kelebihan 3 media grafik dalam p&p

REKABENTUK INSTRUKSIONAL DAN TEKNOLOGI. KPT 2063.

1.0 Pengenalan.

Penulisan ilmiah ini adalah bertujuan untuk mengenengahkan aspek media di dalam

proses pengajaran dan pembelajaran di dalam bilik darjah. Aspek media yang ingin

diketengahkan ialah cabang daripada klasifikasi media iaitu media grafik. Media grafik

pada masa kini sering digunakan di dalam proses pengajaran dan pembelajaran untuk

menjadikan pengajaran lebih sistematik dan terancang.

Media grafik terdapat beberapa jenis seperti poster, lukisan, graf, kartun dan

sebagainya. Media grafik ini masih lagi digunakan untuk proses pengajaran. Media grafik

yang di bincangkan di dalam kerja kursus ini ialah graf, kartun dan juga lukisan. Di

dalam kerja kursus ini membincangkan beberapa kelebihan yang terdapat di dalam ketiga

– tiga media grafik tersebut.

Kelebihan – kelebihan yang terdapat di dalam media grafik lukisan, graf dan juga

kartun akan di bincangkan dengan terperinci dengan memberi contoh – contoh terhadap

kelebihan – kelebihan menggunakan media grafik tersebut. Selain itu juga kelebihan –

kelebihan tersebut akan di bincangkan melalui sokongan kajian.

Di dalam sokongan kajian terdapatnya kajian – kajian yang dikemukakan melalui

penggunaan media – media grafik. Di dalam sokongan kajian tersebut di sertakan dengan

kajian oleh tokoh – tokoh yang membicarakan tentang penggunaan media di dalam

proses Pengajaran dan Pembelajaran (P&P) di dalam bilik darjah.

1


1.1. Maksud Media.

Media Menurut Jamaludin Badusah, Muhammad Husin dan Abdul Rashid Johar

(2000), media adalah suatu kaedah atau perantaraan berkomunikasi, berhubung antara satu

sama lain seperti menggunakan akhbar, berita dan gambar untuk menyebarkan maklumat

dan pandangan. Dalam proses pengajaran dan pembelajaran, ia merupakan perantaraan

yang menghubungkan maklumat dan tujuan pengajaran guru dengan penerima iaitu pelajar

yang akan memproses perantaraan itu, dan jika sesuai dapat diterima oleh pelajar dengan

berkesan.

Menurut Heinich, Molenda dan Russell (1991) pula, media boleh didefinisikan

sebagai penyampai atau pembawa maklumat antara punca dengan penerima seperti filem,

video, radio, gambar, foto, risalah, poster dan sebagainya. Manakala Kamus Dewan (1997)

menyatakan media ialah alat atau perantara komunikasi. Ia terdiri daripada media am,

media cetak dan media massa. Media boleh juga didefinisikan sebagai apa juga alat atau

perkakas yang biasa digunakan untuk menyampaikan maklumat di antara manusia (Rossi

dan Briddle 1967).

Seterusnya, menurut Enright (1972), media adalah ikhtiar-ikhtiar untuk

memperolehi, memproses dan menyusun kembali maklumat pandang dan dengar atau

gabungan maklumat pandang dan dengar dengan cara grafik, fotografik, elektronik ataupun

cara mekanik. Pada kesimpulannya, media adalah berasal dari perkataan Latin “MEDIUM’

yang bermaksud ‘PERANTARA’. Ia merujuk kepada apa juga yang membawa maklumat

di antara penyampai kepada penerima. Dalam proses pengajaran dan pembelajaran, ia

adalah segala kelengkapan yang digunakan oleh guru untuk membantu dalam penyampaian

pengajaran dengan jelas dan bermakna. Ia juga melibatkan segala yang digunakan sama

ada yang dapat dilihat, didengar, dipegang, dibaca, dirasai, dihidu, dikisahkan dan

digunakan. Jadi dengan memahami definisi-definisi ini, diharap ia dapat membantu

seseorang guru dalam mengaplikasikan media dalam proses pengajaran dan pembelajaran

dengan lebih berkesan lagi.

2


1.2. Maksud Grafik.

Grafik memberikan maksud penggunaan visual untuk menerangkan konsep yang tidak

dapat atau sukar diterangkan melalui teks. Ia mampu menambah daya tarikan kepada

sesuatu paparan atau persembahan. Menurut kamus dewan edisi keempat grafik merupakan

paparan yang terdiri daripada lukisan, gambar rajah, simbol dan lain – lain yang bertujuan

untuk menyampaikan idea, konsep, maklumat dan sebagainya.

