Risalah Penuntut Ilmu

Dr. Abdullaah Jalil

1

2

1 kali

1

1 kali

2

1 kali

3

3

3 kali

4

3 kali 5

3 kali 6

3 kali 7

3 kali 8

3 kali 9

3 kali

10

3 kali

11

3 kali 12

3 kali 13

3 kali 14

7 kali 15

4

3 kali 16

3 kali 17

3 kali

18

3 kali 19

4 kali 20

50 kali 21

1 kali

22

3 kali

23

5

1 kali

24

1 kali

25

1 kali

26

1 kali

27

6

1 kali

28

1 kali

29

1 kali Kemudian, dilanjutkan dengan doa:

30

7

3 kali 31

3 kali

32

3 kali 33

1 kali 34

[Sumber: Bekal Akhirat: al-Shaykh Ahmad Fahmi Zamzam al-

Banjari al-Nadwi al-Maliki & Wasīlat al-ʿIbād ilā Zād al-Maʿād]

8

9

3 kali 1

3 kali 2

3 kali 3

3 kali 4

1 kali 5

1 kali 6

10

3 kali

7

1 kali

1 kali

8

3 kali 9

3 kali 10

11

3 kali 11

4 kali 12

3 kali 13

3 kali 14

3 kali 15

7 kali 16

10 kali 17

1 kali 18

1 kali 19

12

1 kali 20

1 kali 21

1 kali 22

1 kali 23

1 kali 24

13

1 kali 25

1 kali 26

1 kali 27

1 kali 28

1 kali 29

1 kali 30

3 kali 31

14

3 kali 32

1 kali

*

*

*

*

*

33

15

3 kali 34

4 kali 35

Jika mempunyai waktu lapang dan kesungguhan, maka boleh juga ditambah zikir-zikir di bawah sebanyak seratus (100) kali setiap satu:

100 kali 1

100 kali 2

100 kali 3

100 kali 4

[Sumber: al-Adhkār al-Yawmiyyah: KH Thoifur Mawardi &

Wasīlat al-ʿIbād ilā Zād al-Maʿād]

16

Rātib al-Ḥaddād (atau al-Rātib al-Shahīr) dan al-Wird al-Laṭīf

adalah di antara amalan wirid-wirid para ulama’ Islam yang

tersebar di kalangan masyarakat Islam di Tanah Melayu sejak

dahulu lagi (seperti wirid al-Qushshāshī (wirid selepas solat fardu),

Tahlīl, Rātib al-ʿAṭṭās, Ḥizb al-Baḥr dan Dalāʾil al-Khayrāt). Kedua-

dua wirid ini disusun oleh seorang tokoh besar ulama’ Islam di

zamannya iaitu Al-Imām al-ʿAllāmah al-Shaykh al-Ḥabīb

ʿAbdullāh bin ʿAlawī al-Ḥaddād.

Rātib al-Ḥaddād atau al-Rātib al-Shahīr ini boleh dikatakan

susunan zikir beliau yang paling luas dan paling banyak tersebar.

Pada asalnya, Rātib ini disusun pada malam 27 Ramadan 1071 H

(dikatakan bahawa ia adalah malam Laylat al-Qadr pada tahun

tersebut), bersamaan 26 Mei 1661 M bagi memenuhi permintaan

salah seorang murid beliau, ʿAmir dari keluarga Bani Saʿd yang

tinggal di sebuah kampung di Syibam, Hadramawt. Permintaan ini

dibuat kerana mahu menyelamatkan penduduk kampungnya

daripada ajaran sesat yang sedang melanda ketika itu. Rātib ini

mula dibaca di kota Syibam oleh ʿAmir setelah mendapat izin dan

ijazah daripada gurunya. Menurut pengarangnya, kawasan di

mana Rātib ini diamalkan, maka - dengan izin Allah - kawasan

tersebut akan terselamat daripada pengaruh ajaran sesat.

Kemudian, Rātib ini dibaca di masjid beliau di al-Ḥāwī, Tarim

dalam tahun 1072 H / 1661 M. Kemudian, Rātib ini semakin

tersebar sehingga mula dibacakan di Mekah dan Madinah sewaktu

beliau pergi mengerjakan Haji, serta seterusnya menjadi salah satu

17

amalan yang tersebar di tanah Melayu kita ini - Alhamdulillah.

