new skema modul sejarah t4 2012

1

1. Bandingkan empat Zaman Prasejarah. [ms2]

CIRI-CIRI ZAMAN PALEOLITIK ZAMAN MESOLITIK ZAMAN NEOLITIK ZAMAN LOGAM i. Zaman Gangsa

ii. Zaman Besi

1. Cara hidup -Nomad (berpindah randah) - dalam kelompok keluarga/ berkumpulan

-Nomad (berpindah randah) - dalam kelompok keluarga/ berkumpulan

- menetap - dalam kelompok besar

- menetap - rumah

2. Tempat tinggal

-Tepi tasik, -tepi sungai, -dalam gua

-Tepi tasik, -tepi sungai, -dalam gua

- petempatan besar dan kota pertahanan - berkambang menjadi bandar dan kota

3. Pekerjaan -Memungut hasil hutan, -memburu binatang, -menangkap ikan

-Memungut hasil hutan, -memburu binatang, -menangkap ikan

-Bercucuk tanam, -menternak binatang - melebur logam -sistem pertukaran barang dagangan (Barter)

- perdagangan maritim

4. Alatan -Alatan batu yang mengutamkan fungsi

-Alatan batu yang mengutamkan fungsi

- Alatan batu yang dilicinkan -mempunyai pelbagai fungsi - bahan tembikar

- alatan besi - mencipta perahu dan rumah

2. Apakah makna tamadun? [ms4[

Kata Kunci Butiran Kata Kunci Butiran

Bahasa Arab - Perkataan mudun dan madain Madana- tinggi budi bahasa - pembukaan bandar

Bahasa Inggeris - civilization (Bahasa Greek - civitas) - bermaksud bandar -peradaban

Pandangan Islam

- merangkumi pembangunan lahiriah dan rohaniah Masyarakat Barat - pembangunan lahiriah (hal-hal kebudayaan seperti penulisan, undang-undang, kesenian dan pembandaran)

Sarjana Islam i. Syed Naquib al-Attas- tamadunialah pencapaian tahap tatsusila yang tinggi dan kebudayaan yang luhur oleh sesebuah masyarakat

Sarjana Barat

i. Gordon Childe - pencapaian lahirian merupakan kayu ukur kemajuan tamadun dalam sesebuah masyarakat ii. Dancy Riberio dan R.A. Buchanan - menolak unsur rohaniah sebaliknya hanya menekankan kepentingan dan pembangunan lahiriah dalam proses perkembangan tamadun iii. Richard Sullivan - mengakui unsur rohaniah sangat penting dalam konsep tamadun

BAB 1 : KEMUNCULAN TAMADUN AWAL MANUSIA

ZAMAN PRASEJARAH

Zaman manusia masih belum mengenali tulisan

2

5. Bandingkan proses pembentukan empat tamadun awal manusia. [ms10 - 33]

BUTIRAN TAMADUN MESOPOTAMIA TAMADUN MESIR PURBA

TAMADUN INDUS

TAMADUN HWANG HO

LOKASI

[ms 10] - tamadun terawal dunia Mesopotamia - tanah di antara dua sungai (Sungai Tigris dan Euphrates)

[ms17] - dianggap anugerah Sungai Nil - Sungai Nil berpunca daripada dua anak sungai iaitu Sungai Nil Biru dan sungai Nil Putih

[ms 23] - tamadun terawal di India - terletak di Lembah Sungai Indus - dikenali juga sebagai tamadun Harappa - terletak di bahagian barat laut India

[ms 28] - muncul daripada kesuburan tanah yang terdapat di Hwang Ho / Sungai Kuning - Hwang Ho merupakan sungai kedua terpanjang di China dan terletak di bahagian Utara China - ciri fizikalnya bergunung-ganag dan berpadang pasir menyebabkan tamadun ini bersifat setempat

KERANGKA MASA

[ms 10] - berkembang daripada petempatan awal Zaman Neolitik - 7 zaman pemerintahan i. Kerjaan Sumeria (3500-2340 SM) ii. Kerajaan Akkad (2371- 2006 SM) iii. Kerajaan Ur (2113-2006 SM) iv. Kerajaan Babylon Awal/Lama (2000 - 1530 SM) v. Kerajaan Kassites (1530 - 1100 SM) vi. Kerajaan Assyria (1100 - 626 SM) vii. Kerajaan Chaldea (626 - 539 SM) - runtuh akibat serangan Parsi

[ms 18] - berkembang daripada petempatan awal Zaman Neolitik - terdapat 4 zaman i. Zaman Awal (3100 - 2200 SM) ii. Zaman Pertengahan (2040 - 1785 SM) iii. Zaman Empayar (1570 - 1085 SM) iv. Zaman Keruntuhan (1085 - 322 SM) - pemerintahannya dikuasai orang asing seperti Libya, Kush, Assyria, Parsi, Yunani dan Rom.

[ms 23] -muncul sekitar tahun 2500 SM dan merosot pada tahun 1800 SM - mengalami kehancuran kerana serangan orang Aryan, serta bencana alam seperti banjir, kemarau dan gempa bumi

[ms 29] - kemunculannya dapat dikesan daripada jumpaan tengkorak homo sapien (Peking Men - 400,000 SM) - mmebuktikan adanya kehidupan Zaman Paleolitik - Zaman Neolitik muncul sekitar tahun 5000 SM di mana munculnya aktiviti pertanian dan penternakan - Dinasti berja pertama di China diasaskan oleh Dinasti Hsia (2205 - 1766 SM) tetapi tiada bukti - kewujudan Dinasti Shang (1766 - 1050 SM) dibuktikan melalui jumpaan arkeologi - diganti dengan Dinasti Chou (1050 - 256 SM) selepas muncul kebangkitan hamba kerana kezaliman Raja Shang

PROSES PEMBEN- TUKAN

[ms 11] - terbentuk 2 bahagian i. BAHAGIAN UTARA BANDAR BAGHDAD - meliputi kawasan pertengahan Sungai Tigris hingga ke utara termasuk kawasan Sungai Zab (Assyria) ii. BAHAGIAN SELATAN BANDAR BAGHDAD - meliputi kawasan Sungai Tigris dan Euphrates yang hampir

[ms 18] - mencapai tahap kebudayaan gangsa pada Zaman Logam - penggunaan alat logam untuk membina sistem perparitan dan pengaliran yang baik untuk pertanian - membina peralatan kawalan banjir dan terusan untuk meningkatkan kesuburan tanah - didirikan petempatan tetap yang berteraskan pertanian - berkembang menjadi

[ms 24] -wujud penduduk nomad di barat laut India - menyara diri dengan memburu dan mengumpul makanan - membentuk petempatan kekal di sepanjang Sungai Indus kerana terdapat sumber air dan tanah subur - peningkatan hasil pertanian membawa

[ms] - berasaskan peranan Hwang Ho yang telah menyuburkan kawasan sekitarnya - menarik penduduk nomad untuk tinggal menetap dan membina petempatan awal iaitu di Tapak Banpo - menjalankan aktiviti pertanian,penternakan binatang, mengumpul hasil hutan dan memburu -perkembangan petempatan awal melahirkan bandar Contoh - Anyang - pusat kerajaan Dinasti Shang

3

bercantum (Babylon yang terbahagi kepada Akkad - utara, dan Sumeria-selatan) - pertumbuhan bermula di selatan iaitu Sumer - orang Sumeria telah berhijrah dan membina petempatan - menebus guna tanah dan membina sistem pengairan untuk menjalankan pertanian - kampung berkembang menjadi bandar kepada beberapa buah negara kota seperti Kish, Nippur, Lagash, Uruk, Ur, Eridu, Assur dan Mari

perkampungan - gabungan kampung membentuk bandar -gabungan bandar membentuk nome / daerah - nome disatukan dengan salah sebuah bandar menjadi pusat pentabdiran Contoh - Thinis, Memphis dan Thebes

kepada pertambahan penduduk - menyumbang kepada perkembangan bandar Contoh - Mohenjo-Daro dan Harappa Bandar pelabuhan - Lothal dan Sutkagen Dor

- banyak kemajuan dibawa seperti perluasan wilayah dan penyebaran budaya - semasa Dinasti Chou, tamadun initersebar hingga ke bahagian selatan Sungai Yangtze

CIRI-CIRI TAMADUN

[ms 11] i. PETEMPATAN KEKAL - NEGARA KOTA - Kawasan utama ialah pusat kota, tembok kota, luar kota dan pelabuhan - kubu pertahanan dan pintu gerbang yang menjadi lambang kekayaan sesebuah kota - di dalam kota terdapat istana, rumah kediaman, rumah ibadat, rumah kedai, dan pasar - jalannya lurus dan lebar - pusat kota ialah rumah ibadat yang menjadi tumpuan masyarakat - setiap kota mempunyai unit politik dan agama yang tersendiri - kewujudan sungai dan tanah pamah memudahkan pengangkutan dengan kapal, pedati dan keldai - jalan laut menghubungkan bandar/ negara kota dengan wilayah disekitarnya - jalan utama ialah antara Sumeria dan kota Mari

[ms 18] i. PETEMPATAN KEKAL - NEGARA KOTA - Firaun Menes menyatukan semua nome menjadi kerajaan - mengasaskan pusat pentadbiran di Thinis - berpindah ke Memphis - berpindah ke Thebes pada kemuncak Zaman pertengahan Bandar penting - Heliopolis, Fayoum dan Abydos - bandar menjadi tempat kediaman firaun, pusat pemerintahan danpentadbiran, pelabuhan, pusat keagamaan dan pusat tumpuan penduduk ii. ORGANISASI SOSIAL a. Firaun - diketuai oleh firaun yang merupakan raja berkuasa mutlak dan dianggap suci - jawatannya diwarisi turun-temurun - pada zaman kerajaan lama,firaun dianggap tuhan Horus - pada masa dinasti ke-3 dan ke-4, firaun digelar Raja Matahari

[ms 24] i. PETEMPATAN KEKAL - membawa kepada pembentukan bandar terancang - terbahagi 2 bahagian dan dikelilingi tembok a.Pusat pentadbiran dan keagamaan - menempatkan bangunan pentadbiran, temapat mandi awam yang digunakan untuk upacara ritual dan pembersihan dan tempat penyimpanan hasil pertanain b. Kawasan Perumahan - susun aturnya sistematik - perancangan bandarnya dibantu oleh kemajuan ilmu geometri dan pembinaan serta sumbangan tamadun Mesopotamia dan Mesir Purba - bandar disusun

[ms 29] - i. PETEMPATAN KEKAL - NEGARA KOTA - di Anyang terdapat istana, kuil, dan pusat pentadbiran - ketua pemerintah (raja), golongan pembesar dan golongan agama tinggal di bandar - lengkap dengan tembok untuk menghalang pencerobohan musuh - dikelilingi oleh perkampungan yang didiami oleh masyarakat petani ii. ORGANISASI SOSIAL a. Raja - paling atas b. Golongan bangsawan, pembesar dan pegawai kerajaan - hanya golongan pembesar yang mampu memiliki tentera dan senjata gangsa maka mereka mampu menundukkan golongan bawahan c. Golongan petani, artisan dan pedagang - petani membentuk sebahgain besar penduduk dan mendiami kawasan di luar bandar - artisan mahir dalam teknologi gangsa

4

ii. ORGANISASI SOSIAL - 2 golongan i. Golongan pemerintah - raja, ketua pendeta, ketua tentera, orang bangsawan ii. Golongan rakyat a. Rakyat bebas - petani, artisan, pedagang b. Hamba - tawanan perang iii. SISTEM PEMERINTAHAN - berbentuk teokrasi - raja dianggap sebagai tuhan / wakil tuhan dan pemilik negara kota - tidak menyembah raja sebagai tuhan - kecuali semasa Raja Naramsin yang memaksa penduduk Akkad menyembahnya sebagai tuhan - menggelarkan dirinya Raja Empat Penjuru Alam kerana menganggap dirinya terlalu agung setelah berjaya menguasai wilayah yang luas - raja menjadi ketua pentadbir, ketua tentera, dan ketua pendeta - raja menjadi ketua agama yang berkuasa melantik ahli keluarga diraja memegang jawatan di zigurat dan menentukan bentuk pentadbirannya - ziggurat berfungsi sebagai pusat ibadat, pusat perdagangan, dan pusat penyimpanan khazanah negara - raja berkuasa dalam soal tanah, cukai, hasil pertanian dan perniagaan -raja dibantu oleh para pegawai daripada golongan bangsawan dan keluarga diraja

kerana dipercayai firaun adalah anak Tuhan Matahari (Amon-Re) - menjadi ketua pendeta, pemilik tanah, ketua hakim dan ketua pahlawan b. Golongan bangsawan, rahib, tuan tanah dan jurutulis c. Rakyat bebas - petani. pedagang dan artisan d. Hamba iii. SISTEM PEMERINTAHAN - diketuai oleh raja iaitu firaun - dibantu oleh golongan bangsawan untuk menjalankan pentadbiran, menjaga keamanan, mengurus dan mengagihkan penghasilan makanan di dalam negara - terdiridaripada pegawai, penasihat dan gabenor yang mentadbir wilayah yang ditakluki - rahib bertanggungjawab mentadbir hal keagamaan - urusan pentadbiran dibantu oleh jurutulis yang terdiri daripada orang awam yang telah dilantik untuk menulis segala rekod kerajaan Mengiktiraf wanita sebagai pemimpin Contoh - Firaun Hatshepsut - di zamannya penuh pembaharuan seperti pembinaan terusan dan penukaran padang pasir kepada tanag pertanian yang subur iv. PENGKHUSUSAN KERJA - penenunan dan pembauatn barang tembikar dan peralatan

berasaskan blok berbentuk segi empat - setiap blok dipisahkan oleh satu rangkaian jalan raya yang lurus dan bersambung antara satu sama lain - setiap bandar mempunyai sistem kumbahan yang terancang - bandar dihubungkan dengan sungai sebagai jalan perhubungan ii. ORGANISASI SOSIAL - 2 golongan a. Golongan Atasan - pemerintah daripada kalangan pendeta yang mempunyai kuasa dan pengaruh besar dalam mengawal aktiviti masyarakat terutama keagamaan - pendeta dan pedagang b. Golongan Bawahan - petani yang menjalankan aktiviti pertanian dan menyalurkan sebahagian daripada hasilnya kepad apihak berkuasa - buruh yang menjalankan kerja perburuhan seperti menjaga kebersihan bandar, membina tembok di benteng dan membina terusan - hamba

membuat senjata, perisai dan hiasan pada kereta kuda yang digunakan oleh tentera serta peralatan untuk upacara keagamaan d. Hamba - perhambaan merupakan satu ciri utama dalam Dinasti Shang iii. PENGKHUSUSAN PEKERJAAN - golongan pembesar mempunyai tentera masing-masing - 2 kumpulan tentera a. Tentera berkereta kuda b. Tentera berjalan kaki - golongan petani menjadi tonggak ekonomi dan pentadbiran berperanan memenuhi keperluan golongan atasan - golongan artisan mereka cipta [elbagai barangan tembaga seperti bekas minuman dan makanan, senjata dan barang tembikar - golongan hamba berfungsi sebagai tentera paksaan, membantu kerja perburuhan, dan menjadi korban dalam upacara penyembahan iv. SISTEM PEMERINTAHAN - Dinasti Shang - pemerintahan beraja - pengganti raja dilantik daripada kalangan saudara lelaki yang lebih muda atau anak lelaki raja - Raja-raja Shang mempunyai kewibawaan politik, ekonomi, sosial dan agama - raja berkuasa secara langsung di kawasan pusat pentadbiran - kuasa raja merupakan mandat daripada tuhan - Raja-raja Shang tidak perlu mendapat pengesahan politik kerana mereka adalah daripada keturunan pemerintah agama - raja dibantu oleh golongan bangsawan dan pegawai kerajaan - dalam Dinasti Shang, golongan bangsawan mentadbir wilayah di luar pusat pentadbiran - golongan bangsawan berhak mewujudkan

5

iv. PENGKHUSUSAN KERJA - terdapat lebihan hasil pertanian - petani bertukar menjadi peniaga, pedagang dan artisan - berlaku perdagangan dengan wilayah sekitar dan kawasan di Lembah Indus - hasil pertanian ditukar dengan barangan import iaitu logam, kayu-kayan, emas dan perak - terdapat pembuat tekstil, barang tembikar, dan alat keperluan harian, tukang rumah serta tentera v. SISTEM TULISAN - bermula dengan tulisan bergambar - berkembang menjadi tulisan berbentuk simbol yang ditulis pada tanah liat - berbentuk pepaku dan dinamakan cuneiform

-eksport utamanya ialah tekstil dan kertas - aktiviti lain ialah perlombongan emas di Nubia - pengangkutan air sangat penting - Sungai Nil yang lebar dan dalam membolehkan kapal menyusuri dan berlabuh dipelabuhan seperti Thebes, Memphis, Fayoum dan Heliopolis. v. AGAMA DAN KEPERCAYAAN a. Politeisme - setiap tuhan dikaitkan dengan unsur alam seperti Re (Tuhan Matahari), Ra-Atum (Tuhan Langit), Amun (Tuhan Angin) b. Percaya kehidupan selepas mati - mayat perlu disimpan dan dijaga dengan teliti - makam mayat mesti dipenuhi dengan peralatan serta kepeluan kehidupan selepas mati - solekan mayat, alat kebesaran dan jumlah barang yang dikebumikan di dalam makam menunjukkan kedudukan / status mayat tersebut vi. SISTEM TULISAN - dinamakan hieroglif - kombinasi gambar dan simbol yang berdasarkan bunyi - bertujuan mencatatkan rekod aktiviti pertanian, pengutipan cukai, keagamaan dan ritual kepercayaan.

iii. PENGKHUSUSAN PEKERJAAN - kegiatan ekonomi seperti perdagangan, pertanian, pertukangan dan pembuatan - aktiviti perdagangan luar dengan Mesopotamia - buktinya penemuan cap mohor buatan masyarakat Lembah Indus di Mesopotamia - hasil dagangan yang penting seperti emas, gading gajah, manik dan hasil pertanian - petani menanam barli, kacang dan sebagainya - artisan terlibat dalam penghasilan logam dan barangan tembikar iv. AGAMA DAN KEPERCAYAAN - dibuktikan dengan penemuan patung dan ukiran yang mempunyai unsur keagamaan Contoh - Patung Proto-siva - objek ini duduk bersila dengan stail yoga dengan tiga tanduk di kepalanya yang melambangkan Dewa Brahma, Vishnu dan Siva - dikaitkan dengan agama Hindu - percaya kepada Tuhan Ibu v. SISTEM TULISAN - berbentuk piktograf

sistem pentadbirannya sendiri dalam hal seperti pungutan cukai, pertahanan dan undang-undang - sistem ini diasimilasikan oleh dinasti Chou - Raja-raja Dinasti Chou membahagikan pemilikan tanah kepada wilayah-wilayah dan melantik pembesar tempatan di setiap wilayah - pembesar tempatan didikat melalui ikrar taat setia , disamping memberikan hadiah seperti kereta kuda, senjata gangsa, hamba dan binatang - mereka diminta melindungi raja dan memberi bantuan tentera pada masa perang - pembesar tempatan diberi hak sebagai ketua agama untuk menjalankan upacara pengorbanan v. AGAMA DAN KEPERCAYAAN - animisme - politeisme - penyembahan roh nenek moyang - menyembah tuhan syurga (Shang-ti) dan tuhan bumi (Tu) - menyembah sungai, bukit dan gunung - upacara penyembahan melibatkan permaian muzik, tarian dan korban yang diketuai oleh bomoh - jumpaan tulang binatang dan kulit kura-kura di Anyang (tulang oracle) - berfungsi meramal sesuatu keadaan - bomoh akan meletakkan tulang di atas unggun api sehingga timbul rekahan - rekahan ini ditafsirkan dan disabitkan dengan sesuatu kejadian vi. SISTEM TULISAN - amalan penilikan tulang oracle membawa kemunculan sistem tulisan awal di China - berbentuk ideogram yang berbentuk simbol - tulisan asal kebanyakan mempunyai gambar seperti kanak-kanak, bulan,

6

matahari dan sungai - tulisan ini mula berubah kepada bentuk yang lebih kompleks seperti yang terdapat pada hari ini

SUMBANGAN [ms 14] i. KOD UNDANG-UNDANG HAMMURABI - digubal semasa Raja Hammurabi memerintah Babylon - berteraskan hak rakyat terhadap keadilan - hukuman dan denda mestilah setimpal dengan kesalahan tetapi berbeza mengikut susun lais masyarakat - mengandungi 282 undang-undang - dipahat pada tembok dan tiang besar supaya rakyat dapat membacanya - menjadi dasar perundangan - berjaya mengelakkan permasalahan di kalangan masyarakat pelbagai kaum dan di kalangan susun lapis masyarakat - mewujudkan perpaduan dan mengukuhkan sistem organisasi masyarakat -membantu peradaban Mesopotamia bertahan lama (3500 SM-539SM) ii. SISTEM TULISAN - membawa kepada sistem pendidikan yang melahirkan jurutulis - membolehkan urusan pentadbiran dan perniagaan dicatat dan direkodkan - dalam perdagangan, semua urusan jual beli disertakan resit, nota dan surat kredit - melahirkan kesusasteraan Contoh - epik Gilgamesh

[ms 21] i. SENIBINA - piramid - bermula daripada ilham Imhotep iaitu saintis, ahli fizik, arkitek dan penasihat penting Firaun Djoser - memperkenalkan teknik pembinaan bangunan dengan menggunakan batu bata - merupakan pengamal ilmu perubatan dan pengarang buku sains dan sastera - pembinaan piramid menggambarkan kreativiti masyarakat Mesir Purba dalam bidang pembinaan ii. KERTAS - mencipta kertas daripada pokok papyrus - memudahkan penyimpanan dan meninggalkan kebergantungan pada kepingan batu bata untuk menyimpan khazanah negara iii. SISTEM TULISAN - hieroglif - keagungan tamadun Mesir Purba dapat dibaca daripada tulisan yang terpahat dengan begitu cantik, halus dan penuh seni pada makam dan batu iv. SISTEM PENDIDIKAN - untuk kanak-kanak keluarga atasan - diberi pendidikan sejak umur rendah

[ms 27] i. PERANCANGAN BANDAR - bandar Mohenjo-Daro dan Harappa - gabungan kepakaran dari sudut letak bandar dan pengisiannya - memerlukan pemahaman dan kemahiran ilmu geometri, kesenian, matematik dan pembinaan - pemahaman geometri hasil pertembungan dengan tamadun Mesopotamia dan Mesir Purba membolehkan bandarnya disusun berasaskan bentuk segi empat dan jalan raya yang lurus. - meningkatkan mutu bahan binaan dengan membakar batu bata dengan suhu yang tinggi dan tidak hanya bergantung kepada panas matahari - kecemerlangan perancangan bandarnya merupakan gabungan daripada pelbagai pengetahuan dan pencapaian termasuklah geometri, matematik dan teknologi pembakaran batu bata

[ms 32] i. POLITIK - sistem pemerintahan monarki diteruskan hingga ke zaman Dinasti Ching - gelaran raja ditukar kepada maharaja - konsep anak syurga dan mandat dari syurga dikaitkan dengan raja (maharaja) - amalan putaran dinasti diteruskan oleh dinasti-dinasti di China hingga abad ke-20 ii. EKONOMI - pembinaan sistem pengairan - sejak zaman awal dinasti China terutama zaman Shang menitikberatkan pembangunan pertanian - terusan dibina untuk mengairi kawasan pertanian dan mengawal banjir Contoh - Zaman Chin, Shih Huang Ti membina terusan di Szechwan - kemajuan dalam teknologi pembajakan - penciptaan cangkul dan sabit - menggunakan batas untuk penanaman - menggantikan alat pertanian daripada kayu kepada alat besi iii. SISTEM TULISAN - sistem tulisan digunakan dalam bidang penulisan dan percetakan - tulisan diajar di sekolah-sekolah di China - tulisan ini terus berkembang dengan penggunaannya oleh orang Korea dan Jepun iv. KEPERCAYAAN - pemujaan roh nenek moyang kekal hingga ke hari ini - unsur pemujaan disesuaikan mengikut kesesuaian masa

7

- hasil kesusasteraan tertua yang mengandungi falsafah dan cara hidup orang Mesopotamia iii. ILMU ASTRONOMI - pencerapan terhadap pergerakan bulan, bintang dan matahari membawa kepada perkembangan ilmu matematik Contoh - mengira perpuluhan, menambah, menolak, mendarab, membahagi, dan punca ganda dua - membawa kepada perkembangan ilmu geometri - membolehkan mengguna jalan laut - mencipta kalendar yang berasaskan sistem solar yang mengandungi 12 bulan dalam satu tahun iv. ILMU PERUBATAN - mendapat perhatian khusus semasa kerajaan Assyria yang mementingkan kesihatan tenteranya - 500 jenis ubat-ubatan termasuk herba dan ramuan perubatan telah dikatalogkan dan disampelkan penggunaannya - cara mengubat penyakit dengan menggunakan ubat-ubatan juga telah dicatatkan sebagai panduan kepada pengamal perubatan v.PENCIPTAAN RODA - digunakan pada kereta kuda untuk tujuan peperangan dan pada masa aman - membolehkan penciptaan kincir air untuk mengalirkan air ke kawasan tandus dan meningkatkan hasil pertanian serta mengawal banjir

- diuruskan oleh rumah ibadat dan diletakkan di bawah pentadbiran kerajaan - bertujuan melahirkan pegawai kerajaan terutamanya jurutulis yang sempurna dan terlatih - diajar ilmu geometri, matematik dan sains untuk melahirkan golongan terlatih yang boleh menguruskan hal ehwal pertanian, pengawalan air Sungai Nil dan pembinaan bangunan dan piramid v. PERUBATAN - melahirkan pengamal perubatan - mendapat status yang tinggi dalam msyarakat - berkhidmat untuk firaun dan masyarakat - proses memumiakan mayat - mahir dalam bidang fizik, kimia, perubatan, pembedahan vi. SALIRAN - pengawalan saliran air Sungai Nil - perkembangan ilmu matematik seperti algebra, geometri, dan astronomi telah digunakan sepenuhnya dalam mengawal banjir Sungai Nil yang berlaku sekali setahun - berjaya mencipta sistem pengairan yang telah menukarkan kawasan padang pasir menjadi kawasan tanah pertanian Contoh - Firaun Senuusret III membina tembok pengairan sepanjang 123 km bagi menebus guna kawasan padang pasir dan membina terusan untuk mengairkan tanah seluas 10,000

ii. SIFAT KETERBUKAAN - dapat membuat hubungan dengan tamadun lain iaitu tamadun Mesopotamia dan Mesir Purba - pengaruh dari luar disesuaikan dengan keadaan dan suasana tempatan

Contoh - unsur korban manusia digantikan dengan unsur makanan, duit kertas dan barangan perhiasan - konsep Yin dan yang serta Feng Hsui juga kekal hingga ke hari ini v. KALENDAR - di zaman Shang, sistem kalendar telah diperkenalkan iaitu terdapat 30 hari dalam sebulan dan 360 hari dalam setahun - raja menggunakn kalendar untuk menentukan musim menanam dan menuai - amalan menggunakan kalendar diteruskan untuk aktiviti harian seperti upacara perkahwinan, perburuan dan pengkebumian vi. FALSAFAH PERANG SUN TZU - karyanya The Art of War membicarakan selok-belok perang dan bagaimana menangani musuh - pada hari ini, falsafah ini diaplikasikan sebagai taktik dalam urusan perniagaan

8

vi. ALAT PENGANGKUTAN - menggunakan kapal layar dan pengangkutan beroda - mampu menguasai jalan darat dan jalan laut - menghubungkan wilayah di India dan di kawasan Laut Mediterranean vii. SENI BINA - cara membuat batu bata daripada tanah liat - mencipta arca dan tinag batu Contoh - patung Raja Gudea viii. KEPIMPINAN - kepimpinan berwibawa Raja Sargon - mewujudkan empayar pertama di dunia iaitu kerajaan Akkad - berjaya menakluk dan menyatukan wilayah-wilayah kerajaan Sumeria di selatan Mesopotamia

hektar vii. KALENDAR - pengetahuan dalam bidang astronomi dan matematik melahirkan kalendar 365 hari berdasarkan 12 bulan dalam setahun

JAWAPAN BAB 1

1 A 6 D 11 A 16 A

2 C 7 B 12 A 17 A

3 C 8 A 13 A 18 D

4 D 9 C 14 A 19 B

5 A 10 D 15 C 20 B

9

Item Struktur Muka surat 30-32

1 Tamadun Hwang Ho muncul kesan daripada kesuburan tanah yang terdapat di Hwang Ho atau Sungai Kuning.

(a) Nyatakan maksud ”mandat daripada tuhan” yang menjadi kepercayaan masyarakat tamadun Hwang Ho.

- Percaya bahawa jika raja memerintah dengan adil - Kerajaan dan rakyat akan menikmati kemakmuran dan kesejahteraan hidup - Pemerintah direstui tuhan [ 1 markah ]

(b) Jelaskan sistem pemerintahan Dinasti Shang dalam tamadun Hwang Ho. - Berbentuk pemerintahan beraja - Pengganti raja ialah anak lelaki raja/saudara lelaki yang lebih muda - Raja-raja Shang berkuasa secara langsung di kawasan pusat pentadbiran - Percaya kuasa raja adalah mandat daripada Tuhan - Raja dibantu oleh golongan bangsawan dan pegawai kerajaan - Golongan bangsawan bertanggungjawab mentadbir wilayahnya - Golongan bangsawan berhak mewujudkan sistem pentadbiran sendiri - Mereka berhak mengutip cukai, pertahanan dan undang-undang - Sistem ini diasimilasikan oleh Dinasti Chou apabila mereka mengambilalih pemerintahan Dinasti Shang [ 2 markah ]

(c) Sebutkan amalan kepercayaan masyarakat tamadun Hwang Ho. - Mengamalkan banyak kepercayaan termasuk animisme dan politeisme - Menyembah roh nenek moyang - Menyembah Tuhan syurga (Shang Ti) dan Tuhan bumi (Tu) - Menyembah sungai, bukit dan gunung - Upacara penyembahan melibatkan permainan muzik, tarian dan upacara korban - Upacara penyembahan ini akan diketuai oleh bomoh - Bomoh menggunakan tulang oracle iaitu tulang binatang dan kulit kura- kura untuk meramal sesuatu keadaan - Amalan menilik menggunakan tulang oracle membawa kepada kemunculan sistem tulisan awal di China [ 2 markah ]

(d) Senaraikan dua kesan kemahiran teknologi gangsa yang dikuasai oleh Dinasti Shang. - Menghasilkan senjata - Perisai - Hiasan kereta kuda yang digunakan oleh tentera - Peralatan upacara keagamaan - Menundukkan golongan bawahan iaitu golongan hamba [ 2 markah ]

(e) Nyatakan tiga sumbangan tamadun Hwang Ho kepada tamadun dunia. - Sistem pemerintahan monarki - Gelaran raja ditukar kepada maharaja - Pembinaan sistem pengairan - Pembinaan terusan - Teknologi pembajakan - Penciptaan cangkul / sabit - Penggunaan batas tanaman - Peralatan pertanian daripada besi - Sistem tulisan - Sistem percetakan - Pemujaan roh nenek moyang - Konsep Yin dan Yang dan feng shui - Sistem kalendar - Pengamalan falsafah perang Sun Tzu [ 3 markah ]

10

ITEM ESEI 2 Kemunculan tamadun Hwang Ho dapat dikesan daripada jumpaan tengkorak homo sapien yang dikenali sebagai Peking Man. Pembinaan tamadun ini berasaskan peranan Hwang Ho yang telah menyuburkan kawasan sekitarnya. (a) Huraikan ciri-ciri tamadun Hwang Ho. (10 markah)

Ciri-ciri tamadun Hwang Ho ialah :

Sistem pemerintahan

Sistem pemerintahan beraja

Pengganti raja dilantik daripada kalangan saudara lelaki yang muda/anak lelaki raja

Raja-raja Shang berkuasa dalam politik, ekonomi, sosial dan agama

Berkuasa di kawasan pusat pentadbiran

Percaya kuasa raja mandat dari tuhan

Tidak perlu mendapat pengesahan politik

Raja-raja Shang keturunan pemerintah agama

Urusan pentadbiran

Bangsawan dan pegawai kerajaan membantu raja

Bangsawan membantu raja bagi wilayah luar pusat pentadbiran

Bangsawan bertanggungjawab mentadbir wilayah

Golongan bangsawan berhak mewujudkan pentadbiran sendiri, memungut cukai pertahanan dan undang-undang

Raja Dinasti Chou

Membahagikan pemilikan tanah kepada wilayah-wilayah

Melantik pembesar tempatan di setiap wilayah

Mengikat pembesar dengan ikrar taat setia kepada pemerintah Chou

Pembesar memberi hadiah kepada pemerintah seperti kereta kuda/senjata gangsa / hamba/binatang

Pembesar melindungi raja

Memberi bantuan tentera pada masa perang

Menjadi ketua agama

Menjalankan upacara pengorbanan

Sistem Kepercayaan

Mengamalkan banyak kepercayaan animisme dan politeisme

Mengamalkan penyembahan roh nenek moyang

Menyembah tuhan syurga (Shang ti)

Menyembah tuhan bumi (Tu)

Menyembah sungai, bukit, gunung

Upacara penyembahan

Melibatkan permainan muzik, tarian

Upacara korban diketuai oleh golongan bomoh

Jumpaan tulang binatang dan kulit kura-kura di Anyang

Tulang yang ditemui dikenali sebagai tulang oracle

Fungsi tulang ini untuk meramal sesuatu keadaan

Golongan bomoh yang terlibat dalam upacara penilikan akan meletakkan tulang di unggun api sehingga merekah

Rekahan ini ditafsirrkan dan disabitkan dengan sesuatu kejadian

[mana-mana 10 x 1 markah = maksima 10 markah] (b) Nyatakan sumbangan tamadun Hwang Ho dari segi politik dan ekonomi. (6 markah)

Sumbangan tamadun Hwang Ho dari segi politik dan ekonomi ialah :

Sistem Politik

sistem pemerintahan berbentuk monarki diteruskan hingga ke zaman Dinasti Ching.

Gelaran raja ditukar kepada maharaja

Raja dikaitkan dengan anak syurga dan mandat dari syurga

Amalan pemerintahan dinasti diteruskan hingga abad ke 20.

Sistem Ekonomi

Sistem pengairan diperbaharui dengan membina terusan-terusan untuk mengairi kawasan pertanian

Mengelakkan berlakunya banjir.

Teknologi pembajakan dan penciptaan cangkul dan sabit

Penggunaan batas untuk tujuan penanaman.

Menggantikan alat pertanian yang dibuat daripada kayu kepada besi. [mana-mana 6 x 1 markah = maksima 6 markah]

11

(c) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, apakah amalan dalam tamadun Hwang Ho yang berkekalan sehingga kini. (4 markah)

Amalan dalam tamadun Hwang Ho yang berkekalan sehingga kini ialah :

pemujaan roh nenek moyang.

Unsur pemujaan diteruskan mengikut kesesuaian masa dengan unsur korban manusia digantikan dengan unsur makanan, duit kertas, dan barang perhiasan

Mengamalkan Konsep Yin dan Yang serta Feng Hsui

Percaya bahawa alam semesta dan kejadiannya terdiri daripada dua unsur yang saling melengkapi Yin kuasa pasif dan Yang kuasa aktif.

Feng Hsui merujuk kepada falsafah Taoisme berlandaskan bagaimana manusia berharmoni dengan alam semesta.

Sistem kalendar telah diperkenalkan, iaitu terdapat 30 hari dalam sebulan dan 360 hari dalam setahun.

Kalendar untuk menentukan musim menanam dan musim menuai.

kalendar digunakan untuk menjalankan aktiviti harian seperti upacara perkahwinan, perburuan ataupun pengebumian.

Pengamalan falsafah perang Sun Tzu, karyanya, The Art of War membicarakan selok-belok perang dan cara menangani musuh telah diulang cetak ke dalam pelbagai bahasa.

falsafah tersebut diaplikasikan pula sebagai taktik dalam urusan pemiagaan. [mana-mana 4 x 1 markah = maksima 4 markah]

Muka surat 31-33 3(a) Terangkan sistem pemerintahan dan kepercayaan tamadun Hwang Ho. [ 8 markah ] Sistem pemerintahan F1 - Sistem pemerintahan beraja H1a - Pengganti raja dilantik daripada kalangan saudara lelaki yang muda/anak lelaki raja F2 - Raja-raja Shang berkuasa dalam politik, ekonomi, sosial dan agama H2a - Berkuasa di kawasan pusat pentadbiran H2b - Percaya kuasa raja mandat dari tuhan H2c - Tidak perlu mendapat pengesahan politik H2d - Raja-raja Shang keturunan pemerintah agama F3 - Urusan pentadbiran H3a - Bangsawan dan pegawai kerajaan membantu raja H3b - Bangsawan membantu raja bagi wilayah luar pusat pentadbiran H3c - Bangsawan bertanggungjawab mentadbir wilayah H3d - Golongan bangsawan berhak mewujudkan pentadbiran sendiri, memungut cukai

pertahanan dan undang-undang F4 - Raja Dinasti Chou H4a - Membahagikan pemilikan tanah kepada wilayah-wilayah H4b - Melantik pembesar tempatan di setiap wilayah H4c - Mengikat pembesar dengan ikrar taat setia kepada pemerintah Chou H4d - Pembesar memberi hadiah kepada pemerintah seperti kereta kuda/senjata gangsa /

hamba/binatang H4e - Pembesar melindungi raja H4f - Memberi bantuan tentera pada masa perang H4g - Menjadi ketua agama H4h - Menjalankan upacara pengorbanan Sistem Kepercayaan F5 - Mengamalkan banyak kepercayaan animisme dan politeisme H5a - Mengamalkan penyembahan roh nenek moyang H5b - Menyembah tuhan syurga (Shang ti) H5c - Menyembah tuhan bumi (Tu) H5d - Menyembah sungai, bukit, gunung F6 - Upacara penyembahan H6a - Melibatkan permainan muzik, tarian H6b - Upacara korban diketuai oleh golongan bomoh F7 - Jumpaan tulang binatang dan kulit kura-kura di Anyang H7a - Tulang yang ditemui dikenali sebagai tulang oracle H7b - Fungsi tulang ini untuk meramal sesuatu keadaan

12

H7c - Golongan bomoh yang terlibat dalam upacara penilikan akan meletakkan tulang di unggun api sehingga merekah

H7d - Rekahan ini ditafsirrkan dan disabitkan dengan sesuatu kejadian (b) Nyatakan susun lapis organisasi sosial masyarakat Dinasti Shang [ 4 Markah ] F1 - Lapisan paling atas ialah golongan raja dan pembesar F2 - Diterajui oleh raja F3 - Golongan pembesar memiliki tentera dan senjata gangsa F4 - Menggunakan keistimewaan untuk menundukkan golongan bawahan F5 - Golongan bawahan ialah golongan petani dan artisan F6 - Petani membentuk sebahagian penduduk kawasan luar bandar F7 - Artisan mempunyai kemahiran dalam teknologi gangsa F8 - Golongan paling bawah ialah hamba F9 - Perhambaan merupakan ciri utama Dinasti Shang (c) Terangkan sumbangan tamadun Hwang Ho.[ 8 Markah ] F1 - Mempengaruhi sistem pemerintahan China kuno F2 - Sistem pemerintahan monarki diteruskan hingga ke zaman Dinasti Ching F3 - Gelaran raja ditukar kepada maharaja F4 - Konsep anak syurga dan Mandat dari syurga dikaitkan dengan raja F5 - Amalan putaran Dinasti diteruskan hingga abad ke 20 F6 - Pembinaan sistem pengairan F7 - Pembinaan terusan untuk mengelak banjir dan mengairi kawasan pertanian F8 - Teknologi pembajaan dan penciptaan cangkul dan sabit F9 - Petani menggunakan batas untuk penanaman F10 - Petani menggantikan alat pertanian yang dibuat daripada kayu kepada besi F11 - Sistem tulisan digunakan dalam penulisan dan percetakan F12 - Tulisan juga diajar di sekolah China F13 - Tulisan berkembang dan penggunaan oleh orang Korea dan Jepun F14 - Sistem kepercayaan melibatkan pemujaan roh nenek moyang kekal sehinggga hari ini F15 - Unsur pemujaan dimulakan sejak zaman Shang dan diteruskan mengikut kesesuain masa F16 - Konsep Yin dan Yang serta Feng Hsui merupakan kepercayaan masyarakat China F17 - Sistem Kalendar diperkenalkan semasa pemerintahan Shang F18 - Terdapat 30 hari dalam sebulan dan 360 hari dalam setahun F19 - Raja menggunakan kalendar untuk digunakan bagi menentukan musim menanam dan

menuai F20 - Menjalankan upacara perkahwinan/perburuan/pengkebumian F21 - Pengamalan Falsafah Perang Sun Tzu The Art Or War oleh Sun Tzu F22 - Membicarakan selok belok perang dan menangani musuh F23 - Pada hari ini falsafah tersebut diaplikasikan sebagai taktik dalam urusan perniagaan

Modul sejarah t4 13

BAB 2 : PENINGKATAN TAMADUN

Tamadun Yunani 1. Sem. Greece- Tamadun Yunani berkembang di Semenanjung Greece dan pulau-pulau sekitarnya yang dikelilingi oleh Laut Aegean dan Laut Mediterranean 2. Polis- bermula dengan pembentukan petempatan tamadun manusia yang dikenali sebagai negara kota atau polis 3. Gabungan- negara kota terbentuk hasil gabungan beberapa buah kampung dan bandar 4. Pertanian- setiap negara kota mengandungi sebuah kota yang dikelilingi oleh kawasan pertanian dan di dalam kota terdapat pasar, kubu, kuil dan istana 5. Menonjol- negara kota yang menonjol ialah Athens, Sparta dan Corinth 6. Tersendiri – setiap negara kota memiliki corak pemerintahan dan undang-undang tersendiri dan memiliki beberapa tuhan 7. Bersatu- masyarakat dalam setiap negara kota sentiasa bersatu padu 8. Perang- walaupun begitu, peperangan sering berlaku antara negara kota

LATAR

BELAKANG

TAMADUN

[ms38]

Tamadun India 1. Aryan- orang Aryan membawa satu budaya dan tahap baru kepada masyarakat Lembah Indus 2. Zaman Vedik- dikenali sebagai Zaman Vedik sempena kelahiran kitab-kitan Veda 3. Hindu- permulaan kehidupan beagama dengan lahirnya agama HIndu 4. Lembah Ganges- perhatian masyarakat beralih ke Lembah Ganges 5. Raja- terdapat golongan pemerintah yang terdiri daripada golongan raja 6. Janapada- terdapat 2 bentuk kerajaan iaitu janapada (kerajaan kecil) dan 7. Mahajanapda- mahajanapada (kerajaan besar) 8. Chandragupta- Chandragupta Maurya menyatukan kerajaan-kerajaan kecil ini 9. Dinasti Maurya- Dinasti Maurya menyatukan seluruh India utara 10. Asoka- kemuncak kegemilangan semasa pemerintahan Asoka.

