Laporan tentang Pengurusan Grafik, Pemetaan i-Think, Kemahiran Berfikir Aras Tinggi (KBAT)

dan Alat-alat CoRT

Dalam tempoh satu bulan dari tarikh 11 Ogos 2014, saya, Leong Sim Yee, dan ahli

kumpulan iaitu Teo Sze Ling dan Ooi Wei Kee telah mencari maklumat-maklumat tentang

pengurusan grafik, pemetaan i-Think, kemahiran berfikir aras tinggi (KBAT) dan alat-alat CoRT.

Pengurusan Grafik

Pengurusan grafik merupakan salah satu alat berfikir. Mengikut Bahagian Pendidikan

Guru (1996), pengurusan grafik juga merupakan salah satu bentuk lakaran atau ilustrasi yang

dapat membantu dan mengurus cara berfikir seseorang kea rah lebih tersusun dan mantap.

Pengurasan grafik adalah satu pendekatan yang memuatkan keseluruhan ruang maklumat

dalam satu lembaran kertas. Maklumat yang diwakili oleh kata kunci dan imej grafik akan

memberikan kesan tanggapan yang lebih mendalam.

Pusat Perkembangan Kurikulum (1992) telah menyelaraikan faedah penggunaan grafik

yang merangkumi merekod maklumat dan melihat pertaliannya, menyusun idea, memahami

dan mengurus pemikiran dan pembelajaran serta mengingati maklumat dengan lebih mudah.

Poh (1998) pula mendefinisikan pengurusan grafik sebagai langkah membuat

pemetaan, penyusunan pola-pola yang boleh digunakan bagi mewakili perkaitan maklumat

tentang sesuatu idea.

Pengurusan grafik menyediakan visual, gambar yang holistic mengenai fakta dan

konsep serta perkaitan keduanya. Ia juga dikenali sebagai peta kognitif yang dapat membantu

pelajar menggambarkan maklumat abstrak dalam bentuk yang lebih konkrit, menggambarkan

perhubungan antara fakta dan konsep, menjana dan memperincikan idea, mengaikan maklumat

baru dengan peta sedia ada, menyimpan dan mengingkat kembali maklumat.

Antara contoh penyusunan grafik ialah gambar rajah Venn, rajah aliran, jadual matrik,

graf, peta minda, rajah lingkaran dan soalan-soalan yang tersusun dengan ruangan unit

jawapan (senarai semak).

Pengurusan grafik juga dapat digunakan pelbagai aktiviti KBKK. Antaranya,

membandingkan dan membeza, menerangkan sebab, membuat ramalan, mengusul periksa

andaian, meneliti bahagian kecil dan keseluruhan, membuat keputusan, menyelesaikan

masalah, garis masa selari, membuat urutan, dan sumbangsaran bagi menjana idea.

Frank Lyman et al. (dalam Carol et al. 2000) telah memperkenalkan satu kaedah atau

cara berfikir dengan menggunakan pengurusan grafik yang memberi petunjuk-petunjuk yang

dicadangkan boleh digunakan untuk pembelajaran menerusi soalan-penyoalan guru kepada

pelajar dalam aktiviti perbincangan berkumpulan atau individu. Selain itu petunjuk-petunjuk itu

juga boleh digunakan sepenuhnya oleh pelajar untuk mengurus maklumat-maklumat dan isi

mata pelajaran yang mereka.

Terdapat tujuh petunjuk tindak balas yang bersesuaian dengan soalan atau arahan.

Simbol-simbol yang digunakan dalam aktiviti pembelajaran adalah sepeerti berikut:

Petunjuk Cara berfikiran

Mengingkat kembali (recall)

-Petunjuk pertama merupakan satu proses berfikir yang mudah. Walaupun

kemahiran berfikir melebihi had mengingat kembali. Proses ini adalah

langkah pertama dalam proses berfikir seseorang pelajar.

Persamaan (similarity)

-Petunjuk Kedua mencadangkan seseorang mengkaji persamaan antara dua

atau lebih objek idea dan peristiwa.