Rātib ini biasanya dibacakan selepas solat Isyak (bersama doa dan

solat sunatnya) secara berjemaah. Pada bulan Ramadan, ia

biasanya dibaca sebelum solat Isyak. Namun begitu, Rātib ini juga

boleh dibaca dan diperbanyakkan bacaannya pada bila-bila masa

khususnya pada waktu keperluan dan menghadapi kesulitan.

Al-Wird al-Laṭīf pula adalah merupakan susunan zikir bagi wirid

pagi dan petang yang disusun berdasarkan ayat-ayat al-Qur’an and

Hadith Rasulullah di dalam bab ini. Ini adalah himpunan zikir-

zikir yang mempunyai fadilat dan kelebihan yang sangat besar. Ia

dinamakan al-Wird al-Laṭīf kerana ia adalah wirid yang ringan dan

mudah dibaca serta senang dihayati oleh pembacanya. Ia juga

tidak begitu panjang seperti al-Wird al-Kabīr susunan beliau yang

agak panjang. Ia biasanya dibaca secara bersendirian pada waktu

pagi dan petang. Namun ia juga boleh dibacakan secara berjemaah

di dalam majlis zikir.

Kedua-dua susunan zikir ini sangat baik untuk dijadikan wirid

harian dan insha Allah pengamalnya dapat melihat keberkatan dan

keselamatan dalam kehidupannya dan agamanya.

18

Nama penuh beliau ialah:

ʿAbdullāh bin ʿAlawī bin Muḥammad bin Aḥmad bin

ʿAbdullāh bin Muḥammad bin ʿAlawī bin Aḥmad al-Ḥaddād.

Nasab beliau seterusnya bersambung sehingga ke al-Faqīh al-

Muqaddam, Imam Aḥmad al-Muhājir dan seterusnya sehingga

kepada Imam Jaʿfar al-Ṣādiq bin Imam Muḥammad al-Bāqir bin

Imam ʿAlī Zayn al-ʿĀbidīn bin Saidina al-Ḥusayn bin Saidina

ʿAlī bin Abū Ṭālib, daripada isteri beliau Saidatina Fāṭimah

binti Rasulullah . Dalam erti kata yang lain, beliau merupakan

seorang ulama’ berketurunan Rasulullah melalui salah seorang

cucu yang dikasihi Baginda – Saidina al-Husayn .

Beliau dilahirkan pada malam Isnin, 5 Safar 1044 H di al-Subayr,

Tarim, Yaman. Tarim adalah sebuah kota di Yaman yang masyhur

dengan sejarah para ulama’ dan awliya’. Kota ini ini juga dikenali

sebagai “Kota Sejuta Wali” dan “Madīnah al-Ṣiddīq”.

Pada ketika beliau berumur sekitar empat (4) tahun, beliau

ditimpa penyakit yang menyebabkan beliau menjadi buta

penglihatan mata, namun begitu mata hati beliau tetap bersinar

dan terang.

19

Beliau membesar di Tarim dan mula menghafal al-Qur’an dan

matan-matan ilmu di bawah didikan para guru khususnya ayah

beliau dan al-Ḥabīb ʿUmar bin ʿAbd al-Raḥmān al-ʿAṭṭās. Namun

begitu, pada tahun 1072 H, bapanya meninggal dunia pada malam

Isnin pertama daripada bulan Rejab tahun tersebut. Tidak lama

selepas itu, ibunya pula wafat pada hari Rabu, 24 Rejab pada bulan

yang sama.

Di antara gelaran-gelaran mulia yang diberikan kepada beliau

ialah:

Shaykh al-Islām

Quṭb al-Daʿwah wa al-Irshād

Beliau juga dianggap oleh sebahagian para ulama’ sebagai

mujaddid pada kurun ke-sebelas Hijrah.

Beliau bermazhab Shafie seperti kebanyakan ulama’ Yaman dan

Tarim, beraqidah di atas mazhab majoriti ulama’ Ahli Sunnah dan

Jama’ah al-Ashaʿirah dan berjalan di atas manhaj para ulama’ Sufi

melalui keturunan bapa dan datuk-datuknya iaitu Āli BāʿAlawī.