Tamadun China

1. Hwang Ho- terletak di Lembag Hwang Ho

2. Dinasti Chin- bermula dengan Dinasti Chin

3. Shih Huang Ti- Shih Huang Ti adalah pengasas Dinasti Chin

4. Empayar- jajahan takluknya luas sehingga membentuk empayar

5. Vietnam- empayar sangat luas sehingga ke Sungai Merah di Vietnam

6. Disatukan- jajahan takluk disatukan dibawah pentadbiran pusat.

Tamadun Rom 1. Bukit Palatine- lahir di kawasan Bukit Palatine 2. Latin- didiami oleh masyarakat Latin 3. Ramolus- lembah ini menjadi penting semasa pemerintahan Romulus, 4. Majlis Perbandaran- diwujudkan majlis perbandaran di setiap bandar 5. Pentadbiran- pentadbirannya tidak diganggu oleh pentadbiran pusat Rom 6. Terancang- pembinaan bandarnya terancang dengan pelbagai kemudahan 7. Pompei- Pompei merupakan Bandar contoh yang mempunyai kemudahan

pejabat, perpustakaan, rumah ibadat, kedai, pintu gerbang dan colloseum. 8. Saliran- sistem saliran bawah tanah yang menyalurkan air melalui paip

9. Kegunaan- untuk kegunaan penduduk, perindustrian dan pengangkutan

Modul sejarah t4 14

ASPEK-ASPEK PENINGKATAN TAMADUN

CIRI-CIRI TAMADUN YUNANI TAMADUN ROM TAMADUN INDIA TAMADUN CHINA

1.

PE

ME

RIN

TA

HA

N D

AN

PE

NT

AD

BIR

AN

[M

S42]

1. Monarki- sistem beraja Dibantu- raja dibantu oleh konsul Peranan Raja- ketua hakim, ketua tentera dan ketua agama Raja dipilih- kuasanya sangat terhad 2. Oligarki- sistem pemerintahan oleh beberapa orang konsul Kuat- lahir golongan aristokrat yang kuat 3. Aristokrasi- pemerintahan oleh golongan aristokrat Rampasan kuasa- oleh golongan yang menuntut hak 4. Tirani/diktator Diktator- golongan kaya atau tentera Ditentang- ditentang oleh golongan aristokrat 5. Demokrasi Dewan- terdapat Dewan Perhimpunan dan Majlis Lelaki- semua warganegara lelaki Athens berpeluang menkadi anggota Dewan Perhimpunan selama 6 bulan - setahun Bersidang- 3 kali sebulan Majlis- mengendalikan keputusan Dewan Dilantik- Dewan melantik ahli Majlis, Majistret dan Juri Kuasa penuh- Dewan mempunyai kuasa penuh terhadap ketiga-tiganya. Sparta- mengamalkan sistem pemerintahan tentera Pertahanan- diberi perhatian penting Anak lelaki- dilatih jadi tentera

1. Sistem beraja Etruscan- raja-raja berketurunan Etruscan memerintah secara mutlak Patrician- golongan bangsawan yang memberontak dan membentuk sebuah republik 2. Republik-tiada pemerintah berkuasa mutlak Dua konsul- kuasa tertinggi yang dilantik oleh Dewan Senat Dewan Senat- membantu konsul yang terdiri daripada golongan bangsawan Praeotor- pemerintah tentera Dewan Perhimpunan- diwakili oleh semua rakyat Rom Diluluskan- Dewan Perhimpunan meluluskan keputusan Dewan Senat 3. Julius Caesar- mencapai taraf empayar Kuasa- meluaskan kuasa ke Macedonia, Yunani, Syam, Mesir, Perancis, Brittania dan Jerman Empayar- membentuk system pentadbiran berpusat Penyatuan- menyatukan wilayah-wilayah kecil Diktator- menamatkan sistem republik dan menjadi diktator Maharaja- menggunakan gelaran maharaja 4. Augustus- diteruskan oeh Augustus Keamanan- Berjaya membawa keamanan dan keagungan Pax Romana- (Keamanan Rom) iaitu zaman kegemilangan 3 Benua- pelbagai bangsa dalam 3 benua iaitu Asia, Afrika dan Eropah.

1. Kerajaan kecil- bersifat kepuakan dan tidak mempunyai raja 2. Kerajaan besar- diketuai oeh raja seperti kerajaa Kashi, Kosala dan Magadha 3. Raja- berkuasa mutlak 4. Ritual- diperkukuh dengan upacara ritual 5. Brahmin- penasihat 6. Ksyatria- pemerintah tertinggi dan dominan 7. Chandragupta- membentuk empayar Maurya 8. Mengubah- mengubah status raja kepada maharaja 9. Empayar Maurya- meiputi kawasan dari Teuk Benggala hingga ke Pergunungan Hindu Kush 10. Pataliputra- ibu kota 11. Asoka- zaman kegemilangan Dinasti Maurya 12. Tamat- kejayaan Asoka menamatkan perang saudara 13.Kalinga- selepas Perang Kalinga, ditekankan kedamaian dan kemajuan sosial 14. Buddha- penaklukan melalui penyebaran agama Buddha 15.Birokrasi- membentuk birokrasi pentadbiran untuk menjalankan pemerintahnnya.

1. Perluasan kuasa- mengubah sistem pemerintahan feudal kepada pemerintahan berpusat 2. Dinasti Chin- melahirkan empayar semasa Dinasti Chin 3. Konsep-konsep raja ditukar kepada maharaja 4. Birokrasi awam- membentuk sistem pentadbiran atau birokrasi awam yang terdiri daripada pegawai yang dilantik oleh maharaja 5. Hon Kao Tsu- jawatankuasa dalam perkhidmatan awam yang berkuasa melantik rakyat sebagai pegawai 6. Peperiksaan awam- diasaskan pada pencapaian dalam peperiksaan awam 7. Dinasti Han- diwujudkan pada zaman Dinasti Han 8. Shih Huang Ti- tokoh penting

Modul sejarah t4 15


2. P

ER

UN

DA

NG

AN

[m

s46

] 1. Dewan Perhimpunan- menggubal undang-undang

2. Republik- kepentingan undang-undang diutarakan oleh Plato dalam bukunya Republic

3. Plato- menurut Plato, negara harus diperintah oleh ahli falsafah kerana mereka cekap, terbaik, dan berupaya menggubal undang-undang

1. Hukum Kanun 12- undang-undang Rom pertama yang dupahat pada kayu (Papan Dua Belas) 2. Maharaja Justinian- bertindak mengumpulkan, menyatukan dan membukukan undang-undang 3. Kod Undang-undang Rom- melahirkan Kod Undang-Undang Rom 4. 3 Cabang- undang-undang sivil, undang-undang rakyat dan undang-undang natural 5. Prinsip: i. Sama- semua manusia sama disisi undang-undang ii. Bersalah- seseorang tidak bersalah sehingga terbukti bersalah iii. Adil- keadilan terhadap setiap individu iv. Bukti- hukuman berasaskan bukti yang cukup

1. Perundangan- perundangan penting untuk melihat perjalanan kerajaan serta keberkesanan pentadbiran 2. Dharma Sastra- dianggap kitab undang-undang Hindu paling tua 3. Raja- raja menjadi tonggak negara 4. Tanggungjawab- raja dipertanggungjawabkan untuk memelihara kesucian dan kedaulatan undang-undang 5. Kesalahan- segala kesalahan yang dilakukan akan dikenakan tindakan atau denda 6. Brahmin- golongan yang dominan kerana mahir tentang hokum-hakam agama 7. Titah- undang-undang maharaja disampaikan sebagai titah dan perintah diraja 8. Diukir- segala titah itu diukir pada tinag batu yang didirikan di tepi jalan supaya dapat dibaca oleh rakyat 9. Tiang Asoka- tiang ini didirikan pada zaman pemerintahan Asoka i. Bapa- raja atau pemerintah diumpamakan bapa oleh masyarakatnya ii. Larangan- larangan terhadap penyembelihan haiwan walaupun dalam upacara korban 10. Kesejahteraan- pemerintahannya adil kerana berpegang kepada konsep kesejahteraan rakyat

1. 2 Prinsip-hukuman berat dan bercorak kolektif 2. Legalisme- berteraskan falsagah legalisme 3. Han Fei Tzu- digubal dan diperkenalkan oleh Han Fei Tzu 4. Tegas- undang-undang tegas dan kukuh dapat mengawal tingkah laku manusia 5. Belas kasihan- dalam menjalankan undang-undang tidak harus wujud rasa belas kasihan 6. Dipelihara- undang-undang dan penguatkuasaannya harus dipelihara tidak kira dalam apa jua keadaan 7. Membendung- perlu untuk membendung tindakan liar manusia 8. Raja- raja mesti memiliki kuasa yang utuh 9. Bertentangan- undang-undang ini bertentangan dengan ajaran Confucius 10. Confucius- menekankan keperluan raja mempunyai pekerti yang baik dan menjaga keharmonian manusia serta masyarakat.

Modul sejarah t4 16


3. P

ER

LU

AS

AN

KU

AS

A [

ms

48]

1. Philip II- kerajaan Macedonia dan Yunani telah disatukan 2. Alexander- berjaya meluaskan jajahan takluk ke Parsi, Mesir, Turkistan dan Samarkand 3. Hellenistik- menyebarkan kebudayaan Hellenistik yang menggabungkan kebudayaan Yunani, Parsi dan timur yang lain 4. Tersebar- kebudayaan ini tersebar dari kota-kota utama seperti Syracuse, Iskandariah dan Antioch 5. Berakhir- empayar Yunani berakhir dengan kematian Alexander dan kemunculan Rom.

1. Augustus- zaman perluasan kuasa Rom berlaku pada zaman pemeintahan Augustus Caesar 2. Warisan- mewajibkan system pemerintahan warisan 3. Empayar Rom- empayar Rom terdiri dari Britain, Sepanyol, kawasan Sungai Rhine. Danube, Laut Hitam, Pergunungan Atlas, Afrika Utara, Macedonia, sebahagian Turki dan Palestin.

1. Chandragupta- bermula perluasan kuasa yang besar dalam Dinasti Maurya 2. Tentera- pasukan tenteranya besar (600 ekor gajah, 1000 orang tentera berkuda, 10,000 orang infantri) 3. Menguasai- menguasai seluruh India Utara, menakluk Punjab, menewaskan Seleceus 4. Bindusara- meluaskan empayar ke Mysore 5. Asoka- mengubah kaedah perluasan kuasa 6. Tidak- tidak menekankan kekuatan ketenteraan sebagai asas untuk mempeluaskan kuasa 7. Lembut- dasar yang lebih lembut dan terbuka 8. Buddha- member penenkanan kepada agama Buddha 9. Takluk- menakluk seluruh India 10. Kalinga- berlaku akibat kemenangan Asoka ke atas Kalanga dalam Perang Kalinga

1. Dinasti Chin- perluasan kuasa melahirkan empayar pada zaman Dinasti Chin 2. Shih Huang Ti- berjaya menyatukan seluruh kerajaan kecil di China 3. Autokratik- memerintah secara autokratik iaitu tegas dan mutlak 4. Hapus – mengahapuskan kuasa golongan bangsawan dengan melantik gabenor ddan panglima tentera untuk mentadbir 5. Tembok Besar China- bagi mempertahankan empayar China daripada serangan orang gasar i.dibina- oleh Maharaja Shih Huang Ti ii. panjang- 50000 km iii. lebar- 4.5 – 9 m iv. tinggi- 7.5 m v. fungsi- untuk mempertahankan wilayahnya daripada serangan orang Hun (nomad) vi. tenaga- menggunakan 30,000 tenaga kerja

Modul sejarah t4 17


4. P

EN

ING

KA

TA

N E

KO

NO

MI

[ms 5

0]

1. Perdagangan- tumpuan kepada aktiviti perdagangan 2. Muka bumi- muka buminya bergunung-ganang dan tidak sesuai untuk pertanian 3. Jalan laut- peningkatan yang tinggi dalam perdagangan dengan kawasan luar melalui jalan laut 4. Pesisir pantai- pada permulaan perdagangan hanya di pesisir pantai 5. Kurang tanah- akibat kekurangan tanah untuk pertanian, Athens dan Corinth menghadapi masalah kekurangan makanan 6. Makanan luar- terpaksa mendapatkan bahan makanan dari luar 7. Athens- mendapatkan bekalan makanan dari kawasan selatan dan Laut Hitam 8. Pusat- Athens menjadi pusat pengumpulan barang keperluan yang datang dari timur

1. Cukai- kegiatan perdagangan dikenakan cukai yang menyebabkan kenaikan harga barang 2. Berpindah- kesannya ramai rakyat Yunani berpindah ke tempat-tempat lain seperti Alexandria pada Zaman Graeco-Rom 3. Zaman Graeco-Rom: i. Hellenestik- dikenali juga sebagai Zaman Hellenistik ii. Penyerapan- penyerapan budaya Greek ke dalam masyarakat Rom

1. Perdagangan- aktiviti

perdagangan sangat pesat 2. Dalaman- perdagangan dalaman

antara kawasan-kawasan di dalam wilayah India 3. Luar- perdagangan luar 4. Pusat- pusat perdagangan yang

penting seperti Anga, Kalinga dan Karusa 5. Hubungan luar- hubungan

perdagangan dengan negara luar seperti dengan Macedonia, Sri Lanka, rantau Asia Tengah dan Asia Tenggara 6. Pelabuhan penting- seperti

Tamralipti(timur),Cambay (barat) 7. Sresthin- persatuan

perdagangan dan perusahaan 8. Jenis persatuan- persatuan

tukang kayu, tukang logam, tukang kulit. 9. Matlamat- mengawal harga,

kualiti barangan dan gaji pekerja 10. Undang-undang- digubal untuk

mengawal persatuan dan pelaksanaannya diawasi oleh raja. 11. Mata wang- sebagai medium

jual beli 12. Emas- pada Zaman Gupta,

bentuk mata wang emas (Dinara) digunakan 13. Perusahaan- pengeluaran

tekstil, kain kapas dan sutera 14. Sutera- perusahaan membuat

sutera berpusat di Bengal dan Benares 15. Tujuan cukai- untuk menyara

anggota tentera, pentadbir dan raja 16. Maritim- wujud perdagangan

maritim dengan Alam Melayu, Rom dan Sri Lanka.

1. Dinasti Shang- berlaku

peningkatan ekonomi 2.Kemajuan- dalam pertanian,

perdagangan dalam negeri dan maritim, perusahaan dan pembentukan persatuan perniagaan 3. Dinasti Han: 4.Tenggala- tenggala diperkenalkan

untuk membuat batas tanaman 5.Kolar kuda- untuk menarik tenggala

kayu, kereta kuda, kereta sorong beroda, dan penyisir tanah 6. Penanaman Bergilir- untuk

menjaga kesuburan tanah 7. Teres – kawasan bukit diteres

untuk pertanian 8. Pengairan- terusan digunakan

untuk memperoleh sumber air dalam pertanian terkawal 9. Banjir- untuk mengawal banjir 10. Logam- perusahaan logam dan

tembikar 11. Luar – hasil perusahaan

didagangkan ke Alam Melayu, India, Timur Tengah dan Barat 12. Jalan- melalui jalan darat (Jalan

Sutera Darat dan jalan laut. 13. Dalam – juga didagangkan di

dalam negeri China 14. Persatuan – muncul persatuan

perdagangan yang melahirkan kelas pertengahan 15. Perhubungan- perkembangan

system perhubungan seperti jalan raya dan jambatan 16. Alat pengangkutan - kereta kuda

dan kereta lembu.

Modul sejarah t4 18


5. P

EN

ING

KA

TA

N S

OS

IAL

i. P

en

did

ikan

[m

s 5

3]

1. Athens- pendidikan bertujuan untuk melahirkan manusia yang seimbang pencapaiannya dari sudut rohani dan jasmani 2. Cemerlang- manusia yang cemerlang ialah manusia yang dapat memenuhi tuntutan mental dan fizikal 3. Kesejahteraan- hanya manusia yang cemerlang yang dianggap dapat memberikan sumbangan kepada kesejahteraan kehidupan manusia 4. Contoh- menitikberatkan pendidikan, sukan, muzik, kesusasteraan, seni berpidato, membaca, menghafal dan menulis 5. Sparta- matlamat pendidikan adalah untuk melahirkan warganegara tentera yang sempurna, gagah dan setia kepada negara kotanya 6. Fizikal- mementingkan latihan fizikal dan 7. Senjata- kemahiran menggunakan senjata 8. Sekolah falsafah- banyak sekolah falsafah berkembang di negara kota seperti Athens, Thebes, Elea dan Miletus 9. Pusat- Athens dikenali sebagai pusat cendekiawan Yunani 10. Sejarawan- seperti Thucydides dan Herodutus 11. Pemikir- dalam bidang sains dan teknologi seperti Thales, Anaximander, Heraclitus dan Anaxagaros

1. Praktikal- pendidikan amat menekankan aplikasi ilmu yang praktikal dan semangat setia kepada Rom 2. Infrastruktur- menyediakan infrastuktur dan kemudahan awam 3. Yunani- banyak mengambil dan menyerap unsure dairpada Yunani 4. Jurutera- melahirkan jurutera yang dapat membina sistem pengairan, bangunan dan jalan raya 5. Lahir- pusat pendidikan ini juga dapat melahirkan ahli falsafah dan sejarawan yang telah menulis tentang sejarah kegemilangan Rom

1. Zaman Vedik- peningkatan dalam bidang pendidikan bermula pada Zaman Vedik 2. Hindu- mementingkan keagamaan dan berteraskan agama Hindu 3. Lelaki- didomonasi oleh kaum lelaki 4. Wanita- tidak mempunyai ruang untuk menerima pendidikan 5. Kitab veda- pembelajaran kitab-kitab veda 6. Bahasa Sanskrit- medium pengajaran yang penting 7. Hafalan- kaedah yang digunakan untuk mendalami kitab-kitab veda 8. Tumpuan- tumpuan pendididkan ialag agama 9. Kolej Brahman- pendidikan tinggi diberikan di Kolej Brahman 10. Nalanda- university agama Buddha 11. Brahmin- harus menghafal pelbagai buku agama khususnya veda 12. Ilmu sains- harus mempelajari karya saintifik dan falsafah untuk meningkatkan ilmu sains 13. Tujuan- pendidikan bertujuan untuk menambahkan ilmu, mengatasi buta huruf dan mendapatkan jawatan dalam pemerintahan

1. Matlamat- matlamat utama pendidikan adalah untuk lulus peperiksaan awam kerajaan 2. 3 peringkat: i. rendah-mengenal dan menghafal tulisan ideogram dan 9 buah buku suci tanpa memahami maknanya ii. menengah- karangan dan sastera iii. tinggi-menterjemah buku suci 3. Pentadbiran-pendidikan menjurus kepada kepentingan untuk pentadbiran 4. Peperiksaan Awam China: 3 tahap: i. Hsiu Tai ii. Chun-Jen iii. Chin Shih Setaraf: i. ijazah pertama ii. sarjana iii.doktor falsafah Tempat peperiksaan: i. daerah ii. ibu kota daerah iii. ibu kota empayar yang bertempat di istana iaitu di hadapan maharaja Kelulusan: i. menjadi pegawai kerajaan iii. pendidik Tempoh: i. 3 tahun 2 kali ii. 3 tahun sekali iii. 3 tahun sekali Tertua- sistem peperiksaan tertua di dunia

Modul sejarah t4 19

ii. F

als

afa

h [

ms5

5]

TAMADUN YUNANI

1. Ahli Falsafah- manusia yang menggunakan

akal untuk berfikir secara berterusan 2. Persoalan- bagi mencari jawapan yang logik

dan rasional terhadap persoalan yang berkaitan dengan kehidupan harian dan alam 3. Herodutus- ahli falsafah dan sejarah terulung Karya – History of Persian Wars Gelaran - Bapa Sejarah 4. Thucydides- Pengasas Sejarah Saintifik Karya- History of the Peloponnesian War Pendekatan- penulisan sejarah yang

berteraskan penyelidikan 5. Socrates- Bapa Falsafah Barat Soal jawab- pakar dalam perbincangan melalui

kaedah soal jawab Mencari- berusaha mencari unsur-unsur dalam

kehidupan dan masyarakat bahagia Tuduh- dituduh merosakkanpemikiran

masyarakat dan telah dihukum bunuh dengan cara meminum racun 6. Plato- pengikut Socrates Sedar- menyedarkan masyarakat tentang

perkara asas dalam falsafah Socates Persoalan- persoalan tentang manusia dan

masyarakat Sempurna- masyaakat yang sempurna

merupakan masyarakat yang diperintah oleh ahli falsafah Akademi- mengasaskan akademi falsafah di

Athens Republic – sesebuah masyaakat dan negara

paling baik diperintah oleh ilmuwan dan ahli falsafah 7. Aristotle- murid Plato dan ahli falsafah yang

berpengaruh Mendalami- mendalami bidang sains dan

falsafah Penerbitan- hasil penebitannya mengandungi

ilmu logik, metafizik, etika, politik, fizik, sains tabii,astronomi, dan geologi Membaiki dunia- falsafahnya ialah untuk

membaiki dunia Karya- Politics; cara berfikir yang teratur

TAMADUN ROM 1. Yunani- banyak mengambil falsafah daipada Yunani 2. Stoisisme- diasaskan daripada falsafah stoic atau stoisisme 3. Alam- mengajar bahawa kebahagiaan hidup manusia dan nasib seseorang bergantung pada hubungannya dengan alam 4. Adil – menekankan keadilan, tanggungjawab, keberanian dan peri kemanusiaan 5. Rasional- mengajar manusia untuk berfikir secara rasional 5. Ingin tahu- mengamalkan semangat ingin tahu

TAMADUN INDIA 1. 2 bentuk- dua bentuk pemikiran yang besar i. bersumberkan kitab veda ii. menolak kitab veda 2. Kitab veda- Rig Veda, Yajur Veda, Sama Veda, Atharva Veda Sumber – Upanishad, Mahabharata, Bhagavad Gita 3. Bukan veda- bersumberkan Carvaka, Jainisme dan Buddhisme

TAMADUN CHINA 1. Manusia- penekanan kepada hal berkaitan manusia iaitu hubungan manusia dengan manusia lain 2. Sumber- Kung-fu Tze (Confucius), Lao Tze, Taoisme dan Mo Tzu 3. Mo Tzu- Motze (Mencius) 4. Menolak- menolak beberapa ajaan dalam Confucianisme dan memikirkan caa hendak melahirkan masyarakat dan politik baik 5. Alam sekitar- berpendapat manusia berakhlak baik dan manusia menjadi sebaliknya kerana pengaruh alam sekitar 6. Legalisme- hanya undang-undang dapat mewujudkan nilai baik dan k etertiban masyarakat 7. Confucianisme- menekankan keperimanusiaan dan maruah diri Sopan – mengutamakan kesopanan dan k esusilaan Baik – hubungan baiak sesama manusia 9. Taoisme- menegaskan konsep keperluan menjaga keharmonian antara manusia dengan alam dan masyarakat

Modul sejarah t4 20


iii. S

ain

s d

an

Tekn

olo

gi

[ms 5

7]

1. Thales- tokoh matematik Yunani yang mengembangkan ilmu geometri Mesir Purba 2. Pythagoras- memperkenalkan Teorem Pythagoras yang mengembangkan ilmu geometri Mesir Purba dan Babylon Mempelajari- mempelajari matematik Mesir dan Babylon Mengasaskan- mengasaskan gerakan saintifik dan bergelar Pythagorean 3. Hippocrates- Bapa Perubatan Moden- profesion perubatan moden iaitu Sumpah Hippocrates Anatomi- pakar dalam bidang anatomi 4. Archimedes- ahli matematik dan fizik Teori- teori isi padu air dan graviti 5. Ptolemy- tokoh utama dalam bidang astronomi Yunani 6. Sistem angka – herodianic dan ionic 7. Ilmu pelayaran – meningkat dengan penciptaan layar yang lebih kuat dan perahu yang lebih besar

1. Boethius- ahli matematik Kait- mengaitkan matematik dengan muzik, geometri dan astronomi 2. Ilmu pelayaran – meningkat dengan penciptaan layar yang lebih kuat dan perahu yang lebih besar 3. Perahu layar – penciptaan perahu layar meningkatkan aktiviti perdagangan laut dan menjadi alat pengangkutan penting dalam peperangan

1. Pengetahuan Vedik- sains dan teknologi ialah cabang pengetahuan vedik 2. Rig Veda- pengetahuan tentang astronomi 3. Zaman Gupta- ilmu matematik berkembang pesat 4. Geometri- mengetahui tentang konsep geometri 5. Sistem nombor- memperkenalkan system nombor iaitu angka Brahmin dan Kharosti 6. Yoga- ilmu perubatan berkembang disebabkan kecenderungan masyarakat dalam fisiologi kerana kaitannya dengan yoga 7. Ilmu pelayaran – meningkat dengan penciptaan layar yang lebih kuat dan perahu yang lebih besar

1. Astronomi- ilmu sains negara 2. 2 Kuasa – konsep keseimbangan antara dua kuasa iaitu Yin (kuasa aktif) dan Yang (kuasa pasif) 3. Kertas – penciptaan teknologi membuat kertas Pulpa – campuran bahan mentah seperti rami, buluh dan sayur-sayuran yang dicincang dan dijadikan pulpa yang diratakan, dituskan dan dikeringkan dalam kepingan yang tipis. 4. Lain – penciptaan tembikar, layar perahun dan kapal

Modul sejarah t4 21


iv. S

en

i b

ina [

ms59]

1. Acropolis- pusat pentadbiran dan ibu negeri di Athens Binaan menarik- seperti rumah berhala, teater dan parthenon Tujuan- tujuan keagamaan dan pusat kegiatan 2. Parthenon- rumah berhala untuk Dewi Athena Tujuan- untuk mengingati kejayaan membebaskan diri daripada kuasa Persia 3. Pantheon- binaan berbentuk kubah yang terbesar di dunia Fungsi- tempat memuja dan menyimpan patung dewa dan tempat menjalankan kerja awam

1. Aqueduct- bekalan air Sumber- sumber bekalan air dari gunung Marcia- aqueduct paling panjang di Marcia Teknologi- berasaskan sistem graviti 2. Colloseum- berbentuk kubah Fungsi – tempat pahlawan bertarung dan sebagai teater

1. Stupa Besar- tujuan keagamaan 2. Great Bath- binaan yang sangat baik dan lengkap 3. Kompleks kuil: i. di Gua Ajanta- mempunyai 20 buah kuil ii. di Gua Ellora- mempunyai 28 buah kuil-gua 4. Menara- pelbagai bentuk seperti kon, kubah dan pagoda

1. Tembok Besar China- untuk pertahanan sepanjang 1500 batu dari Kansu ke Peking 2. Bandar purba – Changan, Anyang, Peking dan Loyang dengan rekaan yang mempunyai tembok batu 3. Bandar lain – tembok di kawasan bandar dibuat daripada tanah liat dan batu bata 4. Kampung- tembok di kampung dibina daripada tanah lumpur 5. Setiap tembok- terdapat pintu gerbang yang dikelilingi oleh parit yang besar dan menara 5. Kota Larangan- kawasan di dalam tembok menempatkan kediaman maharaja seperti Kota Larangan 6. Istana – mempunyai banyak dewan dan taman 7. Dewan – berfungsi sebagai balai penghadapan, tempat hukuman, keraian dan perjumpaan. 8. Kuil – terdiri daripada beberapa buah bangunan 9. Fungsi – merangkumi tempat tinggal, ruang tetamu dan pusat pemujaan 10. Pagoda – berbentuk meninggi sehingga 15 tingkat 11. Bentuk – oktagon atau segi empat sama 12. Lain – pintu gerbang, tembok dan jambatan

Modul sejarah t4 22


v. B

ah

asa d

an

Ke

su

saste

raan

[m

s61]

1. Bahasa Yunani- digunakan di wilayah dalam Yunani dan kawasan takluk Alexander the Great 2. Tokoh Sastera: i. Hesiod- penyair dan menulis dua buah buku puisi iaitu Theology dan Works and Days. ii. Homer- menghasilkan dua buah epik iaitu Iliad dan Odyssey 3. Tulisan orang Phoenecia- tulisan yang diwarisi hari ini Vokal- ditamabah huruf vokal

1. Bahasa Latin-digunakan secara meluas semasa pemerintahan empayar Rom 2. Penulis dan penyajak- Cicero dan Virgil 3. Patriotisme- kesusasteraan Rom bertujuan untuk meningkatkan semangat patriotisme 4. Augustus- sastera Rom mencapai zaman kegemilangannya 5. Tulisan Rom- tulisan phoenecia diubahsuai oleh orang Rom Sebar- tersebar ke Barat hingga Asia Tenggara dalam bentuk tulisan rumi

1. 2 kelompok: i. Dravidia: Lokasi- selatan India Bahasa- Telegu, Malayalam, Kannada ii. Indo-Arya: Bahasa dasar- bahasa Sanskrit Lahir- bahasa Hindi, Udu, Punjabi, Kasmiri 2. Zaman Vedik- bahasa utamanya ialah bahasa Sanskrit 3. Bentuk sastera- bentuk vedik, epik dan sajak 4. Sastera agama Hindu dan Buddha : i. Mahabharata- menceritakan peperangan antara dua tentera iaitu yang baik dan jahat ii. Ramayana- cerita inkarnasi Dewa Vishnu sebagai Rama dan pergaduhannya dengan raja Sri Lanka yang melarikan isterinya Sita. 5. Bahasa persuratan- bahasa Sanskrit

1. 7 dialek- Mandarin, Wu, Hunanis, Kiangsi, Hakka, Kantonis dan Fukien 2. Peningkatan- peningkatan sastera kerana sokongan pihak kerajaan 3. Dinasti Han : Ssu-ma Chien- bidang sastera prosa dengan karyanya Shih Chi cerita- menceritakan sosial, sejarah, kerajaan, pemimpin, dan beberapa aspek ilmu perubatan 4. Dinasti Tang – dalam bidang puisi, muncul tokoh penting iaitu Tu Fu, Li Po dan Po Chu-I 5. Sajak dan cerpen: Terpelajar- seseorang yang terpelajar harus mampu bersajak untuk melahirkan pengetahuan dan pemikirannya

Modul sejarah t4 23

vi. S

iste

m S

osia

l [m

s6

2]

1. Athens- 3 kumpulan: i. Warganegara- mempunyai hak dalam politik negara ii. Bukan warganegara- tiada hak ini iii. Hamba- tiada hak ini 2. Sparta- 3 kelas sosial i. warganegara Sparta tulen ii. para pekerja, artisan dan pedagang iii. Helot yang mengusahakan tanah dan merupakan golongan majoriti

1. 3 lapisan: i. Warganegara- orang Rom ii. Bukan warganegara- penduduk yang ditakluki iii. Hamba

1. 4 kasta utama: i. Brahmin ii. Ksyatria iii. Vaisya iv.Sudra Contoh syarat- i. seseorang lelaki tidak boleh mengahwini wanita daripada daripada kasta yang berbeza ii. tidak boleh bercampur gaul dengan ahli kasta yang berbeza

1. 3 kelas utama: i. Atasan- lapisan pentadbir seperti maharaja, keluarganya, pegawai bangsawan dan sida-sida ii. Rakyat bawahan- golongan petani dan artisan iii. Hamba 2. Confucius- 4 kelas i. sarjana- pegawai kerajaan yang bependidikan ii. petani – tulang belakang ekonomi China iii. tukang iv. pedagang 3. Tukar kelas- setiap individu boleh menukar kelasnya kepada kedudukan yang lebih baik menerusi pendidikan


Modul sejarah t4 24

1. Agama- Confucianisme dan Taoisme

2. Falsafah- legalisme

3. Pembinaan- Tembok Besar China, candi, pagoda, kuil

4. Teknologi- membuat kertas dan tembikar

5. Rekod sejarah- dalam bentuk ensiklopedia, kisah perjalanan dan maklumat geografi

6. Bahasa- Sanskit

7. Sistem pendidikan- sistem peperiksaan awam

1. Republik- pemerintahan dikuasai oleh dua orang konsul

2. Imbang kuasa- bertujuan untuk mengimbangkan kuasa

3. Dewan Senat- membantu konsul

4. Dewan Perhimpunan- membantu Dewan Senat yang diwakili oleh rakyat

5. Negara- diamalkan di India, Perancis dan Afika Selatan

6. Demokrasi- mengandungi unsure demokrasi kerana rakyatnya terlibat dalam pemilihan ketua Negara iaitu presiden

7. Falsafah - Stoisisme

8. Pembinaan- aqueduct, colloseum

9. Bahasa - Latin

1. Demokrasi- rakyat terlibat dalam membuat keputusan politik

2. Rakyat- rakyat terlibat secara langsung dalam pembentukan kerajaan

3. Malaysia- sistem demokrasi berparlimen dengan 3 komponen utama iaitu Badan Pemerintah, Badan Perundangan dan Badan Kehakiman

4. Pembinaan- pantheon

5. Ilmu falsafah – oleh Aristotle, Socrates dan Plato

6. Hasil sastera- IIiad dan Odyssey

7. Sains dan teknologi – Teorem Pythagoras dan Teori Archimedes

8. Sukan Olimpik- diperkenalkan pada zaman Yunani

9. Lokasi- diadakan di Olympia

10. Tempoh- empat tahun sekali

11. Tujuan- bertujuan menghormati Tuhan Zeus

1. Agama- Hindu dan Buddha

2. Hasil sastera- Mahabharata dan Ramayana

3. Bahasa- Sanskrit

TAMADUN YUNANI

TAMADUN ROM

TAMADUN INDIA TAMADUN CHINA

SUMBANGAN TAMADUN

[ms 63]

Modul sejarah t4 25

1. Hindu- perkataan Hindu merujuk masyarakat

yang tinggal di Sunagi Sindhu (Indus) 2. 3 fungsi Tuhan: 3. i. Mencipta (Brahman) 4. ii. Memelihara (Vishnu) 5. iii. Membinasa (Siva) 6. 6 aliran- Saivisme, Vaishnavisme, Saktham,

Ganapathyam, Kaumaram dan Saura 7. Saingan- menerima saingan daripada agama

Buddha terutama masa pemerintahan Chandragupta Maurya dan Asoka

8. Gemilang- kegemilangan agama Hindu pada

masa empayar Gupta 9. Hukum Karma- bersabit dengan kelakuan

manusia semasa hidup dan kelahiran semula selepas mati

10. Kelahiran- kelahiran semula bergantung pada

Karma 11. Tujuan hidup- untuk mencapai Moksya iaitu

kebebasan mutlak 12. Bersatu- akan bersatu dengan Tuhan dan

tidak akan lahir lagi ke dunia

1. Wahyu- diwahyukan oleh Allah s.w.t. kepada Nabi Muhammad s.a.w. pada 6 Ogos 610M (17 Ramadhan) di Gua Hira‟

2. Tentangan- oleh orang Quraisy Makkah 3. Jemputan- menerima jemputan untuk berhijrah

ke Madinah 4. 2 teras:

i. Akidah-keyakinan seluruh jiwa terhadap keesaan Allah

ii. Syariah- undang-undang yang terkandung dalam al Quran dan al-Sunnah (hadis)

5. 2 rukun- orang Islam wajib meyakini Rukun Iman dan Rukun Islam

1. Pengasas- Siddharta Gautama 2. Penentangan- sebagai satu penentangan

golongan Ksyatria terhadap dominasi Brahmin dalam soal agama dan kehidupan

3. Kebenaran- system kasta menjadikan masyarakat

tidak teratur menyebabkan Gautama Buddha mencari kebenaran

4. Bodhi- menemui kebenaran semasa bertapa di

bawah pokok bodhi 5. Sengsara- kebenaran ini dipercayai akan

melepaskan diri manusia daripada kesengsaraan 6. 4 Kebenaran Mulia-

i. Dukka (kebenaran) ii. Samudaya (sebab penderitaan) iii. Nirodha (nafsu yang membawa penderitaan ) iv. Marga (cara memadamkan nafsu dan

keinginan) 7. 8 Jalan- kepercayaan, tujuan, pertuturan,

perbuatan, hidup, usaha, fikiran dan renungan yang betul

8. Gemilang- pada zaman pemerintahan Asoka 9. Negara- berkembang ke luar Negara seperti Tibet,

Sri Lanka, Asia Tenggara dan China 10. Pali – menggunakan bahasa Pali dan kitab

Tripitaka sebagai kitab suci.

1. Pengasas- Jesus Christ 2. Hari Natal- 25 Disember dianggap tarikh

lahir Jesus dan diraikan sebagai Hari Natal

3. Bible- kitab suci yang terdiri daripada Old Testament dan New Testament

4. Constantine- mengiktiraf agama Kristian sebagai satu ajaran yang bebas untuk dipraktikkan oleh masyarakat Rom

5. Dikecualikan- individu yang terlibat dengan perancangan dan kegiatan agama dikecualikan daripada kerja berat

6. Ahad- dikhaskan sebagi hari untuk melakukan aktiviti agama

7. Empayar Kristian- agama Kristian subur pada Zaman Rom

1. Pengasas- Lao Tze 2. Buku- buku Tao Te Ching mengandungi

idea falsafah Taoisme 3. Ajaran – Taoisme berbentuk falsafah

tetapi menjadi ajaran berbentuk agama 4. Konsep Tao- bermaksud jalan, setiap

tindakan ditentukan oleh Tao 5. Wu-wei- tidak mengambil sebarang

tindakan 6. Tidak menyetujui- bahawa manusia

boleh mengubah sesuatu ke arah kebaikan

1. Pengasas- Confucius 2. Dewa- ajaran ini dijadikan kepercayaan

dan Confucius disembah sebagai salah satu dewa penting

3. Prinsip moral yang tinggi- i. Ren - perikemanusiaan ii. Li - kesusilaan iii. Xiao – ketaatan kepada ibu bapa

4. Pendidikan- untuk mencapai ketinggian moral, seseorang itu harus mendapat pendidikan

AGAMA KISTIAN

TAOISME

CONFUCIANISME AGAMA ISLAM

KEMUNCULAN AGAMA DAN AJARAN UTAMA DUNIA

AGAMA HINDU AGAMA BUDDHA

Modul sejarah t4 26

JAWAPAN BAB 2

1 C 6 A 11 A 16 B

2 B 7 B 12 C 17 C

3 C 8 B 13 A 18 D

4 A 9 D 14 D 19 D

5 B 10 B 15 C 20 C

ITEM STRUKTUR Muka surat 44-50

Tokoh Tamadun

Julius Caesar Rom

Asoka India

Alexander The Great Yunani

Shih Huang Ti China

1 Tokoh-tokoh di atas merupakan pemimpin berwibawa dan kuat yang membawa pembaharuan dalam tamadunnya. (a) Nyatakan perubahan yang dilakukan oleh Julius Caesar.

- Menjalankan pemerintahan bercorak empayar - Meluaskan kuasa ke Macedonia/Yunani/Sham/Mesir/Perancis/ Britania/ beberapa kawasan di Jerman - Membentuk pemerintahan berpusat - Menyatukan wilayah kecil yang ditaklukinya - Menamatkan pemerintahan republik - Menguasai angkatan tentera - Menguasai Dewan Senat - Mengisytiharkan dirinya sebagai diktator - Menggunakan gelaran maharaja [ 2 markah ]

(b) Apakah pembaharuan yang diperkenalkan oleh Asoka dalam dasar perluasan kuasanya? - Menekankan kedamaian - Menekankan kemajuan sosial - Menjalankan penaklukan melalui penyebaran agama Buddha - Menjalankan penaklukan tanpa melalui ketenteraan - Membentuk pentadbiran bercorak birokrasi [ 2 markah ] (c) Senaraikan sumbangan Alexander The Great dalam usaha perluasan kuasa.

- Meneruskan usaha penyatuan kerajaan Macedonia - Meneruskan usaha penyatuan kerajaan Yunani - Meluaskan lagi jajahan takluk Yunani - Menakluki empayar Parsi / Mesir / Turkistan /Samarkand - Menguasai seluruh kawasan Laut Mediterranean - Menyebarkan kebudayaan Hellenistik [ 2 markah ]

(d) Berikan dua usaha yang dilakukan oleh Shih Huang Ti bagi mengukuhkan empayar Dinasti Chin. - Menyatukan kerajaan kecil di China - Memerintah secara autokratik/tegas dan mutlak - Menghapuskan kuasa golongan bangsawan - Melantik gabenor dan panglima tentera untuk mentadbir - Membina Tembok Besar China [ 2markah ] (e) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, apakah ciri kepimpinan yang dimiliki oleh tokoh-tokoh tersebut di atas? - Berwibawa - Berani/gagah - Bijak dalam pentadbiran - Adil - Inovatif/kreatif - Mana-mana yang munasabah [ 2markah ]

Modul sejarah t4 27

Muka surat 53-55 2 (a) Apakah matlamat pendidikan dalam Negara kota Athens?

- Bertujuan menghasilkan manusia seimbang dari segi rohani dan jasmani - Melahirkan manusia memenuhi tuntutan mental dan fizikal - Manusia yang cemerlang dapat memberikan sumbangan kepada

kesejahteraan masyarakat - Menitik beratkan kemahiran semua aspek seperti pendidikan / muzik / sukan / kesusasteraan/seni berpidato/membaca/menghafal dan menulis [ 2 markah ]

(b) Mengapakah pendidikan di Negara kota Sparta mementingkan latihan fizikal berbanding dengan kepentingan rohani? - Melahirkan warganegara tentera yang sempurna/gagah - Melahirkan warganegara yang tentera setia kepada negara kota - Mendapatkan kemahiran menggunakan senjata [ 1 markah ] (c) Nyatakan tiga ciri sistem pendidikan pada Zaman Vedik. - Mementingkan keagamaan - Agama Hindu menjadi teras - Didominasi oleh kaum lelaki - Golongan wanita tidak mempunyai ruang untuk menerima pendidikan - Penekanan pembelajaran kepada kitab veda - Menggunakan bahasa Sanskrit - Kaedah hafalan digunakan untuk mendalami kitab veda [ 3 markah ] (d) Nyatakan kemahiran yang ditekankan dalam sistem pendidikan tamadun China.

- Mengenal tulisan ideogram - Menghafal tulisan ideogram - Menghafal sembilan buah buku suci - Menulis karangan - Mempelajari sastera

- Menterjemah buku suci [ 2 markah ] (e) Pada pendapat anda, mengapakah masyarakat tamadun awal memberi tumpuan kepada bidang pendidikan?

- Melahirkan masyarakat yang setia kepada negara - Mengatasi masalah buta huruf

- Mendapatkan jawatan dalam kerajaan - Mana-mana jawapan yang munasabah [ 2 markah ] Item Esei Muka surat 40-51 3 Tamadun India mencapai zaman kemuncaknya semasa pemerintahan Maharaja Asoka.

