7/28/2019 61528443-ponteng

1/77

GEJALA PONTENG DI KALANGAN PELAJAR SEKOLAH

MENENGAH

KHAIRUL IRWAN BIN RUSTAM EFFENDI

UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS

2006

7/28/2019 61528443-ponteng

2/77

GEJALA PONTENG DI KALANGAN PELAJAR SEKOLAH MENENGAH

KHAIRUL IRWAN BIN RUSTAM EFFENDi

LATIHAN ILMIAH INI DIKEMUKAKAN BAGI MEMENUHI SYARAT

UNTUK MEMPEROLEHI IJAZAH SARJANA MUDA PENDIDIKAN

(BIMBINGAN DAN KAUNSELING)

FAKULTI SAINS KOGNITIF DAN PEMBANGUNAN MANUSIA

UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS

TANJONG MALIM

2006

7/28/2019 61528443-ponteng

3/77

PENGAKUAN

Saya mengaku bahawa karya ini adalah hasil kerja saya sendiri melainkan nukilan -

nukilan dan ringkasan-ringkasan yang mana tiap-tiap satunya telah saya jelaskan

sumbernya.

23 Oktober 2006 KHAIRUL IRWAN BIN RUSTAM EFFENDI

D20031016647

7/28/2019 61528443-ponteng

4/77

PENGHARGAAN

Terlebih dahulu syukur ke hadrat Illahi kerana dengan limpah dan kurnia-Nya jua,dapatlah pengkaji menyiapkan latihan ilmiah ini dengan jayanya, hasil tunjuk ajar dan

bantuan daripada pelbagai pihak.

Di kesempatan ini pengkaji juga ingin merakamkan setinggi-tinggi

penghargaan serta jutaan terima kasih yang tidak terhingga kepada Puan Nazariah Bt

Ab Samad iaitu selaku penyelia pengkaji. Terima kasih diucapkan kerana memberi

bimbingan dan tunjuk ajar kepada pengkaji bagi menghasilkan sebuah latihan ilmiah

yang baik. Segala teguran, nasihat serta dorongan yang telah diberikan menjadi

panduan kepada pengkaji.

Begitu juga jutaan terima kasih diucapkan kepada Dr Abdul Malek dan EncikMohamad Bazlan Bin Mustafa yang turut memberikan tunjuk ajar kepada pengkaji

dalam menjalankan kajian ilmiah ini. Terima kasih yang tidak terhingga di atas segala

bantuan yang diberikan. Tidak lupa juga kepada pihak sekolah serta pelajar yang

terlibat dalam kajian ini.

Namun tidak ketinggalan juga kepada pensyarah-pensyarah di Jabatan

Bimbingan dan Kaunseling yang telah banyak membantu saya dalam menyelesaikan

masalah analisis data. Teristimewa buat isteri dan kedua-dua keluarga saya yang telah

banyak berkorban, bersabar dan memahami serta doa yang dipohon.

Di kesempatan ini juga, saya ucapkan ribuan terima kasih kepada semua pihak

yang terlibat dalam membantu saya sepanjang proses menyiapkan penulisan ilmiah

ini. Di antaranya pihak Kementerian Pelajaran Malaysia, Jabatan Pelajaran Wilayah

Kuala Lumpur, Pensyarah serta kakitangan Fakulti Sains Kognitif & Pembangunan

Manusia dan sekolah yang terlibat iaitu SMK Segambut Jaya, Kuala Lumpur kerana

memberi kebenaran menggunakan sampel kajian di sekolah tersebut.

Tidak ketinggalan ucapan terima kasih buat teman-teman yang turut sama

membantu dalam proses menyiapkan latihan ilmiah ini serta semua pihak yang terlibat

secara langsung dan tidak langsung. Keperihatinan dan pengorbanan kalian amat

dihargai. Semoga Allah S.W.T jua yang dapat membalas budi baik kalian semua.

KHAIRUL IRWAN BIN RUSTAM EFFENDI

D20031016647

Fakulti Sains Kognitif Dan Pembangunan Manusia

Universiti Pendidikan Sultan Idris

2006

7/28/2019 61528443-ponteng

5/77

ABSTRAK

Kajian ini bertujuan untuk melihat faktor-faktor yang mempengaruhi pelajar pontengsekolah di SMK Segambut Jaya, Kuala Lumpur. Kajian ini telah dijalankan ke atas 50

orang pelajar Tingkatan 4 (35 pelajar lelaki dan 15 pelajar perempuan) yang telah

mempunyai rekod ponteng. Reka bentuk kajian yang digunakan dalam kajian ini

adalah kaedah kajian perbandingan Sebab-Akibat atau Ex-Post Facto. Faktor-faktor

yang ingin dilihat ialah faktor sikap guru, faktor sosioekonomi, faktor rakan sebaya

dan faktor diri sendiri yang mempengaruhi pelajar ponteng sekolah. Faktor sikap guru

adalah dilihat faktor yang lebih dominan dimana min = 2.4560, ini diikuti oleh faktor

diri sendiri min = 2.4120 seterusnya faktor sosioekonomi min = 2.2340 dan akhir

sekali faktor rakan sebaya 2.0100 dengan kegiatan ponteng sekolah.

7/28/2019 61528443-ponteng

6/77

FACTORS THAT INFLUENCE PLAYING TRUANT AMONG STUDENT

ABSTRACT

This study was carried out to assess the factors that influence playing truant among

secondary school students. Besides that, this study also would like to find out the most

dominant factors which is causes playing truant among students. The respondents

consist 50 students from SMK Segambut Jaya, Kuala Lumpur which is including 35

male and 15 female students. The researcher using a set of questionnares which is

based on item that influence students to play truant. Factors that influence playing

truant among student have been study. There were the attitude of teachers factor,

socioeconomic factors, colleague factors and oneself factors. The Statistical Package

for Social Sciences is used to analyse the data. Statistical analyses used to analyse the

data were T-test and Means. The T-test was used to analysed the differences amongplaying truant and gender. The means were used to measure an average of all the

factors before get the most dominants factors which is influence students to playing

truant. The results of this study showed that there is no significant differences between

palying truang and gender. At the same time, the most dominant factors that causes

palying truant among students is teachers factor.

7/28/2019 61528443-ponteng

7/77

SENARAI KANDUNGAN

PERKARA MUKA SURAT

PENGAKUAN i

PENGHARGAAN ii

ABSTRAK BAHASA MELAYU iii

ABSTRAK BAHASA INGGERIS iv

SENARAI KANDUNGAN v

SENARAI JADUAL viii

SENARAI ISTILAH xi

SENARAI LAMPIRAN x

BAB 1 PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan 1

1.2 Latar belakang kajian 4

1.3 Pendekatan teori

1.3.1 Teori tingkah laku 7

1.3.2 Teori pembelajaran sosial 9

1.4 Pernyataan masalah 13

1.5 Objektif kajian 20

1.6 Kepentingan kajian 21

1.7 Definisi konsep dan operasional 22

1.7.1 Pelajar 22

1.7.2 Ponteng 22

1.7.3 Sekolah 23

1.7.4 Sikap guru 23

1.7.5 Sosioekonomi 24

1.7.6 Rakan sebaya 24

1.7.7 Diri sendiri 25

1.8 Persoalan kajian 25

7/28/2019 61528443-ponteng

8/77

7/28/2019 61528443-ponteng

9/77

4.2 Analisis sampel kajian 49

4.3 Ciri-ciri demografi sampel 49

4.4 Analisis dapatan (Persoalan Kajian) 52

4.4.1 Apakah faktor yang paling tinggi atau dominan yang

Menyebabkan pelajar terlibat dengan gejala ponteng 52

4.4.2 Apakah perbezaan dalam faktor ponteng mengikut jantina 53

4.4.3 Adakah terdapat perbezaan yang signifikan dalam

dimensi faktor ponteng berdasarkan jantina 54

4.5 Kesimpulan 55

BAB 5 KESIMPULAN DAN CADANGAN

5.1 Pengenalan 57

5.2 Perbincangan 57

5.3 Implikasi kajian 62

5.4 Cadangan 64

BIBLIOGRAFI 65

LAMPIRAN

7/28/2019 61528443-ponteng

10/77

SENARAI JADUAL

Jadual Muka surat

3.1 Item-item positif dan negatif bagi faktor sikap guru 41

3.2 Item-item positif dan negatif bagi faktor sosioekonomi 42

3.3 Item-item positif dan negatif bagi faktor diri sendiri 42

3.4 Pemarkatan jumlah skor 45

3.5 Pemarkatan tahap sosioekonomi 46

3.6 Pemarkatan jarak rumah ke sekolah 46

4.1 Peratusan faktor demografi ketegori jantina 49

4.2 Peratusan faktor demografi kategori tahap sosioekonomi 50

4.3 Peratusan faktor demografi kategori bilangan adik beradik 51

4.4 Peratusan faktor demografi kategori cara ke sekolah 52

4.5 Keputusan analisis min bagi faktor yang paling dominan 52

4.6 Keputusan analisis min bagi faktor ponteng berdasarkan jantina 53

4.7 Keputusan ujian T bagi melihat perbezaan dimensi faktor 55

ponteng berdasarkan jantina

7/28/2019 61528443-ponteng

11/77

SENARAI ISTILAH

F Kekerapan

N Jumlah Bilangan Responden

SP Sisihan Piawai

T Nilai Ujian

% Peratusan

> Lebih Besar Daripada

KPM Kementerian Pendidikan Malaysia

SMK Sekolah Menengah Kebangsaan

UPSI Universiti Pendidikan Sultan Idris

JPWPKL Jabatan Pendidikan Wilayah Persekutuan Kuala Lumpu

SPSS Statistical Package for Social Sciences

7/28/2019 61528443-ponteng

12/77

LAMPIRAN

A Soal selidik ponteng

B Surat pengesahan sebagai pelajar

C Surat kebenaran menjalankan kajian luar

D Surat Kebenaran menjalankan Penyelidikan Daripada Bahagian Perancangan

Dan Penyelidikan Dasar Pendidikan Kementerian Pendidikan Malaysia

E Surat Kebenaran Menjalankan Penyelidikan Di Sekolah - Sekolah Menengah

Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur.

F Analisis Alat Kajian

F-1 Skala Kekerapan Jantina

F-2 Skala Kekerapan Pendapatan Penjaga

F-3 Skala Kekerapan Bilangan Adik beradik

F-4 Skala Kekerapan Cara Ke Sekolah

F-5 Skala Deskriptif Min

F-6 Skala Means

F-7 Ujian T Alat Kajian

7/28/2019 61528443-ponteng

13/77

BAB 1

PENDAHULUAN

1.1 PengenalanBab pengenalan ini membincangkan tentang latar belakang kajian, pendekatan teori,

pernyataan masalah, objektif kajian, persoalan kajian, definisi operasional,

kepentingan kajian dan batasan kajian. Kesemua sub tajuk ini akan menghuraikan

dengan terperinci di bawah bab ini.

Secara amnya sekolah adalah sebuah tempat untuk pelajar-pelajar menerima

pembelajaran daripada orang yang signifikan dengan pelajar di sekolah seperti guru.

Masyarakat umum pula menganggap sekolah adalah sebagai pusat penyebaran ilmu

pengetahuan yang bercorak akademik khususnya seperti kemahiran asas serta latihan

yang sesuai untuk masa depan mereka. Jadi, jelaslah disini bahawa tujuan yang paling

utama sekolah adalah untuk membentuk manusia yang terdidik.

7/28/2019 61528443-ponteng

14/77

Sebagai sebuah organisasi yang bercorak formal, sekolah mempunyai ciri-ciri

organisasi yang lengkap dan teratur yang lazimnya wujud hari ini. Ia mempunyai

matlamat, khususnya untuk menghasilkan manusia yang terdidik dan seterusnya

berguna kepada negara kerana ada antara mereka merupakan bakal di kalangan

pemimpin negara kelak. Jadi, Unit Bimbingan dan Kaunseling di sesebuah sekolah

merupakan satu komponen yang sangat penting dalam organisasi dan pengurusan

sesebuah sekolah. Unit Bimbingan dan Kaunseling juga merupakan satu unit yang

berfungsi dan peranannya adalah tertumpu kepada perkhidmatan kebajikan kepada

pelajar.