Perbezaan (difference)

-Petunjuk ketiga merupakan aktiviti membuat perbezaaan antara dua atau

lebih situasi, objek, orang dan peristiwa.

Sebab dan akibat (cause and effect)

-petunjuk keempat langkah ini mengenal pasti sebab yang membawa kepada

sesuatu peristiwa dan akibatnya. Focus aktiviti adalah kepada apa yang

membawa kepada sesuatu peristiwa itu berlaku dan apa yang berlaku dan

akibatnya peristiw tersebut.

Contoh kepada idea (example to idea)

-petunjuk kelima aktiviti tertumpu kepada satu atau dua fakta atau peristiwa

dikembangkan daripada khusus kepada idea umum. Kaedah ini merupakan

satu cara untuk menambahkan lagi ilmu pengetahuan.

Idea kepada contoh (idea to example)

-petunjuk keenam merupakan aktiviti berlawanan dengan langkah yang

kelima di mana ianya tertumpu pada idea utama dan memberi contoh dan

bukti untuk menyokong idea tersebut. Aras pemikiran ini bergerak dari yang

umum kepada khursus atau dari yang abstrak kepada yang lebih kukuh.

Pemikiran cara ini juga dapat membantu meningkatkan ilmu pengetahuan

seseorang.

Penilaian (evaluation)

-Petunjuk ketujuh merupakan langkah terakhir dan tindak balas dalam proses

pemikiran seseorang pelajar. Langkah ini melibatkan proses pertimbangan

untuk kegunaan, kepentingan, kebaikan dengan mengenal pasti dan

menilainya daripada aspek positif dan negative atau pro atau kontra.

Guru boleh menggunakan setiap setiap pengurusan grafik di atas secara berterusan

dalam satu proses pengajaran yang bermula daripada kemahiran mengingat kembali iaitu

kemahiran berfikir berasas rendah kepada kemahiran berfikir penilaian iaitu kemahiran berasas

tinggi.

Guru juga meminta pelajar menggunakan petunjuk atau pengurusan grafik ini

sepenuhnya menerusi aktiviti-aktiviti yang sesuai seperti perbincangan berkumpulan

berasaskan tunjuk ajar guru yang menjadi fasilitator.

Adger (1995) menamakan kaedah ini sebagai think trix dan menerusi kaedah ini guru

dapat meningkatkan pembelajaran. Kaedah ini mempunyai asas operasi kognitif. Ia juga dapat

digunakan untuk menstrukturkan pemikiran seseorang dan berfikir berkenaan pemikiran. Guru

boleh merujuk kepada kaedah ini untuk memberi isyarat sebahagian daripada pemikiran yang

sesuai untuk pembelajaran. Guru juga boleh menggunakan petunjuk-petunjuk yang disediakan

atau pengurusan grafik untuk aktiviti soalan-penyoalan. Dengan pengurusan grafik, pelajar

dapat maklumat dengan sistematik. Petunjuk-petunjuk atau gambar yang disediakan dalam

kaedah ini dapat membantu penyusunan bahasa pelajar dan digunakan dalam aktiviti

perbincangan berkumpulan dan individu.

Terdapat beberapa tujuan penggunaan pengurusan grafik. Antaranya ialah pengurusan

dapat membantu pengajaran dan pembelajaran kea rah kaedah yang lebih berkesan. Dengan

menggunakan pengurusan grafik, maklumat yang disampaikan oleh guru dapat disusun dengan

sistematik dan hubungan antara konsep-konsep mejadi jelas. Pengurusan grafik dapat

membantu pelajar melihat maklumat yang dipelajari daripada perspektif yang baru serta

menggalakkan pelajar mencuba sendiri strategi pembelajaran (Nessels & Baltas 2000).

Selain itu, pengurusan grafik dapat merancang dan menyususn idea pelajar yang ingin

membuat persembahan dalam sesuatu pembelajaran, misalnya pelajar yang ingin membuat

persembahan sesuatu projek secara berkumpulan dalam pembelajaran di dalam kelas. Pelajar

boleh menggunakan pengurusan grafik secara bertulis bagi menjelaskan idea-idea secara

tersusun dan sistematik.

