sintaksis bahasa melayu analisis cerpen

7/28/2019 Sintaksis Bahasa Melayu Analisis Cerpen

1/37

SINTAKSIS BAHASA MELAYUBMM3110

KERJA KURSUS PROJEKMenghasilkan kerja Kursus Projek untuk

memahami dan menganalisis unsur binaanayat Bahasa Melayu yang terdapat dalam

sesuatu teks atau prosa yangdipilih.1.0 Pengenalan

Sintaksis merupakan satu bidang bahasa yangtugasnya mengkaji rumus-rumus yangmenerbitkan ayat-ayat gramatis sesuatubahasa serta hukum-hukum tentang susunankata yang menyebabkan terjadinya ayatsebagai sesuatu bentuk binaan bahasa yang

sempurna.Terdapat pelbagai definisi yang telahdiberikan untuk bidang ini.Antaranya definisidari aspek makna dalam sesuatu bahasa yanglain seperti bahasa Yunani, iaitu sun yangbererti dengan dan tattein yang berertimenempatkan bersama sama.Oleh yang

demikian, secara etimologi, sintaksis dapatlahdiertikan sebagai menempatkan kata katasecara bersama-sama untuk menjadi kelompokkata atau ayat.


2/37

Namun, kebanyakan ahli bahasa di Malaysiatelah mendefinisikan sintaksis berdasarkanfungsi dan bidang tugasnya.Contohnya definisiyang telah dinyatakan oleh Abdullah Hassan1980:164,sintaksis merupakan istilah untukmengkaji pembentukan ayat, iaitu bagaimanamorfem dan kata disusun menjadi unit sintaksisyang kecil iaitu frasa,atau menjadi klausa danayat merupakan unit terbesar.

2.0 Struktur Binaan Ayat Bahasa MelayuSetiap pembentukan ayat dalam sesuatubahasa dikenali sebagai satu binaan ataukonstruksi.Sesuatu binaan ayat itu bukansekadar gabungan atau rentetan bentuk kata

yang sewenang-wenangnya tetapi terbentukdaripada susunan beberapa unit-unit kecilrangkaian kata yang dalam ilmu bahasadikenali sebagai unsur atau konstituen.Binaanayat mengandungi subjek dan predikat.

2.1. SubjekSubjek ialah konstituen, sama ada terdiridaripada satu perkataan atau beberapaperkataan,yang bersifat frasa nama dan


3/37

menjadi unsur yang diterangkan.MenurutProfesor Abdullah Hassan dalam bukunyaTatabahasa Bahasa Melayu Morfologi danSintaksis untuk guru dan pelajar,subjek ialahbenda .Istilah lain untuk subjek ialah hal.Subjekjuga dikenali sebagai perkara yang diceritakan.

2.1.1.Binaan SubjekSubjek ayat tunggal terdiri daripada frasa nama

yang terbentuk daripada salah satu unsurseperti kata nama, kata ganti nama, kata kerjayang berfungsi sebagai kata nama dan kataadjektif yang berfungsi sebagai katanama.Profesor Abdullah Hassan mengatakanbahawa unsur-unsur subjek mestilah terdiri

dariapda orang,benda atau perkara.Contohdalam cerpen Mak Timah karya Khatem BinAriffin,terdapat beberapa ayat yang subjeknyaterdiri daripada orang, benda dan katakerja.Contohnya ayat pada muka surat 92 : Diajuga pandai memasak. Subjek dalam ayat ini

adalah kata ganti nama diri iaitu merujukkepada manusia.

2.1.1.(i) Kata Nama


4/37

Kata nama yang menjadi subjek sesuatu ayatboleh terbentuk daripada kata nama am,katanama khas,atau kata nama terbitan. Dalamcerpen Mak Timah terdapat banyak ayat yangsubjeknya terdiri daripada kata nama.Contohnya ialah ayat pada perenggan 2 mukasurat 92 : Mak Timah hanya bekerja padawaktu siang. Subjek ayat ini adalah Mak Timahiaitu kata nama khas hidup manusia.

Selain itu, penulis juga kerap menggunakankata nama am sebagai subjek dalam ayat.Buktinya pada perenggan 3 muka surat 92 :Ayah yang selalu meminta aku untukmembantu dimana perlu. Ayah mahu aku

belajar memasak. Pada perenggan 3 : Ayahpun nampak berselera juga waktu makanmasakan Mak Timah.Nenek sudah tua.Subjekayat tersebut adalah kata nama am hidupmanusia.

