esei pke

Pke 3103 kurikulum dan pedagogi pendidikan kesihatan & sukan

KONSEP DAN DEFINISI

KONSEP DAN DEFINISI PENDIDIKAN JASMANI

Pendidikan Jasmani dan Kesihatan merupakan satu proses pembelajaran yang menyeluruh

yang merangkumi semua aspek domain seperti psikomotor, kognitif, afektif, sosial dan emosi.

Melalui Pendidikan Jasmani dan Kesihatan pelajar akan diberi ruang untuk mencuba dan

mengalami sendiri pengalaman semua aktiviti fizikal yang dijalaninya. (Pettitor, dalam Wee Eng

Hoe 2005)

Pendidikan Kesihatan berupaya menyediakan kanak-kanak untuk mengamalkan gaya hidup

aktif dan sihat dengan menyediakan skop pengalaman-pengalaman pembelajaran yang rapi

dan berturutan. Secara ringkasnya Pendidikan Kesihatan adalah merupakan satu aspek dan

dapat menghasilkan kejayaan kepada satu kumpulan pelajar (Colfer, 1986). Selain itu,

matapelajaran Pendidikan Kesihatan dilihat sebagai alat untuk mendorong kegiatan-kegiatan

kognitif seperti penerokaan, proses berfikir dan penyelesaian masalah. Kesemua ini menjadikan

matapelajaran Pendidikan Kesihatan dilihat sebagai satu keperluan bagi membina

perkembangan keseluruhan kanak-kanak.

Domain-domain yang membentuk nilai pendidikan dalam Pendidikan Kesihatan

Kognitif , Afektif dan Psikomotor

Permahaman kendiri

• Penghargaan kendiri

• Kawalan kendiri

• Emosi

• Amalan berfikir

• Proses penerokaan

• Inkuiri penemuan

• Penyelesaian masalah

1 DEVAKI SUBRAMANIAM PPGPJK KOHOT 2


• Sikap ingin tahu

• Proses imaginasi

• Permikiran kreatif

• Permikiran kritis

ASPEK KOGNITIF

Pembangunan kognitif melibatkan pengumpulan pengetahuan dan keupayaan berfikir serta

menginterprestasi. Dimana pembangunan kognitif melibatkan rangsangan pemikiran yang

terdiri daripada elemen penyelidikan, kreativiti, perkaitan, kebolehan, pengamatan dan

pengukuhan. Pengetahuan dalam aktiviti pendidikan luar dapat menjadikan pendidikan luar

dapat dilaksanakan dengan berkesan. Contohnya sebelum mengikuti pendidikan luar pelajar

perlu mempelajari cara melaksanakan sesuatu aktiviti yang hendak dilakukan dari segi teknik

dan disiplin. Pengetahuan tentang disiplin pendidikan luar juga penting bagi menjadikan aktiviti

yang diceburi itu memberikan berfaedah dan bermakna. Program pendidikan luar yang baik

bukan saja memberi kekuatan fizikal tetapi seharusnya dapat memberi kekuatan kognitif.

Dengan berfikir seperti penyelesaian masalah, pemahaman, penilaian dan kreativiti seharusnya

diserapkan dalam aktiviti pendidikan luar.

ASPEK AFEKTIF

Matlamat utama yang diingini oleh semua program pendidikan luar pada umumnya tertumpu

kepada perkembangan individu dan kemahiran bersosial. Perkembangan individu melibatkan

sikap, emosi, apresiasi, dan nilai dan pembentukan sahsiah. Kemahiran bersosial pula

melibatkan interaksi dan corak komunikasi dengan orang lain. Pendidikan luar memberi

sumbangan terhadap perkembangan sikap dan konsep kendiri kerana hubungan yang akrab

akan berlaku ketika menjalankan aktiviti pendidikan luar.

Pendidikan luar merupakan suatu medium yang dapat membantu dalam pembangunan sosial.

Pendidikan Jasmani akan menolong individu menyesuaikan diri dengan keadaan dan ahli

masyarakat. Melalui kepimpinan yang sempurna dan teratur akan menjadi pendidikan luar

sebagai jambatan utama untuk mencapai matlamat sosial.



ASPEK KEMAHIRAN PSIKOMOTOR

Aspek Psikomotor memberi tumpuan kepada kuantiti pergerakan yang mampu dipamerkan.

Psikomotor ini juga melibatkan beberapa prinsip asas seperti kekuatan, kelenturan, daya tahan

kardiovaskular dan otot, ketangkasan, kepantasan dan kelajuan. Di dalam Pendidikan Jasmani

suaian aspek ini perlu difokus selepas pelajar melepasi tahap minimum aspek fizikal dan

psikomotor.

Oleh yang demikian Pendidikan Jasmani dan Kesihatan boleh didefinisikan sebagai

matapelajaran yang memberi penekanan terhadap proses pembelajaran dan pengajaran

melalui aktiviti fizikal yang menyumbang ke arah pertumbuhan mental, fizikal, sosial dan emosi.

Ianya juga bertujuan untuk menjadikan pelajar lebih sihat, cergas dan produktif melalui

pemupukan nilai, sikap, pengetahuan serta amalan kesihatan dan kecergasan dalam kehidupan

seharian.

FALSAFAH, MATLAMAT DAN OBJEKTIF



FALSAFAH

Falsafah berasal daripada perkataan yunani tua yang philosophia yang bermaksud cinta

kepada pengetahuan dan hikmah. Russle memahami falsafah sebagai sesuatu di antara teologi

(ilmu ketuhanan dan agama) dan sains (sains-sains fizik dan kemanusian). Falsafah adalah

sesuatu yang terletak di antara sains dan teologi. Falsafah yang menepati kehendak

pembelajaran akan berupaya membantu guru memahami semua tugasan secara menyeluruh

bukannya secara berasing-asing. Ini bermakna melalui falsafah secara tidak langsung akan

berupaya membantu guru supaya memahami peranannya yang telah ditetapkan. Dengan kata

lain juga falsafah juga boleh diibaratkan sebagai petunjuk arah dan mampu membantu guru

menghasilkan rumusan serta mampu membentuk matlamat secara tersusun dan berterusan.

Objektif dan matlamat Falsafah Pendidikan Kebangsaan yang berhasrat untuk menghasilkan

insan yang seimbang dari segi rohani, jasmani, emosi dan sosial maka melalui Pendidikan

Jasmani kesemua aspek ini boleh dicapai. Ini adalah berdasarkan keperluan dan inspirasi yang

telah dinyatakan di dalam Buku Panduan Guru Pendidikan Jasmani Kesihatan (1988)

Kementerian Pendidikan Malaysia.



TAJUK 1 : HURAIAN MENGENAI PERTUMBUHAN DAN PERKEMBANGAN KANAK-

KANAK DARI ASPEK JASMANI, ROHANI, INTELEK DAN SOSIAL

PERKEMBANGAN FIZIKAL DAN KOGNITIF

KANAK-KANAK PERINGKAT UMUR 6 – 12 TAHUN

Setiap yang hidup mengalami perubahan mengikut proses pertumbuhan dan

perkembangan. Perkembangan adalah perubahan yang bersifat kualitatif iaitu sifat perubahan

yang tidak dapat diukur secara kuantiti tetapi ternyata perubahan sudah berlaku yang

melihatkan sifat berlainan daripada peringkat yang terdahulu

Seseorang individu melalui berbagai peringkat tumbesaran dan perkembangan daripada

keadaan bayi hingga ke peringkat umur tua. Perubahan – perubahan yang siginifikan berlaku

semasa tempoh peralihan ini. Peringkat – peringkat ini boleh dibahagikan secara umum seperti

yang berikut:

i. Bayi ( 0 -2 tahun)

ii. Kanak – kanak ( 2- 8 tahun)

iii. Remaja ( 9 – 18 tahun)

iv. Muda / awal dewasa ( 19 – 45 tahun)

v. Pertengahan umur ( 45 – 65 tahun)

vi. Umur tua ( 65 + tahun)

Ahli –ahli psikologi dan para pendidik telah menyelidik tentang tumbesaran dan perkembangan

manusia sejak dari abad ke – 19 dan mereka masih menemui penemuan – penemuan baru

hingga ke hari ini.



KONSEP PERKEMBANGAN KANAK-KANAK

Menurut Mok Soon Sang (2008), perkembangan merupakan satu proses yang

berterusan dari peringkat lahir hingga peringkat kematangan. Mengikut ahli psikologi

perkembangan manusia dari aspek perubahan jasmani, kognitif, emosi, sosial dan rohani

adalah dipengaruhi oleh 2 faktor yang utama iaitu faktor baka dan faktor persekitaran.