Di samping itu, pengurusan grafik dapat meningkatkan kemahiran komunikasi

seseorang seperti guru yang sedang menyampaikan isi pelajaran dalam kelas dan pelajar yang

memberi maklum balas isi pelajaran yang diterima daripada guru. Penggunaan pengurusan

grafik secara terancang dan bertepatan dengan objektif pengajaran dapat memaksimumkan

kemahiran komunikasi guru dan pelajar.

Dengan penggunaan pengurusan grafik juga pelajar dapat mengenalkanpasti proses

pemikiran kendiri sendiri kesemua idea yang difikirkan secara jelas, satu persatu dan

bersistematik. Jika amalan ini dibuat berterusan dan bersungguh-sungguh, maka idea yang

sampaikan lebih jelas dan dapat diperbaiki dari semasa ke semasa.

Akhir sekali, pengurusan grafik boleh dijadikan alat bantuan mengajar yang berkesan.

Alat ini boleh digunakan oleh guru dalam sesi pengajaran mereka dengan cara disediakan

terlebih dahulu oleh guru dan diedarkan kepada pelajar dilukis di papan hitam. Guru juga boleh

meminta pelajar menyediakan pengurusan grafik atau meminta mereka berbincang dalam

kumpulan bagi menghasilkan pengurusan grafik yang sesuai.

Pemetaan i-Think

I-Think bermaksud pemikiran inovatif (innovative thinking) yang bertujuan untuk

mempertingkatkan dan membudayakan kemahiran berfikir dalam kalangan pelajar ke arah

menghasilkan pelajar yang kreatif, kritis dan inovatif. Program ini adalah hasil kerjasama

Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM) dengan Agensi Inovasi Malaysia (AIM) serta telah

dirintis di 10 buah sekolah (6 SR dan 4 SM) sebelum diperkembangkan ke seluruh Malaysia.

Program i-Think diadakan kerana dapatan pentaksiran antarabangsa (TIMSS dan PISA)

mendapati kedudukan Malaysia semakin menurun dalam subjek bahasa, Sains dan Matematik.

Kajian mendapati murid berpengetahuan, tetapi tidak tahu untuk mengaplikasikannya. Jadi

pengenalan Program i-THINK adalah bertujuan untuk melahirkan modal insan masa depan

yang mempunyai pemikiran kreatif, kritis dan inovatif serta memupuk kemahiran berfikir aras

tinggi (KBAT) dan mampu berdaya saing.

Program i-Think telah memperkenalkan alat berfikir iaitu peta pemikiran. Peta Pemikiran

adalah alat berfikir yang dipersembahkan dalam 8 bentuk peta pemikiran secara visual yang

mudah digunapakai dan difahami merentasi kurikulum. Ia boleh digunapakai oleh murid seawal

usia 4 tahun. Ada 8 jenis peta pemikiran yang boleh digunakan. Antaranya ialah peta bulanan

(circle map). Peta bulanan digunakan untuk sumbangsaran idea dan mempamerkan

pengetahuan sedia berkaitan sesuatu tajuk dengan memberikan maklumat mengikut konteks.

Selain itu, peta buih (bubble map) digunakan untuk memperkaya kebolehan murid bagi

mengenalpasti atau menunjukkan kualiti. Biasanya menggunakan perkataan deskriptif atau

huraian. Di samping itu, peta buih berganda (double bubble map) digunakan untuk membanding

beza sesuatu. Seterusnya, peta pokok (tree map) digunakan untuk mengklasifikasikan.

