sekolah bestari dan pendidikan sains

GE2253 KAEDAH SAINS Bab 9: Sekolah Bestari dan Pendidikan Sains

9 SEKOLAH BESTARI DAN PENDIDIKAN SAINS

9.0 Pengenalan

Bab ini menerangkan lima matlamat utama kurikulum sains bestari yang digubal untuk

mencapai Wawasan 2020. Untuk mencapai matlamat ini disarankan jenis-jenis bahan

pengajaran sains dan tahap teknologi yang terdapat di sekolah. Dalam penyediaan

perisian pendidikan sains diutarakan juga beberapa pendekatan dan reka bentuk yang

sesuai dengan spesifikasi kurikulum dan pemetaan kurikulum sains. Akhir sekali bab ini

membincangkan sistem penilaian , penyediaan serta pengurusan rancangan mengajar

kurikulum sains bestari.

9.1 Objektif Bab

Bab ini bertujuan:

1. Memberi penerangan tentang matlamat kerajaan menwujudkan sekolah bestari dan

melaksanakan kurikulum sains bestari.

2. Mengenal pasti jenis-jenis dan tahap teknologi dalam pelaksanaan pembelajaran dan

pengajaran sains bestari.

3. Menerangkan perbezaan antara pedagogi dan pedagogi konvensional.

4. Memberi pengetahuan tentang organisasi kandungan dan kurikulum sains.

5. Menerangkan proses pelaksanaan pengujian dan penilaian pelajar mengikut sistem

Sekolah Bestari.

Bab 9: Sekolah Bestari dan Pendidikan Sains

9.2 Sekolah Bestari dan Wawasan 2020

Malaysia sedang menuju ke arah membentuk masyarakat maju berteknologi

maklumat, matang dan kaya ilmu pengetahuan menjelang tahun 2020. Dalam Wawasan

2020 kerajaan menyarankan pembinaan persekitaran yang menggalakkan bagi penyertaan

yang inovatif dalam projek Koridor Raya Multimedia (KRM) (Multimedia Super

Corridor, MSC). Terdapat tujuh aplikasi ‘flagship’ di bawah KRM, dan salah satu

‘flagship’ ialah Sekolah Bestari. Objektif Sekolah Bestari ialah merevolusikan

pendidikan menggunakan teknologi maklumat untuk meningkatkan pencapaian individu

pelajar dan ketrampilan diri menghadapi alaf baru. Suatu persekitaran teknologi

maklumat yang kondusif perlu diwujudkan untuk mencapai proses pembelajaran dan

pengajaran berkesan. Teknologi dapat membantu mengubah peranan guru dan pelajar

secara positif dengan bekerja secara koperatif supaya pelajar dapat mengawal dan

bertanggungjawab terhadap pembelajaran yang mereka pilih (Walker and Rockman

1997).

Pada peringkat percubaan, kurikulum sains bestari dilaksanakan di 90 buah sekolah

di seluruh Malaysia. Melalui kurikulum sains bestari guru dapat menyediakan peluang

pembelajaran dan pengajaran untuk pelajar yang berbeza pencapaian, keperluan dan

kebolehan dalam kelas yang besar bilangannya. Kurikulum sains bestari digubal

berpandukan PEMETAAN KURIKULUM yang disarankan oleh Kementerian

Pendidikan pada tahun 1997. Pendekatan ini bersifat persekitaran pembelajaran

berpusatkan guru dan berpusatkan pelajar yang terdiri daripada pelbagai peringkat

pencapaian dan kebolehan. Matlamat ini dicapai melalui perancangan perisian komputer

yang rapi dan model pembelajaran berstrategi untuk kumpulan pelajar yang heterogenus

(Means Olsen 1995). Aktiviti dan penilaian diolah untuk memenuhi keperluan tiga

kumpulan pelajar yang berbeza iaitu kumpulan lemah (P1), sederhana (P2), dan

cemerlang (P3). Motivasi dan tumpuan pelajar mempelajari sains lebih tinggi apabila

belajar menggunakan teknologi kerana kepelbagaian pilihan pendekatan pembelajaran

disarankan kepada mereka (Mehlinger 1996).

160


9.3 Matlamat Kurikulum Sains Bestari

Kurikulum sains bestari digubal untuk mencapai lima matlamat utama yang

disarankan oleh Kementerian Pendidikan (1997). Dalam merangka kurikulum ini, faktor

kemanusian sebagai pengguna dan mesin komputer sebagai alat untuk mencapai ilmu

pengetahuan diharmonikan dengan sebaik mungkin untuk memenuhi matlamat berikut:

i. Membentuk Individu yang Seimbang dari Segi Jasmani, Emosi, Rohani dan Intelek

Matlamat ini boleh tercapai melalui kurikulum sains berbentuk

bersepadu secara menegak dan mendatar serta multidisiplin dan

interdisiplin. Dengan bantuan teknologi maklumat dirangka satu

proses pengajaran dan pembelajaran sains berasaskan teknologi

multimedia yang bersifat interaktif.