Perkembangan juga boleh disifatkan sebagai pengaliran yang saling berkait antara perubahan

kuantitatif dan perubahan kualitatif yang menuju ke arah tertentu. Menurut Atan Long pula,

perkembangan ialah perubahan kualitatif. Ia tidak dapat diukur secara kuantitatif tetapi jelas

dilihat perubahan telah berlaku kerana sifat baru berlainan daripada peringkat yang lebih awal.

Gesell (1949) menyatakan, walaupun tidak ada dua individu yang benar-benar serupa, secara

global semua kanak-kanak yang normal cenderung mengikut susunan pertumbuhan yang biasa

dilalui oleh kanak-kanak. Kesimpulannya perkembangan dapat ditakrifkan sebagai satu

perubahan kualitatif yang sistematik meliputi aspek biologi, kognitif dan sosioemosi. Perubahan

tersebut adalah berterusan dalam mematangkan dan mendewasakan suatu benda hidup

hingga ke akhir hayatnya.

Bil Peringkat Umur

1. Peringkat Pralahir Dalam Kandungan

2. Peringkat Bayi 0-2 tahun

3. Peringkat Awal Kanak-Kanak 2-6 tahun

4. Peringkat Akhir Kanak-Kanak 6-12 tahun

5. Peringkat Awal Remaja 12-15 tahun

6. Peringkat Akhir Remaja 15-21 tahun

7. Peringkat Dewasa 21-60 tahun

8. Peringkat Tua 60 tahun ke atas

Menurut Crow dan Crow pula, perkembangan merupakan perubahan secara ‘kualitatif’

serta cenderung ke arah yang lebih baik dari segi pemikiran, rohani, moral dan sosial.Menurut

Karl E. Garrison pula, perkembangan terhasil daripada tindakan yang saling berkait antara



perkembangan jasmani dan pembelajaran. Semua perkembangan, samaada berbentuk

struktur, kemahiran satu siri tingkah laku ataupun keseluruhan sahsiah,adalah mengikut

beberapa aturan semula jadi dan sifat-sifat yang sejagat. Secara ringkas, perkembangan boleh

disifatkan sebagai pengaliran yang saling berkait antara perubahan kuantitatif dan perubahan

kualitatif yang menuju ke arah tertentu dan yangdijangkakan.

D.S. Wright dan Ann Taylor mentakrifkan perkembangan sebagai perubahan yang

berlaku dalam warisan hayat (baka) dan organisasi kepada struktur organism dalam keadaan

yang saling berkait serta berhubung dengan pertambahan umur. Menurut Atan Long pula,

perkembangan ialah perubahan kualitatif. Ia tidak dapat diukur secara kuantitatif tetapi jelas

dilihat perubahan telah berlaku kerana sifat baruberlainan daripada peringkat yang lebih awal.

Tambahan pula, perkembangan sentiasaberlaku secara berterusan dari permulaan

percambahan hingga ke akhir hayat organisma. Ini bermakna, perkembangan bukan sahaja

membawa sesuatu organism ke peringkat matang, tetapi perkembangan berterusan berlaku

walaupun peringkat kematangan dilampaui. Tegasnya, perkembangan sentiasa berlaku terus-

menerus, dari awal sehingga akhir hayat sesuatu organisma.

FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PERKEMBANGAN KANAK-KANAK

Mengikut kajian ahli psikologi, perkembangan kanak-kanak dipecahkan kepada 5 aspek iaitu

aspek jasmani, kognitif, emosi, sosial dan rohani. Kelima-lima aspek ini pula adalah berasakan

kepada 2 faktor yang utama iaitu dipengaruhi oleh faktor baka dan faktor persekitaran.

BAKA

Baka ialah pewarisan keturunan. Ianya juga dianggap sebagai perhubungan genetik di

antara generasi manusia. Pengaruh genetik atau baka ke atas pertumbuhan dan

perkembangan manusia ini sebenarnya dipelopori oleh Johann Gregor Mendel(1822-1889).

Menurut Ee Ah Meng (2005) baka merupakan ciri-ciri yang diturunkan melalui ibu bapa kepada

anak-anaknya

melalui gen. Amran Schienfed mengatakan bahawa baka menentukan persamaan antara ibu

bapa dengan anak-anaknya, di kalangan ahli dalam satu kumpulan keluarga . Faktor baka

(nature) lebih dikenali sebagai gen yang terdiri daripada nukleoprotein yang menentukan baka

atau ciri keturunan. Kedudukan nukleoprotein terletak di atas lokus kromosom, yang berupa



benang halus yang terdapat dalam nukleus sel sperma (jantan) juga sel ovum (betina).

Mengikut kajian, kromosom mengadungi bahan DNA dan RNA dan masing-masing membawa

gen-gen yang mengandungi sifat-sifat baka. Gen akan memberi sifat unik kepada setiap

manusia. Tidak dinafikan bahawa pertumbuhan dan perkembangan individu dipengaruhi oleh

faktor genetik individu tersebut. Sebagai contoh ialah saiz badan, ketinggian dan rambut.

PERSEKITARAN

Menurut Kamaruddin Hj Husin (1998), Normal L Munn telah mengatakan persekitaran

ialah segala benda yang ada di sekeliling unit-unit kebakaan. Sementara itu W. Edgar Vinacke

mengatakan persekitaran adalah segala kuasa yang kompleks yang boleh mempengaruhi

tingkah laku individu. Menurut Amram Schienfield, persekitaran merujuk kepada luaran individu

dan faktor bakanya yang bermula daripada peringkat persenyawaan. Faktor ini merujuk kepada

keadaan semasa proses perkembangan kanak-kanak. Secara umumnya, faktor persekitaran ini

terbahagi kepada dua kategori iaitu:

A) KATEGORI PRALAHIR

Antaranya faktor yang mempengaruhi bayi ketika berasa dalam kandungan ialah faktor

usia. Usia ibu yang lanjut boleh mengakibatkan kecacatan mental bayi atau tahap

kecedasannnya kurang. Faktor kedua ialah faktor pemakanan. Semasa mengandung ibu

perlulah menjaga pemakanan kerana makanan yang seimbang akan menjamin kesihatan dan

pertumbuhan yang normal setelah bayi dilahirkan. Begitu juga dengan emosi ibu ketika

mengandung. Ibu yang berada dalam keadaan tertekan, takut dan sebagainya berkemungkinan

melahirkan bayi yang kurang sihat. Antara lain, penggunaan bahan turut mengakibatkan bayi

terjejas dan kemungkinan juga akan mengalami kecacatan. Pendedahan kepada x-ray yang

berlebihan juga boleh mengakibatkan bayi cacat fizikal dan mental.

B) KATEGORI SELEPAS LAHIR

Kategori di mana bayi sudah dilahirkan. Keluarga, rakan sebaya, status sosio-ekonomi,

kebudayaan, guru dan sekolah dan banyak lagi merupakan faktor perkembangan kanak- kanak

selepas lahir. Perbezaaan gaya hidup sesebuah institusi keluarga seperti suasana rumah,

makanan, asuhan dan status sosio-ekonomi keluarga akan melahirkan individu yang mengikut

perbezaan kadar perkembangannya. Keluarga yang mempunyai status sosio-ekonomi yang

baik akan membantu perkembangan intelek dan fizikal kanak-kanak ke tahap optimum kerana

keluarga ini berupaya memberi makanan yang berzat dan seimbang serta kemudahan



pendidikan yang sempurna kepada anak-anak. Ibu bapa perlu memastikan keperluan kasih

sayang anak- anak dipenuhi dengan baik. Gaya hidup yang sihat yang diamalkan oleh setiap

ahli keluarga seperti sentiasa menjaga kesihatan, bersenam, tidak merokok akan membentuk

sebuah keluarga yang proaktif dan sempurna.Selain itu, faktor pemakanan juga turut

mempengaruhi perkembangan kanak-kanak. Perkembangan ini meliputi fizikal, mental dan

kerohanian kanak- kanak.

PERKEMBANGAN KOGNITIF KANAK-KANAK UMUR 6-12 TAHUN

MIROSISTEM

Persekitaran terdekat di mana kanak-kanak dapat berinteraksi secara langsung seperti ibu

bapa,adik beradik,rakan,jiran dan guru.