Tambahan pula, peta dakap (brance map) digunakan untuk menganalisis objek fizikal. Garisan

sebelah kiri adalah nama atau imej keseluruhan objek. Garisan pada bahagian kedua adalah

bahagian utama. Peta alir (flow map) juga merupakan salah satu peta pemikiran. Peta air

digunakan untuk membuat urutan sesuatu proses. Justeru itu, peta pelbagai alir (multi-folw

map) digunakan untuk menunjukkan dan menganalisis hubungan sebab dan akibat. Segiempat

yang berada di tengah adalah peristiwa yang penting. Bahagian sebelah kiri adalah sebab-

sebab peristiwa tersebut, manakala bahagian sebelah kanan pula adalah akibat daripada

peristiwa tersebut. Akhir sekali, peta titi (bridge map) digunakan untuk memberi peluang kepada

pelajar untuk mengaplikasikan proses analogi dengan menggunakan faktor penghubungan.

Peta pemikiran yang berbeza mempunyai proses pemikiran yang berbeza. Sebagai

contoh, proses pemikiran untuk peta bulanan ialah mendefinisikan mengikut konteks. Selain itu,

proses pemikiran untuk peta buih ialah menerangkan mengikut kata atau frasa adjektif.

Tambahan pula, proses pemikiran untuk peta buih berganda ialah menbanding beza. Di

samping itu, proses pemikiran untuk peta pokok ialah membuat pengkelasan. Seterusnya,

proses pemikiran untuk peta dakap ialah hubungan seluruh bahagian. Justeru itu, proses

pemikiran untuk peta air ialah urutan dan proses pemikiran untuk peta pelbagai alir ialah sebab

dan akibat. Akhir sekali, proses pemikiran untuk peta titi ialah analogi iaitu hubungan yang

sama dan mencari faktor penghubung.

Kemahiran berfikir aras tinggi (KBAT)

Berdasatkan Kementerian Pendidikan Malaysia, kemahiran berfikir aras tinggi (KBAT)

bermaksud keupayaan mengaplikasikan pengetahuan, kemahiran dan nilai dalam membuat

penakulan dan refleksi dalam menyelesaikan masalah , membuat keputusan, berinovasi, dan

berupaya mencipta sesuatu. Selain itu, Onosko dan Newmann (1994) menjelaskan bahawa

Pemikiran Aras Tinggi (higher-order thinking) didefinisikan sebagai penggunaan minda secara

meluas untuk menghadapi cabaran-cabaran baru. Penggunaan minda secara meluas berlaku

apabila seseorang itu perlu mentafsir, menganalisis atau memanipulasi maklumat untuk

menjawab soalan atau menyelesaikan masalah yang dikemukakan. Hanya dengan

mengaplikasikan maklumat yang telah diperoleh lebih awal untuk menjawab atau

menyelesaikan masalah dalam situasi baru mungkin tidak akan membuahkan hasil. Mengikut

Zevin (1995), pada kebiasaannya, Pemikiran Aras Tinggi merupakan perluasan maklumat yang

sedia ada dalam minda untuk menghasilkan sesuatu yang baru atau asli. Masalah-masalah

yang mempunyai pelbagai kemungkinan penyelesaian merupakan nadi kepada Pemikiran Aras

Tinggi.

KBAT merupakan satu program kemahiran berfikir yang menggunakan aktiviti-aktiviti

pemikiran peringkat tinggi melalui komputer untuk memperbaiki kemahiran asas, keyakinan

sosial dan kemahiran penyelesaian masalah pelajar (Pogrow, 1985). Penguasaan kemahiran

dan keyakinan adalah syarat yang penting untuk pelajar melibatkan diri dengan cekap dalam

aktiviti pembelajaran yang kompleks.

Sebelum menggunakan komputer, guru mengadakan satu perbincangan pemikiran di

mana pelajar diminta menerangkan akibat dari strategi mereka dan guru juga mengutarakan

soalan-soalan yang mencabar untuk pelajar selesaikan. Perlaksanaan program KBAT adalah

berpisah dari pengajaran kelas yang biasa; di mana KBAT menggabungkan aktiviti komputer

yang membolehkan pelajar menguji secara serta merta akibat dari idea mereka terhadap

soalan-soalan, dengan kaedah pengajaran yang memberikan peluang kepada pelajar untuk

banyak berfikir secara berkesan. KBAT membantu pelajar membina strategi untuk

menghubungkan idea-idea mereka secara berkesan.

