pertanian bumiputera melayu johor dalam arus ekonomi kapitalisme 1910-1957 -- kesturi

4/7/2015 PERTANIANBUMIPUTERAMELAYUJOHORDALAMARUSEKONOMIKAPITALISME19101957Kesturi.net

data:text/htmlcharset=utf8,%3Cdiv%20class%3D%22entry%22%20style%3D%22margin%3A%205px%200px%3B%20color%3A%20rgb(0%2C%200%2C 1/13

PERTANIANBUMIPUTERAMELAYUJOHORDALAMARUSEKONOMIKAPITALISME19101957PERTANIANBUMIPUTERAMELAYUJOHORDALAMARUSEKONOMIKAPITALISME19101957

Oleh:IzuanRazali

ABSTRAKEkonomipertanianbumiputeraMelayuJohorsecaraumumnyaterdiridaripadasekumpulanpetaniyangtinggaldikawasanpertempatantertentuterutamanyadikampungkampung.Kegiatanpertanianmerekadapatdidefinisikansebagaisekumpulanmasyarakatyangmemilikiataumenyewatanahdalamskalayangkecilsertamenggunakansistemmanualdalammelaksanakanpekerjaan.MasyarakatpetanidiSemenanjungTanahMelayuinikebiasaannyaterdiridaripadaorangMelayu,khususnyadinegeriJohor.KegiatanpertaniandiJohorpadaawalabadke20sebenarnyamemainkanperananyangpentingkepadaperkembanganekonomidinegeritersebut.TujuanmakalahinimembincangkanpolapolasistempemegangantanahyangtelahdipraktikkandinegeriJohorpadaperiodkolonialisasiInggeris(19101957).Hasildaripadasistemtersebuttelahmemanifestasikansatubentukaktivitipertanianyanglebihkompleks.Malahanpentadbirantanahpadazamankolonialinitelahmenjadikantanahsebagaisatuasetkomersialyangbolehdijualbeli.KeadaaninimemberiimpakyangluaskepadamasyarakatMelayuJohorkeranaianyasangatberbedadengansistemtradisionalyangdifahamisejakberkurunlamanya.Darisatuposisi,masyarakatMelayuJohortetapmendapatkelebihankeranamerekatetapmemilikitanahpersendiriansehinggalahdiwartakanMalayReservationsEnactmentpadatahun1913yangmembawapengaruhbesarterhadapperkembanganekonomipertanianmasyarakatMelayu.TindakaninisangatpentingbagimenjagahakdankedudukanorangMelayuJohorsebagaimasyarakatnatifdinegeritersebut.PadaumumnyatanahyangdimilikisecarapersendirianolehorangMelayuJohoradalahdalamskalayangkecil.Secaratidaklangsungperkarainimenyebabkanmerekahanyamengusahakanaktivitiekonomipertanianyanglebihtertumpukepadapertaniantanamanmakanansahaja.SituasiinijelasdilihatdibeberapadaerahdinegeriJohorsepertiBatuPahat,Muar,SegamatdanEndau.UntukmengindentifikasikansistempentadbirantanahkolonialdanimpaknyaterhadappertanianorangMelayudiJohor,kajianiniakanmenggunakancontentanalysismelaluipendekatansejarahdenganmenggunakansumbersumberprimerdansekunderyangtelahdiperolehidaripadaArkibNegeriJohor.Hasilaninidiharapkandapatmendedahkansatusisikecilbaruberkenaankolonialisasi,masyarakatkolonialdanpembangunansosioekonomidiJohor.

KataKunci:Pertanian,Tanah,Melayu,Kolonialisasi

PENGENALANPertukaranpentadbiransesebuahkerajaanselalunyamenyebabkanperubahankepadadasardasarpembangunanekonomikerajaantersebut.BegitulahkeadaanyangberlakudiMalaysia.JikakitamembacadanmenelusurisejarahMalaysia,satufaktayangtidakdapatkitanafikanialahdasarnegarakitaterutamapadaakhirabadke19danke20telahbanyakdibentukolehdasarpentadbiranKolonialInggeris.InggeristelahmengawalsepenuhnyaorganisasipentadbirandiNegeriNegeriSelatdanjugadiNegeriNegeriMelayuBersekutu.PangaruhInggerisinijugatidakterkecualimemberikesankepadaNegeriNegeriMelayuTidakBersekutusepertiKedah,Terengganu,KelantandanJohor.Walaubagaimanapun,kuasatempatanmasihmempunyaiperananpentingdalammenghadapidasardasarkolonialInggeristersebut.NegeriJohormerupakanfokuskajianiniantaraNegeriMelayuTidakBersekutuyangcubasedayaupayauntukmencegahpengaruhkuasaasingyangkuatmelandarantauAsiaTenggarapadawaktuitu.NamundengankelicikanbeberapapengawaiBritishtelahmenyebabkanJohorterpaksamenerimaPenasihatAm(GeneralAdvisor)yangpertamapadatahun1914.BermulapadatahuntersebutlahInggeristelahmempengaruhiperubahancorakpentadbirandinegeriJohorsertamengukuhkanlagikedudukanmerekadinegeriitu.AntaraperubahanketarayangberlakuialahbentukpengurusantanahyangtelahditerapkankepadapentadbirankerajaanJohor.Bentukpengurusantanahpribumitelahdigantikandenganyangbaharuberlandaskanpengalaman,idea,kepentingan,konsepdanpemahamanbarat.Olehitu,makalahinimembincangkanbagaimanakahpolapolapentadbirantanahkolonialBritishyangtelahdilaksanakandinegeriJohorsertaapakahkesanterhadapperkembanganpertaniankepada



masyarakatJohorterutamanyakepadagolonganpetanipetaniMelayu.

LATARBELAKANGPERTANIANMELAYUJ.M.GullickdalamkajiannyamenyatakanbahawapendudukpendudukMelayuyangbertebarandalamtahun1870antinggaldikampungkampungyangkebanyakannyaberadaditebingtebingsungai.Sungaisebenarnyamenjadialatperhubunganataujalanpengankutanbagimelakukanaktivitiaktivitiekonomiseharianmereka.Sungaijugamenjaditempatpertukaranbarangbarangiaitubarangbarangyangdiimportdandieksport.Jikapenempatanmerekajauhterletakdipedalamandarat,inimenyebabkankerugiankepadamerekakeranaterpaksamembayarcukaiyanglebihakibatperlumelaluibeberapapusatcukai.Tumpuanpenempatanditebingtebingsungaijugadisebabkanolehfaktorkesuburantanah.Tanahlanaryangbaikseringkalididapatidikawasanmuarasungai.AnalisisGullickinimenjelaskanbahawapolapolapenempatantradisionalMelayubermuladitebingtebingsungaikeranadikawasantersebutwujudciricirikemudahandankeselesaanbagiorangMelayu.Padaabadke17dan18,MasyarakatMelayuJohormerupakanbangsapedagangyangmenguasaiperairanlaut.Namunpadaabadke19,kerajaanJohormengalamitransformasikepadabentukmasyarakatagrarian.DengandasarekonomikerajaanJohoryangmenumpukankepadakegiatanmengutiphasilhutandanpertaniantelahmelahirkanmasyarakatpetaniMelayu.KewujudanmasyarakattaniMelayuinisemakinjelasselepasJohorberjayadikawalolehkawalanekonomikapitalisInggeris.AmriahBuang,menyifatkanarushiduppetaniMelayubolehdisifatkansebagaikehidupanekonomijenissaradiricampuranatauekonomisemulajadi.BuyungAdilpulamelihataktivitipertanianyangdijalankanhanyauntukmenyarakehidupankeluargaindividuitusahajatanpaadamotifperdagangan.Untukmenyarahidup,keluargapetanibergantungkepadapengeluaranprodukpertaniansepertiberas,ikan,sayurandanbuahbuahanyangtumbuhliaratauditanam,binatangternakanataubinatangliar,danpengeluaransedikitkomoditiuntukjualan.Tanamanutamaadalahpadi,samaadapadibendangataupadihuma.Inikeranaselaindaripadamenanampadi,pertanianhumajugamemungkinkantanamansayuransepertijagung,terung,peria,labu,cili,bawang,keledekdantimundihasilkandalammasayangsama,lantasmenjaminkecukupanmakanankeluargapetani.Ragamekonomisemulajadiinijugaberertikeluargataniperluhidupsecarabersamasebagaikeluargabesaratausecaraberkelompokuntukmenjalankanpelbagaikegiatanekonomisaradiri.Merekabegitubergantungantarasatusamalainuntukmenyinambunghidup.Pelbagaikerjapertanianpadi,pelbagaikerjaperikanan,pelbagaikerjapenternakan,perburuandanpemungutanhasilhutanbergantungpadakerjasamaahlikeluarga,sanaksaudaradanhandaitaulansekampung.Begitujugadengankeseluruhanperlaksanaanrutinkerjakerjakemudahanawamsepertipembinaantaliairdanpembukaanpetempatanbaru.Darisegipenggunaanteknologi,petaniMelayuhanyamenggunakanperlatanpertanianyangmudah,denganmenggunakantenagabinatangdanmanusiayangterdiridarianggotakeluargasahajatidakakanberupayamengeluarkanhasillebihdarisaradiri.Selaian,merekamasihmengamalkankonsepkerjasamaataugotongroyong,khususnyadalammasyarakatpetanipadisawahmahupunpadihuma.KegiatantanamankebunkeciljugadijalankandiJohordalamtempoh18001900.Antaratanamanyangdigiatkanadalahsepertitanamanbuahbuahan,kelapa,pinangdansayursayuran.Kegiatankebunkecilinibiasanyamelibatkankeluasantanahtanamanseluasmelebihi10ekardantidakmelebihi30ekar.BilangankebunkecilinibanyakdidapatidisekitarpersisirbaratJohoriaitudiSenggarang,BatuPahat,disekitarMuar,KotaTinggi,Segamatdanbeberapabahagianyanglain.ManakalatanamananpadidinegeriJohorlebihluasusahanyadaripadatanamankebunkecil.Padatahun1930,lawatanRiceCultivationCommitteetelahmerekodkankeluasantanamanpadipadawaktuituialahseluas13,000ekar,yangmana6,2100ekaradalahtanahpadisawah.Keluasaninibertambahpadatahun19321933seluas25,060ekar,15,800ekaraadalahtanamanpadisawah.TanamanpadiinitertumpudibeberapadaerahdiJohorsepertiMuar,Segamat,BatuPahat,Kluang,MersingdanKotaTinggi.