Selain itu grafik juga boleh dirujuk kepada pelbagai persembahan imej atau paparan

visual yang tidak bergerak seperti gambar, lukisan, lakaran, gambarfoto, ilustrasi, dan

sebagainya. Ianya merupakan antara elemen multimedia yang amat penting bagi memberi

penekanan dalam suatu proses penyampaian maklumat terutamanya di dalam proses

Pengajaran dan Pembelajaran. Penggunaan grafik dikatakan dapat menyampaikan

maklumat dengan lebih pantas dan tepat memandangkan ianya disampaikan melalui visual.

Dalam bidang pendidikan, penggunaan grafik sebagai media pengajaran telah lama

digunakan untuk menyalurkan maklumat (Jamalludin & Zaidatun). Penekanan terhadap

penggunaan bahan grafik dalam kaedah pengajaran tradisional bertujuan untuk

meningkatkan proses pengajaran dan pembelajaran (Yusup). Penggunaan grafik dalam

PBK dapat menyampaikan maklumat dengan lebih berkesan kerana segala bentuk mesej

yang diterima oleh manusia melalui penglihatan mempunyai daya ketahanan serta daya

ingatan yang lebih tinggi (Jamalludin, Baharuddin & Zaidatun) sekiranya direka bentuk

dengan tepat (Alesandrini). Selain itu, penggunaan grafik sama ada grafik statik atau

grafik animasi dalam PBK untuk menjadikan konsep dan idea lebih mudah difahami

dandiingat (ChanLin & Chan).

3


2.0. Kelebihan Tiga Media Grafik Dalam Proses Pengajaran Dan

Pembelajaran Dalam Konteks Bilik Darjah.

2.1. Graf.

Graf merupakan salah satu klasifikasi media grafik yang boleh digunakan

untuk tujuan Proses pengajaran dan pembelajaran dan merupakan media grafik

yang telah lama digunakan. Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat, graf

merupakan rajah yang terdiri daripada gabungan beberapa garis, titik, dan

sebagainya untuk memaparkan saling hubungan antara dua nilai atau lebih yang

berubah – ubah.

Media grafik graf sentiasa digunakan di dalam proses pengajaran dan

pembelajaran terutamanya di dalam mata pelajaran yang memerlukan penelitian

serta interpretasi data. Data – data yang penting di dalam topik – topik

pembelajaran dapat diterjemahkan di dalam bentuk graf yang lebih kompleks. Graf

juga merujuk kepada kaedah berkomunikasi berunsurkan data dan numerik. Sesuatu

maklumat yang kompleks dapat dimudahkan sekiranya ia ditukarkan ke bentuk

carta atau graf.

2.1.1. Kelebihan Penggunaan Graf.

i. Meringkaskan data dalam bentuk imej grafik.

Penggunaan graf di dalam proses pengajaran dan pembelajaran (P&P)

memberi kelebihan dari segi penyampaian data yang lebih sistematik. Penggunaan

media grafik graf memberi kelebihan dalam meringkaskan data dalam bentuk imej

grafik. Iaitu data – data yang terdapat di dalam sesuatu topik pembelajaran dapat

diterjemahkan di dalam bentuk graf yang sama ada dalam bentuk graf bar, graf

4


baris dan sebagainya. Contohnya di dalam mata pelajaran Pengajian Am terdapat

sub topik pembelajaran menghasilkan graf melalui data yang diberi. Guru dapat

menunjukkan contoh graf yang dihasilkan melalui pembelajaran tersebut kepada

murid – murid.

ii. Memudahkan maklumat disampaikan kepada pelajar.

Penggunaan media grafik iaitu graf dapat memberi kelebihan dari segi

penyampaian maklumat semasa proses pengajaran dan pembelajaran. Penyampaian

maklumat dalam bentuk graf kepada pelajar adalah lebih memudahkan pelajar

memahami maklumat tersebut. Ini kerana di dalam media grafik graf pelbagai

maklumat dapat disampaikan dalam bentuk yang kompleks. Contohnya graf yang

menunjukkan kadar kelahiran mengikut tahun terdapatnya maklumat seperti jantina

dan tahun dalam sebuah graf. Kesemua maklumat tersebut dapat dipadankan serta

menunjukkan kesinambungan sesuatu perkara.

iii. Membolehkan pelajar membezakan maklumat.

Proses pengajaran dan pembelajaran (P&P) yang menggunakan media

grafik geraf membolehkan pelajar membuat perbezaan maklumat. Iaitu penggunaan

graf di dalam pengajaran dapat membolehkan pelajar berfikir secara kreatif dan

kritis iaitu data yang terdapat di dalam sesebuah graf yang dipamerkan dapat

ditafsir oleh pelajar. Tafsiran yang dibuat oleh setiap pelajar adalah tidak sama.