ii. Menyediakan Peluang untuk Meningkatkan Kekuatan dan Kebolehan Individu

Kemampuan seorang guru untuk mengikuti perkembangan, pencapaian, kebolehan dan

perbezaan setiap individu pelajar di dalam kelas yang besar adalah terbatas. Matlamat ini

dapat dicapai melalui penggunaan teknologi maklumat dengan mengambil kira faktor

perbezaan individu yang berbeza-beza kekuatan, kebolehan dan gaya menguasai sesuatu

unit pembelajaran.

iii. Mewujudkan Masyarakat Berfikir dan Celik Teknologi

Matlamat ini boleh dicapai melalui penglibatan semua lapisan masyarakat. Menghadiri

kelas komputer bukan lagi aktiviti tambahan atau minat semata-mata, tetapi menjadi satu

keperluan. Ini disebabkan pelajar, guru, ibu bapa, dan pentadbir pendidikan perlu celik-

teknologi untuk mengambil bahagian dalam aktiviti pembelajaran dan pengajaran anak-

anak di sekolah, berkomunikasi antara satu sama lain melalui Intenet dan mendapat

maklumat tentang aktiviti sekolah.

iv. Pendemokrasian Pendidikan

161


Dalam sistem pendidikan sekarang, pendidikan sekolah rendah dan menengah bermula

pada umur 7 tahun hingga 17-18 tahun dan seterusnya ke peringkat pendidikan tinggi

mengikut kelayakan pelajar. Dalam sistem Sekolah Bestari pendemokrasian pendidikan

mengambil kira perbezaan individu, gaya dan tahap pencapaian.

v. Menambahkan Penyertaan Masyarakat dalam Pendidikan

Penglibatan Persatuan Ibu Bapa dan badan-badan korporat dalam bidang pendidikan

tidak sekadar memberi derma bagi tujuan sukan dan persatuan-persatuan sekolah,

membekal buku dan alat bantu mengajar, tetapi juga mengambil bahagian dalam

pembaharuan pendidikan. Reka bentuk perisian era Sekolah Bestari memerlukan

penglibatan guru, ibu bapa , masyarakat dan kumpulan pendidik dalam menguasai

kemahiran teknologi maklumat.

9.4 Jenis-jenis Bahan Pengajaran Sains dan Tahap Teknologi

Bahagian ini akan membincangkan gabungan jenis-jenis bahan pengajaran

konvensional dan elektronik serta tahap teknologi yang diperlukan untuk pengajaran dan

pembelajaran sains. Bahan pengajaran konvensional ialah bahan bercetak seperti buku

teks, buku kerja, buku cerita, majalah, surat khabar, poster dan gambar, kad permainan,

bahan audio-visual seperti OHP, TV, kaset, radio, video, dan realia seperti organ

binatang, pokok, serangga, tanah dan lain-lain. Bahan elektronik pula ialah perisian

komputer, perisian simulasi, dan Internet Sites, yang diperolehi melalui browser dan

network.

Bagi Sekolah Bestari terdapat dua tahap teknologi, iaitu sekolah tahap A dan

sekolah tahap B. Sekolah tahap A mempunyai kemudahan seperti VCR yang dipusatkan

lengkap dengan peralatan siaran, OHP dan skrin, radio kaset, projektor LCD dan skrin,

papan putih magnetik, sistem pembesar suara, komputer untuk pentadbiran dengan sistem

pengurusan dan Internet, komputer dalam kelas dengan Internet, komputer dalam pusat

sumber dengan Internet, komputer guru dengan Internet, komputer makmal sains dengan

Internet, video konferensing dan bilik server. Sekolah tahap B pula mempunyai semua

162


kemudahan pada tahap A kecuali kemudahan VCR yang dipusatkan lengkap dengan

peralatan siaran dan sidang video.

Penyedian bahan pembelajaran dan pengajaran sains adalah untuk sekolah rendah

tahap 4 hingga 6 dan sekolah menengah bawah dan atas, iaitu tingkatan 1 hingga 5.

Jadual 9.1 meringkaskan tahap penggunaan teknologi di Sekolah Menengah Bestari.

Jadual 9.1 Penggunaan Teknologi di Sekolah Menengah Bestari

OHP dan skrin (1 setiap kelas)Bahan bantu mengajar utama untuk menggalakkan perbincangan dan menerangkan proses dan konsep sains.

Projektor LCD dan skrin (2 setiap sekolah)

Kumpulan besar mendapat faedah dan penyertaan dalam simulasi sains.

Komputer di pejabat dengan sistem pengurusan dan Internet (5 setiap sekolah)

Talian hubungan antara kelas, sekolah dan pihak berkuasa pendidikan untuk memantau program pembelajaran dan pengajaran serta perkembangan pelajar.

