4.0BUNYI-BUNYI VOKAL BAHASA MELAYUPerkaitan antara alat artikulasi dengan penghasilan fonem huruf-huruf vokal dapat dilihat dengan jelas apabila penghasilan bunyi-bunyi vokal melibatkan beberapa alat artikulasi dan daerah artikulasi semasa membunyi sesuatu vokal. Berdasarkan rajah di bawah ini, dapat dirumuskan bahawa penamaan sesuatu bunyi vokal adalah berkait dengan bukaan rahang semasa membunyikannya vokal tersebut. Selain itu, penghasilan bunyi-bunyi vokal ini juga turut melibatkan beberapa alat artikulasi yang dapat dilihat dengan jelas berdasarkan diskripsi cara penghasilan bunyi-bunyi vokal bahasa Melayu yang telah diringkaskan melalui grafik yang dihasilkan.

Rajah Huruf-huruf vokal5.0CARA PENGHASILAN BUNYI VOKAL

Penghasilan bunyi-bunyi vokal melibatkan lima bahagian penting yang perlu digunakan ketika mendeskripsi bunyi vokal tertentu. Berikut merupakan lima bahagian tersebut :i. Bibir dihamparkanBibir dibundarkanBentuk bibir.

atau

RajahBentuk bibir ketika membunyikan bunyi vokal.ii. TinggiKedudukan lidah.

Belakang

Depan

Hujung

Rendah

RajahKedudukan lidahiii. Lelangit lembut dan anak tekak mesti dirapatkan ke rongga tekak.

RajahKeadaan lelangit lembut dan anak tekak.iv. Pita suara mesti digetarkan untuk menghasilkan bunyi bersuara.

RajahPita suara bergetar.

v. Cara menamakan vokal mengikut bukaan rahang.

RajahKedudukan vokal bahasa Melayu.

Vokal Depan Sempit [ i ]

Contoh perkataan :v. Bunyi vokal depan sempit [ i ] dihasilkan. RajahPenghasilan vokal depan sempit [ i ]

Vokal Depan Separuh Sempit [ e ]

RajahPenghasilan vokal depan separuh sempit [ e ]Contoh perkataan :v. Bunyi vokal depan separuh sempit [ e ] dihasilkan.

Vokal Depan Separuh Luas [ ]

RajahPenghasilan vokal depan separuh luas [ ]Contoh perkataan :v. Bunyi vokal depan separuh luas [ ] dihasilkan.

Vokal Depan Luas [ a ]

Contoh perkataan :RajahPenghasilan vokal depan luas [ a ]v. Bunyi vokal depan luas [ a ] dihasilkan.

Vokal Tengah [ ]

RajahPenghasilan vokal depan sempit [ ]Contoh perkataan :v. Bunyi vokal tengah [ ] dihasilkan.

Vokal Belakang Sempit [ u ]

RajahPenghasilan vokal belakang sempit [ u ]Contoh perkataan :v. Bunyi vokal belakang sempit [ u ] dihasilkan.

Vokal Belakang Separuh Sempit [ o ]

RajahPenghasilan vokal belakang separuh sempit [ o ]Contoh perkataan :v. Bunyi vokal belakang separuh sempit [ o ] dihasilkan.

Vokal Belakang Separuh Luas [ ]

RajahPenghasilan vokal belakang separuh luas [ ]Contoh perkataan :v. Bunyi vokal belakang separuh luas [ ] dihasilkan.

Vokal Belakang Luas [ ]

[gul]Dialek Sungai PerakContoh perkataan :v. Bunyi vokal belakang luas [ ] dihasilkan.RajahPenghasilan vokal depan sempit [ i ]

6.0BUNYI DIFTONGSecara ringkasnya, bunyi diftong dapat dikenalpasti berdasarkan ciri-ciri berikut :

RajahCiri-ciri bunyi diftong. RajahTiga jenis diftong.

Contoh :[aurat]Contoh :[tampoi]Contoh :[ptai]Lidah berada pada kedudukan vokal depan luas [ a ] dan geluncur ke arah vokal belakang sempit [ u ].Lidah berada pada kedudukan vokal belakang separuh sempit [ o ] dan geluncur ke vokal depan sempit [ i ].Lidah berada kedudukan vokal depan luas [ a ] dan geluncur ke arah vokal depan sempit [ i ].

7.0BUNYI-BUNYI KONSONAN BAHASA MELAYUJadual berikut menunjukkan bunyi-bunyi konsonan yang telah dikelaskan mengikut cara sebutan dan daerah sebutan fonem konsonan tersebut yang jelas menunjukkan perkaitan antara alat artikulasi dengan penghasilan bunyi fonem konsonan tersebut. Selain itu, menurut Abdullah Hassan (2007), apabila terdapat dua konsonan yang dihasilkan di daerah dan cara yang sama, maka bunyi yang pertama itu tidak bersuara, dan bunyi kedua bersuara.Daerah sebutan

Cara sebutan

Bibir

GusiGusi Lelangit KerasLelangit Keras (Palatal)Lelangit lembut

Pita Suara

Letupanp bt dk g

Letusan

Sengaumn

Geseransh

Getaranr

Sisianl

Separuh vokalwy/j

Jadual 1.019 Konsonan Asli Bahasa Melayu

Daerah sebutan

Cara sebutan

Bibir

GusiGusi Lelangit KerasLelangit Keras (Palatal)Lelangit lembut

Pita Suara

Geseranf v z x

Jadual 1.19 Konsonan Pinjaman dalam Bahasa MelayuKonsonan Letupan Dua Bibir Tidak Bersuara [ p ]

Contoh perkataan :Udara tersekat sepenuhnya pada bibir, kemudian dilepaskan serta-merta lalu menghasilkan bunyi konsonan letupan dua bibir tidak bersuara [p].

