PBSS @ program kesihatan sekolah ( bab 1)

Matlamat

Membentuk sikap & perlakuan y positif terhadap kesihatan,lahirkan warga sek. Dan persekitaran yg selamat,sihat dan berkualiti kearah pencapaian wawasan Negara

Objektif

Menggalakkan cara hidup yg sihat Pelihara dan tingkatkan persekitaran sekolah yg bersih ceria sihat serta selamat Tingkatkan kerjasama dan penglibatan komuniti dalam program kesihatan sekolah.

Penglibatan

Murid ( brcdgn aktivit, turut serta aktvti) Guru (beri penerangn pd murid, beri pngthn keshn pd murid, mnjykn prog sek) Guru besar ( tubuhkn ajk dan berikn penerangn pd guru) Masyarakat ( bg sokongn moral) Ppd ( beri input pd gb)

6 teras pbss ( pendekatan bersepadu)

polisi kesihatan sekolah persekitaran fizikal sekolah persekitaran sosial sekolah. penglibatan komuniti kmhrn kesihatan diri perkhdmatan kesihatn sekolah

pendidikan kesihatan

membentuk minat dan keinginan serta mewujudkan rasa tanggungjwab dikalangan murid utk kemajuan dan kebaikan kesihatan mereka keluarga dan msyrkt.

Dapat mempengaruhi pengetahuan,sikap dan amalan murid berkaitan dgn kesihatan sacara formal or tidak formal

Secara formal Secara tak formal Kemaskini kurikulum dr masa ke semasa Guru – kursus asas guru di maktab Murid - melalui subjek di sekolah

- Latihan amali- Projek khas sc ind.@kump.

Penyeliaan dan pemantauan oleh guru dan pelajar

Adakan kempen kesihatan Adakan kuiz kesihatan tahunan Pameran kesihtan Khidmat kaunseling Pemeriksaan kebersihan Demonstasi kesihatan – cr berus gg Ceramah @ forom kesihatan

Pendekatan bersepadu ( bab 2)

Teras utama PBSS :

1) Polisi Kesihatan Sekolaho Penytaan yg menentukan tindakan dan keperluan sumber bagi mempromosi kesihatan. o Tujuan polisi :

Menyediakan piagam sekolah sebagai panduan kepada wrga sekolh dan masyarakat luar. Merancang dan mengawasi pelaksanaan polisi kesihatan.

o Antara polisi boleh dibentuk oleh sekolah: Polisi keselamatan makanan di kantin sekolah. Polisi pertolongan cemas. Polisi keselamatan sekolah. Polisi kwaln penyakit. Polisi persekitran fizikan sekolah, Polisi persekitaran sosial sekolah.

2) Persekitaran fizikal sekolah.o Funginya:

Mewujudkan persekitaran fizikal yang bersih dan selamat. Mewujudkan persekitaran yg bebas dr risiko jangkitan penyakit. Memastikan kemudahan asas cukup dan dalam keadaan bersih, ceria,selamat dan sihat. Merangkumi :

Bangunan sekolah, bilik darjah, tandas, kantin,telefon dan banyak ag.3) Persekitaran sosial sekolah

o Menyediakan persekitaran yg kondusif untuk perkmbgn mental yg sihat dan kurangkan tekanan.o Menyediakan persekitaran sosial yg sihat untuk perkembangn yg seimbang.

4) Penglibatan komunitio Suatu bentuk kerjasama di antara warga sekolah, ibu bapa serta masyarakat yg menyokong dan

meningkatkan tahap kesihatan warga sekolah.o Contoh xtvt libtkn komuniti:

PROSTAR Bebas denggi di sekolah. Anti merokok Bebas dadah Kempen cara hidup sihat

5) Kemahiran kesihatan dirio Membentuk sikap yg +ve ke arah amalan cara hidup sihat di kalangan warga sekolah.o Antara aktivti diajar sama ada formal atau tidak formal ialah:

Kebersihan diri, kebersihan pergigian, senaman dan kecergasan, makanan secara sihat, pertolongan cemas.

o Pemantauan/penilaian PK formal

Ujian bertulis Ujian lisan Laporan untuk setiap projek

PK tidak formal Laporan tahunan oleh jwtnkuasa kesihatn sekolah,kelb kesihatn sekolah,biro

kesihatan. Senarai semak bg pemeriksaan fizikal dan persekitaran sekolah.