MESOSISTEM

Perhubungan antara mikrosistem seperti keadaan di rumah boleh mempengaruhi tingkah laku

individu di sekolah seperti rumah-sekolah, rumah-jiran

EKOSISTEM

Pengalaman persekitaran yang tidak melibatkan murid secara langsung tetapi keputusan yang

diambilnya memberi kesan kepada orang yang terlibat dengan kanak-kanak

MAKROSISTEM

Perkembangan individu dipengaruhi oleh norma-norma, nilai, dan amalan masyarakat. Misalnya

di sesetengah masyarakat, peranan jantina dititikberatkan. Perubahan keadaan dalam suatu

tempoh masa. Misalnya kanak-kanak sekarang lebih gemar menonton televisyen tidak seperti

kanak-kanak dulu yang lebih gemar bermain permainan tradisional

KRONOSISTEM

Kognitif adalah berkait rapat dengan kognisi, iaitu aktiviti atau proses memperolehi ilmu secara

taakulan atau pemikiran melalui deria. Hal in bermaksud, perkembangan kognitif kanak-kanak

adalah bergantung kepada perkembangan otak dan sensori motor (fizikal) serta interaksi

dengan orang yang lebih berpengalaman, iaitu perkembangan sosial.



TEORI ROBERT HAVIGHURST

Robert Havighurst, seorang ahli psikologi Amerika Syarikat terkenal dengan teori

perkembangan bercorak sosiobudaya berkaitan dengan perkembangan jasmani atau fizikal

seseorang. Beliau menghuraikan perkembangan utama manusia sebagai satu tugas, seperti

berjalan, berlari atau melompat, yang dilahirkan di dalam kehidupan individu pada suatu

peringkat tertentu. Beliau menegaskan bahawa perkembangan personaliti seseorang

dipengaruhi oleh nilai-nilai, norma-norma dan budaya masyarakat. Havighurst telah

membahagikannya kepada 3 peringkat iaitu peringkat bayi dan awal kanakkanak

(0-6 tahun), peringkat pertengahan dan akhir kanak-kanak (6-12 tahun) dan akhir sekali ialah

tugas perkembangan di peringkat remaja (12-18 tahun).

Pada peringkat 6-12 tahun, iaitu peringkat pertengahan dan akhir kanak-kanak, kanak-kanak

meronta-ronta membentuk sifat-sifat kebebasan bagi membuat keputusan-keputusan yang

bersesuaian pada fikiran mereka dan bersifat peribadi.

Konsep-konsep yang abstrak dalam kehidupan juga mula disedari dan dikuasai oleh

kanak-kanak pada peringkat umur ini. Antara konsep-konsep abstrak tersebut ialah konsep-

konsep yang nilai dan moral masyarakat dan agama. Kanak-kanak juga mneyedari kemahiran-

kemahiran asas dalam kehidupan. Selain itu, kanak-kanak juga menunjukkan tanda-tanda

mempraktikkan kemahiran sosial dalam hubungan interpersonal dengan rakan sebaya. Antara

kemahiran sosial yang dipraktikkan adalah kemahiran bersoal jawab dan kemahiran mendengar

hujah atau alasan. Apabila ditinjau perkembangan kanak-kanak di Malaysia didapati kanak-

kanak yang pada kebiasaannya berada di sekolah rendah sudah berjaya menguasai kemahiran

3M iaitu kemahiran menulis, membaca dan mengira. Perkembangan ini selaras dengan hujah-

hujah yang dikemukakan oleh Havighurst yang menyatakan kanak-kanak pada lingkungan

umur tersebut akan menguasai kemahiran asas 3M. Pelbagai kebolehan yang mula dikuasai

oleh kanak-kanak menjadikan mereka mula belajar berdikari seperti mahu pergi ke sekolah

tanpa dihantar ibu bapa, mahu membeli barang-barang mereka sendiri dan sebagainya. Pada

peringkat umur ini juga kanak-kanak memperoleh kesedaran mengenai perbezaan peranan

kejantinaan. Golongan lelaki mempunyai peranan yang berbeza dengan golongan wanita.

Peranan ini dapat diperhatikan dengan jelas dalam kehidupan seharian kanak-kanak tersebut.

Perasaan ingin tahu kanak-kanak pada ketika ini biasanya mula berkembang.



TEORI JEAN PIAGET

Jean Piaget merupakan ahli psikologi dan pendidik yang terkenal. Beliau dilahirkan di

Switzerland pada 9 Ogos 1896 dan meninggal dunia pada tahun 1980. Piaget terkenal dengan

teori perkembangan kognitifnya. Piaget mendapati perkembangan kognitif kanak-kanak berbeza

dan berubah melalui 4 peringkat mengikut perubahan umur mereka. Piaget membahagikan 4

peringkat ini sebagai Peringkat Deria Motor (0-2 tahun), Peringkat Pra-Operasi (2-7 tahun),

Peringkat Operasi Konkrit (7-12 tahun) dan akhir sekali ialah Peringkat Operasi Formal (selepas

12 tahun).Bagi kanak-kanak berumur 6-12 tahun, mereka berada pada tahap ketiga

berdasarkan teori Piaget yang dikenali sebagai tahap operasi konkrit iaitu berlaku semasa

kanak-kanak berusia 7 hingga 11 tahun. (Rohayaty Mohd. Majzub, 1993).

Proses-proses penting dalam tahap ini ialah pengurutan, klasifikasi, decentering, reversibility,

konversasi,dan penghilangan sifat Egosentrisme.

Menurut Piaget, pada peringkat ini kanak-kanak mengalami perkembangan pesat dalam

proses operasi kognitif dan mengaplikasi kemahiran ini apabila berfikir tentang objek, situasi

dan orang yang telah mereka lihat. Berdasarkan eksperimen dan pemerhatiannya, beliau

mendapati bahawa unsur egosentrik kanak-kanak mula luput secara beransur-ansur dari umur

7 tahun hingga 12 tahun, diikuti dengan luputnya pemusatan perhatian terhadap satu-satu

benda. Ketika ini, sikap mementingkan diri sendiri dan tidak mengendahkan keperluan

orang lain akan beransur hilang kerana pada peringkat ini kanak-kanak akan

bersifat lebih matang dan terbuka . Selain itu, Jean Piaget berpendapat bahawa kanak-kanak

memperoleh konsep transformasi, menguasai proses kebalikan dan seterusnya mengamati

proses songsangan. Pada peringkat ini, perasaan ingin tahu kanak-kanak mula meningkat dan

gemar memerhati dan bertanyakan sesuatu yang menarik minat mereka kepada orang yang

lebih dewasa. Berkembangnya semangat inkuiri ini seterusnya menyebabkan mereka mula

menerima pendapat orang lain. Selain daripada itu, kanak-kanak pada peringkat ini juga dapat

mempelajari lebih daripada dua perkara pada satu-satu masa dan dapat menguasai konsep

keabadian. Mengikut Jean Piaget dalam buku Mok Soon Sang (2005), kanakkanak akan mula

belajar bermain dan bergaul dengan rakan-rakan yang sebaya kerana pada tahap ini mereka

akan mula memasuki zaman persekolahan. Satu lagi perubahan yang dapat dilihat ialah

mereka sedikit demi sedikit sudah mula memahami unsur-unsur pemikiran logik. Mereka faham

akan konsep-konsep pengelasan, menyusun dan membezakan, konsep arithmetik asas, dan



sebagainya. Pada peringkat ini, kebanyakan aktiviti pembelajaran masih bergantung kepada

objek-objek konkrit dan pengalaman secara langsung.

Di dalam Teori Pembelajaran Kognitif Piaget , terkandung 5 konsep yang asas, iaitu skema,

adaptasi, asimilasi , keseimbangan dan akomodasi yang berkait rapat dengan pembelajaran

kognitif seseorang individu.

Konsep Takrif

Skemata

Struktur kognitif yang berubah untuk mengadaptasikan maklumat baru

Asimilasi

Penerimaan maklumat baru sebagai selaras dengan skemata sedia ada

Akomodasi

Pengubahsuaian skemata yang ada bagi menerima maklumat baru

Adaptasi & Keseimbangan

Gabungan proses asimilasi dan akomodasi yang membantu dalam keseimbangan

terhadap pengetahuan, kepercayaan dan pengalaman.

TEORI PERKEMBANGAN FIZIKAL KANAK-KANAK UMUR 6-12 TAHUN

Perkembngan fizikal merujuk kepada perubahan saiz fizikal, kadar pertumbuhan

bahagian-bahagian badan, fungsi anggota-anggota badan dan perawakan manusia. Semasa

pembesaran kanak-kanak akan mengalami perubahan dalam ketinggian, berat badan, menjadi

lebih kuat dan dapat melibatkan diri dalam kegiatan fizikal yang lebih kompleks. Perubahan

perubahan ini mempengaruhi tingkah laku kanak-kanak secara langsung dan tidak langsung.

Walaupun bentuk dan saiz tubuh manusia adalah lebih banyak disebabkan oleh pengaruh-

pengaruh bukan kebakaan seperti pemakanan, iklim, senaman dan juga pekerjaan, baka

merupakan satu faktor yang mempengaruhi perkembangan aspek fizikal seseorang itu.