SISTEMTANAHTRADISIMELAYUJOHORSitemtanahNegeriNegeriMelayusebelumpenjajahanBritishpadahakikatnyamemangdipengaruhiolehkeadaanekologisdanpersekitaran.Hakmemilikitanahbergantungkepadakeupayaanmembersihkankawasankawasanhutandanperlumembayarapaapa.Bilanganpendudukyangkurang,dibandingkandengankeluasankawasanmenyebabkanusahauntukmemajudanmemilikitanahsangatterbukaluas.Konseppemilikantanah



tradisionaldapatdibahagikankepadaduajenisiaitutanahhidupdantanahmati.MaxwellmenggalurkanlimaperaturanmengenaihakhakpemiliktanahmenurutundangundangtanahorangMelayu:(a)Tidakwujudhakpemilikanhartapadatanahmati(b)Tanahhidupdapatditakrifkansebagaisalahsatudaripadatigajenis(i)Tanahyangditanamidenganpokokbuahbuahan(tanahkampung),(ii)Tanahbendangatausawah,dan(iii)tanahhumaatauladangyaknitanahbukityangdigunakanuntukbercucuktanamdanbiasanyatidakkekal.(c)Hakpemilikanhartadikampungberlakusepanjangtanahitudidudukidanselepasnyaasalkaniaditanamdenganpokokbuahbuahansebagaibuktibahawatanahtersebutadalahtanahhidup.(d)Hakpemilikanhartapadatanahbendangatausawah,berlakuselamamanatanahitudiduduki,dansepanjangtigatahunselepasnya.(e)Hakpemilikanhartapadatanahhumaatauladangberlakusepanjangmanatanahitudidudukiyangbiasanyaselamasatumusim.BolehdianggapkonseppemilikantanahmengikutsistemtanahtradisiorangMelayuinisangatlahlonggar.Sesiapajuabolehmemilikinyadengansyaratsanggupmembersihkantanahhutan,beragamaIslamdantidakmencerobohitanahoranglain.Hakpemilikantanahitujugaadakaitandenganjenistanamanyangsesuaiditempattersebut.Tuantanahkawasantanamanbuahbuahanakanmempunyaikuasalebihlamadaritanahpadihumaataupaya.Kawasanhumayangditinggalkanadalahbebasuntuksesiapayangmemajukannyasamaadadengancarameminjamataumenyewa.TanahpadaasasnyaadalahkepunyaanSultan.MexwellmensifatkanhakhakSultanterhadaptanahadalahmempunyaipersamaandenganhakhakrajapadazamanHinduawaldiIndiaiaitu:(1)Hakuntukmemunguthasiltanaman(2)Hakuntukmemungutcukaidan(3)Hakuntukmenjualkantanahusang.Selainitu,Sultanjugamempunyaikuasaterhadaptanahyangtidakdigunakan.Secarahukumnyatanahkosongatautanahhutanyangtidakdigunakansecaraautomatiknyakembalikepadapemerintah.Pemerintahjugaberhakdalamurusanpajakkeatashasilpengeluarantanahdanpenyingkirantanahyangtidakdimajukan.Olehitu,konsephakmilikindividutidakwujuddankesulurahanhakkuasaterletakkepadagolonganpemerintah.Dalamsistemtanahtradisionaljugasudahterdapatkonsepsewadangadai.UndangundangtanahorangMelayumenegaskanbahawapenyewadikehendakimematuhikehendakpemiliknya,jikatidakiamungkindidenda10tahilatausatupeha.PetaniMelayujugamempunyaitanggungjawabmenyumbangkantenagapercuma(kerah)kepadaketuaketuamereka.Manakalakonsepgadaiandisinimerujukkepadajualjanjiiaitumenjualmenurutnilaitanahyangsebenartetapidibayarpendahuluan.DarisegihakmiliktanahorangMelayuamnyadanseorangrajaataupunsultankhususnyamempunyaihakusufructuary.Hakusufructuaryinibolehdidefinisikansebagaihakmenggunakantanahyangtelahdiperolehidenganmenerokahutandankemudianbercucuktanamdiatasnya.Setelahtanahdikerjakanuntukbeberapalamatanpaditinggalkanmakawujudpulaempunya,iaitutanahmenjadihakorangyangmembersihkandanmengerjakannya.DinegeriJohor,sistemtanahtradisionaltersebutmengalamibeberapaperubahansemasapemerintahanMaharajaAbuBakar.Antaranyaterdapatsuratsurattertentuyangdikeluarkanolehpihakpemerintahtradisibagimenunjukkanbahawaseseorangpendudukitutelahmemperolehkebenaranuntukmenerokahutandanseterusnyabercucuktanamdisitu.Suratsuratitubiasanyadiperolehimelaluipenghulu.SuatubentuksistempengurusantanahyanglebihsistematiktelahdiwujudkanolehpemerintahanJohorselepaspembukaankebunkebungambirdanladahitamyangmenyebabkankemasukanramaipekerjapekerjadanburuhburuhCina.Sistemtersebutdikenalisebagaisistemkangchuyangmerujukkepadasatusistempenempatan,penanamandanpemegangantanah.KebenaranmembukakebunitudiberimelaluiSuratSungaiyangmerupakangeranmembenarkanseorangCinabagimembukakebungambirdanladahitamditebingsungaiyangtelahdikenalpastidengansyaratkawasanitubelumdimilikioranglainselainmengawalpenanamandikawasanyangdiliputiolehgerantersebut.KangchujugamenerimaSuratTauliahataumandatedaripadakerajaanJohoruntukmentadbirsertamempunyaikuasadanhakkeataskangkarnya.Menerusimandateyangditerima,kangchumenjadiejenutamakerajaandikebunkebun,danbertanggungjawabmenjagakeamanansertamenerimahakmonopolikeatasperniagaan,perjudian,pajakgadaidanpembekalancandu,arakdandagingbabi.Sebagaigantinyakangcumembayarsewa,yuranlesendancukailain.PengurusansistemtanahtersebutbertambahlicindenganwujudnyaKanunKangcupadatahun1837.KemajuanJohormenyebabkansemakinbanyaktanahdibukaolehgolonganMelayudanCina.Untukmengurangkantimbulnyaperbalahandankonflikberhubungdengansoalsempadansertamasalahlainyang



berkaitandengantanah,pentadbirannyadisusun.Pembaharuanberkaitandenganmendaftarhakmiliktanahbermulapadatahun1866selepaskontroversiTanjungPuteriselesai.Langkahinidianggapsebagaisatutindakanyangbergunasertamenguntungkan,terutamanyamerekayangmempunyaiminatterhadapkebungambirdanladahitam.Dalamtahun1874diwujudkanJabatanTanahyangtelahdigabungkandenganurusankerjaraya.NamunbeberapatahunkemudianJabatanTanahdanKerjaRayatelahdipisahkanmenjadiJabatanKerjaRayadanJabatanUkurdanTanah.Padatahun1883JabatanUkurdanTanahtelahdipisahkanmenjadiJabatanUkurdanTanah.SecaraumumnyabentukpengurusantanahtradisonalJohorsebelumcampurtangankolonialInggerissebenarnyasudahmengalamievolusikepadasatubentukpengurusanyanglebihsistematik.NamunselepasperletakanGeneralAdvisorsecarasahdiJohor,pihakkolonialInggerishanyameneruskandanmengembangkansahajasistemsistemyangadanamunianyatelahdisesuaikandenganfungsikapitalisme.