Komputer-Internet dalam kelas (7 setiap kelas)

Setiap kelas sains terdapat kumpulan pelajar bekerja secara individu, pasangan dan kumpulan kecil. Penilaian berterusan juga mengguna komputer.

Komputer guru-Internet ( 30 setiap sekolah)

Sepanjang program komputer adalah penting untuk pengurusan kelas termasuk perancangan, pengujian dan pengukuran.

Makmal Komputer-Internet (2 makmal dengan 35 komputer setiap makmal)

Penggunaan perisian komputer untuk pelajar pelbagai aras pencapaian.

Pusat Pembangunan Multimedia-Internet (8 komputer dan asessori)

Guru menggunakan kemudahan untuk mereka cipta grafik sesuai dengan kehendak tempatan. Pelajar menghasilkan bahan pembelajaran.

Video KonferenPerbincangan antara pelajar dengan pakar sains . Sokongan berterusan dalam kurikulum sains dan personel.

9.5 Keperluan untuk Pengajaran dan Pembelajaran Sains Bestari

163


Pengajaran dan pembelajaran sains bestari adalah mengikut perkembangan kognitif

yang disarankan oleh ramai penulis. Mayer (1992), menyatakan bahawa pembelajaran

bestari merupakan pengawalan otak di mana semua maklumat diproses dan disimpan,

kemudian digunakan semula untuk menyelesai masalah. Menurut Woolfolk (1995),

pembelajaran secara penguasaan (mastery learning) melibatkan tiga pendekatan, iaitu

pembelajaran secara INTERAKTIF, BERSEPADU dan TERBIMBING (Guided,

interactive and integrated approach).

Perisian pendidikan sains perlu memenuhi enam kriteria penting, iaitu:

1. Sensitif : Sensitif terhadap perbezaan proses pembelajaran pelajar dan memenuhi

kehendak pelajar yang berbeza.

2. Diagnostik : Perisian mampu menentukan sama ada pelajar telah menguasai

sesuatu kemahiran atau belum. Beberapa siri ujian diagnostik untuk menguji tahap

penguasaan dan kemahiran pelajar disediakan.

3. Pakar : Berupaya memilih pendekatan yang betul, sesuai dan tepat dengan gaya

pembelajaran pelajar yang berbeza-beza tanpa merencat perkembangan proses

pembelajaran.

4. Anjal : Berupaya mengubahsuai keadaan pembelajaran , dan aktiviti pembelajaran

yang berbeza-beza.

5. Interaktif : Sentiasa berinteraksi dan berkomunikasi secara berterusan mengikut

kehendak dan kemampuan pelajar menjalankan aktiviti dan menjawab soalan .

6. Bersepadu : Menggabung jalin semua pendekatan seperti belajar secara individu dan

koperatif sambil menanam nilai murni.

9.6 Reka Bentuk Pengajaran dan Pembelajaran Sains Bestari

Konsep dalam pembelajaran bestari memerlukan interaksi pelajar dengan komputer.

Faktor psikologi perlu diberi perhatian dalam merangka perisian pendidikan sains

Sekolah Bestari. Pembelajaran bestari melibatkan pelajar berinteraksi dengan

persekitaran melalui penggunaan multimedia untuk menyelesaikan masalah, berfikir,

mencipta, menjalankan aktiviti dan berkreatif.

164


Aspek-aspek yang perlu ada dalam perisian pendidikan sains ialah:

1. Peneguhan (Reinforcement)

Peneguhan merupakan ganjaran positif dalam proses pembelajaran untuk

menggalakkan pelajar bergerak ke aktiviti berikutnya.

2. Bentuk Rekod (Record form)

Kemajuan pelajar direkod dalam bentuk tingkah laku.

3. Latihan yang Positif (Positive Practice)

Respon yang betul sepanjang aktiviti pembelajaran dapat menguji kefahaman.

4. Unsur Tumpuan (Attention)

Unsur kritis, inovatif, jelas, penting dan menarik.

5. Daya Menyimpan maklumat (Retention)

Daya menyimpan, mengingat fakta-fakta penting dan dapat dipersembahkan dalam

pelbagai cara.

6. Hasil (Product)

Mengolah fakta dan menggunakannya untuk menghasilkan sesuatu produk.

7. Motivasi

Ciri memberi motivasi yang tinggi untuk menggalakkan pelajar menguasai

pembelajaran secara berterusan.

8. Pengurusan Diri

Pelajar dapat mengukur, menguji tahap perkembangan ,pencapaian dan kebolehan

sendiri dan memberi peneguhan kepada diri sendiri.

9. Bebas (Independent)

Pelajar bebas belajar mengikut gaya dan kadar sendiri, di samping guru sebagai

fasilitator.

9.7 Pedagogi Bestari Berbanding Pedagogi Konvensional

165


Terdapat perbezaan yang ketara antara kaedah pengajaran bestari dengan kaedah

pengajaran konvensional (Jadual 9.2).