6) Perkhidmatan kesihatan sekolah.o Peranannya ialah :

Memaklumkn kepada guru dan ibu bapa mengenai tahap kesihatan murid bg membolehkan rawatan lanjut dan tindkan susulan.

Membina kefahaman dan kesedaran warga sekolah mengenai kepentingan kesihatan dan amalan cara hidup sihat.

Mencegahdan mengawal kejadian penyakit. Mengesan masalah kesihatan, merawat dan merujuk kes yang memerlukan perhatian dan

tindakan lanjut. Menyediakan pemantauan dan penilaian ke atas aktiviti2x kesihatan sekolah.

o Aktivti2x: Penilaian status kesihatan. Rujukan dan tindakan susulan. Khidmat kauseling Pemakanan Pergigian Pertolongan cemas Pendidikan kesihatan

perkhidmatan kesihatan sekolah (pks) (bab 3)

merangkumi promosi kesihatan,pemakanan ,penjagaan kesihtan,rawatan,rujukan serta penempatan kelas khas oleh doctor perubatan dan doctor pergigian.

Fungsi pks

bina kesedaran dan kefahaman warga sek. Ttg kepentingan kesihatan mengesan dan merawat serta membuat rujukan kes yang memerlukan perhatian yang serius. Mencegah dan mengawal penyakit. Member khidmat pertolongan cemas. Menjalankan pemantauan dan penilaian terhadap aktiviti sekolah

Pasukan pks

Doctor. Jururawat Penolong jururawat Atendan Pemandu

Aktiviti

Penilaian status kesihatan Rujukan dan tindakan susulan

Pendidikan kesihatan Pemakanan Khidmat kaunseling Pergigian Pertolongan cemas Kanak2 keperluan khas Reked dan laporan kesihatan

Lawatan pertama Lawatan kedua(ulangan) Ambil butir perihal kesihatan dan penilaian Ambil berat badan + ketinggian Penglihatan dan pendgran Periksa perubatan Imunisasi Rawatan khas

Pemeriksaan perubatan bagi: Murid yg x hdr pd 1st lawatan Tindakan susulan Kes2rujukan

Imunisasi Rawatan cacing Rawatan khas

Program kesihatan mulut ( bab 4)

Konsep dan matlamat

Pastikan murid mpyi taraf penjagaan gigi yang tinggi Kerjasama dgn jbt pergigian Uji keperhatinan murid Beri tindakan awal kpd murid2 sblm tindakan seterusnya.

Strategi

Pastikan kad gigi cukup Berus gigi pada waktu rehat Paparkn maklumat kesihatan Bg ubat n berus gigi percuma

Jenis dan fungsi gigi perbezaan gigi susu dan gigi kekal

Jenis gigi Fungsi gigi kacip Taring Geraham kecil Geraham besar

Potong mknn Koyak mknn Pecah mknn Hancur mknn

Penyakit gigi dan mulut

gigi susu Gigi kekal Saiz kecil Putih Akar pendik Alur cetek 20 btg

Saiz besar Kuning Akar pjg Alur dalam 32 btg

Plak – selaput yg terdpt di permukaan gg dangusi yg ada kuman+air liur dan sisa mknn (gula)

Karies gigi (gigi belubang) Periodontal (gusi) Maloklusi (gigi tak teratur) Hsl tindkbls antr plak

dan gula m’hslkn tksin yg dan retakkn permukaan luar gigi(enamel)

Gigi berlubang dan karies gigi bermula

Melibatkan gusi dan tisu yang menyokong gg

Berpunca dr toksin yg dihslkn oleh bacteria

Gusi kelihatan merah bengkak dan mudah berdarah

Satu keadaan susunan gg yg tidak teratur

Contoh Gigi jongang Gigi berlapis

Akibat tabiat buruk spt hisap jari dan putting

Keturunan dan hilang gg terlalu awal

Langkah penjagaan

Pemakanan ( kurngkan mknan yg bergula) Pemeriksaan pergigian ( pemeriksaan gigi 6 buln sekali) Tabiat memberus gigi (Memberus 2 kali sehari +Menggunakan berus gigi yg sesuai dgn umur+ berus dgn cry g

btl + berus gg tak terlalu lama+jgn berkongsi berus gg)