(a) Jelaskan pembentukan tamadun di atas.[ 6 markah ] F1 - Wujud selepas keruntuhan tamadun Indus F2 - Kedatangan orang Aryan telah membawa satu budaya dan tahap baru kepada masyarakat

Lembah Indus F3 - Tahap ini dikenali sebagai zaman Vedik F4 - Mengambil nama sempena kelahiran kitab-kitab Veda F5 - Permulaan kehidupan beragama bagi masyarakat India F6 - Pada masa itulah lahirnya agama Hindu F7 - Masyarakat beralih ke Lembah Ganges menggantikan Lembah Indus F8 - Pemerintahan beraja diperkenalkan dengan mempunyai dua bentuk kerajaan F9 - Janapada atau kerajaan kecil dan Mahajanapada atau kerajaan besar F10 - Chandragupta Maurya telah menyatukan kerajaan-kerajaan kecil F11 - Seluruh India Utara disatukan membentuk empayar pertama di India F12 - Empayar ini dikenali sebagai pemerintahan Dinasti Maurya

Pendidikan membantu meningkatkan tahap intelektual yang membawa kepada peningkatan dalam bidang-bidang lain.

Modul sejarah t4 28

(b) Terangkan usaha perluasan kuasa dalam tamadun tersebut.[ 6 markah ] F1 - Berlaku semasa pemerintahan Dinasti Maurya F2 - Bermula pada zaman pemerintahan Chandragupta Maurya H2a - Mempunyai pasukan tentera yan besar H2b - Terdapat 600 ekor gajah H2c - 1000 orang tentera berkuda H2d - 10 000 orang infantri H2e - Berjaya menakluki seluruh India setelah mengukuhkan kedudukannya H2f - Menakluki Punjab H2g - Menewaskan seleceus yang memerintah empayar seleciud H2h - Menakluki kawasan India Barat F3 - Semasa pemerintahan Bindusara H3a - Meluaskan empayar Maurya ke Mysore bahagian selatan India F4 - Semasa pemerintahan Asoka H4a - Tidak menekankan kekuatan ketenteraan H4b - Menekankan dasar yang lebih lembut dan terbuka H4c - Memberi penekanan kepada agama Buddha H4d - Seluruh India menjadi kawasan takluk India H4e - Berlaku selepas kemenangan Asoka dalam Perang Kalinga (c) Huraikan kemajuan bidang ekonominya.[ 8 markah ]

F1 - Aktiviti perdagangan berkembang pesat H1a - Melibatkan perdagangan dalam dan luar wilayah India H1b - Pusat perdagangannya ialah Anga, Kalinga dan Karusa H1c - Menghasilkan senjata, gading gajah, emas dan mutiara H1d - Hubungan perdagangan dengan negara luar H1e - Hubungan kerajaan Maurya dengan Macedonia, Sri Lanka, rantau Asia Tengah dan Asia

Tenggara H1e - Pelabuhan penting menghubungkan India dengan Negara luar C1a - Seperti Tampraliti, Ghatansala, Kadura di bahagian timur C1a - Broach/Chaul/Kalyan dan Cambay di bahagian barat F2 - Di setiap bandar wujud persatuan perdagangan dan perusahaan H2a - Penubuhan persatuan tukang kayu/tukang logam dan tukang kulit H2b - Matlamat persatuan untuk mengawal harga, kualiti barangan dan gaji pekerja H2c - Undang-undang digubal untuk mengawal persatuan H2d - Perlaksanaan undang-undang diawasi oleh Raja C2a - Persatuan stresthin F3 - Mata wang sebagai medium jual beli H3a - Zaman Gupta menggunakan mata wang emas H3b - Dinasti Gupta dan Maurya telah melaksanakan satu dasar kewangan H3c - Dasar ekonomi yang sistematik H3d - Aktiviti perdagangan disokong oleh sektor perusahaan C3a - Perusahaan seperti pengeluaran tekstil, kain kapas, sutera C3a - Perusahaan membuat sutera berpusat di Bengal dan Benares C3a - Perusahaan yang berasaskan barangan emas, mutiara dan batu permata F4 - Zaman Maurya mengenakan pelbagai jenis cukai H4a - Cukai terhadap pelbagai hasil perdagangan H4b - Cukai hasil pertanian dan buahan C4a - Cukai untuk menyara anggota tentera, para pentadbir dan raja C4a - Pentadbir C4a - Raja F5 - Perdagangan maritime berkembang H5a - Antara India dengan alam Melayu H5b - Antara India dengan China H5c - Pedagang India mendapatkan H5d - Perdagangan maritim dengan Rom dan Sri Lanka turut berkembang C5a - Hasil seperti rempah / bedak wangi / gading gajah / besi dari Alam Melayu C5a - Pedagang India mendapatkan tekstil, tembikar, barang kaca dan minyak wangi dari China Muka surat 57-68 4 Peningkatan tamadun awal telah menyumbang kepada kemajuan dunia hari ini. (a) Terangkan sumbangan sains dan teknologi tamadun Rom.[ 6 markah ]

F1 Ahli matematik Rom

Modul sejarah t4 29

H1a Bothius mengambil asas matematik tamadun Yunani H1b Beliau mengaitkan matematik dengan muzik,geometri dan astronomi F2 Penciptaan perahu layar H2a Meningkatkan aktiviti perdagangan laut H2b Alat pengangkutan penting dalam peperangan dan perluasan kuasa empayar Rom F3 Binaan Pantheon H3a Binaan berbentuk kubah merupakan tempat memuja dan menyimpan patung dewa H3c Tempat menjalankan kerja awam F4 Binaan Colloseum H4a Berbentuk kubah boleh memuatkan 50000 hingga 80000 penonton H4b Tempat pahlawan Rom bertarung H4c Berfungsi sebagai teater F5 Binaan Aqueduct H5a Saliran air melalui saluran bawah tanah dan saluran dalam pintu gerbang H5b Aqueduct yang paling panjang di Marcia iaitu 91 km H5c Teknologi aqueduct berasaskan sistem graviti (b) Terangkan perkembangan seni bina yang terdapat dalam tamadun China.[ 10 markah ]

F1 Tembok besar China H1a Dibina sepanjang 1500 batu dari Kansu ke Peking H1b Pembinaan dimulakan oleh maharaja Shih Huang Ti dalam Dinasti Chin H1c Panjangnya 5000 km ,lebar 4.5-9 meter dan tingginya7.5 meter . H1d Bertujuan untuk untuk menghalang serangan orang-orang Hun H1e Semasa Dinasti Ming, tembok tersebut disambung sehingga 6400km panjang H1f Menggunakan tenaga melebihi 30 000 orang F2 Tembok batu H2a Memperlihatkan kemajuan dalam membuat tembok-tembok H2b Di bandar-bandar purba China seperti Changan, Anyang, Peking dan Loyang

dibina dengan rekaan yang mempunyai tembok batu H2c Di Bandar lain tembok dibuat daripada tanah liat dan batu bata H2d Di kampung tembok diperbuat dari tanah Lumpur. H2e Setiap tembok mempunyai pintu gerbang H2f Pintu gerbang yang di kelilingi oleh parit besar dan menara H2g Semua ciptaan seni bina tersebut untuk tujuan keselamatan dan menghalang

ancaman daripada pihak musuh F3 Kediaman Maharaja H3a Kawasan dalam tembok menempatkan istana Maharaja H3b Sebuah istana yang masih kekal ialah Kota Larangan H3c Kota Larangan mempunyai banyak dewan dan taman H3d Dewan berfungsi sebagai balai penghadapan dan tempat hukuman, keraian dan

perjumpaan. F4 Kuil dan pagoda H4a Kuil yang besar terdiri daripada beberapa buah bangunan yang merangkumi

tempat tinggal, ruang tetamu dan pusat pemujaan H4b Pagoda berbentuk meninggi hingga 15 tingkat H4c Biasanya pagoda mempunyai bentuk oktagon atau segiempat sama H4d Bentuknya tidak tetap bagi semua binaan dan tempat (c) Pada pendapat anda, apakah usaha yang membantu sesuatu tamadun berkembang?[ 4 markah ]

F1 Kestabilan politik F2 Sistem pemerintahan yang kuat dan adil F3 Pemimpin berwibawa dan dinamis F4 Manusia mesti bersifat inovatif F5 Sentiasa berusaha membaiki dan meningkatkan kehidupan F6 Hubungan dengan tamadun lain seperti hubungan perdagangan dan diplomatik F7 Perkembangan pemikiran dan kemahiran seperti agama, pendidikan, falsafah, sains dan

teknologi F8 Perkembangan ilmu pengetahuan F9 Penjajahan atau penaklukan wilayah F10 Bukti pencapaian masyarakat lampau membantu meningkatkan keinginan meneroka

Modul sejarah t4 30

PENGENALAN 1. Nyatakan nama negara bagi setiap jenis tamadun di bawah. [ms72]

Tamadun Awal Manusia

Tamadun Peningkatan

Manusia

Tamadun Awal di Tanah Besar Asia

Tenggara

Tamadun Awal di Kepulauan Tanah Melayu

Tamadun Awal di Kepulauan

Indonesia

1 Mesopotamia 2 Mesir Purba 3 Indus 4 Hwang Ho

1 Yunani 2 Rom 3 India 4 China

1 Funan 2 Chenla 3 Angkor 4 Sukhotai 5 Ayuthia

1 Kedah Tua 2 Gangga Negara 3 Langkasuka

1 Srivijaya 2 Majapahit 3 Singhasari 4 Mataram

2. Nyatakan bukti kemunculan tamadun awal di Asia Tenggara.

1. Sumber dari China- pernah menyatakan tentang kewujudan kerajaan Funan pada pertengahan abad ke-3M Utusan - mencatatkan Kang Tai dan Chu Ying pernah dihantar sebagai utusan China ke Funan Raja – raja Funan bernama Houen-Tien dalam sebutan China atau Kaundinya G. Coedes – sejarawan yang menyatakan Funan ialah kerajaan Melayu yang tertua di Asia Tenggara yang muncul pada abad 1M Champa – juga berpendapat bahawa Champa ialah kerajaan Melayu yang kedua tertua di Asia Tenggara yang dikenali sebagai Lin-Yi. Pada abad ke-7 dikenali sebagai Champa. 2. Data arkeologi – menunjukkan bahawa kewujudan Funan bermula sejak abad ke-3M Bukti – dengan jumpaan seni arca berunsur Hindu dan Buddha yang langgamnya dipengaruhi oleh langgam seni arca Amaravati dari India.

3. Jelaskan bentuk hubungan luar tamadun awal di Asia Tenggara.

1. Hubungan diplomatik – dengan kerajaan China 2. Hubungan kebudayaan – dengan India 3. Hubungan perdagangan – hubungan antara kawasan petempatan awal di Asia Tenggara telah wujud sejak Zaman Logam Bukti - artifak gendang gangsa Dongson yang dihasilkan di Dongson, Vietnam Utara ditemui di Batu Buruk, Besut (Terengganu), Sungai Tembeling (Pahang), Sungai Klang (Selangor), Thailand, Indonesia dan Myanmar. Rom – hubungan perdagangan antara Rom dengan kawasan petempatan Asia Tenggara Bukti – persamaan artifak manik yang dijumpai di Kuala Selinsing (Perak), Kota Tinggi dan Muar (Johor) dan di pantai barat dan selatan Thailand. Pembekal – menjadi pembekal bahan mentah seperti bijih timah untuk diproses menjadi gendang gangsa di Dongson Pelabuhan pembekal – kerana petempatan tersebut berhampiran dengan sungai Bukti arkeologi – jumpaan manik dan tembikar menunjukka bahawa perdagangan maritim di Asia Tenggara berkembang semenjak abad ke-5SM.

BENTUK-BENTUK KERAJAAN AWAL [ms 75] SPM 2008 CIRI-CIRI KERAJAAN AGRARIA [ms75] KERAJAAN MARITIM [ms78]

1.Kedudukan geografi

1. Kawasan pertanian yang subur seperti di lembah sungai Contoh – kerajaan Dvaravati di Sungai Menam (Thailand) 2. Kawasan pedalaman seperti di kawasan berbukit dan di lereng tanah gunung berapi Contoh – kerajaan Taruma di Tanah Tinggi Dieng (Indonesia)

1. Pesisir pantai 2. Lembah sungai 3. Kepulauan Contoh – kerajaan Kedah Tua di Sungai Merbok dan Sungai Muda

2.Sosioekonomi 1. Kegiatan ekonomi berasaskan pertanian, penternakan dan pemungutan hasil hutan dan sungai

1. Menjalankan kegiatan ekonomi berasaskan perdagangan dan kelautan serta berfungsi sebagai pelabuhan

BAB 3 TAMADUN AWAL ASIA TENGGARA

Modul sejarah t4 31

2. Tanaman utama ialah padi kerana mendapat bekalan air yang mencukupi untuk padi sawah 3. Padi huma di tanam di kawasan tanah tinggi atau bukit yang kurang mendapat bekalan air dengan dibuat teres dan relung 4. Tanaman sampingan ialah jagung, pisang, keledek dan sayur-sayuran 5. Menghasilkan pelbagai jenis rempah seperti cengkih dan lada hitam 6. Mengumpulkan hasil hutan seperti kayu gaharu 7. Sarang burung dari gua diambil untuk tujuan perdagangan 8. Menangkap ikan di sawah, paya dan sungai 9. Mendapatkan kulit kura-kua 10. Menternak binatang seperti lembu

2. Pada peringkat awal menjalankan kegiatan menangkap ikan dan memungut hasil laut 3. Petempatan ini berkembang menjadi perkampungan nelayan 4. Menjadi kawasan pengeluar bijih logam seperti emas dan timah 5. Lebihan hasil didagangkan dan menjadi pelabuhan pembekal 6. Pelabuhan pembekal berperanan membekalkan bahan logam tempatan seperti timah, emas dan bekalan makanan kepada pedagang yang singgah Contoh – Jenderam Hilir dan Klang (Selangor) 7. Pelabuhan ini berkembang dan maju mendapat status pelabuhan kerajaan 8. Pelabuhan kerajaan apabila petempatan berkembang menjadi sebuah negeri Contoh – Kedah Tua dan Srivijaya 9. Berkembang menjadi pelabuhan enteport apabila menjalin hubungan dagangan dengan kerajaan besar seperti China dan India 10. Pelabuhan ini memperdagangkan hasil buminya seperti logam dan hasil dan kerajaan lain 11. Penduduknya terdiri daripada orang tempatan, orang laut dan pedagang luar. 12. Bahasa perhubungan ialah bahasa Melayu (lingua franca)

3. Kemajuan 1. Lebihan hasil ternakan dan tanaman akan dipasarkan atau dibekalkan untuk memenuhi keperluan penduduk yang tidak terlibat dalam pertanian seperti masyarakat bandar dan penduduk kerajaan maritim 2. Pembinaan sistem pengairan yang baik Contohnya pertanian di Funan dan Angkor disebabkan sistem pengairan yang bersumberkan Sungai Mekong dan Tasik Tonle Sap 3. Raja terlibat dalam pembinaan sistem pengairan dan kerajaan bertanggungjawab secara langsung dalam pengurusannya Contoh – Raja Indravarman I membina sistem pengairan dan barray yang mampu mengairi tanah seluas 12.5 juta ekar. Kesan – hasil padi kawasan ini dapat menampung keperluan beras kerajaan Angkor

1. Semangat masyarakatnya untuk meneroka dan berdagang dengan masyarakat di luar kawasannya 2. Mereka mampu belayar untuk berdagang ke kawasan yang jauh kerana mempunyai kemahiran membuat perahu dan kapal layar 3. Perahu dibina untuk perdagangan jarak dekat 4. Kapal layar untuk perdagangan jarak jauh 5. Mengetahui kaedah untuk menuju ke sesuatu tempat berpandukan bintang di langit

4. Contoh Kerajaan

ANGKOR 1. Kerajaan agraria yang kuat dan agung terletak di Lembah Sungai Mekong 2. Keduduknnya berhampiran dengan Tasik Tonle Sap 3. Airnya dari Sungai Mekong, tanah disekitarnya sangat subur dan mempunyai iklim panas dan lembab sepanjang tahun 4. Ini sesuai untuk pertanian khususnya padi

SRIVIJAYA 1. Kerajaan maritim terulung di Asia Tenggara 2. Memiliki bala tentera laut yang besar dan dianggotai oleh pelbagai golongan rakyat termasuk orang laut 3. Tentera laut berfungsi mengawal perdagangan di Selat Melaka dan mengawal keselamatan kerajaan 4. Pelabuhannya baik dan kedudukannya stategik

Modul sejarah t4 32

5. Bergantung kepada sumber ikan air tawar yang banyak diperolehi di Tasik Tonle Sap 6. Tasik juga menjadi punca air utama untuk sawah dan bekalan air minuman 7. Kawasan tasik berupaya menampung keperluan makanan penduduk yang besar jumlahnya

5. Tempat persinggahan kapal yang berdagang di antara India dan China 6. Menurut catatan I TSing, pelabuhan Srivijaya turut dikenali kerana mampu menghasilkan kapal besar

KEDAH TUA 1. Terletak di Sungai Mas dari abad ke-5 hingga ke-11M sebelum beralih ke Lembah Bujang dari abad ke-11M hingga ke-13M 2. Menjadi pelabuhan entreport sejak abad ke-5M Bukti – jumpaan tembikar China yang dihasilkan pada Zaman Dinasti Tang (7M), Dinasti Song (10M) dan Dinasti Yuan (10M-13M) - jumpaan pelit tembaga dan tembikar dari Timur Tengah (9-10M) -jumpaan pelbagai jenis manik 3. Menganut agama Buddha (5-10M) dan agama Hindu (11M) Bukti –tinggalan candi berunsur Hindu dan Buddha 4. Pelabuhan dan kerajaan yang tertua di pantai barat Semenanjung Tanah Melayu 5. Gunung Jerai menjadi panduan kapal pedagang 6. Kedudukan yang strategik di laluan Selat Melaka yang terlindung daripada tiupan angin monsun 7. Kemudahan menyimpan barang dagangan 8. Kekayaan hasil hutan seperti dammar, rotan dan sumber bumi seperti timah 9. Barang dagangan yang diperoleh dari luar ialah kain kapas, sutera, teh, tembikar, kaca dan manik

5. Iktibar 1. Pada awalnya bergantung pada sumber alam seperti tanah dan hasil hutan 2. Berkembang membentuk kerajaan yang berdikari dan mempunyai sistem pentadbiran yang teratur 3. Berusaha menguasai alam sekitar seperti membina sistem pengairan agar dapat membaiki taraf hidup 4. Berjaya membina rumah ibadat yang terkenal 5. Kita boleh maju sekiranya mampu memanfaatkan setiap kurniaan Tuhan dengan sebaik-baik mungkin 6. Kita perlu berusaha dan jangan mudah berputus asa

1. Generasi sekarang seharusnya mempunyai semangat meneroka 2. Generasi muda harus berani menceburi bidang perdagangan laut 3. Bercita-cita menghidupkan kembali kegiatan dan kegemilangan lampau dalam bidang pelayaran dan perdagangan maritim 4. Memanfaatkan kedudukan negara yang strategik di perairan Nusantara yang menjadi laluan perdagangan antarabangsa 5. Pembinaan, penambahn dan pembaikan kemudahan pelabuhan Kelang dan Tanjung Pelepas boleh membawa keuntungan dan menambah peluang pekerjaan kepada rakyat

4. Apakah kepentingan Tasik Tonle Sap kepada kerajaan Angkor? [ms 77]

Kata Kunci Butiran

F1 minum- F2 banjir- F3 subur - F4 protein-

Membekalkan sumber air minuman Pada musim banjir, limpahan air dari Sungai Mekong akan mengalir ke Tasik Tonle Sap. Pada musim kemarau pula kawasan sekitar tasik akan menjadi subur disebabkan mendapan lumpur yang subur Membekalkan sumber protein seperti ikan

Modul sejarah t4 33

F5 pengairan- F6 padi- F7 beras-

Air dari tasik dapat dialirkan ke kawasan penanaman padi dengan menggunakan terusan dan sistem pengairan Sumber air dari tasik dapat menampung keperluan penanaman padi Menyediakan bekalan beras yang mencukupi untuk penduduk Angkor dan seterusnya mengembangkan peranan kerajaan Angkor

5. Huraikan peranan 3 pelabuhan yang terdapat dalam kerajaan maritim.[ms78-79]

Kata Kunci Butiran

Pelabuhan Pembekal F1 terawal- F2 logam - H2 contoh - F3 makanan – Pelabuhan Kerajaan F4 asal - F5 berkembang- Pelabuhan Entreport F6 bekal- F7 beli- F8 edar-

Pelabuhan terawal antara pelbagai jenis pelabuhan Peranannya ialah membekalkan bahan logam tempatan seperti timah dan emas serta bekalan makanan kepada pedagang yang singgah untuk mendapatkannya Asalnya ialah pelabuhan pembekal Menjadi pelabuhan kerajaan apabila penempatan tersebut berkembang dan manjadi sebuah negeri Berperanan membekalkan hasil tempatan dan hasil kawasan takluknya kepada pedagang antarabangsa Membeli barangan daripada pedagang antarabangsa Mengedarkannya kepada pedagang yang datang dari pelabuhan sekitarnya dan kawasan takluknya

6. Pada asasnya kerajaan maritim dan kerajaan agraria adalah saling bergantung dan saling melengkapi antara satu sama lain. Buktikan pernyataan ini. [ms83]

Kata Kunci Butiran

Kerajaan Agraria F1 Sailendra- F2 beras- F3 hasil hutan- F4 kayu - F5 gajah- F6 tukang- Kerajaan Maritim F7 mewah- F8 contoh-

Kerajaan Sailendra mempunyai penduduk yang ramai hingga dapat membekalkan tenaga kerja yang mencukupi Mempunyai sistem pertanian yang baik hingga dapat membekalkan sumber makanan utama iaitu beras Membekalkan hasil hutan Membekalkan bahan mentah seperti kayu Membekalkan binatang kenderaan seperti gajah Membekalkan tukang kayu dan tukang batu

Membekalkan barangan mewah dari negara luar seperti China dan India tembikar, tekstil, gelas dan manik

PENGARUH AGAMA HINDU DAN BUDDHA DALAM KERAJAAN AWAL

1. Nyatakan 4 cara kedatangan pengaruh Hindu dan Buddha ke Asia Tenggara. [ms84]

Kata Kunci Butiran

F1- Ksyatria F2- Vaisya F3- Brahmin F4- Budaya

Di bawa oleh golongan Ksyatria (tentera) Di bawa oleh vaisya (pedagang) Di bawa oleh golongan Brahmin (pendeta) Pengambilan aspek-aspek kebudayaan India yang menarik dan disesuaikan dengan budaya tempatan untuk diamalkan

Modul sejarah t4 34

2. Jelaskan pengaruh Hindu dan Buddha dalam sistem pemerintahan di Asia Tenggara. [ms 85]

Kata Kunci Butiran

F1 raja- F2 dibawah- F3 mutlak- F4 perintah- F5 derhaka- F6 adil- F7 bayangan - F8 dewa-raja- F9 mitos- F10 pertabalan- F11 Brahmin- F12 orde kosmos-

Raja berada di puncak pemerintahan, Di bawahnya ialah kerabat diraja, pembesar, ahli agama (Brahmin), rakyat dan hamba. Raja berkuasa mutlak dalam semua aspek pemerintahan yang meliputi pentadbiran, hubungan luar, ketenteraan dan khazanah negara Perintah raja menjadi undang-undang yang wajib dilaksankan Sesiapa yang melanggar perintah bermakna mereka menderhaka dan tidak akan diampunkan Raja dikehendaki adil terhadap golongan yang diperintah Rakyat percaya raja adalah bayangan tuhan Raja tuhan dipercayai memiliki kesaktian Lahir unsur mitos dan lagenda tentanga asal usul raja untuk mempekuat kedudukan dan status raja sebagai pemerintah Bagi mengukuhkan kedaulatan raja, diwujudkan pelbagai adat istiadat seperti pertabalan raja Upacara pertabalan dipimpin oleh Brahmin Raja mendirikan kompleks kota yang melambangkan konsep alam semesta atau orde kosmos

3. Bandingkan sistem pemerintahan kerajaan Angkor dan Srivijaya. [ms86]

Kata Kunci Butiran

F1-Suryavaman II F2-Raja dewa F3-Puncak F4-Pembesar F5-Daerah F6-Brahmin F7-Pentadbiran F8-Buddha Mahayana F9-Pentadbiran F10-Pusat F11-Parvanda F12-Pegawai lain F13-Hamba F14-Datu F15-Dua F16-Taat setia F17-Angkat sumpah F18-Telaga Batu F19-Batu bersurat

ANGKOR Raja Suryavarman II yang memerintah Angkor telah membina Angkor Wat Raja dianggap sebagai raja dewa Kedudukannya adalah di puncak sistem pemerintahan Raja dibantu oleh pembesar Di setiap daerah terdapat pembesar daerah atau gabenor Golongan Brahmin memainkan peranan dalam upacara keagamaan Pada peringkat pentadbiran, raja akan dibantu oleh pegawai tentera dan hakim

SRIVIJAYA Konsep raja yang mengamalkan agama Buddha Mahayana Di bawah raja terdapat pentadbiran pusat dan daerah Dalam pentadbian pusat terdapat empat kumpulan anak raja iaitu yuvaraja, pratiyuvaraja, raja kumara dan raja putra (anak gundik – tidak layak mengganti raja) Di bawah anak raja terdapat parvanda/ senapati iaitu ketua pentadbiran pusat Di bawahnya terdapat pegawai lain hakim, temenggung dan penghulu Paling bawah ialah hamba raja Daerah pula ditadbir oleh datu yang dilantik oleh raja Datu terbahagi kepada dua iaitu parvanda (berketurunan raja) dan bhupati (orang-orang kaya) Wujud amalan berhubung dengan taat setia Setiap orang yang dilantik menjadi datu mesti mengikuti upacara angkat sumpah Dilaksanakan di sebuah tempat suci bernama Telaga Batu di Palembang Ini dibuktikan dengan jumpaan batu bersurat bertarikh 683M dengan ular tedung berkepala tujuh

PENGARUH HINDU DAN BUDDHA DALAM KESENIAN DAN KESUSASTERAAN

1. Apakah maksud monumen? [ms 88]

Kata Kunci Butiran

F1 bangunan- F2 batu- F3 tujuan- F4 contoh-

Binaan atau bangunan Yang dibuat daripada batu Bertujuan memperingati orang ternama atau peristiwa penting Berupa candi iaitu kuil, wat atau stupa, arca dan patung

Modul sejarah t4 35

2. Nyatakan peranan candi. [ms 88]

Kata Kunci Butiran

F1 agama- F2 ibadat- F3 abu- F4 patung- F5 lambang- F6 orde kosmos-

Monumen keagamaan bagi agama Hindu dan Buddha Rumah ibadat Tempat menyimpan abu jenazah raja dan keluarganya Tempat menyimpan patung dewa utama Lambang keagungan pemerintah Angkor Wat dan candi Borobudur melambangkan orde kosmos

3. Jelaskan fungsi dan struktur candi Angkor Wat. [ms 90]

Kata Kunci Butiran

F1 Hindu - F2 orde kosmos- F3 pemujaan- F4 teres- F5 menara- F6 tembok- F7 ukiran-

Dibina untuk agama Hindu Melambangkan orde kosmos Mempunyai tempat pemujaan di bahagian tengah Teres bertingkat empat Setiap sudutnya mempunyai menara Bahagian luarnya terdapat tembok yang dibina daripada batu laterit dan batu pasir Terdapat ukiran yang menggambarkan epik Ramayana dan Mahabharata

4. Jelaskan fungsi dan struktur candi Borobudur. [ms 90]

Kata Kunci Butiran

F1 Buddha - F2 tiga tingkat- F3 tahap kehidupan- F4 ukiran F5 tiga- F6 Panna- F7 Samadhi- F8 Sila - F9- 75 tahun-

Mewakili agama Buddha Mahayana Terbahagi kepada tiga tingkat Setiap tingkat melambangkan satu tahap kehidupan yang diwakili oleh patung stupa dan patung Buddha Di tingkat pertama terdapat ukiran cerita kehidupan Gautama Buddha Tiga tingkat melambangkan tiga tahap kehidupan iaitu sila, samadhi dan panna Panna iala aspek kebijaksanaan Samadhi ialah aspek penumpuan Sila ialah aspek moral Dibina dalam masa 75 tahun

5. Jelaskan fungsi dan struktur candi di Lembah Bujang. [ms 92]

Kata Kunci Butiran

F1 kecil- F2 Hindu- F3 dua bahagian- F4 vimana- F5 mandapa- F6 Buddha-

Bersaiz kecil Dibina untuk agama Hindu Terbahagi kepada dua bahagian utama iaitu vimana dan mandapa Vimana ialah bahagian suci tempat arca keagamaan diletakkan Mandapa ialah bahagian luar candi Candi berunsur Buddha memiliki pelan jenis cruciform

6. Huraikan peranan bahasa Sanskrit di Asia Tenggara. [ms 92]

Kata Kunci Butiran

F1 intelek- H1 maklumat- C1a Kutei- C1b Sungai Mas- F2 Palembang- H2a pemerintahan- H2b amaran- H2c pahat- H2d mahir- F3 keagamaan- H3a kitab- F4 pemerintah-

Meningkatkan pencapaian dalam bidang intelek masyarakat Mengandungi maklumat tentang agama, pemerintahan, raja dan undang-undang Contohnya pada batu bersurat Kutei yang menjelaskan tentang keturunan raja Batu bersurat Sungai Mas (Kedah Tua) berkaitan dengan agama Buddha Sebahagian besar inskripsi di Palembang ditulis dalam bahasa Melayu kuno Tulisannya adalah berkaitan dengan pemerintahan dan amaran raja kepada rakyat dan pembesar agar tidak menderhaka kepada raja sebahagiannya dipahat pada batu pemahatan itu memerlukan kemahiran yang tinggi Bahasa keagamaan Terdapat dalam kitab-kitab berkaitan keagamaan Bahasa berkaitan dengan pemerintah

Modul sejarah t4 36

F5 ilmu- F6 bahasa Melayu- C6 contoh- F7 kesusasteraan- F8 komuikasi- F9 epik- H9 mitos- F10 puisi- C10 contoh- F11 cerita lisan- F12 unsur tempatan- C12 contoh-

Bahasa ilmu Banyak perkataan masih kekal tedapat dalam bahasa Melayu dan bahasa lain di Asia Tenggara Contohnya dukkha (duka), manusa (manusia) dan phala (pahala) Dalam bidang kesusasteraan dapat dikesan dalam kitab sastera Hindu, Buddha dan Tamil Berkembang menjadi bahasa ilmu dan komunikasi Kesusasteraan India melalui epik Ramayana dan Mahabharata serta Puranas Menyumbang kepada unsure mitos yang terdapat dalam kesusasteraan kalsik Asia Tenggara Terdapat dalam puisi dan prosa Jawa seperti Nagarakertagama Penceritaan lisan dan teater seperti wayang kulit Daripada Mahabharata lahir naskhah yang diadun dengan unsur tempatan Seperti Hikayat Pendawa Lima

JAWAPAN BAB 3

1 B 6 A 11 B 16 D

2 B 7 A 12 A 17 D

3 C 8 D 13 D 18 C

4 C 9 C 14 A 19 D

5 B 10 D 15 A 20 A

Muka Surat 84 - 87 1 Perubahan sistem pemerintahan dan peningkatan penghasilan karya banyak dipengaruhi oleh

agama Hindu dan Buddha. (a) Terangkan cara kedatangan pengaruh kedua-dua agama tersebut.

- Dibawa golongan Ksyatria atau tentera - Dibawa oleh pedagang atau vaisya - Dibawa golongan Brahmin atau pendeta - Proses pengambilan aspek kebudayaan India yang menarik - Disesuaikan dengan budaya tempatan seperti arca dengan ikatan tali kulit harimau [ 2 markah ]

(b) Jelaskan pengaruh Hindu dan Buddha dalam sistem pemerintahan beraja di Asia Tenggara.

- Gelaran raja mula digunakan - Raja di puncak pemerintahan - Dibantu oleh kerabat diraja, pembesar, ahli agama, rakyat dan hamba - Raja berkuasa mutlak meliputi pentadbiran, hubungan luar, ketenteraan dan

khazanah negara - Perintah raja menjadi undang-undang yang wajib dilaksanakan - Melanggar perintah raja bermakna menderhaka dan tidak akan diampunkan - Raja dikehendaki adil terhadap golongan yang diperintah - Raja merupakan bayangan Tuhan dan melahirkan konsep dewa-raja - Raja Tuhan/Dewa raja turut dipercayai memiliki kesaktian - Kedudukan atau status raja dikukuhkan dengan unsur mitos dan lagenda - Kedaulatan raja dikukuhkan melalui pelbagai adat istiadat seperti pertabalan raja - Raja mendirikan kompleks kota yang melambangkan konsep alam semesta /Konsep

orde kosmos - Golongan Brahmin memainkan peranan dalam upacara keagamaan - Gelaran raja mula digunakan [ 3 markah ]

(c) Berikan ciri pentadbiran pusat dalam kerajaan Srivijaya.

- Terdapat 4 kumpulan anak raja iaitu yuvaraja, pratiyuvaraja, raja kumara dan raja putra

- Anak gundik/raja putra tidak boleh menjadi raja - Di bawah raja ada parvanda/senapati iaitu ketua pentadbiran pusat

Modul sejarah t4 37

- Terdapat pegawai lain seperti hakim, temenggung dan penghulu - Hamba raja merupakan golongan paling bawah dalam hierarki pentadbiran

[ 2 markah ] (d) Senaraikan dua contoh batu bersurat yang ditemui di Srivijaya.

- Batu Bersurat Kedukan Bukit - Batu Bersurat Talang Tuwo - Batu Bersurat Kota Kapur - Batu Bersurat Telaga Batu - Batu Bersurat Karang Berahi - Batu Bersurat Palas Pasemah - Batu Bersurat Bawang [ 2 markah ] -

(e) Pada pendapat anda, apakah kriteria pemilihan seorang datu? - Dilantik oleh raja - Berketurunan raja / parvanda - Orang-orang kaya / bhupati - Setiap orang yang dilantik mesti mengikut upacara angkat sumpah di Telaga Batu [ 1 markah ]

Muka Surat 88 - 92 2(a) Apakah yang dimaksudkan dengan monumen?

- Binaan atau bangunan yang dibuat daripada batu - Bertujuan memperingati orang ternama - Memperingati peristiwa penting - Berupa candi/ kuil/ wat/ stupa / arca dan patung [ 2 markah ]

(b) Jelaskan fungsi candi dalam masyarakat di Asia Tenggara.

- Rumah ibadat - Tempat menyimpan abu jenazah raja dan keluarga - Tempat simpan patung dewa utama - Lambang keagungan seorang pemerintah berdasarkan kehebatan senibinanya - Melambangkan kehebatan ahli seni agama - Angkor Wat melambangkan orde kosmos [ 3 markah ]

(c) Namakan tahap kehidupan dalam agama Buddha yang diterapkan dalam pembinaan candi

Borobudur. - Sila ( moral ) - Samadhi ( penumpuan ) - Panna ( kebijaksanaan )

[ 1 markah ] (d) Namakan barang warisan yang dijumpai di Lembah Bujang.

- Tembikar tanah - Tembikar China - Barangan kaca - Manik - Patung Agama Hindu dan Buddha - Pelbagai jenis binaan dan struktur binaan [ 2 markah ]

(e) Berikan dua candi yang terdapat di Lembah Bujang.

- Candi Estet Sungai Batu - Candi Bukit Batu Pahat - Candi Kampung Pendiat - Candi Bukit Pendiat - Candi Permatang Pasir - Candi Pangkalan Bujang [ 2 markah ]

Modul sejarah t4 38

Muka Surat 85 - 90 3 Penerimaan masyarakat peribumi Asia Tenggara terhadap beberapa aspek kebudayaan India khususnya sistem beraja juga didorong oleh faktor perdagangan. (a) Jelaskan peranan raja dalam sistem pemerintahan dan pentadbiran kerajaan awal di Asia Tenggara.[10 markah ]

F1 - Raja sebagai ketua pemerintah F2 - Di bawahnya terdapat kerabat diraja dan pembesar F3 - Di bawahnya ahli agama atau Brahmin, rakyat dan hamba F4 - Raja berkuasa mutlak F5 - Meliputi pentadbiran / Hubungan luar/ Ketenteraan/ Khazanah negara F6 - Perintah raja adalah undang-undang yang wajib dilaksanakan F7 - Sekiranya engkar dianggap menderhaka F8 - Raja dikehendaki adil terhadap golongan yang diperintah F9 - Raja adalah bayangan Tuhan F10 - Rakyat takut menderhaka walaupun raja tidak berlaku adil F11 - Dewa raja memiliki kesaktian F12 - Menggunakan unsur mitos dan lagenda untuk memperkukuhkan kedudukan raja F13 - Raja mendirikan kompleks kota F14 - Melambangkan konsep alam semesta F15 - Dikenali sebagai orde kosmos F16 - Dalam pentadbiran, raja dibantu oleh pembesar F17 - Terdiri daripada pegawai tentera dan hakim F18 - Di daerah terdapat pembesar daerah atau gabenor (b) Nyatakan ciri seni bina candi Borobudur.[ 6 markah ]

F1 - Dibina untuk agama Buddha Mahayana di Jawa Tengah F2 - Dibina sembilan tingkat F3 - Terdapat pagar langkan dengan relief lukisan Buddha F4 - Setiap tingkat melambangkan satu tahap kehidupan F5 - Diwakili oleh patung stupa dan patung Buddha F6 - Di tingkat pertama terdapat ukiran cerita kehidupan Gautama Buddha F7 - Bahagian paling atas dianggap sebagai tertinggi dan melambangkan tahap nirwana F8 - Stupa terbahagi kepada tiga tingkat F9 - Melambangkan tahap kehidupan iaitu sila, samadhi dan panna F10 - Dibina dalam masa 75 tahun (c) Terangkan faktor yang mempengaruhi gaya patung Agama Hindu dan Buddha di Asia Tenggara[ 4 markah ]

F1 - Elemen India dan elemen tempatan H1a - Elemen India dan tempatan didapati menyamai gaya patung di Champa/Dvaravati /Srivijaya/

Sailendra/Angkor/Padang Lawas F2 - Gaya India H2a - Masa mempengaruhi gaya binaan patung India F3 - Pengaruh Amaravati H3a - Patung yang dibuat pada abad ke 3 hingga abad ke 5 Masihi mempunyai pengaruh Amaravati F4 - Zaman Dinasti Gupta H4a - Patung yang dibuat pada abad ke 5 hingga abad ke 7 Masihi mempunyai pengaruh Zaman

Dinasti Gupta Muka Surat 92 - 94 4(a) Huraikan kepentingan bahasa Sanskrit pada zaman kerajaan awal di Asia Tenggara [10 markah ]

F1 - Bidang intelek H1a - Bahasa Sanskrit telah meningkatkan pencapaian dalam bidang intelek masyarakat C1a - Contohnya Batu Bersurat di tapak –tapak sejarah awal di Asia Tenggara F2 - Maklumat H2a - Bahasa Sanskrit di Batu Bersurat mengandungi maklumat tentang agama/ pemerintahan /raja

/ undang-undang

Modul sejarah t4 39

C2a - Contohnya Batu Bersurat di Kutei/ Sungai Mas / Palembang F3 - Keturunan H3a - Batu Bersurat Kutei menjelaskan tentang keturunan raja F4 - Ajaran Buddha H4a - Batu Bersurat Sg.Mas ( Kedah Tua ) berkaitan dengan ajaran Buddha F5 - Kemahiran yang tinggi H5a - Pemerintahan dan amaran raja dipahat pada batu dan pemahatan memerlukan kemahiran

yang tinggi C5a - Contohnya Inskripsi di Palembang ditulis dalam bahasa Melayu Kuno dan dipahat H5b - Penulis mempunyai asas yang kukuh dalam bahasa Sanskrit H5c - Kemahiran yang tinggi diperlukan agar tulisan dapat dibaca dan batu tidak pecah sewaktu

dipahat F6 - Arahan dan pemberitahuan H6a - Terdapat pada Batu Bersurat yang ditemui di Lembah Bujang dan tempat-tempat lain di Asia

Tenggara H6b - Arahan dan pemberitahuan ditujukan oleh pemerintah kepada rakyat F7 - Bahasa keagamaan H7a - Bahasa Sanskrit merupakan bahasa keagamaan C7a - Contohnya kitab-kitab berkaitan keagamaan F8 - Bahasa berkaitan pemerintah dan ilmu H8a - Banyak perkataan bahasa Sanskrit kekal dalam bahasa Melayu dan bahasa lain di Asia

Tenggara H8b - Sesetengah perkataan mengalami penyesuaian dengan bahasa Melayu yang ada pada hari ini C8a - Contohnya seperti dosa/ duka/ manusia / pahala/derhaka/sengsara/rupa/ huruf F9 - Bidang kesusasteraan H9a - Pengaruh India terhadap Asia Tenggara dapat dikesan melalui peranan Bahasa Sanskrit C9a - Contohnya Kitab Sastera Hindu/ Buddha / Tamil F10 - Bahasa ilmu dan komunikasi H10a - Bahasa Sanskrit berkembang menjadi bahasa ilmu dan komunikasi kerajaan awal di Asia

Tenggara (b)Jelaskan kesan penggunaan bahasa Sanskrit dalam bidang kesusasteraan di Asia Tenggara[ 6 markah ]

F1 - Pengaruh India melalui peranan bahasa Sanskrit terdapat dalam kitab sastera Hindu/Buddha /Tamil

F2 - Epik Ramayana dan Mahabharata menyumbang kepada penggunaan unsur mitos F3 - Mempengaruhi kesusasteraan klasik F4 - Banyak digunakan dalam puisi dan prosa Jawa seperti Nagarakertagama/ Sutasoma/

Arjunwiwaha / Kunjarkarna F5 - Masyarakat terdedah kepada cerita dalam epik Ramayana dan Mahabhrata F6 - Bahasa Sanskrit digunakan dalam penceritaan lisan F7 - Disampaikan melalui teater seperti wayang kulit F8 - Mahabharata melahirkan naskhah yang diadun dengan unsur tempatan F9 - Menghasilkan Hikayat Pendawa Lima/ Hikayat Pendawa Jaya/ Hikayat Sang Samba F10 - Penulisan Epik Ramayana melahirkan Hikayat Seri Rama (c) Nyatakan kesan persahabatan antara kerajaan awal Asia Tenggara dengan kuasa luar.[ 6 markah ]

F1 - Lahir kebudayaan yang merupakan adunan antara kebudayaan India dengan kebudayaan Asia Tenggara