Proses pembangunan dan perkembangan Unit Bimbingan dan Kaunseling

sekolah merupakan sebahagian daripada aspek pengurusan dan proses pembelajaran

dan pengajaran. Iklim di sekolah yang kondusif adalah bertujuan untuk mencapai

keberkesanan dari segi kurikulum dan kegiatan ko-kurikulum. Perlaksanaan

perkhidmatan kaunseling di sekolah menjadi satu perkara yang berguna dan

merupakan sebahagian daripada urusan pentadbiran sekolah. Perkhidmatan

Bimbingan dan Kaunseling adalah satu perkhidmatan menolong yang terancang dan

sistematik untuk semua pelajar daripada peringkat pra-sekolah hinggalah ke peringkat

pengajian tinggi.

Pelajar-pelajar di sekolah boleh diibaratkan sebagai rebung yang masih boleh

dilentur ke arah mencapai kejayaan dalam hidup mereka. Pelajar-pelajar yang mentah

adalah merupakan sebahagian daripada anggota masyarakat. Jadi, harapan masyarakat

terhadap pelajar sekolah adalah tinggi apabila mereka sudah tamat persekolahan kelak

agar berguna kepada masyarakat umumnya dan khasnya kepada diri mereka dan orang

yang signifikan dengan mereka iaitu ibu bapa mereka. Namun, apa yang terjadi kini

adalah disebaliknya di mana para ibu bapa dan masyarakat umumnya, belum pun

7/28/2019 61528443-ponteng

15/77

habis mereka belajar sudah ada sebahagiannya yang menunjukkan tanda-tanda yang

negatif dan adanya gejala sosial di kalangan pelajar pada hari ini sudah sampai ke

tahap yang boleh mengancam keselamatan negara dipetik dalam Berita Harian, 28

Februari 1997: 1. (Ishak Harun et al., 2004).

Gejala ponteng ke sekolah dan ke kelas adalah merupakan sebahagian yang

cuba dikupas dalam penyelidikan ini. Gejala ponteng diberi tanggapan sebagai jenis

kelumpuhan penyesuain diri oleh individu-individu dan kerana itu mereka membentuk

kelakuan anti penyesuaian. Dan akhirnya mereka yang melanggar disiplin ini akan

mengundurkan diri dari pembelajaran secara separa atau sepenuhnya. Mereka yang

ponteng malangnya akan mengalami kejutan suasana, mempunyai kemampuan

penyesuaian yang rendah serta langkah kognitif yang kabur. Perbuatan ponteng juga

merupakan satu perlakuan salah laku dan melanggar disiplin sesebuah sekolah.

Seseorang pelajar yang dikatakan memonteng sekiranya ia tidak hadir ke sekolah

tanpa sebab-sebab yang dibenarkan pada hari-hari persekolahan seperti biasa, seperti

sakit, kecemasan dan sebagainya. Sejak akhir-akhir ini permasalahan ini didapati

semakin menjadi-jadi dan telah sampai ke tahap yang agak serius. Pihak media juga

sering kali meyiarkan berita tentang permasalahan ini sehinggakan pada masa ini

pihak guru serta ibu bapa perlu sama bekerja keras dengan memikirkan apakah

tindakan yang terbaik bagi menghalang gejala negatif ini sampai ke peringkat yang

lebih kronik lagi. Kes ponteng sekolah telah menjadi suatu isu dan mencatatkan

peningkatan tinggi berbanding dengan kes-kes disiplin yang lain dan ia secara

langsung membebankan pelbagai pihak mengenai apakah punca sebenar terjadinya

fenomena seperti ini.

Jadi, di dalam penyelidikan ini, kita akan menilai dan mengukur apakah faktor-

faktor yang menyebabkan masalah ponteng ke sekolah dan ke kelas ini terjadi. Dan

7/28/2019 61528443-ponteng

16/77

langkah seterusnya adalah tertumpu kepada guru-guru Bimbingan dan Kaunseling dan

Guru sekolah amnya bagaimana intervensi yang difikirkan sesuai kepada

permasalahan ini, dengan harapan intervensi yang dibuat itu akan membuahkan hasil

dengan mengubah tingkah laku negatif ponteng sekolah ini kepada tingkah laku yang

positif.

1.2 Latar Belakang KajianTidak dinafikan bahawa masalah perlanggaran disiplin seperti ponteng ke sekolah dan

ke kelas ini adalah satu daripada masalah yang tidak ada kesudahannya dan tidak

berhenti-henti dibincangkan. Malah masalah disiplin seperti ini sudah tersebar luas

menerusi media massa, akhbar, majalah, radio malah ia juga turut bergema dalam

persidangan di Dewan Parlimen (Awang Had Salleh, 1991). Tidak dapat tidak bahawa

masalah ini adalah dipengaruhi oleh beberapa faktor antara yang ingin di kaji dalam

penyelidikan ini adalah faktor diri sendiri, sosio ekonomi, rakan sebaya dan guru.

Dalam hal ini, pihak Kerajaan khususnya Kementerian yang bertanggungjawab

seperti Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM) yang kini diterajui oleh Yang

Berhormat Dato Hishammudin Tun Hussein Onn, bukan tidak peka dengan gejala

sosial seperti ponteng ke sekolah dan ke kelas ini. Terdapat beberapa langkah, telah

dan sedang dilaksanakan: antaranya dengan memberi penekanan kepada kegiatan Ko-

Kurikulum seperti sukan, unit beruniform, persatuan termasuklah kem-kem motivasi

dan bina semangat telah dilaksanakan di sekolah. Kenyataan ini disokong oleh Ketua

Pengarah Majlis Sukan Negara (MSN) Datuk Mazlan Ahmad dalam akhbar Utusan

Malaysia bertarikh 26 februari 1997, masalah disiplin seperti ponteng sekolah dan ke

kelas ini berlaku sejak adanya kecenderungan sekolah mengurangkan waktu

7/28/2019 61528443-ponteng

17/77

pendidikan Jasmani dan Kesihatan (PJK) daripada tiga waktu seminggu kepada satu

waktu sahaja. Secara fizikalnya, katanya, kanak-kanak dan remaja mempunyai tenaga

yang melimpah ketika usia remaja (Abundence) yang mesti disalurkan melalui aktiviti

seperti sukan, persatuan, unit beruniform dan lain-lain.

Ketua Pengarah MSN itu menambah bahawa usaha yang serius mesti di buat

bagi mewujudkan suasana pelajar suka ke sekolah dan ketagih dengan sesuatu jenis

permainan, para pelajar juga perlu diberikan kebebasan sepenuhnya untuk mereka

berpeluang beriadah, melakukan aktiviti pendidikan jasmani dan bersukan jelasnya.

Antara lain pihak KPM juga telah melakukan intervensi agar masalah disiplin seperti

ponteng ke sekolah dan kelas ini dapat diatasi secara beransur-ansur, dengan ini KPM

telah menerbitkan lima buah buku panduan disiplin di sekolah-sekolah untuk panduan

Guru-guru dan pentadbiran sekolah iaitu:

i. Panduan Am Disiplin Sekolah (1981).ii. Panduan Bagi Ibu Bapa Menangani Disiplin Murid Sekolah (1982).iii. Panduan Tatacara Disiplin Sekolah Untuk Guru Besar Dan Guru (1983).iv. Mencegah Salahgunu Dadah Melalui Kaunseling (1982).v. Surat Pekeliling Ikhtisas 1979-1983 (1984).

Ini disebabkan sesebuah institusi pendidikan itu merupakan penggerak utama

pembentukan awal minda murni ahli masyarakat. Seperti yang kita ketahui sekolah

adalah merupakan sebuah institusi yang mendidik para pelajar bukan sahaja dari segi

akademik, malahan pelajar diasuh mengenai tingkah laku yang sempurna dan diajar

mengenai disiplin diri. Gejala-gejala negatif seperti ponteng ke sekolah dan ke kelas

ini adalah suatu perkara yang sukar untuk dikawal. Kes ponteng sekolah telah menjadi

isu dan mencatat peningkatan tinggi berbanding dengan kes-kes disiplin yang lain.

Olah yang demikian maka terbitnya langkah yang drastik telah diusahakan seperti

7/28/2019 61528443-ponteng

18/77

menguatkuasakan akta Juvana 1972 dan memberikan kuasa polis tambahan kepada

guru-guru disiplin adalah dialukan.

Gejala ponteng sekolah dan ponteng kelas merupakan suatu perlakuan yang

menyalahi peraturan sekolah dan jika pelajar dibiarkan ponteng sekolah dan ponteng

kelas menjadi amalan dan tabiat pelajar, mala ianya akan boleh membawa kepada

kesan yang negatif terhadap diri pelajar sendiri, keluarganya dan juga sekolah.

Seterusnya perlakuan tersebut memungkinkan seseorang pelajar hilang sifat

tanggungjawab, ketinggalan dalam pelajaran dan yang paling dikhuatiri mereka akan

melibatkan diri dengan kegiatan-kegiatan negatif kesan daripada ponteng tersebut.

Masalah disiplin ponteng sekolah adalah yang paling banyak berlaku di

sekolah berhampiran bandar-bandar besar seperti di Kuala Lumpur dan kawasan yang

menjadi tumpuan pelajar untuk melepak pada waktu persekolahan ialah sekitar taman-

taman rekreasi seperti Taman Tasik Perdana, Taman Tasik Permaisuri dan Taman

Tasik Titiwangsa (Jabatan Pendidikan Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur (JPWKL),

2002). Menurut Yaakob Wan Ibrahim (2002), pelajar yang ponteng sekolah tidak

menukar pakaian mereka apabila ponteng dan ini bermakna mereka melepak di

tempat-tempat yang dinyatakan tadi dalam keadaan masih berpakaian sekolah. Pelajar

yang ponteng juga gemar menghabiskan waktu persekolahan mereka di pusat-pusat

membeli belah. Berikutan itu, JPWKL (2002), telah mencadangkan penubuhan skuad

ponteng bagi menangani permasalahan pelajar ponteng sekolah yang disertai oleh ahli

pertubuhan bukan kerajaan serta kerjasama dari pihak polis khususnya dalam

membendung permasalahan ini terus menular.

7/28/2019 61528443-ponteng

19/77

1.3 Pendekatan Teori1.3.1 Teori Tingkah Laku

Menurut Amir Hassan Dawi (2002), teori tingkahlaku merupakan satu jenis

kaunseling yang berorientasikan tingkahlaku. Ia bertujuan untuk membasmi

tingkahlaku yang tidak betul dan membantu klien untuk menguasai tingkahlaku baru.

Franks (1969), menyatakan bahawa pendekatan teori tingkahlaku kepada

kaunseling adalah semata-mata ubahsuaian gerak balas yang melibatkan penggunaan

teori pembelajaran. Ia mendefinisikan kaunseling tingkahlaku sebagai pengubahsuaian

tingkahlaku bersesuaian dengan dengan prinsip individu. Tidak ada satu teori

pembelajaran khusus yang dinyatakan dan diterima oleh semua kaunselor tingkahlaku,

walaupun boleh dikatakan yang semua kaunselor percaya akan prinsip umum

pembelajaran.

Dalam kajian ini teori tingkah laku dilihat amat sesuai dan dilihat selari dengan

masalah yang hendak dikaji. Diantara tokoh yang mempelopori teori ini antaranya

B.F.Skinner, J.B.Watson dan Thorndike. Teori tingkah laku ini menerangkan bahawa

personaliti adalah hasil daripada pembelajaran melalui interaksi dengan individu lain.

Sebagai contoh tingkah laku yang menyimpang seperti ponteng adalah disebabkan

hasil daripada pembelajaran melalui pemerhatian. Menurut Ramlah Jantan & Mahani

Razali (2002), dalam Mohammad Aziz Shah (2004), menurutnya pembelajaran adalah

satu perubahan yang berlaku dalam diri seseorang individu disebabkan oleh

pengalaman. Teori ini juga berpendapat tabiat dan tingkah laku menusia terbentuk

daripada proses pembelajaran dan perubahan persekitaran. Tabiat manusia yang

menjadi masalah adalah apabila mereka menerima pembelajaran dan persekitaran

yang salah. Sebagai contoh pembentukan sikap negatif seperti ponteng adalah hasil

7/28/2019 61528443-ponteng

20/77

daripada pembelajaran dan tindak balasnya terhadap rangsangan yang diterima

daripada persekitaran seperti rakan sebaya.

Sikap ponteng yang pelajar tunjukkan merupakan suatu pembelajaran yang

diperoleh daripada rangsangan dan peneguhan dan akhirnya ia akan membentuk gerak

balas iaitu:

a) Rangsangan Malas belajar, bosan dengan cara guru mengajar dan tidak minatmata pelajaran tertentu.

b) Peneguhan Diterima oleh rakan-rakan yang turut ponteng, lalu ia merasapuas dengan apa tindakan yang dilakukannya dan dianggap hebat oleh

segelintir pelajar yang tertentu.

c) Gerak Balas Ponteng ke sekolah atau ke kelas.