Rancangan makanan tambahan dan program susu (bab 5)

objektif rmt

mmbri mknn tmbhn pd muridd sekolh rndh t'utma pada yg diluar bndarn miskin. mmberi makan berzat dan seimbng bg pertumbuhn mereka myeleggra pnd kshtn dn pmkn secara x lngsung

Criteria pemilihan

murid2x dr keluarga atau ibu bapa atau penjaga yg pendapatan bulanan RM 400. Pendapatan perkapita rm80 dan kurang. Saiz enrolmen sekolah dengan jumlh murid 100 orng dan kurng. Mmpunyai masalh status pemakann dan dah disahkn oleh pegawai perubatan. Jarak umh dari sekolah jauh dan tiada pengangkutan.

Pelaksanaan dan penilaian.

532,500 murid sekolh rendah daripada “golongn termiskin” terima RMT dlm tempoh 190 hari mulai hari pertama persekolhan pada setiap tahun.

Kadar bantuan RM 1.20 bagi semenjung RM 1.35 bagi sabah dan Sarawak. Peruntukan semasa yg disediakan berasaskan jumlh murid dan kadar tersebut ialah RM 123,647,250.00

setahun. Penyelia kesihatn di JPN akan smpaikan rekod pengagihan peruntukan RMT di sekolah sehingga 31 Januari

(mksudnya bdget setahun 2 dier tmbh sampai januari tahun depan, 2 yg hari pertama sekolah dah leh bagi RMT).

Bahagian sekolah akan menyediakan laporan penagigan mengikut negeri.

Bayaran dilakukan secara berkomputer melalui sistem e-PCG terus kepada akaun kerajaan sekolah2x terlibat.

Bagi sabah dan Sarawak, pembayaran dibuat secara waran peruntukan kepada PPD negeri masing2x.

Peranan guru besar /guru

Memilih dan mengedarkan senaraimurid yglayak menerima RMT . Merekod penerimaan makann muri2x di hari berkenaan. Mengawas murid makan sambil menerapkn budya makan yang betul. Mengikut pertumbuhan fizikal murid seperti berat dan tinggi sekurang2xnya awal dn akhir tahun. Mengawas pengurusan penghidangan makann. Memastikan rekod penerimaan perbelanjaan peruntukan RMT disimpan secara kemas kini oleh pihk

sekolah.

Program susu sekolah

Program dijalankan dengan kerjasama 6 buah syarikat tempat.

Ada 2 skim iaitu :

Skim susu percuma (murid terpilih) Skim susu bayaran (penyertaan murid secar sukarela secara subsidi atau tidak)

Objektif:

Meningkatkan taraf kesihatan dan pemakann murid sekolh rendah. Memupuk amalan minum susu kepada pelajar. Membekalkan susu kepada murid2x yag tidak berkemampuan dan mengalami kekurangan zat makann

melalui skim percuma.

Pelaksanaan / penilaian

Peranan GB/ guru

Memilih dan menyediakan senarai murid yang layak menerima susu Skim Percuma. Mengurus pesanan dan pengagihan susu Skim Percuma dan Skim Bayaran.

Menyimpan rekod kutipan dan penyerahan wang PSS. Menggalakn tabiat minum susu dan tekankn ttg khasiatnya. Mmberi penerangan kepada guru ttg pelaksanaan PSS. Menubuhkan jawantankuasa PSS dianggotai oleh guru2x, agensi2x kerajaan berkaitan, wakil

masyarakat setempat dan NGO.