Jadual 9.2 Perbandingan antara pedagogi bestari dengan pedagogi konvensional

Konteks Kaedah Pedagogi Konvensional

Kaedah Pedagogi Bestari

Pelajar

pembelajaran ditentukan oleh guru

tugasan mudah

kemampuan individu dalam pembelajaran

menentukan sendiri bila, di mana dan bagaimana untuk belajar

berperanan aktif dalam pembelajaran berupaya belajar bersendirian dan

kumpulan tugasan lebih mencabar di mana

memerlukan pemikiran inkuisitif dan provokatif

berusaha untuk mengambil bahagian dan interaktif

Guru perancangan rutin ransangan terbatas

kepada teks persekitaran terkawal

perancangan anjal dan kreatif ransangan beraneka persekitaran terbuka kepada inkuiri guru sebagai fasilitator

Pendekatan

berpusatkan guru berpusatkan kandungan

pelajaran berpusatkan pengajaran berpusatkan hasil strategi terbatas

berpusatkan pelajar berpusatkan kemahiran berfikir berpusatkan pembelajaran berpusatkan proses berbagai strategi

Kelas susunan berstruktur

terbatas dalam kelas

susunan berubah-ubah bergantung kepada aktiviti dan tugasan

kelas tanpa sempadan

Kurikulum berasaskan objektif tumpuan kepada

pengetahuan

berasaskan proses tumpuan kepada pengetahuan,

kemahiran, koperatif dan nilai murni multidisiplin dan tematik kesepaduan ilmu secara menegak dan

mendatar Sumber( OHP, Video, Radio,

Perakam,Komputer,

TV dll)

dipusatkan sukar diperolehi digunakan sebagai

parameter pengajaran teknologi untuk

penerangan dan pemberitahuan

tidak dipusatkan senang diperolehi guna sebagai parameter untuk

pengajaran dan pembelajaran teknologi untuk penerangan ,

menggalakkan dan merangsangkan pembelajaran

rujukan norma rujukan kriteria

166


Pengujian kertas dan pensil masa dan tempat

ditetapkan

‘on-line’ atas permintaan

9.7 Spesifikasi Kurikulum untuk Sekolah Bestari

Pusat Perkembangan Kurikulum, Kementerian Pendidikan Malaysia telah

menyediakan maklumat yang terperinci tentang kurikulum sains Sekolah Bestari sekolah

rendah dan menengah, iaitu Spesifikasi Kurikulum untuk Sekolah Bestari : Sains KBSR

(Julai 1997) dan Spesifikasi Kurikulum untuk Sekolah Bestari : Sains KBSM (Julai 1997)

Spesifikasi ini menyerupai Huraian Sukatan Pelajaran sains KBSM.

Spesifikasi kurikulum tersebut mengandungi pemerihalan tentang matlamat dan

objektif pendidikan sains (KBSM), kemahiran berfikir, kemahiran saintifik, sikap

saintifik dan nilai murni, organisasi kandungan dan skop pengajaran dan pembelajaran

sains tahun 4 hingga tahun enam (sekolah rendah) dan tingkatan satu hingga tingkatan

lima (sekolah menengah).

9.8.1 Organisasi Kandungan Mata Pelajaran Sains Sekolah Bestari

Sukatan mata pelajaran sains (sekolah rendah dan menengah) Sekolah Bestari

sebahagian besarnya terdiri daripada sukatan pelajaran KBSR dan KBSM. Sains sebagai

bidang pengetahuan dibahagikan kepada tiga disiplin, iaitu kimia, fizik dan biologi.

Dalam keseluruhan kurikulum sains yang disediakan untuk sekolah rendah dan

menengah, beberapa tema atau topik telah disusun mengikut setiap disiplin. Jadual 9.3

menunjukkan tema-tema sains bagi sekolah menengah.

Jadual 9.3 Tema Sains mengikut disiplin bagi sekolah menengah

Biologi Fizik Kimia

B1 Manusia dan Kepelbagaian Hidupan

B2 Manusia dan Penyenggaraan Hidupan

F1 MekanikF2 TenagaF3 Elektromagnet dan

ElektronikF4 Teknologi dan

K1 Sumber-sumber Bumi dan Pengurusannya

K2 Kajian tentang Jirim

167


B3 Manusia Kesinambungan Hidup

B4 Manusia dan Pengurusan Alam Sekitar

Penerokaan Angkasa Lepas

K3 Interaksi antara Bahan

K4 Penggunaan dan Pengurusan Bahan Sintetik

Setiap tema dalam disiplin seterusnya dibahagikan kepada beberapa bidang

pembelajaran. Pembahagian ini ditunjukkan dalam Jadual 9.4 bagi sekolah menengah.