Akhirnya ia akan menyebabkan pelajar tersebut ponteng dan seterusnya membuat

suatu gerak balas yang berupa generalisasi dan ia mengarah kepada proses

pembentukan sikap atau dikenali sebagai shaping (kerap ponteng sekolah).

Dan teori ini juga mengatakan seseorang manusia itu adalah berkonsepkan

Tabula Rasa atau kosong. Sebarang tingkah laku mahupun buruk atau sebaliknya ia

adalah dipelajari sepanjang hidup melalui rangsangan, peneguhan dan gerak balas.

Sebarang tingkah laku yang diperteguhkan ada mempunyai kecenderungan tinggi

untuk dilakukan oleh seseorang berbanding tingkah laku yang tidak diperteguhkan

iaitu seorang pelajar ponteng lalu ia semakin terkenal lalu diterima oleh kawannya.

Dan perlu diingatkan juga setiap perlakuan ada mempunyai sebab dan kesan ia

bertingkah laku. Maksudnya tingkah laku pelajar ada mempunyai kaitan erat dengan

persekitaran di mana ia dibesarkan.

7/28/2019 61528443-ponteng

21/77

1.3.2 Teori Pembelajaran SosialTeori pembelajaran sosial adalah diasaskan oleh Albert Bandura (1986, 1977, 1998,

2000). Dan teori ini juga telah dinamakan sebagai Teori Kognitif sosial oleh

Bandura sendiri (Amanda Moore, 2002). Teori ini juga telah memperkenalkan Model

reciprocal determinism dan Teori pembelajaran peniruan atau pembelajaran model.

Teori ini juga mempercayai bahawa kebanyakkan tingkah laku adalah terhasil

daripada pembelajaran seseorang ke atas tingkah laku orang lain yang disimpannya

dalam ingatan dan akan dikeluarkan apabila menghadapi situasi yang sesuai. Menurut

Bandura ia menganggap manusia adalah merupakan sesuatu mahluk yang aktif, di

mana manusia berupaya untuk membuat pilihan dan menggunakan proses-proses

perkembangan untuk memperihalkan peristiwa serta komunikasi dengan orang lain.

Terdapat tiga faktor utama iaitu perlakuan, individu (kognitif) dan

persekitaran. Ketiga faktor-faktor tersebut adalah saling berinteraksi untuk

mempengaruhi pembelajaran. Menurut Bandura lagi setiap perlakuan seseorang

adalah hasil interaksi faktor dalam diri (kognitif) dan persekitaran. Menurut teori ini

terdapat beberapa cara peniruan boleh dilakukan.

i. Proses peniruan yang mudah atau meniru secara langsungii. Proses peniruan melalui sekatlakuan dan takselatlakuan

iii.

Proses peniruan melalui elisitasi dimana proses peniruan ini timbul apabila kita

melihat perlakuan orang lain.

Terdapat beberapa langkah yang penting dalam melakukan peniruan iaitu:

i. Pemerhatian apabila seseorang ingin meniru perlakuan model, pertama sekalidia akan perhatikan model tersebut dan cuba mengingat langkah-langkah yang

dilaksanaka oleh model tersebut.

7/28/2019 61528443-ponteng

22/77

ii. Penyimpanan langkah-langkah perlakuan model akan disimpan dalamingatan oleh pelajar.

iii. Pengeluaran tingkah laku yang perlu ditiru diperlihatkan dalam situasi yangsesuai

iv. Motivasi Sekiranya tingkah laku mendapat motivasi, peniruan akan diulang.

Jika dibandingkan dengan kaunseling yang berorientasikan wawasan dalam

pendekatan tingkahlaku kaunselor, kaunselor lebih mempunyai pengaruh yang lebih

besar terhadap apa yang dilakukan oleh klien dalam kaunseling dan mungkin juga

dalam kehidupan di luar kaunseling. Oleh itu, kaunselor adalah lebih

bertanggungjawab terhadap hasil rawatan, iaitu apa juga perubahan yang berlaku pada

klien. Kaunseling tingkahlaku berasaskan teori personaliti. Ia telah ditemui atas

kepercayaan bahawa pola personaliti dipelajari dan boleh difahami melalui

pengetahuan tentang teori pembelajaran. Teori pembelajaran yang menerangkan

kaunseling tingkahlaku telah dikenalpasti pada satu masa dahulu sebagai proses

pelaziman.

Satu teknologi kaedah menilai tingkahlaku yang kukuh perlu bagi kaunseling

tingkah laku. Adalah penting bagi kaunselor untuk memahami proses yang melaluinya

klien telah mempelajari tingkahlakunya, memahami peristiwa sebelumnya yang

penting dalam perkembangannya dan mengenalpasti atau memahami kekuatan yang

telah mengekalkannya. Individu yang telah mempelajari tingkah laku salahsuaian atau

salah laku datang berjumpa dengan kaunselor dengan masalah ini. Kaunselor dan

klien membentuk satu program ubahsuaian tingkahlaku yang melaluinya klien boleh

mempelajari cara baru dan lebih berkesan untuk berfungsi.

7/28/2019 61528443-ponteng

23/77

Andaian asas pendekatan teori tingkahlaku ini berkaitan dengan personaliti

ialah tingkahlaku dipelajari dan personaliti individu berkembang melalui kematangan

dan pembelajaran. Havinghurts (1952), telah memperkenalkan tugas-tugas

perkembangan yang perlu dikuasai oleh individu dalam proses perkembangannya.

Menurut beliau lagi, tugas perkembangan yang perlu dikuasai oleh individu dalam

proses perkembangannya adalah tugas pembelajaran.

Untuk memahami perkembangan manusia, seseorang itu mestilah memahami

pembelajaran. Manusia belajar melalui liku-liku dalam hidupnya. Kehidupan terdiri

daripada satu siri tugas untuk dipelajari dan dikuasai. Sekiranya manusia

mempelajarinya dengan baik atau dengan sepenuhnya, seseorang itu akan mendapat

kepuasan tetapi jika pembelajarannya tidak lengkap, lemah dan tidak sempurna

mereka akan mengalami kesusahan, kedukaan dan tidak diterima dari segi sosial.

Setiap individu berpotensi untuk menjadi baik atau jahat tanpa dorongan

semulajadi untuk menuju ke mana-mana arah. Cara personaliti itu berkembang

bergantung kepada interaksinya dengan persekitarannya. Dari sudut pembelajaran,

manusia dilihat sebagai makhluk reaktif. Manusia bertindakbalas terhadap rangsangan

yang merangsangnya dan apabila mereka bertindakbalas, pola tingkahlaku terbentuk

dan pola inilah yang akhirnya membentuk personaliti. Ahli teori pembelajaran percaya

bahawa sesetengah tingkahlaku adalah hasil daripada sifat-sifat semulajadi dan

interaksi sifat-sifat ini dengan persekitaran ( Amir Hassan Dawi, 2002 ).

Kesimpulannya, kaunseling yang menggunakan teori pendekatan tingkahlaku

dilihat sebagai suatu situasi pembelajaran oleh teori tingkahlaku. Segala perubahan

yang berlaku dalam tingkahlaku klien yang dihasilkan dalam proses undang-undang

pembelajaran iaitu undang-undang pembelajaran yang sama seperti yang berlaku di

luar sesi kaunseling. Oleh itu, dalam proses kaunseling, tumpuan diberikan kepada

7/28/2019 61528443-ponteng

24/77

pengenaan undang-undang pembelajaran untuk mencapai tingkah laku yang

dikehendaki. ( Amir Hassan Dawi, 2002 ).

Dalam usaha mendisiplinkan pelajar, guru mungkin menggunakan kaedah

penguatkuasaan dengan mengetatkan peraturan dan hukuman. Namun disiplin yang

baik sebenarnya datang daripada kawalan dalam diri melalui internalisasi norma dan

nilai.

Berbanding dengan kawalan luaran. Cabaran bagi guru ialah bagaimana untuk

menginternalisasikan norma dan nilai dalam diri pelajar-pelajarnya supaya mereka

tidak melakukan perkara-perkara yang mungkin tidak sesuai dengan kemahuan

budaya masyarakat. Guru perlu memikirkan pelbagai cara untuk berinteraksi yang

membentuk kawalan dalaman para pelajar. (Amir Hassan Dawi, 2002).

Sekolah merupakan institusi yang berstruktur yang mengandungi dimensi

interaksi tiga kumpulan yang dominan iaitu pihak pengurusan, guru-guru dan para

pelajar. Di sekolah, guru mempunyai autoriti kekuasaan yang signifikan terhadap

pelajar-pelajar. Namun, kadang-kadang pelajar-pelajar mungkin tidak setuju dengan

gaya atau tingkah laku guru-guru mereka. Apabila mereka tidak setuju, maka

berlakulah konflik dan konflik ini menyebabkan berlakunya tingkah laku devian

seperti ponteng sekolah ini ( Amir Hassan Dawi, 2002 ).

Oleh itu satu suasana yang mengatasi konflik pelajar-guru perlu dibina dalam

iklim persekolahan. Di sinilah peranan kaunselor sekolah dan unit Bimbingan

Kaunseling dalam menangani masalah ponteng sekolah di kalangan pelajar ini.

7/28/2019 61528443-ponteng

25/77

1.4 Pernyataan Masalah

Usaha untuk mengurangkan kejadian ponteng sekolah amat penting demi kebaikan

generasi akan datang. Sebenarnya masalah ponteng sekolah ini bukanlah suatu

masalah baru, malah ia telah lama wujud iaitu semenjak konsep persekolahan

dimulakan di nagara ini, iaitu sebelum negara merdeka lagi.

Media massa banyak memperkatakan dan menyiarkan berita-berita berkaitan

disiplin sekolah seperti ponteng sekolah. Terdapat pelbagai persoalan dikemukakan,

khususnya mengenai langkah-langkah yang patut diambil oleh pihak yang berkenaan.

Hal ini pada sesetengah pihak seolah-oleh menunjukkan bahawa keadaan disiplin di

sekolah sudah tidak terkawal lagi, dan pastinya akan membangkitkan kebimbangan di

kalangan ahli masyarakat terutama ibu bapa tentang masa depan anak-anak dan negara

amnya. Perlakuan seperti ponteng ini merupakan perlakuan yang menyalahi peraturan

sekolah dan jika dijadikan sebagai satu tabiat dan amalan, ia boleh membawa kesan

yang negatif terhadap diri pelajar sendiri, keluarga dan juga sekolah.

Perlakuan ponteng sekolah dan kelas memungkinkan seorang pelajar itu hilang

sifat bertanggungjawab, suka bohong dan menentang. Pelajar yang ponteng juga akan

mengakibatakan mereka akan ketinggalan dalam pelajaran dan mungkin akan terlibat

dengan kegiatan negatif dan berakhir dengan keciciran. Masalah ponteng ini boleh

dikategorikan sebagai salah satu daripada tingkah laku delinkuen kerana ia merupakan

tingkah laku yang menyalahi norma masyarakat ataupun peraturan dan undang-

undang yang telah ditetapkan. Menurut Kamus Dewan Edisi Ketiga (2002), ponteng

didefinisikan sebagai tingkah laku menipu ataupun dalam kata lain ialah melarikan

diri daripada tanggungjawab, tempat bertugas dan sebagainya. Tingkah laku ponteng

di kalangan pelajar sekolah boleh dilihat sebagai tingkah laku melarikan diri dari

7/28/2019 61528443-ponteng

26/77

sekolah atau kelas yang boleh dikatakan melarikan diri daripada tanggungjawab

sebagai seorang pelajar.

Utusan Malaysia yang bertarikh 18 Oktober 2004, menyatakan gejala ponteng

sekolah kini menghangatkan hubungan keluarga dalam Kementerian Pelajaran.

Timbalan Menteri Pelajaran, Datuk Mahadzir Mohd. Khir mendakwa segelintir guru

yang tidak kreatif menyebabkan sesi pengajaran membosankan sehingga mendorong

pelajar ponteng kelas. Pemimpin kesatuan guru pula berasa tersinggung dengan

kenyataan Mahadzir itu.