Amalan kebersihan sekolah ( bab 6)

Konsep

Berfokuskan amalan yg disemai dan dipupuk di rumah dan diperkukuhkan di sekolah Melibatkan penyertaan pelbagai pihak Pencegahan awl dan penambahbaikan berterusan

Matlamat

Melahirkan warga sek. Yg mengamalkan kebersihan scr menyeluruh dan berterusan tanpa batas ruang dan masa utk menjd sek. Sbgai tmpt yg bersih ceria kemas selamat bg merangsang perkembangan JERIS

Pengurusan dan pelaksanaan

Tugas dan tanggungjawab

murid Ibu bapa guru Guru besar Melibatkan dr scr

aktif dlm aktvt amln kebersihan

Tingkatkn pengetahuan n kmhrn dan amalan kbrshn supaya lebih bertanggungjwab menjaga kshtn

Sampaikan maklumat kpd ibu bapa ttg aktvt amln kebrshn yg dijlnkn di sekolah

Member cadangan aktvt kpd pihk sekolah.

Melibatkan dr scr aktif dan sokong aktvt sek.

Menjd role model kpd anak2

Beri sokongan pd anak2 utk libatkn dr dlm aktvt sek.

Meningkatkan kerjasama dan penglibtn komuniti dlm aktv kebersihan

Beri sokongan dlm btk wang.kepakarn alatan kpd sek.dlm melksankn aktvt

Jd role model pada murid2 dalam amalan kebersihan

Ada pengetahuan dn kmhrn dlm amaln kebersihan

Sokong dan laksanaan aktvt yg dirancang

Pastikan penglibatan murid secara aktif

Member penerangan kepada ibu bapa ttg amalan kebersihan sekolah

Menjadi pemimpin mll teladan kpd warga sekolah

Memberi maklumat yg tepat dan jelas kpd warga sek.

Tubuhkan jawatan kuasa

Rancng dan laksanakan aktvt kebershn sek.

Sampaikan maklumat ttg amalan kbershan dan bina hubgn baik dgn parent, kjraan dan lain

Aktiviti

Gotong –royong Keceriaan kawasan Jadual tugas harian Pemeriksaan kebersihan diri Pemeriksaan kesihatan Amalan di rumah

Kebersihan diri dan kebersihan bangunaan serta persekitaran

Kebersihan diri kebersihan bangunaan dan persekitaran Membasuh tangan sebelum dan slps mkn Berpakaian bersih dan kemas Tidak meludah di merata-rata Berkuku pendek dan bersih Mandi dgn sabun sekurngnya 2 kali sehari Makan makanan yg berkhasiat Gosok gigi selepas mkn

Mengutip dan membuang sampah dlm tong Tidak rosakkn harta sekolah dan kemudahan

awam Pelihara kebersihan dan keselamatan kwsn

sek. Laporkan kpd guru sebarang kerosakan yg

terdapat di persekitaran sekolah

Peranan sekolah

Menitik beratkan penglibatan murid Membina sikap murid kea rah mengutamakan kebersihan adalah penting Menimbulkan kesedaran murid ttg perlunya penjaan kebeesihan bilik darjah,padang, kantin,tan das

dan sebagainya

Jabatan Pendidikan Negeri dan Pejabat Pendidikan Daerah

Menubuhkan Jawatankuasa Amalan Kebersihan Sekolah peringkat negeri/daerah Memberi bimbingan kepada sekolah menubuhkan Jawatankuasa Amalan Kebersiahan peringkat

sekolah dan seterusnya merancang dan melaksanakan aktiviti. Merancang dan melaksanakan pengesanan dan pemantauan perjalanan aktivitiamalan kebersihan

sekolah. Mengenalpasti sekolah terbaik untuk dijadikan “benchmark”.

Program2 ADHOC / PROSTAR (Bab 7)

Program2

1. PROSTAR

Program Sihat Tanpa Aids Remaja (PROSTAR) Formula Prostar

+ tambah maklumat÷ bahagi tanggung jawab× ganda usaha- tolak risiko= hidup sihat tanpa Aids

AIDS (sindrom kurang daya tahan penyakit)

Disebabkan virus HIV (human Immunodeficiency virus) Melumpuhkan sistem imun badan Kegagalan imun badan akan menyebabkan pelbagai kuman terdedah kpd pesakit AIDS dan kanser yang

jarang2 berlaku.

5 peringkat AIDS

Fasa 1 HIV menjangkiti individu

Fasa 2

Virus membiak dan tidak memperlihatkan sebarang tanda/gejala pada tubuh bdn.