JOHORDALAMPENGARUHINGGERISNegeriJohortergolongdidalamNegeriNegeriMelayuTidakBersekutu(selepasinidiringkaskankepadaNNMTB).TerdapatlimabuahnegeriMelayuyangdikelaskankepadaNNMTBiaituJohor,Kelantan,Terengganu,KedahdanPerlis.NegerinegeritersebutmerupakannegerinegeriyangmempunyaipengaruhpemerintahankolonialInggerissecaratidaklangsung.MengapakahwujudnyaistilahpengelopokantersebutdanapakahperbezaandenganNegeriNegeriMelayuBersekutu(NNMB).MenurutRupertEmersonNNMTB,sebagaimanasebutanyayangmenunjukkanbentuknegatifitu,tidakwujudsebagaisatucarapemerintahantunggaldarisegipolitiksepertiPersekutuanyangkeadaandiantarakeduanyaituberbeza.Walaupunkuasaautonomirajarajadalamnegeritersebutmasihada,namunhakikatnyanegerinegeriiniterletakdibawahketuananGabenordanPesuruhjayatinggi.NNMTB,NNMBdanNegeriNegeriSelat(NNS)keseluruhannyamenjadinaunganBritishMalaya.AkantetapiNNMTBitusendirinyadiantarasatusamalainyatidaklahmempunyaihubunganyangkhas.SelaindaripadapenyertaannyasebagaianggotadalamkomanwelTanahMelayudanhakikatnyakelimalimabuahnegeriitutetapkedudukanyasebagaiNegeriNegeriMelayupemerintahanberajayangbebas.WalaupunNNMTBtidakterletakdibawahsatupusatpentadbiran,namunkelimalimanegeritersebutmelakukanperhubungandankerjasamabagimengekalkankemerdekaanmasingmasingsertadalampercaturanmenentangancamanpencerobohandariSingapuraatauKualaLumpur.NegerinegerimengambiliktibardaripadanegerinegeriMelayuyangbernaungdibawahpersekutuanpentadbiranInggeris,sikapinisangatpentingnegerinegeritersebutmengekalkandasarpengasingandibawahanjuranJohordanKedah.MenurutRupertEmerson,negeriJohormerupakannegeriyangsukaruntukdihuraikansifatnyasecaramudahdanjelas.SungguhpunkedudukannyasecararesmitidakberbezadaripadaNNMTByanglain,hakikatsebenarkerajaanJohormempunyaistrukuturpentadbiranyangtelahmembezakannyakepadaciriciriyangtersendiri.KeunikantersebutdapatkitafikirkanmengapakahJohormerupakannegeriyangterkemudiansekalimenerimaseorangPenasihatBritish,sedangkanJohoradalahsatusatunyanegeriMelayuyangpalinglamadanpalingrapathubungannyadenganBritish.PerkarainidapatdijawabdenganmengatakanbahawakerajaanJohorbergantungterutamanyakepadasifatdankekuatanrajarajayangtelahmendudukitakhtakerajaanJohordarisemenjakRafflescampurtangandiSingapuralagi.Rajarajainimempunyaibakatyangtinggidarjahnyadibidangpolitiksertamengetahuibagaimanahendaktundukdengansegalakemuliaankepadasesuatuyangtidakdapatdielakkandanmemperolehiapayangsebaikbaikdaripadanyauntukfaedahdirimerekasendiri.ParapentadbirJohorpadawaktuitu,mengetahuibagaimanahendakmenyesuaikandiridengandarjahdankehendakduniaimperialisbaruyangmengasakduniaTimurketikaitusertamerekasangatmemahamitaktikdankelicikankolonialInggerisdalammengadudombakananatarasatudenganlainterhadapberbagaiunsurdankepentingan,dikalanganorangorangEropahdanAsia.SifatutilitarianJohorpadawaktuitumenjadikannyasebuahnegeriyangberdaulatdisampingberjayamembinaimejmodenmenerusipentadbirantempatan.WalaupunterdapatpertembunganantaraJohordenganKolonialInggeris,namunJohorsebenarnyamengutamakankepentingansendiridahuludisampinghanyamenjadikanInggerissebagaipayungpelindungdaripadaasakkankuasaimperialisyanglain.PENGARUHUNDANGUNDANGINGGERISDINEGERIJOHORSemasapemerintahMaharajaAbuBakar,dalamtahun1873JohortelahmempunyaisatuMajlisNegeriyangberfungsisebagaipenasihatkepadaMaharajaJohor.DisampingitupulaterdapatlapanjabatanjabatankerajaanyangberasinganiaitujabatanjabatanBendahari,Mahkamah,Polis,Penjara,Ukur,Laut,PerubatandanKeretapi.