2.1.1 (ii) Kata Ganti NamaKata ganti nama ialah perkataan yang menjadipengganti kata nama khas dan kata namaam.Kata ganti nama boleh dibahagikan kepada


5/37

dua golongan kecil,iaitu kata ganti nama tunjukdan kata ganti nama diri.Sehubungan itu kataganti nama diri terdiri daripada dua jenis iaitukata ganti nama diri tanya iaitu perkataan yangmerujuk kepada orang atau benda dalambentuk tanya.Ada tiga kata ganti nama diritanya iaitu apa, siapa, dan, mana.

Penulis cerpen Mak Timah turut menggunakan

kata ganti nama tanya sebagai subjek dalamayat. Namun hanya terdapat satu ayat sahajaiaitu pada perenggan 1 muka surat 98 : Apakahyang mahu ayah sampaikan padaku?.Sebaliknya, penulis lebih kerap menggunakankata ganti nama diri orang pertama dan orang

ketiga dalam binaan subjek ayat.Contoh subjekayat yang terdiri daripada kata ganti nama diripertama ialah pada perenggan 1 muka surat100 : Aku mengangguk. Aku tersenyum.

2.1.1(Iii) Kata Kerja Yang Berfungsi Sebagai

Kata NamaKehadiran kata kerja sebagai subjek dalamayat bukanlah suatu perkara baru. Terdapatsejenis kata kerja yang mengambil tugas kata


6/37

nama.Penulis cerpen Mak Timah lebih gemarmenggunakan kata nama sebagai subjek ayat.Jelas dan nyata hanya minoriti sahaja subjekayat yang bukan dari golongan kata nama.Buktinya hanya terdapat satu ayat sahaja yangsubjeknya kata kerja iaitu kata kerja terbitanapitan ke-..-an. Buktinya pada perengganterakhir muka surat 94 : Kehadiran ibu tirinyatelah membuatkan hidup mereka adik beradik

kucar-kacir.

2.1.1(Iv) Kata Adjektif Yang BerfungsiSebagai Kata Nama

Sehubungan itu,dalam bahasa Melayu,kataadjektif juga merupakan salah satu unsur yangdijadikan subjek dalam ayat.Terdapat sejeniskata adjektif yang berfungsi sebagai subjeksesuatu ayat.Contohnya ialah dalam cerpenMak Timah Karya Khatem Bin Ariffin,perenggan

4 muka surat 92 : Seleraku sentiasa terbukaapabila menghadap hidangan Mak Timah. Kataadjektif selera berada dalam struktur binaanayat tersebut adalah sebagai subjek ayat.


7/37

Selain itu penulis juga telah menggunakan kataadjektif yang telah menerima imbuhan apitanke-..-an sebagai subjek ayat> Buktinya padamuka surat 95 : Kelembutan ayah mencairkanketegangan dalam diriku. Kemesraan ayahmengelus-ngelus keserabutan dalam jiwaku.

2.2. Predikat

Predikat ialah kumpulan perkatan yangtergolong dalam satu frasa dan menjadi unsuryang menerangkan subjek.Manakala menurutprofesor Abdullah Hassan dalam bukunyaTatabahasa Bahasa Melayu Morfologi danSintaksis, predikat ialah bahagian yang

mengandungi ayat yang mengandungi cerita.Cerita itu ialah berkenaan benda,orang ataupunperkara yang disebut dalam subjek.Predikatmempunyai fungsinya yang tersendiri.

Antara fungsi predikat adalah memberitahu

maklumat lanjut berkenaan benda,memberitahu apa yang dilakukan olehbenda,memberitahu sifat-sifat benda,danmemberitahu


8/37

dimana,.kemana,mengapa,bagaimana,dengansifat dan bila.Oleh yang demikian,predikatboleh terdiri daripada mana-mana satu jenisdaripada empat jenis frasa iaitu frasanama,frasa kerja,frasa sifat dan frasa sendi.

2.2.1 Binaan PredikatPredikat sesuatu ayat tunggal dapat dibinadaripada unsur-unsur utama seperti frasa

nama,frasa kerja,frasa adjektif dan frasa sendinama.

2.2.1.(i) Predikat Frasa NamaPredikat Frasa Nama yang menjadi predikatsama seperti binaan frasa nama yang berfungsi

sebagai subjek dalam sesuatu ayat.Unsur iniboleh terbina daripada kata nama am, katanama khas,dan kata nama terbitan.