F2 - Masyarakat yang inovatif dalam menerajui kehidupan F3 - Kerajaan awal dapat mempertahankan kemerdekaannya sehingga kedatangan Barat F4 - Mewujudkan sifat inovatif dan reaktif F5 - Mereka mempelbagaikan kebudayaan dan kehidupan masyarakat di Tanah Melayu F6 - Masyarakat lebih terbuka minda F7 - Mempunyai sikap toleransi yang tinggi F8 - Memastikan kehidupan yang harmoni di dalam Negara masih dapat dipelihara F9 - Pergeseran dan perselisihan yang berlaku tidak berpanjangan dan dapat diatasi dengan

bijaksana

Modul sejarah t4 40

MASYARAKAT ARAB JAHILIAH [ms 99] 1. Perkataan jahiliah berasal daripada perkataan bahasa Arab, jahala yang bermaksud jahil dan tidak mengetahui atau tidak mempunyai ilmu pengetahuan 2. Jangka masa zaman jahiliah antara runtuhnya Empangan Maarib di Sabak hingga turunnya wahyu Allah kepada Nabi Muhammad s.a.w. 3. Empangan Maarib runtuh disebabkan ; i. berlakunya banjir besar ii. kelalaian pemimpin Sabak untuk membaikinya semula 4. Masyarakat Arab ini digelar masyarakat jahiliah kerana; i. tidak menerima kebenaran ii. tidak mengikut ajaran para nabi dan rasul sebelumnya seperti Nabi Sulaiman, Nabi Ibrahim, Nabi Ismail, Nabi Musa, Nabi Isa dan lain-lain. 5. Zaman Jahiliah dianggap zaman kegelapan kerana; i. tidak menyembah Allah Yang Maha Esa ii. menyembah berhala iii. mempercayai animisme iv. kehidupannya kucar-kacir v. tiada nabi atau rasul dan kitab suci yang boleh dijadikan petunjuk dalam kehidupan vi. akhlak yang rendahseperti bersifat kejam, angkuh dan degil

CIRI-CIRI MASYARAKAT ARAB JAHILIAH [ms100] CIRI-CIRI BUTIRAN

1. Dua Golongan Masyarakat Badwi (di kawasan gurun dan pedalaman) dan Hadari (pesisir pantai)

2. Sosial i. Tidak bermoral - mabuk ii. Wanita - harta pusaka - bayi perempuan - maruah - kahwin

Mengamalkan perbuatan tidak bermoral seperti berjudi, berzina dan minum arak Seseorang lelaki yang meminum arak sehingga mabuk menunjukka mereka telah sempuna sebagai lelaki Kedudukan wanita adalah rendah Tidak dapat mewarisi harta pusaka tinggalan ibu bapa mereka Bayi perempuan ditanam hidup-hidup Beranggapan anak perempuan akan menjatuhkan maruah keluarga Seorang lelaki boleh bekahwin dengan beberapa orang wanita sekali gus atau dengan sesiapa yang disukainya

3. Ekonomi i. Perniagaan - untung ii. Merompak - wajib -eksploitasi

Aktiviti perniagaan berasaskan riba dan penindasan Pedagang lebih mementingkan keuntungan dan kekayaan semata-mata Kegiatan merompak dan merampas barangan daipada kafilah menjadi punca mata pencarian Merompak dikatakan sebagai kewajipan yang haus dilakukan oleh setiap individu dalam setiap kabilah Eksploitasi golongan kaya terhadap golongan miskin merupakan amalan biasa

4. Agama - wathani - animisme - samawi - kepercayaan - Hanif

Terdapat 4 bentuk kepercayaan agama i. wathani – meyembah berhala ii. animisme – memuja alam seperti pokok iii. samawi – Kristian dan Yahudi iv. kepercayaan – seperti menilik nasib, sihir, dan mempercayai roh orang mati menjadi burung Sebilangan kecil menganut agama Hanif tetapi kian dilupakan

BAB 4 KEMUNCULAN TAMADUN ISLAM DAN PERKEMBANGANNYA DI MAKKAH

Modul sejarah t4 41

5. Sosial - kabilah - puak - suku - identiti - taasub - syeikh - lambang - syarat -disukai - setuju - matang 6. Kesan negatif - assabiah - peperangan - tuntut bela - geografi - kucar-kacir - sengketa -perang - Perang al-Basus - bunuh - 40 tahun

Mengamalkan sistem kabilah Berasaskan cara hidup berpuak-puak dan berkelompok Dalam sebuah kabilah, ahlinya terdiri daripada suku tertentu dan mereka tinggal dalam satu kawasan Setiap kabilah mempunyai identiti dan peraturannya sendiri Ahli kabilah sangat taasub dan fanatik terhadap kabilah masing-masing Sesuatu kabilah diketuai oleh seorang syeikh Lambang perpaduan kaum mereka Perlantikan syeikh berdasarkan syarat-syarat tertentu Bakal syeikh mesti disukai oleh ahli kabilah Dilantik atas persetujuan ramai Mesti berfikiran matang, gagah, berani dan pandai berpidato Kesannya muncul semangat assabiyah atau semangat kesukuan yang melampau Tercetus peperangan di kalangan masyarakat Sanggup menuntut bela demi mempertahankan maruah diri dan kabilah mereka Sifat ini berkait rapat dengan keadaan geogafi dan suasana tempat tinggal yang panas dan kering-kontang Sifat kesukuan yang menebal menjadikan kehidupan mereka kucar-kacir dan tidak aman Perkara ini sering kali menjadi punca persengketaan Peperangan antara kabilah akan berlaku walaupun atas sebab yang kecil Contohnya Peperangan al-Basus antara Bani Taghlib dan Bani Bakar Disebabkan tindakan seorang ahli Bani Bakar membunuh seorang ahli Bani Taghlib Memakan masa selama 40 tahun

KEHIDUPAN NABI MUHAMMAD S.A.W.SEBELUM DILANTIK MENJADI RASUL [ms102](SPM 2010)

Tema Butiran

1.Qusai 2. Hasyim 3. Makkah- 4. Bijak- 5. Mahir- 6. Bangsa- 7. Nama penuh- 8. Bapa- 9. Ibu- 10. Tarikh Lahir- 11. Datuk 12. Terpuji 13. Bapa meninggal 14. Halimatus 15. Ibu meninggal 16. Datuk- 17. Bapa saudara- 18. Mengembala - 19. Perniagaan- 20. Kerasulan- 21. 20 tahun-

Berasal daripada keturunan pemimpin Makkah yang terkenal iaitu Qusai bin Kilab Keturunan Nabi sering dirujuk kepada Hasyim iaitu moyang baginda Dengan penguasaan terhadap Makkah, Kaabah dan telaga zamzam dapat dikuasai oleh keluarga Nabi Keturunan Nabi memang bijak dalam urusan pentadbiran Makkah Mereka juga mahir dalam selok-belok perniagaan Berketurunan bangsa Quraisy yang sangat dihormati oleh kabilah Arab yang lain Nama penuh baginda ialah Muhammad bin Abdullah Bapa baginda ialah Abdullah bin Abdul Muttalib Ibu baginda, Aminah binti Wahab Nabi dilahirkan pada 20 April 570M iaitu pada malam Isnin bersamaan 12 Rabiulawal Tahun Gajah Nabi dilahirkan di rumah datuk baginda Abdul Muttalib Telah menamakan baginda Muhammad yang bermmmaksud terpuji Bapa baginda telah meninggal dunia ketika Nabi masih dalam kandungan ibunya Setelah beberapa hari dilahirkan, Nabi diserahkan kepada Halimatus Sa‟diyah untuk dipelihara dan disusui Pada ketika berusia 6 tahun,ibu baginda Aminah binti Wahab pula meninggal dunia Baginda dipelihara oleh dadtuk baginda, Abdul Muttalib Selepas Abdul Muttalib meninggal dunia, baginda dipelihara oleh bapa saudara baginda Abu Talib Baginda pernah mengembala kambing kepunyaan bapa saudara baginda Pengalaman berniaga sejak berusia 12 tahun iaitu dengan mengikut rombongan bapa saudara baginda ke Syam Kerasulan Nabi telah diramalkan oleh seorang pendeta Nasrani bernama Buhaira semasa rombongan ini singgah di Basrah Pada umur 20 tahun, baginda giat berdagang, baginda pernah berdagang secara berseorangan dan berkongsi dengan teman baginda

Modul sejarah t4 42

22. Tetap 23. Khadijah- 24. Maisarah 25. Keperibadian- 26. Untung- 27. Kahwin- 28.Umur

Abu Talib menginginkan baginda mempunyai pekerjaan tetap Abu Talib mencadangkan baginda menjalankan perniagaan Khadijah binti Khuwailid Baginda menguruskan perniagaan bersama-sama Maisarah iaitu hamba Khadijah Kemuliaan budi pekerti, sifat amanah dan kebolehan baginda menjalankan perniagaan telah menarik hati Khadijah untuk teus memberikan modal yang lebih besar Kebijaksanaan dan kelembutan tutur kata serta kepandaian baginda mengambil hati mereka yang berurus niaga menyebabkan perniagaan beroleh keuntungan yang berlipat ganda Ketinggian budi pekerti dan kebijaksanaan Nabi berniaga telah membawa kepada perkahwinan Nabi berumur 25 tahun dan Khadijah berumur 40 tahun

KEPERIBADIAN NABI MUHAMMAD S.A.W. [ms 105] (SPM 2010) Tema Butiran

1. 4 sifat terpuji 2. al-Amin 3. Amanah 4. Rasul 5. Kewibawaan 6. Persengketaan 7. Hajar Aswad 8. Hakim 9. Kain serban 10. Wakil 11. Asal 12. Puas hati 13. Ketua keluarga 14. Bantu 15. Anak-anak 16. Sederhana 17. Rendah diri 18. Bergaul 19. Penyayang 20. Pemaaf 21. Bijaksana 22. Perjanjian Hudaibiyah 23. Asing diri 24. Sabar 25. Serah diri 26. Wahyu 27. Pemisah

Memiliki 4 sifat tepuji iaitu siddiq (berkata benar), amanah (Dipercayai), tabliq (menyampaikan), dan fatanah (bijaksana) Baginda digelar al-Amin kerana perkataan dan perbuatan baginda sentiasa dipercayai dan tidak pernah berbohong Sifat amanah yang dimiliki telah menyebabkan Khadijah menyerahkan modal yang besar kepada baginda untuk diperniagakan Setealah dilantik menjadi rasul, baginda telah menyampaikan ajaran Islam dengan bersungguh-sungguh walalupun menghadapi pelbagai rintangan Kewibawan baginda sebagi tokoh pemimpin yang unggul terbukti sebelum dilantik menjadi rasul Contohnya semasa berumur 35 tahun, baginda pernah menyelesaikan suatu persengketaan di kalangan kabilah Quraisy Peristiwa meletakkan semula Hajar Aswad (batu hitam) ke tempat asalnya iaitu di penjuru timur Kaabah selepas terjatuh semasa banjir melanda Kaabah Nabi dilantik sebagai hakim Nabi meletakkan Hajar Aswad di atas rentangan kain serban Wakil setiap kabilah diminta memegang setiap bahagian tepi kain serban itu Nabi sendiri yang meletakkan Hajar Aswad ke tempat asalnya Tindakan baginda menyebabkan semua kabilah berpuas hati Baginda merupakan k etua keluarga yang patut dicontohi kerana kepimpinannya, sifat pengasih dan bertimbang rasa Baginda seing membantu isterinya memasak, menampal pakaian yang koyak, melayan anak, dan membersihkan rumah Anak-anak diberikan pendidikan agama secukupnya Baginda mengamalkan cara hidup yang sederhana Baginda sentiasa merendah diri Ini terbukti daripada pergaulan baginda dengan semua lapisan masyaakat sama ada yang kaya atau miskin Bersifat penyayang kepada orang tua dan kanak-kanak Bersifat pemaaf seperti mengampun dan membebaskan orang Arab Quraisy yang menyerah dii semasa pembukaan semula kota Makkah Bijaksana dalam menyelesaikan sesuatu masalah Perjanjian Hudaibiyah nampak berat sebelah tetapi baginda menerimanya sebagi satu hikmah untuk menyebarkan Islam seterusnya Baginda mengasingkan diri daripada masyarakat dengan berthahannuth (mengasingkan diri untuk beribadat) di Gua Hirak Walaupun Gua Hirak berada di puncak Bukit Nur, baginda dengan sabar dan tabah mendakinya semata-mata untuk mendapatkan tempat beribadat yang sunyi dan tenang Dengan sepenuh jiwa raga, baginda menyerahkan diri kepada Allah dan memikirkan masalah yang dihadapi oleh kaum Quraisy Makkah Pada 6 Ogos 610M (17 Ramadhan), Allah telah menurunkan wahyu pertama kepada Nabi Muhammad s.a.w. semasa berumur 40 tahun Wahyu ini menjadi tanda pemisah antara Zaman Jahiliah dengan Zaman Islam

Modul sejarah t4 43

KERASULAN NABI MUHAMMAD S.A.W. [ms 107] WAHYU PERTAMA WAHYU KEDUA

1. al-Alaq-memerintahkan umat Islam membaca 2. Titik tolak- titik tolak dalam pekembangan masyarakat Arab Jahiliah dan umat Islam 3. Ilmu- melalui pembacaan akan memperolehi ilmu 4. Kajian- menggalakkan kajian tentang sesuatu perkara 5. Tamadun- dengan ilmu, kejayaan akan dicapai dan meningkatkan tamadun sesuatu bangsa

1. al- Muddasir- ayat 1-7 2. Isytihar- perisytiharan Nabi Muhammad s.a.w. sebagai Rasulullah atau pesuruh Allah 3. Wajib- mewajibkan baginda menyampaikan ajaran Islam kepada seluruh manusia 4. Rahmat- dianggap sebagi rahmat kepada seluruh alam sejagat 5. Bijaksana- ajaran Islam perlu disampaikan kepada masyarakat Arab dengan bijaksana dan terancang 6. Wahyu –Nabi terus menerus menerima wahyu dan menjalankan seruan kepada oranag Arab Quraisy 7. Akidah- usaha membetulkan akidah masyarakat Arab dengan menanamkan keimanan kepada Allah 8. Tinggalkan- menggesa masyarakat meninggalkan amalan keji

PENYEBARAN ISLAM DI MAKKAH [ms 108] SECARA RAHSIA SECARA TERBUKA

1. Peringkat- dilakukan secara berpeingkat-peringkat secara rahsia dan tebuka 2. Tempoh- selama 3 tahun 2. Sasaran- ditujukan kepad ahli keluarga, sahabat rapat,dan kaum kerabat 3. Keluarga- Khadijah binti Khuwailid (isteri), Ali bin Abu Talib (sepupu), Zaid bin Harithah (anak angkat) 4. Sahabat- Abu Bakar as-Siddiq 5. Tokoh Quraisy- Uthman bin Affan, Zubair bin Awam dan al-Arqam bin Abu Arqam 6. al-Arqam- menjadikan rumahnya sebagi pusat kegiatan Islam yang pertama di Makkah 7. Meluas- Nabi telah menyebakan Islam secara meluas 8. Kejayaan besar- kejayaan besar Nabi walaupun bilangan umat Islam masih kecil 9. Pengorbanan- untuk memperkenalkan ajaran baru memerlukan pengorbanan yang besar 10. Sambutan- ketinggian akhlak Nabi dan kejujuran para sahabat menyebabkan dakwah Islamiah peringkat awal mendapat sambutan

1. Tempoh- selama 10 tahun 2. Perintah Allah- dilakukan selepas menerima perintah Allah supaya dakwah Islamiah kepada masyarakat Makkah dilakukan secara terang-terangan 3. Kaum kerabat- kepada keluarga Abdul Muttalib iaitu kaum kerabat baginda 4. Musyawarah- baginda telah bermusyawarah dengan para sahabat 5. Majlis ceramah- hasilnya baginda mengadakan majlis ceramah di rumah Ali bin Abu Talib untuk menerangkan tentang Islam 6. Abu Lahab- orang yang paling kuat menentang 7. Bukit Safa- dakwah Islamiah secara terbuka kepada orang ramai diadakan di Bukit Safa 8. Ketua pentadbir- dihadiri oleh semua ketua pentadbir kota Makkah 9. Perbahasan- perbahasan hebat berlaku antara Nabi Muhammad s.aw. dengan Abu Lahab yang telah menghina dan mengganggu dakwah Islamiah baginda

REAKSI MASYARAKAT ARAB TERHADAP ISLAM [ms 110] PENERIMAAN TERHADAP ISLAM PENENTANGAN TERHADAP ISLAM

1. Awal- ahli keluarga dan sahabat rapat merupakan orang yang paling awal menerima Islam 2. Rahsia- Nabi memilih strategi secara rahsia 3. Baru- kerana Islam masih baru dikenali 4. Sedikit- dan bilangan penganut Islam masih sedikit 5. Elak- ingin mengelakkan penentangan yang memungkinkan asas Islam dihancurkan 6. Bawahan- kebanyakan penganut Islam peingkat awal terdiri daripada golongan bawahan seperti hamba 7. Layanan sama- mereka memeluk Islam kerana tertarik dengan ajaran Islam yang memberikan layanan yang sama kepada semua manusia

1. Dicemuh- Nabi telah dicemu 2. Diganggu- diganggu semasa beribadat 3. Bunuh- ingin membunuh baginda 4. Perbezaan- perbezaan dari segi kepercayaan dan amalan antara orang Arab Quraisy dengan Islam 5. Kepercayaan- ajaran Islam berasaskan kepercayaan kepada Allah Yang Maha Esa 6. Tradisi- orang Arab Quraisy mempercayai dan mengamalkan tradisi turun-temurun iaitu menyembah berhala dan mempercayai animisme 7. Persamaan taraf- ajaran Islam menyarankan prinsip persamaan taraf sesama manusia 8. Bertentangan- prinsip ini bertentangan dengan sistem sosial masyarakat Arab Jahiliah yang

Modul sejarah t4 44

8. Yakin- walaupun ada yang diseksa dengan kejam tetapi mereka tetap menerima Islam dengan penuh yakin 9. Bilal bin Rabah- telah dijerut leher dengan tali oleh tuannya 10. Keluarga Yasir- telah dijemur di padang pasir sehingga Yasir dan isterinya mati syahid 11. Amir bin Fuhairah- telah diseksa dengan kejam oleh tuannya sehingga menjadi gila 12. Zunainah- diseksa oleh Abu Lahab sehingga matanya menjadi buta 13. Kemurnian- Islam diterima kerana kemurnian ajarannya 14. Kebijaksanaan- dan kebijaksanaan Nabi Muhammad s.a.w. berdakwah 15. Lemah lembut- baginda berdakwah secara lemah lembut dan berhikmah 16. Tidak memaksa- baginda tidak memaksa orang ramai memeluk Islam tetapi memujuk mereka dengan menggunakan akal 17. Banding- menggunakan pendekatan membandingkan antara nilai akhlak masyarakat Arab Jahiliah dengan nilai akhlak yang disaran oleh Islam 18. al-Quran- membacakan ayat al-Quran untuk menjawab pertanyaan para sahabat 19. Penerangan- disamping memberi penerangan dan menunjukkan teladan yang baik 20. Keimanan- Nabi telah menanamkan keimanan yang kuat kepada pengikutnya 21. Kesabaran- harta bukan menjadi ukuran utama dalam berdakwah tetapi kesabaran yang tinggi 22. Pengorbanan- dan pengorbanan merupakan kunci kejayaan Islam 23. Tertarik- ini memudahkan orang ramai mudah tertarik dengan Islam 24. Peribadi Nabi- mereka juga telah mengenali peribadi Nabi yang terkenal dengan akhlak mulia 25. Kekuatan- kekuatan mental, fizikal dan rohaniah merupakan kunci kejayaan 26. Sifat positif- semua sifat positif Nabi menjadi teladan

mewujudkan perbezaan darjat antara golongan atasan dengan bawahan 9. Persaudaraan- menolak konsep persaudaraan Islam 10. Assabiah- bertentangan dengan konsep assabiah 11. Amalan keji- amalan dan akhlak keji yang menjadi kebiasaan mereka dilarang sama sekali dalam Islam 12. Tanggapan salah- oang Arab Quraisy mempunyai tanggapan yang salah terrrhadap tugas Nabi 13. Tunduk- mereka menganggap jika menerima Islam, mereka terpaksa tunduk kepada kepimpinan Nabi 14. Bersaing- masyaakat Makkah sentiasa bersaing untuk menjadi ketua atau pemerintah Makkah 15. Menggugat- penyebaran Islam menggugat pengaruh dan kedudukan keluarga mereka di Makkah 16. Keturunan- ini adalah kerana Nabi daripada keturunan yang menguasai kepimpinan kota Makkah 17. Berhala- menggugat aktiviti ekonomi orang Arab Quraisy kerana menjejaskan perusahaan mengukir patung berhala 18. Menyembah Allah- Islam mewajibkan umatnya menyembah Allah dan melarang penyembahan berhala 19. Terjejas- perniagaan patung berhala akan terjejas 20. Puisi- penyair Arab Quraisy sering mengejek ajaran Islam melalui puisi mereka 21. Memujuk- memujuk Nabi meninggalkan dakwah Islamiah 22. Tawaran- menawarkan kedudukan, wanita cantik dan harta 23. Menolak- Nabi dengan tegas menolak cubaan untuk merasuah baginda 24. Pemulauan- memulaukan Nabi dan keluarga baginda 25. 3 tahun- berjalan selama tiga tahun sahaja kerana ada orang Quraisy membantu orang Islam 26. Bantuan- golongan Islam yang berkemampuan telah membantu golongan kurang berada 27. Wanita – pengorbanan wanita seperti Khadijah, Aisyah, Ummu Salamah dalam memperjuangkan Islam 28. Meningkat- penentangan semakin meningkat selepas kematian bapa saudara baginda Abu Talib dan isterinya Khadijah

NABI MUHAMMAD S.A.W. MENYELESAIKAN MASALAH CARA BUTIRAN

1. Habsyah Membenarkan orang Islam berhijran ke Habsyah untuk mendapatkan perlindungan

2. Taif - sebar - kurang berkesan

Nabi dan Zaid merancang pergi ke Taif Untuk menyebarkan Islam ke tempat baru Usaha ini kurang berkesan dan tidak dapat mengurangkan tentangan orang Arab Quraisy

3. Madinah - perintah Allah - jemputan - kerajaan Islam - dakwah

Nabi memikirkan stategi baru meneruskan penyebaan Islam dengan berhijrah ke Madinah Selepas menerima perintah Allah Memenuhi jemputan suku Aus dan Khazraj Di Madinah, baginda berjaya mendirikan sebuah kerajaan islam yang unggul Meneruskan dakwah Islamiah ke seluruh Semenanjung Tanah Arab

Modul sejarah t4 45

JAWAPAN BAB 4

ITEM STRUKTUR Muka surat 108-109 1

(a) Apakah kepentingan surah di atas terhadap penyebaran Islam?

- Pengisytiharan Nabi Muhammad s.a.w sebagai Rasulullah - Mewajibkan Nabi Muhammad S.A.W menyampaikan Islam kepada seluruh manusia [ 2 markah ]

(b) Siapakah golongan yang menerima dakwah Islamiah secara rahsia daripada Nabi Muhammad S.A.W di Kota Makkah?

- Kaum kerabat - Sahabat handai - Ahli keluarga [ 2 markah ]

(c) Namakan tokoh terawal yang memeluk Islam.

- Ali b Abu Talib - Zaid b Harithah - Abu Bakar al - Siddiq - Khatijah bt Khuwailid [ 2 markah ]

(d) Bagaimanakah cara Nabi Muhammad s.a.w menjalankan dakwah secara terbuka kepada keluarga Abdul Muttalib?

- Bermusyawarah dengan para sahabat - Mengadakan majlis ceramah di rumah Ali bin Abu Talib - Menerangkan tentang Islam [ 2 markah ]

(e) Jelaskan dakwah Islamiah secara terbuka kepada orang ramai. - Dilakukan di Bukit Safa - Dihadiri oleh semua ketua pentadbir / pembesar kota Makkah - Ketua pentadbir Bani Abdul Muttalib/Bani Zuhrah/Bani Tamim/ Bani Makhzum/Bani Asad - Berlaku perbahasan hebat antara Nabi Muhammad s.a.w dengan Abu Lahab - Abu Lahab menghina Nabi Muhammad s.a.w sehingga terganggu dakwah yang disampaikan [ 2 markah ]

Muka surat 110-112

2 Rajah di atas menunjukkan reaksi masyarakat Arab Quraisy terhadap agama Islam yang disampaikan oleh Nabi Muhammad s.a.w. (a) Dari segi politik, mengapakah mereka menentang ajaran Islam?

- Tanggapan yang salah terhadap nabi

1 D 6 B 11 C 16 C

2 C 7 B 12 A 17 A

3 C 8 B 13 B 18 A

4 A 9 B 14 A 19 A

5 D 10 A 15 A 20 B

Wahyu kedua yang diturunkan adalah Surah al- Muddasir, ayat 1-7

Menerima

Menentang

Reaksi masyarakat Arab terhadap Islam

Modul sejarah t4 46

- Menggugat pengaruh dan kedudukan - Terpaksa tunduk kepada kepinpinan Nabi Muhammad - Bersaing untuk menjadi ketua kabilah [ 2 markah ]

(b) Jelaskan cara penentangan orang Arab Quraisy terhadap Nabi Muhammad s.a.w.

- Mengejek ajaran Islam melalui puisi - Tohmahan dan tuduhan kepada nabi - Pemulauan terhadap nabi dan keluarga - Pujukan dengan menawarkan kedudukan, wanita cantik dan harta [ 2 markah ]

(c) Apakah bentuk pemulauan yang dilakukan terhadap keluarga baginda? - Tidak menjalankan aktiviti jual beli kepada keluarga Nabi - Tidak memberi sebarang pertolongan kepada Nabi - Tidak berkahwin dengan ahli keluarga Nabi [2 markah ] (d) Mengapakah ajaran Islam diterima oleh orang ramai? - Kemurnian ajarannya - Kebijaksanaan nabi berdakwah

- Nabi berdakwah dengan lemah lembut/berhikmah - Tidak memaksa mereka memeluk agama Islam - Membaca ayat Al-Quran untuk memjawab pertanyaan para sahabat - Menunjukkan teladan yang baik - Konsep persamaan taraf - Pesaudaraan Islam - Keperibadian nabi sebagai al-amin/memiliki sifat-sifat terpuji - Memujuk dengan menggunakan akal yang dianugerahi Allah [ 2 markah ] (e) Pada pendapat anda, mengapakah Nabi Muhammad s.a.w tidak pernah berputus asa terhadap apa sahaja dugaan dan rintangan yang ditempuhi?

- Kesabaran - Kecekalan - Sifat tidak pernah mengalah - Memikirkan strategi baru [ 2 markah ]

ITEM ESEI Muka Surat 105-108 3 (a) Jelaskan tentang gelaran al-Amin oleh masyarakat Arab Quraisy kepada Nabi Muhamad s.a.w.[ 5 markah ]

F1 - Perkataan sentiasa dipercayai F2 - Perbuatan sentiasa dipercayai F3 - Tidak pernah berbohong / berkata benar / siddiq F4 - Panggilan al-Amin telah menjadi sebati dalam masyarakat Arab sehingga panggilan

Muhammad tidak digunakan F5 - Baginda seorang yang amanah / bersifat amanah F6 - Khadijah bt Khuwailid menyerahkan baginda modal yang besar untuk diperniagakan F7 - Menyampaikan ajaran Islam dengan bersungguh-sungguh setelah menjadi rasul F8 - Bijaksana dalam menyelesaikan masalah F9 - Menyelesaikan masalah perletakkan hajar aswad (b) Setelah menerima wahyu ke-2, Nabi Muhammad s.a.w menyampaikan ajaran Islam kepada masyarakat Arab di Makkah secara berperingkat.Jelaskan perkembangan penyebaran dakwah Islamiah yang dilakukan oleh Nabi Muhammad s.a.w pada peringkat pertama.[ 10 markah ]

F1 - Dikenali secara rahsia F2 - Berlangsung selama tiga tahun F3 - Ditujukan kepada ahli keluarga

Nabi Muhammad mendapat gelaran al -Amin kerana perkataan dan perbuatannya

Modul sejarah t4 47

F4 - Sahabat rapat F5 - Kaum kerabat F6 - Islam masih baru dikenali F7 - Mengelakkan penentangan yang boleh menghancurkan asas Islam F8 - Mereka yang awal memeluk Islam ialah Khadijah Khuwailid / Ali bin Abu Talib / Zaid bin Harith

/ Abu Bakar Al-Siddiq F9 - Golongan hamba seperti Bilal bin Rabah / Amir Fuhairah / keluarga Yasir / Zunainah F10 - Melalui Abu Bakar al-Siddiq, Islam disebar kepada beberapa orang tokoh Quraisy F11 - Al-Arqam telah menjadikan rumahnya sebagai pusat kegiatan Islam yang pertama di Makkah F12 - Bilangan penganut Islam peringkat awal kecil F13 - Merupakan kejayaan besar kepada Nabi Muhammad s.a.w kerana Islam merupakan ajaran

baru F14 - Kejayaan penyebaran Islam terletak pada ketinggian akhlak nabi Muhammad s.a.w F15 - Kejujuran para sahabat (c) Huraikan keperibadian Nabi Muhammad s.a.w sebagai seorang pemimpin yang unggul.[ 5 markah ]

F1 - Menyelesaikan persengketaan dikalangan kabilah F2 - Pengasih dan timbang rasa F3 - Walaupun kedudukan baginda tinggi dan dihormati oleh masyarakat tetapi baginda sentiasa

rendah diri F4 - Menyayangi orang tua dan kanak-kanak F5 - Memafkan orang Arab Quraisy yang menyerah diri semasa pembukaan semula kota Makkah F6 - Bijak menyelesaikan masalah F7 - Mengamalkan cara hidup sederhana F8 - Baginda sering memikirkan tentang kehidupan masyarakat disekeliling yang tidak bermoral

dan taksub dengan amalan jahiliah Muka Surat 109-111 4 (a) Bagaimanakah cara Nabi Muhammad s.a.w. menyebarkan Islam secara terbuka?[ 6 markah ]

F1 - Dakwah secara terbuka kepada keluarga Abdul Mutalib F2 - Dilakukan setelah turunnya ayat al-quran meminta baginda menyebarkan Islam kepada kaum

kerabat F3 - Baginda bermesyuarat dengan para sahabat F4 - Mengadakan ceramah di rumah Ali B Abu talib F5 - Baginda menerangkan tentang Islam F6 - Terdapat ahli keluarga yang menerima dan menolak F7 - Dakwah secara terbuka kepada orang ramai di Bukit Safa F8 - Dihadiri oleh kesemua ketua pentadbir / pembesar kota Makkah F9 - Ketua pentadbir Bani Abdul Muttalib/Bani Zuhrah/Bani Tamim/ Bani mahzum/Bani Assad F10 - Berlaku perbahasan hebat antara Nabi Muhammad s.a.w dengan Abu Lahab F11 - Abu Lahab menghina Nabi Muhammad s.a.w sehingga terganggu dakwah yang disampaikan (b) Jelaskan cara yang digunakan oleh Nabi Muhammad s.a.w sehingga menyebabkan orang ramai mudah tertarik kepada Islam? [ 8 markah ]

F1 - Memberikan layanan yang sama kepada semua manusia F2 - Kemurnian ajaran Islam F3 - Kebijaksanaan Nabi Muhammad berdakwah F4 - Nabi Muhammad s.a.w berdakwah secara lemah lembut dan berhikmah F5 - Tidak memaksa orang ramai memeluk Islam memujuk mereka F6 - Nabi Muhammad membandingkan antara akhlak Arab jahiliah dengan nilai akhlak yang

disaran oleh Islam F7 - Nilai akhlak Islam lebih murni dan membawa kesejahteraan hidup F8 - Nilai akhlak Jahiliyah tidak bermoral dan menjadikan kehidupan kucar-kacir

Dakwah Islamiah di Makkah dilakukan secara berperingkat-peringkat

Modul sejarah t4 48

F9 - Nabi memberikan penerangan/menunjuk tauladan yang baik F10 - Memujuk dengan menggunakan akal F11 - Nabi membacakan ayat al-Quran untuk menjawab pertanyaan para sahabat F12 - Kesederhanaan hidup yang diamalkan oleh Nabi Muhammad s.a.w F13 - Sikap merendah diri F14 - Baginda menanam keimanan yang kuat kepada pengikutnya F15 - Kesabaran dan pengorbanan yang tinggi F16 - Tidak menggunakan harta dalam berdakwah F17 - Keperibadian Nabi Muhammad s.a.w / terkenal sebagai orang yang berakhlak mulia F18 - Kata-kata baginda sentiasa dipercayai / tidak pernah berbohong

(c)Pada pendapat anda, apakah sifat yang perlu dimiliki oleh seseorang pemimpin negara?[ 6 markah ]

F1 - Merendahkan diri walaupun kedudukan yang tinggi F2 - Bijaksana dalam menyelesaikan masalah F3 - Kewibawaan/Kepimpinan dalam mentadbir negeri F4 - Memiliki sifat amanah / melaksanakan amanah F5 - Cekap semasa menjalankan tugas sebagai pemimpin F6 - Sabar F7 - Jujur F8 - Adil dalam tindakan F9 - Berkaliber F10 - Gigih F11 - Mana-mana jawapan yang munasabah

Modul sejarah t4 49

PERJANJIAN AQABAH PERTAMA DAN PERJANJIAN AQABAH KEDUA [ms118]

PERJANJIAN AQABAH PERTAMA PERJANJIAN AQABAH KEDUA

1. Peristiwa: 620M- Nabi dikunjungi oleh suku Khazraj di Aqabah dan memeluk Islam 621M- suku Aus dan Khazraj mengunjungi Nabi sekali lagi dan menjalin Perjanjian Aqabah Pertama 2. Isi Perjanjian: Beriman- suku Aus dan Khazraj hendaklah beriman kepada Allah dan Rasul Membantu- berjanji akan membantu perjuangan Nabi Jahiliah- tidak akan melakukan amalan jahiliah

1. Peristiwa: Mus'ab bin Umair- pendakwah Islam yang dihantar oleh Nabi ke Madinah untuk menyebarkan Islam Dakwah- dakwah Islamiah telah tersebar ke Madinah sebelum kehadiran Nabi dan orang Islam 622M – Perjanjian Aqabah Kedua ditandatangani antara Nabi dengan suku Aus dan Khazraj 2. Isi Perjanjian: Islam- suku Aus dan Khazraj memeluk Islam Taat setia- mengukuhkan taat setia kepada Nabi Menjemput- menjemput Nabi dan orang Islam Makkah berhijrah ke Madinah Tempat tinggal- sukarela menyediakan tempat tinggal Keselamatan- menjamin keselamatan Mempertahankan- kesediaan mempertahankan Islam

HIJRAH [ms 119]

1. Jelaskan peristiwa hijrah Nabi Muhammad s.a.w. ( 3 markah) [ms 119]

Kata Kunci Butiran

F1 Tarikh- F2 Rahsia- F3 Berperingkat- F4 Sahabat- F5 Masa- F6 Umar-

• Berlaku pada 1 Rabiulawal bersamaan 12 September 622M

• Dilakukan secara rahsia & berperingkat-peringkat

• Nabi berhijrah bersama-sama dengan Abu Bakar al-Siddiq

• Berlaku selama 12 hari

• Umar al-Khattab berhijrah secara sendiri & secara terbuka kerana sifat beraninya

2. Terangkan Konsep Hijrah. ( 4 markah) [ ms 119]

Kata Kunci Butiran

F1 Bahasa Arab F2 Umum F3 Tamadun Islam F4 Lebih luas F5 Orientalis Barat

o Bahasa Arab - berpindah

o Umum – perpindahan dari satu tempat ke tempat yang lain

o Konteks tamadun Islam - perpindahan orang Islam dari kota Makkah ke Madinah

- Usaha untuk memperkukuh kedudukan Islam - Strategi baru untuk menyebarkan Islam

o Dalam konteks yang lebih luas - perjuangan untuk menegakkan kebenaran dan meninggalkan keburukan dan kejahatan - perubahan dalam pelbagai keadaan seperti sikap, cara berfikir dan tingkah laku.

o Orientalis Barat – suatu pelarian

BAB 5 KERAJAAN ISLAM

DI MADINAH

Modul sejarah t4 50

3. Jelaskan 4 hujah yang menolak dakwaan Barat yang menyatakan hijrah adalah sebagai pelarian. (2 markah) [ms 120]

Kata Kunci Butiran

F1 Jemputan F2 Sambut F3 Tempat tinggal F4 Keselamatan F5 Pemimpin F6 Diterima

• Jemputan orang Arab Madinah (Perjanjian Aqabah Kedua)

• Ketibaan Nabi & orang Islam ke Madinah disambut dengan rela & meriah

• Orang Islam Makkah diberi tempat tinggal

• dan dijamin keselamatan

• Nabi dilantik sebagai pemimpin Madinah

• dan diterima semua masyarakat termasuk orang bukan Islam

4. Nyatakan sebab dan tujuan hijrah. (8 markah) [ms121]

Kata Kunci Butiran

F1 perintah F2 bunuh F3 sebar F4 ancaman F5 strategi F6 aman F7 bersatu padu F8 jemputan F9 bertelagah F10 Yahudi F11 pemimpin

• Faktor Utama - Perintah Allah menerusi wahyu (Surah al-Anfal)

• Niat & pakatan orang Quraisy untuk membunuh Nabi

• Meneruskan penyebaran Islam

• Di Makkah, ancaman orang Quraisy menjejaskan aktiviti penyebaran Islam

• Strategi untuk mengembangkan Islam

• Suasana aman di tempat baru akan memudahkan lagi penyampaian dakwah Islamiah

• Mewujudkan sebuah masyarakat Islam yang bersatu padu dan sempurna

• Jemputan penduduk Madinah yang sedang hadapi pelbagai konflik

• Suku Aus dan Khazraj sering bertelagah

• Ekonomi mereka dikuasai oleh orang Yahudi

• Memerlukan pemimpin yang berkaliber untuk mengetuai kepimpinan mereka dan mendamaikan masyarakat yang bermusuhan

5. Jelaskan kepentingan hijrah dalam sejarah perkembangan Islam (8 markah) [ms 122]

Kata Kunci Butiran

F1 aman F2 damai F3 mempersaudara F4 menyatupadu F5 masjid Nabawi F6 tahun Hijrah F7 Madinah F8 toleransi F10 pengorbanan F11 wanita F12 tabah F13 kebijaksanaan F14 negara Islam

• Dakwah Islamiah secara aman dan tanpa selindung

• Mendamaikan penduduk Madinah

• Mempersaudarakan Muhajirin dan Ansar

• Menyatupadukan penduduk Madinah daripada pelbagai suku, budaya dan agama

• Pembinaan Masjid Nabawi – ibadat, belajar dan berbincang

• Wujud kiraan tahun Hijrah dalam takwim Islam

• Nama Yathrib ditukar kepada Madinah al Munawwarah (Kota Bercahaya)

• Sikap toleransi kaum dan tolong-menolong boleh melahirkan masyarakat cemerlang

• Hijrah berjaya dengan sokongan dan pengorbanan sahabat Nabi –Abu Bakar al-Siddiq, Ali b. Abu Talib, Abdul Rahman b. Auf

• Peranan wanita dalam kemajuan negara – Asma’

• Ketabahan hati dan kebesaran jiwa Nabi

• Kebijaksanaan Nabi mengatur strategi perjuangan

• Merangka Piagam Madinah bagi menubuhkan negara Islam Madinah

Modul sejarah t4 51

SOSIAL

i. Masyarakat Madinah dianggap sebagai satu ummah

ii. Mempunyai tanggungjawab yang sama terhadap Negara

iii. Masyarakat Madinah tidak boleh bermusuhan sesama sendiri

PERTAHANAN

i. Semua anggota masyarakat dikehendaki mempertahankan Madinah daripada ancaman luar

EKONOMI

i. Kerjasama antara masyarakat Madinah dituntut demi memajukan ekonomi Negara

ii. Unsure penipuan dan riba dihapuskan dalam sistem perniagaan

PERUNDANGAN

i. Undang-undang Islam diguna pakai secara menyeluruh ii. Peraturan kekeluargaan sesuatu kabilah boleh diamalkan

selagi tidak bertentangan dengan Islam

KEDUDUKAN YAHUDI

i. Keselamatan orang bukan Islam khususnya Yahudi terjamin selagi mereka mematuhi perlembagaan Madinah

AGAMA

i. Masyarakat Madinah bebas mengamalkan agama masing-masing

ii. Mereka bebas mengamalkan adat yang tidak bertentangan dengan Islam

KANDUNGAN PIAGAM MADINAH

[ms 126]

POLITIK

i. Nabi Muhammad s.a.w. pemimpin di Madinah ii. Baginda adalah hakim yang menyelesaikan

masalah yang timbul antara orang Islam dengan orang bukan Islam

Modul sejarah t4 52

6. Jelaskan kepentingan Piagam Madinah. [ms 128]

Kata Kunci Butiran

F1 model F2 diterima pakai F3 lengkap F4 tidak dibenarkan F5 digalakkan F6 keadilan F7 ummah F8 ukhuwah F9 keadilan sosial F10 persamaan F11 perbezaan F12 sifat positif F13 lengkap F14 syariah F15 berbeza F16 susun F17 diikat F18 Allah F19 sistematik F20 Yahudi F21 hak F22 bertanggungjawab

Model kerajaan Islam yang unggul yang boleh dijadikan panduan bagi menjalankan pemerintahan yang berasaskan Islam Dilengkapi perlembagaan yang dapat diterima pakai oleh semua golongan masyarakat Baginda berjaya mengatur sebuah perlembagaan yang lengkap iaitu merangkumi peraturan dunia dan akhirat Dari segi ekonomi, amalan riba, penipuan, rasuah dan penindasan tidak dibenarkan Sifat bertimbang rasa dan amalan bersedekah telah digalakkan Ekonomi Islam amat mementingkan keadilan dan ketelusan dalam perniagaan Berjaya membentuk masyarakat baru berasaskan ummah, iaitu masyarakat yang hidup bersatu padu dan aman Nilai hidup yang ditanam adalah berasaskan semangat ukhuwah Islamiah Taraf dan kedudukan rakyat adalah sama di mana konsep keadilan sosial dipaktikkan Islam menekankan persamaan hak dan persaudaraan Islam Tiada lagi perbezaan taraf di kalangan masyarakat Sifat positif yang dipraktikkan seperti semangat perpaduan, bantu-membantu dan rela berkorban Menerusi pembentukan perlembagaan ini, masyarakat Madinah yang terdiri daripada pelbagai keturunan, budaya dan agama dapat mendiami sebuah negara yang mempunyai undang-undang yang lengkap dan sempurna Syariah Islam yang diperkenalkan adalah adil Cara Nabi mendirikan sebuah kerajaan berbeza daripada cara yang dilakukan oleh pemimpin lain di dunia Baginda menyusun perlembagaan negara terlebih dahulu sebelum mengasaskan sebuah kerajaan Masyarakat Madinah telah diikat dahulu dengan perjanjian yang lengkap sebelum bernaung di bawah sebuah pemerintahan Sistem pemerintahan yang meletakkan Allah sebagi kuasa yang tertinggi Piagam Madinah berjaya menyusun kehidupan masyaakat yang sistematik Orang Yahudi tidak boleh menindas kaum Arab yang lain Kesemua bangsa ada hak dalam negara Madinah dan mereka harus mematuhi peraturan dan cara hidup yang menjadi panduan masyarakat Mereka bertanggungjawab mempertahankan keselamatan negara Madinah daripada serangan luar

7. Terangkan strategi penyebaran Islam oleh Nabi Muhammad s.aw. [ms 129]

Kata Kunci Butiran

F1 perutusan F2 tidak memaksa F3 diplomasi F4 pesefahaman

Menghantar perutusan ke Rom, Rom Timur, Parsi, Mesir, Habsyah dan wilayah di sekitar Semenanjung Tanah Arab Tidak memaksa mereka memeluk Islam Menggunakan diplomasi dan menunjukkan nilai-nilai yang baik Baginda ingin mewujudkan rasa persefahaman dengan wilayah tersebut

8. Nyatakan sebab-sebab perang dibenarkan dalam Islam. [ms 130]

Kata Kunci Butiran

F1 mempertahankan F2 wahyu F3 diserang F2 keamanan F3 menentang F4 damai

Bertujuan untuk mempertahankan maruah diri, agama, bangsa dan negara Boleh dilakukan dengan izin Allah, iaitu selepas wahyu diturunkan oleh Allah Apabila diserang oleh musuh Untuk mencari keamanan supaya tempat ibadat terjaga Menentang kezaliman dan mempertahankan diri Islam menganjurkan perdamaian seandainya musuh inginkan perdamaian maka orang Islam harus memilih perdamaian

Modul sejarah t4 53

9. Sungguhpun peperangan telah berlaku, namun Islam tidak berkembang dengan paksaan tetapi secara sukarela dan toleransi. Buktikan pernyataan ini. [ms 131]

Kata Kunci Butiran

F1 perang Badar F2 ampun F3 bebas F4 syarat F5 mengajar F6 dilarang F7 tumbuhan F8 orang lemah F9 serah diri F10 binatang F11 tempat ibadat

Dalam Perang Badar, pihak Islam beroleh kemenangan Nabi telah mengampunkan tawanan Arab Quraisy Tawanan wanita dan kanak-kanak dibebaskan Tawanan lelaki diberikan syarat untuk membebaskan diri mereka Mesti mengajar kira-kira 10 orang kanak-kanak Islam membaca dan menulis sehingga pandai, baru dibebaskan Tentera Islam yang berjuang di medan peperangan dilarang membunuh sesuka hati Malah tumbuh-tumbuhan juga dilarang dimusnahkan Tidak boleh membunuh orang yang lemah seperti orang tua, kanak-kanak, wanita, orang sakit Tidak boleh membunuh orang yang menyerah diri Tidak dibenarkan membunuh binatang ternakan Dilarang merobohkan tempat ibadat

PERJANJIAN HUDAIBIYAH 10. Isikan peristiwa-peristiwa penting ke arah termetrainya Perjanjian Hudaibiyah. [ms 132]

11. Mengapakah kota Makkah penting bagi umat Islam? [ms131] i. Terletaknya Kaabah yang menjadi pusat ibadat orang Islam ii. Tempat asal orang Muhajirin iii. Tempat turunnya wahyu pertama 12. Mengapakah Nabi Muhammad s.a.w. memilih Uthman bin Affan sebagai utusan untuk dihantar ke Makkah? [ms132} i. Uthman mempunyai ramai saudara mara di Makkah ii. Uthman merupakan sahabat yang matang dan tua berbanding sahabat lain iii. Sifatnya yang lemah lembut dan bertolak ansur 13. Nyatakan isi kandungan Perjanjian Hudaibiyah. [ms 132] i. Bersetuju untuk mengadakan gencatan senjata selama 10 tahun ii. Kabilah Arab yang lain bebas memihak sama ada kepada orang Islam Madinah atau orang Quraisy Makkah iii. Orang Islam Madinah yang memihak ke Makkah tanpa kebenaran penjaganya tidak perlu dipulangkan iv. Orang Quraisy Makkah yang memihak ke Madinah tanpa kebenaran penjaganya perlu dipulangkan semula v. Umat Islam hanya boleh mengerjakan umrah pada tahun berikutnya (7H).

