Jabatan Taman Laut Malaysia www.dmpm.nre.gov.my ISSN NO.2180-4435Jilid 2 Jul-Dis 2011

Terumbu

Pengurusan Bersama KomunitiTaman LautTaman Laut

KATA ALUAN KETUA PENGARAH 3

BERITA UTAMA 4• ProgramTamanLautBersama KomunitiPulauTinggi

BAHAGIAN KHIDMAT PENGURUSAN (BKP) 6• PelanStrategikTeknologiMaklumat(ISP)JTLM• ProgramPemantapanModalInsan• JTLMJuaraiKontinjenTerbaikPerbarisanSukan

NRE2011• SambutanUlangTahunKelahiranJTLM

BAHAGIAN PERANCANGAN DAN 8 PENGURUSAN TAMAN LAUT (BPPTL) • Alternative LivelihooduntukPenduduk

Tempatan• KursusPemanduPelancongAlamSemulajadi

SetempatTahap2• KitPanduanSnorkelingMesraAlam

BAHAGIAN PENGUATKUASAAN 10DAN PELESENAN (BPP)• 25BubuDirampasdiKawasanTamanLaut• KesTangkapandanKompaun2011

BAHAGIAN KEJURUTERAAN 11• PembinaanRigid Inflatable Boat JTLM LENSA TERUMBU 12

BAHAGIAN PENDIDIKAN DAN INTERPRETASI MAKLUMAT(BPIM) 14• ProgramInternational Merdeka Conservation

Dive 2011• KursusPemantapanInterpretasidan

KomunikasiJTLM• MajlisRamahMesraJTLMBersamaAgensi

KerajaanWilayahPersekutuanLabuan

BAHAGIAN PENYELIDIKAN DAN 16 INVENTORI SUMBER (BPIS) • RestorasiKarangPulauTioman• KursusSOPPengurusandanPemuliharaan

Penyu

JABATAN TAMAN LAUT NEGERI JOHOR 17• ProgramInteraksiNelayanTanjungLeman• ProgramPameranKesedarandanPendidikan

MarinBersamaPelajar3-G

JABATAN TAMAN LAUT NEGERI 18TERENGGANU• ProgramReef Clean UpKapas2011• ProgramSultanMizanCup2011

JABATAN TAMAN LAUT NEGERI KEDAH 19• ProgramInteraksiBersamaKomuniti• KemPendidikanMarinPasukan BeruniformSekolah-SekolahPutrajaya

JABATAN TAMAN LAUT NEGERI PAHANG 20• Tioman COT’s Expedition & Reef Clean

Up 2011• TukunTiruanU-Shape

JABATAN TAMAN LAUT LABUAN 21• ProgramKonservasiPenyuWilayah

PersekutuanLabuan• KemPendidikanMarinWilayahPersekutuan

Labuan

UNITED NATIONS DEVELOPMENT 22 PROGRAMME(UNDP) • UnitedNationsUnderSecretaryGeneral SiteVisit• BasicCo-OperativeTrainingsforlocal

Communities• MeetingwithSarawakPlanningUnit(SPU)• EnglishCourseforHotelandHospitalityStaff• SeminaronIntroductiontoMarinePark

ManagementPlan:TheGreatBarrierReef

SPESIS@DUGONG 24

Kandungan

Bismillahirahmanirrahim

Assalamualaikum W.B.T dan Salam Sejahtera

Alhamdulillah, bersyukur ke hadrat Allah SWT kerana dengan izin Nya, Majalah TERUMBU kali ini dapat bertemu para pembaca sebagai

penutup tirai 2011.Jabatan Taman Laut Malaysia (JTLM) ditubuhkan

pada tahun 2007 di bawah naungan Kementerian

Kata AluanKetua Pengarah

Sumber Asli dan Alam Sekitar untuk menguruskan kawasan Taman Laut negara yang kaya dengan kepelbagaian biodiversiti. Khazanah marin ini merupakan aset negara yang bernilai tinggi. Dalam menjalankan fungsi tersebut, JTLM harus memastikan fungsi utama dalam mengurus dan memulihara biodiversiti ini tidak menjejaskan komuniti setempat. Dengan pewartaan Taman Laut sebagai kawasan perlindungan marin, aktiviti memancing dan perikanan adalah tidak dibenarkan di kawasan Taman Laut.

Justeru, JTLM mengambil inisiatif menjalinkan kerjasama dengan penduduk setempat melalui program-program alternatif sara hidup bagi menjamin pendapatan dan taraf hidup setempat. Program ini secara tidak langsung mengeratkan hubungan dengan komuniti setempat selaras dengan slogan 1 Malaysia yang telah diperkenalkan oleh Yang Amat Berhormat Datuk Seri Najib bin Tun Abdul Razak, Perdana Menteri Malaysia iaitu ‘’Rakyat Didahulukan, Pencapaian Diutamakan’’.

JTLM menyedari petingnya mewujudkan kerjasama dengan komuniti setempat dalam membantu menjalankan tugas mengurus kawasan Taman Laut. Melalui program-program seperti Reef Watcher di Tioman dan Sibu Tinggi, Reef Ranger di Pulau Redang dan Kursus Peningkatan Taraf Hidup Komuniti di semua Pusat Taman Laut, JTLM berharap kerjasama dengan komuniti akan semakin erat.

Semoga dengan keluaran TERUMBU kali ini dapat memberi pendidikan dan kesedaran kepada masyarakat akan kepentingan pemuliharaan biodiversiti marin sekali gus lebih menghargai Taman Laut sebagai Khazanah Negara.