2.2.1.(ii) Predikat Frasa KerjaFrasa kerja yang menjadi predikat dalam boleh

terbentuk daripada beberapa unsur sepertiunsur kata kerja asal,kata kerja terbitan ,katabantu dan unsur-unsur keterangan.Kata kerjaasal terdiri daripada dua jenis iaitu kata kerja


9/37

asal tidak berimbuhan dan asalberimbuhan.Contohnya dalam cerpen MakTimah, penulis juga menggunakan frasa namasebagai predikat dalam ayat. Contoh ayat yangterdapat dalam cerpen ini adalah Mak Timahbagaikan ibu kepadaku.

2.2.1(ii)a.Kata Kerja Asal Tidak BerimbuhanKata kerja asal tidak berimbuhan ialah kata

kerja yang terdiri daripada satu kata dasarsahaja, dan boleh terdiri daripada kata kerja taktransitif atau kata kerja transitif. Kata kerja taktransitif ialah kata kerja yang tidak memerlukanobjek atau penyambut manakala kata kerjatransitif ialah kata kerja yang memerlukan

objek. Contoh kata kerja tak transitif yang tidakberimbuhan ialahmandi,masuk,keluar,tidur,hilang,naik,dansebagainya.Contoh kata kerja asal tidakberimbuhan dalam cerpen Mak Timah ialah Pakaian idah juga aku tukar dengan baju

kurung

2.2.1(ii)b. Kata Kerja Asal Berimbuhan


10/37

Kata kerja asal berimbuhan ialah kata kerjayang terdiri daripada gabungan kata dasar danimbuhan. Kata ini boleh terdiri daripada katakerja tak transitif atau kata kerja transitif.Contoh kata kerja berimbuhan yang tak transitifadalah seperti menari,bernyanyi,berehat danbanyak lagi.Contoh kata kerja asal berimbuhansebagai predikat kata kerja dalam cerpen MakTimah ialah Aku berlari kebilikku....

2.2.1(ii)c.Kata Kerja TerbitanKata kerja terbitan ialah kata kerja yangasalnya bukan daripada golongan kata kerjatetapi daripada golongan kata yang lain sepertikata nama atau kata adjektif. Proses

pengimbuhan akan berlaku bagi menerbitkankata kerja terbitan. Proses ini berlaku apabilakata nama atau kata adjektif tersebutmemerlukan imbuhan me-..-kan,me-..-i ataumemper-....Contoh perkataan yang terbitdaripada proses pengimbuhan ialah

menyekolahkan,membuahkan,menghasilkandan memperluas. Kata kerja terbitan tersebutialah kata kerja transitif dan kehadiran masing-masing dalam ayat memerlukan objek.Setelah


11/37

meneliti ayat ayat yang digunakan olehpenulis, didapati ada penggunaan kata kerjaterbitan sebagai predikat frasa kerja.a) Kehadiran ibu tirinya telah membuatkanhidup mereka adik beradik kucar-kacir.(Mukasurat 94)b) Lagunya yang sumbang dan tidak tentuirama itu dapat juga menidurkan Afiq.c) .....tidak lagi dapat menakung kencingnya. .

(Muka surat 91 )d) ..... Mak Timah telah memberi tunjuk ajarkepadaku.(Muka surat 91 )e) .....mendodoikannya sehingga tidur semula. .(Muka surat 91 )f) Aku cuba menyembunyikan kemuraman

wajahku ......(Muka surat 96)

2.2.1(ii)d.Kata BantuKata bantu yang menjadi unsur frasa kerja ialahperkataan yang hadir sebelum kata kerja.Terdapat dua jenis kata bantu dalam bahasa

Melayu iaitu kata bantu aspek dan kata banturagam.Kata bantu aspek ialah kata bantu yangmenyatakan atau menerangkan sesuatuperbuatan dari segi masa, sama ada


12/37

belum,sedang,atau sudah dilakukan.Contohkata bantu aspek ialahakan,belum,pernah,sedang,masih dan banyaklagi.Manakala kata bantu ragam ialah merupakankata yang menyatakan atau menerangkanragam perasaan yang berkaitan denganperbuatan yang dilakukan.Kata bantu jenis iniadalah seperti hendak,

mahu,harus,mesti,boleh,dan dapat. Kehadirankata bantu ragam dalam ayat adalah sebelumkata kerja. Sehubungan itu,kata bantu jugaboleh hadir secara berderetan iaitu lebihdaripada satu dalam sesuatu ayat.Setelahmeneliti setiap ayat dalam cerpen Mak Timah,

didapati sememangnya banyak penggunaankata bantu ragam dan aspek dalam predikatfrasa kerja.Antara ayat yang mengandungi katabantu adalah seperti yang berikut :

g) Mak Timah sudah lama menjanda sejak

kematian suaminya. (Muka surat 92 )h) Aku tidak tahu bagaimana hendak menjawab( Muka Surat 94 )