4. Baginda bersedia mengadakan perjanjian dan termetrailah Perjanjian Hudaibiyah antara Nabi Muhammad s.a.w. (Islam) dengan Suhai bin Amru (Quaisy)

2. Mereka telah disekat di Hudaibiyah. Nabi menghantar Uthman bin Affan ke Makkah untuk menerangkan tujuan kedatangan mereka

1. Pada tahun 628M, rombongan orang Islam telah ke Makkah kerana ingin menunaikan umrah

3. Orang Islam mendengar khabar angin tentang kematian Uthman telah bersumpah setia (Baiah al-Ridwan). Orang Arab Quraisy berasa bimbang terhadap kata sepakat orang Islam. Lalu mereka menemui Nabi.

Modul sejarah t4 54

KEPENTINGAN PERJANJIAN HUDAIBIYAH 11. Nabi Muhammad s.a.w. menerima perjanjian Hudaiyah walaupun tidak dapat diterima oleh para sahabat pada peringkat awalnya keana dianggap berat sebelah. Apakah pengajaran besar yang boleh diperolehi daripada perjanjian tersebut? [ms 133]

Kata Kunci Butiran

F1 haji F2 bebas F3 beribadat F4 dakwah F5 menganut F6 meluas F7 berganda F8 aman F9 jangka panjang F10 tokoh Quraisy F11 ketokohan F12 terburu-buru F13 iktiraf F14 perintis

Orang Islam berpeluang menunaikan haji pada tahun berikutnya (629M) Memberikan kebebasan kepada orang Islam untuk memasuki Makkah Boleh beribadat di Kaabah pada bila-bila masa Tempoh perdamaian dalam perjanjian ini membolehkan Nabi merangka program dakwah Islamiah ke seluruh Semenanjung Tanah Arab secara aman Suku Arab boleh menganut sebarang agama yang mereka sukai tanpa halangan daripada mana-mana pihak Dengan itu Islam dapat berkembang dengan meluas Sesetengah sejarawan mengatakan selepas dua tahun pejanjian ini dimetrai jumlah yang memeluk Islam telah berganda bilangannya Menggambarkan bahawa Islam terseba dengan aman Islam akan memperoleh keuntungan dari segi jangka panjang Buktinya pengislaman tokoh panglima Arab Quraisy yang berpengaruh seperti Khalid bin al-Walid, Amru bin al-As dan Uthman bin Talhah Melambangkan ketokohan Nabi sebagai pemimpin yang unggul dan dikagumi Sesuatu yang dilakukan oleh baginda tidak terburu-buru tetapi dilihat secara menyeluruh, terperinci dan berwawasan Tanda pengiktirafan orang Arab Quraisy tehadap kerajaan Islam di Madinah Perintis ke arah pembukaan semula kota Makkah

PEMBUKAAN SEMULA KOTA MAKKAH

12. Nyatakan sebab-sebab pembukaan semula kota Makkah oleh Nabi Muhammad s.a.w. pada tahun 630M (8H). [ms 134]

Kata Kunci Butiran

F1 lahir F1 melanggar F2 hak F3 bunuh F4 strategi F5 mantap F6 bijak F7 aman

Kota Makkah ialah tempat kelahian Nabi Muhammad s.a.w. dan tempat lahirnya agama Islam Pihak Arab Quraisy melanggar Perjanjian Hudaibiyah Tidak menghomati hak kebebasan yang telah dipersetujui bersama Mereka telah membunuh beberapa orang Bani Khuza‟ah yang berpihak kepada Islam Strategi jangka panjang bagi meneruskan penyebaran Islam Nabi berpendapat jika Makkah dapat dikuasai, kedudukan kerajaan Islam di Madinah akan menjadi lebih mantap Baginda merancang untuk memasuki kota Makkah secara bijak Berpegang pada prinsip aman tanpa kekerasan

13. Nabi Muhammad s.a.w. merancang untuk memasuki kota Makkah secara bijak dan berpegang pada prinsip aman tanpa kekerasan. Bagaimanakah baginda berjaya berbuat demikian? [ms 135]

Kata Kunci Butiran

F1 empat pasukan F2 empat ketua F3 empat arah F4 arah F5 mudah F6 kepung

Nabi menyediakan 4 pasukan tentera yang terdiri daripada 10,000 orang 4 pasukan itu ialah pasukan Khalid bin al-Walid, Abu Ubaidah al-Jarrah, Saad bin Ubadah dan Zubair bin al-Awwam. Bergerak masuk ke kota Makkah menerusi 4 arah yang berlainan Arah utara, selatan, barat dan barat daya Taktik ini memberi kejayaan yang besar kepada tentera Islam untuk membuka semula kota Makkah secara mudah Orang Quraisy telah dikepung dengan rapi

Modul sejarah t4 55

14. Mengapakah pembukaan kota Makkah sangat penting dalam penyebaran agama Islam. [ms 136]

Kata Kunci Butiran

F6 pengislaman F7 jaminan

F8 perpaduan F8 maaf F1 Kaabah F2 hapus F3 mendalami F4 kota suci F5 tumpuan F6 kukuh F7 pembuka jalan F8 aman F9 sukarela F10 pusat F11 Madinah F12 Makkah F13 wakil F14 pesan F15 pusaka F15 menyeluruh

Pengislaman Abu Sufian dan Abbas merupakan faktor penting yang memudahkan kota Makkah dikuasai oleh orang Islam. Orang Aab Quraisy lain turut sama memeluk Islam Nabi memberi jaminan keselamatan kepada mereka yang terkepung semasa pembukaan kota Makkah Setelah berjaya menguasai kota Makkah, baginda telah bertawaf sebanyak 7 kali dan berpidato kepada umat islam dengan membacakan ayat al-Quran yang menekankan kepentingan perpaduan dalam pelbagai bangsa dan agama Nabi tidak membalas dendam terhadap penduduk Makkah yang selam ini memusuhi Islam malah telah memaafkan mereka Kaabah tepelihaa daripada unsur-unsur jahiliah Agama menyembah berhala telah dihapuskan dan digantikan dengan Islam Masyarakat Islam mula mendalami ilmu pengetahuan Islam Kota Makkah dijadikan kota suci uamat Islam Makkah menjadi tumpuan umat islam seluruh dunia untuk melakukan ibadat Membuktikan negara Islam Madinah kukuh di bawah kepimpinan Nabi Muhammad s.a.w. Pembuka jalan ke arah penyebaran Islam ke seluruh Tanah Arab Dakwah Islamiah telah tersebar secara aman Masyarakat memeluk Islam secara sukarela, tanpa paksaan daripada mana-mana pihak Mewujudkan sebuah pusat pemerintahan Islam yang kuat Madinah kekal sebagi pusat pentadbiran Islam Makkah dijadikan sebagai salah sebuah wilayah Islam Di Makkah, baginda telah melantik wakil bagi menjalankan pemerintahan Islam Sebelum wafat, dalam khutbah haji terakhir, baginda telah berpesan kepada umat Islam bahawa baginda telah meninggalkan pusaka yang tidak akan menjadikan mereka sesat Pusaka itu ialah al-Quran dan sunnah baginda Pembentukan kerajaan Islam di Madinah melambangkan Islam dapat dipraktikkan dalam kehidupan harian secara menyeluruh

SOALAN KBKK: 15. Apakah kunci kejayaan bagi sesebuah tamadun?[ms137]

i. mempunyai sifat sabar

ii. harus bijaksana

iii. memiliki kemurnian akhlak

iv. mengambil kira pepaduan dan keharmonian hidup pelbagai bangsa

v. pemimpin yang berwawasan, berjiwa besar dan pemaaf

vi. bersikap tidak pernah menyerah kalah

vii. cekal menghadapi rintangan dan cabaran

viii. menerima musuh sebagai kawan

[mana-mana jawapan yang munasabah]

Modul sejarah t4 56

JAWAPAN BAB 5

1 C 6 D 11 D 16 B

2 B 7 D 12 D 17 C

3 A 8 D 13 B 18 C

4 D 9 A 14 A 19 A

5 B 10 A 15 B 20 D

Item Struktur Muka surat 119-121 1 Perjanjian Aqabah telah membawa kepada peristiwa hijrah orang-orang Islam pada 1 Rabiulawal bersamaan 12 September tahun 622 M. (a) Apakah maksud hijrah?

- Berpindah - Perpindahan orang Islam dari kota Makkah ke Madinah - Meninggalkan keburukan untuk menegakkan kebenaran - Semangat ingin berubah dari segi sikap, tingkahlaku (mana-mana yang munasabah) [ 2 markah ]

(b) Berikan dua bukti untuk menyangkal tafsiran orientalis Barat bahawa hijrah merupakan suatu

pelarian. - Nabi dan orang Islam dijemput oleh orang Arab Madinah - Nabi dan orang Islam disambut dengan rela dan meriah - Nabi dan orang Islam diberi tempat tinggal - Nabi dan orang Islam dijamin keselamatannya

- Nabi Muhammad dilantik sbg pemimpin Madinah [ 3 markah ]

(c) Namakan individu yang membantu Nabi Muhammad s.a.w semasa melakukan hijrah ke

Madinah? - Ali bin Abu Talib - Abu Bakar al-Siddiq - Abdullah bin Arqat - Asma’ binti Abu Bakar - Amir bin Fuhair [ 2 markah ]

(d) Nyatakan faktor yang mendorong berlakunya hijrah ke Madinah. - Perintah Allah menerusi wahyu - Nabi ingin meneruskan penyebaran Islam di Madinah - Ancaman org Arab Quraisy Makkah menjejaskan aktiviti penyebaran Islam di

Makkah - Suasana aman di Madinah memudahkan penyampaian dakwah Islamiah - Dijemput oleh masyarakat Arab Madinah yang menghadapi pelbagai konflik - Nabi ingin mendamaikan masyarakat Madinah yang sentiasa bermusuhan

[ 2 markah ] KBKK (e) Pada pendapat anda, mengapakah kita perlu melakukan hijrah dalam kehidupan kita?

- Menegakkan kebenaran - Meninggalkan keburukan / kejahatan - Mencapai kejayaan - Jawapan lain yang sesuai [ 1 markah ]

Modul sejarah t4 57

Muka surat 129-131 2 Islam tidak disebarkan ke kawasan-kawasan di atas melalui peperangan tetapi melalui beberapa strategi yang diatur oleh Nabi Muhammad s.a.w (a) Nyatakan dua cara yang digunakan oleh Nabi Muhammad s.a.w untuk menyebarkan Islam.

- Menghantar perutusan - Menyeru memeluk Islam menerusi warkah - Tidak memaksa memeluk Islam - Menggunakan diplomasi - Menunjukkan nilai-nilai yang baik - Mewujudkan persefahaman dengan wilayah-wilayah luar [ 2 markah ]

(b) Nyatakan situasi yang membenarkan peperangan dalam Islam.

- Mempertahankan diri / apabila diserang - Mencari keamanan - Menjaga tempat ibadat - Menjaga maruah negara - Menentang kezaliman - Mempertahankan maruah agama - Mempertahankan maruah bangsa [ 2 markah ]

(c) Namakan dua peperangan yang berlaku di antara orang Islam Madinah dan orang Quraisy

Makkah. - Perang Badar - Perang Uhud - Perang Khandak - Perang Tabuk [ 2 markah ]

(d) Berikan dua bukti Islam berkembang secara sukarela dan toleransi.

- Nabi Muhammad s.a.w mengampunkan tawanan Arab Quraisy dalam peperangan Badar

- Tentera Islam dilarang membunuh sesuka hati dalam peperangan - Peperangan antara orang Islam Madinah dengan pihak Quraisy Makkah adalah

untuk mempertahankan maruah agama, bangsa dan negara - Islam berkembang meluas selepas Perjanjian Hudaibiyah iaitu semasa dalam tempoh aman [ 2 markah ]

KBKK (e) Pada pendapat anda, mengapakah peperangan pada masa sekarang perlu dielakkan?

- Kemusnahan yang berlaku lebih besar - Kedua-dua belah pihak mengalami kerugian / kemusnahan - Peperangan akan melibatkan banyak negara / pihak (mana-mana yang munasabah) [ 2 markah ]

Semenanjung Tanah Arab

Rom

Rom Timur

Parsi

Mesir

Habsyah

Modul sejarah t4 58

Item Esei Muka surat 134-137 3 Pembukaan semula kota Makkah pada 8 Hijrah bersamaan tahun 622 M. telah membawa kepada kepesatan perkembangan Islam (a) Mengapakah Nabi Muhammad s.a.w membuka semula kota Makkah? [ 6 markah ]

F1 - Tempat kelahiran Nabi Muhammad s.a.w F2 - Tempat lahirnya agama Islam F3 - Pihak Arab Quraisy melanggar Perjanjian Hudaibiyah F4 - iaitu tidak menghormati hak kebebasan yang dipersetujui bersama F5 - dengan membunuh beberapa orang Bani Khuza’ah yg berpihak kpd Islam F6 - Sebagai strategi jangka panjang utk meneruskan penyebaran Islam F7 - Memantapkan kedudukan kerajaan Islam Madinah

(b) Apakah faktor kejayaan pembukaan semula kota Makkah?[ 6 markah ] F1 - Nabi memasuki kota Makkah secara bijak F2 - Berpegang kepada prinsip aman tanpa kekerasan F3 - Pengislaman bapa saudara Nabi Muhammad s.a.w / al-Abbas F4 - Pengislaman ketua Arab Quraisy / Abu Suffian F5 - Tektik mengepung kota Makkah F6 - Menerusi empat arah berlainan F7 - Arah utara, selatan, barat dan barat daya Makkah F8 - Nabi member jaminan keselamatan kepada mereka yang terkepung F9 - Semangat ketakwaan dan keyakinan tentera Islam (a) Nyatakan kesan pembukaan semula kota Makkah.[ 8 markah ]

F1 - Kaabah terpelihara daripada unsur-unsur jahiliah F2 - Penyembahan berhala dihapuskan selama-lamanya F3 - Digantikan dengan Islam F4 - Masyarakat Islam mula mendalami ilmu pengetahuan Islam F5 - Kota Makkah dijadikan kota suci umat Islam F6 - Menjadi tumpuan umat Islam seluruh dunia untuk mengerjakan ibadat. F7 - Membuktikan negara Islam yang dibentuk di Madinah begitu kukuh sehingga dapat

membuka kota Makkah F8 - Menjadi pembuka jalan bagi penyebaran Islam ke seluruh Tanah Arab F9 - Dakwah Islamiah dapat disebarkan secara aman F10 - Mewujudkan pemerintahan Islam yang kuat berpusat di Madinah

Muka surat 118-119/127-128 4

(a) Apakah isi perjanjian Aqabah Pertama dan Perjanjian Aqabah Kedua [ 7 markah ]

Perjanjian Aqabah Pertama F1 - Suku Aus dan Khazraj hendaklah beriman kepada Allah dan rasul F2 - Mereka berjanji akan membantu perjuangan Nabi Muhammad s.a.w F3 - Tidak akan melakukan amalan jahiliyah F4 - seperti mencuri, minum arak dan membunuh bayi perempuan Perjanjian Aqabah Kedua F5 - Suku Aus dan Khazraj memeluk Islam F6 - Mengukuhkan lagi taat setia kepada Nabi Muhammad s.a.w F7 - Suku Aus dan Khazraj menjemput Nabi Muhammad s.a.w dan orang Islam di Makkah

berhijrah ke Madinah F8 - Mereka secara sukarela akan menyediakan tempat tinggal F9 - Menjanjikan keselamatan untuk baginda dan orang Islam Makkah F10 - Menyatakan kesediaan mempertahankan Islam

Perjanjian Aqabah Hijrah Piagam Madinah

Modul sejarah t4 59

(b) Jelaskan prinsip-prinsip yang terkandung dalam Piagam Madinah. [ 7 markah ] F1 - Nabi Muhammad s.a.w sebagai pemimpin di Madinah/ketua Negara F2 - Nabi Muhammad s.a.w sebagai hakim F3 - Masyarakat Madinah bebas mengamalkan agama masing-masing F4 - Setiap individu mestilah menghormati agama yang dianuti orang lain F5 - Nabi Muhammad saw tidak pernah memaksa mereka yang bukan Islam memeluk Islam F6 - Masyarakat Madinah bebas mengamalkan adat mereka selagi tidak bertentangan dengan Islam F7 - Masyarakat Madinah dianggap sebagai satu ummah dan tidak boleh bermusuhan sesama

sendiri F8 - Masyarakat Madinah tidak boleh bermusuhan sesama sendiri F9 - Undang-undang Islam diguna secara menyeluruh F10 - Peraturan kekeluargaan dalam kabilah boleh diamalkan selagi tidak bertentangan dengan Islam F11 - Tiada diskriminasi untuk memperolehi peluang ekonomi F12 - Masyarakat dituntut bekerjasama F13 - Riba dan unsur penipuan dihapuskan dalam sistem perniagaan F14 - Mempertahankan Madinah dari ancaman luar F15 - Keselamatan orang bukan Islam terjamin selagi mematuhi perlembagaan F16 - Mengakui kedudukan orang Yahudi sebagai rakyat Madinah (c) Apakah bukti yang menunjukkan bahawa Nabi Muhammad s.a.w telah berjaya membentuk masyarakat baru berasaskan ummah semasa di Madinah?[ 6 markah ]

F1 - Masyarakat hidup bersatu padu F2 - Membentuk masyarakat berasaskan semangat ukhuwah Islamiah F3 - Semua rakyat Madinah mempunyai taraf kedudukan yang sama F4 - Keadilan sosial diamalkan F5 - Semua bangsa mempunyai persamaan hak F6 - Rakyat mempunyai tanggung jawab yang sama untuk mempertahankan keselamatan negara

daripada serangan musuh F7 - Tiada lagi perbezaan taraf di kalangan masyarakat F8 - Setiap kaum terikat dengan undang-undang yang digariskan

Modul sejarah t4 60

PENGENALAN

1. Khutbah terakhir Nabi Muhammad s.a.w. pada musim haji tahun ke-10 H mempunyai mesej penting kepada umat Islam. Mengapakah khutbah ini sangat penting kepada umat Islam?[ms 142]

Kata Kunci Butiran

F1 bersatu padu F2 perdamaian F3 agama Islam F4 kekuatan F5 dugaan F6 kesempatan

Gesaan agar umat Islam bersatu padu Mencintai perdamaian Berpegang pada agama Islam berteraskan al-Quran dan sunnah Asas kekuatan umat Islam kemudiannya Dugaan besar selepas Nabi wafat ialah mendapatkan calon bagi menggantikan baginda sebagai pemimpin kerana baginda tidak pernah menamakan bakal penggantinya Muncul golongan yang mengambil kesempatan seperti mengaku dirinya sebagai nabi, enggan membayar zakat dan murtad (golongan al-Riddah)

KONSEP KHALIFAH 2. Apakah maksud khalifah? [ms 143]

Kata Kunci Butiran

F1 Bahasa Arab F2 tanggungjawab F3 agama F4 keharmonian

Bermaksud pengganti Pengganti yang melaksanakan tanggungjawab pemerintahan dan pentadbiran kerajaan yang sebelumnya dilakukan oleh Nabi Bermaksud tanggungjawab memelihara kemurnian agama Islam yang disampaikan oleh Nabi Tanggungjawab mengekalkan keharmonian serta kestabilan umat Islam

3. Nyatakan syarat atau kriteria yang perlu dipenuhi oleh seseorang calon khalifah?[ms 143]

Kata Kunci Butiran

F1 merdeka F2 Islam F3 pengetahuan F4 patuh F5 sanggup F6 adil F7 akhlak F8 sihat F9 cerdas F10 warak F11 pandai

Lelaki yang merdeka Beragama Islam Memiliki pengetahuan tentang Islam Mematuhi perintah Allah Sanggup melaksanakan hokum Allah Bersifat adil Mempunyai akhlak yang baik Tubuh yang sihat dan smpurna Berfikiran cerdas Warak atau taat dan patuh kepada hukum Allah dan menjauhi larangan-Nya Pandai mentadbir kerajaan

3. Nyatakan cara pemilihan Khulafa al- Rasyidin selepas kewafatan Nabi Muhammad s.a.w.

[ms143] NAMA KHALIFAH CARA PEMILIHAN

1. Saidina Abu Bakar al-Siddiq Musyawarah atau syura

2. Saidina Umar bin al-Khattab Cadangan satu nama sahaja

3. Saidina Uthman bin Affan Pemilihan daripada beberapa orang calon

4. Saidina Ali bin Abu Talib Pencalonan oleh sekelompok masyarakat

BAB 6 : PEMBENTUKAN KERAJAAN ISLAM DAN SUMBANGANNYA

Modul sejarah t4 61

4. Nyatakan tugas-tugas khalifah dalam agama Islam.[ms 144]

Kata Kunci Butiran

F1 memelihara F2 mentadbir F3 seimbang F4 licin F5 mempertahan F6 melantik F7 melucut F8 kebajikan F9 ajaran Allah F10 perpaduan F11 perundangan F12 kewangan F13 perbendaharaan F14 baitulmal F15 pungutan

Sebagai ketua negara, mesti memelihara kedudukan agama Islam Mentadbir mengikut hhukum syariah yang berpandukan al-Quran dan sunah Menitikberatkan sistem politik, sosial dan ekonomi supaya berlaku keseimbangan antara keperluan rohani dengan jasmani Dalam bidang politik, bertanggungjawab memastikan kelicinan pentadbiran negara Mempertahankan Negara Islam daripada ancaman musuh Bertanggungjawab melantik dan jika perlu melucutkan jawatan pegawai pentadbiran negara Bertanggungjawab menjaga kebajikan rakyat Menjaga dan meneruskan ajaran Allah yang telah disampaikan melalui Nabi Muhammad s.a.w. Mengekalkan perpaduan ummah melalui konsep musyawarah atau syura Memantapkan system perundangan Islam Dalam bidang ekonomi, bertanggungjawab menguruskan hal ehwal kewangan Dan perbendaharaan Negara Juga baitulmal Serta mengatur pungutan kharaj, jizyah dan zakat

5. Apakah yang dimaksudkan dengan istilah-istilah berikut? i. Kharaj – bermaksud cukai hasil tanah yang dikenakan kepada bukan muslim ii. Jizyah – bermaksud cukai yang dikenakan terhadap individu bukan Islam yang berlindung di negara Islam iii. Zakat – ialah pengeluaran sebahagian harta dan tanaman oelh orang Islam iv. Mawali – orang bukan Arab yang memeluk agama Islam. v. Zimmi – golongan bukan Islam yang memilih untuk mengekalkan agama asal mereka tetapi rela hidup di bawah pemerintahan Islam.

Modul sejarah t4 62

SUMBANGAN KHULAFA AL-RASYIDIN ABU BAKAR AL-SIDDIQ

[ms144] UMAR BIN AL-KHATTAB

[ms146] UTHMAN BIN AFFAN

[ms147] ALI BIN ABU TALIB

[ms148]

Politik : 1. perpecahan- berjaya mengatasi masalah perpecahan yang melanda masyrakat Islam selepas kewafatan Nabi Muhammad s.a.w. 2. murtad - menghapuskan golongan murtad 3. al-Riddah- menghapuskan gerakan golongan al-Riddah yang enggan membayar zakat 4. kuasa luar- mempertahankan Madinah daripada ancaman kuasa luar iaitu kerajaan Parsi dan Rom Timur 5. licin- berusaha melicinkan pentadbiran kerajaan dengan membahagikan Tanah Arab kepada 10 wilayah 6. Amir – melantik seorang ketua atau amir untuk mentadbir wilayah ini 7. gaji- memperkenalkan bayaran gaji untuk tentera melalui hasil harta rampasan perang Ekonomi : 8. tanah- memperkenalkan undang-undang tanah Sosial : 9. mawali- mempertahankan hak rakyat terutama golongan mawali 10. kumpul- mengumpulkan tulisan al-Quran dan menyimpannya

Politik : 1. dasar- memperkenalkan dasar pentadbiran dan pelantikan pegawai 2. syura- menubuhkan majlis syura yang dianggotai oleh wakil golongan Muhajiran dan Ansar 3. jajahan- membahagikan jajahan takluk Islam kepada beberapa wilayah 4. wali- melantik wali atau gabenor sebagai ketua yang bertindak sebagai pentadbir awam dan pangliam tentera 5. jabatan- menubuhkan beberapa jabatan penting seperti Jabatan Tentera, Jabatan Polis, Jabatan Percukaian dan Jabatan Perbendaharaan 6. katib- setiap jabatan diketuai oleh khatib atau setiausaha 7. kehakiman- JabatanKehakiman dipisahkan daripada jabatan lain untuk mengelakka salah laku oleh hakim 8. gaji tinggi- hakim diberi gaji bulanan yang tinggi iaitu 500 dirham Sosial : 9. al-Quran- mengembangkan pengajaran al-Quran dengan menyediakan tempat pembelajaran di masjid 10. hantar- menghantar guru agama ke pelabagai wilayah untuk mengembangkan pendidikan 11. kalendar- memperkenalkan kalendar Islam dengan menjadikan tahun Hijrah sebagi titik permulaan pengiraan tahun menurut Islam 12. tentera- menyusun sistem ketenteraan dengan membentuk tentera teap dan tentera sukarela 13. tetap – tentera tetap diberikan gaji dan pakaian seragam 14. markas- membina markas tentera di bandar utama 15. kubu- membina kubu pertahanan di sempadan yang mengadap negara musuh Ekonomi ; 16. terusan- membina terusan dan tali air untuk menambahkan lagi hasil pertanian 17. meneroka- rakyat digalakkan meneroka tanah baru untuk pertanian dan mengusahakan tanah terbiar 18. cukai- mempelkenalkan pelbagai jenis cukai

Politik : 1. wilayah- bejaya meluaskan wilayah Islam hingga ke Afghanistan, Samarkhand, Cyprus dan Tripoli 2. tentera laut- mengukuhkan pertahan negara dengan membina angkatan tentera laut Islam yang pertama Sosial : 3. selaras bacaan- menyelaraskan bacaan al-Quran dengan mengisytiharkan sebuah al-Quran yang dikenali sebagai Mushaf Uthmani 4. prasarana- membina jalan raya, jambataan dan rumah rehat bagi kemudahan para pengembara Ekonomi : 5. baitulmal- mengukuhkan pernan baitulmal 6. pembangunan- menggunakannya untuk pembangunan negara 7. memperkuat- dan memperkuat angkatan tentera laut Islam seperti membeli peralatan senjata dan kapal 8. jizyah- jizyah dikenakan terhadap penduduk bukan Islam Gelaran: Zur Nurain (mempunyai dua cahaya) kerana pernah mengahwini dua orang puteri Nabi Muhammad s.a.w. selepas salah seorang daripadanya

Sosial : 1. hukum – pakar dalam selok belok hukum dan banyak membantu menyelesaikan masalah masyarakat dan undang-unang Islam 2. stabil- berusaha mengekalkan kestabilan dan keharmonian negara 3. Perang Siffin- sanggup menghentikan peperangan ini dan memulakan proses rundingan 4. pertahanan- tidak mengabaikan pertahanan negara dengan membina markas tentera di Parsi dan di sempadan Syria Ekonomi : 5. jizyah- kutipan jizyah diteruskan

Modul sejarah t4 63

Gelaran : Penyelamat Umat Islam

19. jizyah- dikenakan terhadap golongan zimmi 20. kharaj- dikenakan berdasarkan jenis tanaman dan kesuburan tanah 21. baitulmal- mendirikan baitulmal untuk mengawal aliran masuk pendapatan negara Gelaran: Amirul Mukminin atau Panglima Agung Mukmin

meninggal dunia.

SOALAN KBKK : 6. Pada pandangan anda, apakah peranan sebenar seorang pemimpin negara yang berwibawa? [ms148]

i. Menitikberatkan kesejahteraan agama, rakyat dan negara

ii. Mengukuhkan perpaduan rakyat agar negara menjadi kuat

iii. Menjalankan tugas dengan penuh kesedaran dan tanggungjawab

iv. Tidak mementingkan diri sendiri

v. Tidak mengamalkan kehidupann mewah

vi. berjuang untuk mengekalkan pembangunan, kesejahteraan dan kebahagiaan rakyat jelata

vii. menjalankan tugas dengan baik


Modul sejarah t4 64

Sistem Warisan/ Monarki – jawatan ketua pemerintahan kerajaan Islam diwarisi secara turun-temurun

PEMBENTUKAN 1. Umaiyah- mengambil sempena nama Bani Umaiyah iaitu Umaiyah bin Abu Shams bin Abdu Manaf 2. Tokoh- tokoh peniaga yang terkenal dan dipandang tinggi oleh masyarakat Arab 3. Tahap I : i. pengasas- Muawiyan bin Abu Sufyan ii. serah kuasa- berikutan penyerahan kuasa oleh Hasan bin ali kepada Muawiyah iii. elak- untuk mengelakkan umat Islam daripada terus berpecah belah iv. tempoh- 661M – 750M v. pusat- Damsyik vi. gelaran- khalifah 4. Tahap II: i. pengasas- Abdul Rahman al-Dakhil atau Abdul Rahman I ii. pusat- Cordova iii. ibu kota - Andalusia iv. tempoh- 756M – 1031M

v. gelaran- amir

SUMBANGAN 1. Pemerintahan dan pentadbiran- 4 sistem: i. khalifah- pelantikan khalifah sebagai ketua pemerintahan menggantikan Nabi Muhammad s.a.w. ii. wazarah- pelantikan wazir untuk mengetuai sistem pentadbiran negara di bahagian kerajaan pusat dan

gabenor dilantik mengetuai pentadbiran wilayah iii. urus setia- melantik beberapa orang pegawai utama bahagian – terdapat bahagian surat menyurat, cukai, ketenteraan, polis, dan kehakiman iv. hijabah- seorang pegawai ditugaskan memeriksa orang y ang mahu menemui khalifah, mengawal

keselamatan khalifah, dan pemegang amanah 2. 4 jabatan- Jabatan Cukai, Jabatan Surat Menyurat, Jabatan Urusan Am, dan Jabatan Cap Mohor

Pemerintah 3. Sistem ketenteraan: i. Diwanul Jundi (Jabatan Ketenteraan) ii. Penubuhan angkatan tentera darat dan tentera laut 4. Sosial: i. ilmu- ilmu pengetahuan semakin maju ii. Basrah- pusat pengajaran dan penyebaran ilmu iii. ilmuwan- Khalil ibn Ahmad(pakar bahasa dan filologi Arab), Sibawayhi (ahli nahu Arab), al-Farazdaq,

Jarir, Umar ibn Abi Rabia‟h dan Jamil al-Uzri (sasterawan) iv. Bahasa Arab- bahasa rasmi negara v.tanda bunyi- tanda bunyi atau baris diperkenalkan dalam tulisan al-Quran 5. Ilmu agama- melahirkan tokoh terkenal seperti Urwah bin al-Zubayr dan Ibn Zihat al-Zuhri (hadis), Ibn Jarih

(tafsir al-Quran), Hasan al-Basri dan Wasil ibn Ata (usuluddin) 6. Kesihatan: i. hospital- pembinaan hospital pertama di Dansyik oleh Khalifah al-Walid bin Abdul Malik ii. kusta- hospital penyakit kusta dibina oleh Khalifah Umar obn Abdul Aziz 7. Buku rujukan- buku rujukan pelbagai ilmu diterjemahkan dalam bahasa Arab 8. Kimia – perkembangan ilmu dalam bidang kimia dan astronomi turut berkembang 9. Sistem perundangan- hakim menggunakan hukum berdasarkan ijtihad 8. Pendidikan: i. pengajian tinggi- pusat pengajian tinggi di Cordova diasaskan oleh Abdul Rahman III

ii. perpustakaan – dibina sebuah perpustakaan yang diasaskan oleh al-Hakam II 9. Pusat penterjemahan- untuk menterjemahkan karya tokoh Yunani ke dalam bahasa Arab di Toledo i. Cordova- pusat kegemilangan ilmu dan menjadi jambatan pengetahuan antara dunia Islam dengan Eropah 10. Senibina – binaan Masjid Cordova (menara, kubah, tiang dan lampu) 11. Baitumal- penubuhan baitulmal mewujudkan sistem kewangan untuk mengimbangkan pendapatan dan

perbelanjaan negara i. Sumber- kharaj (cukai tanah), jizyah (cukai perlindungan), zakat,usyur (cukai sebanyak 1/10 daripada hasil

pertanian yang diperolehi oleh tuan tanah) dan ghanimah (harta yang dirampas oleh tentera melalui peperangan) 11. Pusat- Cordova menjadi pusat ilmu, pusat kegiatan ekonomi dan pusat perdagangan antarabangsa 12. Sektor pembuatan- barangan tembikar, perhiasan perak dan emas, memproses kulit dan membuat

senjata 13. Sektor pertanian- membina sistem saliran untuk menyuburkan dan memajukan hasil pertanian 14. Penyelidikan- untuk mendapatkan benih yang berkualiti supaya hasil pertanian dipertingkatkan

KERAJAAN BANI

UMAIYAH

Modul sejarah t4 65

KERAJAAN BANI ABBASIYAH 1. Keruntuhan Bani Umaiyah –penentangan berlaku dari dalam dan luar negara atas beberapa sebab; i.Diskriminasi- orang Islam yang bukan keturunan Arab (mawali) seperti bangsa Parsi dan Barbar menganggap mereka telah didiskriminasikan dan telah menyokong dan menyertai gerakan Abbasiyah menentang pemerintahan Bani Umaiyah ii.Abai- para khalifah telah mengabaikan tanggungjawab mereka terhadap rakyat di samping mengabaikan ajaran Islam dan telah menimbulkan kemarahan rakyat iii.Warisan – cara pemilihan khalifah melalui sistem warisan ditentang oleh sebilangan orang Islam seperti golongan Syiah dan Khawarij

PEMBENTUKAN

1. Revolusi Abbasiyah- Berjaya menumbangkan Bani Umaiyah pada 750M ditaja- oleh Ali bin Abdullah sulit- bergerak secara sulit terbuka- bermula dari zaman Khalifah Umar Abdul Aziz gerakan berlaku secara terbuka kempen- meneruskan kempen atas nama Ahlul Bait (keluarga Nabi Muhammad s.a.w.) untuk mendapatkan sokongan pusat- pusat operasi di Khurasan, Kufah dan Humaimah keanggotaan- diperkukuh dengan keanggotaan dua orang pahlawan besar iaitu Abu Salmah al-Khallal (Kufah) dan Abu Muslim al-Khurasani (Khurasan) 2. nama- mengambil sempena nama al-Abbas (bapa saudara Nabi Muhammad s.a.w.) sistem warisan- mengamalkan pemerintahan bercorak warisan / monarki (system pemerintahan keturunan raja) pusat- ketika Abu Jaafar al-Mansur memerintah, pusat pemerintahan diubah dari Damsyik ke Baghdad. berakhir- pada tahun 1258M apabila ibu kotanya ditawan oleh tentera Mongol di bawah pimpinan Hulagu Khan

SUMBANGAN

1. kegemilangan- Zaman Kegemilangan pada masa pemerintahan Khalifah Harun al-Rasyid dan puteranya al-Makmun 2. Baghdad- kota Baghdad menjadi pusat intelektual dan penyebaran ilmu 3. karya asing- perkembangan ilmu berlaku melalui penulisan dan penterjemahan karya asing kedalam bahasa Arab 4. Baitulhikmah- sebuah institusi keilmuan yang diasaskan oleh Khalifah Harun al-Rasyid i. penterjemahan- kegiatan utamanya ialah penterjemahan karya falsafah dan sians terutamanya daripada bahasa Yunani ii. penulisan- dilakukan mengikut tiga tahap

a. mencatat segala idea atau percakapan b. mengumpulkan idea yang serupa atau mengumpulkan hadis Nabi

Muhammad s.a.w. ke dalam sebuah buku c. mengarang dengan teliti mengikut bahagian dan bab tertentu

5. ulama- penglibatan golongan ulama dalam penulisan yang mula menyusun hadis dan menghasilkan tulisan dalam bidang fikah, tafsir, sejarah dan sebagainya. 6. intelektual- perkembangan intelektual bergantung pada usaha penterjemahan yang dibuat daripada bahasa Sanskrit, Suriani dan Yunani i. pembaharuan- orang Islam menterjemah, mencipta dan membuat pembaharuan dalam karya yang diterjemahkan ke dalam bahasa Arab ii.memelihara- memelihara warisan ilmu daripada lenyap kerana mereka menerima hasil penulisan itu pada masa Eropah dilanda Zaman Gelap 7. penyelidikan- penubuhan dan peranan pusat pengajian tinggi telah mempertingkatkan kegiatan penyelidikan sehingga terdapat hasil kajian sarjana Islam sampai ke Eropah 8. Renaissance- melahirkan zaman pemulihan budaya (Renaissance) 9. Keterbukaan – keterbukaan dan kesediaan masyarkat Islam menimba ilmu daripada pelbagai sumber asing dengan cara menterjemahkan karya tersebut telah memberi banyak faedah kepada golongan Islam sendiri

Modul sejarah t4 66

1. Kejatuhan kerajaan Bani Abbasiyah: i. lemah- pemerintahan khlaifah menjadi lemah ii. kerajaan kecil- membawa kepada kemunculan kerajaan-kerajaan kecil di kawasan Parsi dan Turki iii. Mongol- diserang oleh orang Mongol

PEMBENTUKAN

1. pengasas- Uthaman bin Ertughrul bin Sulaiman Shah dari suku Qayi 2. Amir- amir/ gabenor Saljuk di barat Anatolia 3. Byzantine- berjaya menumpaskan tentera Byzantine (Rom Timur) 4. Ghazi- ramai ghazi/pahlawan tentera dan pemimpin masyarakat bersatu di bawah Uthman memperluas kawasan penaklukannya 5. Anatolia- menakluki kawasan sekitar Anatolia 6. Bursa- dijadikan ibu negeri 7. Orhan I- usaha perluasan kuasa diteruskan oleh anaknya Orhan I 8. menguasai- berjaya menguasai kawasan Marmara dan Pantai Aegean, Ankara dan Gallipoli 9. Murad I & Bayezid I- berjaya menguasai kawasan Balkan selatan dan utara Bulgaria dan lain-lain 10. Mehmed II- menawan Istanbul (Constantinople) dan merupakan zaman pengukuhan dan berlanjutan hingga awal abad ke-20 11. berlaku kemerosotan kuasa kerana : i. lemah- pemimpin yang lemah ii. cukai- keruntuhan sistem pungutan cukai iii. pemberontakan- pemberontakan iv. pertambahan penduduk- pertambahan penduduk yang sangat pesat sehingga sukar dikawal sepenuhnya

SUMBANGAN 1. 600 tahun- mampu bertahan selama 600 tahun 2. empayar- empayar yang merupakan kesatuan orang Islam di seluruh dunia 3. Istanbul- pusat pentadbiran Dunia Islam 4. Selim I- Berjaya menguasai Makkah 5. pelindung- pelindung kepada umat Islam seluruh dunia 6. Suleiman I- memperkenalkan system perundangan yang mempertahankan dan membela nyawa, harta dan kehormatan setiap individu tanpa mengenal bangsa dan agama yang dikenali sebagai Kanun Suleiman 7. Organisasi- sistem organisasi dan pentadbiran perundangan Islam 8. Kadi & Mufti- jawatan Kadi dan Mufti dijadikan sebahagian organisasi pentadbiran agama Islam 9. Sheikh-ul-Islam- ketua ulama yang mengeluarkan fatwa 10. Istanbul- kota atau pusat pertemuan dalam jalinan perdagngan antara Timur dan Barat serta Dunia Islam dan Dunia Bukan Islam 11. Pelabuhan- meliputi pelabuhan di sepanjang Laut Tengah, Laut Merah, Laut Hindi dan Laut Mediterranean 12. Jalinan – jalinan pelabuhan membentuk Jalinan Perdagangan Dunia Islam yang berpusat di Istanbul 13. Bangsawan- sebelum kedatangan Islam, diamalkan system bangsawan yang berasaskan keturunan 14. Individu- kerajaan Uthmaniyah memperkenalkan sistem yang menggalakkan kecemerlangan individu 15. mobiliti sosial- membawa kepada mobiliti sosial yang lebih luas dalam masyarakat Eropah 16. Perkembangan – dalam pendidikan, kebudayaan, penerbitan dan penterjemahan 17. Madrasah- perkembangan sistem madrasah dalam pendidikan 18. Pendidikan lain- seperti sekolah pengetahuan akademik, sekolah sastera, maktab tentera, maktab teknik dan kolej perubatan 19. Ensiklopedia- bidang penulisan ensiklopedia 20. Perpustakaan- kepentingan perpustakaan 21. Seni bina- seni bina masjid

KERAJAAN TURKI UTHMANIYAH

[ SPM 2009- ms160]

Modul sejarah t4 67

FAKTOR PENYEBARAN ISLAM KE

EROPAH

FAKTOR PENYEBARAN

ISLAM KE EROPAH

[SPM 2009- ms162]

Pegangan akidah yang kukuh dan

akhlak yang tinggi

Semangat ghazi iaitu semangat kepahlawanan

Sistem ketenteraan yang

tersusun

Penggunaan peralatan senjata

moden seperti meriam besar

Tentera berkuda dan kumpulan

infantri yang kuat

Kumpulan Janissari iaitu kumpulan elit yang sangat terlatih dalam selok belok peperangan

Armada laut yang kuat (300 buah kapal masa Suleiman al-Kanuni)

Keadaan politik yang tidak stabil di Eropah akibat peperangan kerajaan-kerajaan kecil

Kelemahan dan kejatuhan kerajaan Byzantine

Institusi gereja tidak lagi menjadi pelindung kepada masyarakat

Institusi gereja hampir hancur

Dasar diplomasi dan toleransi (tidak dipaksa memeluk Islam)

Mengiktiraf Gereja Ortodok dan membenarkannya melindungi masyarakat Kristian

Dasar sosial Islam yang berasaskan kecemerlangan individu

Membina kemudahan seperti sekolah, rumah sakit dan kawasan perdagangan

Penghijrahan orang Turki ke kawasan Balkan dan usaha para pendakwah

Modul sejarah t4 68

PERTEMBUNGAN TAMADUN ISLAM DENGAN TAMADUN LAIN DI DUNIA

CARA PERTEMBUNGAN BUTIRAN

1. Perdagangan dan Perniagaan - Perdagangan jarak jauh

- Contohnya Nabi berniaga hingga ke Syam (Syria)

2. Hubungan Diplomatik - Salah satu cara bagi orang Islam mendapatkan pengetahuan tentang cara hidup, cara berfikir dan cara mentadbir daripada tamadun luar

3. Penaklukan dan Ketenteraan - Ekspedisi ketenteraan

- Berlaku interaksi dan asimilasi antara tamadun Islam dengan tamadun lain

4. Kebudayaan - Contohnya kemasukan Islam ke Sepanyol telah membawa kemunculan kebudayaan baru

- Bahasa Arab menjadi bahasa utama di Sepanyol

- Muncul golongan mozarab iaitu orang tempatan yang beragama Kristian tetapi mengamalkan kebudayaan Islam dan berbahasa Arab

Modul sejarah t4 69

Mempengaruhi kehidupan masyarakat Eropah

-mereka memanfaatkan ilmu Islam dan berjaya keluar dari Zaman Gelap dan terus berkembang seperti berlaku Revolusi Perindustrian

Kesenian Islam i. Seni bina – Masjid Cordova, Istana Alhambra ii, Kususasteraan –Omar Khayyam Pengembaraan – Ibn Battuta

Bidang pemikiran politik dan undang-undang- al-Farabi, al-Miskawayh, al-Mawardi Ilmu mantik dan falsafah – Ibn Sina, al-Kindi,Ibn Rushd, Imam Ghazali

Melahirkan para

cendikiawan Islam dalam setiap bidang keilmuan

Perubatan – Zakaria al-Razi Matematik dan astronomi – al-Khawarizmi, al-Battani, Abu Ishaq al-Biruji, al-Bitruni

Proses perkembangan penterjemahan

-penubuhan perpustakaan (baitulhikmah) - bahan penulisan dapat disimpan dan dikaji oleh cendekiawan Islam

Proses urbanisasi dan organisasi sosial

-penyelarasan undang-undang yang saksama -perkembangan kebudayaan dan intelektual

Perluasan kawasan penyebaran Islam dan

kawasan yang diperintah oleh orang Islam

-Melahirkan pelbagai bentuk kerajaan dan masyarakat di dalam Dunia Islam

Keagamaan - Islam membawa nilai akidah iaitu kepercayaan kepada Allah s.w.t. - sistem perundangan berasakan al-Quran dan hadis

KESAN PERTEMBUNGAN

TAMADUN ISLAM DENGAN TAMADUN LAIN

DI DUNIA [ms165]

Menguasai sekonomi perdagangan

-memastikan keselamatan laluan perdagangan

Para cendekiawan Islam dan bukan Islam bertukar

pendapat -proses pengumpulan maklumat dan teks penulisan para cendekiawan tamadun sebelumnya

Modul sejarah t4 70

JAWAPAN BAB 6

1 A 6 A 11 D 16 B

2 D 7 A 12 D 17 C

3 D 8 B 13 D 18 A

4 B 9 B 14 C 19 D

5 B 10 D 15 A 20 B

Item Struktur Muka Surat 147 - 149 1(a) Senaraikan sifat peribadi Saidina Uthman bin Affan.

