TOPIK 1 KONSEP TATABAHASA SECARA UMUMNik Safiah Karim et al., 2004 Morfologi ialah bidang yang mengkaji struktur, pembentukan kata dan golongan kata. Dalam morfologi, unit terkecil yang mempunyai makna dan tugas nahu ialah morfem.

1.1.1 Jenis Morfem

Morfem Bebas 1.Boleh berdiri sendiri. Contohnyaminum, cuti, sekolah, periksa. 2.Mempunyai makna sendiri.

Morfem Terikat / Imbuhan 1.Bentuk imbuhan, iaitu mem, per, kan, ber 2.Tidak mempunyai makna, tetapi mengandung fungsi tatabahasa atau nahu yang boleh mengubah makna sesuatu kata, seterusnya makna ayat

1.1.2 Konsep PerkataanGolongan Kata 1. Kata Tunggal 2. Kata Terbitan 3. Kata Majmuk 4. Kata Ganda Proses Pembentukan Kata Pengimbuhan; Pemajmukan; dan Penggandaan

Golongan Kata Kata Nama Nama am, Nama khas, Ganti nama Kata Kerja Tak transitif, Transitif Kata Adjektif Sifat, warna, ukuran, bentuk, waktu, jarak, cara, pancaindera, perasaan Kata Tugas Hubung, seru, tanya, perintah,pembenar, pangkal ayat, bantu, penguat, penegas, nafi, pemeri, sendi nama, arah, bilangan, penekan, pembenda.

BIDANG SINTAKSIS Cabang ilmu bahasa yang mengkaji bentuk, struktur dan binaan atau konstruksi ayat. AYAT FRASA KLAUSA POLA AYAT DASAR & AYAT TERBITAN JENIS AYAT AYAT TUNGGAL & AYAT MAJMUK SUSUNAN AYAT AYAT BIASA, AYAT SONGSANG RAGAM AYAT AYAT AKTIF, AYAT PASIF, AYAT SONGSANG

1.3 HURAIAN TATABAHASA DALAM SUKATAN PELAJARAN KBSR DAN KBSM

Sistem Bahasa

Tatabahasa

TOPIK 2 KONSEP KOHESI DALAM WACANA

2.1 KONSEP WACANA

Wacana ialah unit bahasa yang melebihi batas ayat (Harimurthi, 1982). Unit bahasa ini juga mengandung satu penyatuan bahasa yang lengkap kerana sesuatu wacana mungkin terdiri daripada dua atau beberapa gabungan ayat, satu perenggan, satu bab, sebuah buku atau satu siri buku. Wacana turut menunjukkan perkembangan fikiran berurutan yang tersusun dengan sempurna, selain menghasilkan satu pemikiran yang utuh. Dalam tatabahasa, wacana terletak dalam hierarki tertinggi yang hadir selepas tingkat

WACANA

BENTUK WACANA

JENIS WACANA

Lisan Tulisan

JENIS WACANA 3.Berdasarkan Bilangan Peserta -Monolog -Dialog -Polilog

1. Berdasarkan Fungsi Bahasa -Ekspresif -Fatis -Imformasional -Estetik -Direktif2. Berdasarkan saluran komunikasi -Deskriptif -Ekspositoris -Argumentatif -Persuasif -Hurtatoris -Prosedural

4. Berdasarkan pendapat sarjana tertentu -Narasi -Eksposisi -Deskripsi -Argumentasi

CIRI-CIRI WACANA 1. Berstruktur 2. Bertujuan 3. Bertautan /Kohesi 4. Beruntutan / Koheren 5. Penerima 6. Maklumat 7. Keadaan /situasi 8. Interteks

MAKNA DAN KEUTUHAN HUBUNGAN DALAM WACANA 1. Sebab akibat 2. Sebab tujuan 3. Sebab hasil 4. Latar kesimpulan 5. Syarat hasil 6. Perbanding an

WACANA

DEFINISI WACANA

Harimurthi (1982) Satuan bahasa yang lengkap, satuan gramatikal tertinggi, amanat yang lengkap. Anton M. Moeliono (1995) Rentetan kalimat berkaitan membentuk makna yang serasi Kesimpulan makna Wacana lebih tinggi daripada ayat Mempunyai keteraturan fikiran logik (koheren), Mempunyai tautan (kohesi) Mempunyai kesatuan makna

KOHESI / TAUTAN DALAM WACANA Organisasi sintaktik / hubungan antara ayat dari segi gramatikal /strata leksikal Berdasarkan kaedah perujukan (eksoforik , endoforik, anaforik dan kataforik), penggantian, pengguguran, konjungsi, dan kohesi laksikal Disebut juga ketenunan, tautan, dan kesepaduan