MaharajajugatelahmenggunakankhidmatseorangInggerisbernamaWilliamHolemenjadiSetiausahaperibadinya.Kemajuandariperkembanganperkembanganpentadbiraninidapatdiperhatikandarikedudukanpemerintahanyangsemakinkukuhdanmenyeluruh.Menjelangpertengahanakhirtahun1870an,JohormasihmerupakansebuahnegeriyangdispotiktetapipadakeseluruhannyaadalahdibawahkawalanMaharajaAbuBakardanperintahperintahnyadipatuhidandihormati.Keadaaniniberterusansehinggaketahun1910dimanakegemilangankesultananJohormulaipudardisebabkanmeresapnyasedikitdemisedikitpengaruhInggerisdinegeriJohorkeranakedudukannyayangberjirandenganSingapura.NegeriJohormempunyaibeberapabuahbadanperundanganyangberperananbesardalampentadbirannegerinya.BadanbadanituterdiridaripadaMajlisMesyuaratKerajaanJemaahMenteridanMajlisMesyuaratKerjayangditubuhkanpadatahun1912.AdalahpentinguntukditelititugastugasyangdijalankanolehbadanbadantersebutmemandangkaniamempunyaiperananyangbesardalamperundangannegeriJohorsamaadamelulus,memindaataumengubalundangundang.JemaahMenteidianggappentingdinegeriJohorkeranaperananahliahlinyayangmenjalankanpentadbirannegeri.DeperuntukkandalamUndangundangTubuhKerajaanJohor,bahawaSultanwajib,harusdansukarelamenerimanasihatbadaninidalamsegalahaluntukfaedahrakyat.AntaratugasyangdijalankanolehbadaniniialahmenjalankanpentadbiranharianJohor,bertanggungjawabmerangkadanmenyediakanundangundangataurangkaperuntukandandasarsebelumdibawakebadanyangmempunyaikuasaperundanganuntukdiluluskan.AhliahliJemaahMenteridisyaratkandaripadabangsaMelayudanberagamaIslam.MuftidanKadijugaadalahtergolongdalamahliJemaahMenteriNegeriJohor.BerdasarkanhuraiantersebutdapatlahdikatakanbahawaJemaahMenteriadalahsebuahbadanyangmempunyaikuasakerjamengikutUndangundangTubuhKerajaanJohor1895.NamunlamakelamaanJemaahMenteritidakbegituberfungsidaniadigantikandenganMajlisMesyuaratKerjapadatahun1912yangmuladianggotaiolehpegawaipegawaiInggeris.Sementaraitu,MesyuaratKerajaanJohoradalahmerupakanbadanyangmembantuSultandanJemaahMenteridalamhalpentadbirannegeriJohor.Padateorinyabadaninimenggubaldasarmeluluskanundangundangkecualidalamperkaraagamadansyarayangdiserahkankepadakadidanmufti.AhliMesyuaratKerajaantidakdiwajibkansemunyadaripadabangsaMelayudanberagamaIslamtetapimestilahmerupakanrakyatJohor.PadaperingkatinikedudukanSultanadalahberperananmengesahkanundangundangyangtelahdiluluskanolehMesyuaratKerajaanJohor.Disampingituperludiingat,sejakzamanpemerintahanSultanAbuBakarlagitelahterdapatseorangpenasihatInggerisdalamMesyuaratKerajaanJohoryangdigajikankhasolehSultan.KeadaaniniberterusansehinggakepadapemerintahanSultanIbrahim.InidisebabkankononnyaiaberfungsisebagaitokohyangmemberipandanganuntukmemajukannegariJohor.AkibatdaripadatergubalnyaUndangundangTubuhKerajaanJohor1895,SultandenganrasminyatelahmenyerahkanperanandalampentadbiranJemaahMenteri,perundangankepadaMesyuaratKerajaandankeadilankepadamahkamah.SatupembahagiantugastelahdiadakandiJohorkepadapembesarpembesarnyayangdiberikantugastugastertentu.PembahagianinibagipihakSultanadalahmerupakansekatankepadakuasanyauntukbertindaksendirian.Sebelumtahun1910,pentadbiranJohormasihdibawahpegawaipegawaiberbangsaMelayuyangdiketuaiolehMenteriBesardandibantuolehSetiausahaKerajaan.Namunmulaitahun1910dantahuntahunseterusnya,berlakusatuperubahanyangberansuransur,iaitupertukaranKetuaJabatandaripadarakyatJohorsendirikepadapegawaipegawaiInggeris.PenasihatAm(GeneralAdvisor)yangdilantikpadatahun1913telahmeluaskanperanannyasehinggaakhirnyaiasamapentingdenganSetiausahaKerajaanJohor.PerananpegawaipegawaiInggerissmakinpentingsebagaiPegawaiPentadbir.Selainitu,merekajugamempunyaitanggungjawabkepadaMajlisMesyuaratKerja.TanggungjawabmerekaterhadapMajlisMesyuaratKerajaandanMesyuaratKerjaadalahdenganmembincangkansgalamasalahatauusulyanghendakdibawakebadanini,terlebihdahuludibincangkandenganpegawaipegawaiInggerisyanglain.SetelahusulitudipersetujuiolehpegawaipegawaiInggeris,barulahiadibawakeMesyuaratKerajaandanMajlisMesyuaratKerja.BiasanyasyorPenasihatAmditerimaolehahliahliMesyuaratKerja.Padatahun1910sahaja,seramaitigaorangpegawaiInggeristelahdilantikdinegeriJohor.Pada25Disember1910,M.H.WhintleyselainbeliaudilantikmenjadiPenasihatAmbelaiujugadilantiksebagaiPenasihatUndangundang.ManakalaJ.W.SimmonsdilantiksebagaiPesuruhjayaKastampada21Disember1910.Pada1911pulaempatoranglagipegawaidilantik,iaituJ.GiffithsebagaiPenguasaJuruukurbermulapadabulanSeptember



1911,J.L.HumphreyssebagaiPengadilBatuPahatbermulapada12Februari,1911,H.H.ByrnesebagaiKetuaJuruterabermulapadaFebruari1911danW.B.YDrappersebagaiPenguasaBandarJohorBahrubermulapadaMei1911.Pada30Mei1913,PenasihatUndangundangjugatelahdilantiksebagaiPengadilMahkamahTinggi.PadatahunberikutnyaseorangPesuruhjayaPolisdiletakkandibawahpengawasanpegawaiInggeris.DenganterlantiknyapegawaipegawaiInggerisitumakasemakinramailahpelaburpelaburBritishmelaburdiJohor.PelaburpelaburInggerisiniseterusnyamemerlukajaminankeselamatandandenganituPenasihatUndangUndangdilantikdimanatugasutamanyaialahmenyediakanundangundangyangakandijalankandinegeriJohor.IajugamengawasiperkembangankeadilandimahkamahmahkamahJohor.PerkhidmatanpolisjugaakhirnyajatuhketanganInggerispadatahun1913danpadatahun1914seorangpenguasaInggerisbernamaM.H.S.SircomdilantiksebagaiPenguasaPenjaraJohor.Selainitu,MajlisMesyuaratKerjatelahdiberiperanansepertidalamUndangundangTubuhKerajaanJohordantambahannyatahun1912,iaituberperananmemberisyoruntukmembuatundangundangdinegeriJohor.Daripadaperananyangtelahditentukanini,menunjukkanMajlisMesyuaratKerjabertugasmenyediakanundangundanguntukdiluluskandansatubadanlain,iaitumahkamahakanmelaksanakanundangundangsetelahdiwartakan.TugasmenyediakanundangundanginidiserahkankepadaPenasihatUndangundangJohor,iaituM.H.Whintley.KebanyakanundangundangdiambildariNegeriNegeriSelatdanNegeriNegeriMelayuBersekutuyangsememangnyatelahmenjalankanundangundangInggeristerlebihdahulu.Padaperingkatpermulaan,PenasihatAmakanmembawasyoruntukmengadakansuatuundangundangdinegeriJohordanmemintapersetujuanMajlisMesyuaratKerja.Jikadipersetujui,PenasihatAmbersamasamaPenasihatUndangundangsertaSetiausahaKerajaanakanmemprosesundangundangitusertamemindanyauntukdisesuaikandengankeadaandinegeriJohor.Disinjelaslahbahawaterdapattigatokokpentingyangberperanandalambidangundangundang,iaituPenasihatUndangundang(LegalAdviser),PenasihatAm(GenaralAdviser)danSetiausahaKerajaan,duadaripadamerekaadalahpegawaiInggeris.Disinidapatdilihat,walaupunMesyuaratKerajaanmenjalankantugasmeluluskanundangundangtetapiperanantersebuthanyasebagairubberstampsahaja.IniberertiwalaupundarisegiteoriMesyuaratKerajaanmempunyaikuasaperundanganyangtertinggidinegeriJohortetapipadapraktiknya,tidakterdapatperbincanganterhadapundangundangyangakandibawakesesuatupersidangan.InikeranaMajlisMesyuaratKerjatelahbanyakmengambilalihperanannyasedangkanMajlisinidikuasaisebahagianbesarnyaolehpegawaipegawaiInggeris.KuasaInggerissemakinteguhdiJohordengantermenterainyaperjanjianpada18Mei1914yangditandatanganiantaraSultanIbrahimdenganKerajaanInggeris.Perjanjiantahun1914inidenganrasminyatelahmelantikPenasihatAmdinegeriJohor.MengikutperjanjiantersebutnasihatpegawaiInggeris,iaituPenasihatAmmestilahdimintadalamsegalaperkara.Makadenganperjanjiannitujuga,kuasasepenuhnyadalampemerintahantelahdiberikankepadaPenasihatAmdaritanganSultan.Olehitutidakdinafikanlagi,darisegiperjanjianitusendiribahawakedudukannegeriJohor,SultansertapembesarnyatidaklahberbezadengannegerinegeriMelayuyanglain.SungguhpunSultandiakuisebagaiYangDipertuanNegeridanJajahanTaklukJohortetapiiahanyasebagailambingsahaja.Kuasapolitikdalampemerintahantelahtiadalagiditangannya.KuasapolitikyangmenjaditunggakpemerintahandanperundangansertakawalanjenterapentadbiranberadaditanganInggerisyangdiwakiliolehPenasihatAmdanpegawaipegawaikerjayanglain.Selainitu,Perjanjian1914itujugatelahmenyebabkanhilangsecararasmikuasapembesarMelayuyangadadalamMajlisMesyuaratKerja.IamenyebutkanperananMesyuaratKerajaanialahjikatimbulperselisihanpendapatantaraSultandenganPenasihatAmmakapendapatbadaninihendaklahdiambildandihantarkepadaGabenoruntukmendapatkanpertimbangan.Olehitujelaslah,bahawapemerintahanJohormulaitahun1914telahdikuasaiolehpegawaipegawaiInggerissehinggasemuaperkaraterpaksadirujukkepadaGabenorInggeris.