Setiap pelajar akan memberikan ulasan yang pelbagai. Contohnya dalam mata

pelajaran pengajian am pelajar akan mentafsir maklumat daripada graf yang diberi.

Maklumat yang ditafsir akan diterjemahkan di dalam bentuk karangan dan mesti

logik berdasarkan maklumat di geraf.

iv. Pembelajaran menjadi lebih menarik.

Penggunaan graf di dalam proses pengajaran dan pembelajaran (P&P) akan

menjadi lebih menarik dan berkesan. Keadaan ini disebabkan oleh graf merupakan

5


salah satu media grafik yang masih digunakan pada masa kini. Grafik graf yang

komplek serta mempunyai penggunaan warna, garis dan bentuk yang mempunyai

kesinambungan maksud. Contohnya penggunaan warna yang sesuai dalam

sesebuah graf membolehkan pelajar memberikan tumpuan yang sepenuhnya

terhadap pengajaran guru disebabkan warna yang menarik.

2.1.2 Sokongan Kajian terhadap penggunaan media grafik kartun.

Penggunaan media grafik seperti graf telah memberi pelbagai kelebihan

terhadap proses pengajaran dan pembelajaran di dalam bilik darjah. Kelebihan –

kelebihan ini telah disokong oleh pelbagai pendapat dari pengkaji – pengkaji yang

berlatarkan belakangkan ilmu seperti Pedagogi, psikologi dan sebagainya.

Penggunaan media grafik seperti graf yang tergolong di dalam media pengajaran

sebenarnya memberi kesan yang baik. Mengikut Molstad (1974) berpendapat media

jika digunakan bersama pengajaran ala tradisional akan meningkatkan proses

pengajaran. Pendapat beliau ini adalah bertujuan memudahkan serta menjadikan

pengajaran lebih sistematik.

Seterusnya penggunaan media seperti penggunaan graf mampu

memindahkan maklumat daripada guru kepada pelajar. Heinich turut mendakwa

pengajaran tidak dapat dipindahkan atau disampaikan secara tepat dan jelas. Apa

yang sebenarnya berlaku ialah pemindahan simbol (oleh guru) kepada makna

tersebut. Di sinilah penggunaan media seperti kesepaduan di antara lisan dan

simbol grafik memainkan peranan yang penting untuk menajamkan lagi

pemahaman kepada isi atau makna sebenar dalam pengajaran tersebut. Keadaan ini

juga kerana graf mempunyai simbol – simbol yang memudahkan pelajar mentafsir

maklumat.

Selain itu juga ada pendapat yang mengatakan penggunaan media grafik

seperti graf mampu menjelaskan sesuatu perkara dengan lebih jelas berbanding

6


penggunaan huruf sahaja. Fleming dan Levie (1993) pula mendefinisikan mesej

sebagai lambang atau simbol ( contoh, gambar, perkataan dan gerak isyarat) yang

dihasilkan untuk mempengaruhi perilaku kognitif, afektif dan psikomotor pelajar.

Sebagai contoh gambar fotograf boleh menggambarkan keadaan yang sebenar dan

ini akan membantu perilaku kognitif pelajar dari segi ingatan semula. Manakala

grafik dapat menjelaskan ilustrasi yang abstrak dalam bentuk carta, graf dan

gambar rajah yang tidak boleh dijelaskan oleh simbol perkataan sahaja.

Terdapat juga kajian ke atas penggunaan grafik termasuklah penggunaan

media grafik graf yang dapat memudahkan pengajaran serta menambahkan

kefahaman berbanding penggunaan teks. Iaitu Grafik jika dipilih dengan betul dan

tepat dapat menambahkan kefahaman dalam pembelajaran berbanding hanya

menggunakan teks kerana dalam keadaan tertentu grafik dapat mengurangkan

kepayahan membaca teks (Levie & Lentz; Schwier & Misanchuk; Rieber),

membantu menumpukan perhatian serta dapat membantu memahami perkaitan

antara konsep (Mayer) dan meningkatkan keberkesanan dalam proses pembelajaran

(Norhashim, Mazenah & Rose Alinda).

Penggunaan media grafik graf sememangnya dapat memberi kelebihan

terhadap proses pengajaran dan pembelajaran (P&P) di dalam bilik darjah. Selain

itu guru perlulah bijak dalam memilih media grafik di dalam pengajaran supaya

murid – murid dapat menguasai sesuatu topik yang diajar oleh guru. Tidak semua

pelajar boleh memperolehi maklumat dengan satu cara sahaja dan terdapat juga

pelajar yang lebih cenderung di dalam aspek visual dalam memperolehi ilmu

pengetahuan.

