8/11/2019 AMALI 4 SCE 3107

1/10

Amali 4: Mengukur dan Membanding Kepelbagaian Spesies

Tujuan:

Untuk mengkaji diversiti spesies kupu-kupu dan membandingkannya antara tiga

buah pulau iaitu Pulau Sipadan, Pulau Talang-Talang dan Pulau Redang.

Pengenalan:

Dalam dunia ini, terdapat berjuta-juta spesies organisma. Jadi, untuk memudahkan

kajian, spesies-spesies tersebut perlu dikelaskan secara teratur berdasarkan ciri-ciri

sepunya yang dimiliki. Pengelasan boleh dilakukan melalui 2 cara iaitu secaraspesies biologi iaitu organisma yang boleh membiak bersama dan spesies morfologi

iaitu organisma yang kelihatan sama secara fizikal.

Dalam amali ini, kupu-kupu didatangkan dari 3 buah pulau iaitu Pulau Sipadan,

Pulau Talang-Talang dan Pulau Redang. Ia dibeli oleh Dr. Dale bagi kegunaan

mengkaji perbezaan dalam kepelbagaian spesies yang secara rasionalnya untuk

mengutamakan program pengembalian ekologi bagi pulau-pulau tersebut. Terdapat

banyak pentunjuk kepelbagaian yang boleh dikira dan dibuat perbandingan dengan

menggunakan Indeks Kepelbagaian Simpson (Simpsons Diversity Index).

Prosedur:

1. Kesemua kupu-kupu dikelaskan dalam kumpulan yang tertentu.

2. Operasi unit taksonomi yang telah diberikan boleh dianggap sebagai spesies yang

telah dibahagi dan setiap spesies tersebut diberi nama unik.

3. Satu kumpulan spesies kupu-kupu telah dipilih dan dikumpulkan dari ketiga-tiga

pulau tersebut. Prosedur yang sama diulang untuk spesies kupu-kupu yang lain.

4. Bilangan individu yang hadir dalam satu kumpulan spesies dikira dan data

dimasukkan ke dalam jadual.

5. Kepelbagaian spesies dikira dari setiap pulau dengan menggunakan Indeks

Kepelbagaian Simpson.

8/11/2019 AMALI 4 SCE 3107

2/10

Keputusan:

KEPUTUSAN

SPESIES PULAU

SIPADAN

PULAU

TALANG-

TALANG

PULAU

REDANG

A 11 0 11

B 9 0 0

C

5 12 4

D

6 0 10

8/11/2019 AMALI 4 SCE 3107

3/10

E

10 23 0

F

2 0 3

G

4 2 0

H

0 2 0

I

0 3 0

8/11/2019 AMALI 4 SCE 3107

4/10

J

3 15 0

K

29 4 0

L

35 4 0

M

0 0 7

8/11/2019 AMALI 4 SCE 3107

5/10

N

0 0 10

O

0 0 14

P

0 0 18

Q

3 35 0

8/11/2019 AMALI 4 SCE 3107

6/10

BILANGAN INDIVIDU 117 100 77

BILANGAN SPESIS 11 9 8

INDEKS SIMPSON (D) 5.6 4.6 6.5

KEUTAMAANUNTUK

PEMULIHARAAN

2 3 1

8/11/2019 AMALI 4 SCE 3107

7/10

Indeks Diversiti Simpson (D):

Pulau Sipadan

D = 1/ [ (11/117)2+ (9/117)2+ (5/117)2+ (6/117)2+ (10/117)2+ (2/117)2+ (4/117)2+

(3/117)2+ (29/117)2+ (35/117)2]

= 1/ [ (0.0088) + (0.0059) + (0.0018) + (0.0026) + (0.0073) + (0.00029) + (0.0011) +

(0.00066) + (0.0614) + (0.0894)

= 5.5788

= 5.6

Pulau Talang-Talang

D = 1/ [ (12/100)2+ (23/100)2+ (2/100)2+ (2/100)2+ (3/100)2+ (15/100)2+ (4/100)2

+ (4/100)2+ (35/100)2]

= 1 / [ (0.0144) + (0.0529) + (0.0004) + (0.0004) + (0.0009) + (0.0225) + (0.0016) +

(0.0016) + (0.1225) ]

= 4.604

=4.6

Pulau Redang

D = 1/ [ (11/77)2+ (4/77)2+ (10/77)2+ (3/77)2+ (7/77)2+ (10/77)2+ (14/77)2(18/77)2]

= 1/ [ (0.0204) + (0.002698) + (0.0169) + (0.00152) + (0.00826) + (0.0169) + (0.033)

+ (0.0546)

= 6.4818

= 6.5

8/11/2019 AMALI 4 SCE 3107

8/10

Perbincangan

1. Apakah asas pembinaan atau Unit Operasi Taksonomi dari kepelbagaian?

Terangkan.