Jadual 9.4 Bidang pembelajaran mengikut displin

BIOLOGI FIZIK KIMIAB1 Manusia dan Kepelbagaian Hidupan

B1.1 Kepelbagaian Hidupan dan PengelasannyaB1.2 Ciri-ciri Umum HidupanB1.3 Mikroorganisma dan Kesannya kepada Kehidupan

B2 Manusia dan Penyenggaraan Hidup

B2.1 Sel sebagai Unit Asas HidupanB2.2 Organ-organ DeriaB2.3 KordinasiB2.4 Sokongan dan PergerakanB2.5 NutrisiB2.6 Pengeluaran dan Teknologi MakananB2.7 RespirasiB2.8 Peredaran Daran dan PengangkutanB2.9 Pengawalan Persekitaran Dalam

B3 Manusia dan Kesinambungan Hidup

B3.1 PembiakanB3.2 PertumbuhanB3.3 Variasi dan Keturunan

B4 Manusia dan Pengurusan Alam

K1 Sumber Bumi dan Pengurusannya

K1.1 Bahan Semula Jadi dan BuatanK1.2 Sumber Asas BumiK1.3 Udara di Sekeliling KitaK1.4 Pengurusan Sumber AirK1.5 Mineral yang di Lombong

K2 Kajian tentang Jirim

K2.1 JirimK2.2 Jadual Berkala dan Struktur AtomK2.3 Ikatan KimiaK2.4 Sebatian KarbonK2.5 Unsur dan Sebatian

K3 Interaksi antara Bahan

K3.1 Asid, Bes dan GaramK3.2 ElektronikimiaK3.3 Pengoksidan dan PenurunanK3.4 Tenaga dan Perubahan KimiaK3.5 Kadar Tindakan Balas

K4 Penggunaan dan Pengurusan Bahan Sintetik

K4.1 Bahan SintetikK4.2 Bahan Kimia untuk Pertanian

F1 Mekanik

F1.1 KuantitiFizikF1.2 Sifat JirimF1.3 KinematikF1.4 Dinamik

F2 Tenaga

F2.1 Bentuk TenagaF2.2 CahayaF2.3 HabaF2.4 Tenaga MekanikF2.5 GelombangF2.6 Tenaga Atom dan Nuklear

F3 Keelektromagnetan dan Elektronik

F3.1 KemagnetanF3.2 KeelektrikanF3.3 KeelektromagnetanF3.4 Elektronik

F4 Teknologi dan Angkasa Lepas

F4.1 Bumi, Bulan dan MatahariF4.2 Fungsi dan Perkembangan TeknologiF4.3 Mesin RingkasF4.4 AstronomiF4.5 Sains Angkasa LepasF4.6 Mesin Instrumen, Peranti dan Alat

168


Sekitara

B4.1 Pemuliharaan dan Pemeliharaan Alam SekitarB4.2 Saling Bersandaran dan Interaksi antara Hidupan dan Alam SekitarB4.3 Pengurusan Alam SekitarB4.4 Keseimbangan Alam Semula Jadi

K4.3 Bahan Kimia untuk PenggunaK4.4 Kesan Bahan Sintetik ke atas Alam Sekitar

Bidang-bidang pembelajaran diagihkan kepada tahun pengajian (darjah atau

tingkatan) dan merupakan skop pembelajaran yang perlu dihabiskan dalam tahun

pengajian berkenaan. Agihan bidang-bidang pembelajaran untuk sekolah menengah

(tingkatan 1-5), pembelajaran ditunjukkan dalam Jadual 9.5.

Jadual 9.5 Agihan bidang pembelajaran sains sekolah menengah

Tingkatan Bidang Pembelajaran Biologi

Bidang Pembelajaran

Kimia

Bidang Pembelajaran Fizik

1

B1.1 Kepelbagaian

Hidupan dan

Pengelasan

B2.2 Organ-organ DeriaB2.5 Nutrisi

K1.2 Sumber Asas BumiK1.3 Udara di Sekeliling Kita

F1.1 Kuantiti FizikF2.1 Bentuk TenagaF4.2 Fungsi dan Perkembangan TeknologiF4.3 Mesin Ringkas

2

B2.7 RespirasiB4.1 Pemuliharaan dan Alam SekitarB4.2 Saling

Bersandaran dan Interaksi antara Hidupan dan Alam Sekitar

K1.4 Pengurusan Sumber AirK2.1 Jirim

F1.2 Sifat JirimF3.2 KeelektrikanF4.4 Astronomi

3

B3.1 PembiakanB3.2 PertumbuhanB4.4 Keseimbangan Alam Semula Jadi

K1.5 Mineral yang di Lombong

F1.1 Kuantiti FizikF1.3 KinematikF1.4 DinamikF2.4 Tenaga Mekanik

4

B1.3 Mikroorganisma dan Kesannya kepada Hidupan

B2.5 Nutrisi

K2.2 Jadual Berkala dan Struktur AtomK2.4 Sebatian Karbon

F1.2 Sifat JirimF1.4 DinamikF2.2 CahayaF2.3 Haba

169


F2.6 Tenaga Atom dan Nuklear

5

B2.6 Pengeluaran dan Teknologi Makanan

B3.2 PertumbuhanB3.3 Variasi dan KeturunanB4.3 Pengurusan Alam Sekitar

K3.1 Asid Bes dan GaramK4.1 Bahan Sintetik dalam PerindustrianK4.2 Bahan Kimia untuk PertanianK4.3 Bahan Kimia untuk PenggunaK4.4 Kesan Bahan