PENAUNGDr. Sukarno bin WagimanKetua Pengarah

PENASIHATKamarruddin IbrahimTimbalan Ketua Pengarah

KETUA EDITORHalijah Mat SinPengarah Bahagian Pendidikan dan Interpretasi Maklumat

SIDANG PENGARANGNoor Ikhwanie ZainalMuhammad Firdaus Abdul AzizNoor Aznimm ZahrimanAnuar DeramanIzarenah Mat RepinFitra Aizura ZulkifliSyed Shahmil Syed HussinZakaria TayibZolkapeli ZainalAhmad Faizal Abdullah

Sidang Pengarang

Dr. Sukarno bin Wagiman

Taman Laut Bersama Komuniti Pulau Tinggi

Program4

BERITA UTAMA

Semenjak pewartaan Taman Laut pada tahun 1994,JTLM terusmelangkahsebagaipenerajuutamadalampengurusan sumber biodiversiti marin. Pelbagai

usaha dijalankanbagimemastikan sumber biodiversitimarinterutamanyadikawasanperairanTamanLautterusterpelihara.JTLM sedar kejayaan pengurusan Taman Laut bergantungkepadabantuandankomitmendaripadapengguna-penggunaTaman Laut itu sendiri seperti penduduk pulau, pelancong,pengusahapelancongan,nelayandanpihakberkepentingan.Menyedaribetapapentingnyahubunganinidiwujudkan,makaJTLM telah melaksanakan Program Taman Laut BersamaKomuniti Taman Laut Pulau Tinggi, di Mersing, Johor pada28 Julai 2011.

Program ini telah dirasmikanoleh Y.B. Tan Sri Datuk Seri Panglima JosephKurup, Timbalan Menteri Sumber Asli DanAlam Sekitar. Di majlis tersebut pendudukkampung telah menyuarakan hasrat kepadaY.B. Timbalan Menteri untuk mendapatkanTukun Rekreasi. Tukun ini akan berfungsisebagaitempatmenjalankanaktivitimemancing(perikanan rekreasi) bagi menambahpendapatanpendudukkampungkeranaTamanLaut adalah kawasan larangan memancing.

Tingkat Ekonomi Penduduk400 Tukun Konkrit

5

Lanjutan daripada Program JTLMBersama Komuniti Pulau Tinggi,sebanyak 400 tukun konkrit telah

dibina untuk dijadikan Tukun Rekreasibagi meningkatkan ekonomi penduduk.Pada2November2011telahdiadakanMajlisPenyerahanTukunRekreasikepadakomunitiTamanLautPulauTinggiyangdirasmikanolehYBMurukasvary,ADUNTenggarohdanJTLMdiwakiliolehYBrs.EncikKamarruddinIbrahim,Timbalan Ketua Pengarah. Tukun ini akanmenjadi habitat kepada ikan komersial danspesis marin yang menjanjikan pendapatan

lebihbaikkepadapendudukPulau Tinggi. Tukun initelah diletakkan di luarkawasan Taman Lautiaitu di perairan 2.1 batunautika yang dibenarkanuntuk aktiviti memancing.

Bagi merealisasikan hasratKetua Kampung untuk menjadikanPulau Tinggi sebagai PulauPertaniandanmenyokongKempenMenanam26JutaPokokolehNRE,JTLM dengan kerjasama JabatanPertanian telah menyumbangkansebanyak 500 benih kelapapandan bagi tujuan tersebut.

BERITA UTAMA

6

BAHAGIAN KHIDMAT PENGURUSAN (BKP)

Teknologi Maklumat (ISP) JTLM

Tingkatkan Kualiti Dan Produktiviti Warga Kerja JTLM

Pelan Strategik

Program Pemantapan Modal Insan

Pelan Strategik Teknologi Maklumat(ISP) merupakan blueprint yangmenjelaskan visi, misi dan hala tuju

strategik bagi penggunaan ICT di sektorawam. Inisiatif-inisiatif ICT Jabatan yangdirancang perlulah sejajar dengan visi ICTsektor awam iaitu untuk menyediakanperkhidmatan yang berkualiti dan cekap.

Bermula 9 Mac 2011, JTLM telahmemulakan langkah dengan mengadakantaklimat pendedahan dan kesedaranmengenai ISP dengan kerjasama daripadaPasukan Perunding ISP Sektor Awam iaituMAMPU.Taklimat tersebut telahdisertai olehpengurusan atasan dan pegawai-pegawaiJTLM.Susulandaripadaitu,satuJawatankuasaPembangunan ISP telah ditubuhkan dengankeahlian seramai lebih kurang 30 orang.Hasil kerjasama dan komitmen pasukan ini,Jabatan telah berjaya merangka hala tuju,pelan tindakan serta keutamaanprojekuntuktempoh5 tahunbermula2011hinggan2015.

Program Pemantapan Modal Insanmerupakan program tahunan yangbertujuan untuk meningkatkan motivasi

kerja dan memperkukuhkan nilai-nilai jati diridi kalangan kakitangan JTLM. PengurusanJabatanberharapdenganpendedahanprogramsedemikian,kakitanganakanlebihbersemangatuntuk terus berusaha dalam memberikanperkhidmatan yang lebih cemerlang.

Program yang berlangsung di Teluk Batik,Lumut pada 14 hingga 16 Oktober 2011ini melibatkan seramai 35 kakitangan. Ia

dikendalikanolehpakarmotivasiEn.SamsudinbinMohamed(PakDin)daripadaPakDinSAYANGSOLUTIONS.KetuaPengarahdanTimbalanKetuaPengarahJTLMturutsamamengikutiprogramini.

Sehingga November 2011, beberapa sesibengkel dan mesyuarat telah diadakan bagimemastikan semua inputdanoutputdiperolehidandiformulasikanmengikutmetodologiAnalisis,Strategi dan Formulasi (ASF) yang akhirnyaberjayamenyiapkanISPJTLMTahun2011–2015.

7

Ulang Tahun Kelahiran JTLMSambutan

Pada 16 Julai 2011 telah diadakanSambutan Ulang Tahun JTLM ke-4 diUniversiti Putra Malaysia. Sambutan ini

diraikan oleh kakitangan JTLM yang berhimpunsempena Kejohanan Sukan NRE 2011. Y.BhgKetua Pengarah dan Y.Brs Timbalan KetuaPengarah JTLM hadir sama dalam majlis ini.KakitanganJTLMyangakanbersaratelahdiberipenghormatan untuk acara memotong kek.