- Hartawan - Dermawan - Lemah lembut - Suka bertolak ansur - Mempunyai sikap simpati yang tinggi - Digelar Zun Nurain (mempunyai dua cahaya) [ 2 markah ]

(b) Jelaskan peristiwa perlantikan Saidina Uthman bin Affan.

- Melalui majlis syura - Enam orang calon yang layak telah dicadangkan - Mesyuarat dipengerusikan Abdul Rahmah bin Auf - Saidina Uthman mendapat undi yang sama dengan Saidina Ali - Abdul Rahman meninjau pendapat orang ramai - Dengan persetujuan ramai dilantik sebagai khalifah ketiga [ 2 markah ]

(c) Nyatakan sumbangan khalifah Uthman bin Affan.

- Meluaskan wilayah Islam hingga ke Afghanistan, Samarkand, Cyprus dan Tripoli - Membina angkatan angkatan tentera laut Islam - Menyelaraskan bacaan Al-Quran - Mengisytiharkan naskah Al-Quran Mushaf Uthmani - Membina jalan raya/jambatan/rumah rehat - Mengukuhkan peranan Baitulmal untuk membiayai pembangunan - Memperkuatkan angkatan tentera laut - Membeli peralatan senjata dan kapal - Mengekalkan jizyah yang dikenakan kepada penduduk bukan Islam [ 2 markah ]

(d) Nyatakan sumbangan khalifah Ali bin Abu Talib.

- Berusaha mengekalkan kestabilan dan keharmonian negara - Menghentikan peperangan walaupun hampir mencapai kemenangan - Memulakan proses rundingan setelah pihak lawan mengangkat Al-Quran - Tidak mengabaikan pemerintahan negara - Membina markas tentera di Parsi dan sempadan Syria - Kutipan jizyah diteruskan - Mengikat perjanjian dengan golongan Zimmi untuk mengenakan jizyah[ 2 markah ]

(e) Nyatakan tindakan keempat-empat orang khulafa al-Rasyidin sehingga berjaya membentuk kerajaan

yang kuat - Menjalankan tugas dengan penuh kesedaran - Menjalankan tugas dengan penuh tanggungjawab - Tidak mementingkan diri - Tidak mengamalkan kehidupan mewah - Telah berjuang mengekalkan pembangunan, kesejahteraan dan kebahagian rakyat

[ 2 markah ]

Modul sejarah t4 71

Item Esei Muka Surat 155 - 158 2 Pada peringkat akhir pemerintahan kerajaan Bani Umaiyah berlaku penentangan dan telah digantikan oleh kerajaan Bani Abbasiyah. (a) Nyatakan sebab berlaku penentangan ke atas kerajaan Bani Abbasiyah[ 6 markah ]

F1 - Penentangan oleh orang Islam bukan berketurunan Arab/golongan mawali F2 - Mereka menganggap didiskriminasi F3 - Tidak mendapat jawatan yang dianggap layak oleh mereka F4 - Mereka dikenakan kadar cukai yang lebih tinggi daripada yang dikenakan kepada orang Arab Islam F5 - Mereka menyertai gerakan Abbasiyah menentang Bani Umaiyah F6 - Para khalifah mengabaikan tanggungjawab terhadap rakyat F7 - Para khalifah mengabaikan ajaran Islam F8 - Pemilihan khalifah secara warisan ditentang oleh sebilangan orang Islam F9 - Khasnya golongan Syiah dan khawarij (b) Jelaskan pembentukan kerajaan Bani Abbasiyah.[ 6 markah ]

F1 - Diasaskan pada tahun 750 M F2 - Pada mulanya ditaja oleh Ali bin Abdullah F3 - Bergerak secara sulit pada mulanya F4 - Secara terbuka dari zaman Khalifah Umar bin Abdul Aziz F5 - Kempen dijalankan atas nama Ahlul Bait (keluarga Nabi Muhammad saw) F6 - Menjadikan Khurasan, Kufah dan Humaimah sebagai pusat operasi F7 - Diperkukuhkan dengan keanggotaan dua orang pahlawan besar F8 - Salamah al-khallal dan Abu Muslim al-Khurasani F9 - Mengambil sempena nama al-Abbas F10 - Mengamalkan pemerintahan bercorak warisan F11 - Mengamalkan sistem monarki/pmerintahan beraja (c) Senaraikan sumbangan kerajaan Bani Abbasiyah dalam bidang pendidikan[ 8 markah ]

F1 - Kota Baghdad memainkan peranan sebagai pusat intelektual/penyebaran ilmu F2 - Di Baghdad telah dibina Baitulhikmah/Institusi keilmuan F3 - Penterjemahan karya falsafah dan sains terutamanya daripada bahasa Yunani F4 - Kegiatan penulisan dilakukan mengikut tiga tahap F5 - Mencatat segala idea atau percakapan F6 - Mengumpulkan idea yang serupa / mengumpulkan hadith F7 - Mengarang F8 - Penglibatan golongan ulama dalam penulisan F9 - Ramai ulama mula menyusun hadith dan menghasilkan penulisan F10 - Antara ulama terkenal Imam Malik/Ibn Ishaq/Abu Hanifah F11 - Terdapat pemisahan antara ilmu tafsir, ilmu sirah dan ilmu hadith F12 - Membuat pembaharuan dalam karya yang diterjemahkan ke dalam Bahasa Arab F13 - Membuat penambahbaikan terhadap karya tersebut F14 - Memuatkan keterangan dan ulasan yang sangat bernilai F15 - Memelihara warisan ilmu daripada lenyap kerana pada masa itu Eropah berada dalam Zaman Gelap Muka Surat 164-169 3(a) Huraikan cara Tamadun Islam bertembung dengan tamadun lain di dunia.[ 8 markah ]

F1 - Perdagangan jarak jauh melalui laut H1a - Nabi Muhammad saw pernah berdagang sampai ke Syam (Syria) H1b - Penguasaan ke atas Laut Merah/Laut Mediteranean/Teluk Parsi H1c - Seawal akhir abad ketujuh orang Islam telah menetap dan berdagang di Canton, China F2 - Hubungan diplomatik merupakan salah satu cara orang Islam mendapatkan pengetahuan

tentang tamadun lain

Modul sejarah t4 72

H2a - Kerajaan Bani Umayyah menghantar peneroka ke utara Selat Gibraltar F3 - Ekspedisi ketenteraan yang bertujuan untuk meluaskan kawasan dan penyebaran Islam H3a - Apabila tentera Islam menguasai Iraq dan Iran tamadun Islam brtembung dengan tamadun Parsi H3b - Apabila tentera Islam menawan Mesir tamadun Islam bertembung dengan tamadun Eropah

khasnya Rom F4 - Pertembungan kebudayaan antara tamadun Islam dengan tamadun lain H4a - Kemasukan Islam ke Sepanyol menyebabkan muncul kebudayaan baru H4b - Bahasa Arab telah menjadi bahasa utama di Sepanyol H4c - Muncul golongan mozarah iaitu golongan yang beragama Kristian tetapi mengamalkan

kebudayaan Islam dan berbahasa Arab F5 - Pertembungan intelektual berlaku antara ahli fikir Islam dengan bukan Islam H5a - Ilmuwan Islam mendalami ilmu dan keilmuan tamadun Eropah

(b) Nyatakan kesan pertembungan tamadun-tamadun tersebut.[ 9 markah ]

F1 - Islam mengubah sistem kehidupan penganutnya dan mereka yang di bawah takluknya F2 - Islam membawa nilai akidah percaya kepada Allah s.w t F3 - Islam menyediakan perundangan berdasarkan al Quran dan Hadis F4 - Perluasan kawasan dan penyebaran Islam telah melahirkan pelbagai bentuk kerajaan F5 - Melahirkan pelbagai bentuk kerajaan dan masyarakat seperti kerajaan Delhi di India F6 - Wujud masyarakat Islam yang berkekalan hingga kini di China F7 - Orang Islam kuasai ekonomi khasnya perdagangan F8 - Pedagang Islam menguasai perdagangan di Asia dan Eropah F9 - Istanbul menjadi pusat aktiviti perdagangan F10 - Kerajaan Islam pastikan keselamatan laluan perdagangan di kawasan naungannya F11 - Islam mempengaruhi proses urbanisasi dan organisasi sosial di Eropah F12 - Dari segi organisasi sosial, undang-undang yang saksama diselaraskan F13 - Kurikulum pendidikan menekan agama, sains, matematik & teknologi F14 - Tatasusila hidup harian orang Islam mempengaruhi hidup harian orang Eropah, peranan ini

dimainkan oleh golongan mudejar F15 - Cendekiawan Islam dan bukan Islam dapat bertukar pendapat F16 - Pengumpulan maklumat dan teks penulisan para cendikiawan terdahulu F17 - Hasil kerja orang asing diterjemah oleh cendikiawan Islam F18 - Penubuhan perpustakaan (baitulhikmah) di zaman Abbasiyah F19 - Melahirkan cendekiawan Islam dalam setiap bidang keilmuan F20 - Sumbangan cendekiawan Islam dalam bidang matematik & astronomi telah meningkatkan

perkembangan intelektual dunia F21 - Cendekiawan Islam hasilkan karya penting dalam undang-undang & pemikiran politik terhadap

peradaban dunia F22 - Dalam ilmu mantik & falsafah, membawa perkembangan pemikiran usuluddin, falsafah sains,

pemikiran kritis & kesedaran agama F23 - Sumbangan diberi terhadap dunia kesusasteraan F24 - Kesenian Islam khasnya dalam seni bina turut memberi sumbangan dalam perkembangan

ketamadunan dunia

(c) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, nyatakan faktor kelangsungan sesebuah tamadun. [3 markah ]

F1 - Perpaduan penting untuk penerusan sesuatu ummah F2 - Peranan pemerintah penting untuk menentukan jatuh bangunnya sesebuah tamadun F3 - Sumbangan golongan cerdik pandai F4 - Kesediaan pemerintah menyediakan kemudahan pembelajaran/perpustakaan F5 - Kompromi dan toleransi penting dalam sesebuah negara yang pelbagai kaum F6 - Menjaga keamanan F7 - Kemampuan masyarakat menguasai segala bidang kehidupan

Modul sejarah t4 73

KEDATANGAN ISLAM KE ASIA TENGGARA

TEORI DAN BUKTI KEDATANGAN ISLAM DARI : (SPM 2010)

CIRI-CIRI

SEMENANJUNG TANAH ARAB [ms175] CHINA [ms 177] INDIA [ms 178]

Tokoh i. John Crawford ii. Profesor Syed Muhammad Naquib al-Attas

i. Emanuel Gadinho Eredia ii. S.Q. Fatimi

i. Snouck Hugronje

Bukti

Pedagang- Islam berkembang melalui aktiviti pedagang Catatan China- mengatakan orang Arab dan Parsi telah mempunyai pusat perniagaan dan petempatan di Canton dan Amoy sejak tahun 300M Laut- sejak awal lagi pedagang Arab telah menguasai perdagangan laut dari pelabuhan Iskandariah di Mesir hingga ke China Singgah- pedagang Arab yang berdagang ke China telah singgah di pelabuhan utama di Asia Tenggara Menetap – kebanyakan pedagang Arab telah menetap beberapa bulan sebelum meneruskan perjalanan Kampung- sehingga sebahagian besar daripada mereka membina perkampungan di situ Kahwin- terdapat orang Arab di perkampungan ini yang berkahwin dengan wanita tempatan Interaksi-masa menunggu perubahan angin monsun digunakan untuk berbincang serta berinteraksi dengan pedagang tempatan dan Asia Tenggara tentang kepercayaan dan agama Nilai murni- kehidupan serta nilai Islam yang murni yang diperlihatkan oleh para pendakwah serta pedagang Islam ini telah menarik minat orang tempatan utnuk mendalami agama islam Ta Shih- wujud perkampungan Islam bernama Ta Shih di Sumatera Utara pada tahun 650M Penulisan- wujud persamaan antara bahan penulisan dan kesusasteraan Islam di Asia Tenggara dengan yang terdapat di Semenanjung Tanah Arab Jawi- perkataan Arab yang terdapat pada tulisan jawi telah diambil daripada bahasa Arab Adat- adat resam dan kebudayaan orang Melayu banyak dipengaruhi oleh budaya Arab seperti adat menghormati tetamu Muzik – muzik Melayu juga dipengaruhi oleh Arab seperti dabus dan tarian zapin Karya tempatan- kebanyakan karya tempatan menceritakan bahawa pengislaman raja di Asia Tenggara dilakukan oleh syeikh dari Semenanjung Tanah Arab seperti Hikayat Raja-Raja Pasai

Canton- Eredia memberikan alasan bahawa Khan Fo atau Canton (Guang Zhou) telah menjadi pusat perniagaan terkenal di kalangan peniaga Arab yang beragama Islam sejak abad ke-9M Jalinan- jalinan perdagangan ini membolehkan Islam berkembang di kalangan peniaga Cina di negara China, seterusnya menyebarkan Islam kepada masyarakat Asia Tenggara Pindah- Fatimi pula memberikan bukti bahawa berlaku perpindahan beramai-ramai pedagang Islam yang tinggal di Canton atau Amoy ke Asia Tenggara pada sekitar tahun 876M Batu Bersurat- pendpat ini diperkukuhkan lagi dengan penemuan Batu Bersurat Terangganu Terengganu- di Terengganu telah pun wujud sebuah kerajaan tua yang juga bergantung pada perdagangan Seni bina- persamaan unsur seni bina di China dengan unsur seni bina pada masjid-masjid di Nusantara seperti di Kelantan, Melaka dan Pulau Jawa Bumbung – di Melaka bentuk bumbung masjid yang mempunyai persamaan dengan bentuk bumbung pagoda iaitu bahagian hujung perabung atapnya kelihatan melentik Genting- pengaruh atap genting China Warna – warna merah dan kuning pada kayu kepala pintu dan tingkap masjid Jubin –pada jubin lantai, dinding tangga, dan kolam air di masjid

Gujerat- dari wilayah Gujerat dan Pantai Koromandel sejak abad ke-13M Perdagangan- hubungan perdagangan yang begitu lama wujud antara India dan Asia Tenggara membolehkan pedagang India Islam menyebarkan Islam di sini Batu marmar- batu marmar pada batu nisan di perkuburan Malik Ibrahim di Gerisik, Jawa Batu nisan – batu nisan Malik al-Salih di Pasai mempunyai ciri buatan India Budaya- wujud unsur kebudayaan Hindu di Asia Tenggara

BAB 7: ISLAM DI ASIA TENGGARA

Modul sejarah t4 74

- Disebarkan oleh para pedagang Arab, Cina dan India

yang telah lama menjalin perdagangan dengan pelabuhan utama di Asia Tenggara

- Kemurnian dan tingkah laku pedagang Islam menjadi ikutan penduduk setempat

- Perkampungan pedagang Islam menjadi pusat perbincangan tentang Islam

- Mereka juga membawa ulama untuk menyebarkan Islam

- Hubungan baik pedagang dengan pemerintah tempatan

- Disebabkan kejujuran dan sifat amanah, ramai yang dianugerahkan jawatan syahbandar

- Kemurnian ajaran Islam yang mencakupi

semua bidang menarik orang ramai memeluk Islam

- Konsep tauhid, keadilan, hak indidvidu dan masyarakat, kehidupan harmoni, akhlak mulia, dan bahagia di dunia dan akhirat.

- Wujud di Perlak, Samudera-Pasai,

Riau dan Acheh - Bertindak sebagai pusat keilmuan

dan pusat penyebaran Islam - Terdapat institusi pendidikan dan

golongan cerdik pandai - Kerajaan Samudera-Pasai pernah

menjadi pusat penterjemahan - Di Melaka, terdapat beberapa

buku kesusasteraan yang dipengaruhi oleh gaya tulisan Arab seperti Hikayat Amir Hamzah

- Di Acheh terdapat karya Bustanus Salatin

- Ulama seperti Hamzah al-Fansuri - Pelabuhan Johor-Riau ialah pusat

emporium yang penting - Banyak hasil kesusasteraan

seperti Tuhfat al-Nafis

- Melalui perkahwinan

siasah iaitu perkahwinan di kalangan kerabat diraja

- Melalui perkahwinan biasa seperti antara pedagang Islam atau ulama Islam dengan penduduk tempatan

- Islam tersebar melalui keluarga baru itu dan masyarakat sekelilingnya

- Mubaligh, pendakwah, ulama dan ahli sufi

memainkan peranan secara langsung untuk menyebarkan Islam

- Contoh pendakwah terawal ialah Syeikh Ismail dan Fakir Muhammad

- Di Melaka terdapat pendakwah seperti Syeikh Abdul Aziz, Maulana Abu Bakar dan Maulana Yusuf

- Di Melaka pengajaran Islam melalui cara tidak formal dan formal (sistem pondok),di Jawa (pesantren) dan di Acheh (dayah)

- Ulama menjadi penasihat raja - Di Jawa terdapat Wali Songo (Wali

Sembilan)

- Antara kerajaan Islam awal ialah

Perlak, Samudera-Pasai, Melaka, Acheh, Demak, Mataram, Sulu dan Mindanao

- Melaka muncul sebagai pusat penyebaran Islam yang terkenal

- Tun Perak telah berjaya menakluk kawasan baru dan penduduknya telah memeluk Islam

- Ulama dihantar untuk mengajar mereka tentang Islam

- Kerajaan Johor- Riau telah berusaha menawan kembali Melaka daripada Portugis untuk mengelakkan Melaka menjadi pusat penyebaran agama Kristian

- Pada zaman Sultan Iskandar Muda Mahkota Alam, Acheh menjadi kuasa yang kuat di Asia Tenggara dan digelar Serambi Makkah

- Raja Pattani, Raja Phaya Tu Nakpa telah menganut Islam dan menukar nama kepada Sultan Mahmud Syah

- Islam juga bertapak di Brunei menerusi peranannya sebagai pusat perdagangan penting di Borneo

- Bukti Islam di Champa ialah penemuan batu nisan (1039M)

- Apabila raja di sesebuah negeri memeluk Islam, rakyat akan mengikutnya kerana raja mempunyai pengaruh yang kuat dan rakyat sangat mentaati raja

Perdagangan Perkahwinan Pengislaman Raja dan Golongan Bangsawan

Kelahiran Kerajaan Islam

Peranan Pusat Kebudayaan

Keistimewaan Islam

Peranan Mubaligh

CARA-CARA PENYEBARAN ISLAM

DI ASIA TENGGARA

Modul sejarah t4 75

- Istitusi pemerintahan beraja ditukar kepada institusi kesultanan

selepas kedatangan Islam - Sultan sebagai ketua negara - Mufti sebagai penasihat sultan dalam hal ehwal agama Islam dan

pentadbiran negara - Pegawai dan petugas seperti kadi, khatib, bilal, pemungut zakat,

penyelia baitulmal dan penjaga harta wakaf - Dalam Hukum Kanun Melaka, raja-raja Melaka digelar Khalifatul

Mukminin (pemimpin orang mukmin) dan Zillulah fil‟Alam (bayangan Allah di dalam alam)

- Islam dijadikan agama rasmi - Unsur Islam pada nama negeri seperti Acheh Darus Salam - Nama raja juga menggunakan nama Islam seperti Sultan Mansur

Syah - Diperkenalkan undang-undang syariah tetapi tidak dapat

dijalankan sepenuhnya kerana masih terikat dengan undang-undang adat

- Di Acheh terdapat Kanun Mahkota Alam - Muncul semangat jihad sebagai kewajipan untuk menentang

penjajah

- Kesenian Islam seperti seni khat,

seni bina, dan seni ukir - Pengaruh seni khat seperti pada

batu nisan dan ukiran kayu - Unsur seni kaligrafi mengambil

contoh huruf Arab, ayat al-Quran dan tulisan jawi

- Pengaruh seni bina Islam dapat dilihat pada masjid, kubah, mimbar, mihrab dan menara azan

- Sebelum kedatangan Islam, pendidikan hanya untuk golongan bangsawan sahaja

- Islam mewajibkan setiap orang Islam menuntut ilmu

- Berlaku perkembangan pendidikan dan muncul institusi pendidikan formal seperti istana, pondok, pesantren, madrasah dan surau

- Acheh telah menggantikan Melaka sebagai pusat pendidikan Islam selepas Melaka dikuasai Portugis

- Sistem pendidikan di Acheh dibahagikan kepada tiga iaitu peringkat rendah (rangkang), menengah (muenasah) dan tinggi/universiti (Jamiah Bait al-Rahman)

- Acheh digelar Serambi Makkah

- Institusi ekonomi seperti baitulmal telah diperkenalkan

di Acheh oleh Sultan Iskandar Muda Mahkota Alam - Baitulmal berfungsi sebagai perbendaharaan negara - Hasilnya diperolehi daripada zakat dan sedekah - Islam menggalakkan umatnya rajin bekerja, mencari

rezeki yang halal dan melarang perbuatan mengemis - Islam menggalakkan perdagangan - Amalan riba, penindasan dan penipuan dilarang - Nilai-nilai murni dalam ekonomi disarankan seperti

berjimat cermat dan berusaha bersungguh-sungguh

- Lahir cara hidup berorientasikan

Islam seperti cara berpakaian iaitu bertudung kepala dan bersongkok

- Islam menjadi „ad-din‟ iaitu satu cara hidup yang lengkap dan menyeluruh

- Mengubah system social masyarakat yang mempunyai kelas kepada konsep persaudaraan atau persamaan taraf sesame manusia

- Nilai-nilai akhlak Islam dijadikan panduan

- Cara hidup orang Melayu seperti gotong-royong dan bersatu padu

- Pengaruh Islam dalam

bidang bahasa dikenal pasti dalam aspek tulisan (tulisan jawi)

- Istilah bahasa Arab digunakan dalam bahasa Melayu seperti sultan, syukur, berkat dll

- Lahir sasterwan tempatan seperti Tun Sri Lanang dll

- Bahasa Melayu menjadi bahasa lingua franca dan bahasa ilmu dan bidang perdagangan

- Hasil kesusasteraan Melayu dan bentuknya turut terpengaruh dengan gaya dan tatabahasa Arab seperti syair, nazam dll

PENGARUH ISLAM DI ASIA TENGGARA

Pemerintahan dan Pentadbiran

Ekonomi

Kesenian

Cara Hidup

Sistem Pendidikan Bahasa dan Kesusasteraan

Modul sejarah t4 76

JAWPAN BAB 7

1 A 6 A 11 B 16 B

2 A 7 D 12 A 17 B

3 D 8 B 13 A 18 A

4 C 9 D 14 D 19 D

5 A 10 A 15 C 20 C

Item Struktur Muka surat 185 - 187 1 Kedatangan Islam ke Asia Tenggara telah menyebabkan sistem pemerintahan Islam diamalkan. (a) Senaraikan petugas dan pegawai yang diwujudkan dalam pentadbiran Islam.

- Mufti - Kadi - Khatib - Bilal - Pemungut zakat - Penyelia Baitulmal - Penjaga harta wakaf [ 3 markah ]

(b) Nyatakan kesan penggunaan gelaran sultan.

- Mengukuhkan kedudukan Kerajaan Islam di Alam Melayu - Menjamin kewibawaan raja - Kedudukan Sultan setaraf dengan pemerintah Islam lain - Memupuk semangat persaudaraan di kalangan umat Islam. [ 2 markah ]

(c) Nyatakan perkara yang dapat diselesaikan melalui Undang-undang Syariah.

- Kes jenayah/ Kecurian/ Pembunuhan - Urusan pernikahan - Perniagaan - Pembahagian harta pusaka [ 2 markah ]

(d) Namakan tokoh ulama yang memaparkan “ semangat jihad “dalam karya mereka.

- Syeikh Nurudin al-Raniri - Abdul Rauf Singkel - Syeikh Daud al-Pattani [ 1 markah ]

(e) Senaraikan implikasi penyebaran semangat jihad di kalangan masyarakat tempatan .

- Rakyat tempatan bersatu teguh dengan prinsip Islam - Menghalau penjajah - Menegaskan kewajipan berjihad bagi orang Islam - Sesiapa yang tidak berjihad berdosa besar - Jihad sebagai usaha menentang musuh - Jihad sebagai usaha menentang kemiskinan - Jihad sebagai usaha mencapai suatu kehidupan yang sempurna - Dapat melindungi kesucian agama Islam [ 2 markah ]

Muka surat 181-184. 2 Acheh berperanan sebagai pusat kebudayaan, pusat keilmuan dan pusat penyebaran Islam yang terkenal di Asia Tenggara. (a) Namakan ulama yang terkenal di Acheh.

- Hamzah Fansuri - Syeikh Nurudin al-Raniri - Syeikh Syamsudin al-Sumaterani - Abdul Rauf Singkel [2 markah ]

(b) Nyatakan peranan ulama Islam dalam politik dan pentadbiran di Acheh.

- Menyebarkan Islam - Penasihat raja yang memerintah - Membantu pentadbiran

Modul sejarah t4 77

- Mempraktikkan Islam dalam politik dan pentadbiran [ 2 markah] (c) Senaraikan usaha pemerintah Acheh untuk menyekat penyebaran agama Kristian?

- Menaungi beberapa negeri kecil di Sumatera Utara - Menakluki negeri-negeri di Tanah Melayu - Menghasilkan karya-karya Islam - Menjadikan Acheh kuasa yang kuat dan kukuh - Menjadikan Acheh pusat perdagangan yang penting [ 2 markah.]

(d) Pada pendapat anda, mengapakah Acheh digelar Serambi Makkah?

- Melahirkan ramai ulama. - Tempat belajar ilmu agama - Tempat persinggahan dalam perjalanan ke Makkah untuk menunaikan haji [ 2 markah ]

(e) Namakan hasil karya yang telah dihasilkan oleh ulama Islam di Acheh.

- Syarabul Asyikin. - Asrarul Ariffin. - Syair Burung Pingai. - Syair Dagang. - Syair Burung Pungguk. - Syair Sidang Fakir. - Syair Perahu. - Bustanul Salatin [ 2 markah ]

Muka surat 181-184. 3 Acheh berperanan sebagai pusat kebudayaan, pusat keilmuan dan pusat penyebaran Islam yang

terkenal di Asia Tenggara. (a) Namakan ulama yang terkenal di Acheh.

Hamzah Fansuri

Syeikh Nurudin al-Raniri

Syeikh Syamsudin al-Sumaterani

Abdul Rauf Singkel [ Mana-mana 2 x1m ]

(b) Nyatakan peranan ulama Islam dalam politik dan pentadbiran di Acheh.

Menyebarkan Islam

Penasihat raja yang memerintah

Membantu pentadbiran

Mempraktikkan Islam dalam politik dan pentadbiran [ Mana-mana 2 x1m ]

(c) Senaraikan usaha pemerintah Acheh untuk menyekat penyebaran agama Kristian?

Menaungi beberapa negeri kecil di Sumatera Utara

Menakluki negeri-negeri di Tanah Melayu

Menghasilkan karya-karya Islam

Menjadikan Acheh kuasa yang kuat dan kukuh

Menjadikan Acheh pusat perdagangan yang penting [ Mana-mana 2 x1m ]

(d) Pada pendapat anda, mengapakah Acheh digelar Serambi Makkah?

melahirkan ramai ulama.

Tempat belajar ilmu agama

Tempat persinggahan dalam perjalanan ke Makkah

untuk menunaikan haji [ Mana-mana 2 x1m ]

Modul sejarah t4 78

(e) Namakan hasil karya yang telah dihasilkan oleh ulama Islam di Acheh.

Syarabul Asyikin.

Asrarul Ariffin.

Syair Burung Pingai.

Syair Dagang.

Syair Burung Pungguk.

Syair Sidang Fakir [ Mana-mana 2 x1m ]

Muka surat 183 - 185, & 188 3(a) Jelaskan pengaruh Islam dalam sistem pentadbiran di Asia Tenggara. [ 8 markah ]

Pengaruh Islam dalam sistem pentadbiran di Asia Tenggara ialah :

Institusi kesultanan telah diperkenalkan dan diwarisi daripada amalan pemerintah kerajaan Abbasiyah di Baghdad dan kerajaan Turki Uthmaniyah

Sultan sebagai ketua negara

Mufti dilantik sebagai penasihat sultan dalam hal ehwal agama Islam dan pentadbiran negara

Wujud pegawai dan petugas seperti kadi,khatib dan bilal, pemungut zakat,penyelia Baitulmal dan penjaga harta wakaf

Gelaran sultan mengukuhkan kedudukan Islam di alam Melayu dan menjamin kewibawaan raja

Gelaran khalifatul Mukminin yang bererti pemimpin orang mukmin/gelaran Zilullah fil Alam bermaksud bayangan Allah di muka bumi juga digunakan oleh raja-raja Melaka.

Islam dijadikan agama rasmi oleh Kerajaan Islam di Asia Tenggara seperti Melaka, Acheh dan Brunei

Unsur Islam juga diserapkan pada nama negeri. Contohnya, Acheh Darul Salam.

Nama raja juga menggunakan nama Islam seperti Sultan Mansur Syah.

Undang-undang Syariah diperkenalkan . Contohnya ,Undang-undang Syariah dalam Hukum Kanun Melaka.

Di Acheh, terdapat Kanun Mahkota Alam yang mempunyai ciri-ciri sebuah perlembagaan Islam.

Menggerakkan semangat jihad di kalangan rakyat untuk menentang penjajah.

(b) Jelaskan peranan bahasa Melayu dalam kehidupan masyarakat Melayu. [ 5 markah ]

Peranan bahasa Melayu dalam kehidupan masyarakat Melayu ialah :

Bahasa Melayu telah berkembang menjadi lingua-franca bagi kepulauan Melayu

Menjadi bahasa ilmu pengetahuan

Digunakan untuk menyampaikan cerita-cerita panji yang ditulis dalam bahasa Jawa

Penggunaan bahasa Melayu tidak terhad dalam bidang ilmu tetapi dalam perdagangan

Menjadi bahasa istana

Menjadi bahasa surat-menyurat

Menjadi bahasa perhubungan antara wilayah

Menjadi bahasa untuk berdakwah

Menjadi bahasa pengajaran dan pembelajaran

(c) Jelaskan peranan yang dilakukan oleh mubaligh dalam menyebarkan agama Islam di Asia Tenggara. [ 7 markah ]

Peranan yang dilakukan oleh mubaligh dalam menyebarkan agama Islam di Asia Tenggara ialah :

Menunjukan sifat / keperibadian yang baik dan berakhlak mulia

Menjadi contoh, tauladan dan ikutan penduduk tempatan

Mengajar secara tidak formal

Mengajar Al Quran di surau

Melalui contoh dan tauladan yang baik

Tingkah laku , perbuatan dan pergaulan yang baik

Mengajar secara formal di institusi pendidikan awal

Mengajar mengaji

Mengajar asas ilmu agama

Modul sejarah t4 79

Mengajar di masjid, surau dan rumah mubaligh

Menasihati raja dalam bidang politik dan pentadbiran

Membicarakan hukum Islam dengan Sultan dan pembesar negeri

Menyampaikan ilmu pengetahuan Islam dan menasihati Sultan

Mengajar ilmu agama di pusat pendidikan

Mengajar ilmu Fikah / Usuludin / Tasauf / Hadis / tafsir / Bahasa Arab

Mengajai di Sekolah pondok / Pesantren / Dayah

Mubaligh juga membangkitkan kesedaran kepada masyarakat

Kesedaran tentang bekerja dan beramal dalam ertikata Islam sebenar

Mengikis sikap malas untuk menghapuskan pengangguran

Mengelakan cara hidup mewah dan membazir

Peranan / ajaran wali Songo di Pulau Jawa

Lahir beberapa ulama tempatan

Ulama terkenal seperti Hamzah Al Fansuri / Shamsudin Al Sumaterani / Abdul Rauf Singkel

Modul sejarah t4 80

BAB 8 : PEMBAHARUAN DAN PENGARUH ISLAM DI MALAYSIA SEBELUM KEDATANGAN BARAT

PENGARUH ISLAM TERHADAP POLITIK [ms 196]

PENTADBIRAN 1. Sebelum Islam- dipengaruhi tradisi Hindu-Buddha dengan konsep dewa-raja 2. Konsep Islam- istilah sultan, Zilullah fil-alam dan zilullah fil-ardh (bayangan Allah di muka bumi) 3. Gelaran- Khalifatul Mukminin (pemimpin orang mukmin) 4. Nasab- berasaskan nasab keturunan daripada Iskandar Zulkarnain untuk meninggikan kedudukan seseorang raja 5. Pewarisan- institusi kesultanan kekal sebagai institusi berdasarkan pewarisan 6. Raja/Sultan – kuasa tertinggi dalam system pemerintahan dan pentadbiran 7. Adat Perpatih- diamalkan di Negeri Sembilan 8. Tunjang- tunjang kuasa pada Yang Di-Pertuan Besar 9. Dibantu- Sultan dibantu oleh bendahara, laksamana, penghulu bendahari, temenggung dan sebagainya 10. Ulama- menjadi penasihat kepada sultan seperti Makhdum Sayid Abdul Aziz di Melaka 11. Daulat- pengikat antara golongan rakyat dengan pemerintah 12. Tinggi – mengangkat kedudukan raja/sultan ke tahap yang tinggi dan menimbulkan rasa hormat rakyat 13. Adat istiadat- membabitkan cara berpakaian dan jenis pakaian, bahasa dan pengucapan serta tingkah laku 14. Pertabalan- istiadat pertabalan disempurnakan dengan penuh tertib dan mengikut aturan yang ditetapkan

Undang-undang Tidak Bertulis

Adat Perpatih musyawarah- asas pentadbiran dan penyelesaian masalah suku- musyawarah dihadiri oleh perwakilan semua suku kahwin- tidak dibenarkan berkahwin dengan suku yang sama lembaga- ketua adat setiap suku pemilihan ketua- ketua di pelabagai peringkat dilantik oleh kumpulan ketua daripada peringkat bawah pengasas- Datuk Perpatih Nan Sebatang matrilineal- nasab keturunan lebih mengutamakan jurai keturunan ibu harta pusaka- anak perempuan diberikan hak mewarisi harta pusaka

Adat Temenggung parilineal- lebih mementingkan jurai keturunan bapa harta pusaka- anak lelaki lebih diutamakan daripada anak perempuan iaitu bertepatan dengan hukun faraid dalam Islam kahwin- seseorang individu bebas berkahwin asalkan tidak melanggar hukum Islam

pengasas- Datuk Ketumanggungan

Undang-undang Bertulis Peraturan- peraturan atau hukum dalam sesebuah masyarakat Manu – Hukum Kanun Manu dalam tradisi Hindu-Buddha yang membezakan jenis hukuman berdasarkan kelas seseorang Islam- selepas kedatangan Islam, undang-undang Islam dijadikan asas undang-undang yang dikuatkuasakan Contoh - Hukum Kanun Melaka, Undang-Undang Laut Melaka Isi kandungan Hukum Kanun Melaka i. Menjelaskan tanggungjawab raja dan pembesar ii. Pantang larang di kalangan anggota masyarakat iii. hukuman terhadap kesalahan jenayah iv. undang-undang keluarga v. permasalahan ibadah vi. jenis-jenis hukuman terhadap kesalahan tertentu Isi kandungan Undang-Undang Laut Melaka i. Seseorang nakhoda (kapten) dalam sesebuah kapal diertikan sebagai imam ii. anak buah kapal sebagai makmum Tersusun – perjalanan masyarakat menjdi tersusun kerana segala aspek perlakuan, tanggungjawab, serta hukuman tentang kesalahan yang dilakukan telah ditentukan Kecuali- secara praktisnya, undang-undang ini mengecualikan diri raja/ sultan daripada sebarang tindakan Tertinggi – hal ini menggambarkan kedudukan raja/ sultan sebagai kuasa tertinggi dalam kerajaan

PERUNDANGAN [SPM 2009] (ms 198)

Modul sejarah t4 81

PENDIDIKAN [ms 201]

Dua -Terdapat dua jenis pendidikan iaitu formal dan tidak formal Tidak formal- Pendidikan tidak formal merupakan pendidikan awal atau asuhan dalam keluarga Moral- Penekanan kepada pengajaran nilai-nilai moral Cara - Pembelajaran melalui cara pendengaran, penglihatan dan pemerhatian Lisan- Melalui cerita lisan seperti cerita binatang dan cerita jenaka, pantun, peribahasa dan teka-teki Pantang larang- Mempelajari pantang larang dan adat istiadat melalui pergaulan sosial Formal -Pendidikan formal merupakan pendidkan yang berkaitan dengan keagamaan secara langsung atau melalui perantaraan institusi tertentu Semua – semua golongan mula terlibat dalam pendidikan Tempat – istana, masjid, rumah, surau. madrasah dan pondok Rumah – pendidikan di rumah memberi penekanan kepada pengajian al-Quran Sejarah Melayu – mencatatkan peranan istana sebagi pusat pengajian agama Hikayat – istana juga menjadi tempat menyimpan buku hikayat penting seperti Hikayat Amir Hamzah dan Hikayat Muhamad Ali Hanafiah Pentadbiran – pendidikan di istana juga melibatkan hal pentadbiran Negara dan sistem politik Pertemuan – masjid dan surau menjadi tempat pertemuan dan perkumpulan masyarakat maka sesuai untuk mengembangkan ilmu Islam Kanak-kanak – di ajar fikah, tajwid, cara dan bacaan dalam sembahyang Dewasa – di ajar di sebelah malam tentang fikah, usuludin, hadis, tasawuf dll Pondok – penekanan kepada ilmu keagamaan dan menyediakan pelajar untuk bertugas sebagai guru agama atau berkhidmat kepada masyarakat Contoh – di Kelantan(Pondok Pulau Condong dan Pondok Kutan),Terengganu (Pondok Pulau Manis) dan Kedah ( Pondok Titi Gajah, Pondok Langgar) Waktu – pengajiannya tidak mempunyai batasan waktu Madrasah – berdasarkan sukatan pelajaran Kelas- dilaksanakan secara kelas Tahap- pendidikannya mengikut tahap iaitu permulaan, pertengahan dan pengkhususan Mudir – di awasi oleh mudir (guru besar) Selia – diselia oleh sebuah lembaga, jawatankuasa kewangan dan sebagainya

BAHASA DAN KESUSASTERAAN

[ms 203] Jawi – huruf Arab mudah diterima oleh orang Melayu dan dibuat penyesuaian dengan tulisan Melayu membentuk tulisan jawi Saluran – tulisan jawi menjadi saluran utama untuk pembacaan dan penulisan Istilah – terdapat istilah Melayu daripada bahasa Arab seperti adat, daulat, hakim dan hokum Kesusasteraan – kesusasteraan rakyat disebarkan secara lisan seperti cerita asal usul, cerita binatang (Sang Kancil), cerita jenaka (Pak Kaduk), cerita pengajaran (Batu Belah Batu Bertangkup) Puisi – pantun, teka teki, gurindam dan seloka seperti Syair Dahulu Kala Hikayat – Hikayat Nur Muhammad dan Hikayat Bulan Berbelah Saduran – hikayat saduran bercorak Arab-Parsi seperti Hikayat Abu Nawas

PENGARUH KEDATANGAN ISLAM TERHADAP SOSIOBUDAYA

Modul sejarah t4 82

KESENIAN [ms 205]

Bentuk – seperti seni halus, seni tampak, seni persembahan, seni tekstil, busana dan sebagainya Seni bina – masjid yang mempunyai ciri-ciri khas seperti mihrab, mimbar, telaga atau air pancur, dan bumbung yang khusus Contoh – Masjid Kampung Laut di Kelantan Istana – dibina dengan indah dan dilengkapi balairung, tempat persemayaman diraja,balai istiadat dll Ukiran – motif ukiran berubah daripada motif binatang kepada tumbuhan, bungaan dan geometri Epigrafi – seperti batu bersurat dan batu nisan seperti Batu Bersurat Terengganu Khat – seni tulisan dalam Islam atau kaligrafi yang menjadi hiasan di masjid, madrasah, batu nisan, barang tembikar dll Persembahan – seperti tarian, drama, muzik, nyanyian dan wayang kulit Asia Barat – pengaruh Asia Barat seperti tarian dabus di Perak Tarian – tarian Mak Inang di Melaka Nyanyian – nazam atau naban yang berbentuk syair Lain-lain – dalam seni dikir dan ghazal di Johor

GAYA HIDUP [ms 207]

Kepercayaan – perubahan prinsip kepercayaan atau akidah Akhlak- perubahan akhlak di kalangan pemerintah seperti amalan protokol (hijabah) daripada pengaruh Bani Umaiyah Pertabalan – amalab pembacaan cirri digantikan dengan lafaz ikrar oleh sultan dan pembesar yang menyerupai proses baiah dalam Islam Pengganti – apabila sultan mangkat, penggantinya akan dilantik sebelum istiadat pemakaman yang ditiru daripada Bani Umaiyah Hubungan – dalam masyarakat tradisional Melayu, hubungan antara individu dan pertalian keluaraga amat rapat Hormat – ibu bapa dan orang yang lebih tua dihormati Jiran – dianggap sebagai keluarga sendiri Panggilan – pak long, mak long dll Rendah – apabila bercakap dengan orang yang lebih tua mesti menggunakan suara yang rendah Tetamu – dilayan dengan hormat dan dihidangkan makanan dan minuman Salam – orang yang berziarah hendaklah member salam Wajib- tuan rumah pula wajib menjawab salam tersebut Bersalaman – apabila masuk ke rumah hendaklah bersalam-salaman Cium – kanak-kanak dikehendaki mencium tangan orang yang lebih tua Bismillah- dibaca sebelum makan dan minum Majlis – majlis perkahwinan, berkhatan, berkhatam (tamat membaca al-Quran) dijalankan secara Islam Perpaduan – dijalankan secara bergotong-royong untuk mengeratkan perpaduan Ibarat – konsep bersatu teguh bercerai roboh dan seiikat seperti sirih, serumpun seperti serai dan sedecing seperti besi.