Sintetik ke atas Alam Sekitar

F2.5 GelombangF3.2 KeelektrikanF3.4 ElektronikF4.6 Mesin, Instrumen dan Alat

Organisasi kandungan sains sekolah rendah juga dilakukan dengan cara yang sama,

iaitu berdasarkan tema-tema mengikut disiplin, bidang pembelajarn serta agihan bidang

pembelajaran kepada tiga tahun pengajian (darjah 4, 5 dan 6). Jadual 9.6 menunjukkan

agihan bidang pembelajaran sains sekolah rendah.

Jadual 9.6 Agihan bidang pembelajaran sains sekolah rendah

Tahun Bidang Pembelajaran I(Fizik)

Bidang Pembelajaran II(Biologi)

Bidang Pembelajaran III(Kimia)

4

F 1.1 Kuantiti Fizik

F 2.2 Cahaya

F 3.3 Kemagnetan

B1.1 Kepelbagaian hidupan dan pengelasannya

B 1.2 Ciri-ciri umum hidupan

K 1.1 Bahan semula jadi dan buatan

5

F 2.1 Bentuk Tenaga

F 2.3 Haba

F 4.1 Bumi, Bulan dan Matahari

B 4.2 Saling bersandaran dan interaksi di antara benda hidup dan alam sekitar.

K 1.4 Pengurusan sumber air

K 3.1 Asid, bes dan garam

6

F 1.1 Kuantiti Fizik

F 3.2 Keelektrikan

F 4.1 Bumi, Bulan dan Matahari

B 2.6 Pengeluaran dan teknologi makanan

B 4.1 Pemuliharaan dan pemeliharaan

K 1.4 Pengurusan sumber air

K 2.5 Unsur dan sebatian

9.8.2 Skop Serta Aktiviti Pengajaran Dan Pembelajaran

170


Spesifikasi kurikulum juga memperihalkan tentang skop serta aktiviti pengajaran

dan pembelajaran setiap darjah dan tingkatan. Objektif pengajaran yang terperinci

dinyatakan untuk setiap tahun pengajian.

Setiap bidang pembelajaran mengandungi satu atau lebih objektif umum yang

seterusnya dikembangkan kepada hasil pembelajaran yang dihasratkan. Hasil

pembelajaran yang dihasratkan adalah dalam bentuk objektif kelakua. Hasil pembelajaran

yang dihasratkan mengandungi unsur pengetahuan, kemahiran skop saintifik dan nilai-

nilai murni.

Setiap hasil pembelajaran yang dihasratkan ditulis berdasarkan aras, iaitu A1, A2

dan A3. L1 adalah aras yang paling asas dan boleh dikuasai oleh semua murid termasuk

yang lemah. L2 adalah aras sederhana yang perlu dikuasai oleh kebanyakan murid. L3

lebih mencabar dan dibina untuk murid pintar. Semua maklumat ini dipersembahkan

dalam bentuk jadual yang terdiri daripada tiga lajur, iaitu Bidang Pembelajaran, Hasil

Pembelajaran Yang Dihasratkan dan Pengalaman Pembelajaran Yang Dirancangkan.

Sebagai contoh, Jadual 9.7 menunjukan petikan daripada Spesifikasi Kurikulum tentang

Nutrisi, iaitu satu bidang pembelajaran tingkatan 1.

Jadual 9.7 Contoh huraian tentang pengajaran dan pembelajaran Nutrisi

Bidang Pembelajaran

Hasil Pembelajaran Yang Dihasratkan Pengalaman Pembelajaran Yang Dirancangkan

7B2.5Nutrisi

1. Mengetahui kelas-kelas makanan.A1 : Menyatakan kelas-kelas makanan

iaitu karbohidrat, protein, lemak, vitamin, garam mineral, pelawas dan air.

A2 : Mengenal pasti ujian makanan spesifik bagi kanji, gula penurun, gula bukan penurun, protein, lemak dan vitamin C.

A3 : Mengkaji kehadiran protein, karbohidrat dan lemak dalam pelbagai jenis makanan.

2. Menyedari kepentingan gizi

Mengadakan “Cyberchat” dengan pakar gizi, pakar pemakanan dan personel yang relevan.

Menjalankan ujian makanan untuk kelas makanan tertentu.

171


seimbang dan keperluan kalori.