7


2.2. Kartun.

Kartun merupakan salah satu media grafik yang masih digunakan di dalam

proses pengajaran dan pembelajaran di dalam bilik darjah di dalam mata pelajaran

– mata pelajaran tertentu. Menurut kamus dewan edisi keempat kartun merupakan

gambar atau lukisan yang mengisahkan sesuatu iaitu seperti hal seharian, politik

dan sebagainya dengan cara berjenaka. Kartun juga merupakan filem yang dibuat

daripada rentetan lukisan yang menjadi watak cerita.

Selain itu Kartun mengikut takrif yang mudah adalah merupakan sesuatu

yang lucu, lawak, jenaka diambil daripada perkataan Bahasa Inggeris "cartoon".

Agak berbeza dengan komik, kartun adalah media yang mudah mendapat

ransangan kerana ia berjaya mengelikan hati pembaca dan penonton. Kebiasaannya

kartun berada diluar logik akal. Selain untuk menghibur, fungsinya adalah untuk

mendidik, “mencuit”, mengkritik, merakam, menyindir, dan mengolak-alikkan

melalui mesej yang disampaikan.

2.2.1. Kelebihan Media Grafik Kartun.

i. Menarik minat pelajar.

Penggunaan media grafik iaitu kartun di dalam proses pengajaran dan

pembelajaran dapat memberi manfaat yang pelbagai antaranya ialah dapat menarik

minat pelajar terhadap pembelajaran sesuatu topik di dalam sesuatu mata pelajaran.

Media grafik kartun dapat menarik minat kerana terdapatnya ilustrasi kartun yang

mempunyai pelbagai watak seperti lucu, menyindir, serta menggelikan hati

terutamanya pelajar. Grafik kartun yang menarik serta pelbagai dapat meningkatkan

lagi minat pelajar untuk mempelajari topik – topik yang diajar. Contohnya di dalam

mata pelajaran Bahasa Melayu guru menggunakan ilustrasi kartun terhadap pelajar di

dalam karangan. Pelajar lebih mudah memaha mi apa yang idea yang ingin

dikeluarkan daripada pergerakan kartun tersebut.

8

http://ms.wikipedia.org/wiki/Kartun


ii. Membolehkan pelajar berfikir secara rasional.

Penggunaan media grafik kartun di dalam proses pengajaran dan

pembelajaran (P&P) di dalam bilik darjah membolehkan pelajar berfikir secara

rasional. Hal ini kerana ciri – ciri yang terdapat pada kartun seperti dapat menyindir,

berjenaka dan sebagainya dapat membantu pelajar berfikir secara kreatif dan kritis

yang mana penting untuk perkembangan minda pelajar. Selain itu membolehkan

pelajar mentafsir sesuatu perkara sama ada betul atau tidak serta memberi pandangan

dan pendapat daripada dialog yang terdapat pada watak kartun tersebut.

iii. Mudah difahami.

Seterusnya penggunaan media grafik kartun mudah difahami oleh

pembaca terutamanya pelajar. Kelebihan ini membolehkan guru menggunakan media

grafik kartun di dalam proses pengajaran dan pembelajaran di dalam bilik darjah.

Media grafik kartun mudah difahami kerana mesej yang ingin disampaikan adalah

ringkas dan juga padat. Walaupun mesej yang disampaikan adalah berbentuk ringkas

dan padat namum maklumat yang terdapat di dalam kartun tersebut begitu bermakna.

Keadaan ini juga kerana kartun adalah bertujuan untuk menyampaikan makna

sesuatu perkara mahupun peristiwa dalam bentuk yang amat ringkas.

iv. Menjadikan pelajar lebih kreatif.

Penggunaan media grafik kartun di dalam pengajaran dan pembelajaran di

dalam bilik darjah dapat menjadikan pelajar lebih kreatif. Keadaan ini kerana

penggunaan watak kartun yang dinamik membolehkan pelajar berfikiran terbuka dan

tidak hanya bergantung kepada idea asal semata – mata. Selain itu penggunaan

ilustrasi kartun yang menarik membantu pemikiran pelajar berbanding penggunaan

teks sahaja.