KBAT adalah menggunakan tahap pemikiran secara maksimum untuk menghadapi

cabaran. KBAT membolehkan pelajar interpretasi, analisis, dan manipulasi maklumat. Selain

itu, KBAT bersifat kritikal terhadap maklumat, idea, dan pendapat. KBAT juga membolehkan

pelajar membuat kesimpulan, inferens, dan generalisasi. KBAT membolehkan pelajar dapat

berkomunikasi dengan berkesan, membuat jangkaan, penyelesaian masalah, menilai idea,

memberi pendapat, dan membuat pemilihan, dan keputusan.

Terdapat tiga jenis KBAT yang penting. Pertamanya ialah menjana iaitu menjanakan

alternatif dan kombinasi idea. Kedua adalah menjelaskan idea dan menganalisis alasan. Akhir

sekali, menilai kemusabahan idea iaitu menilai maklumat asas, menilai inferensi utuk kegunaan

bukti, dan menilai inferensi untuk deduksi.

Terdapat beberapa pendekatakan mengajar KBAT. Antara cara ialah mengajar KBAT

dalam konteks secara langsung di luar kurikulum. Selain itu, mengajar berfikir dengan

menggunakan kaedah yang menggalakkan berfikir dalam konteks kurikulum. Cara yang terakhir

ialah penyebatian dengan menyusun semula pengajaran untuk mengajar KBAT secara

exsplisit.

Strategi yang boleh digunakan dalam penggunaan KBAT ialah soalan terbuka, teknik

penyoalan, perbicangan, metakognisi, pengurusan grafik dan kaedah penyelesaian masalah.

George Polya telah membina model penyelesaian matematik yang dikenali sebaai

Model Polya pada tahun 1957. Penekaan Model Polya KBAT ialah melalui 3 kategori. Kategori

yag pertama ialah pemikiran kritis. Pemikiran kritis adalah kecekapan dan keupayaan

menggunakan minda untuk menilai kemunasbahan atau kewajaran sesuatu idea meneliti

kebernasan kesalahan atau kelemahan sesuatu hujah. Pertimbangan yang wajar dibuat dengan

menggunakan alasan dan bukti yang musnabah. Ssebagai kesannya, pelajar akan lebih

bersedia menghadapi masalah yang lebih kompleks dan perubahan teknologi yang berlaku

secara mendadak.

Kategori yang kedua ialah penyelesaian masalah. Terdapat dua penyelesaian masalah

dalam matematik iaitu masalah rutin dan masalah non-rutin. Proses penyelesaian masalah tidak

dapat dihafal, dan memerlukan satu set aktiviti yang sistematik dengan perancangan strategi

dan kaedah yang sesuai. Sebagai kesannya, pelajar mempelajari secara eksplisit strategi

berkenaan dan menggunakannya untuk menyelesaikan masalah secara berkesan.

Kategori yang terakhir ialah pemikiran kreatif. Secara umumnya, pemikiran kreatif ialah

kecekapan dan keupayaan menggunakan minda untuk meneroka pelbagai kemungkinan,

menghasilkan sesuatu yang baru, dan bernilai sama ada bersifat maujud, abstrak, dan

gagasan.

Alat-alat CoRT

Edward de Bono yang dilahirkan di Malta, sebuah negara kepulauan di Laut

Mediterranean telah memperkenalkan program CoRT. CoRT bermaksud (Cognitive Research

Truth) mempunyai 6 bahagian, setiap bahagian mempunyai 10 unit pelajaran. Program CoRT

yang dicipta merangkumi pemikiran kreatif, konstruktif dan kritis.

Antara enam bahagian dalam program CoRT ialah CoRT I (keluasan persepsi), CoRT II

(Organisasi proses berfikir), CoRT III (Interaksi, argumen, pemikiran kritis), CoRT IV (Pemikiran

kreatif), CoRT V (Maklumat dan perasaan ) dan CoRT VI (Tindakan).