Adalah tidak wajar tuduh-menuduh dilemparkan antara satu sama lain. Apa

yang perlu dilakukan segera oleh Kementerian Pelajaran dan sekolah terbabit ialah

mengambil inisiatif membendung gejala itu daripada berleluasa. Fakta bila tarikh

gejala ponteng berlaku juga perlu diteliti. Adakah ia berlaku hanya kepada pelajar

yang tamat menduduki peperiksaan Penilaian Menengah Rendah (PMR) yang

berakhir baru-baru ini. Di sinilah harus dilihat semula tarikh mula dan akhir

peperiksaan awam dengan sistem persekolahan yang masih berjalan hingga

pertengahan November depan.

Isu itu menjadi gempar hanya selepas Pengarah Jabatan Pelajaran Negeri

Terengganu, Mohamed Che Hamid mendedahkan masalah ponteng di sebuah sekolah

menengah di Felda di negeri itu yang mencatatkan hanya 50 peratus pelajar sahaja

yang ke kelas terutamanya pada hari Ahad dan Khamis.

Kita tertanya-tanya mengapa masalah ponteng sekolah di luar bandar boleh

berlaku. Benarkah sebab guru tidak pandai mengajar atau memang segelintir murid

mempunyai telinga tebal yang tidak boleh diajar atau ditegur lalu memilih ponteng

daripada berada di dalam kelas.

7/28/2019 61528443-ponteng

27/77

Ataupun disebabkan pengaruh di luar kelas lebih menarik. Jika sekolah di

kawasan membangun seperti bandar atau bandar baru, kemunculan siber atau internet

cafe dan pusat membeli-belah boleh memukau pelajar untuk terpaku di tempat

berkenaan. Tetapi mengapa, dan apa punca gejala ponteng pelajar sekolah di luar

bandar jadi begitu teruk?.

Kalau beberapa bulan lalu rondaan polis Kuala Lumpur bagi mencegah

kegiatan ponteng di kalangan pelajar sekolah menunjukkan kesan menggalakkan,

apakah kaedah yang sama perlu dilakukan ke sekolah luar bandar?. Sekadar

menghebahkan gejala ponteng tanpa disusuli siasatan terperinci, tidak menyelesaikan

masalah. Ia perlu diikuti tindakan bagi membendung daripada ia terus berlaku.

Tindakan lebih efektif perlu diambil segera bagi menangani masalah ponteng

sekolah hingga ke peringkat akar umbi termasuk membabitkan kerjasama kerajaan,

sekolah dan ibu bapa. Adalah merugikan negara apabila trend ponteng sekolah

berjangkit kepada pelajar luar bandar yang majoritinya adalah Melayu. Malah

kebanyakan pelajar yang tidak menghadiri kelas tambahan yang disediakan oleh

kerajaan pun adalah di kalangan mereka yang tinggal di luar bandar.

Sebab itu, punca pelajar luar bandar enggan atau tidak berminat ke sekolah

perlu dicari segera sebelum ia menjadi sebati dan sukar untuk dipulihkan keyakinan

mereka. Barangkali sekali lagi bantuan polis dituntut untuk menahan pelajar sekolah

yang ponteng. Tiada bezanya kesalahan ponteng sekolah dan melepak di pusat

membeli-belah dengan kesalahan sama yang dilakukan di ladang kelapa sawit atau

getah.

Utusan Malaysia yang bertarikh 26 Ogos 1998, melaporkan mengenai sepuluh

orang pelajar yang ditahan dalam serbuan polis di sebuah rumah pangsa di Bukit Baru,

Melaka kerana ponteng sekolah. Tidak dinafikan bahawa persekitaran sekolah dan

7/28/2019 61528443-ponteng

28/77

sikap guru-guru menjadi salah satu faktor penyumbang kepada tingkah laku ponteng

di kalangan pelajar sekolah. Persekitaran sekolah seperti struktur bilik darjah, interaksi

antara guru dengan pelajar, pelajar dengan pelajar dan juga pelajar dengan

persekitaran. Menurut Reynold (1976) dalam Vijayan Ramakutir (2000), masalah

akan timbul jika kemerosotan berlaku dalam perhubungan di antara guru dan murid.

Selain itu, pelajar hari ini kurang berminat terhadap pelajaran yang diajar kerana

menganggap pelajaran tersebut terlalu padat dan membebankan. Cara penyampaian

guru yang membosankan dan tidak menarik juga menyebabkan mereka ponteng kelas.

Tugas guru, di samping mengajar juga adalah sebagai 'role model' yang utama

bagi para pelajar. Konflik jiwa, pemberontakan batin dan rasa tidak puas hati pelajar

terhadap undang-undang dan dasar pendidikan akan menyebabkan mereka melakukan

perkara-perkara di luar jangkaan. Para pelajar juga hendaklah dilatih dan diasuh dalam

suasana budaya berbilang kaum supaya mereka tidak keterlaluan dalam kaum sendiri.

Peranan rakan sebaya turut menyumbang kepada berlakunya gejala sosial ini

terutama kepada pelajar-pelajar yang tercicir dalam pelajaran dan yang mengalami

masalah keluarga. Rakan-rakan dapat mencorak personaliti individu tertentu. Justeru

itu, ibu bapa patut tahu siapa rakan-rakan anak mereka, apa aktiviti mereka, di mana

mereka berjumpa dan lain-lain persoalan lagi.

Selain itu, terdapat juga pelajar yang ponteng kerana bekerja secara sambilan.

Oleh sebab taraf ekonomi keluarga yang rendah, terdapat pelajar yang bekerja secara

sambilan sebagai jurujual, dan tidak kurang pula yang bekerja sebagai buruh di tapak

binaan. Malah masih ramai di kalangan pelajar yang bekerja secara sambilan di pasar

raya dan mereka terlalu keletihan sehingga tidak berdaya untuk bangun awal

terutamanya yang bekerja pada waktu malam.

7/28/2019 61528443-ponteng

29/77

Terdapat juga para pelajar yang memberikan alasan yang tidak munasabah

seperti takut didenda, guru yang garang, malu, dan sebagainya. Pelajar yang

berkenaan mengambil keputusan untuk ponteng kerana mereka takut didenda kerana

tidak sempat menyiapkan kerja sekolah mereka yang diberikan oleh guru. Terdapat

juga pelajar yang datang lewat lalu mengambil keputusan untuk ponteng kerana takut

didenda kerana kesalahan mereka itu.

Pelajar yang berasa malu sekiranya didenda dan dimarahi guru itu biasanya

akan ponteng dan bersembunyi atau melepak di kawasan-kawasan yang sukar dikesan.

Kumpulan pelajar ini juga menyalahkan pihak sekolah yang mengamalkan peraturan

yang terlalu ketat dan mengenakan hukuman yang pada pendapat mereka terlalu berat

bagi kesalahan yang kecil.

Utusan Malaysia yang bertarikh 17 Oktober 2003, menyatakan kes yang paling

banyak berlaku melibatkan masalah disiplin pelajar di Kuala Lumpur ialah ponteng

sekolah. Maklumat yang diterima daripada Jabatan Pendidikan Wilayah Persekutuan

Kuala Lumpur (JPWKL) menunjukkan kawasan yang menjadi tumpuan pelajar untuk

melepak pada waktu sekolah ialah sekitar taman-taman rekreasi seperti Taman Tasik

Perdana, Taman Tasik Permaisuri dan Taman Tasik Titiwangsa. Selain itu, pelajar

juga gemar menghabiskan waktu sekolah di pusat-pusat membeli belah.

Antara punca pelajar ponteng yang telah dikenal pasti ialah kurang berminat

terhadap pengajaran dan pelajaran di sekolah. Keadaan ini mungkin berpunca

daripada isi kandungan sukatan pelajaran kita yang banyak memberikan tumpuan

kepada mata pelajaran yang memerlukan pelajar menghafal seperti mata pelajaran

sejarah, geografi, pendidikan Islam dan sebagainya. Di samping itu, pelajar juga

kurang berminat kerana mereka mungkin tidak mampu untuk mengikuti pelajaran

dengan sempurna kerana ketinggalan akibat kelemahan diri mereka sendiri. Alasan ini

7/28/2019 61528443-ponteng

30/77

juga yang menyebabkan berlakunya kes ponteng yang banyak di kalangan pelajar

yang lemah jika dibandingkan dengan pelajar yang cerdas. Pelajar seperti ini biasanya

mudah berputus asa. Mereka kebanyakannya datang ke sekolah semata-mata kerana

menurut kehendak ibu bapa. Oleh itu mereka kerap ponteng kerana telah hilang minat

untuk belajar akibat tidak dapat memberikan saingan kepada rakan-rakan pelajar yang

lebih cerdas.

Dapat dinyatakan di sini bahawa terdapat beberapa faktor yang menyumbang

kepada masalah ponteng sekolah iaitu sikap guru, status sosio ekonomi, rakan sebaya,

dan diri sendiri

Secara keseluruhannya ponteng sekolah ditakrifkan sebagai tingkah laku

remaja atau golongan pelajar sekolah yang melarikan diri daripada tanggungjawab

sekolah yang merupakan tempat mereka menuntut ilmu pengetahuan. Ini tergolong

sebagai tingkah laku delinkuen, di mana ia melanggar peraturan-peraturan yang telah

ditetapkan oleh pihak sekolah khususnya dan Kementerian Pendidikan amnya. Justeru

itu perlakuan delinkuen ini perlu di banteras bagi mengatasi kesan-kesan negatif yang

bakal muncul ekoran daripada perlakuan ponteng. Antara punca pelajar ponteng yang

telah dikenal pasti ialah kurang berminat terhadap pengajaran dan pelajaran di

sekolah. Keadaan ini mungkin berpunca daripada isi kandungan sukatan pelajaran kita

yang banyak memberikan tumpuan kepada mata pelajaran yang memerlukan pelajar

menghafal seperti mata pelajaran sejarah, geografi, pendidikan Islam dan sebagainya.

Di samping itu, pelajar juga kurang berminat kerana mereka mungkin tidak

mampu untuk mengikuti pelajaran dengan sempurna kerana ketinggalan akibat

kelemahan diri mereka sendiri. Alasan ini juga yang menyebabkan berlakunya kes

ponteng yang banyak di kalangan pelajar yang lemah jika dibandingkan dengan

pelajar yang cerdas. Pelajar seperti ini biasanya mudah berputus asa. Mereka

7/28/2019 61528443-ponteng

31/77

kebanyakannya datang ke sekolah semata-mata kerana menurut kehendak ibu bapa.

Oleh itu mereka kerap ponteng kerana telah hilang minat untuk belajar akibat tidak

dapat memberikan saingan kepada rakan-rakan pelajar yang lebih cerdas.

kesimpulannya, terdapat beberapa faktor yang menyumbang kepada masalah ponteng

sekolah iaitu sikap guru, status sosio ekonomi, rakan sebaya dan diri sendiri.

1.5 Objektif Kajian

Kajian ini dijalankan bertujuan untuk melihat faktor-faktor penyebab yang

mempengaruhi pelajar ponteng sekolah daripada sudut sikap guru, status

sosioekonomi, rakan sebaya dan diri sendiri.

1.5.1 Pertama ialah untuk melihat faktor sikap guru sama ada mempunyai hubungan

dengan tingkah laku pelajar ponteng sekolah. Faktor sikap guru yang dikaji

dalam kajian ini ialah sama ada guru bersikap bias atau pun garang semasa sesi

pengajaran berlangsung.

1.5.2 Kajian ini juga bertujuan untuk melihat sama ada terdapatnya perbezaan status

sosioekonomi keluarga di kalangan pelajar yang bertingkah laku ponteng

sekolah. Kebiasaannya ibu bapa dari status sosiekonomi yang tinggi lebih

mengambil berat tentang pelajaran anak-anak. Status sosioekonomi yang dikaji

ialah tingkat pendapatan ibu bapa sama ada dapat mempengaruhi cara dan

gaya didikan terhadap anak-anak.

1.5.3 Tujuan kajian ini juga untuk melihat sejauh mana faktor rakan sebaya

memainkan peranan sebagai pendorong kepada pelajar untuk ponteng sekolah.

Di zaman persekolahan, pelajar lebih mudah mendekati rakan sebaya dan cuba

mencari identiti melalui pengaruh rakan sebaya.

7/28/2019 61528443-ponteng

32/77

1.5.4 Kajian ini juga bertujuan untuk melihat faktor diri pelajar itu sendiri. Inikerana terdapat sesetengah pelajar ponteng sekolah bukan disebabkan oleh

orang lain tetapi kerana dirinya sendiri yang tidak berminat terhadap pelajaran.