9


2.2.2. Sokongan Kajian terhadap penggunaan media grafik kartun.

Penggunaan media grafik kartun banyak memberi kelebihan terutamanya di dalam

proses pengajaran dan pembelajaran (P&P) di dalam konteks bilik darjah. Penggunaan

media grafik kartun dapat memberi kelebihan dari segi pemikiran pelajar. Selain itu

juga mampu menarik minat pelajar terhadap pembelajaran. Pelajar juga mampu

memahami topik yang diajar oleh guru. Pemahaman pelajar menjadi lebih kukuh kerana

idea yang disampaikan secara abstak mampu difahami dengan konkrit.

Penggunaan media grafik kartun memerlukan pelajar menggunakan pandangan atau

visual mereka untuk melihat. Apabila pelajar melihat grafik yang terdapat pada kartun

pelajar dapat mengingati konsep serta maklumat yang terkandung di dalam grafik

tersebut. Keadaan ini kerana penglihatan mampu mempercepatkan pemindahan

maklumat berbanding pendengaran dan melalui pembacaan. Menurut Heinich (1993)

menyatakan bahawa manusia belajar 10% melalui pembacaan. Manusia memahami dan

mengingati sebanyak 20% melalui deria pendengaran dan 80% melalui pendengaran

dan penglihatan. Dapat dirumuskan bahawa untuk menghasilkan kesan yang

maksimum, proses pembelajaran mesti menggabungkan kesemua pancaindera. Keadaan

ini dapat dilihat melalui media grafik kartun yang boleh dilihat serta boleh dibaca

kerana juga mempunyai dialog percakapan kartun tersebut.

Seterusnya penggunaan media grafik kartun mampu meningkatkan ingatan memori

pelajar. Menurut Jerome Bruner di dalam kajiannya mengatakan bahawa pelajar

mempersepsi dan belajar daripada gambar – gambar, imej – imej dan memori – memori

berdasarkan pengalaman yang biasa semasa peringkat ikonik. Keadaan ini kerana kartun

merupakan salah satu media yang telah diterjemahkan dalam bentuk gambar yang

mempunyai pelbagai watak.

Selain itu penggunaan media grafik kartun di dalam pengajaran dan pembelajaran

di dalam bilik darjah juga boleh digunakan sebagai pengelolaan awal (Advance

Organizer). Menurut David Ausubel beliau mendapati bahawa terdapat pengelola awal

yang dipersembahkan di dalam bentuk grafik dan jadual iaitu di dalam Comparative

Advance Organizer. Perbandingan penyusunan awal (Comparative Advance Organizer)

10


dapat memperjelaskan hubungan antara informasi dan informasi yang diketahui

sebelumnya. Dengan kata lain media grafik kartun boleh dijadikan sumber pengajaran

seperti memperkenalkan sesuatu topik pengajaran di awal pengajaran.

Di samping itu juga penggunaan media grafik kartun mampu menarik perhatian

pelajar yang mempunyai gaya kognitif dan gaya belajar murid yang berbeza. Iaitu tidak

semua pelajar mempunyai gaya berfikir yang sama iaitu ada pelajar yang lebih selesa

belajar menggunakan kemudahan audio dan ada pula selesa dengan menggunakan alat

visual. Keadaan ini dapat dikenalpasti kerana pelajar dapat belajar dengan

menggunakan visual grafik seperti kartun untuk memahami sesuatu konsep.

Secara keseluruhannya media grafik kartun boleh digunakan untuk kebanyakkan

mata pelajaran serta ianya memberi kesan yang begitu positif terhadap gaya

pembelajaran murid. Selain itu penyampain melalui media grafik membolehkan guru

menyampaikan pengajaran secara variasi iaitu pelbagai tidak hanya bergantung kepada

sesuatu bahan sahaja.

2.3. Media Grafik Lukisan.

Lukisan merupakan salah satu media grafik yang digunakan dalam proses

pengajaran dan pembelajaran (P&P) di dalam bilik darjah. Perkataan Lukisan dalam

bahasa Inggeris ialah ‘Drawing’ yang asalnya dari dua bahasa iaitu German dan Latin.

Perkataan ‘to draw’ adalah dari perkataan ‘Old English’ iaitu ‘dragan’ yang bermasud ‘to

drag’ dan aktiviti yang berhubung dan tubuh badan. Beberapa buku menyatakan lukisan

adalah aktiviti melukis yang menggunakan bahan kering atau basah untuk mendapatkan

kesan rupa dan bentuk pada sesuatu permukaan.