WACANA

APLIKASI DAN CERAKIN KONSEP KOHESI DALAM WACANA 1. Rujukan Eksoforik Konteks segera, pengetahuan dikongsi bersama, Pengetahuan dalam satu dunia wacana 2. Rujukan Anaforik 3. Rujukan Kataforik 4. Rujukan Penganjur a) Penggantian nomina, verba,klausa, b) Pengguguran nomina, verba, klusa 5. Konjungsi a) Kebalikan b)Tambahan c) Temporal d) Sebab 6. Kohesi Laksikal 7. Reiterasi 8. Pengulangan Kata 9. Sinonim 10.Superordinat 11.Kata-kata umum 12.Kolokasi

RUMUSAN

1. Wacana tidak mempunyai satu-satu jenis ayat yang terdiri dengan utuhnya tanpa dipengaruhi oleh proses-proses kelahiran ayat. Ini bermaksud bahawa ayat selalunya didapati dalam struktur dan sistem yang teratur. 2. Ayat sistem ialah ayat atau tutur yang dikeluar dan diasingkan daripada konteks wacana, sedangkan ayat wacana yang juga disebut ayat teks adalah ayat yang betulbetul terdapat dalam wacana teks dan wacana lisan. 3. Hubungan kesinambungan cerita itu dapat menunjukkan secara nahuan, iaitu perujukan, kata-kata penghubung (verbindings woorden) dan pengguguran (ellips). Kesatuan makna dalam wacana akan dilihat dari segi makna logik dan makna tautan. 4. Makna tautan merupakan konsep semantik dan merujuk kepada perkaitan kebahasaan yang didapati pada suatu ujaran yang membentuk wacana.

RUMUSAN

5. Terdapat persamaan dan perbezaan pendapat tentang definisi wacana yang diperoleh daripada ahli-ahli linguistik ataupun penulis. 6. Wacana letaknya lebih tinggi daripada ayat pada skala tatatingkat tatabahasa dan mempunyai keteraturan fikiran logik (coherence) dan juga tautan (cohesion) dalam strukturnya. Wacana dicirikan oleh kesinambungan maklumat.

7. Unsur-unsur penting dalam wacana adalah seperti satuan bahasa, terlengkap, mengatasi ayat atau klausa, teratur atau tersusun rapi, berkesinambungan, kohesi, lisan atau tulisan awal dan juga akhir yang nyata. 8. Kohesi merupakan aspek formal bahasa dalam wacana. Dengan itu kohesi adalah 'organisasi sintaktik'. Organisasi sintaktik merupakan wadah ayat-ayat yang disusun secara padu dan padat. Dengan susunan sebegitu, organisasi tersebut adalah untuk menghasilkan tuturan.

RUMUSAN 9. Kohesi merupakan hubungan di antara ayat di dalam sebuah wacana, tidak kira sama ada dari segi strata gramatikal mahupun strata leksikal tertentu.

10. Dalam kohesi, kaedah-kaedah yang digunakan berdasarkan penyampaian maklumat lama dan maklumat baru. Kaedah-kaedah itu adalah seperti kaedah perujukan, kaedah penggantian, kaedah pengguguran, kaedah konjungsi dan kohesi leksikal. Wacana juga dicirikan oleh kesinambungan maklumat yang diertikan sebagai kesatuan makna. Kesatuan makna dalam wacana ini pula dapat dilihat dari segi makna logik dan makna tautan.11. Tautan (cohesion) berbeza dengan keteraturan fikiran, ini bermaksud bahawa kohesi ataupun tautan adalah merupakan konsep semantik yang juga merujuk kepada perkaitan kebahasaan yang didapati pada suatu ujaran yang membentuk wacana. 12. Tautan makna dari dua sudut, iatu tautan nahuan dan tautan leksikal. Kedua-dua nahuan ini wujud dalam sesuatu kesatuan teks. Tautan ataupun kohesi ini juga memperlihatkan jalinan ujaran dalam bentuk ayat bagi membentuk suatu teks atau konteks dengan cara menghubungkan makna yang terkandung di dalam unsur. Kaedah pertautan ini lebih

RUMUSAN

13. Kohesi juga dikenali sebagai tetenunan, tautan, kesepaduan dan sebagainya. 14. Perujukan ataupun rujukan ini ialah merujuk kepada unsur sebelum atau selepas yang berkaitan dengan hubungan semantik. Perujukan ini dilihat dari dua sudut, iaitu perujukan Eksoforik dan Endoforik. 15. Perujukan Eksoforik ini digunakan untuk merujuk kepada hal-hal yang mempunyai kaitan dengan situasi yang berkembang di depan penutur ataupun pendengar yang menerima mesej ataupun maklumat yang telah disampaikan kepadanya.

16. Perujukan eksoforik ini menerangkan tentang situasi yang merujuk kepada sesuatu yang telah diidentifikasi dalam sesuatu konteks bagi sesebuah situasi.17. Perujukan eksoforik ini merupakan hal ataupun fungsi yang menunjukkan kembali kepada sesuatu yang ada di luar daripada

Hamsiah Juki GC BM