1.6 Kepentingan kajian

1.6.1 Kajian ini dapat membantu mengenal pasti faktor yang paling dominan yang

mempengaruhi pelajar ponteng sekolah.

1.6.2 Kajian ini sebagai panduan kepada ibu bapa dalam mengawal dan mendidik

anak-anak.

1.6.3 Kajian ini dapat membantu pihak sekolah dalam membuat perancangan bagi

mengatasi masalah ponteng sekolah.

1.6.4 Kajian ini sebagai panduan kepada kaunselor supaya memberi perhatian

terhadap pelajar yang ponteng sekolah.

1.6.5 Akhir sekali, diharapkan kajian ini dapat membantu masyarakat dalam

memainkan peranan dalam mencegah daripada berleluasanya gejala ponteng

sekolah ini.

7/28/2019 61528443-ponteng

33/77

1.7 Definisi konsep dan operasional

1.7.1 Pelajar

Menurut Kamus Dewan Edisi Ketiga (2000), pelajar ialah orang yang belajar seperti

murid sekolah, penuntut di maktab dan sebagainya atau orang yang mengaji iaitu

menyelidiki ilmu.

Menurut Tengku Iskandar (1970) dalam Masitah Mohd Yusof (2003),

mendefinisikan pelajar sebagai anak yang sedang belajar atau sedang berguru. Kamus

Webster pula (1974) dalam Masitah Mohd Yusof (2003), memberi pengertian pelajar

sebagai sesiapa sahaja yang sedang belajar di institusi pendidikan seperti sekolah

tinggi dan kolej. Pelajar atau murid juga merujuk kepada seseorang anak di bawah

seliaan seorang instruktur atau tutor.

Pelajar yang dimaksudkan oleh pengkaji dalam kajian ini ialah pelajar

Tingkatan 4 yang belajar di Sekolah Menengah Kebangsaan Segambut Jaya Kuala

Lumpur. Pelajar-pelajar ini ialah yang telah dikenal pasti sering ponteng sekolah yang

diperolehi melalui Buku Kedatangan Harian daripada guru tingkatan.

1.7.2 Ponteng

Menurut Kamus Dewan Edisi Ketiga (2000), mendefinisikan ponteng sebagai kecoh,

tipu atau lari daripada tugas dan tanggungjawab.

Dalam kajian ini, ponteng yang dimaksudkan oleh pengkaji ialah pelajar yang

tidak hadir ke sekolah tiga hari berturut-turut dalam sebulan tanpa notis.

7/28/2019 61528443-ponteng

34/77

1.7.3 Sekolah

Kementerian Belia dan Sukan (1995), mendefinisikan sekolah sebagai sebuah institusi

pendidikan yang membekalkan generasi muda dengan ilmu pengetahuan, kemahiran,

ketrampilan dan kecerdasan serta nilai dan interaksi sosial. Sistem persekolahan juga

menyediakan golongan muda dengan segala persediaan untuk menghadapi alam

dewasa dan pekerjaan serta menjadi insan yang berguna dalam masyarakat.

Menurut Foster (1984), sekolah sekurang-kurangnya mempunyai empat fungsi

iaitu sebagai tempat pendidikan, penilaian, sosialisasi dan kanak-kanak mendapat

perlindungan.

Menurut Kamus Dewan Edisi Ketiga (2000), sekolah ialah tempat untuk

belajar dan mengajar atau tempat menerima dan memberi pelajaran.

Dalam kajian ini, sekolah merujuk kepada faktor dalaman sekolah dan lokasi

sekolah yang mempengaruhi pelajar ponteng sekolah. Faktor dalaman sekolah

merujuk kepada keadaan mata pelajaran yang terlalu padat dan membebankan, guru

disiplin yang terlalu tegas dan penyampaian guru yang membosankan. Manakala

lokasi sekolah pula merujuk kepada jarak antara sekolah dan rumah.

1.7.4 Sikap guru

Kamus Dewan Edisi Ketiga (2000), sikap merujuk kepada gaya berdiri (bergerak,

berpakai, dan lain-lain). Guru pula merujuk kepada orang yang mengajar, pendidik,

pengajar, pengasuh. Oleh itu, sikap guru ialah gaya yang ditunjukkan semasa proses

pengajaran berlangsung.

7/28/2019 61528443-ponteng

35/77

Sikap guru yang dimaksudkan dalam kajian ini ialah sikap guru semasa

pengajaran sama ada garang atau pun bias terhadap pelajarnya yang mempengaruhi

pelajar ponteng sekolah.

1.7.5 Sosioekonomi

Kamus Dewan Edisi Ketiga (2000), sosioekonomi melibatkan unsur-unsur atau faktor-

faktor kemasyarakatan dan ekonomi.

Dalam kajian ini, sosioekonomi merujuk kepada tingkat pendapatan ibu bapa

sama ada rendah atau pun tinggi yang mempengaruhi pelajar ponteng sekolah.

1.7.6 Rakan sebaya

Cole dan Hall (1970), rakan sebaya sebagai unit sosial bagi golongan remaja. Rakan

sebaya dikaitkan dengan sahabat di mana remaja bertindak balas dan mendapat

hubungan serta kerjasama yang rapat antara satu sama lain.

Habibah Elias dan Noran Fauziah Yaakub (2002), rakan sebaya ialah mereka

yang tergolong dalam kumpulan yang sama dan mempunyai persamaan dari segi

minat, nilai dan aktiviti yang dilakukan. Rakan sebaya mempunyai pengaruh yang

penting terutama di peringkat akhir kanak-kanak dan remaja.

Dalam kajian ini rakan sebaya merujuk kepada rakan yang mendorong ke arah

perkara-perkara positif atau pun negatif. Perkara positif ialah rakan yang menjadi

pendorong dalam belajar, manakala rakan negatif ialah rakan yang mendorong ke arah

ponteng sekolah.

7/28/2019 61528443-ponteng

36/77

1.7.7 Diri sendiri

Kamus Dewan Edisi Ketiga (2000), diri ialah batang tubuh, orang seorang, empunya

badan. Sendiri pula tubuh diri yang sebenarnya (bukan wakil dan lain-lain), diri. Oleh

itu, diri sendiri ialah diri pelajar itu sendiri.

Dalam kajian ini, diri sendiri merujuk kepada diri pelajar itu sendiri sama ada

berminat untuk belajar atau pun tidak bukannya dipengaruhi oleh orang lain. Faktor

ini dilihat sama ada pelajar tersebut ponteng sekolah disebabkan oleh dirinya sendiri.

1.8 Persoalan Kajian

1.8.1 Apakah faktor yang paling tinggi atau dominan yang menyebabkan pelajar

terlibat dengan gejala ponteng?

1.8.2 Apakah perbezaan dalam dalam faktor ponteng mengikut jantina?

1.8.3 Adakah terdapat perbezaan yang signifikan dalam dimensi faktor ponteng

sekolah berdasarkan jantina?

1.9 Limitasi Kajian

Kajian ini terhad kepada pelajar-pelajar Tingkatan 4 (umur 16 tahun) di Sekolah

Menengah Kebangsaan Segambut Jaya, Kuala Lumpur. Kajian ini terhad kepada 100

orang pelajar sahaja dan akan dijalankan dalam 3 atau 4 buah kelas sahaja. Selain itu,

temubual juga dijalankan ke atas beberapa orang guru kelas di sekolah tersebut untuk

mendapatkan maklumat tentang kes pelajar ponteng. Kajian juga dijalankan untuk

mengetahui apakah faktor utama yang menyebabkan pelajar ponteng sekolah.

7/28/2019 61528443-ponteng

37/77

Bilangan responden yang tidak ramai menyebabkan kajian ini tidak dapat

memberi gambaran sebenar atau membuat generalisasi dengan tepat tentang masalah

ponteng di kalangan pelajar sekolah ini. Kajian ini hanyalah tinjauan pendapat tentang

tajuk kajian sahaja bukanlah kajian menyeluruh yang umum.

1.10 Rumusan

Secara keseluruhannya, masalah ponteng perlu ditangani segera kerana ia akan

melibatkan jenayah lain lagi yang semakin berleluasa. Pelajar juga adalah pemangkin

negara di masa hadapan. Matlamat utama Wawasan 2020 adalah untuk membina

sebuah negara maju tanpa mengabaikan nilai agama dan moral.

7/28/2019 61528443-ponteng

38/77

BAB 2

TINJAUAN LITERATUR

2.1 Pengenalan

Dalam bab ini pengkaji akan membincangkan mengenai kajian-kajian sama ada dari

dalam negara mahupun luar negara, yang mempunyai kaitan dengan kajian yang

dijalankan. Ini adalah berkaitan dengan faktor-faktor yang menyebabkan seseorang

pelajar itu terlibat dengan tingkah laku ponteng di sesebuah sekolah. Kajian-kajian

lepas ini dikatakan sebagai sumber idea penyelidikan yang sama pentingnya dengan

teori.

2.2 Kajian dalam negara

Kajian yang dilakukan oleh Jabatan Pendidikan Terengganu sepanjang tahun 1987

mengenai salah laku pelajar yang didedahkan dalam Berita Harian pada 25 Ogos

7/28/2019 61528443-ponteng

39/77

1988. Kajian ini mendapati 13 452 kes berlaku di Terengganu. Di antara kesalahan

yang dilakukan oleh pelajar ialah berambut panjang (22.5%), berpakaian tidak

mengikut peraturan (13.6%), ponteng kelas (9.3%), merokok (8.1%) dan ponteng

sekolah (8.0%).

(Norwani Daud, 2001).

Kajian oleh Nabil Abdul Latif (1994), ke atas pelajar-pelajar tingkatan empat

dan lima di Sekolah Menengah Vokasional Tanah Merah, Kelantan mendapati faktor

keluarga dan faktor sekolah mendorong pelajar melakukan ponteng sekolah.

Dari segi faktor keluarga, beliau mendapati ibu bapa yang tidak menunjukkan

teladan yang baik, tidak mengambil berat tentang pencapaian anak-anak, ibu bapa

yang tidak sehaluan atau sefahaman dan pendapatan ibu bapa yang rendah

menyebabkan para pelajar bertingkah laku ponteng. Faktor sekolah pula merangkumi

mata pelajaran yang membebankan dan gaya penyampaian guru yang membosankan

menyebabkan mereka ponteng sekolah.

Wan Ahmad Ismail (1980) dalam Vijayan Ramakutir (2000), mengatakan

bahawa faktor utama wujudnya masalah ponteng sekolah ialah kecuaian ibu bapa

pelajar sendiri dalam menjalankan kewajipan mereka sebagai tenaga pengaruh yang

paling hampir dengan anak-anak. Kajian juga menunjukkan bahawa pelajar-pelajar

yang ponteng mempunyai alasan seperti beban kerja rumah yang diberikan oleh guru,

sikap guru yang tidak disenangi dan pengaruh rakan-rakan.

Mohd Tajudin (1995) dalam Mardzelah Makhsin dan Mohamad Fadhli Ilias

(2004), yang berkaitan dengan faktor keluarga menyimpulkan beberapa perkara yang

tidak dititikberatkan oleh ibu bapa iaitu ibu bapa adalah orang yang bertanggungjawab

untuk mencorakkan anak mereka. Guru hanya dapat meluangkan masa selama lima

atau tujuh jam seminggu. Mereka juga terpaksa mengawasi sebuah bilik darjah yang

7/28/2019 61528443-ponteng

40/77

sesak yang mana kadangkala terdapat 40 hingga 50 pelajar dalam sebuah kelas. Ini

menyebabkan guru tidak dapat membuat perhubungan interpersonal dengan setiap

pelajar di dalam kelas itu.

Dass (1992) dalam Maisarah Taufik (2000), menyatakan keluarga yang terlalu

mewah cara hidupnya juga menyebabkan keruntuhan disiplin anak remaja. Kesan

pergaulan bebas dan pengaruh dengan rakan-rakan sebaya yang rosak akhlak akan

memburukkan lagi keadaan. Sikap ibu bapa yang juga tidak mengambil berat tentang

kelakuan dan pergaulan anak remaja mendorong mereka kepada akhlak yang rosak.

Remaja yang terdedah terlalu awal kepada alam masyarakat yang mempunyai sikap

yang kompleks tanpa bimbingan mencukupi daripada ibu bapa juga merupakan salah

satu faktor keruntuhan akhlak mereka.

