalam sistem e-pembelajaran?

iv. Adakah terdapat hubungan yang signifikan antara tahap perkongsian

ilmu pengetahuan dengan tahap perkongsian autoriti, tahap

perkongsian autoriti dengan peranan pensyarah sebagai fasilitator

serta tahap perkongsian ilmu pengetahuan dengan peranan pensyarah

sebagai fasilitator?