PENGARUH KEDATANGAN ISLAM TERHADAP SOSIOBUDAYA

Modul sejarah t4 83

PENGARUH ISLAM TERHADAP EKONOMI

[ms208]

Dominasi – aktiviti perdagangan didominasi oleh pedagang Islam Perdagangan – sumber rezeki terbesar dan cara pengislaman di Alam Melayu Melaka – menjadi pusat perdagangan yang penting pada abad ke-15 kerana kedudukannya yang strategik Licin – Melaka menyediakan pentadbiran yang licin Laksamana - menjaga urusan kelautan Syahbandar - ketua pelabuhan Undang-Undang Laut Melaka – mengandungi tugas nakhoda, jurumudi dan sebagainya Bahasa – terdapat 84 bahasa yang dipertuturkan di Melaka Timbang – sistem timbang dan sukat diperkenalkan menggunakan sistem tahil dan kati Bahara – untuk menimbang lada, buah pala, bunga cengkih dsb.menggunakan dachim/dacing (1 bahara=205 kati) Kaedah – menngunakan dua kaedah iaitu pertukaran barang dan jual beli Johor – menjadi pusat dan tunjang kekuasaan Melayu selepas kejatuhan Melaka kepada Portugis

Mata wang – sebagai perantaraan nilai barangan memudahkan urusan perdagangan dan jual beli Barter – merupakan alternative kepada system pertukaran barang (barter) Timah – negeri-negeri Melayu menggunkan mata wang daripada timah Melaka – berbentuk bulat dan beratnya satu kati lapan tahil Sultan – nama sultan yang memerintah dan tarikh Islam dicatat Asing – juga menggunakan mata wang asing daripada Pasai, Hormuz dan Cambay Johor- dikenali sebagai wang katun Bentuk – bulat atau segi enam Jawi – tidak mempunyai tarikh tetapi mempunyai tulisan jawi atau Arab Kedah – mata wang timah untuk kegunaan tempatan Bentuk – seekor ayam jantan yang hinggap di atas beberapa cincin Patah – boleh dipatahkan dan digunakan secara berasingan Emas- digunakan meluas di Kedah dan Johor Tertua- mata wang emas Johor yang tertua dikenal pasti bertarikh 1527 iaitu semasa Sultan Alaudin Riayat Shah Kijang – di Kelantan dikenali sebagai kijang kerana terdapat gambar kijang pada muka wang emas tersebut Kupang – di Johor dikenali sebagai kupang dan mengandungi emas seberat 10 grain dan 40 grain Nama- tiap-tiap mata wang emas tertera nama dan pangkat sultan yang memerintah Gelaran – di bahagian belakangnya tertulis gelaran seperti Khalifatul Mukminin Perak – pedagang Eropah menggunakan wang perak Emas - pedagang India, China dan Arab menggunakan mata wang emas

Cukai – merupakan bayaran yang dikenakan oleh pihak pemerintah terhadap aktiviti atau barang tertentu Sumber- sumber pendapatan kerajaan dan disalurkan kembali untuk pembangunan negara Melaka – pedagang wajib membayar cukai sebelum urusan perniagaan dijalankan Cukai tetap – atau cukai import iaitu cukai paling asas yang ditetapkan oleh pemerintah

i. India, Ceylon, Tanah Arab, Siam, Pegu = 6% ii. Jepun, China =5% iii. Beras dan makanan = tiada cukai

Cukai diraja – dikenakan kepada orang asing yang menetap di Melaka i. Kepulauan Melayu = 3% ii. Orang asing lain = 6%

Riba – tidak dibenarkan yang terdpat dalam Hukum Kanun Melaka Ceti – dibenarkan memberikan pinjaman wang Zakat – golongan kaya dan berkemampuan mesti membayar zakat Baitulmal- tempat menyimpan kutipan zakat dan menyelenggarakan harta kerajaan

PERCUKAIAN

PERDAGANGAN

MATA WANG

Modul sejarah t4 84

JAWAPAN BAB 8

1 A 6 C 11 C 16 D

2 B 7 A 12 A 17 C

3 B 8 A 13 B 18 B

4 A 9 D 14 D 19 A

5 A 10 B 15 B 20 A

Item Struktur Muka Surat 210 1 (a) Berikan dua ciri wang katun diJohor.

- Berbentuk bulat - Berbentuk segi enam - Tidak mempunyai tarikh - Mempunyai tulisan jawi - Mempunyai tulisan Arab [ 2 markah]

(b) Namakan dua matawang emas Kelantan. - Kijang - Kupang [ 2 markah ]

(c) Nyatakan tiga ciri matawang timah di Kedah yang telah digunakan sejak abad ke-17.

- Untuk kegunaan tempatan - Berbentukseekor ayamjantan yang hinggap di atas beberapa cincin - Boleh dipatahkan - Boleh digunakan secara berasingan [ 3 markah ]

(d) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda,nyatakan kepentingan penggunaan matawang.

- Sebagai perantaraan nilai barangan - Memudahkan urusan perdagangan - Memudahkan urusan jualbeli - Alternatif kepada sistem pertukaran barang/barter [3 markah ]

Item Esei Muka Surat 210-211 2 Penggunaan matawang merupakan satu alternatif kepada sistem pertukaran barang yang telah dipraktikkan dalam masyarakat tradisional.

(a) Nyatakan perkembangan sistem matawang era pemerintahan kerajaan Melayu tradisional. [ 8 markah ]

F1 - Umumnya Negeri- Negeri Melayu (NNM) menggunakan matawang yang diperbuat daripada timah F2 - NNM juga menggunakan matawang yang diperbuat daripada emas F3 - Matawang timah pada zaman Melaka berbentuk bulat/berat satu kati lapan tahil F4 - Nama sultan /tarikh Islam dicatat pada matawang tersebut F5 - Matawang dari Pasai /Hormuz/Cambay juga digunakan di Melaka /boleh ditukar dengan

matawang tempatan F6 - Di Johor,terdapat matawang diperbuat daripada bijih timah F7 - Dikenali sebagai katun/berbentukbulat/segi enam F8 - Kedah mengeluarkan matawang timah sendiri untuk kegunaan tempatan F9 - wang timah Kedah berbentuk seekor ayam jantan hinggap di atas beberapa cincin F10 - Matawang Kedah boleh dipatahkan/digunakan berasingan F11 - Matawang emas digunakan secara meluas di Kedah dan Johor pada abad ke 16 F12 - Matawang emas Johor yang tertua dikenalpastibertarikh 1527/pada zaman pemerintahan sultan

Alauddin Riayat Shah F13 - wang emas Johor digelar kupang F14 - Kupang Johor mempunyai emas seberat 10 grain / 40 grain F15 - wang emas kelantan dikenali sebagai kijang /terdapat kijang pada mukanya F16 - Setiap wang emas tertera nama dan pangkat sultan yang memerintah/yang mengeluarkan

matawang tersebut F17 - Dibahagian belakang tertulis gelaran sultan /Khalifatul muslimin

Kedatangan Islam ke Tanah Melayu telah memberi kesan ke atas penggunaan matawang.

Modul sejarah t4 85

(b) Nyatakan sistem percukaian yang dilaksanakan pada zaman Kesultanan Melayu Melaka. [ 5 markah ]

F1 - Para pedagang yang berdagang diwajibkan membayar cukai terhadap barang dagangan mereka sebelum urusan perniagaan dilakukan

F2 - Cukai paling asas ialah cukai tetap/cukai impot F3 - Pedagang yang datang dari India / Ceylon/Tanah Arab /Siam/Pegu dikenakan cukaisebanyak 6%

daripada jumlah barangan yang dibawa F4 - Pedagang dari Jepun/China dikenakan cukai sebanyak 5% F5 - Beras dan makanan tidak dikenakan cukai F6 - Setelah cukaidibayar,barulah urusan jualbeli dapat dilakukan di bazar-bazar disediakan di

sepanjang Sg Melaka F7 - Orang asing dari kepulauan Melayu dikenakan cukai diraja sebanyak 3 % F8 - Orang asing yang menetap di Melaka dikenakan cukaisebanyak 6 % F9 - Amalan riba tidak dibenarkan dalam bidang perniagaan dalam kalangan orang Islam F10 - Golongan ceti yang memberikan pinjaman wang diizinkan F11 - Orang kaya dan orang berkemampuan dikehendaki membayar zakat F12 - Baitulmal berfungsi mengutip /menyimpan zakat /menyelenggara harta kerajaan

(c) Nyatakan perkembangan aktiviti perdagangan di Tanah Melayu sebelum kedatangan Barat. [ 7 markah ]

F1 - Sejak abad ke 12 hingga abad ke 18 aktiviti perdagangan yang membabitkan Lautan Hindi dan Laut China Selatan dikuasai oleh pedagang Islam

F2 - Pengaruh perdagangan amat kuat terhadap umat Islam kerana Nabi Muhammad terlibat secara langsung dalam perdagangan

F3 - Menjelang abad ke 15, Melaka menjadi pusat perdagangan yang strategik iaitu terletak di laluan timur dan barat yang turut melibatkan pedagang Islam

F4 - Pelabuhan Melaka mempunyai pelabuhanlengkap kepada pedagang asing F5 - Jawatan Laksamana diwujudkan untuk membantu menguruskan hal kelautan F6 - Syahbandar pula menjadi ketua pelabuhan F7 - Undang-undang Laut Melaka digubal dan harus dipatuhi oleh masyarakat F8 - UULM membantu menentukan tugas nakhoda, jurumudi F9 - Melaka dikunjungi oleh ramai pedagang asing dari seluruh dunia F10 - Tidak kurang 84 bahasa dipertuturkan di Melaka F11 - Melaka turut memperkenalkan sistem timbang dan sukat spt sistem kati dan tahil F12 - Barangan yang ditimbang menggunakan sistem ini ialah emas/perak/bahan wangian batu

permata F13 - Rempah ratus/lada/buah pala/bunga cengkih/bunga lawang menggunakan sistem bahara F14 - Timbangan dilakukan dengan menggunakan sistem dachim(dacing) F15 - Dalam urusan perdagangan,dua kaedah yang digunakan ialah tukar barang/jual beli F16 - Kejatuhan Melaka kepada Portugis telah mengalih perkembangan perdagangan ke

Johor/Kedah/Kelantan /Terengganu Muka Surat 206 - 207 3 Selain membawa pembaharuan terhadap kesenian,kedatangan Islam ke Tanah Melayu juga

membawa kesan terhadap gaya hidup.

(a) Sejauh manakah gaya hidup golongan pemerintah dan rakyat jelata di Tanah Melayu dipengaruhi oleh unsur-unsur Islam.[ 10 markah ]

F1 - Bermula daripada perubahan prinsip kepercayaan/akidah membawa kepada syariah dan akhlak F2 - Amalanprotokol /hijabahdi kalangan pemerintah menggambarkan pengaruh Bani Umayyah F3 - Kandungan ciri dalam pelantikan/pertabalan raja dibatalkan F4 - Diganti dengan lafaz ikrar oleh sultan/pembesar F5 - Lafaz ikrar menyerupai baiah dalam Islam F6 - Pengganti sultan akan dilantik sebelum pemakaman F7 - Ditiru daripada peraturan yang dimulakan oleh khalifah pada zaman Bani Umayyah F8 - Dalam masyarakat Melayu unsur Islam dapat dilihat dari segi hubungan antara individu/pertalian

kekeluargaan F9 - Ibu bapa /orang tua hendaklah dihormati F10 - Jiran dianggap sebagai anggota keluarga sendiri F11 - Terdapat panggilan tertentu untukorang yang lebih tua F12 - Pak long/mak long F13 - Orang tua tidakboleh dipanggil dengan namanya

Modul sejarah t4 86

F14 - Apabila bertutur, teman yang lebih muda hendaklah bercakap dengan suara yang rendah F15 - Tetamu dilayan dengan hormat F16 - Tetamu sering dihidangkan dengan makanan /minuman F17 - Orang yang datang berziarah hendaklah memberikan salam F18 - Tuan rumah wajib menjawab salam F19 - Apabila masuk,tetamu dan tuan rumah akan bersalam-salaman F20 - Kanak-kanak dikehendaki mencium tangan orang yang lebih tua ketika bersalam F21 - Ungkapan Bismillah mestilah dibaca semasa hendak makan/ minum F22 - Majlis perkahwinan/berkhata/majlis tamat baca al Quran/khatam turut dijalankan secara Islam F23 - Dijalankan secara gotong-royong/menekankan nilai perpaduan (b) Nyatakan pengaruh Islam dalam seni tulisan.[ 5 markah ]

F1 - Orang Melayu prihatian terhadap kesenian epigrafi F2 - seperti batu bersurat /batu nisan F3 - Dikenali sebagai khat/kaligrafi F4 - Digunakan sebagai hiasan pada tulisan batu nisan /batu bersurat masjid/ madrasah/barang

tembikar/matawang/pakaian F5 - Jenis tulisan khat yang digemari oleh orang Melayu adalah jenis kufi dan nasakh F6 - Tulisan khat yang terdapat di masjid/madrasah/surau merupakan petikan darpada al Quran F7 - surah Yasin/al Fatihah F8 - Antara jenis tulisan khat ialah thuluth/diwani/jali/farisi/nasakh/fiq’ah/ijazah (c) Nyatakan pengaruh Islam dalam seni persembahan.[ 5 markah ]

F1 - Merangkumi tarian/drama/muzik/nyanyian/wayang kulit F2 - Dalam banyak keadaan muzik,nyanyian dan tarian disepadukan dalam satu-satu persembahan F3 - Kesenian ini tetap diteruskan selepas kedatangan Islam dengan penyesuaian berasaskan agama F4 - Pengaruh Asia Barat turut berkembang dalam cabang kesenian F5 - Tarian dabus di Perak F6 - Tarian dabus memaparkan pengaruh arab yang sangat ketara F7 - Tarian dabus mengandungi unsur keagamaan yang dikaitkan dengan kepahlawanan Saidina Ali F8 - Tarian mak inang telah ditarikan di istana Melaka pada majlis tertentu F9 - Nyanyian yang paling ketara ialah nazam/naban F10 - nazam/naban terkenal di Terengganu/Pahang/Melaka F11 - nazam/naban berbentuk syair mengisahkan riwayat hidup Nabi Muhammad s.a.w/para nabi

Allah/sahabat F12 - Di Terengganu,nazam/naban dinyanyikan oleh kaum wanita F13 - Dinyanyikan pada majlis perkahwinan/berkhatan/upacara lain bersifat keagamaan F14 - Pengaruh Islam juga sangat ketara dalamseni dikir F15 - Senikata lagu dalam dikir bercampur baur antara bahasa Melayu dengan bahasa Arab F16 - Kesenian ghazal berkembang di Johor F17 - Ghazal ialah sejenis puisi arab yang memujikebesaran Islam

Modul sejarah t4 87

PERUBAHAN MASYARAKAT DAN BUDAYA EROPAH

1. Senaraikan tiga peringkat zaman pertengahan [ms215] i. Peringkat awal (476-1050M) ii. Peringkat kemuncak (1050-1300M) iii. Peringkat akhir (1300 – 1450M) - muncul Zaman Renaissance (1350-1600M) - berlaku kegiatan penjelajahan dan penerokaan serta perkembangan ilmu - orang Eropah menyebarkan pengaruh mereka kepada dunia luar - diteruskan semasa zaman Revolusi Perindustrian dan Imperialisme

ZAMAN GELAP DAN CIRI-CIRINYA 2. Zaman Gelap merupakan peringkat awal Zaman Pertengahan. Zaman Peralihan dari Zaman Gelap ke Zaman Renaissance dikenali sebagai Zaman Kemuncak Pertengahan Bandingkan ciri-ciri Zaman Gelap dengan Zaman Kemuncak Pertengahan di Eropah. [ms 215]

Zaman Gelap [ms 215] Zaman Kemuncak Pertengahan [ms216]

F1 Kemerosotan- mengalami kemerosotan dalam bidang ilmu pengetahuan, perdagangan dan kehidupan perbandaran F2 Pusat- tidak terdapat pentadbiran pusat yang berkesan F3 Mencedok- dunia Eropah telah mencedok banyak ilmu daripada dunia Islam F4 Rom Barat- apabila empayar Rom Barat runtuh, maka kuasa pusat yang mentadbir wilayah-wilayah juga musnah F5 Baron- muncul golongan baron (tuan tanah) F6 Petani- golongan petani terpaksa mencari perlindungan daripada tuan tanah F7 Cukai- sebagai tukaran, petani terpaksa membayar cukai yang tinggi kepada tuan tanah F8 Serah – petani yang tidak berkemampuan terpaksa menyerahkan tanah mereka kepada tuan tanah F9 Hamba- mereka terpaksa menjadi hamba F10 Raja- tuan tanah mendapat perlindungan daripada raja F11 Khidmat- tuan tanah dikehendaki memberikan khidmat atau membayar cukai kepada raja F12 Feudal- jalinan ikatan antara rakyat, tuan tanah dan raja ini membentuk sistem feudal F13 Gereja- Gereja Katolik merupakan institusi yang sangat berkuasa dan memiliki hartanah yang banyak F14 Akhirat – memberi fokus kepada kegiatan amalan agama dan pembelajaran ilmu akhirat sahaja F15 Kongkong- gerja sering dianggap mengongkong kehidupan masyarakat Eropah F16 Perdagangan- kegiatan perdagangan tidak meluas F17 Ganggu – perdagangan sering diganggu oleh orang gasar seperti Viking dan Magyar F18 Islam – perdagangan di Timur Jauh dan kawasan Mediterranean dikuasai oleh orang Islam F19 Pertanian- terpaksa menumpukan kepada kegiatan pertanian F21 Barter- perdagangan barangan pertanian dilakukan secara pertukaran barang (barter) kerana mata wang terhad

F1 gereja- gereja mula memaminkan peranan sebagai institusi yang universal serta menjadi ejen penyatuan F2 ekonomi- berlaku perubahan ekonomi yang ketara hasil pertambahan penduduk, peningkatan aktiviti pertanian dan kemunculan perdagangan F3 bandar- muncul bandar-bandar seperti venice, Milan dan Florence F4 kelas pertengahan- lahir kelas pertengahan yang terdiri daripada artisan, pedagang dan ahli perbankan F5 status sosial- tidak lagi bergantung kepada pemilikan tanah tetapi kekayaan F6 rakyat- perubahan politik berlaku apabila rakyat mula terlibat dalam kegiatan atau urusan politik F7 parlimen- diwujudkan bagi memenuhi tuntutan rakyat F8 hak- memberikan hak politik kepada rakyat F9 hubungan- menjalinkan hubungan antara rakyat dengan pemerintah

BAB 9 : PERKEMBANGAN DI EROPAH

Modul sejarah t4 88

ZAMAN RENAISSANCE (1350 - 1600) [SPM 2009] 1. Apakah maksud Renaissance? [ms 217]

Kata Kunci Butiran

F1 Itali F2 lahir F3 ilmu

Berasal daripada perkataan Itali, renisciment

Bermaksud kelahiran semula Merujuk kepada penghargaan semula ilmu yang telah dihasilkan oleh cendekiawan dan pejuang seni dalam tamadun Yunani dan Rom

2. Nyatakan ciri-ciri dan kesan Zaman Renaissance.

Ciri-ciri [ms 217]

F1 berfikir- Penonjolan terhadap keupayaan manusia berfikir untuk menyelesaikan permasalahannya F2 Humanisme- Aliran pemikiran ini dinamakan Humanisme F3 Petrarch- Bapa Humanisme ialah Francesco Petrarch F4 tokoh lain- Tokoh Renaissance lain seperti Niccolo Machiavelli dan Giovanni Bocacio F5 meneroka- kesungguhan manusia meneroka bidang dan kawasan baru F6 inkuiri- di dorong oleh semangat inkuiri atau semangat ingin tahu yang kuat F7 Itali- bermula di Itali dan berkembang ke Eropah Barat F8 bandar- di Itali muncul Bandar-bandar terkenal seperti Venice, Genoa, Florence, Rom dan Milan F9 perdagangan- Bandar ini menjadi pusat perdagangan antarabangsa F10 strategik- kedudukan Itali strategik kerana dikelilingi oleh Laut Mediterranean F11 persimpangan- Itali menjadi persimpangan utama dan pusat perdagangan antarabangsa F12 pelabuhan – Bandar perlabuhannya yang terkenal ialah Venice dan Genoa F13 pertembungan- berlaku pertembungan budaya, bahasa dan agama F14 idea baru- menjadikan Itali pusat perkembangan idea baru F15 pedagang kaya- aktiviti perdagangan membawa kemunculan pedagang kaya F16 mengindahkan- mereka menggunakan kekayaan untuk mengindahkan bandar F17 tumpuan - menjadikannya tumpuan para seniman dan cendekiawan F18 patron- pedagang kaya ini menjadi patron atau penaung kepada pelukis, ahli muzik, saintis dan penulis F19 Medici- antara patron yang terkenal ialah keluarga Medici di Florence F20 Paus- Paus di Rom turut juga menjadi penaung kepada para seniman dan cendekiawan F21 cabar – Paus tidak bersedia menaungi ahli sains dan matematik kerana khuatir akan mencabar pemikiran yang dibawa oleh Gereja katolik F22 empirikal- para saintis menekankan kaedah pemerhatian atau empirical serta penggunaan akal dan logik dalam menerangkan sesuatu fenomena alam F23 tradisional- sebaliknya pihak gereja menekankan penjelasan tradisional F24 Galilei – contohnya dalam kes Galileo Galilei yang menyatakan matahari merupakan pusat alam tetapi gereja menyatakan bumi adalah pusat alam, akibatnya beliau telah dikenakan tahanan rumah F25 seni- gereja member tumpuan kepada seni lukis dan seni ukir sahaja F26 Julius II- contohnya Paus Julius II telah mengupah Leonardo da Vinci, Raphael dan Michelangelo mencantikkan dan menghias gereja dan katedral di Rom dengan ukiran dan lukisan F27 katedral – Katedral St. Peter telah dibina F28 pindah – pusat sni Renaissance berpindah dari Florence ke Rom F29 kumpulan –pada zaman pertengahan, sumbangan individu daripada golongan pelukis dan pengukir ini tidak terserlah kerana mereka bekerja secara berkumpulan F30 bersendirian- keadaan ini berubah apabila mereka bekerja secara bersendirian F31 individualisme- lahir semangat individualisme F32 pendidikan- penekanan kepada keupayaan individu membawa perubahan kepada konsep pendidikan F33 intelektual- pembinaan kemahiran dalam semua aspek intelektual serta fizikal adalah digalakkan di kalangan individu F34 da Vinci – contohnya Leonardo da Vinci terkenal sebagai manusia ideal dan versatil kerana menguasai ilmu seni bina, seni lukis, seni ukir, kejuruteraan, botani, falsafah, geografi, perang dan strategi ketenteraan.

Kesan [ms 219]

F1 monarki baru- kemunculan monarki baru F2 kekuatan- kekuatan dan kekuasaan diasaskan kepada kerajaan pusat dan kesatuan kebangsaan F3 cukai- diperkukuhkan dengan amalan pembayaran cukai secara langsung kepada kerajaan pusat F4 raja- apabila kuasa raja bertambah kukuh, maka kuasa greja dan golongan bangsawan akan berkurang F5 sara diri- kegiatan ekonomi sara diri kian pupus F6 perdagangan- sistem perdagangan tempatan dan antarabangsa semakin berkembang dan meluas F7 penjelajahan- menimbulkan kegiatan penjelajahan dan penerokaan

Modul sejarah t4 89

F8 bidang- berkembang seiring dengan bidang matematik, geografi , kartografi (teknik melukis peta) dan astronomi F9 objektif- ciri-ciri inkuiri, keobjektifan dan eksperimen merintis kepada perkembangan ilmu sains seperti biologi, fizik, kimia dan perubatan F10 gaya hidup- dari segi sosial, berlaku perubahan dalam pemikiran dan gaya hidup manusia F11 emosi- manusia lebih bersedia menzahirkan emosi mereka melalui muzik, lukisan dan ukiran F12 keyakinan diri- dari segi psikologi, unsur ini berjaya memupuk dan mealahirkan budaya yang menyuburkan keyakinan diri F13 logik- perubahan sikap masyarakat terhadap pendidikan yang menekankan pemikiran logic, saintifik, falsafah dan metafizik F14 tanggungjawab sosial- serta tanggungjawab sosial seseorang terhadap masyarakat F15 keupayaan minda- melahirkan „manusia Renaisssnce‟ yang mempergunakan sepenuhnya keupayaan minda dalam pelbagai bidang ilmu pengetahuan bagi memajukan kehidupan manusia F16 inkuiri- kita harus mempunyai sifat inkuiri F17 berani- berani meneroka perkara dan bidang baru untuk mencapai kejayaan dalam semua jurusan

GERAKAN REFORMATION [ms 220]

1. Apakah maksud Reformation? [ms 220]

Kata Kunci Butiran

F1 perubahan F2 baru F3 Kristian

Berasal daripada perkataan „reform‟ yang bermaksud melaksanakan perubahan atau pembaharuan terhadap sesuatu untuk menghasilkan sesuatu yang lebih baik atau membentuk sesuatu yang baru Mempunyai kaitan dengan agama Kristian

2. Nyatakan ciri-ciri dan kesan Zaman Reformation. [ms221]

Ciri-ciri

F1 kritikan- kritikan terhadap gereja yang meningkatkan usaha pembangunan keduniaan untuk menjadikan Rom sebagai pusat kekuasaan yang terkuat di bahagian tengah Itali F2 kepincangan- banyak kepincangan, rasuah dan penyelewengan telah berlaku F3 mempersoalkan- ramai ahli masyarakat mula mempersoalkan kedudukan dan amalan Gereja Katolik F4 cara hidup- mereka berpendapat cara hidup yang menjadi amalan golongan penguasa Gereja Katolik tidak selari dengan apa yang dianjurkan dalam kitab Bible F5 bangsawan- mereka dikatakan lebih cenderung mengamalkan gaya hidup para pemerintah dan bangsawan dan tidak mencerminkan kehidupan keagamaan F6 indulgences- terdapat unsur penyelewengan seperti penjualan Indulgences iaitu surat pengampunan dosa F7 mesin cetak- Reformation bermula di Jerman kerana gerakan Renaissance di sini bersifat keagamaan tetapi gerakan di Itali bersifat keduniaan F8 Bible- ini dibantu oleh mesin cetak ciptaan Johann Gutenberg yang membolehkan Bible dihasilkan dengan cepat dan murah F9 Luther- Martin Luther telah menentang amalan Indulgences F10 rohani- Luther percaya manusia harus bergantung kepada kekuatan rohani F11 mencabar- pendirian Luther mencabar kedudukan gereja dan institusi paderi F12 Protestant- pendirian dan ajaran Luther dikenali sebagai mazhab Protestant )mazhab Lutheran) yang bermaksud membantah F13 Calvin – selepas Luther mati, gerakan ini dipimpin oleh John Calvin F14 Conter – ada pihak yang masih mempertahankan kewibawaan Gereja Katolik dan golongan ini mengendalikan Counter Reformation (menahan atau bertindak menentang sesuatu yang baru)

Kesan

F1 berpecah- dari segi agama, Negara Eropah berpecah dan berperang mengikut mazhab masing-masing F3 perbalahan- perbalahan agama mengakibatkan kemusnahan dan peperangan F4 toleransi- kesan jangka panjang ialah timbul sikap toleransi antara penganut pelbagai mazhab Kristian dari segi mempergiatkan pendidikan dan fahaman mereka F6 dicabar- kuasa gereja telah dicabar secara terbuka F7 bebas- kuasa gereja terhadap kerajaan atau monarki berkurang kerana monarki ingin bebas daripada penguasaan Paus di Rom F8 Raja Henry VIII- contohnya semasa pemerintahan Raja Henry VIII, raja menjadi ketua kerohanian Gereja Protestant Anglican

Modul sejarah t4 90

PENJELAJAHAN DAN PENEROKAAN (SPM 2010) 1. Bagaimanakah orang Eropah berjaya menyelesaikan masalah yang menyekat perkembangan ekonomi mereka? [ms223]

Baru – penjelahan dan penerokaan merupakan kegiatan para pelaut Eropah mencari laluan baru di lautan luas bagi membolehkan mereka menuju ke Timur Sains – kejayaan sains dan teknologi pada Zaman Renaissance membantu kegiatan penerokaan dan penjelajahan Eropah Istanbul – sebelum ini, mereka hanya mendapatkan barangan dari Timur di Istanbul Turki – apabila Istanbul ditawan oleh Turki, menyebabkan orang Eropah menghadapi masalah untuk mendapatkan barangan melalui jalan ini Alternatif- mereka berikhtiar mencari laluan alternatif ke Timur Meneroka – ini mendorong mereka meneroka Lautan Atkantik dan berjaya menjadi laluan mereka ke Timur Berani – ini membuktikan mereka berani dan bersikap optimistik

PENEMUAN JALAN LAUT DAN DUNIA BARU

1. Nyatakan sebab-sebab dan kesan penjelajahan terhadap masyarakat setempat.[ms223] (SPM 2010)

Sebab-sebab Penjelajahan

F1 desakan - desakan ekonomi dan semangat keagamaan F2 barangan- ingin mendapatkan barangan seperti emas, sutera dan rempah rarus dari Timur F3 galakan Raja- Raja Sepanyol dan Raja Portugal memberi galakan F4 Sepanyol – menumpukan penerokaannya ke Amerika Latin dan menjelajah ke Timur F5 Portugal- lebih awal sampai ke Timur dan juga mempunyai kepentingan di Amerka Latin F6 bersaing- kedua-duanya bersaing untuk mendapatkan tanah jajahan F7 Paus- pihak Paus di Rom menggesa kedua-duanya menetapkan kawasan pengaruh masing-masing F8 Tordesillas- Perjanjian Tordesillas ditandatangani F9 Portugal- kawasan ke Timur dari kepulauan Tanjung Verde dan Hindia Barat di Lautan Atlantik dianggap kawasan Portugal F10 Sepanyol- kawasan ke barat dianggap kawasan Sepanyol F11 Columbus- antara pelaut unggul ialah Christopher Columbus dan orang Eropah pertama sampai ke Amerika F12 Magellan- dalam pelayaran ke Timur, pelayar terkenal ialah Ferdinand Magellan tetapi telah di bunuh di sebuah pulau di Filipina F13 rempah- perdagangan rempah ratus dan sutera memberi keuntungan yang besar F14 Kristian- untuk menyebarkan agama Kristian ke seberang laut F15 monarki baru- monarki baru di England, Perancis dan Belanda menggalakkan penjelajahan dan penerokaan ke seberang laut F16 kebanggaan- semangat kebanggaan bangsa mendorong orang Eropah untuk menjelajah dunia di luar Eropah F17 3G- penjelajahan orang Eropah dirumuskan dengan kata-kata ”gold, glory and gospel”.

Kesan-kesan Penjelajahan Terhadap Masyarakat Setempat

F1 perjanjian- dari segi politik, banyak penguasa tempatan terpaksa membuat perjanjian dengan wakil kuasa Eropah F2 iktiraf- mengiktiraf kekuatan kuasa Eropah F3 berpiagam- wakil kuasa Eropah ini terdiri daripada syarikat berpiagam iaitu Syarikat Hindia Timur Belanda (VOC), Syarikat Hindia Barat Belanda (WIC) dan Syarikat Hindia Timur Inggeris (EIC) F4 pembekal- dari segi ekonomi, daerah di luar Eropah telah nejadi pembekal kepada keperluan masyarakat di Eropah F5 emporium- pusat emporium dunia seperti Goa dan Melaka telah dikuasai oleh Portugal F6 memperkaya- barangan yang dibawa dari Timur telah memperkaya ekonomi dan gaya hidup masyarakat di Eropah F7 jalan pelayaran- jalan pelayaran di Lautan Hindi dan Asia Tenggara telah dikuasai oleh Portugal F8 gaya hidup- dari segi sosial, masyarakat tempatan telah ula terpengaruh dengan gaya hidup orang Eropah F9 Kristian- di banyak daerah, masyarakat peribumi juga menerima agama Kristian yang dibawa oleh mubaligh Kristian F10 Dunia Baru- penjelajahan Sepanyol telah merubah keadaan serta kehidupan di Dunia Baru dan Asia F11 Aztec- di Amerika Tengah dan Selatan, Sepanyol telah berperang dan menakluk Mexico dengan menundukkan tamadun Aztec F12 Inca- menakluk Peru dengan menghapuskan tamadun Inca

Modul sejarah t4 91

F13 baru – penghijrahan beramai-ramai orang Sepanyol ke Amerika Latin telah mewujudkan sebuah masyarakat baru di wilayah tersebut F14 emas- Amerika Latin (Dunia Baru) menjadi tempat untuk mendapatkan emas dan perak F15 gereja – bagi golongan gereja, Dunia Baru dianggap tempat untuk menyebarkan agama Kristian F16 buruh- para pemodal Sepanyol telah mengeksploitasi buruh peribumi untuk bekerja di lombong dan ladang mereka F17 Brazil – Brazil telah dijajah dan dipengaruhi oleh Portugal F18 Filipina – dipengaruhi oleh Sepanyol F19 Melaka dan Goa – diduduki oleh Portugal

Modul sejarah t4 92

REVOLUSI PERTANIAN DAN REVOLUSI PERINDUSTRIAN

PERKEMBANGAN BIDANG PERTANIAN 1. Bagaimanakah Revolusi Pertanian dapat mengeluarkan makanan secara besar-besaran? [ ms 227]

Kata Kunci Butiran

F1 tanah F2 kaedah F3 penanaman F4 peralatan F5 baja F6 pemasaran

Perubahan dalam sistem penggunaan dan pemilikan tanah Penggunaan kaedah atau teknik saintifik Penanaman yang efisien Penggunaan peralatan baru Penggunaan baja Kaedah pemasaran produk pertanian secara lebih meluas dan berkesan

Kaedah dan Ciptaan Baru dalam Pertanian

Kaedah – kaedah dan ciptaan peralatan membolehkan penanaman dilakukan secara lebih efisien dan produk dihasilkan lebih lumayan Bergilir – penanaman secara bergilir Berterusan - menggunakan sebidang tanah secara berterusan sepanjang tahun Berbeza- menanam jenis tanaman yang berbeza mengikut musim Subur- tanaman yang berbeza menggunakan nutrien tanah yang berbeza maka semua tanaman dapat tumbuh dengan subur Kosong – tiada tanah yang perlu ditinggalkan kosong Baru – tanaman baru turut diperkenalkan seperti turnip dan ubi kentang Tull – peralatan yang dicipta oleh Jethro Tull untuk kegunaan menggali dan menugal

Pemilikan Tanah Persendirian

2 sistem – pemilikan tanah persendirian dan pemilikan tanah awam Persendirian – pemilikan tanah persendirian dipunyai oleh golongan kaya Awam- sebenaranya milik perseorangan tetapi dibenarkan untuk kegunaan rakyat biasa Guna – digunakan untuk bercucuk tanam secara kecil-kecilan, memelihara ternakan, memburu binatang dan memancing Pertanian – pemilik tanah awam mahu memanfaatkannya untuk pengeluaran pertanian secara besar-besaran Akta – hampir 500,000 ekar tanah dipagari melalui Akta Pemagaran Tanah Kesannya : i. Tersedia kawasan yang luas untuk penanaman secara besar-besaran (ladang) ii. rakyat biasa yang dahulunya bergantung pada tanah awam untuk menampung kehidupan telah kehilangan punca rezeki Ladang – petani kecil-kecilan ini telah menjadi buruh ladang Kilang – selepas Revolusi Perindustrian, mereka berhijrah ke bandar dan menjadi buruh kilang

Pertanian Komersial

Kuantiti – apabila cara menanam telah direvolusikan maka kuantiti hasil pertanian dapat dipertingkatkan Baja – baja asli mula digunakan secara neluas Subur – menjadikan tanaman lebih subur dan hasil pertanian bertambah Lebihan – peningkatan kuantiti dan kualiti hasil pertanian ini membawa kepada lebihan produk Dagang- lebihan tersebur didagangkan

Modul sejarah t4 93

PERKEMBANGAN BIDANG PERINDUSTRIAN 1. Bagaimanakah Revolusi Pertanian dapat memberi sumbangan kepada pertumbuhan dan perkembangan Revolusi Perindustrian? [ ms 230]

Kata Kunci Butiran

F1 modal F2 melabur F3 risiko F4 makanan F5 dana F6 asas F7 usahawan

Penyediaan modal Peladang kaya telah melaburkan lebihan modal mereka dalam bidang perindustrian Menggambarkan perubahan sikap dan sanggup menanggung risiko untuk melaburkan modal dalam bidang baru yang belum menjanjikan pulangan Menyediakan bahan makanan untuk menampung permintaan dan keperluan para pekerja kilang yang kian meningkat Dana pengimportan makanan dari luar dapat diselamatkan dapat dilaburkan bagi membantu pertumbuhan dan perkembangan industri di dalam negara Rekaan dalam bidang sains dan teknologi Semangat dan kegiatan keusahawanan seperti James Watt dan Boulton yang mencipta enjin berkuasa wap

Peralihan daripada Industri Desa kepada Perkilangan

Kecil – sebelum Revolusi Perindustrian, produk atau barangan dihasilkan secara kecil-kecilan dengan menggunakan tenaga manusia Mesin – apabila mesin digunakan, pengeluaran barangan dihasilkan secara besar-besaran melebihi paras keperluan Komersial – lebihan produk telah diperdagangkan atau dikomersialkan Maksud revolusi: i.perubahan dalam teknik pengelauran ii. skala pengeluaran yang bertambah besar iii. aktiviti mengkomersialkan barangan yang dihasilkan

Pengkhususan Pengeluaran

Modal – pembelian mesin memerlukan modal yang tinggi Khusus – ini menyebabkan pemodal perlu menkhusus dalam satu bidang sahaja seperti tekstil Mahir – majikan dan pekerja kian mahir dalam bidang yang dipilih Pengalaman – dapat menimba pengalaman untuk membaiki prestasi Tingkat - kuantiti dan kualiti barang dapat dipertingkatkan Pasar – apabila kuantiti produk meningkat maka dapat dipasarkan secara meluas di dalam negeri dan luar negara