Dalam pendidikan, CoRT I dan CoRT IV dapat digunakan untuk melatih kemahiran

berfikir secara kritis dan kreatif. CoRT I merupakan asas bagi program CoRT dan bertujuan

memperluaskan pandangan pelajar supaya lebih kreatif konstruktif dan kritis. CoRT IV pula

melatih pelajar mencambahkan idea-idea baru dengan menggunakan satu perkataan rawak.

Program CoRT I mengandungi 10 unit pelajaran dan setiap pelajaran dicetak dengan

lembaran yang berlainan. Lembaran pertama ialah PMI (Plus, Minus, Interesting) Baik, Buruk,

Menarik. Dalam pelajaran ini pelajar dikehendaki supaya memikirkan dan menyenaraikan

semua kebaikan (Plus), keburukan (Minus) dan menarik (Interesting) pada sesuatu idea. Tujuan

alat ini ialah supaya pelajar meluaskan pemikirannya apabila melihat sesuatu situasi. Alat ini

berfungsi sebagai kaedah untuk mengelakkan kecenderungan biasa di mana seseorang

terdorong untuk membuat reaksi emosional pada sesuatu idea. Dalam aktiviti menajamkan

kemahiran berfikir kepada pelajar, guru atau pendidik perlu menerangkan kaedah PMI ini

dengan jelas supaya mereka faham. Kaedah berfikir PMI ini melihat individu-individu membuat

penilaian ke atas apa-apa yang mereka lihat mahupun dengar. PMI juga merupakan satu alat

untuk berfikir yang bertujuan memperluaskan persepsi individu. PMI memaksa seseorang

supaya berhenti sejenak sebelum cepat-cepat membuat penilaian. PMI ini adalah alat yang kita

gunakan supaya otak kita jangan berfikir satu hala sahaja. Ia menolong kita memandang

kepada banyak hala. PMI ini satu alat berfikir yang mudah dipakai oleh masyarakat dan sangat

sesuai dengan kehidupan sehari-jari. Menurut Dr. Edward de Bono, alat ini amat digemari oleh

pelajar-pelajar sekolah.

Lembaran kedua ialah CAF (Consider All Factors) Ambil kira semua faktor. CAF adalah

satu alat untuk melatih pelajar berfikir cara melihat atau mengambil semua faktor untuk

memperluaskan sudut pandangan mereka. CAF membantu pelajar mengarahkan minda ke

semua arah yang penting, mengelakkan mereka terlupa untuk memikirkan semua perkara yang

penting. Galakkan pelajar membuat CAF dahulu sebelum membuat sebarang keputusan. Di

dalam pelajaran ini pelajar-pelajar dikehendaki supaya menerokai dahulu setiap aspek pada

mana-mana situasi sebelum menerbitkan idea. Tujuan latihan ini ialah supaya pelajar membuat

tinjauan yang lengkap dan menyeluruh apabila memikirkan faktor-faktor berkenaan sesuatu

situasi. Para pendidik atau guru perlu diingatkan bahawa CAF ini ialah alat berfikir yang mudah

dipelajari, diingat dan digunakan dalam hidup sehari-hari.

Lembaran ketiga ialah Peraturan (Rules). Latihan ini memberi peluang kepada para

pelajar untuk membuat satu kerangka persoalan yang difikirkan untuk menyelesaikan masalah

atau mengambil keputusan setelah mengambil kira semua faktor-faktor (CAF) dan dalam mana

yang baik, yang buruk dan yang menarik (PMI). Pelajar akan menggunakan CAF untuk

mencipta peraturan-peraturan baru. PMI digunakan untuk menyorot peraturan yang sudah

sedia ada atau yang baru dicipta untuk mengambil sesuatu keputusan.