TRANFORMASIPENGURUSANTANAHKOLONIALUntukmemastikanbahawaInggerisdapatmempengaruhidasar,perancangandanpentadbirannegeri,sebuahMesyuaratKerjaDewantelahditubuhkanpada17September1912melaluiTambahanUndangundangTubuhKerajaanJohor.MesyuaratKerjaDewaninimerupakansebuahbadaneksekutifyangberfungsiberkenaantanah,pertanian,galian,kerjaraya,kenaikanpangkat,undangundangdansegalayangmustahak.Padatahun1914,



D.G.CampellmerencanasuatuundangundangbarumentadbirtanahnegeriJohorbagitujuanmengatasikelemahansistemtanahtradisionaltempatan.Perubahaninidilakukanatasbeberapaalasan,pertama,sistemtradisionaltempatanmengandungipotensiuntukautoritidankuasayangberkaitandengantanahdisalahgunakanolehSultanataupengawaipengawainya.Kedua,kemungkinanruntuhnyanormanormayangdiamalkanberkaitandengantanah.Halinibermaknabahawamerekamempunyaipeluanguntukmemperkenalkandanmengenakanperubahanuntukfaedahpendudukdenganmenghapuskanunsurunsuryangtidakjelasyangterkandungdalamsistempribumiitu.PihakInggerisjugaberanggapanbahawasistempengurusantanahyangwujudpadaabadke19mengelirukankeranatidakterdapatcarapermohonantanahyangbetul.Akibatnyakuasakerajaanakanterbatasdantidakmampumengenakanhaknyadalamurusanmengutipcukai.D.G.CampbelltelahmenggesasebuahUndangundangTanahyangtelahditerimadandidiluluskanolehMajlisMesyuaratKerajaanJohorpada17September1910,bagimenggantikanperaturantanahmengikutadatresamMelayu.Undangudang1910inimenggunakankonsepundangundangBarattentangcaramiliktanah.Dalamawaltahun1910terdapatbeberapabentukpemilikantanah(i)tanahyangdimilikiuntukselamalamanyadantidaktertaklukkepadaapaapasyaratpenanamandantidakperlubayarsewa,(ii)tanahyangdiberisematamatauntukmenanamgambirdanladahitam.(iii)tanahyangdiperolehiberdasarkansewaanjangkapanjang.BiasanyadiberikankepadaorangEropah,(iv)tanahsaizkecildidudukiterutamanyaolehgolonganMelayuberdasarkanUndangundangadat.Secaraumumnya,perubahanpengurusantanahyangberlakudiJohoradalahselarasdengankehendakekonomikapitalismedandasarekonomidanpolitikkolonialdiJohor,dasaritutidakadabezadengandasardasaryangtelahdilaksanakandiNegeriNegeriMelayuBersekutu.Padatahun1890,hargakopimengalamikejatuhanyangketara,namunhargagetahtelahmengalamipeningkatanakibatdaripadapermintaanyangmelebihipengeluarankeranaberkembangnyaindustriautomobil.GetahtelahmengambilalihperananeksportutamadiNegeriJohor.EkoranpermintaanyangbanyakInggeristelahmenawarkanpemilikantanahmelaluisyaratsyaratyanglonggardanmemberikanbantuanpinjamanmodalkepadasesiapayangmahumengusahakantanamangetahpadaOgos1897.MalahanpihakPentadbirInggerisdiNegerinegeriMelayuBersekututelahmemperuntukkan$4,000untukeksperimengetahpadatahun1900.Halinimenyebabkanramaipemodalpemodalbaratdantempatanuntukmenukarkanjenispertanianmerekakepadagetah.Padatahun1899,penyerahankomoditipertamagetahdaripadaTanahMelayukepadapasaranLondondiambildenganhargayangsangattinggi,perkarainitelahmenggalakkanlagiaktivitipenanamangetahtesebut.AkibatdaripadafaktorbertambahnyapermintaanterhadapkomoditigetahinilahpihakInggeristelahmenstruktursemuladasarpengurusantanahdiseluruhnegarakoloninyatermasukdinegeriJohor.BentukundangundangTanahkolonialtelahmenyatukanundangundangpemberimilikantanah,pendaftarantanah,hasiltanah,beberapaarahanpentadbirankepadapegawaipenilaitanahdanPendaftaranHakMilik.Tujuanundangundangtersebutadalahuntukmemudahkanprosesperolehandanpemindahanhakmiliktanah,prosesinimemberikangambaranpemilikanyanglebihterjamindanlebihmenyakinkanpelabur.Undangundanginijugabermatlamatuntukmemeriksa,menilaidanmendaftarsemuatanahyangtelahdidudukisertamengeluarkansijilhalmilikkepadasemuapemiliktanahMelayudenganmenyatakanjenisjumlahcukaiyangperludibayar.SistempengurusantanahyangdibawaolehkolonialInggerismiripdenganSistemTorrensyangterdapatdiAustralia.MelaluisisteminiJabatanTanahdiberitugasmengesahkandanmengawalpemilikantanah,meningkatkandaftarsewatahunandanmendaftartanahyangmempunyaisuratsuratmilikanyanglama.Selainitu,sistemgerandiwujudkanuntukpemeganganyangbesar,sementarakebunkecil(10ekarkebawah)didaftarkandibawahDaftarMukim.Kesemuabloktanahyangbesarsaiznyauntuktanamangetahdantanamanlaindiberimilikmelaluipemberiangeran.Keduaduajenispemeganganiniadalahtertaklukkepadacukaitanahtahunan.Melaluicarainisemuatanahmilikpersendiriandiharapdapatdidaftarkandansempadansemuapemegangandinilaidandimaksudkankedalampeta.Apayangmenarikdaripadasistempengurusantanahkolonialiniialahindividumemilikitanahsendiri.HalinimerupakanperubahanyangketaraberlakukepadasistempengurusantradisionalMelayu.Selainmemiliki,individutersebutmempunyaikuasauntukmenjual,membuatpinjamandanmewariskantanahtersebuttanpamenghadapfomarlitiundangundangyangsukar.Tanahtanahbelumdimilikiataudisimpinbagitujuanawamdanianyabukanhutansimpanadalahdianggap



sebagaitanahnegeriyangdimilikiolehsultan.