13/37

i) Ingatlah ibu tiri boleh menggantikan emak,rupanya dia datang hendak menyiksa hidup kitasahaja. ( Muka surat 94 ).j) Kehadiran ibu tirinya telah membuatkan hidupmereka adik beradik kucar-kacir.(Muka surat94)k) Petang esoknya aku sudah siap berbajukurung ungu. ( Muka surat 96)l) Kamu bertiga sudah dianggapnya macam

anak sendiri.( Muka surat 99 )2.2.1(ii)e. Unsur-Unsur KeteranganFrasa kerja yang mengandungi kedua-dua jeniskata kerja, transitif dan tak transitif, bolehmenerima frasa keterangan. Dengan frasaketerangan dimaksudkan unsur-unsur yang

menerangkan kata kerja itu lebih lanjut lagi.Frasa keterangan terbentuk daripada frasasendi nama seperti dengan cepat,di kilang,padapukul dan sebagainya.Penulis cerpen MakTimah juga banyak menggunakan unsur-unsurketerangan dalam ayat yang predikatnya

adalah frasa kerja.Antara ayat tersebut adalahseperti berikut ;a) Afiq tiba-tiba menjerit dengan suaralangsingnya ( Muka surat 91)


14/37

b) Lampinnya perlu segera ditukar jika basah( Muka surat 91 )c) Ayah ke dapur untuk menemui Mak Timah( Muka surat 96)d) Mak Timah sudah pulang ke rumahnyasetelah menyediakan makan malam untuk kami( Muka surat 96 )e) Pakaian Idah juga aku tukar dengan bajukurung ( Muka surat 96 )

2.2.1(iii) Predikat Frasa AdjektifFrasa adjektif yang berfungsi sebagai frasapredikat terdiri daripada kata adjektif ,iaitu kataadjektif selapis atau kata adjektif ganda.Bagipenggunaan kata adjektif selapis, boleh

didahului oleh kata penguat sepertiamat,sangat,sungguh dan sebagainya. Adajuga kata penguat yang boleh hadir sesudahkata adjektif seperti sungguh, sekali, betul danbenar.Selain itu,kata adjektif juga boleh hadirbersama-sama kata bandingan seperti lebih

dan paling dan juga boleh disertai imbuhan ter-yang membawa maksud paling. Berdasarkananalisis yang telah dibuat,terdapat banyakpenggunaan frasa adjektif sebagai predikat


15/37


16/37

Konstituen atau unsur yang menjadi pengisifrasa nama terdiri daripada kata nama sebagaiunsur intinya.Unsur inti ini boleh wujud secarabersendirian ataupun dengan sederetanpenerang yang hadir sebelum frasa nama atausesudahnya,atau sebelum dan sesudah frasanama.Ada pendapat yang yang mengatakanbahawa unsur-unsur bukan nama boleh jugamenjadi pengisi frasa nama jika unsur-unsur itu

boleh saling berganti dengan unsur-unsurnama.

3.1 Binaan Frasa Nama Dalam Ayat BahasaMelayu.Binaan frasa nama boleh terbentuk daripada

satu perkataan sahaja ataupun sederetanperkataan.Jika dibentuk oleh sederetanperkataan,maka terdapat dua jenis hubunganantara perkataan-perkataan itu.Jenis pertamaialah yang terdiri daripada satu perkataan yangmenrupakan inti bagi seluruh frasa nama itu.

,sementara perkataan atau perkataan-perkataan yang lain merupakan penerang ataupenerang-penerangnya.


17/37

Jenis yang kedua ialah jenis yang terdiridaripada dua unsur di dalamnya.Inti ialah unsuryang diberi penumpuan makna dan mewakiliseluruh frasa itu dari segi makna,sementarapenerang merupakan unsur yang menerangkanmakna dalam inti itu.