Lembaran keempat ialah C & S (Consequence and Sequel) Kesan dan akibatnya. C & S

boleh digunakan untuk membuat sebarang keputusan atau tindakan, membantu kita melihat

jauh ke hadapan, membuat kita “panjang akal” dan ia boleh digunakan bersama-sama dengan

CAF dan OPV. Latihan ini menghendaki pelajar supaya memikirkan apa yang dijangka akan

berlaku selepas sesuatu keputusan yang diambil. Kesan-kesan dan akibat-akibat keputusan

tersebut diramalkan secara sistematik, iaitu kesan jangka pendek, jangka sederhana dan

jangka panjang. Barangkali, dalam kehidupan sehari-hari, C & S ialah alat berfikir yang paling

berguna. Guru atau pendidik kemahiran berfikir ini perlu menekankan bahawa kaedah C & S

merupakan satu alat untuk melihat jauh ke depan, ke masa akan datang. Pelajar perlu

ditekankan juga, sebelum membuat sebarang pilihan dan keputusan, gunakan C & S ini untuk

mendapat pilihan yang tepat. Begitu juga ke atas semua alternatif yang ada di depan kita. Lihat

alternatif mana yang paling baik dan paling selamat. Buat C & S, FIP dan PMI bersama-sama.

Alat-alat itu akan menolong pelajar membuat pilihan terbaik

Lembaran kelima ialah AGO (Aims, Goals, and Objectives) Tujuan, matlamat dan

objektif. AGO dapat memperluaskan sudut pandangan pelajar dan menolong mereka membuat

fokos yang betul semasa berfikir serta menolong pelajar sentiasa ingat tujuan asal mereka

berfikir supaya mereka tidak lari daripada matlamat yang hendak dicapai. AGO menekankan

pentingnya matlamat. Pelajar dikehendaki menyorot aspek-aspek “oleh sebab” dan “supaya”

untuk menjuruskan mereka berfikir cara memfokuskan persoalan yang hendak diselesaikan.

Sebelum pelajar-pelajar hendak membuat sesuatu perbincangan, berbincanglah dulu

berkenaan AGO perbincangn itu. Jadikan AGO itu fokus perbincangan, jangan lari atau

menyeleweng daripada tajuk perbincangan itu.

Lembaran keenam ialah Perancangan (Planning). Latihan ini memberikan peluang

kepada pelajar untuk berlatih melakukan C & S, AGO, PMI dan CAF. Guru akan melihat akan

kemahiran-kemahiran yang ada pada pelajar-pelajar menguasai kaedah-kaedah berkenaan.

Pelajar akan mendapat satu kemahiran menggunakan keempat-empat kaedah untuk mereka

menaplikasikan ketika proses menyelesaikan masalah atau membuat keputusan.

Lembaran ketujuh ialah FIP (First Important Priorities) Utama, Penting, Prioriti. Pelajar-

pelajar didedahkan dengan kaedah mementingkan perkara-perkara penting yang menjadi

prioroti, ialah satu alat untuk membuat fokus pada apa yang penting. Setelah pelajar-pelajar

menggunakan alat-alat lain (PMI, CAF, C&S, dan AGO) barulah mereka menggunakan FIP.

Kaeedah ini juga membantu pelajar berfikir secara terfokus dan ia hanya mengambil kira

perkara-perkara yang penting sahaja. Dalam kaedah FIP ini pelajar-pelajar perlu dingatkan

bahawa kaedah ini menentukan perkara yang paling penting untuk difikirkan.

Lembaran kelapan ialah APC (Alternatives, Possibilities and Choices) Alternatif,

kemungkinan, Pilihan. Alat ini digunakan supaya pelajar dapat berfikir secara selari. Alat ini

melatih para pelajar menerbitkan pelbagai alternatif dan pilihan yang terkeluar daripada yang

biasa-biasa. Ia digunakan untuk melawan pemikiran yang beku dan reaksi emosional. APC juga

gunakan untuk mencipta pelbagai penjelasan dan persepsi. Apabila berfikir, otak selalu mahu

cepat-cepat maju ke depan. “Nanti dulu”, Fikirkan juga kemungkinan-kemungkinan lain.