Selain itu lukisan merupakan salah satu media grafik yang agak penting di dalam

proses pengajaran dan pembelajaran di dalam bilik darjah kerana terdapatnya unsur – unsur

grafik yang boleh memberi kesan terhadap pengajaran dan pembelajaran. Manakala

11


menurut Kamus Dewan Edisi keempat lukisan adalah merujuk kepada hasil melukis atau

mengambar sesuatu hal. Lukisan juga mempunyai unsur – unsur grafik yang begitu tinggi

seperti warna, objek serta mempunyai maksud disebaliknya. Lukisan juga merujuk kepada

imej yang kurang realistik berbanding dengan fotograf. Namun demikian, ia banyak

digunakan bagi menangani masalah ketiadaan fotograf bagi keadaan sebenar. Ia boleh jadi

lukisan yang mudah sehinggalah kepada lukisan yang abstrak.

2.3.1. Kelebihan media grafik lukisan.

i. Memberikan maksud di sebalik gambar.

Penggunaan media grafik lukisan mempunyai kelebihan yang tertentu iaitu

dapat memberikan maksud yang terdapat di sebalik ilustrasi lukisan tersebut. Di

dalam lukisan terdapatnya ciri – ciri yang agak penting antaranya ialah dapat

menterjemahkan maksud. Maksud yang diberikan di sebalik lukisan memainkan

peranan penting terhadap pemikiran pelajar. Iaitu lukisan dapat memaparkan

maksud yang pelbagai melalui ilustrasi yang dihasilkan. Contohnya lukisan yang

menunjukkan tema kemerdekaan akan memberikan persoalan tentang bilakah

kemerdekaan berlaku, bagaimanakah proses kemerdekaan berlaku. Keadaan

tersebut membolehkan pelajar berfikiran secara terbuka tentang sesuatu lukisan

tersebut.

ii. Menterjemahkan idea dan maklumat.

Melalui penggunaan lukisan maklumat serta idea dapat di tafsirkan oleh

pelajar dengan berkesan. Iaitu biasanya sesebuah lukisan hanya memaparkan

gambar yang sentiasa di lihat dan keadaan ini memudahkan maklumat di

sampaikan kepada pelajar. Selain itu terdapat juga lukisan yang berbentuk abstrak

yang sukar difahami oleh pelajar. Keadaan ini perlu di terangkan oleh guru supaya

12


pelajar dapat memahami maksud idea di yang ingin di sampaikan di sebalik

lukisan tersebut. Selalunya guru akan menggunakan lukisan yang mempunyai

ilustrasi yang mudah di fahami oleh pelajar terutamanya di dalam pengenalan

kepada topik pengajaran. Selain itu lukisan juga sentiasa digunakan di dalam mata

pelajaran Pendidikan Seni Visual untuk menunjukkan contoh lukisan yang di

hasilkan oleh pelukis kepada pelajar untuk gambaran awal pengajaran.

iii. Menerapkan nilai kreativiti.

Melalui penggunaan lukisan di dalam proses pengajaran dan pembelajaran di

dalam bilik darjah dapat memberikan kesan sampingan kepada pelajar ataupun

kelebihan pelajar dari segi kognitif. Kesan yang terdapat melalui penggunaan

lukisan ialah membolehkan pelajar berfikiran secara kreatif serta menerapkan nilai

kreativiti. Hal ini kerana lukisan di hasilkan dengan menggunakan daya kreativiti

yang tinggi dan keadaan ini membolehkan pelajar mengamati sesebuah hasil

lukisan sebelum menterjemahkan maklumat yang ingin di sampaikan oleh guru.

Contohnya di dalam mata pelajaran pendidikan seni visual guru akan

menyampaikan maklumat melalui lukisan terutamanya di dalam topik

pembelajaran lukisan. Guru akan menyuruh pelajar mengamati serta menghayati

lukisan tersebut sebelum menyuruh pelajar menterjemahkan maksud mengikut

kefahaman pelajar masing – masing

iv. Menarik.

Media grafik lukisan juga sentiasa di gunakan oleh guru di dalam Proses

Pengajaran dan Pembelajaran (P&P) kerana terdapat unsur – unsur grafik yang

agak menarik. Grafik yang menarik dapat di lihat dari segi penggunaan unsur

warna, ilustrasi dan bentuk yang menarik. Grafik yang menarik ini memudahkan

pelajar mendapatkan maklumat melalui lukisan tersebut. Lukisan juga terbahagi

kepada dua iaitu lukisan berwarna dan hitam putih. Lukisan berwarna mampu

memberikan kesan yang agak baik dalam permindahan maklumat berbanding

lukisan hitam putih. Unsur yang menarik pada lukisan membuatkan pelajar lebih

suka terhadap sesuatu topik pembelajaran. Contohnya apabila guru mengajar

13


sesuatu topik pengajaran seperti di dalam mata pelajaran sains guru perlu

menunjukkan contoh gambar kepada pelajar. Gambar tersebut adalah dalam

bentuk lukisan yang berwarna secara tidak langsung menarik perhatian pelajar dan

maklumat dapat diperolehi pelajar.