Jabatan Taman Laut Malaysia telahditubuhkansecararasminyapada16Julai2007di bawah naungan Kementerian Sumber AslidanAlamSekitar.Jabataninibertanggungjawabdalam pengurusan dan pemuliharaan sumberbiodiversitimarinNegaradikawasanTamanLaut.

BAHAGIAN KHIDMAT PENGURUSAN (BKP)

SUKAN NRE 2011

JTLM Juarai Kontinjen Terbaik Perbarisan

JTLM telah menyertai Kejohanan Sukan NRE yangberlangsungpada15-17Julai2011diUniversitiPutraMalaysia. Antara sukan yang disertai adalah Bola

Sepak, Bola Jaring, Badminton, Bola Tampar, Pingpong,Boling dan juga Indoor Games. JTLM sekali lagi telahmengulangi kejayaan 2009 dengan menjuarai KontinjenTerbaikPerbarisandiKejohananSukanNREpadakali ini.

DuaminggusebelumKejohananSukanNREberlangsung,JTLMtelahmengatursesilatihandiInstitutPenilaianNegara(INSPEN)pada24-26Jun2011.PerkampunganSukanJTLM ini bertujuan untuk melengkapkandiri dan meningkatkan stamina atlet JTLMbagi menghadapi Kejohanan Sukan NRE.Perkampungan sukan ini telah dirasmikanoleh Y.Brs. Encik Kamarruddin binIbrahim, Timbalan Ketua Pengarah JTLM.

8

BAHAGIAN PERANCANGAN & PENGURUSAN TAMAN LAUT (BPPTL)

Untuk Penduduk TempatanAlternative Livelihood

KursusyangdianjurkanmerupakansalahsatuinisiatifJTLMdalammembantumeningkatkantaraf ekonomi penduduk di sekitar Pulau Taman Laut melalui peningkatan kemahirandalambidangyangberkaitandenganeko-pelancongan.Antaranya:

z Kursus dijalankan pada 17 hingga 28Oktober 2011 di Pulau Tioman dengankerjasama Jabatan Perlindungan HidupanLiardanTamanNegara (PERHILITAN)danKementerianPelanconganMalaysia.

z Pengendalian kursus adalah berpandukankepada National Occupational Skills Standards (NOSS) Pemandu PelancongAlamSemulajadiTahap2yangdikeluarkanoleh Jabatan Pembangunan Kemahiran,KementerianSumberManusia.

z Kursus bertujuan untuk memberipendedahan dan kemahiran kepadapesertayangterlibatdalammengendalikanpelancong terutamanya yang datang keTamanLaut.

Kursus Pemandu Pelancong Alam Semulajadi Setempat Tahap 2

Bantuan Kecemasan dan Menyelamat v Kursus ini telah dijalankan dengan

kerjasama 4 orang tenaga pengajar dariJabatan Pertahanan Awam Malaysia(JPAM) pada 27 dan 28 Julai di PusatTamanLautPulauRedang.

v Para peserta didedahkan denganpengetahuantentangtatacaramenghadapisituasikecemasandanmenyelamatdiair.

Selam SKUBA Open Waterv Kursus Selam SKUBA diadakan pada 11

hingga15September2011melibatkan10pendudukPulauTioman.

v Para peserta telah dilatih menggunakanperalatan selam SKUBA dan latihanmenyelam.

Basic Safety Training (BST)v Diadakanpada3hingga7Julai2011di PusatLatihan,RanacoMarine,Kemaman TerengganudandisertaipendudukPulau RedangdanPulauTinggi.vTujuan kursus ini untuk memantapkan

kemahiran pengendalian bot dan latihandalammenghadapisituasikecemasan.

9

BAHAGIAN PERANCANGAN & PENGURUSAN TAMAN LAUT (BPPTL)

Kit Panduan Snorkeling Mesra Alam ini dibangunkan oleh JTLM dengan kerjasama pihakUnitedNationsDevelopmentProgramme(UNDP)danReefCheckMalaysia.

Kit Panduan Snorkeling

Mesra Alam

Ciri-CiriKit Panduan Snorkelingq Interaktif-Mudahdigunadandiaplikasikanoleh

semuagolongankhususnyapemandusnorkeling.

q Bergambar - Kit ini disertakan dengan gambarfoto sebenar hidupan marin yang terdapat diperairan pulau-pulau Taman Laut agar mudahdirujuk oleh pengguna semasa pengecamanhidupanmarin.

q Berinformatif - Mengandungi maklumatberkenaan pulau-pulau Taman Laut yangmenjadi tumpuanpara snorkeler danpenyelamsertanama-namahidupanmarindalamBahasaMelayudanBahasaInggeris.

q KalisAir–Bolehdigunakansemasamenjalankanaktivitisnorkeling.

Kit ini dibentuksebagai panduan kepadapemandu snorkeling yangkebanyakannya adalahpenduduktempatandipulau-pulau TamanLaut. Panduanini akan menyediakanmaklumat yang lebih baikdalam menjalankan aktivitisnorkelingyangmesraalam.Lazimnya, aktiviti rekreasiairsepertisnorkelinginidi

anggap antara penyumbangkepada kemerosotankesihatan ekosistem terumbukarang. Menyedari hakikatitu, JTLM mengambil inisiatifuntuk menyediakan kit inisebagai panduan dan untukmeningkatkan pengetahuandan kesedaran terhadaphidupan marin. Dengan itukemerosotankesihatanterumbukarang dapat dikurangkan.

10

BAHAGIAN PENGUATKUASAAN & PELESENAN (BPP)

25 Bubu Dirampas Di Kawasan Taman Laut

Aktiviti penangkapan ikan menggunakan bubuamat popular di kalangan para nelayan. Walaubagaimanapun,sebarangaktivitimenangkapikandi

kawasanperairanTamanLautpada jarak2batunautika(b.n.) dari tikas air surut terendah adalah merupakansatu kesalahan di bawah Akta Perikanan 1985.

Sumber perikanan di kawasan Taman Laut yangmerupakan santuari bagi tempat pembiakan ikanakan terjejas sekiranya aktiviti menangkap ikanmenggunakanbubutidakdibendung.Kebiasaannyapenceroboh ini memasang bubu di kedalamanantara50hingga80kakidiperairanTamanLaut.