Fasa 3

Virus HIV membiak dan berkembang sehingga menunjukkan tanda/gejala yg memusnahkan imun badan

Fasa 4

Alami penyakit “infeksi oportunistik” seperti Pneumocystis Carinii Pneumonia dan kanser sarcoma kapasi

Fasa 5

Disahkan sbg pesakit AIDS Mekanisme pertahanan badan alami kemusahan dan tidak mampu lawan serangan virus,bacteria

dan kuman.

Aktiviti2 yang dilaksanakan PROSTAR

i. Aktiviti pendidikan seperti ceramah, pameran, kempen2 kesedaran AIDS dan kem motivasiii. Sesi kaunseling

Klip video peserta didedahkan dalam pengucapan awam dan forum dalam kalangan mereka.

iii. Latihan PRS PROSTARiv. promosi laman Web Prostar.(salun,keropok dan cenderahati)

2. Projek Anti Denggi

Merupakn projek bersama Kementerian Kesihatan Dan Kemeterian Pendidikan. Objektif :

i. Memberi kefahaman , kesedaran dan kemahiran kepada murid dalam mencgah dan melawan penyakit

ii. Melibatkan semua golongan termasuk ibu bapa dan kakitangan sekolah dalam xtvt pencegahan dan demam denggi

Pemindahan penyakit Virus dipindahkan melalui gigitan nyamuk Aedes yang membawa virus denggi Nyamuk sebarkan penyakit dalam mase 8-12 hari slps hisap darah manusia Nyamuk betina pembawa virus memindahkan virus ke generasi nya melalui proses (transovarial)

melalui ovary Tanda-tanda denggi

Dmm kuat Ruam skt sendi,kepala dan sendi Hilang selera makan Muntah-muntah Sakit perut Pendarahan pada badan

Langkah pencegahan Periksa semua bekas menakung air Tutup rapat bekas simpanan air Lupuskan sampah secara sempurna Gunakan abate (letak dlm air)

Aktiviti denggi di sekolah

Kuiz Dendaan Kempen anti denggi Ceramah denggi Pertandingn karang esei

3. Program doctor Muda

- Menggunakan rangka kerja kecermelangan melalui amalan hidup sihat- Merupakan 1 pakej program bersepadu sekolah sihat- Definisi :

Sekumpulan murid yg dipilih guru berdasarkan kriteria2 yg ditetapkan Murid dilatih dari segi kemahiran dan pengetahuan dalam aspek kesihatan yang relaven. Murid bertindak sbg pembimbing rakan sebaya atau agen perubahanpengetahuan, sikap dan

amalan kesihatan di kalangan rakan2,anggota masy dan keluarga,

- Tugas doctor muda sbg role model,promoter dan motivator kesihatan kepada rakan-rakan sebaya.- Criteria pemilihan doctor muda

i. Cemerlang akademikii. Berminat

iii. Sihativ. Kemasv. Berpersonaliti menarik

vi. Sifat kepimpinanvii. Bertanggungjawab

4. Rubella

Dikenali sebagai campak jerman Penyakit berjangkit

Bagaimana tersebar?

Aliran darah ( ibu dan anak) Melalui titisan udara ( batuk + bersin)

Gejala2

Sakit kepala Selsema Mata merah Sakit sendi Ruam Demam

Bayi yg diserang rubella berisiko tinggi alami

Pertumbuhan perlahan Jantung berlubang

Pekak Masalah hati,limpa dan sum-sum tulang Perkembangn mentak yg lemah

Pencegahan dilakukan

Dgn lakukan pevaksinan rubella (imunisasi mmr) Mmr kombinasi 3 vaksi utk campak beguk dan rubella Semua kanak2 berumur 12 bln dan thn 1 sekolah rendah perlu ambil mmr 2 dos diperlukan ( 1 time 12 bln 1 lg tim tahun satu skolah rendah)

Pemantauan dan penilaian (bab 8)

Kaedah pemantauan:

o Rekod kesihtn murid (RKM 1)o RKM 1 mengandungi maklumat penting kesihtn murid bagi mengawal pandu pertumbuhan dan

kesihtnnya.o RKM 1 hendklah disemak dan dilengkpkan dr semasa ke semsa.