2.3.2. Sokongan kajian terhadap penggunaan media grafik lukisan.

Penggunaan media grafik lukisan di dalam Proses Pengajaran dan Pembelajaran

(P&P) di dalam bilik darjah adalah sangat penting kerana mempunyai pelbagai kelebihan

yang tersendiri seperti media grafik yang lain. Penggunaan media grafik lukisan

dikatakan dapat membantu penyampaian maklumat dengan cara yang berkesan oleh guru

– guru. Hal ini kerana penggunaan media grafik lukisan mempunyai ciri – ciri kelebihan

antaranya ialah dapat memberikan maksud di sebalik ilustrasi gambar, dapat

menterjemahkan idea dan maklumat, dapat menerapkan nilai kreativiti dan juga

mempunyai unsur menarik. Kelebihan – kelebihan ini diperolehi daripada fungsi – fungsi

media grafik lukisan tersebut. Media grafik tidak kurang pentingnya di dalam pengajaran

kerana penggunaan lukisan dapat membantu pengajaran dalam menyampaikan maklumat

seperti yang ditunjukkan dalam model kontinum kesan Dawyer.

Penggunaan media amat digalakkan di dalam proses Pengajaran dan Pembelajaran

(P&P) iaitu dengan memudahkan pelajar merekod dan menyimpan maklumat di dalam

memori ingatan mereka. Menurut kata – kata Kung Fu Tze iaitu merupakan seorang

pujangga dan ahli falsafah cina :

‘…kalau saya dengar, saya lupa; kalau saya lihat saya ingat; dan kalau saya buat saya

tahu…’

Melalui kata – kata beliau dapat di katakan bahawa penggunaan media seperti

media grafik lukisan mampu memberikan ingatan atau memori yang jelas terhadap

maklumat yang di sampaikan oleh guru. Maklumat yang di sampaikan melalui lukisan

14


yang memerlukan pancaindera mata untuk melihat lebih berkesan daripada penggunaan

teks sahaja ataupun secara lisan sahaja. Penggunaan lukisan membolehkan pelajar

melihat dan mengingatkan objek yang terdapat di dalam lukisan. Berdasarkan teori

kognitif penggunaan gambar atau lukisan tidak akan mengelirukan pemikiran seseorang

pelajar kerana lukisan merupakan representasi optik yang jelas dan tepat. Dalam hal ini

lukisan merupakan gambar ilustrasi yang jelas dan maklumat yang disampaikan tidak

mengelirukan.

Selain itu penggunaan media grafik lukisan dapat menyokong pelajar mendapatkan

ilmu pengetahuan keadaan ini kerana penggunaan lukisan memerlukan pengamatan dan

melalui pengamatan kita dapat mengetahui sesuatu kerana pengamatan melibatkan

aktiviti sensori dan juga berkait dengan pemikiran melibatkan struktur imej visual. Hal ini

juga disebabkan oleh manusia yang dikatakan ‘Visually Oriented’ iaitu belajar melalui

penglihatan (Pulley). Penggunaan media grafik lukisan yang merupakan salah satu media

yang menggunakan visual dalam pengajaran dan pembelajaran di dalam bilik darjah yang

dapat merangsang pembelajaran. Hal ini di sokong oleh pengkaji – pengkaji seperti

Dwyer dan Maizurah. Menurut mereka Penggunaan visual juga telah lama diketahui

berkeupayaan meransang pembelajaran dan pemprosesan maklumat (Dwyer,1978:

Maizurah, 2000).

Penggunaan media grafik seperti lukisan di dalam proses pengajaran dan

pembelajaran di dalam bilik darjah juga mampu menterjemahkan sesuatu konsep iaitu

sesuatu yang abstrak kepada yang konkrit yang memudahkan pemikiran pelajar dan

secara tidak langsung dapat membekalkan pengalaman konkrit. Penggunaan lukisan di

dalam bilik darjah juga dapat memberi kemudahan kepada guru dalam mengendalikan

pengajaran serta kawalan kelas. Hal ini kerana penggunaan lukisan sebagai alat bantu

pengajaran dapat menjimatkan masa pengajaran. Seterusnya penggunaan lukisan juga

dapat meningkatkan tumpuan pelajar terhadap pengajaran kerana ianya menghiburkan

daripada guru menyampaikan pengajaran dalam bentuk lisan dan teks sahaja.