Bagi mencegah aktiviti ini, JTLM telahmenjalankan Operasi Bubu pada 23-25

September2011diperairanPulauTioman.OperasibubuinitelahdiketuaiolehEn.

Mohamed Ridzuan binMohamed Alias,Pengarah JTLM Pahang bersama anggota Kapal

TamanLaut1PERMATAdanBotPerondaTamanLaut(PTL4).PadaharipertamaOperasiBubudijalankansebanyak17

bubu telahdirampas yangmana3bubuditemui pada jarak0.30b.n.dariPantaiPasirBurungdan14buahbubulagipadajarakantara0.63hingga0.69b.n.dariTanjungGuaLayang.Sebanyak8buahbubulagitelahdirampasdikawasanTelukBayat pada jarak 0.53 b.n. dari Pulau Tioman. Kesalahanyang dilakukan amat serius kerana kesemua 25 Bubu yangdirampas terletakbegituhampirdenganpulauTamanLaut .

Bubu yang berjaya dirampas telah dibawa balik ke Pusat Taman Laut Pulau Tioman danlaporantelahdibuatkepadapihakPolis.JTLMakanmeneruskanoperasibubuinidarimasakesemasabagimengawalaktivitipenangkapanikanmenggunakanbubudikawasanTamanLaut.

11

BAHAGIAN PENGUATKUASAAN & PELESENAN (BPP)

KesTangkapan dan Kompaun 2011

Pada tahun 2011, BahagianPenguatkuasaan dan Pelesenantelah mencatatkan kes tangkapan

sebanyak 31 kes secara keseluruhan.Data kes tangkapan bagi tiga tahun

kebelakangan bermula 2009 hingga 2011menunjukkan penurunan yang begitu ketara.Pada tahun 2009 sebanyak 72 kes telahdicatatkan,tahun2010telahmenurunkepada47kesdantahun2011menurunlagikepada31kes.

Pada tahun 2010, tindakan tegas yangdiambil ke atas kesalahan yang dilakukandengan menggantung lesen selama 6bulan dan kadar denda yang tinggi telahberjaya mengurangkan kes pencerobohan.

Penggunaan pukat tunda adalah peralatanyang mencatatkan kes tertinggi iaitu 14 kes(43.75%), diikuti lain-lain perkakas sepertipancing, rawai dan bubu mencatatkan 8 kes(25%), pukat hanyut 7 kes (21.9%), pukat jerut2 kes (6.25%) dan spear gun 1 kes (3.1 %).Jumlah kompaun yang telah dikenakan padatahun 2011 adalah sebanyak RM 71,250.00. Jumlah kompaun tahun 2003-2011

Bilangan kes tangkapan mengikut negeri tahun 2011

BAHAGIAN KEJURUTERAAN (BKJ)

PembinaanRigid Inflatable Boat JTLM

JabatanTamanLautMalaysiatelahmembina5buahRigid Inflatable Boat (RIB) yangakandiagihkankepadanegeriTerengganu, Pahang, Kedah dan Johor. Kegunaan

utama bot ini adalah untuk melaksanakan aktivitipenguatkuasaan, kemudahanpengangkutan bagi pelbagaiaktiviti seperti menyelam,membawa peralatan, membawatahanan dan membantu dalammelaksanakan aktiviti mencaridan menyelamat. Bot ini dibinaolehSyarikatKayMarineSdn.Bhd.bertempat di Kuala TerengganudengankosberjumlahRM1.6Juta.

1

2

3

4

1

2 24 September 2011 - Para peserta International Merdeka Conservation Dive dan Reef Clean Up Redang Chapter 2011 mempamerkan semangat patriotik yang tinggi sempena Sambutan Kemerdekaan Malaysia yang Ke-54

15 September 2011 - Y.B. Tan Sri Datuk Seri Panglima Joseph Kurup, Timbalan Menteri Sumber Asli dan Alam Sekitar (tiga dari kanan) bersama Y.B. Yusof Mahal, Ahli Parlimen Labuan (dua dari kanan), Y.Bhg. Datuk Abdullah Karim, Ketua Pegawai Eksekutif PETRONAS Carigali Sdn.Bhd. (dua dari kiri) mendengar penerangan Y.Bhg. Dr. Sukarno di Program Konservasi Penyu W.P Labuan - Projek JTLM bersama PETRONAS Carigali.

3

4

14 November 2011 - Pegawai Taman Laut memberi penerangan kepada Y.B. Dato Sri Douglas Uggah Embas, Menteri Sumber Asli dan Alam Sekitar semasa kunjungan beliau di ruang pameran JTLM sempena Pameran Hari Inovasi NRE 2011.

26 November 2011 - Y.Bhg. Dato’ Zoal Azha bin Yusof, KSU NRE meninjau Projek Khas untuk Orang Kurang Upaya (OKU) yang dibina di Pusat Taman Laut Pulau Tioman ke arah menjadikan Pulau Tioman sebagai Malaysia Mega Biodiversity Hub (MMBH).

LENSA

klik!klik!

klik!

5

7

8

6

5

6

26 November 2011 - Demonstrasi menanam karang oleh penduduk tempatan sempena Majlis Perasmian Program Restorasi Karang Pulau Tioman.

26 November 2011 - Y.Bhg. Dato’ Zoal Azha bin Yusof, KSU NRE mewakili JTLM bersama Mr. Ralph Dixon, Pengarah Pelaburan Persekitaran YTL Corporation Berhad mewakili Reef Check Malaysia menandatangani Memorandum Persefahaman (MoU) di Pulau Tioman sebagai satu kerjasama strategik dalam bidang penyelidikan.

7

8

9 Julai 2011 - Y.Bhg. Dato’ Zoal Azha bin Yusof, KSU NRE memberikan pandangan berkenaan Projek Restorasi Karang yang dijalankan oleh Reef Check Malaysia sempena lawatan kerja ke Pulau Pangkor.