KESANPENTADBIRANTANAHKOLONIALINGGERISTERHADAPPERTANIANMELAYUPengusaanKapitalisAsingdanpengecilanperananperibumiTesisyangmenyatakanbahawaketerbelakanganduniaketigaadalahakibatterseretnyanegaratersebutkedalamorbitekspansikapitalismebarat,dapatditelusurikembalikepadabahasanKarlMarxtentangPerdaganganluarnegeridanekspansikapitalisme.Teoriinidiperluasolehbeberapasarjanaterkenal,antaranyaLenin,PaulBarandanAndreGunderFrank.Aspekfundamentalteoriiniadalahkonsepsitentanghubungandialektikantarakemajuanduniapertamadanketerbelakanganduniaketiga.Istilahdialektikmenunjukkankepadaduaarahpenyebabyangsalingberhubungan.Maksudnya,kemajuanbaratmenyebabkanketerbelakanganduniaketiga.Sementaraitu,duniaketigasemakinterkebelakangkeranasemakinbertambahnyapengaruhbarat.MembangundariketerbelakangandapatdifahamisebagaipemindahansepihakkekayaanyangberasaldariAsia,AfrikadanAmerikaLatinkepadapenambahankekayaanekonominegaraeropah.Surplusekonomiinisebahagianbesarterhimpunditangankaumkapitalisyangdipergunaknnyauntuktujuanpelaburandilapanganindustri.DalamkesJohor,akhirabadke19danawalabadke20memperlihatkanekonominegeritersebutdipacukuatolehperkembanganekonomikapitalisme.Fungsitanahketikaitulebihmerupakantanahsebagaifaktorpengeluarandalambidangpertaniandantanahjugadijadikansebagaibaranganyangbolehdijualbelidandipindahmilikan.KeithSinclairyangtelahmenggunakanasumsiHobsondanLenindiJohormendapatibahawaperkembanganekonomikapitalismetelahdimainkanolehsekumpulanpentadbiranColonialOfficedanGabenorNegeriNegeriSelatyangtelahmemandueksportmodalkedalamnegeriJohor.Period18961910memperlihatkanpertumbuhanyangmenggalakkanterhadapidustriperladangangetahyangberkembangserentakdenganidustriautomobildanberakhirdengankemuncakhargagetah.TahuninijugamemperlihatkanpersebaranluaskemasukanpemodalInggerisdanjuruteranyakedalamindustriperlombonganbijihtimah.Akhirnya,Johormenjadinegeriyangmenggalakkankemasukkanparapemodaluntukpembangunandanmembangkitkansebahagiankepentinganparapelaburnya.KesanyangpalingjelashasildaripadapengurusantanahkolonialInggeristersebutialahdominasiaktivitipertaniankomersialolehparapemodalasing.Contohnyapadatahun1878,AbuBakarmemberikanJohannesMooyerofGt.WinchesterStreet,London,mewujudkansebuahperbadananyangmenikmatimonopolisecaramayapembangunanekonomiJohorselama99tahun.Badantersebutberperanandalamperbankan,perdagangan,agensi,peladang,pelombongdanpemilikpengankutankeretapi,jambatandanferi.Parapemodalinitelahberjayamewujudkansebuahperusahaanbesaryangmenjalankanoperasisecarabesarbesaran.Guthrie&CompanyLtd.diasaskanolehAlexanderGuthriebertindaksebagaiagenSingapuraLondonBankingHousedansyarikatsyarikatinsuranpadatahun1895telahterlibatdalamperusahaangetah.Padatahun1931,iamerupakanejenkepada26syarikatladanggetahdanmempunyaimodalhampir6million.Syarikattersebutmerupakanpemilikkepada132ekarladanggetahdan10,500ekarladangkelapasawit.KukubRubberEstateLimitedyangdiwakiliolehBrucePetrieLimited,UnionBuilding,Singaporejugaterlibatdalamsektorpenanamangetah,sagudankelapa.Firmainimempunyaikeluasan12,000ribuekar.1,328ekartelahditanamidan575ekartelahmengeluarkanhasil.SebenarnyaterdapatbanyaklagifirmafirmaasingyangbertapakdinegeriJohorbagimengusahakanaktivitipertanian.Bukansemuafirmafirmaasinginimemilikitanah,tetapiadasebahagiannyayangmenyewadibawahgeranLeaseKapital,contohnyasepertitanahtanahyangdiusahakandalammilikAlsagoffConsession.Olehitu,kitadapatmemahamibahawaterdapatbeberapakekuatanekonomipertanianasingini,antaranyaialahmodal,keluasantanah,teknologi,tenagakerja,organisasidanpasaran.Dominasiaktivitikapitalismedalampertanianinibukansematamataolehfaktorpengurusantanahkolonial,tetapijugaakibatdaripadasikapSultanyangmenggalakkanparapemodalasinguntukmembangunkanekonomiJohorkeranakerajaantidakmempunyaikewanganakibatmenanggunghutangyangbanyaksemasapentadbiranSultanAbuBakar.Statistikpenguasaanpemodalasingdalampertaniankomersialpadatahun1934adalahsepertipadajadual1

Jadual1.BangsapemilikladangdiJohorBangsaLuaskawasan(Ekar)Eropah



CinaJepunIndiaMelayuBangsaAsiayanglainlain278000160000540001400030001000Jumlah510000

Sumber:ReportonAgricultureDepartmentinJohore.H.A.Tempany.DirectorofAgriculture,SSdanFMS.17.3.1934.GA248/34.

KapitalismeyangberpaksikepadapengumpulanmodaltelahmenguasaikawasanyangluasberekonomikuntukmengautkekayaansumberhasildinegeriJohor.HalinimenyebabkankegiatanpertanianorangMelayusemakinmengecildankebanyakkannyahanyatertumpukepadakegiatanmenanamtanamanmakanandankebunkecilsahaja.PadadasarnyakegiatanpertanianorangMelayumasihterletakdibawahpengawasanparaPenghuludanOrangOrangKaya.KeduajawataniniterletakdibawahkuasapejabatdaerahdanhanyamengikutarahandaripadapihakComissionerLandandMines.FungsifungsiPenghuluinijugasebenarnyasudahdikurangkanberbandingsemasazamantradisional,padazamankolonialpenghuluhanyamenguruskanhalhakmengumpulhasilpertaniankecilorangMelayudanbukanMelayusertamenjadiorangtengahdalamurusanpengurusantanahdenganpegawaiatasan.PengurusantanahkolonialyangmenjadikantanahsebagaimodalyangbolehdijualbelisebenarnyamemberikesankepadapertanianorangMelayudiJohor,inikeranatanahyangmampudimilikiolehmerekakebanyakanhanyatidakmelebihi5ekarsahaja.SangatsedikitgolonganelitMelayuyangmenceburiakivitipertaniansecarakomersialdenganmenggunakanmodalyanglebihbesar.Faktormodalmemainkanperananyangsangatpentingdalammempengaruhikeluasanproduksipengeluaranhasilpertanian.BagimembukaataumengusahakantanahyangtertaklukdibawahgrantLandEnactmentof1910,seseorangperlumembayarsebanyak50senperekarpadaenamtahunpertamadanharganyaakanmeningkatkepada$2.50perekar.HargainisebenarnyasangattinggibagipetanipetaniMelayupadawaktuitukeranakegiatanpertanianmerekatidaksepertikapitalisasingyangmempunyaimodalyangkukuh.Perludiingat,pertanianorangMelayupadawaktuitubersifatberkelompokdanpersendirianyangbolehdikategorikanpadatahapkebunkebunkecil.NamunorangMelayumasihmendominasidalampenanamanpadisawahdanpadihuma.TebaranpertanianpadiinidapatdilihatbeberapadaerahdiJohor,sepertidiMuar,BatuPahat,KeluangdanEndau.SesuatuyangmenarikadalahfungsipertanianorangMelayuberkembangpadatahapmemenuhikeperluandomestik.Sekarangpertaniandihasilkanolehorangorangtempatanbukansahajauntukmemenuhikehendaksaradiri,tetapijugaditambahkankeluarannyakhasuntukmemenuhikehendakburuhburuhasingdanjugakepadaparawargaasingyangdatangkenegeriJohor.BerdasarkanSistemTorrensesiapasahajayanghendakmemilikitanahbarubolehmembuatpermohonanrasmidanmiliktanahitudidaftarkandiPejabatTanahataupundiPejabatPenghulubagitiaptiapmukim.SistemTanahKolonialyangliberalitusebenarnyamenguntungkanpemodalpomodalasing.KebanyakantanahyangdimilikiolehpemodaltersebutterdiridaripadagerangeranbesarberbandingdengankebanyakanpetaniMelayuyangmemilikigerankecil.Secaraumum,bolehdikatakanbahawaasaskepadadasarpertaniankolonialInggerisdiJohorialahkemajuanpertanianladang/estetyangamatberbezadaripadajeniskebunkecilperibumi.KegiatanpertaniandiJohorbolehdibahagikepadadua,iaituladang/estetyangsebahagianbesarnyadimilikiolehkapitalisEropahdanAsiatikdankeduanya,kebunkecil.Pertanianladangdicirikanolehpenggunaankawasantanahyangagakluasdanolehkegiatanmenanamtanamanuntukeksport.Pertanianjenisinijugamemerlukanramaitenagakerjadanbanyakmodal,iaituduafaktoryangtidakdapatdipenuhiolehekonomipribumi.Ciriciriiniadalahberbezadaripadaciripertaniankebunkecilyangmenekankankonsepkesederhanaandansecukuphidupsertahanyamemerlukansedikittenagakerjabagimengerjakantanahyangkeciltersebut.Secaraumumnya



pengurusantanahkolonialInggerismemanglebihsistematikberbandingdengansistemtradisional.NamunakibatdalamUndangundangTanah1910tidakmenjaminhakdankedudukanpertanianorangorangMelayu,berlakuduaarahperkembanganyangberbeza.Pertama,pertanianyangbersifatkomersialsemakinberkembangkeranaianyadapatmemenuhikeperluanekonomikolonialInggeris.ArahkeduaadalahpertanianyangdidominasiorangMelayuyangbersifatstatikdanlebihmundur.BenarlahsepertimanaasumsiLenindanHobsonyangmelihatkesandaripadakolonialisasiterdapatdualismeiaitugolonganyangberpihakkepadapenjajahakanberkembangmajumanakalamasyarakatyangdijajahsemakinmengalamikemunduran.InilahyangberlakuterhadapkegiatanpertanianorangMelayudinegeriJohordalamdekadkolonialisasiInggeris.

