definisi

Menyelesaikan masalah merupakan keupayaan minda untuk mencari idea-idea dan langkah-langkah alternatif untuk mengatasi kekurangan atau halangan yang ada bagi mencapai objektif yang dihasratkan

Membuat keputusan ialah keupayaan minda untuk memilih satu pilihan yang terbaik daripada beberapa alternatif untuk mencapai tujuan atau objektif yang ditentukan berdasarkan kriteria tertentu

definisi

Menyelesaikan masalah merupakan keupayaan minda untuk mencari idea-idea dan langkah-langkah alternatif untuk mengatasi kekurangan atau halangan yang ada bagi mencapai objektif yang dihasratkan

Membuat keputusan ialah keupayaan minda untuk memilih satu pilihan yang terbaik daripada beberapa alternatif untuk mencapai tujuan atau objektif yang ditentukan berdasarkan kriteria tertentu

Penyelesaian Masalah

• Penyelesaian masalah adalah sebahagian daripada penaakulan.

• Masalah berlaku apabila sesorang berada dalam situasi yang berbeza daripada situasi yang dihajati.

• Masalah diselesaikan melalui tindakan berurutan yang merapatkan perbezaan antara situasi semasa dengan situasi yang dihajati.

Membuat keputusan

Decide which do you prefer?

Success or Happiness

Which do you prefer?

Success is getting what you want

Happiness is wanting what you get

PL utk membuat keputusan

1. Apakah objektif utk membuat keputusan ini?2. Apakah pilihan-pilihan yg ada?3. Apakah kesan/ akibat bagi setiap pilihan [kebaikan

dan keburukannya]?4. Sejauh manakah mustahaknya kesan/ akibat tersebut

kpd anda?5. Pilihan yg manakah memberi kesan tersebut?6. Setelah dikaji kebaikan dan kelemahan serta kesan-

kesan bagi setiap pilihan tersebut, apakah pilihan/ keputusan anda?

2 jenis masalahMasalah berstruktur & tak berstruktur

1. Masalah mudah (berstruktur) – “Kirakan keluasan empat segi tepat.”

2. Masalah kompleks (tak berstruktur) – “Apakah yang boleh anda lakukan untuk berjaya dalam kerjaya yang anda pilih?”

• Tiada formula tertentu boleh digunakan dalam penyelesaian masalah tak berstruktur.

• Tidak semestinya berjaya.

MEMBUAT KEPUTUSAN

1. Kenapa perlu saya buat keputusan?2. Apakah pilihan yg ada?3. Apakah maklumat yg ada berkenaan

akibat/kesan setiap pilihan? CAF4. Sejauh manakah pentingnya setiap

akibat/kesan itu? C&S, FIP5. Yg manakah pilihan yg terbaik dgn

mengambil kira kesan/ akibatnya?

Kemahiran pemikiran kritis

1. Mencirikan2. Membanding dan membeza3. Mengumpul dan mengelas4. Membuat urutan5. Menyusun mengikut keutamaan6. Menganalisis7. Mengesan kecenderongan8. Menilai9. Membuat kesimpulan

• Mencirikan – menyatakan, menunjukkan, menyenaraikan, mengenal pasti, menyebut ciri-ciri, sifat dan unsur.

• Membanding dan membeza – menyatakan, menyenaraikan, menyusun, persamaan dan perbezaan, sepadan dan tak sepadan, serupa dan tak serupa.

• Mengumpul dan mengelas – mengelas mengikut ciri-ciri sepunya, mengumpul mengikut kategori, mengumpul atau menyenaraikan mengikut ciri-ciri, menyusun mengikut kriteria atau kumpulan.

• Membuat urutan – menyusun mengikut tertib nombor, abjad, kronologi, saiz, corak, masa, menaik menurun.

• Menyusun mengikut keutamaan – Mengatur atau menyusun daripada penting kepada kurang penting, segera kepada kurang segera, masalah besar kepada masalah kecil dsb. Menyenarai mengikut hierarki matlamat.

• Menganalisis – mencerakin maklumat; mengolah idea; mengesan penyebab; menghuraikan faktor penyebab; membuat andaian berasaskan maklumat; menghuraikan mengikut ciri, komponen atau bahagian; mengkaji kesan.

• Mengesan kecenderungan – menentukan pendirian berat sebelah, prejudis, memihak dll.

• Menilai – membuat taksiran maklumat; membuat pertimbangan pendapat, cadangan; menyatakan rasional; membahaskan isu dan kenyataan; memberi alasan menerima atau menolak; membuat wajaran; menimbangkan kesan dan akibat; membuat pemilihan.

• Membuat kesimpulan – merumus isu; menyatakan hasil selepas analisis; menyusun alasan, membuat resolusi; membuat keputusan yang muktamad; menggulung hujah.