Terdapat banyak jenis alternatif yang boleh membantu pelajar membuat pilihan. Antaranya ialah

idea. Idea-idea alternatif untuk melakukan perkara yang sama, Idea-idea berbeza untuk

melakukan perkara-perkara yang berbeza. Ada idea baru untuk tujuan yang sama. Ada idea-

idea baru untuk tujuan-tujuan baru. Selain itu, persepsi iaitu benda atau perkara yang sama

boleh dilihat daripada pelbagai sudut. Contohnya, jam tangan ialah alat pengukur waktu. Jam

tangan adalah pengukur status pemakainya. Di samping itu, tindakan dalam sesuatu situasi.

Seterusnya, penyelesaian dalam sesuatu masalah. Tambahan pula, pendekatan yang dapat

digunakan bagi mencipta penyelesaian. Dalam menangani masalah kenaikan kadar poligami,

satu pendekatan ialah dengan membuat poligami lebih sukar. Justeru itu, penjelasan diberi

kepada pelajar pada sesuatu persoalan. Akhir sekali, reka cipta yang dicipta setiap satu

daripada reka cipta itu tetap memenuhi tujuan asal reka cipta itu. Pelajar akan merasa kesulitan

dan kesukaran hendak berhenti sejenak dan memikirkan alternatif-alternatif lain sedangkan

alternatif yang ada sudah cukup baik. Sewaktu membuat APC, pelajar mesti betul-betul jelas

apa tujuan mereka mencari alternatif baru.

Lembaran kesembilan ialah Keputusan (Decisions). Latihan ini memberi peluang dan

pendedahan kepada pelajar untuk melakukan kaedah kemahiran berfikir FIP dan APC,

disamping kemahiran-kemahiran lain yang lebih awal. Disini pelajar akan memahami kaedah itu

bagi menjuruskan pemikiran mereka untuk menyelesaikan masalah dan membuat keputusan

yang baik.

Lembaran yang terakhir ialah OPV (Other People’s Views) Pandangan orang lain.

Pelajar didedahkan dengan melihat pandangan orang lain, dengan cara ini, mereka dapat

memperluaskan lagi sudut pandangan mereka dan kesan atau implikasinya terhadap orang

lain..Latihan ini mengarahkan pemikiran pelajar supaya mengambil kira pendapat dan

pandangan pihak-pihak lain yang terlibat di dalam sesuatu situasi. Alat ini menimbangi alat-alat

lain yang ditumpukan pada pandangan peribadi pelajar. Latihan ini memberi tekanan pada

perbezaan-perbezaan antara pandangan pelajar dengan pandangan pihak-pihak lain. Pelajar

perlu sedar bahawa berfikir dilakukan oleh manusia. Untuk melatih pelajar membuat OPV,

mula-mula buat senarai orang-orang lain yang kena-mengena dan terlibat dalam perkara

tersebut. Selepas itu cuba bayangkan apa pendapat-pendapat mereka secara individu ataupun

secara berkumpulan.

CoRT IV sangat sesuai digunakan dalam pengajaran dan pembelajaran bagi menjana

pemikiran kritis dan kreatif dalam kalangan pelajar. CoRT 4 dapat melatih pelajar menerbitkan

idea baru, kreatif dan kritis dengan menggunakann satu perkataan rawak. CoRT 4 merupakan

alat untuk pemikiran lateral iaitu untuk satu proses mengubah persepsi dan cara melihat

sesuatu perkara kea rah lebih positif. Terdapat 10 teknik dalam komponan CoRT 4. Antaranya

ialah Yes-No-Po (Ya, Tidak, Po), Stepping stone (Batu loncatan), Random Input (Input Rawak),

Consept Challenge (Cabaran Konsep), Dominant Idea (Idea Domain), Define The Problem

(Takrifkan masalah), Remove Faults (Singkirkan Kecacatan), Combination (Kombinasi),

Requirements (Keperluan), dan Evaluation (Penilaian).

Kesimpulannya, pengurusan grafik, I-think, kemahiran berfikir aras tinggi(KBAT) dan

alat-alat CoRT adalah sangat berguna kepada para pelajar. Haraplah semua pelajar dapat

menguasai teknik-teknik ini supaya dapat digunakan semasa pembelajaran mereka.