A1 : Menyatakan makna gizi seimbang berdasarkan kandungan dan perkadarannya.

A2 : Mengumpul dan menjadualkan maklumat tentang nilai kalori karbohidrat, protein dan lemak.

Menulis laporan tentang kesan kekurangan nutrien ke atas kesihatan.

Menerangkan keperluan kalori seseorang individu berdasarkan seks, saiz badan, umur dan aktiviti fizikal.

A3 : Menyiasat dan melaporkan tentang nilai dalam sampel makanan tertentu.

Mengumpul maklumat dan menulis laporan ringkas tentang masalah kesihatan yang berkaitan dengan nutrisi seperti kegendutan, anoreksia nervosa, malnutrisi dan kekurangan nutrisi.

Menyelidik dan menuliskan laporan tentang bagaimana gizi makanan yang kaya engan kolesterol, garam atau gula boleh mempengaruhi kesihatan seseorang dan menyebabkan penyakit tertentu. Aspek-aspek seperti simtom-simtom penyakit dan cara-cara mengawal dan mengatasinya perlu disetakan dalam laporan tersebut.

Mengendalikan eksperimen untuk menguji kehadiran protein, karbohidrat dan lemak dalam pelbagai jenis makanan.

Menubuhkan kumpulan dan mengambil bahagian dalam “newsgroup” yang berkaitan dengan nutrisi dan kesihatan.

Melawat “Internet” dan “Intranet”.

(Sumber: Spesifikasi Kurikulum untuk Sekolah Bestari : Sains KBSM, Pusat Perkembangan Kurikulum 1997, hal. 6-7)

9.9 Penilaian Dalam Kurikulum Sains Bestari

Sistem penilaian sains bestari melibatkan empat aspek penting iaitu, kurikulum,

pedagogi, bahan pengajaran dan pembelajaran serta penilaian itu sendiri. Ciri-ciri utama

yang perlu terdapat dalam setiap penilaian ditunjukkan dalam Jadual 9.8.

172


Jadual 9.8 Ciri-ciri utam penilaian sains bestari

KurikulumPedagogiPenilaian CIRI-CIRI

1.Holistik2.Berasaskan Elemen3.Rujukan Kritiria4.Berpusat pelajar5.On-line6.Penilaian berbagai

bentuk7. Pendekatan pelbagai

bentuk dan instrumen8. Berterusan

FAEDAH1. Membantu mencapai

Falsafah Pendidikan Negara

2. Memastikan Kualiti Penilaian

3. Fleksibel dan Mesra-pelajar

4. Mengambarkan pencapaian pelajar yang sebenar, kesediaan pelajar, perkembangan pelajar, aptitud pelajar, gaya pembelajaran dan kebolehan pelajar.

Bahan Pengajaran dan Pembelajaran

Rajah 9.1 Pendekatan penilaian dalam perisian sains

Penilaian sains perlu mengukur Kesediaan, Perkembangan, Pencapaian dan

Aptitud pelajar (Rajah 9.1). Sebelum memulakan sesuatu topik, tahap kesediaan pelajar

173

Aptitud Kemajuan

Pencapaian Kesediaan

RUJUKANKRITERIA

HOLISTIK


dinilai. Tujuannya adalah untuk mengenal pasti tahap kefahaman pelajar tentang konsep

baru yang akan dipelajari. Penilaian perkembangan bertujuan memantau secara

berterusan pelajar yang telah mencapai objektif pengajaran Kekuatan dan kelemahan

pelajar dikenal pasti dan direkodkan. Penilaian pencapaian penting untuk menentukan

sama ada pelajar layak mengikuti bidang pembelajaran yang berikutnya. Penilaian

aptitud setiap pelajar bertujuan mengenal pasti gaya pembelajaran serta tahap kecerdasan

pelajar.

Sebagai contoh, untuk tajuk tingkatan 4, dalam bidang pembelajaran

Mikroorganisma Dan Kesannya Ke Atas Hidupan, terdapat beberapa kemahiran yang

perlu dikuasai oleh pelajar. Kemahiran-kemahiran ini dinilai mengikut tiga peringkat

pelajar, dari A1 yang mudah kepada A2 yang sederhana sukar kepada A3 yang sukar.

Jadi pelajar tahap A1 sepatutnya dapat mengklasifikasikan jenis-jenis mikroorganisma,

pelajar tahap A2 dapat membezakan mikroorganisma yang memberi faedah dengan

yang memudaratkan manakala pelajar di tahap A3 seharusnya dapat melaporkan kesan

mikroorganisma ke atas hidupan.