Kemahiran pemikiran kreatif

1. Menjana idea2. Menghubung kait3. Membuat inferens4. Meramal5. Membuat hipotesis6. Membuat sintesis7. Mengitlak8. Membuat gambaran mental9. Membuat analogi10. Mereka cipta

• Menjana idea – mengemuka idea; mencadangkan alternatif, sebab; menyenaraikan idea, menyatakan cara alternatif, menyumbang pendapat; menyatakan kemungkinan, menghasilkan, mencetuskan idea.

• Membuat inferens – membuat kesimpulan, rumusan, tanggapan awal daripada pemerhatian, maklumat atau data; membuat penyataan atau menyatakan pendirian awal.

• Menghubung kait – menerangkan sebab dan akibat; menyatakan perkaitan; menyatakan implikasi, mengaitkan idea; menyatakan pertalian; membuat perhubungan.

• Meramal – menyatakan, menganggarkan apa akan berlaku, membuat jangkaan, membuat pelunjuran, menyatakan kemungkinan-kemungkinan.

• Membuat hipotesis – menyatakan cadangan yang perlu diuji kebenarannya; membuat andaian yang perlu dibuktikan; membuat kenyataan atau pandangan yang perlu diuji.

• Mensintesis – menggabung idea; menggubal semula idea; menyatukan, menyepadukan idea.

• Mengitlak – membuat kenyataan umum berdasarkan pola tertentu; membuat generalisasi; membuat rumusan daripada keseluruhan idea.

• Menganalogi – membuat metafora; membuat sindiran, kiasan, perlambangan; membuat simulasi; membuat perbandingan pada ciri-ciri persamaan.

• Membuat gambaran mental – mengimaginasi; membayangkan dalam minda; melakar peta minda.

• Mereka cipta – mencadangkan idea asli, menghasilkan gubahan asli; mereka bentuk; mencipta sesuatu yang baru; membuat inovasi kepada sesuatu yang sedia ada,

4. Cara penyampaian KBKK BPGJ

1. Secara terpisah [stand alone] 2. Secara penyebatian [infused] samada

penyebatian penuh atau penyebatian separa3. Secara tanpa disedari [embedded/pervasive/

immersed]

Mengajar Kemahiran Berfikir - PPK

Pendekatan Mengajar KB

Mengajar menggunakan kaedah yang menggalakkan

berfikir dalam konteks kurikulum

Penyebatian – menyusun semula pengajaran untuk

mengajar KB secara eksplisit

Mengajar berfikir dalam konteks secara langsung, di

luar kurikulum

Langkah pengajaran penyebatian penuh

1. Perkenalkan isi kdgn dan KBKK2. Gunakan rsg, akt dan lat utk jelaskan konsep

kdg dan KBKK3. Kemukakan soalan refleksi dan metakognitif4. Kukuhkan isi kdgn dan KBKK5. Aplikasikan KBKK dalam situasi harian

Perancangan utkpenyebatian KBKK

Berasaskan tajuk pelajaran• Kenalpasti tajuk dalam konten berkenaan,

kenalpasti bahan dan KBKK yg sesuai dgn tajuk atau isu

Berasaskan KBKK• Kenalpasti KB terlebih dahulu. Kenalpasti tajuk

dlm konten. Kenalpasti bahan yg sesuai dgn KBKK dan konten

Perancangan utk penyebatian KBKK

Kenal pasti ATAU Kenal pasti

Konten Kemahiran berfikirnya

Bahan Tajuk pelajaran

KBKK Bahan

Pengajaran KBKK secara penyebatian

Isu yg timbul

• Apakah semua kemahiran berfikir [seperti dlm model PPK/ BPG] telah diajar?

• Adakah semua konten [spt dlm HSP] mempunyai kemahiran berfikir yg sesuai [dan relevan]?

Instrumen untuk mengajar KBKK melalui pendekatan penyebatian

• Pengurusan lisan dan Pengurusan grafik bagi kemahiran banding beza, buat keputusan dan mengikut kategori

3. Pengurusan lisan

• Alat berfikir dalam bentuk yang menggunakan soalan-soalan panduan dan arahan tertentu untuk membantu pelajar membuat latihan dan aktiviti pembelajaran bagi meningkatkan kualiti pemikiran dan KB mereka

PL utk kemahiran membanding dan membeza

1. Apakah persamaan yg terdapat antara kedua-dua benda tersebut?

2. Apakah aspek2 yg berbeza?3. Nyatakan perincian bagi setiap aspek yg

berbeza itu?4. Apakah perbezaan yg paling ketara, dan

apakah kepentingan perbezaan tersebut?5. Apakah kesimpulan yg boleh dibuat dpd

persamaan dan perbezaan tersebut?