3.1.1 Binaan Frasa Nama : Inti + Penerang.Frasa nama yang mengandungi unsur-unsur

yang mempunyai hubungan inti+penerangboleh terbentuk daripada dua jenis hubunganiaitu inti + penerang nama dan inti + penerangbukan nama.Dalam cerpen Mak Timah,bagi binaan frasanama inti + penerang nama terdapat beberapa

binaan frasa nama iaitu seperti didalam jadualdibawah:

i) Inti + penerang nama jenis.Frasa NamaInti Penerang Nama Jenis

baju kurung

ii) Inti + penerang milikFrasa Nama


18/37

Inti Penerang MilikPakaian IdahSusu AfiqBilik kuOrang nya

3.1.1 Binaan Frasa Nama : Inti + PenerangBukan NamaFrasa nama juga boleh terbentuk daripada inti

yang menerima penerang bukan daripada jeniskata nama. Penerang bukan nama,terdiridaripada penerang-penerang yang dibentukoleh perkataan yang bukan daripada kelas katanama iaitu penentu,kata kerja, kataadjektif,frasa sendi nama dan bilangan

ordinal.Dalam cerpen Mak Timah terdapat jugabinaan frasa nama inti + penerang bukan nama.i)Penentu HadapanFrasa NamaPenentu Hadapan IntiBilangan Penjodoh Bilangan

Semua - barang kemas

ii) Penentu belakangFrasa Nama


19/37

Inti Penentu belakangpetang ituwaktu itu

iii) Inti + penerang kata adjektifFrasa NamaInti Penerang Kata Adjektifsuara garausuara langsing

iii) Inti + penerang frasa sendi namaFrasa NamaInti Penerang Frasa Sendi NamaSendi Nama Frasa NamaAku dari sekolah

Ayah di dapur

3.2 Susunan Konstituen Frasa NamaDalam pembinaan frasa nama, terdapatperaturan tertentu yang mengatur susunankedudukan konstituen-konstituennya, iaitu apa

yang hadir dahlu dan apa yang kemudian.Peraturan-peraturan ini adalah sepertiperaturan D-M,kecualian hukum D-M,bilangandan panggilan, dan penerang.Berdasarkan


20/37

penelitian terhadap cerpen Mak Timah, didapatipenulis sememangnya mengambil kira susunankonstituen frasa nama.Susunan Konstituen Frasa Nama berdasarkanPeraturan D-M dalam Cerpen Mak TimahFrasa NamaDiterangkan ( Inti ) Menerangkan(Penerang)Pakaian IdahSusu Afiq

Baju kurung

4.0 Binaan Frasa Kerja Dalam Ayat BahasaMelayu.Dalam ayat-ayat bahasa Melayu,binaan frasakerja terbahagi kepada dua jenis iaitu frasa

kerja yang tidak mengandungi objek, yang katakerjanya tidak perlu disambut oleh sesuatufrasa nama sebagai objek untukmelengkapkannnya. Frasa kerja yang demikianmengandungi kata kerja tak transitif.Jenis yangkedua ialah frasa kerja yang mengandungi

objek, yang kata kerjanya harus disambut olehfrasa nama sebagai objek untuk melengkapkankata kerjanya.Frasa kerja yang demikianmengandungi kata kerja transitif.


21/37

4.1 Binaan Frasa Kerja Tanpa ObjekFrasa kerja yang tidak mengandungi frasanama sebagai objek terdiri sdaripada satu jeniskata kerja sebagai intinya, yang disebut katakerja tak transitif.Kata kerja tak transitif ialahsejenis kata kerja yang tidak perlu disambutoleh sebarang frasa nama sebagai objek untukmelengkapkannya.Binaan Frasa Kerja yangterdapat didalam cerpen Mak Timah adalah

seperti berikut :

a) Kata kerja Tak Transitif dengan Pelengkapi) Frasa sendi nama sebagai pelengkapAyatSubjek Predikat

Frasa Nama Kata Kerja Frasa Sendi NamaAyah bangun dari tidurnyaMak Timah datang bekerja di rumahAku berlari ke bilik

ii) Kata nama sebagai pelengkap

AyatSubjek PredikatFrasa Nama Kata Kerja Kata NamaAyah cium pipi Idah


22/37

iii) kata Adjektif sebagai pelengkapAyatSubjek PredikatFrasa Nama Kata Kerja Kata AdjektifDadku menjadi sebak

b) Kata Kerja Tak Transitif dengan Kata Nama

sebagai penerangAyatSubjek PredikatFrasa Nama Kata bantu Aspek Frasa KerjaKata Kerja PenerangPetang esoknya aku sudah siap berbaju kurung

ungu

4.2 Binaa Frasa Kerja dengan ObjekFrasa kerja yang mengandungi frasa namasebagai objek ialah yang dibentuk oleh katakerja transitif sebagai intinya dan frasa nama

yang mengikuiti kata kerja itu sebagai objekatau penyambutnya.a) Frasa Kerja yang mengandungi satu objekAyat


23/37

Subjek PredikatFrasa Nama Frasa KerjaKata Nama Kata Kerja Objek TepatAfiq menggunakan pampersAku cuba mencari hujahAku menggelengkan kepala

b) Frasa Kerja yang mengandungi dua objekAyat

Subjek PredikatFrasa Nama Frasa KerjaKata Nama Kata Kerja Objek Tepat Objek SipiMak Timah memberitahu ku satu beritaAku menekup mukaku dengan kedua-dua belahtelapak tanganku.