Kajian yang dijalankan oleh Mokhtar Ismail dan Khadijah Zon (2003) dalam

Rohana Man (2003), di dua buah sekolah di Johor Bahru yang mempunyai masalah

disiplin tertinggi. Dalam kajian tersebut, seramai 60 orang pelajar tingkatan 4 yang

terlibat. Kajian ini menyatakan perasaan tidak puas hati dengan sistem persekolahan

mengundang rasa tidak seronok ke sekolah dan benci pada sekolah. Selain itu,

tindakan sekolah yang mengeluarkan surat putih menyebabkan pelajar merasa telah

disenarai hitamkan dan rekod mereka menjadi buruk walaupun kesalahan pelajar

tidaklah serius. Berikutan daripada itu, perlabelan jahat secara tidak langsung akan

memusnahkan harapan pelajar dan memesongkan pendirian mereka sehingga ada

yang melabel diri sendiri sebagai tidak berguna dan tidak akan berjaya. Dengan

sendirinya keadaan ini akan mematikan semangat pelajar bermasalah disiplin untuk

mengubah sikap. Di samping itu, terdapat juga faktor-faktor lain yang mendorong

pelajar terlibat dalam masalah salah laku dan disiplin.

7/28/2019 61528443-ponteng

41/77

Lebih lapan bulan kumpulan penyelidik itu berada dalam kumpulan pelajar

terlibat di sekolah itu untuk memerhati dan menyelidik punca berlakunya masalah

disiplin di sekolah berkenaan. Ia meliputi ponteng sekolah, bertumbuk, pergaduhan

ala gangster, pergaduhan beramai-ramai antara kaum, mencuri wang, melepak.

Mengikut laporan kajian itu, kesalahan disiplin di sekolah yang dilaporkan ialah

seperti melanggar peraturan sekolah, datang lewat, ponteng kelas, tidak membuat

kerja rumah, melawan guru dan biadap terhadap guru. Kajian di kedua-dua buah

sekolah itu mendapati ramai di kalangan pelajarnya yang didapati tidak sembahyang

atau tidak mendalami hal ajaran agama (baik Islam atau agama lain).

Mohd Jakarni (1981) dalam A. Rani @ Ghani (1988), mendapati remaja dari

taraf sosioekonomi rendah adalah lebih tinggi purata mereka dalam melanggar

perlakuan tingkah laku berbanding dengan remaja dari taraf sosioekonomi keluarga

yang tinggi.

Kajian yang dijalankan oleh Hussein Mahmud (1980) dalam Salleh Abd.

Hamed (1987), mendapati masalah besar yang dihadapi oleh para pelajar adalah

masalah yang berkaitan di rumah. Kebanyakan pelajar-pelajar yang bertingkah laku

devian dan ponteng sekolah adalah terdiri daripada keluarga yang berpendapatan

rendah ditambah pula dengan jumlah anak yang ramai.

Ruhayati (1978) dalam Vijayan Ramakutir (2000), mendapati latarbelakang

pelajar yang purata miskin sebagai penyebab pelajar melakukan kegiatan ponteng

sekolah. Ibu bapa tidak berupaya menyediakan kemudahan pelajaran untuk anak-anak,

makanan berzat, pakaian dan juga berkemampuan menghantar anak-anak untuk

mengikuti kelas bimbingan yang mengenakan bayaran. Beliau juga mendapati pelajar-

pelajar yang memiliki pandangan yang negatif terhadap masa depan dan pelajar akan

cenderung untuk melakukan ponteng sekolah.

7/28/2019 61528443-ponteng

42/77

Amin Husin (1972), menyatakan bahawa ponteng sekolah mempunyai

beberapa peringkat iaitu dari peringkat bawah hingga peringkat tertinggi. Ada ponteng

yang tidak dihiraukan dan ada yang sangat diambil berat oleh ibu bapa dan guru.

Mengikut pengakuan pelajar-pelajar yang disoal selidik oleh beliau, didapati perkara

yang menyebabkan ponteng sekolah ialah sengaja tidak mahu pergi ke sekolah,

disiplin yang terlalu ketat, jemu, benci pada guru, tidak ada duit belanja, rendah diri,

malas, ingin bebas, takut dan keretakan rumahtangga.

Wan Mohd Zaid (1973) dalam Munirah Abdul Aziz (2001), dalam kajiannya

menyatakan bahawa keadaan sosioekonomi dan latar belakang keluarga sebagai punca

bagi masalah ponteng di kalangan pelajar di Kelantan. Ini kerana keluarga yang tidak

berkemampuan tetap ingin menghantar anak-anak mereka ke sekolah. Kesannya

timbul banyak masalah di kalangan pelajar tersebut. Pengangkutan dan perjalanan

yang jauh ke sekolah menjadi masalah utama kepada pelajar-pelajar di kawasan

pedalaman Kelantan. Kelewatan mereka untuk tiba di sekolah mungkin mendorong

mereka untuk terus ponteng daripada dimarahi oleh guru kerana lewat.

Kajian yang dijalankan oleh Jawatankuasa Panduan Tatacara Disiplin (1990),

mendapati wujudnya beberapa faktor yang mempengaruhi disiplin murid di sekolah

yang diantaranya menyebabkan berlakunya ponteng sekolah. Perubahan dan

perkembangan masyarakat akibat daripada proses modenisasi perbandaran berlakulah

gejala-gejala yang negatif di sekolah khususnya.

Berdasarkan laporan salah laku pelajar sekolah di Malaysia dari tahun (1985-

1992), salah laku ponteng menunjukkan mengatasi jenis salah laku lain dikalangan

pelajar. Datuk Dr. Wan Mohd Zahid Bin Mohd Nordin (kini Tan Sri) dalam kata

aluannya pada buku panduan bagi mengatasi masalah ponteng sekolah (1994),

mengatakan bahawa ponteng sekolah atau kelas merupakan satu perlakuan yang tidak

7/28/2019 61528443-ponteng

43/77

diingini berlaku dalam sistem persekolahan kita hri ini. Perlakuan ini pasti akan

membawa kepada masalah disiplin yang lain jika tidak dibendung dan di kawal.

Masalah ini jika dibiarkan terus berlaku ia akan mengganggu pelaksanaan rancangan

program pendidikan negara.

Sumber daripada laporan disiplin pelajar sekolah di Malaysia (1985-1992),

menunjukkan ponteng sekolah atau kelas agak serius dan perlu dibendung segera.

Misalnya pada tahun 1992 bilangan pelajar yang terlibat dengan ponteng sekolah atau

kelas ialah seramai 32,092 orang (daripada 2,004,979 sampel) manakala ponteng kelas

seramai 20,378 orang daripada bilangan sampel yang sama.

2.3 Kajian luar negara

Axentoth (1979) dalam Norwani Daud (2001), telah membuat kajian ke atas remaja

lelaki di Korea yang berumur 17 hingga 18 tahun. Hasil dapatan kajian tersebut

menyatakan remaja dari keluarga yang mempunyai status sosioekonomi yang rendah,

lebih tinggi kadar kenakalannya dan kesalahan yang paling tinggi dilakukan ialah

berdusta, bertumbuk, lari dari rumah, ponteng sekolah, mencuri harta sekolah,

mencuri yang serius dan peras ugut.

Cloward dan Chin (1960) dalam Dewi Juliana (1998), mengaitkan ponteng

sekolah dengan faktor sosioekonomi. Dalam kajian yang dijalankan oleh mereka

mendapati ponteng sekolah tinggi di kalangan golongan berependapatan rendah

adalah berpunca daripada kekurangan kemudahan pendidikan yang diterima. Dapatan

ini disokong oleh Elliot (1974), yang menunjukkan pelajar tercicir dan berasal dari

status sosioekonomi rendah didapati kadar pelanggaran disiplin dan ponteng yang

tinggi berbanding dengan pelajar dari status sosioekonomi tinggi.

7/28/2019 61528443-ponteng

44/77

Mardzelah Makhsin dan Mohamad Fadhli Ilias (2004), menyatakan kajian

yang dibuat oleh Universiti Chicago mendapati purata masa yang dikongsi oleh

remaja dengan ibu bapa mereka hanya 12 jam seminggu, yang mana kebanyakan

daripada masa itu ialah ketika waktu malam dan menonton televisyen. Akibatnya,

remaja merasa kesunyian dan kurang motivasi diri. Remaja lebih senang

mendampingi rakan sebaya daripada keluarga sendiri, kerana ibu bapa tidak ada masa

untuk menasihat anak-anak supaya mengulangkaji pelajaran, jarang melihat prestasi

anak-anak, meneliti siapakah teman-teman anak mereka, pergerakan anak-anak dan

sebagainya. Mereka menyerahkan hal-hal ini semata-mata kepada guru ataupun

pembantu rumah untuk diuruskan.

Gold (1970) dalam Jas Laile Suzana (2002), menyatakan bahawa teman

sebaya dapat mempengaruhi tingkah laku remaja. Beliau mendapati bahawa pelajar

yang devian lebih berkecenderungan untuk melakukan sesuatu yang bertentangan

dengan peraturan sekolah bersama rakan sebaya berbanding bila berseorangan.

Krosnick dan Judd (1982) dalam Maisarah Taufik (2000), menyatakan dalam

hal yang berkaitan dengan antisosial seperti merokok, ponteng sekolah, mencederakan

orang lain atau melakukan jenayah, nilai rakan sebaya kerap kali mengatasi nilai

peribadi dan nilai ibu bapa. Apabila berlaku konflik antara pertimbangan rakan

sedarjah dengan guru, remaja lebih cenderung untuk mengikut rakan-rakan mereka

walaupun cadangan mereka adalah antisosial. Nilai kawan-kawan banyak

mempengaruhi tingkah laku remaja.

Walsh (1956) dalam Nabil Abdul Latif (1994), menjalankan kajian ke atas dua

kumpulan murid daripada kelas menengah yang mempunyai tingkat pencapaian

akademik. Satu kumpulan memperolehi akademik yang tinggi manakala satu

kumpulan lagi memperolehi pencapaian akademik yang rendah. Dalam kajian

7/28/2019 61528443-ponteng

45/77

tersebut, beliau mendapati bahagian kanak-kanak yang rendah pencapaian

akademiknya menggambarkan anak patung mereka tidak boleh mengeluarkan

perasaan, tidak dikehendaki dan diasingkan, mereka mempunyai disiplin diri yang

rendah.

Centra & Potter, 1980; Rosenshine, 1971 dalam Habibah Elias dan Noran

Fauziah Yaakub (2002), keputusan kajian menunjukkan ciri-ciri guru yang baik ialah

mereka mempunyai sifat imaginatif, merangsang pelajar, sentiasa menggunakan

strategi pengajaran, bahan dan aktiviti pembelajaran yang baru. Manakala Hart (1934)

dalam Habibah Elias dan Noran Fauziah Yaakub (2002), keputusan kajian awal yang

pernah dijalankan di Amerika Syarikat pada tahun tiga puluhan dahulu menunjukkan

ciri-ciri personaliti guru mempengaruhi sikap pelajar terhadap mereka dan sekolah

sama ada ponteng atau tidak. Guru yang disayangi dan murid berminat untuk hadir ke

sekolah dilihat sebagai berminat dan sukakan pelajar dan berperikemanusiaan dan

baik hati. Sebaliknya pula, guru yang dibenci ialah mereka yang peramah, suka

berleter, tidak pernah senyum, suka menyindir dan tidak mesra dengan pelajar. Selain

itu, guru yang baik juga dapat menguasai bahan pengajaran mereka dan

berorientasikan tugas. Itu semua mendorong pelajar untuk ponteng sekolah.

Bachman dan Green (1971), melalui kajiannya mendapati masalah

persekolahan seperti tiada minat dalam hal-hal sekolah dan kesulitan pembelajaran

merupakan sebab utama pelajar-pelajar tidak hadir ke sekolah dan tercicir.

Kebanyakan pelajar kurang mempunyai semangat untuk belajar dan hanya

mementingkan keseronokan waktu remajanya dengan berpoya-poya.

Roman (1978) dalam Vijayan (2000), dalam kajiannya mendapati sepertiga

daripada pelajar benci untuk pergi ke sekolah tetapi lebih suka bekerja. Separuh

daripada pelajar-pelajar yang dikajinya merasakan sebahagian daripada mata pelajaran

7/28/2019 61528443-ponteng

46/77

di sekolah menjemukan atau tidak berfaedah. Beliau berpendapat masalah tidak puas

hati terhadap sekolah di kalangan pelajar menyebabkan pelajar-pelajar tersebut

melakukan kegiatan ponteng sekolah.