23 Ogos 2011 - Jawatankuasa Government Project Team yang diketuai oleh Y.Bhg. Dr. Sukarno bin Wagiman, Ketua Pengarah JTLM membuat pemantauan pembinaan 3 bot peronda JTLM di Bakar Batu, Johor.

TERUMBU

klik!klik!

klik!

14

BAHAGIAN PENDIDIKAN & INTERPRETASI MAKLUMAT (BPIM)

Conservation Dive 2011

ProgramInternational Merdeka

Program International Merdeka Conservation Dive (IMCD) merupakan program tahunansejak2008telahdjalankanolehJTLMdengan

kerjasamaEdScubaSdn.BhddiPusatTamanLautPulauRedang.Programselama3haribermulapada23-25SeptemberinitelahdirasmikanolehY.BhgDr.SukarnobinWagiman,KetuaPengarahJTLM.

Program ini bertujuan untuk meningkatkankesedaran di kalangan peserta berkenaankepentingan pemuliharaan biodiversiti marin.Seramai150pesertadaridalamdanluarnegaratermasuk Thailand, Singapura, Indonesia danAmerikaSyarikattelahmenyertaiprogramIMCD.

Sebanyak 5 unit tukun cheese block telahdilabuhkan bagi meningkatkan habitat marindi Taman Laut Pulau Redang. 5 papan tandabawah laut atau Underwater Signage telahdiletakkan di kawasan strategik sebagaiperingatankepadaparapenyelamsupayatidakmerosakkanterumbukarangdiTamanLaut.

15

BAHAGIAN PENDIDIKAN & INTERPRETASI MAKLUMAT (BPIM)

Bersama Jabatan & Agensi Kerajaan W.P Labuan

Kursus

Majlis Ramah Mesra JTLM

Pemantapan Interpretasi Dan Komuniksi JTLM

Penyampaianmaklumat berkesan adalah pentingdalammemberikesedarandanpendidikankepadamasyarakat akan kepentinganbiodiversitimarin.

Atas kesedaran itu, JTLM mengambil inisiatifmengadakan Kursus Pemantapan Interpretasi danKomunikasi JTLM yang diadakan di Avillion AdmiralCove,PortDicksonpada5-8Disember2011.

Kursus ini disertai seramai 35 pegawai bahagianpendidikan JTLM yang merupakan Front Liner dalammempromosidanmeningkatkanimejJabatan.Programselama 3 hari 2 malam ini telah dilaksanakan denganjayanyadibawahbimbinganDr.AzlizamdanDr.Manohardari Fakulti Perhutanan, Universiti Putra Malaysia.Perasmian program telah disempurnakan oleh Y.BhgKetuaPengarahJTLM.

Pada 13 September 2011, telahberlangsung Majlis Ramah MesraJabatanTamanLautMalaysiaBersama

Jabatan/Agensi Kerajaan telah diadakanbertempatdiRafflesiaRoom,FinancialParkW.PLabuan.

Program yang julung kali diadakan inibertujuanuntukmemperkenalkankewujudandan peranan Jabatan Taman Laut Malaysiakepada pihak berkepentingan dan wargatempatan. Di samping itu ia turut memberipeluang kepada Jabatan untuk menjalinkerjasama erat bersama Jabatan-Jabatan,AgensidanKetuaKampungdiLabuanini.

Program yang dihadiri lebih 80 orangpeserta ini telah dirasmikan oleh Y.BhgDr.SukarnobinWagiman,KetuaPengarahJTLM.

16

Terumbukarangatausecararingkasnyadikenali sebagai ‘’rumah ikan’’merupakan tempat ikan komersial

berlindung, membiak dan mencari makan.Namundewasa ini, kawasan terumbukarangsering menghadapi ancaman daripadapersekitaran semulajadi dan juga perbuatanmanusia.PadaawalbulanMei2010,kawasanperairanMalaysiatelahmengalamikelunturankarangberleluasa(mass coral bleaching) yangtelah menyebabkan JTLM terpaksa menutupsementara beberapa kawasan Taman Laut.

Melalui hasil perbincangan denganpihak berkepentingan, suatu mekanismaperlu diwujudkan untuk membantuterumbu karang memperolehi kebolehanuntuk berdaya tahan (Coral Resilient) daripada ancaman kelunturan karang.

ProjekRestorasiKarangmerupakanantarainisiatif bagi membaik pulih terumbu karang.Pada tahun 2011, JTLM dengan kerjasamaReefCheckMalaysia telahmenjalankanPilot Project Restorasi Karang di Pulau Tioman.Susulandaripadaini,pada26November2011telah diadakan Majlis Perasmian ProgramRestorasi Karang di Pulau Tioman yangdisempurnakanolehY.BhgDato’ZoalAzhabinYusof,KetuaSetiausahaKementerianSumberAsli Dan Alam Sekitar. Turut hadir samadalammajlis ini ialah Y.Bhg Ketua Pengarah,Y.Brs Timbalan Ketua Pengarah JTLM danJulianHyde, PengurusReefCheckMalaysia.

Hasil projek sangat memberangsangkandimana hampir 90% daripada anak karangyang ditanam hidup dan membesar dengansihat.Tiga lokasi tapak restorasikarang telahdiwujudkan iaitu satu di Kampung Tekekdan dua lagi di Kampung Air Batang. Projekini mensasarkan 800 kaki persegi kawasanuntuk dibaikpulih dalam tempoh 5 tahun.

 

 

Pengurusan &Pemuliharaan Penyu

Kursus SOP

Pada7-9September2011,KursusStandard Operation Procedure (SOP) PengurusandanPemuliharaanPenyutelahdikendalikan

olehY.BrsEn.Kamarruddinbin Ibrahim,TimbalanKetua Pengarah JTLM. Objektif penganjurankursus yang diadakan di Pusat Taman LautPulau Redang ini adalah untuk mendedahkan

para peserta mengenai kaedah dan piawaian dalam pengurusan dan pemuliharaan penyu dikawasan Taman Laut . Seramai 14 peserta daripada Taman Laut negeri Terengganu,Pahang,Johor dan W.P. Labuan telah diberikan pendedahan dalam sesi taklimat dan demonstrasi.