4.3.Frasa Kerja dengan Kata BantuUnsur kata bantu dibentuk oleh kata bantu yangboleh disertai oleh kata penguat.Kata bantumenerangkan kata kerja dari dua sudut maknaiaitu mengikut makna yang didukung oleh

kedua-dua jenis kata bantu tersebut iaitu katabantu aspek yang menerangkan aspek waktubagi kerja, manakala kata bantu ragam pulamenerangkan ragam perasaan bagi kata kerja.


24/37

a) Kehadiran Kata Bantu Aspek sebelum KataKerja dalam cerpen Mak Timah.AyatSubjek PredikatFrasa Nama Frasa KerjaKata Bantu Aspek Kata Kerja PelangkapMak Timah akan menghidang makanan tengahhari kamiMak Timah telah memberi tunjuk ajar kepada

kuAyah telah mengambilnya bekerja atascadangan nenekAku pernah mencadangkan Afiq tidur dengankuAfiq sedang tidur di biliknya (penerang)Ayah akan mendukung Afiq

b) Kehadiran Kata Bantu Ragam sebelum KataKerja dalam cerpen Mak Timahi. Dia datang hendak menyiksa hidup kitasahajaii. Aku boleh menjaga mereka.

iii. Aku tak mahu kata kata yang terkeluar darimulutku berbaur emosi.iv. Ayah tidak lagi dapat bermesra dengankami.


25/37

v. Aku dapat merasakan darahku menjalan kemuka dan berkumpul dipipiku.vi. Apakah yang mahu ayah sampaikanpadaku?vii. Aku tidak tahu bagaimana hendakmenjawab

4.4 Frasa Kerja dengan Ayat Komplemen.Frasa kerja, sama ada jenis transitif atau tak

transitif,boleh menerima ayat komplemen.Apabila ini berlaku ayat yang terbentuk ialahayat majmuk. Dalam ayat ini kata hubungpancangan komplemen akan digunakan iaitubahawa dan untuk yang berfungsimenggabungkan dua ayat menjadi satu ayat

iaitu penerbitan ayat majmuk pancangankomplemen.a) Ayah bangun dari tidurnya untuk membuatsusu Afiq.b) Aku selalu juga mencuba untuk bangun lebihawal daripada ayah

c) Afiq tidak ada masalah untuk tidur bersama-samaku pada malamnya.d) Nampaknya ayah kena cari orang lain untukmenggantikan Mak Timah.


26/37

4.5 Unsur Keterangan dalam Frasa Kerjaii) Keterangan waktua) Mak Timah sudah lama menjanda sejakkematian suaminya.b) Mak Timah hanya bekerja pada waktu siangiii) Keterangan caraa) Afiq tiba-tiba menjerit dengan suaralangsingnya.iv) Keterangan tujuan

a) Dia akan datang untuk memasak danmembasuh pakaian kami.v) Keterangan alata) Pakaian Idah juga aku tukar dengan bajukurung.vi) Keterangan bagai

a) Mak Timah bagaikan ibu kepadaku.b) Kamu bertiga sudah dianggapnya macamanak sendiri.

4.6. Kesimpulan binaan frasa kerja yangterdapat di dalam cerpen Mak Timah.Secara ringkasnya, binaan frasa kerja yangterdapat didalam cerpen ini adalah binaan frasa


27/37

kerja dengan objek dan tanpa objek.Sehubungan itu juga penulis banyakmengaplikasikan kata bantu iaiatu frasa kerjadengan kata bantu aspek dan kata banturagam.Selain itu, ayat yang dibina juga telahdiperluaskan dengan kata hubung pancangankomplemen dan menerbitkan ayat majmukyang mengandungi frasa kerja dengan ayatkomplemen.Unsur-unsur keterangan juga telah

digunakan ialah meliputi keteranganwaktu,tempat,alat dan bagai.

5.0 Binaan Frasa Adjektif dalam ayat bahasaMelayu.Frasa adjektif boleh terdiri daripada satu

perkataan adjektif sahaja, atau deretanperkataan yang mengandungi kata adjektifdengan kata abntu dan penguat, sama ada dihadapan atau di belakang.