Biasanya anak-anak daripada ibu bapa yang besar badan adalah lebih tinggi dan lebih berat

daripada anak-anak ibu bapa yang kecil. Warna kulit, warna mata dan warna rambut juga

dipengaruhi oleh trait fenotaip. Umur panjang atau pendeknya juga dipengaruhi oleh faktor

persekitaran, tetapi pengaruh baka juga memainkan peranan penting. Kajian mendapati kanak-

kanak yang kembar seiras mempunyai persamaan dalam tahap aktiviti, emosi dan

kebolehsesuaian berbanding dengan kanak-kanak yang terdiri daripada anak-anak kembar lain

uri. Kajian ini membuktikan baka mempunyai pengaruh yang besar ke atas pertumbuhan dan

perkembangan individu.



PERKEMBANGAN KOGNITIF

Perkembangan kognitif merupakan proses peningkatan keupayaan pemikiran,

pengetahuan dan keintelektualan seseorang kanak-kanak dan kemampuan menjana akal budi

dalam pelbagai aktiviti penyelesaian masalah, memahami, menganalisa, dan membentuk

pengetahuan serta pemahaman baru terhadap pengalaman yang dilaluinya. Perkembangan

kognitif merupakan salah satu daripada proses tumbesaran yang dilalui oleh setiap kanak-

kanak. Proses ini sangat penting kerana ia akan mempengaruhi kehidupan dan masa depan

seseorang kanak-kanak. Perkembangan kognitif sering dikaitkan dengan proses perkembangan

intelek seseorang. Proses kognitif melibatkan perubahan-perubahan dalam kemampuan dan

pola berfikir, kemahiran berbahasa, dan cara individu memperoleh pengetahuan dari

lingkungannya. Aktiviti-aktiviti seperti mengamati dan mengklasifikasi, menghafal sajak atau

doa, memecahkan soal-soal matematik, dan menceritakan pengalaman, merupakan proses

kognitif dalam perkembangan anak

Jean Piaget berpendapat pemikiran sebagai satu proses yang disedari dan

berkembang secara berperingkat-peringkat. Pada peringkat ini, perkembangan motor kanak-

kanak adalah lebih baik dan menunjukkan koordinasi yang lebih baik. Kemahiran motor yang

telah dikuasai pada peringkat awal kanak-kanak seperti berlari, memanjat, melompat, dan

sebagainya sudah mencapai tahap yang lebih mantap di samping beberapa jenis kemahiran

yang baru telah pun dikuasai. Kemahiran-kemahiran ini adalah seperti lompat tali atau skipping,

berenang, menunggang basikal dan meluncur (skating). Misalnya,kanak-kanak yang berusia 6

tahun sudah boleh melakukan aktiviti seperti mengetuk, mengikat tali kasut, memakai pakaian,

melukis dengan menggunakan pensel untuk menggantikan krayon, dan tulisan mereka menjadi

semakin kecil. Kanak-kanak antara 8 hingga 10 tahun pula boleh menggergaji, mengendalikan

alatan untuk berkebun dan menjahit. Bagi mereka yang sudah berusia antara 10 hingga 12

tahun, tulisan mereka semakin kecil dan kemas, dan mereka telah pun menunjukkan kemahiran

manipulative yang hampir sama dengan orang dewasa seperti bermain alat muzik. Ibu bapa

dapat mempengaruhi perkembangan kognitif kanak-kanak dengan memindahkan pengetahuan

berkenaan maklumat dan budaya dalam menunjuk ajar mereka melalui tingkah laku ibu bapa itu

sendiri.

Menurut Piaget pula, pada peringkat pertengahan dan akhir kanak-kanak, Pemikiran

Olahan Konkrit meliputi olahan mental yang membolehkan kanak-kanak melakukan aktiviti



mental yang terdahulu dilakukan secara fizikal. Olahan ini membolehkan kanak-kanak

melakukan pemikiran pembalikan dan juga menunjukkan kemahiran klasifikasi. Daripada segi

ingatan pula Ingatan Jangka Panjang (IJP) meningkat dan strategi seperti latihan akan

memberikan kesan kepada IJP kanakkanak. Cara kanak-kanak berfikir dan menyelesaikan

masalah. Kanak-kanak pada peringkat pra sekolah banyak menggunakan simbol dalam

perbualan untuk menunjukkan keupayaan penggunaan bahasa. Menurut Jean Piaget, kanak-

kanak menunjukkan peningkatan yang pesat dalam memahami persekitaran dan pemikiran

sesuatu benda yang berada di sekeliling. Kanak-kanak sudah mula berfikir perkara akan datang

dan berbincang perkara lepas. Mereka tidak lagi hanya menumpukan pada perkara yang

berkaitan dengan masa depan. Perkembangan kognitif kanak-kanak pada peringkat ini,

menggunakan symbol bagi menunjukkan sesuatu objek dan membuat perbandingan antara

satu sama lain.

Keupayaan mereka menggunakan simbol ini ditunjukkan melalui bermain, mengingat

dan kemahiran menggunakan bahasa. Sebagai contoh, seorang kanak-kanak dapat meniru

perbuatan rakannya yang menari ballet walaupun mereka melihat beberapa hari yang lepas. Ini

kerana keupayaan mereka menunjukkan sesuatu objek agak terhad dalam bahasa dan mereka

cuba menyampaikan maksud dengan menggunakan simbol. Pendidikan awal yang berkualiti

amat perlu bagi meningkatkan perkembangan menyeluruh seorang kanak-kanak. Kurikulum

Prasekolah Kebangsaan menggariskan enam komponen utama yang menyumbang kepada

perkembangan menyeluruh. Ia merangkumi bahasa dan komunikasi, perkembangan kognitif,

kerohanian moral, perkembangan emosi, perkembangan fizikal serta kreativiti dan estetika.

Manakala perkembangan kognitif pula melibatkan pemerhatian, perbandingan dan diskriminasi,

ramalan, konsep masa, konsep ruang dan penyelesaian masalah, pengelasan, padanan satu

dengan satu konsep nombor, operasi nombor dan pengukuran.3 Kanak-kanak pada tahap ini

juga mempunyai kecenderungan untuk melakukan aktiviti yang berbentuk menyusun objek,

tahu bagaimana untuk meletakkan objek yang sama berdasarkan kriterianya. Kanak-kanak ini

juga sudah mula menggunakan bahasa untuk mengkategorikan barang. Selain itu, nombor dan

warna sudah mula difahami.

Kesimpulannya ialah, kanak-kanak pada tahap ini sudah mula memahami apa yang

tidak difahaminya sebelum ini. Perkembangan ini sangat penting untuk menjadikan kanak-

kanak berkeadaan baik dalam segala aspek. Peranan yang dimainkan oleh pihak sekolah dan

ibu bapa sangat penting untuk memastikan perkembangan kognitif tidak tersekat atau

terganggu. Kanak-kanak akhir pula sudah mula memahami aspek yang melibatkan logik dan

mampu untuk menggabungkan perkara logik dengan pemikiran yang abstrak. Pada



tahap ini juga, kemampuan pemikiran yang baru juga akan didapati contohnya ialah

memikirkan perkara yang abstrak, memikirkan proses dalam pemikirannya dan juga mereka

melihat sesuatu perkara sebagai relatif lebih daripada yang jelas. Pada tahap ini juga, kanak-

kanak sudah mula mempraktikkan kemampuan baru melalui lawak dan pergaduhan dengan ibu

bapa dan dengan yang lain.

IMPLIKASI TEORI – TEORI PERKEMBANGAN DALAM PENGAJARAN DAN

PEMBELAJARAN DAN CARA GURU MEMBANTU MURID MENCAPAI PERKEMBANGAN

YANG OPTIMUM

Keberkesanan pengajaran dan pembelajaran di dalam bilik darjah bergantung

kepada rancangan pengajaran guru berlandaskan kepada peringkat perkembangan murid.

Sehubungan itu, strategi pengajaran dan pembelajaran hendaklah bersesuaian dengan

perkembangan jasmani, kognitif, emosi dan sosial murid.

PERKEMBANGAN JASMANI

a) Menguruskan pendidikan jasmani dan permainan serta kerja praktikal mengikut perkembangan

fizikal murid

b) Elakkan mengajar aktiviti jasmani dan permainan serta kerja praktik seperti aktiviti kemahiran

hidup yang kompleks jika perkembangan murid belum cukup matang meguruskannya.