Bahkan beliau boleh dianggap sebagai Imam, tokoh besar dan

mujaddid di dalam bidang Tasawwuf, khususnya di dalam Tariqah

BāʿAlawī. Manhaj beliau juga dilihat sangat mirip kepada

pendekatan Imam al-Ghazali, bahkan sebahagian para ulama’ juga

menyatakan beliau adalah “Imam al-Ghazali” pada zamannya,

khususnya dalam ilmu Tasawwuf. Ini dapat dilihat daripada

karangan-karangan beliau yang sangat bermanfaat dan masyhur

sehingga ke hari ini.

20

Beliau pergi menunaikan Haji pada tahun 1079 H dan

kemudiannya menziarahi Masjid Nabawi dan maqam datuknya

Rasulullah pada tahun 1080 H. Beliau melantunkan syair

memuji Baginda Rasulullah di sana dan sebahagian syairnya

diabadikan di Maqam Rasulullah , iaitu:

Diagungkan oleh Al-Rahman di

dalam penghulu segala kitab (al-

Qur’an)

Baginda adalah Nabi yang

agung, akhlak Baginda adalah

akhlak yang

Pada tahun 1083 H, beliau membina rumah beliau di al-Ḥāwī yang

terletak di sebelah timur bandar Tarim dan membina masjidnya

Masjid al-Fath di sana bersebelah dengan rumahnya.

Beliau telah melahirkan ramai para ulama’ dari kalangan anak

murid beliau. Di antara mereka adalah: al-Habib Ahmad bin Zayn

al-Habashi, al-Habib ʿAbd al-Rahman bin ʿAbdullah Balfaqih, al-

Habib ʿUmar bin ʿAbd al-Rahman al-Bārr dan al-Habib

Muhammad bin Zayn bin Sumayt.

Di antara karangan-karangan beliau yang masyhur adalah:

Al-Daʿwah al-Tammah wa al-Tadhkirah al-ʿAmmah

Al-Nasaʾid al-Diniyyah wa al-Wasaya al-Imaniyyah [Kitab ini

merupakan intipati kitab Ihyaʾ ʿUlum al-Din, karangan al-

21

Imam al-Mujaddid Hujjat al-Islam Abu Hamid Muhammad

al-Ghazali al-Tusi]

ʿAqidat Ahl al-Islam

Risalah al-Muʿawanah wa al-Muzaharah wa al-Muʿazarah li

al-Raghibin min al-Muʿminin fi Suluk Tariq al-Akhirah

Risalah al-Mudhakarah maʿ al-Ikhwan al-Muhibbin min Ahl

al-Khayr wa al-Din

Risalah Adab Suluk al-Murid

Ithaf al-Saʿil bi Jawab al-Masaʾil

Sabil al-Iddikar wa al-I’tibar bima Yamurr bi al-Insan wa

Yanqadi lah min al-ʿUmur

Al-Fusul al-ʿIlmiyyah wa al-Usul al-Hikamiyyah

Al-Nafaʿis al-ʿAlawiyyah fi al-Masaʿil al-Sufiyyah

Al-Hikam

Al-Durr al-Manzum li Dhawi al-ʿUqul wa al-Fuhum

Wasilat al-ʿIbad ila Zad al-Maʿad. Kitab ini merupakan

himpunan wirid dan zikir beliau.

Beliau wafat pada malam Selasa, 7 Zul Qiʿdah 1132H di al-Hawi, di

bandar Tarim. Beliau dikebumikan di makam perkuburan Zanbal,

juga di Tarim. Umur beliau pada ketika itu adalah 88 tahun dan

menghampiri 90 tahun. Beliau meninggalkan enam orang anak

lelaki: Hasan, ʿAlawi, Muhammad, Salim, Husayn dan Zayn; dan

empat orang anak perempuan: ʿAʾishah, Salmah, Fatimah dan

Bahiyyah.

22

Al-Habib ʿAli al-Habashi memuji beliau dengan melantunkan syair

berikut:

Mengambil penerangan

daripada cahaya beliau yang

bersinar terang

Maka semua orang yang

menjalani jalan ini (Tariqah

BaʿAlawi) selepas beliau

Sesungguhnya beliau adalah

daripada sebaik-baik zuriat

keturunan Baginda

Dengannya, sejuk mata

pandangan Nabi Muhammad

“Al-Fatihah buat beliau”