TanahSimpanMelayuSelaindaripadaperluasankawasanperladanganyangdimilikiolehpemodalpemodalasingdiJohor,pengurusantanahkolonialjugatelahmenyebabkankegiatanmenjualtanah.KenaikanhargatanahakibatpelaksanaanUndangundangTanah1910telahmenggalakkanramaiorangMelayumenjualataupunmenggadaikantanahwarisanmerekatanpamenyedariakibatnya.FenomenainitelahmembimbangkanSultankeranatanahyangtelahdikerjakandijualkepadaorangbukanMelayuakanmengakibatkanorangMelayutidakakanmempunyaitanah.Pada1912SultanJohortelahmenitahkankepadasemuaorangMelayusupayatidakmenjualkebunkebunmerekakepadabangsalain,keranaperbuatantersebutakanmerugikanmereka.KebimbanganinimenjadiisuperbincanganutamapadawaktuitukeranaterdapatsuaratidakpuashatiolehbeberapagolonganelitMelayuyangmembelakedudukanorangMelayu.PihakInggeriscubamengambilberatterhadapisuini,keranamerekamengetahuijikasuatulangkahtidakdiambiluntukmenjagahakorangMelayu,kepentinganekonomiimperialismerekaakantergugat.KolonialInggerisjugaberanggapanbahawajikaperkarainitidakdiselesaikandenganbijakkemungkinanterdapatdesakandaripadapihakpentadbirtempatanyangsecaratidaklangsungakanturutcampurtangandalamprosedurbirokratisdanmenyalahiprinsipyangtermaktubdalamUndangundangTanah1910.Olehitu,padatahun1913EnakmenRezabMelayutelahdiluluskanolehMajlisUndangNegeriNegeriMelayuBersekutu.Enakmeninimengandungiempatbahagianyangpenting.Bahagian3memberikankuasakepadaResidenuntukmemilihdanmengumumkankawasanRezabMelayu.Bahagian7menegaskanbahawatanahtanahyangdigazetkansebagaiRezabMelayuitutidaklahbolehberpindahmilikkepadabukanMelayu.Bahagian8,9dan10telahmeletakkansekatansekatanhakmilikdalamkawasanrezabtersebut.LatarbelakangdasarituadakaitannyadenganperkembangansosioekonomidanpolitikdiNegeriNegeriMelayu.TerdapatbeberapaorangpegawaiInggerisyangbersimpatidengansituasiyangdihadapiolehorangMelayuantaranyaialahH.C.EckhardtiaituPemangkuPesuruhjayaTanahbagiNegeriNegeriMelayuBersekutupada1930anberanggapanbahawaperludicegahpemberianhakmiliktanahkepadakepentingankepentinganasing.EckhardtnampaknyalebihsedardaripadapegawaipegawaiInggerisyanglaintentangperlunyamenonjolkanbumiputerakeataskepentingankepentinganasingsepertimanayangdapatdiukurdarisegikeluasanekarnya.R.C.ClaytonyangmerupakanPegawaiDaerahUluLangatmenyatakanbahawapetanipetaniMelayuhendaklahdipandanggolonganyangberlainandenganpetanipetaniCinadanIndiakeranamerekaadalahpenduduktetapdinegeriini.KesederaninijugamungkindisebabkanolehtercetusnyapergerakanpetanidibeberapabuahnegaraduniaketigadiAmerikaLatin,AsiadanAfrikadalamabadke20.AntarapemberontakanyangpalingawalialahRevolusiMexicopadatahun1910yangmerupakanpeperanganmenentangkuasapenjajahBritish,Jerman,Perancis,AmerikaSyarikatdanterutamanyaSepanyol.Walaubagaimanpun,terdapatjugapegawaipegawaiInggerisyangtidakbersetujudenganbeberapacadangantersebut.G.A.Elcum,iaituPemangkuPenasihatAm,engganmengubahUndangundangTanahuntukmengahalangpenjualantanahsebagaimanayangdicadangkanolehelitMelayu.EkorandaripadaituarahankepadaPesuruhjayaKerajaantelahditukar.Sekiranyaperlu,orangMelayubolehmenjualtanahmerekauntukmenjelaskanhutang,mengerjakanHajidansebagainya.PadapermukaannyamemangnampakpelaksanaaninisebagaisatubentukpembelaanterhadapkedudukanorangMelayu.Namun,dasarkolonialtidaklaridaripadamengutamakankepentinganekonomiimperialisnya.DasariniadakaitandenganmasalahkekurangantanamanmakananpadaperingkatakhirPerangDuniaPertama.TindakankolonialInggerismemperkenalkanindustritanamangetahdiTanahMelayutelahmengubahfikiranorangorangMelayuuntukmemasukilapanganekonomiyangbaruitudanmeninggalkanlapanganpertaniantradisiataumenguasaikeduadualapanganitu.



DenganbertambahnyajumlahorangMelayuyangterlibatdalamkegiatantanamankebunkecilgetahmenyebabkanproduksipengeluarantanamanmakanuntukkeperluandalamnegerisemakinberkurangan.MakaperlaksanaandasariniantarausahaInggerissupayaorangMelayukekalmenanampadidandapatmenampunggolonganyangberadadalamlapangangetahdanperlombongan.DenganadanyaEnakmenRezabMelayu1913,orangMelayudijangkaakantinggalkekaldenganlapanganpertaniantradisidanmenyisihkandiridaripadaindustriindustrimoden.KelulusanundangundangtersebutmenggambarkankeinginankerajaanNegeriNegeriMelayuBersekutumengekalkanorangMelayupadatanahmerekadansebolehbolehnya,bekerjamenanambahanmakananpokokmerekayangtradisi.Selainitu,perkarainitelahmenyebabkanberlakunyapolarisasipertanianantaramasyarakatdinegeriJohor.OrangMelayuhanyadihadkanbagimengusahakankegiatanpertanianbersifatsaradiridanpengeluarsumbertanamanmakanan,peluangmerekauntukbergiatdidalamaktivitipertaniankomersialsangattipisberbandingdenganbangsaasingyangmemonopoliaktivitipertaniankomersial.TerdapatkesandaripadaperubahanperubahanyangberlakudalampentadbirankolonialInggerisyangterlalumenumpukanpadakawasanbandardankawasankawasanladangsertaperlombongan.AkibatnyakawasandesaterusketinggalansertamengecilkanlagifungsifungsipertanianorangMelayu.Jelassekalisistempengurusantanahkolonialyangliberaltelahmengancamekonomitempatan.Pengusahakapitalisyangbertarafantarabangsamemainkanperananyanglebihintensifdalamekonominegaradantidakdapatmembantumasyarakattempatan.TafsiranterhadapTanahRezabMelayuinijugabolehdibacasebagaitindakankolonialInggerisuntukmelindungitanahtanahMelayudaridijualkepadaorangbukanMelayudikawasanyangtelahdirezabkanitu.UntukmelindungipemiliktanahMelayudaripadateruskehilangantanah,padatahun1929PenasihatAm,G.Shaw,telahdiarahkanolehPesuruhjayaTinggiInggeris,SirHughClifford,untukmengatasikeadaanitu.Pada24Februari1929,ShawtelahmencadangkanpembentukanduatanahsimpanandikawasantimurnegeriJohoriaitudiselatanSungaiEndaudandiselatanSungaisedeli.NampaknyausahainisepertimahumembantupetanipataniMelayu,namunpersoalannyaadakahtanahyangdirezabkantersebutmerupakantanahyangsuburuntukkegiatanpertanian.TanahdibahagiantimurjohorbukanlahtanahyangsesuaibagiaktivitipertanianberbandingdengandibahagianbaratJohorkeranatanahdibahagiantimurlebihsesuaidenganaktvitiperlombongan.MalahankeluasantanahrezabyangditetapkanolehkolonialInggerisadalahtidaksesuaidenganstatusorangMelayusebagaibangsapribumidannegeritersebut.IsuberkenaanTanahRezabMelayuyangberpuncadaripadapengurusantanahkolonialiniberlarutansehinggatahun1933.DarisatusegiusahatersebutbolehmendatangkankerugiankepadaorangMelayu.SepertimanapandanganJones,beliautelahmengemukakansatubantahanbahawanilaipasarantanahdikawasansimpanMelayuberkuranganakibathalangankepadaurusanjualbeli,mencagardanmenyewa.Akibatnya,pemiliktanahdikawasansimpanMelayutidakbolehmendapatkeuntunganjikamahumenjualdanmenyekantanahtersebut.Ekorandaripadamasalahyangtimbul,R.O.WinstedtyangmerupakanpenasihatAmJohorpadawaktuitutelahmemintasupayaPesuruhKerajaanMuar,BatuPahatdanSegamatsertaPenolongPenasihatsetiapdaerahmendapatkanpandanganparapenghuludanketuakampungtentangbaikburuknyamemperkenalkanMalayReservationEnactmentsepertiyangdimaklumkanpada4Mac1931.Penghulu,KetuaKampungdanorangorangtuadikampungyanglaindisemuadaerahbersetujusupayaundangundangitudiperkenalkan.OlehiturundingantentangundangundanghendakmengadakankawasanrezabbagiorangMelayutelahjugadibawadalamMesyuaratKerajaanpada30Mei1933olehAbdullahbinEsa,iaituPesuruhjayaKerajaanSegamat.SkimsimpananuntukseluruhnegeriitutelahdiluluskanolehmesyuaratKerajaanpadatahun1935.Secarakasarnya,dasarrezabMelayuiniadalahsalahsatuprogramekonomikerajaankolonialInggerisdiMalayayangkelihatanbersifatproMelayu.NamunkeikhlasankolonialInggeristersebutbolehdipertikaikanlagi.Keranasehingga1932,hanyaterdapatduasahajatanahrezabMelayudinegeriJohor.Inibukanlahsuatupenyelesaianyangbaik,keranaianyamenyebabkanpertanianmelayutidakmengalamiperkembangandanmasihberadapadatahapyangmundurberbandingdenganaktivitipertanianyangdiusahakanolehbangsaasing.SikapkolonialInggerissebenarnyahanyasekadarmelepaskanbatukditanggadanperkaratersebutbukanmatlamatutamamereka.ApayangmerekamahuhanyalahmengautkeuntungansumberekonomidalamnegeriJohoruntukdibawakeLondon.DasartanahrezabMelayuinipadadasarnyasangatperludilaksanakandalamskalayangluasyaknimerangkumiseluruhnegeriJohorsertapenekanankepadasyaratperjanjiantanahtersebut,bukan