PERKEMBANGAN KOGNITIF

a) Merancang aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang menarik dan bermakna

b) Menyediakan pelbagai alat bantu mengajar untuk membentuk konsep dengan tepat

c) Bagi murid sekolah menengah, hubungkaitkan konsep konkrit dengan konsep abstrak

d) Isi pelajarn hendaklah dirancang dan disusun mengikut pemeringkatan berikut:

o Daripada yang mudah kepada yang kompleks

o Daripada yang umu kepada yang khusus

o Daripada yang konkrit kepada yang abstrak

o Daripada pengetahuan atau pengalaman yang sedia ada kepada pengetahuan atau

pengalaman yang baru

Daripada persekitaran dekat yang pernah di alami kepada persekitaran jauh yang belum

dialami.



PERKEMBANGAN EMOSI DAN ROHANI

a) Memupuk emosi dan rohani murid yang sihat mengikut peringkat perkembangannya.

b) Mengawal dan mencegah tingkah laku murid dan perkembangan rohani tidak diingini yang

mungkin berlaku dalam peringkat – peringkat tertentu

c) Bersifat penyayang dan emmbantu murid mengawal emosi dan rohani mereka dalam situasi

tertentu

d) Memahami peringkat perkembangan emosi dan rohani murid, dan membimbing mereka

menangani serta menyelesaikan masalah emosi dan rohani dengan cara yang sesuai.

PERKEMBANGAN SOSIAL

a) Menggunakan strategi pengajaran kumpulan untuk memupuk perkembangan sosial

b) Menggunakan aktiviti projek, perbincangan dan permainan secara berkumpulan berdasarkan

peringkat perkembangan murid

c) Aturkan aktiviti kumpulan supaya murid – murid dapat bekerjasama menyelesaikan masalah

pelajaran mereka bersama – sama.

Guru harus merancang pengalaman pembelajaran yang menggalakkan

perkembangan murid secara optimum dan bermakna dalam semua domain (kognitif ,afektif,

psikomotor). Contohnya permainan melengkapkan “jigsaw puzzle”. Sewaktu permainan di

mainkan murid akan berfikir sekaligus domain kognitif akan memberi rangsangan. Apabila

murid mula menggunakan tangan untuk melengkapkan jigsaw puzzle, mereka telah

menggunakan domain psikomotor. Akhir sekali domain afektif juga akan bertindak seperti

memilki sifat sabar untuk menyelesaikan jigsaw puzzle tersebut.

Guru harus menyediakan pengalaman pembelajaran yang sesuai untuk memupuk

kemahiran,pengetahuan & kebolehan yang dipupuk kemudiannya. Contoh nya aktiviti

menyanyi. Pada waktu ini, murid akan meniru gaya nyanyian artis yang diminati. Guru akan

memperbetulkan kesalahan sekiranya ada sehingga kebolehan untuk menyanyi menjadi

bagus.Begitu juga RPH,guru harus merancang dengan baik dimana mestilah ikut turutan dari

yang senang dahulu sebelum ke aktiviti yang susah

Guru menerima keadaan murid ini & menyediakan aktiviti yang sesuai dengan

mereka.Contohnya kadar perkembangan kanak-kanak yang berbeza. Guru harus

mengasingkan muid supaya yang cepat belajar tidak berasa jemu dan yang lambat tidak

ketinggalan. Selain itu, guru juga perlu kerap mengajar secara individu dan tidak menolong



murid semasa latihan. Ini supaya mereka berdikari dan benar- benar mahir akan sesuatu

pelajaran.

Guru harus peka akan pengalaman sedia ada murid & merancang aktiviti yang boleh

menggalakkan pengalaman pembelajaran mereka. Contohnya bertanya pada murid tentang

pengalaman mereka melawat zoo.Murid yang pernah melawat zoo akan bercerita mengenai

haiwan-haiwan yang mereka lihat. Maka,perkembangan pengalaman mereka akan bertambah

dengan sendiri.

KESIMPULAN:

Perkembangan adalah aspek perubahan yang dialami individu dan bersifat kualitatif

tetapi jelas berubah melalui peredaran masa. Perubahan tingkah laku berlaku dalam keadaan

yang berterusan dan menerusi peringkat-peringkat kematangan tertentu. Peringkat-peringkat

perkembangan membawa perubahan yang menuju ke arah tertentu serta dijangkakan.

Perkembangan dipengaruhi oleh baka dan persekitaran. Baka menentukan had perkembangan

manakala persekitaran akan membantu individu mencapai tahap perkembangan yang

maksimum. Perkembangan satu bahagian saling berhubung dengan bahagian yang lain iaitu

wujud pertalian nyata antara kematangan jasmani dan kematangan mental. Corak

perkembangan berbeza-beza di mana semua kanak-kanak mencapai titik perkembangan yang

sama pada umur yang sama. Perkembangan berlaku mengikut peringkat iaitu peringkat belum

lahir, bayi, kanak-kanak, remaja, dewasa dan seterusnya.

PERKEMBANGAN KANAK-KANAK DARI ASPEK JASMANI, ROHANI, INTELEK

DAN SOSIAL DAN KAITANNYA DENGAN PERMASALAHAN KESIHATAN DI

PERINGKAT PRA SEKOLA, SEKOLAH DAN AWAL REMAJA

Perkhidmatan Kesihatan Sekolah

Pendahuluan



Perkhidmatan kesihatan sekolah adalah satu perkhidmatan yang diberikan oleh

Kementerian Kesihatan Malaysia kepada murid-murid yang berada di sekolah bagi

memastikan penjagaan kesihatan yang optimum. Keutamaan diberikan kepada murid-murid

sekolah bantuan kerajaan di seluruh Malaysia. Perkhidmatan kesihatan telah dimulakan di

negara ini pada tahun 1967 dan mulai tahun 1975, pasukan kesihatan sekolah ditubuhkan

bagi membolehkan lawatan dibuat ke sekolah rendah dan sekolah menengah di Malaysia.

Kumpulan sasar

Secara umumnya, setiap tahun hampir 1.8 juta murid sekolah rendah dan menengah di

Malaysia mendapat faedah langsung melalui perkhidmatan kesihatan sekolah ini. Kategori

murid yang diberi pemeriksaan kesihatan adalah:

Pra sekolah.

Tahun 1.

Tahun 6 dan.

Tingkatan 3.

Pakej perkhidmatan kesihatan

Perkhidmatan kesihatan di sekolah boleh dibahagikan kepada tiga komponen utama. Tiga

komponen tersebut terdiri daripada:

Perkhidmatan Kesihatan Sekolah.

Perkhidmatan Pergigian Sekolah.

Perkhidmatan Alam Sekitar Sekolah.

Perkhidmatan kesihatan sekolah

Di bawah perkhidmatan kesihatan sekolah, murid-murid menerima perkhidmatan

pencegahan penyakit, saringan kesihatan, rawatan ringan dan rujukan ke klinik atau

hospital. Perkhidmatan ini adalah bertujuan seperti berikut:

Mengekalkan tahap kesihatan murid di paras paling optimum melalui promosi kesihatan,

pencegahan penyakit, rawatan dan rujukan.



Mengesan masalah kesihatan yang boleh menghalang pencapaian akademik murid di

sekolah dan seterusnya membuat rujukan awal bagi membolehkan intervensi awal dan

penempatan murid dalam sistem pendidikan khas.

Menggalakkan penglibatan masyarakat bagi membentuk sekolah sebagai institusi yang

sihat dan selamat bagi membolehkan pembelajaran yang berkesan.

Buku Rekod Kesihatan Murid

Buku Rekod Kesihatan Murid (RKM1) adalah dokumen yang mencatatkan semua maklumat

kesihatan yang diperoleh semasa alam persekolahan. Buku ini adalah buku rujukan yang

mencatatkan proses pertumbuhan dan perkembangan murid semasa alam persekolahan.

Buku ini diberi secara percuma oleh Kementerian Pelajaran Malaysia bagi setiap murid

sekolah semasa tahun 1 persekolahan. Ibu bapa dikehendaki mengisi maklumat murid di

dalam buku tersebut dan mencatatkan kebenaran untuk petugas kesihatan menjalankan

pemeriksaan kesihatan dan memberi pelalian kepada anak mereka.

Adalah penting untuk IBU BAPA dan PENJAGA memahami kandungan yang terdapat

dalam RKM 1 sebagai panduan penjagaan kesihatan anak mereka sepanjang masa

persekolahan. Buku ini disimpan oleh pihak sekolah bagi memudahkan pengawasan

kesihatan murid dan akan diberikan kepada murid sekiranya mereka hendak bertukar

sekolah atau menaiki sekolah menengah. Seterusnya buku ini perlu di serah kepada

sekolah yang baru untuk simpanan. Ibu bapa boleh minta buku ini daripada pihak sekolah

sekiranya ingin melihat rekod kesihatan anak mereka.

Pendidikan kesihatan

Pendidikan kesihatan di sekolah terbahagi kepada pendidikan kesihatan secara

berkelompok dan individu.