Konsonan Letupan Dua Bibir Bersuara [ b ]

Contoh perkataan :Udara tersekat sepenuhnya pada bibir mulut, kemudian udara dilepaskan dengan serta-merta lalu menghasilkan bunyi konsonan dua bibir bersuara [b].

Konsonan Letupan Gusi Tidak Bersuara [ t ]

Contoh perkataan :Udara kemudiannya dilepaskan dengan serta-merta lalu menghasilkan bunyi konsonan letupan gusi tidak bersuara [t].

Konsonan Letupan Gusi Bersuara [ d ]

Contoh perkataan :Udara tersekat sepenuhnya pada gusi kemudian dilepaskan dengan serta-merta lalu menghasilkan bunyi konsonan letupan gusi bersuara [d].

Konsonan Letupan Lelangit Lembut Tidak Bersuara [ k ]

Udara tersekat pada bahagian lelangit lembut kemudian dilepaskan dengan serta-merta lalu menghasilkan bunyi konsonan letupan lelangit lembut tidak bersuara [k].Contoh perkataan :

Konsonan Letupan Lelangit Lembut Bersuara [g]

Contoh perkataan :Udara tersekat pada bahagian lelangit lembut dan kemudian dilepaskan dengan serta-merta lalu menghasilkan bunyi konsonan letupan lelangit lembut bersuara [g].

Konsonan Hentian Glotis [ ]

Udara dari paru-paru keluar dan tersekat serta terhenti pada bahagian glotis dan tidak dilepaskan. Bunyi yang dihasilkan ialah bunyi konsonan hentian glotis [ ].Contoh perkataan :

Konsonan Letusan Lelangit Keras Gusi Tidak Bersuara [ ]

Contoh perkataan :Udara tersekat seketika pada bahagian lelangit keras kemudian udara tersebut dilepaskan dengan perlahan dan menghasilkan bunyi letusan lelangit keras tidak bersuara [].

Konsonan Letusan Lelangit Keras Bersuara [ ]

Contoh perkataan :Udara tersekat pada daerah lelangit keras dan dilepaskan perlahan lalu menghasilkan bunyi letusan lelangit keras bersuara [ ].

Konsonan Geseran Glotis Bersuara [ h ]

Contoh perkataan :Udara keluar dengan menggeser melalui sempitan glotis dengan pita suara digetarkan lalu menghasilkan bunyi konsonan geseran glotis bersuara [ h ].

Konsonan Getaran Gusi Bersuara [ r ]

Contoh perkataan :Bunyi yang dihasilkan ialah konsonan getaran gusi bersuara [ r ].

Konsonan Sisian Gusi Bersuara [ l ]

Contoh perkataan :Bunyi yang dihasilkan ialah konsonan sisian gusi bersuara [ l ].

Konsonan Sengau Dua Bibir Bersuara [ m ]

Contoh perkataan :Bibir mulut dibuka semasa menyebut bunyi [ m ] dan pita suara digetarkan.

Konsonan Sengau Gusi Bersuara [ n ]

Pita suara digetarkan. Bunyi konsonan sengau gusi bersuara [ n ] dihasilkan.Contoh perkataan :

Konsonan Sengau Lelangit Keras-Gusi Bersuara [ ]

Pita suara digetarkan lalu menghasilkan bunyi konsonan sengau lelangit keras-gusi bersuara [ ].Contoh perkataan :

Konsonan Sengau Lelangit Lembut Bersuara [ ]

Contoh perkataan :Pita suara digetarkan lalu menghasilkan bunyi konsonan sengau lelangit lembut bersuara [ ]

Konsonan Separuh Vokal Dua Bibir Bersuara [ w ]

Semasa menghasilkan bunyi vokal [ u ], lidah dengan pantas berubah kedudukan untuk menghasilkan vokal tengah [ ]. Contoh perkataan :Pita suara dirapatkan. Udara dari paru-paru keluar ke rongga mulut dengan menggetarkan pita suara.

Konsonan Separuh Vokal Lelangit Keras Bersuara [ j ]

Bunyi yang dihasilkan ialah bunyi konsonan separuh vokal [ j ].Contoh perkataan :

Konsonan Geseran Bibir-Gigi Tidak Bersuara [ f ]

Bunyi yang dihasilkan ialah konsonan geseran bibir-gigi tidak bersuara [ f ].Contoh perkataan :

Konsonan Geseran Bibir-Gigi Bersuara [ v ]

Bunyi yang dihasilkan ialah konsonan geseran bibir-gigi bersuara [ v ].Contoh perkataan :

Konsonan Geseran Gigi [ ] dan [ ]

Bunyi yang dihasilkan ialah konsonan geseran gigi tidak bersuara [ ] / konsonan geseran gigi bersuara [ ].Contoh perkataan :

Konsonan Geseran Gusi [ s ] dan [ z ]

Contoh perkataan :Bunyi yang dihasilkan ialah konsonan geseran gusi tidak bersuara [ s ] / konsonan geseran gusi bersuara [ z ].

Konsonan Geseran Lelangit Keras [ ] dan [ ]

Bunyi yang dihasilkan ialah konsonan geseran lelangit keras tidak bersuara [ ] / konsonan geseran lelangit keras bersuara [ ].Contoh perkataan :

Konsonan Geseran Lelangit Lembut [ x ] dan [ ]

Bunyi yang dihasilkan ialah konsonan geseran lelangit keras tidak bersuara [ x ] / konsonan geseran lelangit keras bersuara [ ].Contoh perkataan :

15