PL utk membuat keputusan

1. Apakah objektif utk membuat keputusan ini?2. Apakah pilihan-pilihan yg ada?3. Apakah pilihan anda?4. Apakah kesan/ akibat bagi setiap pilihan [kebaikan dan

keburukannya]?5. Sejauh manakah mustahaknya kesan/ akibat tersebut kpd

anda?6. Pilihan yg manakah memberi kesan tersebut?7. Setelah dikaji kebaikan dan kelemahan serta kesan-kesan

bagi setiap pilihan tersebut, apakah pilihan/ keputusan anda?

PL utk membuat kategori

1. Apakah objek2 atau perkara2 yg hendak dikategorikan?

2. Apakah tujuan anda mengkategori objek atau perkara2 itu?

3. Apakah ciri2 yg penting pada objek2 atau perkara2 yg dikategorikan?

4. Bagaimanakah objek2 atau perkara itu dapat dikelompokkan mengikut tujuan?

5. Apakah kategori yg anda buat itu mengikut tujuan yg dikehendaki?

4. Pengurusan grafik

• Sejenis alat berfikir dlm bentuk visual yg membantu dan mengurus cara berfikir yg lebih tersusun

PG MEMBANDING DAN MEMBEZAKAN

Persamaan dan

Perbezaan dari aspek

Corak persamaan dan perbezaan yg penting

Kesimpulan

KONSEP

PG Membuat Kategori

PG Membuat keputusan

Pilihan yg ada Baiknya Buruknya

Kesan/ akibatApa akan jadi jika pilih pilihan ini?

Bukti sokonganKenapa anda

rasakan yg kesan bagi setiap pilihan itu akan terjadi?

NilaiSejauh manakah pentingnya kesan

itu? Kenapa?

The Dreyfus and Dreyfus model (1986)

The Dreyfus and Dreyfus model (1986) describes practitioners’ abilities in five stages:novice, advance beginner, competent, proficient and expert. Skills/ behaviors identified at each level are as follows:

1. The novice depends on rules and looks at how well the rules is followed2. The advance beginner begins to see recurrent aspects in a situation. Persons at this level still uses

rules, but not quite as rigidly. Teacher advance beginner has trouble priotizing or sorting out importance of items.

3. Competent- a practitioner at this level is learning hierarchical decision making. Information in a situation in now more typically noted in sets, not in a collection of isolated elements. The competent practitioner makes deliberate, systematic and conscious goal and decision choices.

4. Proficienct-skills noted at this level include noting that certain situation elements stand out while other remain in the background. Practitioners at this level can easily see most important element. At this level context is important. Decisions are based on past experience and triggered memories of past plan that worked. There is as intuitive ability. These skills involve “holistic similarity recognition”.

5. Experts acts without hypothese or comparing alternatives as part of an automated response. Experts also use intuitive thinking. Dreyfrus and Dreyfrus define intuition as understanding without reasoning [terlazim/ conditioned] that occurs on seeing similarities with previous experiences

Membuat keputusan

• Untuk membuat keputusan yg baik, kita sebaiknya mempertimbangkan beberapa pilihan (opsyen), implikasi bila opsyen ini dipilih dan menentukan opsyen yang terbaik berdasarkan pertimbangan-pertimbangan ini.

• Ini dapat dioperasikan dengan menyenaraikan soalan2 yang boleh memandu kita seperti:

1. Apakah opsyen yang saya ada?2. Apakah implikasi2 opsyen yang saya pilih?3. Apakah opsyen yang terbaik setelah dipertimbangkan semua

implikasi?

• Ada soalan2 tambahan?

Membuat keputusan yg baik

1. Kenapakah saya perlu membuat keputusan?2. Apakah opsyen yang saya ada?3. Apakah implikasi-implikasi opsyen-opsyen

yang saya pilih?4. Apa penting implikasi-implikasi ini5. Apakah opsyen yang terbaik setelah

dipertimbangkan semua implikasi?

MEMBUAT KEPUTUSAN YANG BAIK

OPSYENApa yang boleh saya lakukan?

OPSYEN YANG DIPERTIMBANGKAN

IMPLIKASIApa akan jadi jika saya pilih opsyen

ini?

SOKONGAN BUKTIKenapa rasa

implikasi ini akan terjadi?

NILAIApakah implikasi

hal penting? Kenapa?

MEMBUAT KEPUTUSAN YANG BAIK

1. Ceroboh Jepun2. Letupkan bom atom

berhampiran Jepun di kawasan yg tidak diami orang

3. Gugurkan bom atom di sasaran tentera yg jumlah penduduknya ramai

OPSYENApa yang boleh saya lakukan?

OPSYEN YANG DIPERTIMBANGKAN

IMPLIKASIApa akan jadi jika saya pilih opsyen

ini?

SOKONGAN BUKTIKenapa rasa

implikasi ini akan terjadi?

NILAIApakah implikasi

hal penting? Kenapa?