1. Akta, garis panduan dan Surat Pekeliling

Penilaian dilakukan secara berterusan oleh Pegawai Pendidikan Daerah (PPD) dan Pegawai Kesihatan Daerah (PKD)

Penilaian dibuat dengan menggunakan Borang Anugerah PBSS dan Penyeliaan ke sekolah-sekolah Penganugerahan tahunan diberi berdasarkan tahap usaha dan pencapaian sekolah dalam

menggalakkan kesihatan di sekolah masing-masing Tiga bentuk penganugerahan yang akan diberikan kepada sekolah yang mencapai tahap yang

ditetapkan ialah:o Anugerah emas PBSSo Anugerah perak PBSSo Anugerah gangsa PBSS

pemantauan dan penilaian

program dan aktiviti- kesihatan sekolah hendaklah dipantau dan dinilai secara berterusan mengikut kaedah yg tlh ditetapkan dlm pelan tindakan

pelaporan

sekolah hendaklah membuat laporan bagi semua program dan aktiviti PBSS yg telah dilaksanakan dgn menggunakan Borang PBSS 1. laporan tersebut hendklah disimpan di sekolah sbg bhn rujukan dan untuk tujuan penyemakan oleh mana2 pihak yg memrlukan.

anugerah PBSS

2) Penganugerahan PBSS berdasarkan peratus pencapaian berikut:o 90% - 100% = Anugerah Emaso 70% - 89.9% = Anugerah Perako 50% - 69.9% = Anugerah Gangsa

3) Borang ini akan diguna pakai oleh Pejbt Pendidikan Daerah, Pejabat Kesihtn Daerah, Jbtn pendidikn Wilayah Persekutuan dan Jabtn Kshtn Wilayah Persekutuan sms membuat penyeliaan dan penilaian utk Anugerah PBSS.

Peranan warga sekolah

murid Ibu bapa guru Guru besar Melibatkan dr scr

aktif dlm aktiviti atau program BPS yg dirncg oleh pihak sekolah

Bertanggungjawab menjaga kesihatan diri sendiri

Menyamaikan maklumat kpd ibu bapa dan masyarakat setempat mengenai aktiviti2 kesihtn dan program BPS yg dijlnkan di sekolah

Melibtkn diri scr aktif dan menyokong aktiviti yg melibtkn kebersihn,kesihtn dan kslmtn yg dirncg oleh pihak sekolah.

Kepakaran,kewangan, barangan atau sokongan moral boleh diberikan kpd sekolah utk menjlnkan aktiviti atau program

Member galakan kpd anak2 utk menyertai aktiviti atau program yg dijlnkan oleh sekolah

Member cdgn aktiviti atau program yg boleh dilaksanakan kpd j/kuasa BPS

Menjadi cth kpd ank2 dlm mengamalkan gaya hidup sihat.

Memhmi komponen2 kesihatn

Menyokong, melaksana,dan memperkukuhkan aktiviti2 kbrsihnyg dirncg oleh jawatankuasa yg terlibt

Mencdgkan aktiviti2 yg boleh dilaksanakan

Menjadi contoh kpd murid2 dan pelajar menyertai aktiviti atau program yg dianjurkn oleh sekolah

Member penergn kpd ibu bapa mengenai program amalan kebersihan

Member penerangan kpd guru2 mengenai pelaksanaan program 3K di sek

Menubuhkn j/kuasa BPS dgn dianggotai oleh guru2, agensi2 yg berkaitan, wakil masyarakt stmpt dan bdn2 bkn krjaan.

Merancg aktiviti BPS dgn mengmbilkira:

- kprluan wrga sek bkn shj dr fizikal ttp emosi srta persekitrn yg slmt

- pglmn murid2 dan guru2 spy dpt digabungkn utk menjlnkn aktiviti dan program BPS yg brkesn

Kem kshtn, kBkk n tggungjwb trhdp msyrkt.

Ksdrn murid2 n azam yg kuat utk menjga kesihtn diri

Sumber2 sedia ad mengikut kemmpuan sekolah