Kemudahan penggunaan media grafik lukisan juga adalah berdasarkan oleh

pemilihan media yang tepat. Iaitu di dalam model ASSURE yang memerlukan guru lebih

bijak dalam memilih media pengajaran. Penggunaan media tersebut perlulah ditentukan

mengikut aspek pengajaran. Klasek (1972) mencadangkan langkah – langkah yang perlu

15


diambil oleh guru dalam penggunaan media. Baginya setiap guru harus menentukan isi

pelajaran terlebih dahulu sebelum menentukan media dan bahan yang ingin digunakan.

Seterusnya pakar psikologi Jerome Bruner (1966) pernah menyatakan penggunaan media

memberi satu pengalaman yang konkrit dan dapat membantu pelajar menyatukan

pengalaman sedia ada mereka kerana penggunaan media juga memberi kesan langsung

dalam mencapai kemahiran.

Penggunaan media grafik lukisan juga adalah memberi kesan pemindahan

maklumat yang mendalam kepada pelajar dan dapat di simpan dalam memori ingatan

jangkan panjang. Menurut Maizurah (2000) penggunaan media bergantung kepada

fungsi, tujuan dan maksud . Kajian penyelidikan beliau turut mengakui rasangan kepada

perubahan dalam proses pengajaran dan pembelajaran merujuk kepada rasangan deria

rasa (1%), sentuhan (1.5%), hidu (3.5%), dengar (11%) dan lihat (83%). Kajian beliau

jelas menunjukkan bahawa pengajaran yang melibatkan penglihatan adalah lebih

berkesan daripada deria lain.

16


3.0. Penutup.

Kesimpulannya penggunaan media grafik seperti graf, kartun dan juga lukisan

masih lagi relevan digunakan di dalam Proses Pengajaran dan Pembelajaran terutamanya

di dalam konteks bilik darjah. Penggunaan media ini masih lagi seiring dengan

perkembangan teknologi pada masa kini walaupun sudah terdapatnya pelbagai media

yang jauh lebih baik dan mudah digunakan.

Selain itu penggunaan media grafik tersebut banyak membantu guru di dalam

proses pengajaran dari segi kawalan kelas dan sebagainya. Penggunaan media grafik

telah banyak memberi kelebihan terhadap pengajaran dan menjadikan pengajaran lebih

menarik dan pelbagai. Sebagai guru kita haruslah peka terhadap penggunaan media di

dalam pengajaran tidak kira media grafik dan media – media lain yang boleh digunakan.

Akhir sekali guru perlu bijak memilih media supaya pengajaran yang di sampaikan

berkesan kepada pelajar.

17


Bibliografi.

Rujukan buku.

Iberahim Hassan dan Hassan Mohd Ghazali, 2000, Kumpulan Esei Pilihan Pendidikan

Seni Dan Muzik. Tanjong Malim : Penerbitan Fakulti Sains Sosial dan Kesenian

UPSI.

Mohd Johari Ab. Hamid, 2007, Falsafah dan Kritikan Seni. Tanjong Malim:

Universiti Pendidikan Sultan Idris.

Md. Nasir Ibrahim dan Prof. Madya Iberahim Hassan, 2003, Pendidikan Seni

Untuk Maktab dan Universiti. Pahang Darul Makmur : PTS Publications &

Distributors Sdn. Bhd.

Suppiah Nachiappan, Ramlah Jantan dan Abdul Aziz Abdul Shukor, 2007, Siri

Pendidikan Guru Psikologi Pendidikan. Selangor Darul Ehsan. : Oxford Fajar

Sdn Bhd.

Yusup Hashim dan Maznah Man, 2006.Teknologi Instruksional : Teori dan Aplikasi edisi

kedua. Tanjong Malim : Universiti Pendidikan Sultan Idris.

Rujukan Journal.

Desai, M., Hart, J., & Richards, T.. (2008). E-LEARNING: PARADIGM SHIFT IN

EDUCATION. Education, 129(2), 327-334. Retrieved July 27, 2009,

from ProQuest Education Journals. (Document ID: 1803412731).

18


Rujukan Internet.

http://www.ctl.utm.my/publications/manuals/mm/elemenMM.pdf.

http://ms.wikipedia.org/wiki/Kartun_di_Malaysia

http://www.pendidikan.net/mod.php

www.mpkt.edu.my/kurimath_bestari.html

19

http://www.mpkt.edu.my/kurimath_bestari.html

http://www.pendidikan.net/mod.php

http://ms.wikipedia.org/wiki/Kartun_di_Malaysia

http://www.ctl.utm.my/publications/manuals/mm/elemenMM.pdf

kelebihan 3 media grafik dalam p&p

Documents