dengancarameletakkantempatyangkhusussebagaitanahrezaborangMelayu.HalinimenunjukkanbahawatanahuntukpertanianorangMelayutelahdisempitkan.

KESIMPULANSelepaskemasukanpengaruhInggeriskedalampentadbirannegeriJohor,berlakupelbagaiperubahanstrukturkepengurusanberkenaanaspekekonomi.Halinijelasberlakukepadasistempentadbirantanahdinegeritersebut.DasarInggerisyangmelihatbahawasistemkepengurusantanahtradisionalyangbegitulonggardantidakmampumenggunakantanahsecaraekonomikperluditukarkankepadasistemkepengurusantanahyangselaridengandasarekonomiInggeris.KesandaripadadasartanahkolonialyangliberaltersebutmenyebabkankebanjiranpemodalpemodalasingterutamadarieropahuntukmenjalankanaktivitipertaniandinegeriJohor.PerkarainitelahmenyempitkanpertanianorangMelayudiJohor,keranapertanianorangMelayutidakmempunyairamaikapitaliskapitalisMelayuyangbergiatdenganaktifdalammerencanakanpertanianmereka.StrukturpertanianorangMelayumasihtertumpukepadasifatindividuyangmemilikitanahdanmengusahakannyasendiri.Selainitu,penghuludanketuakampungmasihberperanandalammenentukanaktivitipertanianmereka.PertanianMelayusemasazamankolonialtidakmampuuntukberkembangdalampertaniankomersialakibatfaktorkurangnyamodal.Modaladalahfaktorpentingdalammendapatkangunatenagadanfasilitisyangdapatmemudahkandanmengoptimunkanproduksihasilpertanian.PertanianMelayudiJohorsamajuganasibnyasepertipertaniandiNegeriNegeriMelayuBersekutuyangtertumpukepadatanamanmakanandankebunkebunkecil.WalaupunorangMelayutidakramaiyangterlibatdenganekonomipertaniankomersial,tetapimerekaberperanandalamekonomipertaniandomestik.KegiatanekonomikomersialdiJohorsebenarnyahanyamemberikankeuntunganyangbanyakkepadaKolonialInggerissahaja.OlehkeranaitulahorangMelayulebihmenumpukankepadapertaniantanamanmakananuntukmemenuhikeperluansendiri.

SENARAIRUJUKAN

AhmadFawziBasri.1988.Johor18551917:PentadbirandanPerkembangannya,PetalingJaya:FajarBakti.

AmriahBuang.2007.PertanianKecilMelayudanKelestariannya,SyarahanPerdana(UniversitiKebangsaanMalaysia),Bangi:PenerbitUniversitiKebangsaanMalaysia.

Andaya,L.Y.1975.TheKingdomofJohore16411728.KualaLumpur:OxfordUniversityPress.

BadariyahHajiSalleh.ImperialismeEkonomi:KajianKesmengenaiIndustriGetahdiMalaya,dalamCheahBoonKhengdanAbuTalibAhmad(peny.).1990.KolonialismedanImperialismediMalaysiadanlainlainnegara.KualaLumpur:DewanBahasadanPustaka.

ChaiHonChan.1964.TheDevelopmentofBritishMalaya18961909,KualaLumpur.Coope,A.E.,TheKangchuSysteminJohore,JMBRAS14(3),Emerson,R.1979.Malaysia:SatuPengkajiandalamPemerintahanSecaraLangsungdanTidakLangsung,AriffinHajiHamzah(terj.),KualaLumpur:DewanBahasadanPustaka.

Gullick,J.M.1987.MalaySocietyintheLateNineteethCentury.Singapore:OxfordUniversityPress.

HajuBuyongAdil.1971.SejarahJohor.KualaLumpur:DewanBahasadanPustaka.IshakShari.1988.PembangunandanKemunduran:PerubahanEkonomiLuarBandardiKelantan,KualaLumpur:DewanBahasadanPustaka.

Jackson,J.C.1965.ChineseAgriculturalPioneeringinSingaporeandJohore,18001917,JMBRAS88(1).

LimChongYah.1967.EconomicDevelopmentofModernMalaya,KualaLumpur.LimTeckGhee.1977.PeasantandTheirAgriculturalEconomy18741941,KualaLumpur:



OxfordUniversityPress.

LimTeckGhee.1976.OriginsofaColonialEconomy:LandandAgricultureinPerak18741897,PulauPinang:PenerbitUniversitiSainsMalaysia.

KiethSinclair.1967.HobsonandLenininJohore:ColonialOfficePolicyTowardsBritishConcessionairesandinvestors18781907,ModernAsianStudies,1,4.

Maxwell,W.E.1965.TheLawandCustomofTheMalayswithReferencetothetenureofLand,JSBRAS,Jun1884,Vaduc(Germany),1965,

MohamedSaidHajiSulaiman,MejarDatuk.1950.Malaya:UnfederatedMalayStates.(jawi).JohorBahru:JabatanPercetakan.

RahimahAbdulAziz.1997.PembaratanPemerintahanJohor(18001945)SuatuAnalisisSosiologiSejarah.KualaLumpur:DewanBahasaDanPustaka.

Thio,E.1969.BritishPolicyintheMalayPeninsula18801910,Singapore:UniversityofMalayaPress.

Trocki,C.A.1979.PrinceofPirates:TemenggongandtheDevelopmentofJohoreandSingapore,SingaporeUniversityPress.

William,R.Roff.1975.NasionalismaMelayu,AhmadBoestamam(terj.)KualaLumpur:PenerbitUniersitiMalaya.

WongLinKen,TheMalayanTinIndustryto1914,Tucson,1965,WuMinAun.1984.PengenalankepadaSistemPerundanganMalaysia,KualaLumpur:PercetakanHeinemenEducationalBooks(Asia).

SumberFaildanDokumen

CO273/360.PROCO273/406,PROCO273/396.PRO.CLM680/25.ANJ.CLM680/25.ANJCLM101/29.ANJCLM101/29/ANJ.CLM1O1/29.ANJ.GA145/1912.ANJ.

LogankepadaSecretaryofGovernment.21.11.1864.CO273/16.PROUndangUndangTubuhKerajaanJohor1895danTambahannya,pada17hb.September,1912.

JohorAnnualReport1911,ANJ.JohoreGovernmentGazzetes,30Mei1913dan30Disember1912,ANJJohorAnnualReport1914,ANJ.

pertanian bumiputera melayu johor dalam arus ekonomi kapitalisme 1910-1957 -- kesturi

Documents