Pendidikan kesihatan secara berkelompok adalah pendidikan kesihatan yang dijalankan

melalui kempen atau kem-kem kesihatan di sekolah. Murid-murid mendapat pengetahuan

melalui pameran, ceramah dan tunjuk cara oleh anggota kesihatan. Pendidikan kesihatan

secara berkelompok mengutamakan masalah kesihatan awam yang berkaitan dengan

golongan murid sekolah contohnya saringan talasemia, 'tak nak merokok' dan gaya hidup

sihat.



Pendidikan kesihatan individu diberi sebagai khidmat nasihat dan kaunseling semasa sesi

pemeriksaan kesihatan. Isu-isu yang lazim didapati adalah berkaitan dengan pemakanan,

penyakit kulit, kebersihan diri dan lain-lain .

Imunisasi kesihatan sekolah

Sebagai kesinambungan kepada imunisasi alam kanak-kanak, murid-murid sekolah diberi

imunisasi seperti di bawah :

JADUAL IMUNISASI MURID-MURID SEKOLAH YANG DILAKSANAKAN OLEH

KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA

Tahun 1 BCG sekirany

a tiada parut

Diptheria da

nPertussis

Polio Mumps,

measlesdan rubell

a

-

Tingkatan

3

- - - - Tetanus

Sekiranya anak-anak didapati tidak mendapat pelalian di atas kerana tiada kebenaran ibu

bapa atau anak tidak hadir ke sekolah pada masa lawatan Pasukan Kesihatan ke sekolah,

ibu bapa boleh membawa anak mereka ke klinik-klinik kesihatan yang berhampiran dengan

rumah untuk mendapatkan pelalian-pelalian ini.

Pemeriksaan kesihatan diri

Pemeriksaan kesihatan diri adalah satu pemeriksaan fizikal yang dijalankan oleh Pegawai

Perubatan, Jururawat Kesihatan dan/atau Penolong Pegawai Perubatan semasa murid

berada dalam pra sekolah, tahun 1, tahun 6 dan tingkatan 3. Pemeriksaan yang dilakukan

adalah seperti dalam jadual di bawah:

JADUAL PEMERIKSAAN KESIHATAN MURID TAHUN 1

Pemeriksaan

Kesihatan

Sebab diperlukan



Pemeriksaan

tinggi dan berat

Menentukan status pemakanan murid

Pemeriksaan

mata

Mengesan masalah rabun, mata malas yang boleh mengganggu

pencapaian akademik.

Saringan

pendengaran

Mengesan masalah pendengaran minimum dan sederhana yang boleh

menghalang pencapaian akademik

Pemeriksaan

jantung dan paru-

paru

Mengesan masalah penyakit jantung kongenital yang tidak dikenal pasti

semasa bayi. Kes-kes yang dikenal pasti akan dirujuk untuk pengesahan.

Pemeriksaan

tulang rangka

Mengesan kecacatan tulang rangka yang tidak dikesan semasa bayi.

Pemeriksaan

kebersihan diri

Mengesan jangkitan kutu kepala, kudis buta, masalah kulit untuk diberi

rawatan.

Pemeriksaan

testis

Mengesan masalah seperti 'hydrocele' dan 'undescended testis' di

kalangan murid lelaki.

Pengesanan

masalah

pembelajaran

Menerima rujukan kes daripada guru-guru yang melaporkan murid

mempunyai masalah dalam kemahiran membaca, menulis, mengira dan

menaakul. Murid-murid ini seterusnya akan dirujuk kepada pakar untuk

mendapat pengesahan masalah dan penempatan pembelajaran yang

sesuai dengan kemampuan murid.

JADUAL PEMERIKSAAN KESIHATAN MURID TAHUN 6

Pemeriksaan

Kesihatan

Sebab diperlukan

Pemeriksaan tinggi

dan berat

Menentukan status pemakanan murid sama ada mempunyai berat

badan unggul, berisiko berat badan atau obes.



Pemeriksaan mata Mengesan masalah rabun yang belum dikenal pasti dan peningkatan

rabun di kalangan murid yang memakai cermin mata.

Saringan rabun

warna Dijalankan ke atas murid lelaki oleh sebab berlaku di kalangan murid

lelaki sahaja.

Mengesan masalah rabun warna 'color defect' yang boleh

mempengaruhi pilihan kerjaya murid.

Pemeriksaan tulang

rangka

Mengesan masalah skoliosis di peringkat awal. Kes-kes yang disyaki

akan dirujuk ke hospital untuk pengesahan dan intervensi awal.

Pemeriksaan

kebersihan diri

Mengesan jangkitan kutu kepala, kudis buta, masalah kulit untuk diberi

rawatan.

JADUAL PEMERIKSAAN KESIHATAN MURID TINGKATAN 3

Pemeriksaan

Kesihatan

Sebab diperlukan

Pemeriksaan tinggi

dan berat

Menentukan status pemakanan murid sama ada mempunyai berat badan

unggul, berisiko berat badan atau obes.

Pemeriksaan mata Mengesan masalah rabun yang belum dikenal pasti dan peningkatan

rabun di kalangan murid yang memakai cermin mata.

Saringan rabun

warna Sekiranya tidak dilakukan pada tahun 6.

Mengesan masalah rabun warna 'color defect' yang boleh mempengaruhi

pilihan kerjaya murid.

Saringan

pendengaran

Mengenal pasti murid mengalami risiko kepekakan.

Pemeriksaan tulang

rangka

Mengesan masalah skoliosis di peringkat awal. Kes-kes yang disyaki

akan dirujuk ke hospital untuk pengesahan dan intervensi awal.



Saringan kesihatan

remaja

Optional . Tidak dilakukan di semua sekolah. Ibu bapa yang berminat

boleh membawa anak untuk mendapatkan saringan ini di klinik kesihatan

yang berhampiran.

Masalah-masalah kesihatan yang dikesan di kalangan murid sekolah

Antara masalah-masalah kesihatan yang dikesan di kalangan murid sekolah adalah:

Obesiti

Ketajaman penglihatan

Rabun warna

Tulang rangka yang tidak normal

Jangkitan cacing

Kudis buta

Kurang pendengaran

Rawatan dan rujukan kesihatan

Rawatan diberikan kepada semua murid-murid yang dikesan mengalami masalah ringan

seperti luka kecil, kudis buta, jangkitan cacing, kutu kepala, rawatan demam dan selesema.

Kes-kes yang dirujuk pula adalah kes-kes yang memerlukan pemeriksaan lanjut untuk

pengesahan kes. Antara masalah kesihatan yang dirujuk adalah masalah ketajaman

penglihatan, rabun warna, masalah degupan jantung dan kes disyaki menghidap skoliosis.

Lawatan ke rumah

Pasukan kesihatan sekolah juga menjalankan lawatan ke rumah pada masa cuti

persekolahan. Lawatan ke rumah ini dilaksanakan sama ada dengan menelefon ibu bapa di

rumah ataupun jururawat akan membuat lawatan ke rumah untuk memastikan murid-murid

yang terlepas peluang mendapat imunisasi di sekolah datang ke klinik kesihatan untuk

pelalian ataupun untuk mendapatkan maklum balas mengenai status rujukan yang dibuat

ke hospital.



Pemeriksaan kesihatan pergigian sekolah

Perkhidmatan ini dilaksanakan oleh pasukan pergigian sekolah yang melawat semua

sekolah rendah dan menengah di Malaysia.

Perkhidmatan kesihatan persekitaran sekolah

Perkhidmatan persekitaran sekolah adalah dilaksanakan oleh Kementerian Kesihatan dan

Kementerian Pelajaran secara bersepadu. Pemeriksaan persekitaran sekolah meliputi

pemeriksaan infrastruktur sekolah, kebersihan, pengawalan penyakit bawaan vektor dan

pemantauan kebersihan dan pengendalian kantin sekolah.

Perkhidmatan kawasan persekitaran sekolah ini adalah tertakluk di bawah beberapa akta

seperti Akta Kawalan Tembakau dan Akta Kawalan Penyakit Bawaan Vektor yang

membawa kepada denda sekiranya pihak pengurusan sekolah didapati gagal mematuhi

akta-akta tersebut. Di bawah perkhidmatan ini, sekolah-sekolah menubuhkan pasukan-

pasukan bagi membinasakan tempat pembiakan nyamuk di sekolah bagi membanteras

penyakit demam denggi dan mewartakan sekolah sebagai kawasan larangan merokok.

Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran akan membuat pemeriksaan di sekolah setiap

tahun bagi memastikan sekolah adalah bersih dan selamat.

Lain-lain perkhidmatan berkaitan kesihatan di sekolah.