Pulau Tioman

Restorasi Karang

BAHAGIAN PENYELIDIKAN & INVENTORI SUMBER (BPIS)

17

JABATAN TAMAN LAUT NEGERI JOHOR

Program Interaksi Nelayan

Kesedaran & Pendidikan MarinBersama Pelajar 3-G

Tanjung Leman

Program Pameran

Ja b a t a nTaman LautNegeri Johor

(JTLJ) dengankerjasamaLembagaKemajuan IkanMalaysia(LKIM)danPersatuan NelayanKawasan MersingtelahmenganjurkanProgram InteraksiBersama Komuniti Nelayan Tanjung Lemanpada13Julai2011bertempatdiDewanFeldaTenggaroh Timur 2,Tanjung Leman, Mersing.

Program yang dihadiri lebih kurang 100orang nelayan tempatan ini telah dirasmikanoleh Y.Bhg. Pengarah Lembaga KemajuanIkan Malaysia, cawangan Mersing. Turuthadir sama Encik Muhammad Nur Ashry binBassari, Pengarah Taman Laut Negeri Johor.

Pameran Kesedaran Dan PendidikanMarinBersamaPelajar3-Gataupuntigagenerasi yang melibatkan 3 golongan

sasariaitupelajar-pelajarTadikaKemas,sekolahrendahdansekolahmenengahtelahdiadakandiPusatInformasiJabatanTamanLautNegeriJohor.

3 siri program ini bertujuan untukmemupuk sifat bertanggungjawab terhadapalam sekitar di kalangan pelajar sekolah.

zProgram Siri-1:30orangpelajarTadikaKemasMersing.

zProgram Siri-2:40orangpelajarSekolahKebangsaanSeriPantaiMersing.

zProgram Siri-3:50orangpelajarSekolahMenengahAgamaMersing.

Matlamat utama perlaksanaan program iniadalah untuk memberi kesedaran kepadagolongan nelayan berkenaan kepentinganpemuliharaan biodiversiti marin di TamanLaut. Selain itu turut diberi penekananialah isu pencerobohan dan kesalahanmenangkap ikan di kawasan Taman Laut.

Parapelajardidedahkankepadapengetahuanberkaitanmarindankepentinganpemuliharaanbiodiversiti marin negara. Antara pengisianprogram ialah taklimat dan tayangan videoberkenaan Taman Laut, Aktiviti ‘Debat Alam’di kalangan pelajar sekolah menengah dankuiz untuk menilai pemahaman para pelajar.

 

 

 

ProgramReef Clean Uptelahdiadakandi Pulau Kapas pada 19 Julai hingga21 Julai 2011 dan telah dirasmikan

olehPegawaiPembangunanDaerahMarang,Kuala Terengganu Seramai 30 orang telahmenyertai program tersebut termasuk 6orang dari Jabatan Taman Laut NegeriTerengganu. 24 orang adalah dari lain-lainagensi seperti PejabatMajlisDaerahMarang,Kolej,pengusaharesortdanPetronasKerteh.

Tujuan diadakan program Reef Clean Up adalah untuk membersihkan pantai danjuga kawasan terumbu karang. Pihak swastadan pengusaha resort di Pulau Kapas telahbekerjasamadenganmemberikemudahanbot

Peserta dibahagikan kepada 4 kumpulaniaitudiPulauGemiadanPulauKapas.HasildaripadaprogramReefCleanupdiPulauKapasinisebanyak275ekorMahkotaBerduri (Crown

of Thorns)telahberjayadikutip.

PameranSultan Mizan Cup 2011

18

JABATAN TAMAN LAUT NEGERI TERENGGANU

Kapas 2011Program

K arnival kejohanan kuda lasak,Sultan Mizan Cup yang merupakanacara tahunan Kerajaan Negeri

Terengganu telah diadakan pada 7 hingga 9Oktober 2011. Dianggarkan seramai 10,000pengunjungtelahdatangkekarnivaltersebut.

NegeriTerengganuyangkinidikenalidenganBandaraya Warisan Pesisir Air merupakanantara Negeri yang mencatatkan kadarkedatanganpelancong tertinggi setiap tahun.Selain kaya dengan kepelbagaian budayatermasuk adat resam melayu sejak turuntemurun,keunikanmakanandansejarahBatuBersurat, Negeri Terengganu turut terkenal

denganpusatperanginansertaPulaunyayangcantik.

Atasdasaritu,JabatanTamanLautNegeriTerengganu telahmengambilbahagiandalamPameran sempena Sultan Mizan Cup 2011.PameraninibertujuanuntukmemperkenalkanPulau-Pulau Taman Laut kepada parapengunjung di samping meningkatkankefahaman dan kesedaran orang ramai akankepentingan pemuliharaan biodiversiti marinuntukgenerasiakandatang.

Reef Clean Up

Program Interaksi bersama KomunitiKampung Batu 16, Padang Lumat, Yan,Kedahtelahdiadakanpada24September

2011bertempatdiperkaranganSurauHj.Yaacob.Program ini dianjurkan selaras dengan hasratJabatanTamanLautNegeriKedahdalamusahanyamemberi pendedahan kepada orang awamberkenaan peranan dan tanggungjawab JTLM.

Program ini telah mendapat kerjasama dansokongan padu daripada Jabatan PerpaduandanIntegrasiNasional(JPNIN)NegeriKedahdan

KelabRukunTetanggaKampungBatu16.Programini dirasmikan olehY.B.Dato’WiraMohd JohariBaharom,PengerusiMajlisTindakanPersekutuanNegeriKedah.Turutsamadalammajlis iniEncikMohdNizam Ismail, Pengarah JTLMKedah danPuan Suria Bt Baharum, Timbalan PengarahJPNIN Kedah. Program ini turut dimeriahkandengan pelbagai aktiviti seperti sepak takraw,sukaneka,acaramelukis,mewarna,pamerandariAgensiAntiDadahKebangsaandanpemeriksaankesihatanolehKlinikKesihatanDaerahYan.