Oleh sebab terdapat berjuta-juta spesies di dunia ini, spesies-spesies tersebut perlu

dikelaskan dalam kumpulan-kumpulan mengikut ciri-ciri sepunya. Taksonomi

merupakan satu bidang biologi yang melibatkan pengelasan, pengecaman dan

penamaan organisma yang hidup di dunia ini. Spesies boleh dikelaskan mengikut

ciri-ciri persamaan dan perbezaan mereka. Sebagai contoh, spesies biologi ialah

organisma yang dapat membiak bersama-sama. Spesies morfologi ialah individu

yang dilihat sama dari segi fizikal. Pengecaman pula boleh dibuat dengan

menggunakan sistem hierarki Linnaeus. Penamaan pula dijalankan menggunakan

satu sistem universal iaitu Binomial Linnaeus.

2. Huraikan apakah maksud kekayaan spesies dan kesamarataan spesies

Kekayaan spesies ialah bilangan spesies yang wujud dalam satu sampel. Semakin

banyak bilangan spesies, semakin kaya sampel tersebut. Kekayaan spesies tidamengambil kira jumlah individu yang ada bagi setiap spesies. Ia memberi

pemberatan kepada semua spesies.

Kesamarataan spesies pula ialah bilangan individu yang sama rata atau hampir bagi

setiap spesies tersebut yang wujud dalam satu sampel. Jumlah individu dalam

sampel diserakkan secara rata untuk semua spesies.

3. Pulau manakah yang paling tinggi, sederhana dan paling rendah

kepelbagaiannya?

Pulau yang paling tinggi kepelbagaiannya ialah Pulau Redang kerana Indeks

Diversiti Simpson yang diperoleh ialah 6.5. Kepelbagaian yang sederhana ialah

Pulau Sipadan yang mencatatkan bacaan sebanyak 5.6 dan paling rendah ialah

Pulau Talang-Talang dengan bacaan 4.6.

8/11/2019 AMALI 4 SCE 3107

9/10

4. Pulau yang manakah anda hendak utamakan pemuliharaan? Adakah mengikut

nilai kepelbagaian? Apakah faktor-faktor yang boleh diambil kira dalam menentukan

keutamaan program pemuliharaan?

Pemuliharaan adalah merupakan satu usaha untuk melestarikan sumber alam

melalui membaik pulih sumber yang telah digunakan terutamanya suber yang boleh

diperbaharui seperti hutan. Mengikut kajian yang dibuat di dalam amali ini terdapat

pulau yang perlu diberi keutamaan untuk dipulihara. Jika mengikut nilai diversiti,

semakin tinggi nilai diversiti sesuatu spesies tersebut, semakin tinggi tahap

konservasinya. Jadi, pulau yang perlu diutamakan untuk pemuliharaan ialah Pulau

Redang. Tambahan lagi, Pulau Redang mempunyai bilangan kepelbagaian spesies

yang tinggi. Faktor lain yang boleh diambil kira untuk pemuliharaan ialah bilangan

individu yang terdapat di pulau tersebut. Bilangan individu yang paling sedikit ialah

77 iaitu di Pulau Redang. Jadi, kupu-kupu di Pulau Redang perlu dipulihara untuk

mengelakkannya daripada pupus.

5. Jika kita tidak mempunyai sumber bagi melindungi semua spesies, apakah kriteria

yang boleh diguna pakai untuk menentukan usaha-usaha pemuliharaan ini terusdilakukan?

Untuk menentukan usaha pemuliharaan ini terus dilakukan, kita boleh melihat kadar

pencemaran sesuatu kawasan tersebut. Pencemaran air yang berlaku contohnya di

sungai boleh menyebabkan kematian organisma yang terdapat di situ. Selain itu,

pembuangan sampah di laut juga boleh membahayakan organisma seperti penyu

yang mungkin termakan bahan-bahan tersebut. Jadi, fokus perlu diberikan kepada

pengurangan aktiviti manusia yang boleh mengancam hidupan tersebut.

Kesimpulan:

Pulau Redang mempunyai kepelbagaian spesies yang tinggi dengan jumlah Indeks

Diversiti Simpson sebanyak 6.5.

8/11/2019 AMALI 4 SCE 3107

10/10

Rujukan:

Bailey, K. D. (1994). Typologies and Taxonomies: An Introduction to Classificcation

Techniques. Los Angeles: Sage Publication Inc.

Hawksworth, D. L. (1995). Biodiversity Measurement dan Estimation. London:

Chapman & Hall.