Michael Cooper (1984) dalam Vijayan (2000), membuat satu kajian

perbandingan ke atas 22 orang pelajar yang tidak gemar ke sekolah dan 45 orang

pelajar yang ponteng sekolah. Mereka adalah berumur antara 11 hingga 16 tahun dan

belajar di dua buah sekolah di South East England. Hasil kajiannya menunjukkan

bahawa pelajar yang kerap ponteng sentiasa merasakan mereka adalah malas, tidak

jujur, agresif dan sentiasa ingin menarik perhatian orang lain.

Reavis (1972), dalam kajiannya mendapati faktor jarak rumah ke sekolah serta

pengangkutan berperanan dalam menentukan kehadiran di sekolah di kalangan pelajar

sekolah menengah. Manakala masalah pengangkutan menyebabkan pelajar-pelajar

yang terlewat takut dimarahi dan didenda. Dalam kajiannya, faktor jarak yang jauh

menyebabkan pelajar ramai yang ponteng sekolah.

2.4 Rumusan

Secara keseluruhannya, dalam bab ini telah membincangkan mengenai kajian-kajian

yang lepas iaitu mengenai kajian lepas yang dijalankan di dalam negara dan luar

negara.

7/28/2019 61528443-ponteng

47/77

BAB 3

METODOLOGI KAJIAN

3.1 Pengenalan

Kajian yang dijalankan ini adalah bertujuan untuk melihat faktor-faktor yang

mempengaruhi pelajar ponteng sekolah. Oleh itu, metodologi kajian adalah yang

paling penting untuk mendapat keputusan yang sah dan boleh dipercayai. Metodologi

yang terperinci dan sistematik akan memberi makna yang berkesan terhadap kajian

yang dijalankan. Metodologi menerangkan bagaimana sesuatu kajian itu dijalankan.

Dalam bab ini, pengkaji akan menghuraikan kaedah-kaedah yang akan digunakan

semasa menjalankan kajian nanti.

7/28/2019 61528443-ponteng

48/77

3.2 Rekabentuk kajian

Kajian ini merupakan kajian berbentuk ex-post facto iaitu pengkaji ingin melihat

sebab dan akibat ponteng sekolah berlaku. Menurut Sidek Mohd Noah (2002), tujuan

kajian ex-post facto ialah untuk mengkaji perkaitan-perkaitan yang mungkin antara

sebab dan akibat dengan cara memerhati beberapa kesan yang wujud serta menyemak

semula data-data sedia ada bagi mencari faktor-faktor sebab akibat. Dalam kajian ini,

faktor-faktor yang ingin dilihat oleh pengkaji ialah faktor sikap guru, faktor status

sosioekonomi, faktor rakan sebaya, faktor diri sendiri dan faktor jarak di antara

sekolah dengan rumah.

3.3 Tempat kajian

Dalam penyelidikan ini pengkaji telah memilih Sekolah Menengah Kebangsaan

Segambut Jaya (SMKSJ), Kuala Lumpur sebagai tempat untuk menjalankan kajian

terhadap penyelidikan ini. SMKSJ ini teletak di dalam kawasan bandar yang mana

jarak antara sekolah dengan pusat bandar adalah kira-kira empat kilometer sahaja.

Selain itu, sekolah jenis harian biasa yang mempunyai asrama ini mempunyai pelbagai

bangsa yang mana ia terdiri daripada Melayu, Cina, India dan sekumpulan pelajar

yang mempunyai taraf waraganegara tetapi ibu bapa mereka merupakan penduduk

tetap di negara ini.

Pengkaji memilih Sekolah Menengah Kebangsaan Segambut Jaya, Kuala

Lumpur sebagai lokasi menjalankan kajian kerana penulis mengandaikan bahawa

tajuk kajian yang dijalankan adalah bersesuaian dengan persekitaran sekolah dan

aspek-aspek yang ingin dikaji dapat dipenuhi oleh sampel daripada sekolah

berkenaan. Selain itu juga, kawasan tempat tinggal penyelidik yang berhampiran

7/28/2019 61528443-ponteng

49/77

dengan sekolah tersebut memudahkan penyelidik untuk berurusan dengan pihak

sekolah

3.4 Subjek KajianSubjek kajian yang dipilih ialah pelajar tingkatan 4 Sekolah Menengah Kebangsaan

Segambut Jaya, dan semua responden adalah terdiri daripada berbagai bangsa iaitu

Melayu, Cina, India dan lain-lain. Subjek kajian dipilih atas beberapa sebab yang

menarik perhatian penyelidik untuk menerokai isu ponteng sekolah ini.

Kebanyakkan pelajar tingkatan 4 sebahagiannya mempinyai tabiat suka

ponteng ke sekolah, hal ini mungkin disebabkan mereka dalam masa ini iaitu semasa

berada di tingkatan 4 yang tidak mempunyai peperiksaan yang besar seperti tingkatan

3 dan 5 lalui. Kerana dalam fikiran mereka masa ini adalah merupakan masa untuk

mereka bergembira sebelum menempuh peperiksaan yang lebih besar pada tahun

berikutnya.

3.4.1 Populasi Kajian

Populasi kajian yang dipilih bagi menyempurnakan kajian ini ialah pelajar-pelajar

yang berada di tingkatan 4 sahaja. Pemilihan ini dibuat memandangkan pada waktu ini

mereka tidak mempunyai peperiksaan yang penting seperti SPM. Jadi amat sesuailah

kajian ini dijalankan kerana sedikit sebanyak dapat mengenal pasti faktor-faktor yang

menyebabkan seseorang itu bertingkah laku ponteng.

7/28/2019 61528443-ponteng

50/77

3.4.2 Sampel kajian

Kajian ini melibatkan subjek kajian yang terdiri daripada 50 orang pelajar. Pelajar-

pelajar ini berumur 16 tahun dan terdiri daripada pelajar-pelajar tingkatan empat.

Pemilihan sampel untuk kumpulan ponteng adalah disemak daripada Buku Daftar

Kedatangan Harian untuk melihat sejauh manakah tahap ponteng mereka. Pengkaji

mendapat kerjasama guru tingkatan dalam pemilihan pelajar ponteng ini. Pelajar yang

ponteng sekurang-kurangnya tiga hari dalam bulan pertama dan seterusnya pada bulan

kedua dan ketiga berikutnya dikategorikan sebagai pelajar ponteng.

Dalam kajian ini, pemilihan sampel adalah secara persempelan bertujuan.

Menurut Sidek Mohd Noah (2002), teknik persampelan ini menjadi pilihan terbaik

berbanding teknik persampelan, terutama persampelan rawak mudah kerana ia

membolehkan penyelidik menemui responden kajian kerana responden berkumpul di

satu tempat. Oleh itu, dalam kajian ini pengkaji memilih menggunakan persampelan

berkelompok bagi pemilihan sampel.

3.5 Alat kajian

Alat kajian yang digunakan dalam kajian ini ialah borang soal selidik yang diambil

oleh pengkaji daripada Vijayan Ramakutir (2000) yang telah diubahsuai oleh

pengkaji. Borang soal selidik ini mengandungi lima bahagian dan item-item soalan

yang perlu dijawab oleh subjek. Bahagian-bahagian dalam borang soal selidik tersebut

adalah mengandungi :

7/28/2019 61528443-ponteng

51/77

3.5.1 Bahagian A : Maklumat peribadi

Bahagian A mengandungi soalan yang berkaitan dengan maklumat diri responden.

Terdapat 5 soalan dalam bahagian A ini. Antara item yang ditanya dalam bahagian ini

ialah jantina, pendapatan bapa atau penjaga, bilangan adik-beradik dalam keluarga,

cara ke sekolah dan juga jarak dari rumah ke sekolah.

3.5.2 Bahagian B : Faktor sikap guru

Bahagian B mengandungi 10 soalan yang meliputi soalan yang berkaitan dengan

faktor sikap guru yang mempengaruhi pelajar ponteng sekolah. Item-item soalan ini

menggunakan skala Likert. Terdapat soalan-soalan yang berbentuk positif dan juga

negatif iaitu :

Jadual 3.1

Item-Item Positif dan Negatif bagi Faktor Sikap Guru

_____________________________________________________________________

Item Positif Item Negatif

_____________________________________________________________________

1, 2, 4, 5, 7, 9, 10 3, 6, 8

3.5.3 Bahagian C : Faktor Sosioekonomi

Bahagian ini juga mengandungi 10 soalan yang mengandungi faktor sosioekonomi

yang mengukur pelajar ponteng sekolah. Item-item bagi soalan ini juga berbentuk

positif dan juga negatif iaitu :

7/28/2019 61528443-ponteng

52/77

Jadual 3.2

Item-Item Positif dan Negatif bagi Faktor Sosioekonomi

Item Positif Item Negatif

1, 2, 4, 5, 7, 8 3, 6, 9, 10

3.5.4 Bahagian D : Faktor rakan sebaya

Bahagian D juga mengandungi 10 soalan mengenai faktor rakan sebaya yang

mempengaruhi pelajar ponteng sekolah. Bahagian ini juga diukur menggunakan skala

Likert iaitu Sangat Tidak Benar (STB), Tidak Benar (TB), Benar (B) dan Sangat

Benar (SB). Semua item dalam soalan ini adalah berbentuk positif.

3.5.5 Bahagian E : Faktor Diri Sendiri

Bahagian ini mengandungi 10 soalan mengenai faktor diri sendiri yang mempengaruhi

pelajar ponteng. Item-item yang digunakan bagi mengukur bahagian ini adalah

berbentuk positif dan juga negatif.

Jadual 3.3Item-Item Positif dan Negatif bagi Faktor Diri Sendiri

_____________________________________________________________________

Item Positif Item Negatif

_____________________________________________________________________

2, 6, 7, 8 1, 3, 4, 5, 9, 10

7/28/2019 61528443-ponteng

53/77

3.6 Kesahan dan Kebolehpercayaan Alat Kajian

Menurut Cronbach (1951), kesahan menunjukkan sejauh manakah sesuatu alat ukuran

itu sah mengukur. Allen dan Yen (1979), ujian yang sah ialah apabila ujian itu dapat

mengukur apa yang sepatutnya didakwa diukur oleh ujian itu.

Nilai kesahan bagi soal selidik yang telah pengkaji bentuk sendiri adalah tinggi

dan menggunakan statistik korelasi pearson. Didapati 50 item yang dibina adalah sah.

Item-item tersebut dapat berkorelasi secara keseluruhannya pada aras signifikan 0.05

dan 0.01. Item-item ini dianggap sebagai item yang baik dan berjaya mengukur

dimensi yang membentuk alat kajian tersebut.

Menurut Anastasia (1986), reliabiliti adalah merujuk kepada ketekalan,

kestabilan, kesaksamaan dan ketepatan skor-skor atau markat yang diperolehi individu

yang sama apabila diuji semua dengan ujian yang sama dalam keadaaan yang berbeza

atau dengan set alat kajian yang berbeza tetapi menggunakan item-item yang sama

menguji pembolehubah yang berlainan dalam satu keadaan.

Manakala menurut Kerlinger (1973), relialibiliti sesuatu alat kajian bergantung

kepada ketekalan dalam memberi keputusan yang tepat, jitu, stabil, boleh dipercayai,

boleh diramal dan saksama. Nilai reliabiliti sesuatu alat kajian yang baik diperolehi

bila nilai ralatnya adalah minima atau dengan kata lain, nilai variannya adalah sama

dengan sifar (Guilford, 1954).

Pengkaji telah menjalankan ujian rintis terhadap alat kajian yang telah

diubahsuai mengikut persoalan kajian Keputusan nilai kebolehpercayaan dalam kajian

ini adalah pada alpha 0.910. Ini menunjukkan nilai pekali kebolehpercayaan bagi alat

kajian ini adalah tinggi dan boleh dipercayai penggunaannya. Menurut Kaplan &

Saccuzzo (1982), nilai reliabiliti yang baik adalah di antara 0.8 hingga 1.0.

7/28/2019 61528443-ponteng

54/77

3.7 Prosedur kajian

Sebelum menjalankan kajian, terlebih dahulu pengkaji telah memohon kebenaran dan

pengesahan menjalankan kajian daripada Fakulti Sains Kognitif dan Pembangunan

Manusia, Universiti Pendidikan Sultan Idris, Tanjung Malim.

Seterusnya, pengkaji telah memohon kebenaran menjalankan kajian daripada

Kementerian Pendidikan Malaysia di Bahagian Perancangan dan Penyelidikan Dasar

Pendidikan. Permohonan ini disertakan bersama satu salinan cadangan penyelidikan.