Program

19

JABATAN TAMAN LAUT NEGERI KEDAH

Interaksi Bersama Komuniti

Kem Pendidikan Marin Pasukan Beruniform Sekolah-sekolah Putrajaya

Jabatan Taman Laut Malaysia terus berusaha dalammemberi pendidikan dan kesedaran kepada orangramai agar menghargai dan mencintai khazanah

alam semulajadi marin. Justeru, JTLMbersamaSekolahSultan Alam Shah, Putrajaya menganjurkan KemPendidikan Marin telah diadakan pada 31 Oktobersehingga 2 November 2011 di Taman Laut Pulau Payar,Kedah. Seramai 100 pelajar pasukan beruniform darisekolah-sekolah sekitar Putrajaya mengikuti program ini.

Program yang berlangsung selama 3 hari 2 malam inibertujuanuntukmemberipendedahandankesedarankepadapara pelajar akan kepentingan pemuliharaan biodiversitimarin.

Program ini telah dirasmikanoleh Y.Brs Encik Kamarruddinbin Ibrahim, Timbalan KetuaPengarahJTLM.TuruthadirsamaKetuaSektordanTimbalanKetuaSektor Bahagian Ko-Kurikulum,JabatanPelajaranPutrajaya.

20

JABATAN TAMAN LAUT NEGERI PAHANG

 

Tioman COT’s Expedition & Reef

Clean Up 2011

Tukun Tiruan

JTLMNegeriPahangtelahmenempatkan28 unit tukun tiruan konkrit berbentuk‘U’ di kawasan Terumbu Penyamun

berhampiran Kg. Tekek, Pulau Tioman pada6 Oktober 2011. Kawasan yang dilabuhkan

tukun tersebut berada pada kedalamanlebih 50 meter dan sememangnya telahterkenal di kalangan penyelam. Kawasanini turut mempunyai beberapa tukun botyang telah ditenggelamkan sebelum ini.Projek ini dijangka akan menambahkankawasan pembiakan ikan seterusnyamenjadi lokasi menyelam yang menarikbagi pelancong tempatan dan luar negara.

TiomanCOT’s Expedition & Reef Clean Up merupakan program tahunanyang dijalankan oleh Jabatan Taman

Laut Negeri Pahang. Pada 23 hingga 26September yang lalu, program ini telahberjaya dilaksanakan dengan penglibatanseramai 100 sukarelawan yang terdiridaripada agensi Kerajaan, swasta, operatorpelancongan, media dan kakitangan JTLM.

Programselama2hari initelahdirasmikanoleh Encik Mohamed Ridzuan bin MohamedAlias, Pengarah Jabatan Taman Laut NegeriPahang. Lokasimenyelamdalamprogram iniialah:

•PulauSepoi •TelukGentingTulai •PulauRengis •TelukDalam•PulauSoyak •TelukKadok •PulauChebeh •BatuMalang •TelukBakau

Sebanyak442ekorCOT’sdan15kgsampahtelah dikutip semasa program ini. Kadarpeningkatan sampah dan bilangan COT’syangberlebihanbolehmemusnahkanterumbukarang seterusnya menjejaskan ekosistemmarinnegara.PrograminiakanditeruskandandijadikanprogramtahunanJabatan.

U-Shape

ProgramKonservasi PenyuWilayah Persekutuan Labuan

21

JABATAN TAMAN LAUT LABUAN

Y.B.TanSriDatukSeriPanglimaJosephKurup, Timbalan Menteri SumberAsli dan Alam Sekitar merasmikan

Program Konservasi Penyu anjuran JTLMdan PETRONAS Carigali Sdn.Bhd. pada15September2011.TuruthadirialahY.Bhg.Dr.SukarnobinWagiman,KetuaPengarahJTLMdanY.Bhg.DatukAbdullahKarim,KetuaPegawaiEksekutif PETRONAS Carigali Sdn. Bhd.

Memandangkan spesis penyu di Malaysiasemakin mengalami kepupusan, pihakPETRONAS Carigali mengambil inisiatifmenubuhkanPusatPenetasanPenyudengankerjasamaJTLM.ObjektifProgramkonservasipenyu:

v Mengekaldanmeningkatkanpopulasi penyu vMenjadikanWilayahPersekutuan LabuansebagaiPusatPenyelidikan KonservasiPenyudiMalaysia vMemberikesedarankepadaorang ramaiberkenaankepentingan pemuliharaanpenyu.

Program Konservasi Penyu ini dijangka akandapatmeningkatkanpopulasipenyudiMalaysia.JTLM sentiasamengalu-alukan sumbangan dankerjasamadaripadapihak-pihaklainterutamanyaswasta bagi memastikan program konservasipenyuinidapatditeruskan.

Kem Pendidikan MarinWilayah Persekutuan Labuan

komponen paya bakau, ekosistem pantaidan ekosistem laut. Seramai 40 pesertadaripada Sekolah Menengah sekitar WilayahPersekutuan Labuan telah mengikuti kem inidengan bantuan 10 fasilitator JTLM. Kem initelahdirasmikanolehY.BrsEncikKamarruddinbinIbrahim,TimbalanKetuaPengarahJTLM.

Program ini telah memberi kesedarankepadaparapelajaryangmerupakangenerasidan pewaris negara akan peri pentingnyamemuliharabiodiversitimarin.

Kem Pendidikan Marin peringkatWilayah Persekutuan Labuan telahdiadakan dengan kerjasama Pusat

Ko-Kurikulum Jabatan Pelajaran WilayahPersekutuan Labuan di Pusat Taman LautPulauKuramanpada 8 hingga 10 Julai 2011

Programselama3hari2malaminibertujuanuntuk memberi pendidikan dan pendedahanberkenaan kepentingan pemuliharaan alamsekitarterutamanyabiodiversitimarin.Programini juga memberi peluang pembelajaransecara in-situ kepada para pelajar mengenai

United Nations Under Secretary General Site Visit

UNDPMalaysiahaschosenTiomanIsland,oneof theProjectSites, as host forMsRebeccaGrynspan’s site visit on 16 July 2011. MsRebecsa Grynspan, the UN Under SecretaryGeneralandAssociateAdministratorofUNDP,is on a four-day official visit to Malaysia toannounce the establishment of the UNDPGlobal Shared Services Centre (GSSC). MsGrynspan visited the Tioman Marine ParkCentre and also met the Tioman IslandCommunity Consultative Committee (CCC)representatives.