5.1 Binaan Satu Perkataan

Binaan ini terdiri daripada satu kataadjektif.Berikut adalah contoh daripada cerpenMak Timah.I. Terganggu oleh suara langsing Afiq


28/37

II. Suara garau ayah kadang-kadang membuataku tersenyum.Kata adjektif langsing dan garau merupakankata adjektif tanpa imbuhan iaitu kata adjektifyang terdiri dariapda satu kata dasar.

5.2 Binaan Dua PerkataanBinaan jensi ini terdiri daripada dua perkataaniaitu sama ada kata adjektif dengan kata

adjektif atau kata adjektif dengan kata nama.

a) Binaan kata adjektif + kata adjektifBinaan ini boleh terdiri daripada 3 jenis iaitudua kata adjektif yang menekankan unsurkeserasian makna, dua kata adjektif yang

maknanya berlawanan dan deretan dua kataadjektif dengan perkataan yang keduadigunakan oleh sebab unsur rima, yaknikeindahan bunyi. Contoh daripada cerpen MakTimah seperti berikut :a) Dua kata adjektif yang menekankan unsur

keserasian makna lemah lembut.b) Binaan kata adjektif + kata nama


29/37

Binaan ini merupakan kata adjektif yang terdiridaripada kata adjektif + kata nama terdiridaripada kata adjektif yang menjadi inti frasadengan kata nama sebagai penerang.Binaankata adjektif jenis ini boleh terdiri daripada frasaadjektif yang membawa maksud keserupaandan frasa adjektif yang membawa maksudkiasan. Binaan jenis ini juga tidak terdapat didalam cerpen Mak Timah. Sebaliknya penulis

banyak menggunakan binaan satu perkataansahaja.

5.3 Frasa Adjektif dan Penguat.Frasa adjektif boleh terdiri daripada hanyasepatah kata adjektif dan boleh juga teridiri

daripada kata adjektif yang disertaipenguatnya.Berikut adalah hasil analisisdaripada cerpen Mak Timaha) Penguat hadapanKata penguat yang hadir sebelum kata adjektifdan berada selepas kata nama atau kata

bantu.Contoh ayat ialah Pampersnya sudahterlalu berat.AYATSubjek Predikat


30/37

Frasa Nama Frasa AdjektifKata Nama Kata Bantu Kata Penguat KataAdjektifPampersnya sudah terlalu berat

5.4 Kata Bantu dalam Frasa AdjektifAYATSubjek PredikatFrasa Nama Frasa Adjektif

Kata Nama Kata Bantu Kata Adjektif Kata KerjaKata NamaAku sudah pandai membuat susunya

5.5 Susunan Frasa Adjektif dalam AyatDalam bahasa Melayu, terdapat tiga jenis

kedudukan frasa adjektif iaitu selepas subjeksebagai predikat, selepas frasa kerja sebagaiketerangan dan selepas frasa nama sebagaipenerang.Dalam jadual dibawah adalah hasil analisissusunan frasa adjektif dalam ayat bagi cerpen

Mak Timah.a) Frasa Adjektif sebagai PredikatAyatSubjek Predikat


31/37

1) Pampersnya sudah terlalu berat2) Dia larat untuk menjaga Idah3) Dia juga pandai memasak4) Aku sudah pandai membuat susunya

b) Frasa Adjektif sebagai keteranganAyatSubjek PredikatFrasa Kerja Keterangan ( Kata Adjektif )

Afiq tiba-tiba menjerit dengan suaralangsingnya

c) Frasa Adjektif sebagai penerang Kata NamaFrasa NamaKata Nama Kata Adjektif

1) Mak Timah baik2) Barang kemas

5.6 Kesimpulan Binaan Frasa Adjektif yangterdapat di dalam cerpen Mak TimahSecara ringkasnya, penulis lebih banyak

menggunakan binaan satu perkataan sahaja.Manakala jika dilihat hasil analisis dari aspeksusunan frasa adjektif dalam ayat, ketiga-tigasusunan tersebut terdapat dalam cerepn


32/37

ini.Kesimpulannya frasa adjektif sebagaipredikat ialah satu binaan yang bolehdiperluaskan dengan menambah beberapaunsur seperti dalam rajah yang berikut:Kata Bantu + Kata Penguat+Kata Adjektif+KataKeterangan+ Ayat Komplemen.