9.10 Penyediaan dan Pengurusan Rancangan Mengajar Sains Bestari

Terdapat tiga jenis penyediaan rancangan mengajar, iaitu:

Rancangan mengajar untuk pelajar peringkat asas (A1)

Rancangan mengajar untuk pelajar peringkat pertengahan (A2)

Rancangan mengajar untuk pelajar peringkat tinggi (A3)

Format rancangan mengajar sains melalui sistem pengurusan ‘server’ adalah seperti

berikut:

FORMAT RANCANGAN MENGAJAR UNTUK PERISIAN SAINS

Tarikh:

Masa:

Tingkatan : 1

174


Unit: 1

Topik: Kepelbagaian hidupan dan pengelasannya

Kemahiran:

Manipulatif

Berfikir : Membuat inferens

Tujuan:

Peringkat pelajar : Asas

Objektif:

Aktiviti : 1.

2

3

Tugasan:

Bahan pengajaran:

Peringkat pelajar : Pertengahan

Objektif:

Aktiviti : 1

2

3

Tugasan :

Bahan pengajaran:

Tahap pelajar : Tinggi

Objektif :

Aktiviti : 1

2

3

Tugasan:

Bahan pengajaran:

Bab atau bahagian rancangan mengajar dipusatkan pada menu utama. Guru

menggunakan bab ini dengan menyesuaikan rancangan mengajar mengikut tahap pelajar

serta memantau perkembangan pelajar berkenaan.

175


Konsep bab rancangan mengajar ini dapat disambungkan ke pangkalan data untuk

memantau perkembangan pelajar sehingga proses penilaian di akhir setiap unit

pembelajaran.

Interaksi pelajar dengan perisian pendidikan sains melibatkan beberapa langkah.

Mula-mula pelajar memasukkan maklumat diri dan guru memilih bab rancangan

mengajar yang tertera di menu utama untuk pelajar berkenaan. Setelah tajuk dipilih,

pelajar mempelajari mengikut bab yang telah disediakan dalam perisian. Aktiviti dan

tugasan dapat dijalankan pada akhir setiap unit dan pelajar menduduki ujian penilaian dan

keputusannya di rekodkan. Akhir sekali, keputusan ujian dipamerkan untuk makluman

pelajar. Pelajar kembali ke menu utama.

9.11 Rumusan

Bab ini telah membincangkan konsep sekolah bestari dan implikasinya terhadap

pendidikan sains di Malaysia. Pendidikan bestari membawa perubahan kepada semua

aspek pendidikan sains, iaitu kurikulum, pendekatan pengajaran dan pengajaran serta

penilaian. Walaupun tumpuannya adalah kepada penggunaan teknologi maklumat dan

multimedia, namun pendekatan konvensional tetap juga memainkan peranan yang

penting. Oleh sebab pendidikan bestari merupakan satu reformasi pendidikan yang

melibatkan penggunaan teknologi komputer dan teknologi maklumat secara

komprehensif, setiap guru sains perlulah mempunyai pengetahuan dan kemahiran yang

mantap dalam kedua-dua aspek berkenaan.

LATIHAN

1. Nyatakan lima matlamat penubuhan dan pelaksanaan Sekolah Bestari.

2. Nyatakan perbezaan di antara pedagogi bestari dengan konvensional.

3. Apakah ciri-ciri dan faedah penilaian dalam sistem penilaian bestari?

176


4. Lima kriteria utama telah disarankan dalam bab ini untuk menwujudkan perisian

pendidikan sains. Bincangkan kriteria-kriteria ini dalam membina reka bentuk

pengajaran dan pembelajaran sains bestari.

RUJUKAN

Colin, P.R. & Malcom, J.N. 1997. Accelerated learning into the 21st . century: the six-steps plan to unlock your master-mind. New York: Mac Millan Publishing Co.

Eleanot, R.L. & Barbara, L.G. 1995. Constructivism: its foundations and applications. Educational Technology. Volume 14. (Selected Bibliography).

Kementerian Pendidikan Malaysia. 1997. Spesifikasi Kurikulum untuk Sekolah Bestari: Sains KBSR. Kuala Lumpur: Pusat Perkembangan Kurikulum.

Kementerian Pendidikan Malaysia. 1997 Spesifikasi Kurikulum untuk Sekolah Bestari: Sains KBSM. Kuala Lumpur: Pusat Perkembangan Kurikulum.

Mayer, R. A. 1992. Hypermedia learning environments : instructional design and integration. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall

Means, D.S. & Olsen, C.B. 1995. Technologies and development of intellectual skill. Boston : Allyn and Bacon

Mehlinger, A.D. 1996. Technology versus traditional classroom . London : Kogan Page

Myron, H.D. 1994. Applying educational psychology in the classroom. New York: Mac Millan Publishing Co.

Pogrow, A.J. 1996. Cognition and technology development. Vanderbilt University, New Jersey: Prentice-Hall.

Walker, D.A & Rockman, F.S. 1997. Technology and heterogeneous students. New York: Mac Millan Publishing Co.

Woolfolk, D.A.1995. Design of cognitive development and learning instruction for multimedia . New York: Mac Millan Publishing Co.

.

177

sekolah bestari dan pendidikan sains

Documents