22

UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (UNDP)

Basic Co-operatives Trainings for Local CommunitiesFollowing the successful establishment of Co-operatives at the three Project Sites in March2011, basic management and administrativetrainingswereheldfortheCo-operativemembersandboardmembers.Trainingsinclude:vCo-operativeManagementand

AdministrationTrainingsinJuly2011vSpecialCourseforNewlyEstablishedCo-

operativesinSeptember2011vManagementofCo-operativeAnnualGeneral

MeetingCourseinOctober2011vThetrainingswerefacilitatedbytrainersfrom

theCo-operativeCollegeofMalaysia(MKM).

Meeting with Sarawak Planning Unit (SPU)

Ameetingwasheldon18October2011atWismaBapaMalaysia,Kuching,Sarawak. Themeetingwas conducted to exchange lessons learnedfrom the Project and discuss the possibility ofdeveloping future cooperationwith theSarawakGovernment.PMUalsoparticipatedintheofficialvisittoTalang-SatangNationalParkon19October2011.

English Course for Hotel and Hospitality Staff 20individualsfromthelocalcommunitiesofTiomanandTinggiIslandparticipatedin the English Course for Hotel andHospitalityStaff.Thetrainingwasheldonthe19–21October2011atPalmGardenHotel,Putrajaya.Thecourse,whichwasfacilitatedbytheBritishCouncilMalaysia,aimed to provide a basic foundation tothelanguageandbusinessskillsneededinthehotelandhospitalityindustry.Theparticipants showed great enthusiasmthroughoutthecourse.

23

UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME (UNDP)

Seminar on Introduction to Marine Park Management Plan: The Great Barrier Reef ExperienceTheseminarwasorganisedonthe22–24November2011atMayaHotel,KualaLumpur forMarineParkstaff. The seminar was conducted by Dr LaurenceMcCook, Pew Fellow in Marine Conservation andManager, Science Coordination, Great Barrier ReefMarineParkAuthority,Australia.DrLaurencesharedhis expertise on marine park planning, coral reefmanagementandcommunitypartnerships.

24

SPESIS PILIHAN

Dugong

JABATAN TAMAN LAUT MALAYSIA KEMENTERIAN SUMBER ASLI DAN ALAM SEKITARAras11,WIsmaSumberAsli,Presint4,No.25PersiaranPerdana,

PusatPentadbiranKerajaanWilayahPersekutuan,62574Putrajaya,MALAYSIA.Tel:+60388861379Faks:+60388880489Emel:tamanlaut@nre.gov.myLamanWeb:www.dmpm.nre.gov.my

Dugong atau nama saintifiknyaDugong dugondikategorikansebagaimamaliamarin.Namadugongadalah

perkataan Tagalog dan juga dikenali dalambahasa Melayu sebagai “duyung” (lady of the sea) dan juga “Lembu Laut”. Dari segianatomi,Dugongadalahmamaliamarinyangmempunyai badan yang besar berbentuksilinder dengan kedua-dua hujungnyaberbentuktirus.SejaklahirDugongmempunyaikulityangtebal,licindanberwarnakrimpucatdan apabila meningkat dewasadorsalnya berwarna gelap danlateral berwarna keperangan kekelabu gelap. Warna Dugongboleh berubah disebabkanpertumbuhanalgapadakulitnya.

Perairan Taman Laut NegeriJohor yang kaya denganekosistem rumput laut menjaditempat kediaman DugongterutamanyadiPulauSibu,PulauTinggi dan Pulau Besar. Kajian oleh pihakUniversitiMalayapadatahun2010mendapati20 ekor Dugong telah dikesan di kawasanTamanLautNegeriJohor.

Lazimnya Dugong dijumpai di kawasanair laut yang bersuhu panas contohnya diteluk terlindung yang luas dan cetek sertakawasansaluranbakauyangdipenuhidenganhamparan rumput laut. Dugong selalunyaberadapadakedalaman10meterdidalamair laut. Keunikan Dugong adalahboleh melakukan aktiviti yangberbeza iaitu perairanyangceteksebagait e m p a tun tuk

melahirkan anak bagi mengurangkan risikopemangsa. Manakala perairan yang dalamboleh menyediakan perlindungan haba dariair yang sejuk berdekatan pantai. Dugongmempunyaijangkahayatyanglama,mencapaiumur 73 tahun. Pemangsa semulajadi bagiDugong adalah buaya, ikan paus pembunuhdan jerung. Dugong dikategorikan sebagaihaiwan herbivor iaitu memakan rumput lauttetapi kadangkala jugaakanmemakanobor-obor,sotonglautdankerang-kerangan.

Dugong mencapaikematangan seksual antaraumur 8 dan 18 tahun iaitu lebihtua berbanding kebanyakanmamalialain.Dugongbetinaakanmelahirkananakselepasbuntingselama 13 hingga 15 bulan,kebiasaannyamelahirkan seekoranak sahaja. Anak Dugongyang baru lahir mempunyaikepanjangan 1.2 meter dan

beratkira-kira30kilogram.SemasalahiranakDugong akan tinggal bersama ibunya danmenyusu selama 14 hingga 18 bulan.Walaubagaimanapun anak Dugong ini telah mulamemakanrumputlautsejurusdilahirkan.AnakDugong akan meninggalkan ibunya sebaiksahajatelahmatang.

Sejak kebelakangan ini, populasi Dugongsemakinberkurangankeranaterdedahkepadaeksploitasi oleh aktiviti manusia. DalamInternational Union for Conservation of Nature (IUCN) Red List,Dugongdikategorikansebagai

vulnerable iaitu mudah terdedahkepadabahaya.