Seterusnya, pengkaji mendapatkan surat kebenaran dan pengesahan daripada Jabatan

Pendidikan Kuala Lumpur dan Pengetua Sekolah Menengah Kebangsaan Segambut

Jaya, Kuala Lumpur.

Sebelum responden menjawab soal-selidik, pengkaji terlebih dahulu

memperkenalkan diri dan memberi penerangan yang ringkas mengenai tujuan kajian,

kandungan soal selidik dan juga arahan untuk menjawab soal-selidik. Responden

diberi masa selama 30 minit untuk menjawab soalan yang diberikan.

Pengkaji telah mendapat kerjasama dan pertolongan daripada pihak sekolah

terutamanya kaunselor dan juga guru kelas. Oleh kerana pengkaji tidak dapat

menjalankan kajian sendiri, maka pengkaji telah mendapatkan bantuan sepenuhnya

daripada kaunselor. Kaunselor secara sukarela telah mentadbir soal selidik bagi 50

orang responden. 40 orang responden lelaki telah dipilih. Begitu juga dengan

responden perempuan iaitu seramai 10 orang.

3.8 Penganalisaan data

Data yang diperolehi melalui soal selidik dianalisis dengan menggunakan kaedah

software SPSS. Cara penganalisaan data ialah menggunakan kaedah perbandingan

7/28/2019 61528443-ponteng

55/77

min dan peratusan. Melalui penganalisaan ini juga pengkaji dapat menentukan nilai

sebenar dan adakah faktor-faktor yang dikemukakan mempengaruhi pelajar ponteng

sekolah. Peratusan pula adalah untuk analisis biodata responden kajian.

3.9 Kaedah pemarkatanSoal selidik ini terbahagi kepada 5 bahagian iaitu A,B,C,D dan E.

Yang mana setiap bahagian mewakili 10 item soalan kecuali bahagian A.

Jumlah keseluruhan item 45 soalan. Jadual di bawah menunjukkan bagaimana cara

pemarkatan diberi:

Jadual 3.4

_________________________________________________________________

Respon Jawapan Item positif Item negatif

_________________________________________________________________

Sangat Tidak Setuju 4 1

Tidak Setuju 3 2

Setuju 2 3

Sangat Setuju 1 4

_________________________________________________________________

Skor Maksimum = 200

Skor rendah = 50

Skor sederhana = 125

Cara penilaian sikap guru dalam mempengaruhi pelajar ponteng sekolah ialah

adakah guru tersebut bersikap bias atau pun garang semasa pengajaran dalam bilik

darjah. Manakala sikap pelajar pula diukur melalui diri pelajar itu sendiri. Sikap ini

7/28/2019 61528443-ponteng

56/77

diukur adakah pelajar itu tidak berminat datang ke sekolah atau pun pelajar itu

bermotivasi rendah untuk hadir ke sekolah. Pengaruh rakan sebaya pula dilihat sama

ada rakan itu positif atau pun negatif dalam mempengaruhi pelajar ponteng sekolah.

Bagi kaedah penilaian tahap sosioekonomi bapa ata penjaga bagi keluarga

sampel kajian iaitu tahap ekonomi rendah ataupun tinggi. Ini ditunjukkan berdasarkan

jadual di bawah.

Jadual 3.5

Pemarkatan Tahap Sosioekonomi

Tahap Ekonomi Tingkat Pendapatan

Rendah < RM 1000

RM 1000 RM 2000

Tinggi RM 2000 RM3000

> RM3000

Cara penilaian dari rumah ke sekolah pula ialah dengan melihat jarak rumah

sampel kajian dengan sekolah samada jauh ataupun dekat dengan melihat jadual 3.6.

Jadual 3.6Pemarkatan Jarak Rumah ke Sekolah

Jarak rumah ke sekolah Kilometer (km)

Dekat < 1 km

1 km 5 km

Jauh 5 km 10 km

> dari 10 km

7/28/2019 61528443-ponteng

57/77

3.10 Rumusan

Secara keseluruhannya, kesempurnaan sesuatu penyelidikan dipengaruhi oleh

metodologi kajian. Oleh itu, menjadi tanggungjawab pengkaji untuk memastikan

ketepatan dalam penggunaan rekabentuk kajian, menjalankan kajian seperti yang

dirancang, pemilihan sampel yang bersesuaian dengan kajian dan yang akhir sekali

adalah penganalisisan data secara tepat.

7/28/2019 61528443-ponteng

58/77

BAB 4

DAPATAN KAJIAN

4.1 Pengenalan

Bab ini membincangkan mengenai dapatan kajian. Pengkaji merumuskan data yang

diperolehi daripada soal selidik ke dalam bentuk jadual dan menginterpretasi dalam

bentuk huraian. Penganalisaan dibuat ke atas jawapan responden. Secara

keseluruhannya, perbincangan dalam bab ini adalah berdasarkan kepada empat faktor

yang mendorong pelajar ponteng sekolah. Di samping itu juga, pengkaji ingin melihat

faktor manakah yang paling dominan sekali yang mendorong seseorang pelajar

bertingkah laku ponteng. Dalam kajian ini, pengkaji menggunakan kaedah peratusan

untuk melihat faktor demografi. Selain itu, pengkaji juga menggunakan kaedah

statistik deskriptif perbandingan min bagi melihat faktor yang paling dominan di

antara keempat-empat faktor terhadap gejala ponteng. Pengkaji juga menggunakan

min untuk melihat adakah terdapat perbezaan faktor ponteng mengikut jantina dan

7/28/2019 61528443-ponteng

59/77

akhir sekali kaedah T-test juga digunakan dalam melihat adakah terdapat perbezaan

yang signifikan antara faktor ponteng dengan jantina.

4.2 Analisis sampel kajian

Kajian ini melibatkan sampel yang terdiri seramai 50 orang pelajar. Pelajar-pelajar ini

adalah berumur 16 tahun iaitu berada di tingkatan empat. Pemilihan sampel untuk

kumpulan pelajar yang ponteng adalah disemak daripada Buku Daftar Kedatangan

Harian yang diperolehi daripada guru tingkatan untuk melihat sejauh manakah tahap

ponteng.

4.3 Ciri-ciri demografi sampel

Dalam bahagian A soal selidik, data yang dikumpulkan adalah berkaitan dengan

demografi sampel. Bahagian yang dikaji dalam bahagian ini adalah seperti jantina,

tingkat pendapatan bapa atau penjaga, bilangan adik-beradik dan cara mereka ke

sekolah.

Jadual 4.1

Jadual Kekerapan dan Peratusan Faktor Demografi Sampel Mengikut Jantina

Jantina Kekerapan Peratus (%)

Lelaki 35 70

Perempuan 15 30

Jumlah 50 100

7/28/2019 61528443-ponteng

60/77

Berdasarkan kepada jadual 4.1 menunjukkan kategori jantina yang paling

mempengaruhi pelajar yang melakukan kegiatan ponteng sekolah. Pelajar yang paling

tinggi melakukan kegiatan ponteng adalah terdiri daripada pelajar lelaki iaitu seramai

35 orang bersamaan dengan 70%. Manakala Pelajar perempuan adalah seramai 15

orang bersamaan 30%. Ini menunjukkan bahawa pelajar lelaki lebih tinggi melakukan

kegiatan ponteng berbanding pelajar perempuan.

Jadual 4.2

Jadual Kekerapan dan Peratusan Faktor Demografi Sampel Mengikut TahapSosioekonomi Keluarga

Pendapatan Kekerapan Peratusan (%)

Di bawah RM 1000 9 18

RM 1000 RM 2000 20 40

RM 2000 RM 3000 15 30

RM 3000 ke atas 6 12

Jumlah 50 100

Berdasarkan jadual 4.2 di atas menunjukkan tahap sosioekonomi atau

pendapatan keluarga bagi pelajar yang melakukan kegiatan ponteng. Berdasarkan data

yang diperolehi, pelajar yang melakukan kegiatan ponteng terdiri daripada keluarga

yang tahap sosioekonominya kedua rendah iaitu sebanyak 20 orang bersamaan 40%.

Ini berdasarkan pemarkatan yang telah ditunjukkan oleh pengkaji dalam bab sebelum

ini, iaitu pendapatan RM2000 ke bawah adalah golongan yang berpendapatan rendah.

Manakala pelajar yang terdiri daripada keluarga yang berpendapatan tinggi adalah

rendah dalam melakukan kegiatan ponteng sekolah iaitu sebanyak 15 orang

bersamaan 30%. Ini menunjukkan pelajar dari golongan yang berpendapatan rendah

adalah tinggi dalam melakukan kegiatan ponteng sekolah ini.

7/28/2019 61528443-ponteng

61/77

Jadual 4.3

Jadual Kekerapan dan Peratusan Faktor Demografi Sampel Mengikut

Kategori Bilangan Adik-Beradik

Bilangan Adik-Beradik Kekerapan Peratus (%)

Seorang 0 0

Dua orang 10 20

Tiga orang 8 16

Empat Orang 23 46

Lain-lain 9 18

Jumlah 50 100

Berdasarkan jadual 4.3 di atas menunjukkan bilangan adik-beradik yang

mempengaruhi faktor sosioekonomi yang menyebabkan pelajar ponteng. Bilangan

adik-beradik ini mempengaruhi pendapatan ibu bapa. Secara umumnya, bilangan

adik-beradik seramai 4 orang yang mempengaruhi tahap sosioekonomi ibu bapa iaitu

sebanyak 23 orang bersamaan 46%. Kebanyakan tahap pendapatan ibu bapa pelajar

ini adalah rendah dan bilangan adik-beradik pula ramai iaitu melebihi daripada 2

orang. Apabila ibu bapa berpendapatan rendah dan bilangan adik-beradik pula ramai,

ini sedikit sebanyak boleh mempengaruhi pelajar melakukan kegiatan ponteng.

Jadual 4.4

Jadual Kekerapan dan Peratusan Faktor Demografi Sampel Kategori Cara ke Sekolah

Cara Kekerapan Peratus (%)

Jalan kaki 22 44

Basikal 12 24

Motosikal 8 16

Kereta 4 8

Bas 4 8

Jumlah 50 100

7/28/2019 61528443-ponteng

62/77

Berdasarkan jadual 4.4 di atas menunjukkan cara pelajar yang ponteng sekolah

datang ke sekolah. Terdapat seramai 22 orang bersamaan 44% yang datang ke sekolah

dengan cara berjalan kaki. Ini menunjukkan bahawa majoriti rumah pelajar yang

ponteng sekolah adalah berhampiran dengan sekolah. Oleh itu, pengkaji dapat

rumuskan berdasarkan data yang diperolehi bahawa lagi dekat rumah sampel dengan

sekolah, semakin tinggi faktor untuk pelajar tersebut ponteng bagi sampel yang dikaji

oleh pengkaji.

4.4 Analisis dapatan

Persoalan Kajian

4.4.1 Apakah faktor yang paling tinggi atau dominan yang menyebabkanpelajar terlibat dengan gejala ponteng?

Jadual 4.5

Keputusan Analisis Min Bagi Melihat Faktor Yang Paling Dominan

Faktor Min

Sikap guru 2.4560

Sosioekonomi 2.2340

Rakan sebaya 2.0100

Diri sendiri 2.4120

Berdasarkan jadual 4.5 di atas, ia menunjukkan keputusan analisis min atau

purata terhadap keempat-empat faktor iaitu faktor sikap guru, faktor sosioekonomi,

faktor rakan sebaya dan akhir sekali faktor diri sendiri. Daripada keputusan di atas ini

menunjukkan bahawa persoalan untuk melihat apakah faktor yang paling dominan

antara faktor-faktor tersebut telah terjawab, dimana faktor sikap guru adalah

7/28/2019 61528443-ponteng

63/77

penyumbang terbesar kepada terjadinya gejala ponteng di sekolah tersebut iaitu min

bagi faktor sikap guru adalah 2.4560. Ini diikuti oleh faktor kedua terbesar yang

menyumbang kepada timbulnya gejala ponteng ini iaitu faktor diri sendiri iaitu min

bagi faktor ini adalah 2.4120. Faktor yang seterusnya adalah faktor sosioekonomi

dimana min bagi faktor tersebut adalah 2.2340. Dan akhir sekali faktor yang paling

sedikit sekali yang menyumbang berlakunya gejala ponteng adalah faktor diri

responden itu sendiri iaitu min bagi faktor ini adalah 2.0100.

4.4.2 Apakah perb