Selain daripada Kementerian Kesihatan, Kementerian Pelajaran turut bertanggungjawab

dalam kebajikan murid di sekolah. Program Bekalan Makanan Tambahan dan Program

Susu Sekolah yang diberikan kepada murid-murid sekolah rendah yang layak adalah

contoh perkhidmatan berkaitan kesihatan yang termasuk dalam kategori ini.

TAJUK 2 : MENGHURAIKAN STRATEGI, KAEDAH DAN TEKNIK PENGAJARAN DAN

PEMBELAJARAN PENDIDIKAN KESIHATAN

Kaedah adalah cara bagaimana sesuatu isi pelajaran disampaikan. terdapat pelbagai

kaedah dalam proses pengajaran dan pembelajaran. Pelbagai kaedah yang dipilih atau

digunakan hendaklah disesuaikan dengan strategi dan teknik pengajaran.



1. KULIAH / SYARAHAN

Menerang, memberi interpetasi dan menghurai idea-idea dan konsep-konsep supaya

pelajar dapat memahami prinsip-prinsip- Coleman Dijalankan dalam situasi di mana bilangan

pelajarnya amat besar. Digunakan meluas dalam kuliah teori dan praktikal.Penyampaian biasa

secara lisan, iaitu lebih guru bercakap dan pelajar mendengar dan membuat catatan. Mungkin

juga beberapa media pengajaran di gunakan. lebih berkesan jika i9a digabungkan dengan

teknik yang lain. Langkah kuliah/syarahan yang akan dijalankan seperti adanya pengenalan,

persembahan dan penutup.Untuk pengenalan, menerang dengan jelas skop pangajaran,

memberitahu palajar apa yang dikehendaki daripada pelajar, cuba membangkitkan

minat, .sentiasa ceria, semyum, menghadap kelas dan berkomunikasi dengan baik dan

berkesan dengan pelajar. Untuk persembahan pula guru mistiolah bercapakap kuat ,jelas dan

mesra, jelaskan jika ada arahan, huraikan istilah yang digunakan, berkomunikasi dengan

semua pelajar, gunakan pelbagai teknik seperti menyoal,pengunaan papan tulis,domotrasi,

ulangi butiran yang penting dan mengetahui isikandungan dengan yakin. Jika penutup dengan

kaedah kuliah misti guru misti mengulangi isi utama, menggalakkan perbincangan dan

membuat peneguhan isi yang lemah.

2. PERBINCANGAN

Perbualan sesama pelajar di bawah penyeliaan dan kawalan guru.Melibatkan dua hala

antara guru dan murid.Merupakan kaedah yang dinamik dan meransang perhubungan dalam

bilik darjah dan melibatkan pelajar aktif dalam pembalajaran Pelajar diberi peranan aktif untuk

menyatakan pendapat mengenai sesuatu tajuk atau isu. Guru menandakan serta mengarahkan

pandangan ke seuatu prinsip atau mendapat menyeluruh. Pelajar belajar dan mempraktikan

amalan baik dan berbincang antara satu sama lain. Mereka berkongsi maklumat serta memberi

dan menerima pendapat dalam menyelesaikan sesuatu masalah atau tugasan.

Kaedah perbincangan pelajar dilatih berfikiran kritis dan kreatif. Sesi perbincangan

mengalakkan pelajar menilai logik, dengan pandangan sendiri. perbincangan akan memberi

maklum balas serta merta kepada guru terhadap konsep dalam pendidikan jasmani dan dapat

menguraikan kefahaman murid sesuatu masalah. Tiga kemahiran yang perlu dikuasai guru

iaitu kemahiran menyoal, kemahiran mengurus aliran maklumat dan jawapan dan memahami



reaksi terhadap soalan pelajar. Perbincagan boleh dijadikan alat dalam mengukur dan menilai

kemahiran dan sikap pelajar. Kaedah ini mengalakkan pembalajaran secara koperatif dan

kolaboratif. kaedah ini seseuai untuk kumpulan yang kecil, sederhana dan untuk individu.

3. TUNJUKCARA

Kaedah utama digunkan semasa pengajaran pendidikan jasmani. Melibatkan demotrasi

lisan dan penglihatan. Kaedah pebgajaran memberi peluang kepada murid untuk melihat

secara langsung tugasan yang diberikan. Sebelum demotrasi sesuatu kemahiran atau isi

pelajaran, susun pelajar supaya mereka boleh melihat atau mendengar dengan

jelas.Perkenalkan tajuk atau aktiviti terlebih dahulu dengan kaedah kuliah. Lakukan demotrasi

mengikut kadar pergerakan yang sebenar, ikut cara dan prosidur piawai yang sebenar. Semasa

membuat demotrasi membuat perlakuan dan butiran kemahiran serta menerangkan

sepenuhnya pergarakan yangn tidak dapat dikuasai. Menujukkan setiap lagkah untuk membuat,

memasang, menangal, mengguna sesuatu.Kaitkan pengalaman baru dengan kemahiran yang

telah dipelajari atau dikuasai. Ulangkan perlakuan dengan kadar perlahan jika murid

bermasalah menguasainya, berikan butiran penting dan galakkkan pelajar berbincang dan

mencuba serta bentukkan pengukuhan kepada pelajar. Kumpulan tidak terlalu besar.

Penggunaan kemahiran diutamakan.Jika perlu guru membuat dahulu pelajar perlu diberi

peluang mencuba.

4. DISKUSI PENAL

Kumpulan tiga atau empat orang penal membincangkan sesuatu topik secara formal

dihadapan kelas. Selepas itu ahli penal akan menjawab soalan bagi menjelaskan atau

menghuraikan idea-idea tambahan dikemukan oleh kelas.



5. SIMULASI ATAU MAIN PERANAN.

Sesorang ahli kumpulan diberi satu peranan atau beliau dikehendaki berfikir,

membentang dan mempertahankan pendapat serta menentukan satu kesimpulan yang sesuai

dengan nilai yang patut dimiliki oleh watak yang diwakilinya. Tiada skrip disediakan, hanya

episod atau situasi ditetapkan dan dibentangkan kepada semua ahli dalam kumpulan itu.

Secara ini ahli berkenaan terpaksa mempertahankan sesuatu nilai dan sikap yang mungkin

tidak secocok atau tidak sesuai dengan program asalnya. Kaedah ini amat sesuai untuk

membina nilai dan mengubah sikap.

6. BRAINSTORMING

Satu teknik perbincangan yang membolehkan sesuatu kumpulan berfikir secara kreatif

bersama dan menghasilkan idea-idea yang banyak. Otak diperah untuk difikir tampa batasan.

Semua idea yang dihasilkan dicatat dan hanya dipertimbangkan dan diperkembangan dan

diperkemaskan

7. KAEDAH TUMPUAN ATAU PENYELIDIKAN (DISCOVERY/INGQUIRY APPROACH)

Sejenis pendekatan penyelesaian masalah yang disusun khas supaya sesuatu yang

dikemukakan kepada pelajar menjadi cabaran bagi mereka menyelidik dan meneliti secara

mendalam.Penekanan kepada pemikiran yang kriatis dan kreatif untuk mengumpul maklumat

dan membuat kesimpulan atau menyelesaikan masalah. Bermula set pemerhatian,tentukan

cara merekod pemerhatian data yang diperhatikan dan ditaksir sebagai maklumat

8. KAEDAH PROJEK

Pembelajaran melalui pengendalian sesuatu projek mengenai sesuatu topik. Aktiviti

pembelajaran secara individu atau kumpulan yang banyak dilakukan diluar bilik darjah. Projek

memerlukan tempoh masa tertentu untuk disiapkan. Guru perlu mengenal pasti terlebih dahulu

objektif yang perlu dicapai dalam kelas dan fikirkan cara yang sesuai dan boleh digunakan

dengan berkesan.Pelajar perlu mencari bahan yang sesuai dan merancang langkah yang perlu



menjayakan projek. Kaedah projek yang berkonsepkan belajar sambil mempraktikkan (learning

by doing) boleh mempercepatkan pembentukan kefahaman dalam proses pembelajaran.

9. KAEDAH PEMBELAJARAN MASTERI

Pembelajaran ini boleh menagani masalah pelajar yang mempunyai pelbagai peringkat

kebolehan.Pendekanatan pengajaran ini bertujuan memastikan pelajaran menguasai hasil

pembelajaran yang ditentukan dalam satu unit pembelajaran sebelum berpindah ke unit

pembelajaran seterusnya. Setiap pelajar boleh belajar mengikut kebolehan mereka. Prinsip

penting kaedah ini setiap murid berpotensi diajar oleh guru, pembelajaran dipecahkan kepada

unit kecil bagi memudahkan pelajaran dikuasai. Pelajar perlu diberi masa yang mencukupi

untuk menguasai hasil pembelajaran dan arahan guru misti jelas dan tepat. Guru misti

menyediakan aktiviti bermakna, berkesan dan menerik. Bahan pengajaran misti sesuai,

penilaian berasaskan ujian rujukan kriteria. Murid diberi latihan dan melihat maklumbalas.

