BAB 10BAB 10

KESANTUNAN KESANTUNAN BAHASABAHASA

PENGUNAAN BENTUK PENGUNAAN BENTUK SAPAANSAPAAN

• Pengunaan bentuk sapaan yang betul penting dalam kesantunan bahasa.

• Bentuk sapaan mesti berpadanan dengan kedudukan atau taraf orang yang disapa.

Orang yang disapa Bentuk sapaan lisan kepada yang disapa

Yang di-Pertuan AgongSultanSyedTan Sri,Puan SriYang Di Pertua Dewan RakyatSetiausah Kerajaan NegeriSenatorPembesar AsingDuta

TuankuTuankuTuan SyedTan Sri,Puan SriTuan Yang Dipertua

Yang BerhormatYang BerhormatTuan Yang TerutamaTuan Yang Terutama

Selain bentuk sapaan, rujukan kehormat juga digunakan dalam sistem sapaan dalam bahasa melayuOrang yang disapa Rujukan Kehormat

Yang di-Pertuan Agong

SultanUndang (di N.9)Raja Muda / Tengku MahkotaP.M , T.P.M, M.BMenteri, setiausaha parlimen,

ahli Parlimen, ADUNTun,Toh PuanHakimkadiMufti dan pemimpin islamKetua jabatan tanpa gelaran

Kebawah Duli Yang Maha Mulia Seri Paduka BagindaDuli Yang Maha MuliaDuli Amat MuliaDuli Yang Teramat MuliaYang Amat BerhormatYang Berhormat

Yang Amat BerbahagiaYang ArifSahibul FadilahSahibul SamahahYang berusaha

PENGUNAAN GELARANPENGUNAAN GELARAN

• Gelaran kekeluargaan

• Gelaran pergaulan biasa

• Gelaran pergaulan tak bersahaja

• Gelaran warisan

• Gelaran kurniaan

• Gelaran keagamaan

Nama Kekeluargaan asas

Nama kekeluargaan Pengunaanya mengikut umur dan pangkat

Pak Mak

Tok

Abang

Kakak

Adik

-Untuk lelaki yang lebih kurang sebaya dengan ayah kendiri.-Untuk perempuan yang lebih kurang sebaya dengan emak kendiri.-Untuk lelaki / perempuan yang lebih kurang sebaya dengan datuk & nenek.-Untuk lelaki yang tidak setua ayah & tidak semuda kendiri.-Untuk perempuan yang tidak setua emak & tidak semuda kendiri.- Untuk lelaki / perempuan yang lebih muda dari kendiri.

Jenama KekeluargaanJenama Kekeluargaan

• Long/Along – anak pertama• Ngah/Angah – anak kedua • Lang/Alang – anak ketiga • Anjang – anak keempat• Andak -- anak kelima• Teh – anak keenam• Cik – anak sebelum anak bongsu• Busu / usu – anak bongsu

Gelaran pergaulan biasaGelaran pergaulan biasa

• Cik digunakan untuk perempuan yang belum berkahwin

• Encik untuk lelaki sahaja

Gelaran pergaulan tak bersahaja (formal)

Gelaran Pengunaan Tuan

Encik/cik Puan

Saudara

Tetuan

-Pada lelaki yang lebih tinggi pangkatnya dari kita danpada lelaki yang bergelar haji, doktor dll-pada lelaki yang lebih tinggi pangkatnya dari kita, Encik/cik Fadli.-pada perempuan yang lebih tinggi pangkatnya dari kita. Cth Puan Doktor Aishah., Puan Hajah Fatimah .-pada L/P yang seusia / lebih muda darioada kendiri. Sebagai rujukan kepada ahli-ahli mesyuarat, perbahasan dll.-Dalam surat rasmi yang ditujukan kepada para pemilik pentadbir syarikat perniagaan.

Gelaran warisan

a) Gelaran warisan daripada keturunan raja memerintah

Gelaran Negeri

RajaTunku/Ungku

TuankuTengku/Engku

Pangeran,Pangeran Anak & Pengeran

Muda

Perak & selangorJohor & Kedah

Negeri SembilanKelantan ,Pahang &

TerengganuNegara Brunei

Darussalam

a)Gelaran warisan daripada keturunan orang-orang besar

Gelaran Negeri

AbangAwangku,Pengeran,dayang

kuDatu

Megat & PuteriMeorNikTan

TuanWan

SarawakNegara Brunei Darussalam

SabahPerakPerak

KelantanKedah

TerengganuKelantan & Terengganu

Gelaran KurniaanGelaran Kurniaan

Gelaran Kurniaan Catatan

1.Tun

2.Toh Puan3. Tan Sri

4.Datuk

5. Datuk Patinggi, Datuk Amar

6.Datin Paduka

7. Tok Puan

-Gelaran kerajaan persekutuan yang tertinggi

kepada L/P.-Gelaran untuk isteri Tun.-Gelaran (di bawah Tun)

kurniaan kerajaan persekutuan kepada L/P.

-Gelaran kurniaan kerajaan neger kepada L/P

-Gelaran kurniaan kerajaan Serawak

- gelaran kurniaan kerajaan Selangor kepada orang

perempuan- gelaran untuk isteri datuk di

Terengganu

Gelaran Kurniaan Ikhtisas

1. Professor Diraja – untuk L/P yang sudah mencapai kemuncak dalam lapangan akedemik.

2. Professor Emeritus- untuk professor yang telah bersara tetapi mengekalkan gelaran itu sebagai suatu penghormatan.

3. Professor – untuk L/P yang telah mencapai pangkat paling tinggi dalam bidang akedemiknya..

4. Professor Madya – L/P yang sudah mencapai taraf akedemik satu tingkat bawah Professor. 5. Doktor – L/P yang berkelulusan Doltor

Falsafah,ilmu Perubatan veterinary dan Doktor Kehormat. 6. cikgu – L/P yang menjadi guru.

7. ustaz / Ustazah- orang yang menjadi guru agama islam

Gelaran KeagamaanGelaran Keagamaan

• biasa diberi kepada lelaki yang telah menunaikan haji dan berpengetahuan dalam agama Islam.

• Lelaki- haji• Perempuan – hajah• Lelaki berpengetahuan dalam agama – Lebai• Tuan mesti digunakan sebelum Haji / Lebai

1.Dalam hal gabungan gelaran, gelaran kurniaan kerajaan mestilah mendahului semua gelaran lain.2. Gelaran boleh digabungkan menurut urutan berikut:

-kekeluargaan + keagamaan = Mak Haji, Pak Haji-pergaulan formal + keagamaan = Tuan Haji, Tuan Lebai, Puan Hajah-Kekeluargaan + warisan = Pak Ungku, Mak Wan, Pak Nik-Pergaulan formal + keagaman + warisan = Tuan Haji Nik-Warisan + kegamaan = Tengku Hajah, Raja Haji-Kurniaan kerajaan + akedemik + warisan+ keagamaan = Tan Sri Prof. Dr. Ungku haji Omar

DARI: FAHMIDARI: FAHMI SAIFUDINSAIFUDIN FADLI FADLI