6.0 Frasa Sendi NamaFrasa sendi nama ialah satu binaan dalam ayat

yang terdiri daripada satu kata sendi nama dansatu frasa nama yang menjadi pelengkapkepada kata sendi nama itu.Kata sendi namaialah bentuk morfem atau kata yang letaknya dihadapan frasa nama.Berikut adalah contohfrasa sendi nama yang terdapat di dalam

cerpen Mak Timah.AyatSubjek PredikatFrasa Nama Frasa Sendi NamaKata Nama Kata Sendi Nama Frasa NamaAku dari sekolah

6.1 Binaan Frasa Sendi Nama dalam ayatbahasa Melayu.i) Kata Sendi Nama + Frasa Nama


33/37

Dalam binaan ini kata sendi nama wujudsebagai perkataan yang letaknya dihadapansuatu frasa nama.Binaan jenis ini terdapat didalam cerpen Mak Timah. Hasil analisis adalahseperti di dalam jadual dibawah:Frasa Sendi NamaKata Sendi Nama Frasa Namadari sekolahFrasa Sendi Nama

Kata Sendi Nama Frasa Namadi rumahdaripada Mak Timahke rumahnyadari mulutkuke dapur

di bandardi pusat rekreasi

ii) Kata Sendi Nama + ( Kata Nama Arah )+Frasa NamaDalam binaan ini kata sendi nama wujud

sebagai perkataan yang letaknya di hadapanfrasa nama yang didahului satu unsur katanama arah.Dalam masa yang sama,frasa sendinama boleh juga wujud tanpa nama arah.


34/37

Frasa NamaKata Sendi Nama Frasa NamaKata Nama Arah Frasa Namadi - rumahdi - bilikdi atas tilam

Walau bagaimanapun,bilangan binaan jenis inisedikit di dalam cerpen Mak Timah.

iii) Kata Sendi Nama + ( Kata Nama Arah )+Frasa Nama + Keterangan.Binaan jenis ini terbentuk apabila frasa namayang menjadi pelengkap kepada kata sendinama itu diikuti keterangan.Seperti ayatkomplemen juga, unsur keterangan hadir

secara pilihan.

Frasa Sendi NamaKata Sendi Nama Frasa Nama KeteranganKata Nama Arah Frasa Nama

di - bilikku pada waktu malamnya.ke - bilikku lalu menyembahkan mukakudi - rumah aku biasanya menggunakan pakaianyang simple sahaja.


35/37

6.2 Kedudukan Frasa Sendi Nama dalam Ayat.i) Predikat Frasa Sendi NamaPredikat frasa sendi nama ialah konstituenyang hadir selepas subjek dalam ayat yangmempunyai susunan yang biasa.Contoh ayat: Ayah di dapur Ayah ke dapur

AyatSubjek PredikatAyah di dapurAyah ke dapurAku dari sekolah

ii) Frasa Sendi Nama sebagai Keterangana) Frasa sendi nama keterangan frasa kerja1) Kami berempat bersiar-siar di bandar.2) Ayah bangun dari tidurnya untuk membuatsusu Afiq3) Mak Timah datang bekerja di rumah kami

4) Mak Timah balik ke rumahnya.5) Aku berlari ke bilikku6) Mak Timah hanya bekerja pada waktu siang


36/37

7) Dia akan datang untuk memasak danmembasuh pakaian kami.6.3 Kesimpulan Binaan dan Susunan FrasaSendi nama yang terdapat di dalam cerpenMak TimahSecara ringkasnya, binaan frasa sendi namayang terdapat di dalam cerpen ini majoritinyapenulis kerap menggunakan binaan Kata SendiNama + Frasa Nama.Manakala binaan yang

lain adalah jarang sekali digunakan.Manakaladari aspek kedudukan frasa sendi nama dalamayat pula,penulis kerap menggunakan frasasendi nama sebagai predikat dan frasa sendinama sebagai keterangan frasa kerja.

7.0 RumusanBerdasarkan hasil analisis cerpen Mak Timah,sememangnya struktur ayat terdiri daripadaasas iaitu mengandungi subjek dan predikat.Sesebuah ayat boelh di bina denganmenggaplikasikan frasa nama,frasa kerja,frasa

adjektif dan frasa sendi nama.Namun demikiansetiap frasa ini mempunyai binaannya dankonstituennya yang tersendiri. Kesimpulannyasesuatu ayat boleh di perluaskan dengan unsur


37/37

frasa frasa yang boleh di ubah peranannyadalam ayat seperti menjadi unsur pelengkapdan keterangan dengan menggunakan katahubung pancangan komplemen atau frasasendi nama bagi menerbitkan ayat majmukkomplemen.

sintaksis bahasa melayu analisis cerpen

Documents