Melaksanakan ujian formatif untuk mengukur objektif sesuatu unit pelajaran yang boleh

dikuasai. Murid misti menguasai 80% aras mesteri yang ditetapkan sebalum berpindah ke unit

pembelajaran lain. Aktiviti perkayaan untuk pelajar cemerlang dan menyediakan aktiviti

pemulihan pelajar yang tidak menunjukkan pengusaan.

9 KAEDAH PEMBELAJARAN KOPERATIF

Kaedah ini digunakan di dalam bilik darjah yang mempunyai pelajar dari kumpulan yang

mempunyai keupayaan yang berlainan. Pelajar akan berkerja dengan kumpulan kecil, kerah

pencapian objektif dan matlamat pembelajaran yang sama. pembelajaran disusun supaya murid

dapat berintraksi dan belajar antara satu sama lain. Guru menyediakan aktiviti pembelajaran

dan bertindak sebagai fasilitator. Kaedah ini boleh membina kemahiran berkomunikasi secara

lisan, kemahiran sosial dan berfikiran kritis. Pembelajaran koperatif mengalakkan pelajar

berdikari, bebas memberi dan mendengar pendapat. Nilai-nilai murni seperti bertanggungjawab,

bertolenransi dan berkerjasama dam pembalajaran.

10. PEMBELAJARAN TERARAH (DIRECTED STUDY)



Pembelajaran semua sesuatu topik melalui bacaan dari buku-buku tertentu atau membuat

modul pembelajaran sendiri.dibawah arahan, bimbingan dan penyeliaan guru.

11. PENGAJARAN BERPASUKAN (TEAM TEACHING)

Dua orang atau lebih guru mengajar satu topik yang sama secara integrasi dalam satu

tempoh yang sama. Mereka bertugas sebagai satu pasukan dan mungkin mengajar satu-satu

topik itu mengikuti perspektif yang berlainan.

12. PENGAJARAN TERANCANG (PROGRAMMED INSTRUCTION)

Pengajaran di susun mengikut urutan yang rapi dan pelajar belajar secara sendiri

mengikut tempoh sendiri. Yang diutamakan penyampaian maklumat atau pengetahuan sadikit

demi sadikit dan diuji kefahaman pelajar sebekum berpindah kepada maklumat baru. Pelajaran

disedikan dalam bentuk program dan ada jenis liner dan ada jenis branching. Program liner

pelajar akan maju dari petak ke petak dan akhirnya dapat menyelesaikan sesuatu program.

Program branching menangandungi langkah pembelajaran tambahan. Jika pelajar membuat

kesilapan,ia diarah untuk menambah kemahiran yang lebih mudah sebelum meneruskan

program itu. Pelbagai kaedah pengajaran dan pembelajaran yang boleh digunakan oleh pelajar

dalam pengajaran pendidikan jasmani. Guru perlu memahami dan menguasai kaedah ini dan

membuat penyelidikan tindakan pengunaan kaedah ini sesuai atau berkesan dan proses

pengajaran dan pembelajaran.

13. KAEDAH KULIAH

Kaedah ini adalah kaedah yang luas digunakan untuk kelas-kelas teori dan praktikal. Ia lazim

digunakan didalam kelas yang memerlukan kedua-dua bahagian teori dan praktikal. Penilaian

dan memberi maklum balas tidak boleh diberikan semasa kuliah. Dengan itu kuliah perlu

digunakan untuk memberi motivasi kepada pelajar atau memberi taklimat berkenaan dengan

matlamat guru. Walau bagaimanapun, kuliah boleh memberi manfaat jika ia dirancang dengan



rapi dan disampaikan dengan penuh semangat. Ia lebih berkesan lagi jika bergabung dengan

teknik lain.

14. KAEDAH KULIAH – DEMONSTRASI

Kaedah ini merupakan kaedah utama yang digunakan oleh guru Pendidikan Jasmani.

Demonstarsi boleh digunakan oleh guru. pelajar atau kumpulan pelajar. Kaedah ini melibatkan

demonstarsi lisan dan penglihatan, dengan itu ia menambahkan lagi nilai kaedah ini. Biasanya

demonstarsi digunakan untuk menggambarkan penerangan lisan.

15. KAEDAH ATAU GAYA PENGAJARAN

Terdapat beberapa gaya atau keadah yang boleh digunakan oleh guru untuk menjalan

pengajaran dan pembelajaran pendidikan jasmani. Gaya-gaya yang dipraktikan mestilah

membawa satu objektif iaitu setiap murid akan dapat manfaat daripada gaaya yang

dikemukakan. Gaya atau kaedah pengajaran boleh dibahagikan kepada 3 kategori yang utama

iaitu :

Kaedah/Gaya Langsung

Kaedah/Gaya Gabungan

Kaedah/Gaya Tidak Langsung

16. GAYA LANGSUNG

Gaya ini mementingkan guru. Seseorang guru membuat semua atau kebanyakan daripada

keputusan tentang apa, bagaimana dan bila sesuatu aktiviti itu bermula. Gaya ini berdasarkan

Teori Pembelajaran Tingkah Laku (Behavioristic) yang menerangkan bahawa pembelajaran itu

berlaku dari luar kedalam melalui pembentukan semula peristiwa-peristiwa yang betul

(Gallahue, 1993). Guru dianggap mengetahui bagaimana kemahiran pergerakan dilakukan

dengan cara yang betul.

17. GAYA TIDAK LANGSUNG

Gaya ini berpusatkan pelajar. Ia berasaskan falsafah bahawa pembelajaran adalah lebih

daripada mengulang dan meniru perlakuan yang betul. Pembelajaran seharusnya juga melalui

percubaan, penyelesaian masalah dan penemuan diri. Ia berdasakan Teori Pembelajaran

Kognitif yang mengangapkan pembelajaran sebagai satu proses yang berlaku dari dalam ke



luar dan proses pembelajaran itu adalag sama penting dangan hasil pembelajaran berkenaan.

18. GAYA ARAHAN

Dalam gaya ini ,guru mengawal APA yang akan dipelajari,BAGAIMANA ia dilakukan serta

MULA dan AKHIR sesuatu aktiviti>Pelajaran yang menggunakan gaya ini mungkin

menggunakan proses yang dicadangkan oleh Gallahue( 1995).Langkah-langkah yang terlibat

adalah seperti berikut :

GURU PELAJAR

1. Mengawal penuh pengajaran

- Memilih aktiviti

- Menentukan bagaimana dan bila

- Mengawal tingkah laku

- Menilai keputusan

- Menjimatkan masa untuk membuat percubaa

- Individu mendapat kurang perhatian

19. PENEMUAN TERBIMBING

Kaedah ini juga dikenali sebagai kaedah llimitassi ( Bilbrough & Jones, 1968 ) .Ia memberi

pelajar banyak peluang untuk meluahkan perasaan,mencuba dan menjadi kreatif tetapi

perlakuan dihadkan dengan tugas yang diberi oleh guru.Sebagai contoh ‘ Cari dua cara untuk

mengimbangkan badan dengan tiga titik’

Kelebihan –kelebihan

-Membenarkan penglihatan lebih oleh pelajar dalam proses pembelajaran.

-Mengambil kira perbezaan di kalangan pelajar dan pelajar mempunyai peluang belajar

mengikut tahapnya sendiri.

- Memupuk pembangunan arah kendiri



20. PENYELESAIAN MASALAH

Gaya ini adalah kompleks kerana ia memerlukan tumpuan masa yang

panjang,memahami masalah dan memikir dengan logik dan sistematik.Di dalam kelas

pendidikan jasmani,selepas guru memberi beberapa soalan,pelajar-pelajar

menyelesaikan masalah mengikut langkah-angkah berikut :

21. MENGANALISI DANA MEMAHAMI MASALAH

Menyenaraikan syarat-syarat yang perlu untuk menyelesaikan masalah.

Guna pelbagai startegi untuk mendapatkan maklumat –maklumat

Membentukkan jawapan yang mungkin

Pilih dan uji penyelesaian alternatif

Pilih penyelesaian paling sesuai.

Menilai kejayaan dalam penyelesaian masalah itu.

Kelebihan-kelebihan

Kaedah ini mengalakkan interaksi antara pelajar-pelajar.

Ia memupukkkan tahap pemikiran kognitif yang tinggi

Ia menggalakan ingatan tentang apa yang dipelajari.


esei pke

Documents