Penggunaan Teknologi Manusia – sebelum teknologi baru diperkenalkan, peralatan menggunakan tenaga manusia, bintanag atau air Mesin – apabila mesin digunakan, barangan dapat dikeluarkan dalam kuantiti yang banyak Murah – kos pengeluaran menjadi murah Mudah – barangan murah mudah dipasarkan kepada masyarakat umum termasuk golongan miskin Komersial – barangan ini boleh dikomersialkan pada peringkat antarabangsa Untung – para usahawan boleh mendapat untung yang lumayan Tenaga wap – penghasilan tenaga wap dipermudahkan dengan proses pembakaran arang batu Newcomen – mesin rekaan John Newcomen telah memanfaatkan tenaga wap hasil pembakaran arang batu Pengangkutan – penggunaan kuasa wap amat membantu perkembangan pengangkutan seperti kereta api dan kapal laut Enjin – jentera atau enjin kereta api dan kapal laut menggunakan tenaga wap yang dihasilkan daripada pembakaran arang batu

Modul sejarah t4 94

Komersial – kegiatan pertanian telah dikomersialkan Bijirin- kegiatan utama ialah penanaman bijirin seperti gandum, rye, jagung dsb Eksport – lebihan hasil dieksport Pedagang – ini membolehkan para peladang menjadi pedagang antarabangsa Makanan – Revolusi Pertanian menyediakan makanan yang cukup Buruh – menyediakan tenaga buruh yang banyak untuk perkembangan perindustrian Perindustrian – dengan Revolusi Perindustrian, kegiatan pembuatan dan pengilangan telah menggantikan kegiatan pertanian sebagai bidang utama ekonomi negara Sosial – berlaku perubahan sosial seperti kedudukan tuan tanah telah diganti oleh para pengusaha dan pemilik kilang sebagai tokoh utama dalam masyarakat

Buruh – muncul golongan buruh ladang untuk tuan tanah dan buruh kilang untuk mengendalikan mesin Tekstil – kilang yang paling banyak ialah kilang tekstil Layanan – pada peringkat awal, golongan buruh tidak mendapat layanan atau pembelaan yang sewajarnya Sesuai - mereka tidak dapat menyesuaikan diri dengan perubahan sosial dan ekonomi Mesin – penggunaan mesin menyebabkan kemahiran para penenun dan tukang jahit tidak diperlukan Protes – pekerja mahir telah memprotes dan memusnahkan mesin-mesin pemidang yang digunakan dalam pembuatan stoking dan renda Luddite – gerakan ini dinamakan Pergerakan Luddite Akta – terdapat Akta Antipenggabungan yang melarang para pekerja bergabung atau menjalankan sebarang tindakan bagi mendapatkan gaji atau layanan yang lebih baik daripada majikan Eksploit – kanak-kanak bawah 10 tahun dieksploit di kilang tekstil dan di lombong arang batu Masa – masa bekerja juga melebihi 10 jam sehari Bebas – majikan yang terpengaruh dengan ekonomi bebas tidak mahu campur tangan kerajaan Gaji – paras gaji dan amalan perburuhan ditentukan oleh faktor permintaan dan penawaran Kesatuan – pada tahun 1824, Akta Antipenggabungan dimansuhkan dan penubuhan Kesatuan Sekerja diizinkan

Domestik – pengangkutan domestik di Britain bergantung kepada kereta kuada dan baj Jalan raya- bagi memudahkan perjalanan darat, sistem jalan raya telah dibaiki Kereta api – dengan rekaan enjin berkuasa wap, gerabak kereta api dapat dipacu dengan lebih laju Banyak - boleh menarik lebih banyak gerabak bagi mengangkut barangan dan pekerja kilang Rel- rel kereta api ditukar daripada kayu kepada besi dan kemudiannya keluli Kapal laut – dikemudikan oleh jentera berkuasa wap

Dalam – lebihan hasil tidak dapat dipasarkan semuanya dalam negara Antarabangsa- produk itu diperdagangkan pada peringkat antarabangsa Untung – keuntungan dapat dimaksimumkan Britain – dapat mengendalikan aktiviti perdagangan dengan mudah kerana merupakan negara penjajah dan kuasa maritim yang ulung Dua – perdagangan antarabangsa mencakupi eksport dan import Bahan mentah – memerlukan bahan mentah yang banyak dan berterusan Pengangkutan – sistem pengangkutan dalam negara dan antarabangsa perlu dipertingkatkan dan diperkembangkan Modal – Britain mengeksport modal ke seberang laut untuk kegiatan ekonomi

KESAN REVOLUSI PERTANIAN DAN REVOLUSI

PERINDUSTRIAN [ms 234]

Pertanian Sebagai Punca Ekonomi Peningkatan Perdagangan Antarabangsa

Kemajuan Bidang Pengangkutan

Kemunculan Golongan Buruh dan Majikan

Modul sejarah t4 95

IMPERIALISME BARAT DI ASIA [ms 237] 1. Apakah faktor-faktor yang mendorong kedatangan kuasa-kuasa Barat ke Asia Tenggara dan kesan-kesan yang ditinggalkan oleh penjajah? (10 markah) [ms 237]

Faktor-faktor

F1 bahan mentah- untuk mendapatkan bahan mentah seperti rempah ratus, emas dan perak F2 pasaran- mendapatkan pasaran bagi hasil pengeluaran industri F3 pengangkutan- berlaku revolusi pengangkutan dengan sistem jalan kereta api dan ciptaan kapal wap F4 perhubungan- memudahkan perhubungan dan mempercepat perjalanan F5 teknologi- negara Eropah mempunyai teknologi yang melebihi negara Asia dan Afrika F6 lumba- Negara Eropah saling berlumba untuk mendapatkan daerah masing-masing di Asia dan Afrika F7 tarif- negara Eropah dan Amerika Syarikat melindungi industri mereka dengan peraturan tarif masing-masing F8 Britain – terpaksa mencari pasaran di Asia dan Afrika kerana barangannya tidak dapat dieksport ke Amerika dan Eropah dengan mudah F9 tamadun- terdapat masyarakat Barat berhasrat untuk menyebarkan pengaruh tamadun dan agama mereka ke seberang laut F10 perlumbaan- wujud perlumbaan di kalangan negara Barat dalam kegiatan menakluk kawasan di luar Eropah F11 status- kuasa Barat menganggap pemilikan tanah jajahan sebagai satu status atau symbol yang menandakan bahawa mereka sudah menjadi sebuah kuasa yang kuat F12 tanggungjawab-menganggap usaha mengembangkan tamadun di luar Eropah sebagai tanggungjawab mereka F13 Inggeris – the white’s man burden F14 Perancis – mission civilisatrice F15 Jerman- tugas menyebarkan budaya F16 Amerika – the blessings of the Anglo-Saxon protection

Kesan-kesan

POLITIK F1 drastik- sistem pemerintahan dan pentadbiran telah mengalami perubahan yang drastik F2 penasihat- pemerintah tempatan terpaksa menerima penasihat dan pentadbir dari Barat F3 ditukar- perundangan peribumi telah diubahsuai atau ditukar agar menyerupai system Barat F4 saing – persaingan kuasa-kuasa Barat berlaku di Asia F5 Inggeris – campur tangan di Tanah Melayu, Burma, India dan China F6 pecah perintah- Kepulauan Melayu dan Asia telah dipecah perintah oleh Barat iaitu Inggeris (Tanah Melayu), Belanda (Indonesia), Perancis (Indo China) dan Amerika (Filipina) EKONOMI F7 struktur- ekonomi peribumi distrukturkan agar dapat member manfaat kepada ekonomi negara metropolitan F8 komersial- di Tanah Melayu, kegiatan penanaman getah dan perlombongan bijih timah telah dikomersialkan bagi memenuhi keperluan industri di Britain SOSIAL F9 pendidikan Inggeris- sistem pendidikan Inggeris diperkenalkan F10 bandar- terhad di kawasan Bandar F11 asas- dikhususkan untuk memberikan pendidikan asas F12 latih- melatih golongan pentadbir rendahan bagi keperluan pentadbiran British sahaja F13 import buruh- mengimport buruh dari Negara lain untuk menjadi tenaga kerja bagi keperluan ekonomi komersial mereka F14 demografi- membawa peruabahan kepada demografi dan komposisi etnik di banyak Negara yang telah dijajah oleh kuasa Barat

SOALAN KBKK Bagaimanakah kuasa Barat dapat membawa Eropah keluar daripada Zaman Gelap? [ms240]

i. Semangat inkuiri ii. Sifat kepercayaan diri iii. Keghairahan menjelajah iv. Idea yang imaginatif v. Kegiatan yang inovatif vi. Kegigihan dalam keusahawanan vii. Komitmen yang tinggi


Modul sejarah t4 96

JAWAPAN BAB 9 Muka surat 220-222

Reformation merupakan satu gerakan penting yang berlaku di Eropah Barat pada abad ke-16.

1 (a) Berikan maksud Reformation. - Berasal daripada perkataan reform - Bermaksud melaksanakan perubahan / pembaharuan terhadap sesuatu - Menghasilkan sesuatu yang lebih baik / membentuk sesuatu yang baru - Mempunyai kaitan dengan agama Kristian [ 2 markah ]

(b) Nyatakan faktor pembentukan zaman Reformation.

- Pihak gereja meningkatkan usaha pembangunan keduniaan - Pihak gereja mahu menjadikan Rom sebagai pusat kekuasaan yang terkuat di tengah

Itali - Menentang amalan rasuah - Banyak kepincangan, rasuah dan penyelewengan berlaku - Masyarakat mempersoalkan kedudukan dan amalan gereja katolik - Gaya dan cara hidup penguasa gereja Katolik yang tidak selari dengan apa yang terdapat dalam kitab Bible - Penguasa gereja Katolik cenderung mengamalkan gaya hidup pemerintah dan golongan bangsawan - Gaya hidup penguasa gereja tidak begitu mencerminkan kehidupan keagamaan - Amalan penjualan sijil indulgence iaitu surat pengampunan [ 3 markah ]

(c) Jelaskan kesan gerakan Reformation.

- Agama Kristian terpecah kepada dua mazhab utama iaitu Katolik dan Protestan - Negara Eropah berpecah dan berperang mengikut mazhab masing-masing - Dalam jangka masa panjang timbul sikap toleransi antara penganut berbagai mazhab

Kristian - Mempergiatkan pendidikan dan penyebaran fahaman mereka - Kuasa gereja telah dicabar secara terbuka - Kuasa gereja terhadap kerajaan atau monarki baru semakin kurang - Monarki baru ingin membebaskan diri daripada penguasaan Paus di Rom - Raja England ( Raja Henry VIII ) telah membebaskan diri daripada Paus di Rom - Baginda mengisytiharkan dirinya sebagai ketua kerohanian Gereja Protestan

Anglican[ 3 markah ] (d) Namakan tokoh gerakan Reformation yang terlibat dalam kegiatan mencabar kedudukan Gereja dan institusi paderi di Eropah ketika itu.

- Martin Luther - Huldreich Zwingli - John Calvin [ 2 markah ]

Muka surat 223-226 2 Pada abad ke-16 berlaku gerakan penjelajahan dan penerokaan orang Eropah. (a) Namakan tokoh Portugal dan Sepanyol yang memainkan peranan penting dalam gerakan

penerokaaan dan penjelajahan orang Eropah. - Raja Sepanyol-Ratu Isabella - Ferdinand Aragon - Raja Portugal- Raja Henry - Christopher Columbus - Ferdinand Magellan - Vasco da Gama [ 2 markah ]

1 B 6 A 11 B 16 C

2 D 7 B 12 A 17 D

3 B 8 C 13 D 18 A

4 A 9 D 14 C 19 C

5 A 10 C 15 B 20 D

Modul sejarah t4 97

(b) Nyatakan sebab yang membawa kepada gerakan penjelajahan dan penerokaan orang Eropah. - Orang Eropah ingin mendapatkan barangan seperti emas, sutera dan rempah ratus

dari Timur - Sepanyol dan Portugal ingin menyebarkan agama Kristian - Kuasa Eropah saling bersaing antara satu sama lain untuk mendapatkan tanah

jajahan - Kemunculan monarki baru di England, Perancis dan Belanda turut menggalakkan

penjelajahan - Galakan daripada pemerintah seperti Raja Portugal dan Sepanyol - Kesan Perjanjian Tordessilas - Perdagangan rempah dan sutera mendatangkan keuntungan yang besar - Semangat kebanggaan bangsa - Slogan gold,glory and gospel [ 3 markah ]

(c) Senaraikan syarikat berpiagam yang diwujudkan oleh kuasa-kuasa Eropah yang menjadi wakil di

luar Eropah. - Syarikat Hindia Timur Belanda (VOC) - Syarikat Hindia Barat Belanda (WIC) - Syarikat Hindia Timur Inggeris (EIC) [ 1 markah ]

(d) Namakan dua pengkalan penjajah Inggeris di Asia.

- Goa - Madras - Culcutta - Pulau Pinang - Singapura - Melaka - Batavia - Macao [ 2 markah ]

(e) Nyatakan kesan penjelajahan dan penerokaan Barat dari segi ekonomi.

- Daerah luar Eropah menjadi pembekal kepada keperluan masyarakat Eropah - Pusat emporium seperti Goa dan Melaka dunia dikuasai Portugal - Barangan dari Timur telah memperkaya ekonomi Eropah - Barangan dari Timur mengubah gaya hidup masyarakat di Eropah - Jalan perdagangan yang dikuasai orang Islam Arab kini dikuasai oleh Portugal - Laluan perdagangan di Lautan Hindi dan Laut China Selatan hingga ke China dan Jepun di kuasai oleh Eropah [ 2 markah ]

ITEM ESEI Muka Surat 215 - 216 3 Ketika Islam dan umatnya mencapai zaman kegemilangan,dunia Eropah mengalami

zaman kemerosotan yang dikenali sebagai Zaman Gelap. (a) Apakah ciri Zaman Gelap di Eropah?[ 8 markah ] F1 - Kemerosotan dalam bidang ilmu pengetahuan F2 - Kehidupan di bandar mengalami kemerosotan F3 - Kemerosotan dalam perdagangan kerana serangan orang Viking dan Magyar F4 - Tidak wujud pentadbiran pusat yang kukuh dan berkesan F5 - Ekonomi dan kehidupan masyarakat merosot F6 - Kehidupan kacau bilau membawa kepada kemunculan golongan baron F7 - Petani terpaksa mencari perlindungan daripada tuan tanah F8 - Petani terpaksa membayar cukai kepada tuan tanah F9 - Petani yang tidak mampu membayar cukai akan menyerahkan tanah kepada tuan tanah dan

menjadi hamba F10 - Baron mendapat perlindungan daripada raja F11 -F12 -F13 -

Baron membayar cukai kepada raja Munculnya sistem feudal Gereja Katolik merupakan institusi yang amat berkuasa

F14 - Institusi gereja memiliki harta yang banyak F15 - Gereja memberikan tumpuan kepada kegiatan amalan agama dan pembelajaran ilmu akhirat

sahaja F16 -F17 -

Kehidupan masyarakat Eropah dikongkong oleh gereja Mereka terpaksa menumpukan kegiatan ekonomi kepada sektor pertanian

Modul sejarah t4 98

F18 - Perniagaan barangan pertanian menerusi sistem tukaran barang F19 - Penggunaan mata wang dalam perniagaan pertanian terhad

(b) Nyatakan persamaan masyarakat feudal di Eropah dengan masyarakat Melayu tradisional. [ 5 markah ]

F1 - Raja merupakan golongan penaung utama dalam sesebuah negara F2 - Wujud golongan pemerintah (raja) dan golongan yang diperintah (rakyat) F3 - Raja/ istana memberikan perlindungan kepada tuan tanah ( pembesar) F4 - Tuan tanah/ pembesar memberikan perlindungan kepada petani ( rakyat ) F5 - Pembesar memberi khidmat kepada raja F6 - Tuan tanah boleh mengerahkan petani untuk memberikan khidmat semasa berlaku peperangan

( sistem kerah ) F7 - Tuan tanah mengutip cukai melalui sistem serah F8 - Terdapat hamba yang memberikan khidmat tenaga kepada golongan tuan tanah F9 - Raja memiliki tanah di negeri masing-masing secara mutlak

F10 - Raja mengurniakan tanah kepada tuan tanah untuk diusahakan F11 - Tuan tanah dikehendaki memberikan khidmat kepada raja seperti menyertai pasukan tentera

dan membayar cukai.

(c) Jelaskan perubahan yang berlaku pada zaman kemuncak pertengahan[ 7 markah ] F1 - Gereja memainkan peranan sebagai institusi yang universal

F2 - Gereja menjadi ejen penyatuan

F3 - Berlaku perubahan ekonomi yang ketara

F4 - Pertambahan penduduk

F5 - Peningkatan aktiviti pertanian

F6 - Kemunculan perdagangan

F7 - Kemunculan bandar seperti Milan,Venice dan Florence

F8 - Lahir kelas pertengahan yang terdiri daripada artisan, pedagang dan ahli perbankan

F9 - Status sosial seseorang berasaskan kekayaan

F10 - Rakyat mula terlibat dalam kegiatan atau urusan politik

F11 - Parlimen diwujudkan bagi memenuhi tuntutan rakyat

F12 - Memberikan hak politik kepada rakyat

F13 - Menjalin hubungan rakyat dengan pemerintah

Muka Surat 225 – 229 4 Penjelajahan dan penerokaan merupakan kegiatan para pelaut Eropah mencari laluan baru di

lautan luas bagi membolehkan mereka menuju ke Timur. (a) Apakah kesan penjelajahan orang Eropah terhadap masyarakat setempat.[ 6 markah ] F1 - Pemimpin tempatan terpaksa membuat perjanjian dengan kuasa Eropah F2 - F3 -

Pemimpin tempatan terpaksa mengiktiraf kekuatan kuasa Eropah Secara tidak langsung mengiktiraf kekuatan kuasa Eropah

F4 - Syarikat berpiagam telah berdagang dari Eropah hingga ke Carribean, Amerika Latin, Afrika, India, Asia Tenggara dan Asia Timur

F5 - Daerah di luar Eropah telah menjadi pembekal kepada keperluan masyarakat Eropah F6 - Pusat emporium dunia seperti Goa dan Melaka telah dikuasai oleh Portugal F7 - Jalan pelayaran perdagangan di Lautan Hindi dan Asia Tenggara kini dikuasai oleh Portugal F8 - Masyarakat tempatan mula terpengaruh dengan gaya hidup orang Eropah F9 - Banyak daerah, masyarakat peribumi telah menerima agama Kristian F10 - Sepanyol telah berperang dan menakluk Mexico dengan menundukkan tamadun Aztec F11 - Sepanyol telah berperang dan menakluk Peru dengan menghapuskan tamadun Inca F12 - Penghijrahan beramai-ramai orang Sepanyol ke Amerika Latin telah mewujudkan sebuah

masyarakat yang baru di wilayah tersebut F13 - Para pemodal Sepanyol telah mengeksploitasi buruh peribumi di Amerika Latin untuk bekerja di

lombong dan ladang mereka F14 - Terdapat petempatan orang Sepanyol dan orang Portugis secara besar-besaran di Timur

Modul sejarah t4 99

(b) Nyatakan sebab berlakunya Revolusi Pertanian di Britain.[ 10 markah ] F1 - F2 - F3 -

Penggunaan dan pemilikan tanah persendirian Dua sistem pemilikan tanah Sistem pemilikan tanah persendirian/dipunyai golongan kaya

F4 - Sistem pemilikan tanah awam/dimiliki orang perseorangan

F5 - Mengikut adat kebiasaan rakyat biasa diizinkan meggunakan tanah awam

F6 - Britain menghadapi pertambahan penduduk

F7 - Hasil pertanian perlu dipertingkatkan

F8 - Tuan tanah mahu memanfaatkan tanah awam bagi tujuan pengeluaran pertanian secara besar-bearan

F9 - Terdapat usaha tuan tanah untuk memagari tanah awam tersebut

F10 - Parlimen meluluskan akta pemagaran tanah

F11 - Kawasan yang lebih luas tersedia bagi penanaman secara besar-besaran/ladang

F12 - Golongan petani kehilangan punca rezeki/menjadi sebahagian buruh ladang

F13 - Kaedah dan ciptaan baru dalam pertanian

F14 - Penanaman dilakukan secara lebih efisyen

F15 - Produk dihasilkan dengan lebih lumayan

F16 - Kaedah pertanian secara tanaman bergilir diperkenalkan

F17 - Tanah dapat digunakan sepanjang tahun dengan jenis tanaman berbeza mengikut musim

F18 - Kepelbagaian tanaman menyebabkan tanaman dapat tumbuh dengan subur

F19 - Tanah tidak dibiarkan kosong

F20 - Tanaman baru diperkenalkan seperti turnip dan ubi kentang

F21 - Alatan yang dicipta oleh Jethro Tull untuk meggali dan menugal tanah

F22 - Membolehkan banyak lubang digali secara serentak

F23 - Penanaman biji benih dapat dilakukan dengan lebih pantas

F24 - Pemasaran produk pertanian secara lebih meluas dan berkesan

F25 - Baja asli digunakan secara meluas menyebabkan tanaman lebih subur

F26 - Hasil pertanian bertambah

F27 - Lebihan produk dapat diperdagangkan selain untuk keperluan harian

Muka surat 238 dan KBKK (c) Kegigihan orang Eropah melakukan penjelajahan membawa kejayaan yang besar.Sebagai seorang pelajar, bagaimanakah anda boleh mencotohinya untuk mencapai kejayaan dalam pelajaran?[ 4 markah ] F1 - Mempunyai semangat inkuiri F2 - Percaya kepada diri sendiri F3 - Mempunyai idea yang imaginatif F4 - Kegigihan dalam keusahawanan F5 - Mempunyai komitmen yang tinggi F6 - Berani meneroka / mencuba sesuatu yang baru F7 - Mengeksport perubahan yang dibawa ke kawasan seberang laut F8 - Meminjam ilmu dari orang lain dan melakukan pengubahsuaian F9 - Bijak mencari peluang / ruang untuk memajukan diri

(Mana-mana jawapan yang munasabah)

Modul sejarah t4 100

1. Bandingkan ekonomi tradisional dengan ekonomi dagangan. [ms 244]

EKONOMI TRADISIONAL

F1 sara diri- sebelum kedatangan British, masyarakat Melayu menjalankan pelbagai aktiviti ekonomi sara diri seperti melombong, bercucuk tanam, memungut hasil hutan,dan menternak binatang F2 skala- pengeluaran di lakukan dalam skala kecil F3 teknologi- menggunakan teknologi yang mudah dengan peralatan asas sahaja seperti tajak, cangkul, tugal dan tenggala F4 modal- modal yang kecil F5 buruh- buruh yang terhad F6 pasaran- pasaran yang kecil F7 lebihan- lebihan pengeluaran digunakan semula oleh keluarga atau kumpulan masyarakat untuk tujuan pertukaran barangan, kenduri-kendara, pembayaran zakat, sedekah atau hadiah F8 simpan- lebihan pengeluaran juga disimpan untuk satu tempoh tertentu F9 padi- ini berlaku dalam aktiviti ekonomi yang bermusim seperti penanaman padi F10 kelangsungan- tujuannya ialah untuk kelangsungan makanan F11 tanaman lain- tanaman lain yang diusahakan seperti ubi, pisang dan kelapa F12 ternak- menternak binatang seperti ayam, itik,lembu dan kerbau F13 perairan- menggunakan sistem pengairan yang mudah berasaskan sumber air dari sungai atau hujan yang bermusim F14 ikan- kaedah penangkapan ikan berbeza-beza mengikut kawasan tangkapan seperti tali kail, bubu F15 tenaga- menggunakan tenaga binatang atau manusia dan bukannya mesin

EKONOMI DAGANGAN

F1 kegiatan- merujuk kepada kegiatan pertanian atau perlombongan yang melibatkan lebihan pengeluaran untuk tujuan pemasaran F2 skala- pengeluaran dalam skala besar F3 buruh- sumber tenaga buruh yang banyak F4 modal- modal yang besar F5 teknologi- teknologi yang lebih tinggi F6 pemasaran- pemasaran yang lebih luas F7 bijih-masyarakat Melayu telah memasarkan hasil bijih ke China, Jepun dan India F8 alatan – dibina untuk membuat gendang gangsa, alatan senjata dan alatan muzik seperti gong F9 pembesar Melayu- sebelum abad ke-19, lombong bijih timah dimiliki oleh golongan pembesar Melayu F10 mendulang- dikerjakan oelh buruh tempatan melalui kaedah mendulang di kawasan sungai F11 British- kedatangan British dan penguasaan mereka terhadap pelabuhan utama F12 dagangan- mewujudkan satu rangkaian ekonomi dagangan yang berkembang pesat F13 terpinggir- menyebabkan aktiviti ekonomi tradisional terpinggir dan ketinggalan F14 dwiekonomi- mewujudkan bentuk ekonomi duaan (dwiekonomi) yang bermaksud dua bentuk ekonomi secara serentak iaitu ekonomi sara diri dan ekonomi dagangan (komersial) F15 ketidakseimbangan- penumpuan ekonomi di negeri-negeri pantai barat mewujudkan ketidakseimbangan pembangunan dengan negeri-negeri di pantai timur F16 permintaan- wujud permintaan yang besar terhadap bijih timah maka keuntungannya dilaburkan semula untuk meningkatkan industri perlombongan F17 buruh Cina- buruh dari China di bawa masuk untuk sektor perlombongan dan pertanian

2. Huraikan tentang sistem pertanian komersial? [ms247]

Eksport- pihak British memberi penekanan terhadap sektor pertanian berasaskan eksport Komersial – pertanian komersial dianggap penyumbang utama kepada sumber pendapatan kerajaan Tanaman – tanaman komersial yang digalakkan oleh British ialah ubi kayu, tebu, lada hitam, gambir, tembakau dan kopi Kangcu – di Johor, semasa pemerintahan Maharaja Abu Bakar, penanaman lada hitam dan gambir diusahakan secara besar-besaran melalui Sistem Kangcu Pemodal – para pemodal Eropah dan China banyak melibatkan diri dalam tanaman komersial Sebab – kerana mempunyai modal, teknologi, konsesi tanah yang luas dan tempoh pajakan yang lama Melayu – masyarakat Melayu masih terikat dengan ekonomi pertanian sara diri British – British memberi tumpuan kepada tanaman kopi dan tembakau China – pemoddal China mengusahakan gambir, lada hitam dan ubi kayu Getah – pada abad ke-20, pemodal British mula mengusahakan getah untuk tujuan eksport

BAB 10 : DASAR BRITISH DAN KESANNYA TERHADAP EKONOMI NEGARA


3. Ceritakan tentang perusahaan getah di Tanah Melayu semasa penjajahan British. [ms247]

Revolusi - Revolusi Perindustrian membawa permintaan yang tinggi terhadap getah yang digunakan dalam pelbagi industri terutamanya industri kereta Perkenal – bagi memenuhi permintaan ini, British memperkanalkan tanaman getah di Tanah Melayu Komersial – getah mula diperkenalkan sebagai tanaman komersial pada awal abad ke-20 Awal – pada peringkat awal, getah ditanam di halaman kediaman Residen Hugh Low di Kuala Kangsar, perak sebagai tanaman hiasan Ridley- Ridley dilantik sebagai Pengarah Botanical Garden di Singapura Yakin – beliau berusaha meyakinkan para peladang untuk menanam getah dengan mengadakan pameran dan mengagihkan benih getah secara percuma Ibidem – beliau berjaya menemui cara penorehan getah yang sesuai iaitu ibidem atau seperti bentuk tulang ikan kering yang tidak merosakkan pokok Pengguna – perkembangan industri pembuatan barangan pengguna seperti kasut, tayar basikal dan peralatan elektrik telah meningkatkan permintaan getah Tinggi – ini menyebabkan harga getah melambung tinggi Asing – kemasukan modal asing iaitu modal milik pelabur Eropah merupakan faktor utama perkembangan perusahaan getah di Tanah Melayu Syarikat- antara syarikatnya ialah Harrisons and Crosfield, Guthrie dan Sime Darby Ladang baru – kemasukan syarikat dan modal asing ini menyebabkan lebih banyak ladang baru dibuka Dasar – dasar British yang memberikan galakan dan sokongan kepada pemodal asing turut memainkan peranan dalam perluasan kawasan tanaman getah Sewa – British menyediakan kadar sewa tanah dan tarif yang rendah kepada peladang yang ingin mengusahakan tanaman getah Infrastruktur – infrastruktur seperti jalan raya dan jalan kereta api dibina untuk menghubungkan kawasan pertanian komersial dengan pelabuhan dan pusat pentadbiran Komprador – golongan pengusaha ini ibarat komprador kepada British Pekerja asing- British membawa masuk pekerja asing dari selatan India untuk bekerja dengan bayaran gaji yang murah Kurang – tujuannya adalah untuk mengatasi masalah kekurangan tenaga buruh di ladang-ladang getah Merosot – industri getah mengalami kemerosotan semasa zaman kemelesetan ekonomi dunia Jaringan - ini menunjukkan ekonomi Tanah Melayu terikat dan dirangkumkan dalam satu jaringan ekonomi dunia yang lebih besar Stevenson – Rancangan Sekatan Stevenson diperkenalkan bagi menahan kejatuhan harga getah Had- untuk mengehadkan pengeluaran getah oleh negara pengeluar

4. Ceritakan tentang industri perlombongan di Tanah Melayu. [ms 250]

Melayu – perlombongan telah lama dijalankan oleh orang Melayu dan telah menjadi kegiatan ekonomi dagangan yang penting Bumi Emas – Tanah Melayu kaya dengan pelbagai hasil galian seperti emas, bijih timah,arang batu, bauksit, antimoni dan bijih besi sehingga digela Suvarnabhumi (Bumi Emas) Timah – perusahaan bijih timah menjadi perhatian British keranan mendatangkankeuntungan yang lumayan berdasarkan permintaan yang tinggi pada peringkat antarbangsa Eropah – ini membawa kepada penglibatan pemodal Eropah dalam bidang perlombongan yang telah pun diusahakan oleh orang Melayu China – penglibatan pengusaha dari China dalam sektor perlombongan bijih timah mulai pertengahan abad ke-19 Pantau – pada peringkat awal, pengusaha China ini dipantau sepenuhnya oleh para pembesar Melayu Menguasai – pembesar Melayu menguasai perlombongan bijih timah Kebenaran – pengusaha dari China mesti terlebih dahulu mendapatkan kebenaran para pembesar Melayu untuk mengusahakan perlombongan Jual – pembesar Melayu pula akan memastikan hasil bijih yang dilombong dijual semula kepada mereka Harga – harga bijih akan ditentukan oleh para pembesar Melayu itu sendiri Eropah – pada awal abad ke-20, industri perlombongan bijih timah mula dikuasai oleh pelombong dari Eropah Modal – pemodal Eropah mampu bersaing dengan pemodal dari China kerana mempunyai modal bagi penggunaan kapal korek yang membolehkan aktiviti perlombongan dilakukan secara besar-besaran Intensif- perusahaan bijih timah berubah daripada intensif buruh kepada intensif modal Enakmen – beberapa enakmen dan undang-undang telah digubal dn diluluskan bagi mewujudkan penguasaan kerajaan kolonial British pada semua peringkat perusahaan melombong bijih timah Pajak – terdapat pembesar Melayu yang mengambil jalan mudah untuk mendapatkan keuntungan dengan memajakkan lombong mereka kepada saudagar China dari Negeri-Negeri Selat kerana mereka tidak mempunyai modal


KEMASUKAN BURUH DARI CHINA [MS 253]

1. Sistem Tiket Kredit kheh tau- kheh tau (ketua) akan mengumpulkan bakal imigran ke Tanah Melayu dari kampung-kampung di China bayar – ketua ini akan dibayar sejumlah wang bagi setiap imigran yang dibawa sin kheh- bakal-bakal imigran ini dipanggil sin kheh pengawasan- golongan imigran ini diletakkan di bawah pengawasan nakhoda kapal atau agensi buruh yang biasanya telah menerima bayaran daripada bakal majikan perjanjian- sin kheh perlu membuat perjanjian secara lisan atau bertulis untuk menjelaskan hutang mereka dengan cara bekerja dengan majikan berkenaan dalam satu tempoh tertentu tiket- mereka akan dibekalkan dengan tiket yang menunjukkan pelabuhan yang mereka akan tuju serta keterangan sama ada mereka bebas atau berhutang orang tengah- sin kheh ini akan diambil oleh pemborong buruh (orang tengah) yang akan mendapatkan majikan untuk mereka dengan bayaran tertentu pelindung buruh- jawatan pelindung buruh dari China telah diwujudkan di Tanah Melayu untuk mengawasi kemasukan buruh dan imigran dari China undang-undang- beberapa undnag-undang dan tindakan telah diluluskan untuk membaiki sistem pengambilan buruh 2. Sistem Pengambilan Kakitangan hantar pegawai- majikan yang memerlukan buruh akan menghantar pegawainya ke China untuk mendapatkan buruh majikan biayai- segala tambang dan pembelanjaan buruh akan dibiayai oelh majikan mengiringi- pegawai yang dihantar akan bertanggungjawab untuk mengiringi buruh-buruh tersebut sehingga mereka sampai di tempat majikannya 3. Sistem Pengambilan Rumah Kongsi pegawai di China- pengambilan buruh dilakukan oleh pegawai di negara China yang dilantik oleh sesebuah rumah kongsi pegawai biayai- pegawai tersebut akan membiayai segala perbelanjaan buruh-buruh tersebut sehinggalah mereka sampai ke rumah kongsi du Tanah Melayu serah- apabila buruh telah diserahkan, pembawa buruh akan dibayar dengan kadar tertentu seperti yang telah dipersetujui 4. Sarawak - kemasukan imigran China berketurunan Foochow secara berkumpulan dilakukan selepas persetujuan antara ketua Foochow di Sibu dengan Charles Brooke gambir- untuk mengusahakan tanah dan membangunkan sektor pertanian gambir dan lada hitam

KEMASUKAN BURUH DARI INDIA [MS 254]

1. Sistem Buruh Bebas datang sendiri- datang sendiri dengan biaya masing-masing diaturkan- kedatangan mereka diaturkan oleh orang dan kumpulan tertentu kerana kepentingan ekonomi bebas- setelah tiba di Tanah Melayu, mereka bebas memilih tempat dan pekerjaan yang mereka kehendaki 2. Sistem Kontrak majikan biayai- majikan akan membiayai tambang ke Tanah Melayu masa- sebagai balasannya buruh akan bekerja dengan majikan itu untuk jangka masa tertentu (antara 1-3 tahun) bayaran- dengan bayaran paling minimum (9-13 sen sehari) pemerasan- ini menyebabkan sering berlaku pemerasan dan penindasan atau perhambaan secara tidak ketara 3. Sistem Kangani Undang-undang- Sistem Kontrak ditamatkan selepas Undang-Undang Tabung Imigresen India dikuatkuasakan Kangani- bermaksud ketua, tandil atau mandur lesen- seseorang kangani yang diberikan kepercayaan oleh majikan akan diberi lesen pulang- kangani akan dihantar pulang ke India untuk mencari tenaga buruh wang pendahuluan- kangani diberi wang pendahuluan untuk membiayai perbelanjaan buruh tersebut pengurus agensi- kangani menjadi seperti pengurus agensi diharamkan- sistem ini diharamkan kerana wujudnya penyelewengan oleh kangani itu sendiri

PENGGUNAAN BURUH LUAR


2. Galurkan institusi kewangan dan insurans di Tanah Melayu [ms 255)

INTITUSI KEWANGAN F1 mata wang- mula digunakan sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka F2 Melaka- pada masa pemerintahan Sultan Muzaffar Syah, mata wang emas, perak, dan timah dikeluarkan di Melaka untuk melicinkan urusan perdagangan F3 primitif- jenis mata wang primitif yang digunakan di Tanah Melayu seperti dinar emas (Kelantan), wang dan kupang emas (Terengganu), dan jongkong tampang (Pahang). F4 asing- pedagang Eropah telah memperkenalkan mata wang asing F5 Sepanyol- mata wang perak Selangor mampu bertahan selama 300 tahun dan digunakan di Negeri-Negeri Melayu dan Negeri-Negeri Selat F6 Lembaga- kerajaan British menubuhkan Lembaga Pesuruhjaya Wang untuk mengeluarkan wang kertas bagi Negeri-Negeri Selat di bawah Ordinan XIII F7 wang kertas- wang kertas Negeri-Negeri Selat mula diperkenalkan pada tahun 1906 F8 perubahan- pihak penjajah membuat beberapa perubahan untuk melicinkan urusan kewangan. F9 bank- ditubuhkan institusi kewangan atau bank F10 pinjaman- bank menyediakan kemudahan pinjaman kepada para pelabur F11 memajukan- system pinjaman telah memajukan dan memesatkan lagi industri getah dan bijih timah F12 kewangan moden- memperkenalkan system kewangan moden yang berorientasikan keuntungan dengan memperkenalkan kadar faedah yang tinggi F13 dana luar- dana dari luar dapat disalurkan terus ke Tanah Melayu dengan lebih mudah dan cepat. F14 ejen pembayar- bank bertindak sebagai ejen pembayar kepada pengeksport dan pengimport yang menjadikan urusan perdagangan antarabangsa bertambah licin. F15 bank pertama- bank pertama di Tanah Melayu ialah Mercantile Bank (1859). F16 bank Eropah- bank Eropah di Tanah Melayu seperti ialah The Chartered Bank, Hong Kong and Shanghai Bank dan Algemene Bank Nederland. F17 mengutamakan- bank Eropah ini mengutamakan pedagang Eropah. F18 komprador- pedagang tempatan hanya boleh mendapatkan perkhidmatan bank Eropah melalui orang tengah atau golongan komprador. F19 bank tempatan- bank tempatan pertama ditubuhkan di Kuala Lumpur iaitu Kwong Yik Bank (1913), diikuti Bank of Malaya di Ipoh dan Ban Hin Lee Bank di Pulau Pinang. F20 bank perdagangan- bank perdagangan juga ditubuhkan di Sarawak seperti Kwong Lee Bank, Sarawak Chinese Banking Corporation Limited dan Ban Chiang Bank. Melayu- bank orang Melayu pertama ialah Malay National Banking Corporation di Kuala Lumpur

INSURANS F1 jenis- antara jenis insurans ialah insurans maritim atau kelautan, kebakaran, harta, perniagaan dan kemalangan, serta nyawa. F2 maritim- insurans maritim untuk melindungi dagangan dan kapal pedagang. F3 kebakaran- insurans kebakaran menjadi penting kerana kebakaran sering berlaku sehingga mendatangkan masalah. F4 insurans asing- pada peringkat awal, syarikat insurans yang ada di Tanah Melayu merupakan cawangan atau wakil syarikat insurans asing yang beribu pejabat di luar negara seperti Syarikat Boustead and Company di Pulau Pinang mewakili Syarikat Royal Insurance Company dari England. F5 insurans tempatan- pada akhir abad ke-19, ditubuhkan syarikat insurans tempatan seperti Straits Insurance Limited di Singapura dan Khean Guab Insurance Limited di Pulau Pinang. F6 undang-undang- undang-undang perkhidmatan syarikat insurans telah dikemaskinikan oleh kerajaan British. F7 diasingkan- pada tahun 1917, insurans nyawa telah diasingkan dengan insurans kebakaran. F8 ordinan- pada tahun 1948, enakmen-enakmen ini digantikan dengan Ordinan Syarikat Insurans Kebakaran dan Ordinan Syarikat Insurans Nyawa.


DASAR BRITISH TERHADAP PERTANIAN

UNDANG-UNDANG BERHUBUNG TANAH [MS 258] F1 sebelum- sebelum kedatangan British, hal berkaitan dengan pemilikan dan penggunaan tanah tidak menjadi persoalan utama. F2 luas – ini kerana kawasan tanah yang luas dan kepadatan penduduk yang rendah di Tanah Melayu. F3 pembesar Melayu- segala hal yang berkaitan dengan tanah seperti kadar cukai dan aktiviti ekonomi yang mahu dilakukan di atas tanah atau mahu mengusahakan sebidang tanah mesti mendapat kebenaran daripada para pembesar Melayu. F4 ekonomi – tanah merupakan sumber ekonomi dan tunggak utama politik serta mencerminkan kehidupan sosial pembesar Melayu. F5 undang-undang adat- menurut undang-undang adat, sesebuah kawasan tanah itu akan menjadi milik seseorang yang meneroka dan mengerjakan tanah tersebut F6 warisi - tanah itu boleh diwarisi oleh generasi yang terkemudian F5 rekod bertulis- sistem pemilikan tanah di kalangan masyarakat Melayu dikatakan tidak mempunyai rekod dan catatan yang sempurna untuk dijadikan bukti pemilikan terhadapnya F6 sah - rekod bertulis penting bagi menjamin dan mengesahkan hak pemilikan tanah F6 mudah urusan- rekod ini juga memudahkan urusan pentadbiran seperti urusan cukai dan urus niaga terhadap tanah seperti pajakan, sewa beli, penjualan dan pembelian. F7 cagaran – mengikut konsep Barat, tanah boleh dijadikan cagaran bagi mendapatkan modal. F7 undang-undang tanah- berkonsepkan Barat bagi memudahkan kerja pentadbiran tanah dan pembangunan ekonomi F8 bahagi- British telah membahagikan tanah mengikut kegunaan dan nilai komersialnya seperti tanag lading, tanag peribumi dan tanah perlombongan. F9 cukai- kadar cukai yang dikenakan terhadap tanah bergantung kepada jenis tanah yang dimiliki atau diusahakan. F10 Pejabat Tanah- Undang-Undang Tanah menetapkan individu atau syarikat yang berminat untuk mengusakan sesuatu kawasan mesti membuat permohonan di Pejabat Tanah. F11 kebenaran - masyarakat tempatan perlu mendapat kebenaran daripada Pejabat Tanah untuk mengutip hasil hutan seperti nipah, damar dan rotan. F11 Residen- Undang-undang Tanah British memberikan kuasa yang besar kepada Residen negeri untuk menentukan jumlah kawasan konsesi tanah yang akan diberikan kepada para pemodal. F12 sistem ekonomi wang- dasar kerajaan penjajah British membawa kepada perkembangan sistem ekonomi wang dalam kalangan masyarakat Melayu F13 orang tengah- masyarakat Melayu terpaksa bergantung kepada orang tengah untuk meminjam wang F14 jual- ramai orang Melayu terpaksa menjual tanah milik mereka untuk melangsaikan hutang F15 Akta- Akta Tanah Simpanan Melayu (TSM) telah diluluskan oleh Majlis Mesyuarat Persekutuan F16 jamin- ini untuk menjamin kelangsungan masa depan ekonomi, sosial dan politik orang Melayu F17 elak- bertujuan mengelakkan tanah milik orang Melayu berpindah kepada orang asing F18 kuasa- Residen berkuasa mengisytiharkan mana-mana kawasan tanah milik orang Melayu sebagai TSM F18 selamat- ini akan menyelamatkan tanah di kawasan tersebut daripada dijual, dipajakgadai atau ditukar milik kepada orang bukan Melayu F19 lindungi- sebenarnya melindungi kepentingan ekonomi kerajaan penjajah F20 tidak dibenarkan- orang Melayu tidak dibenarkan sama sekali menanam sebarang tanaman komersial di kawasan TSM

F21 tidak subur- kebanyakan kawasan TSM juga tidak subur dan tidak sesuai untuk perladangan


DASAR BRITISH TERHADAP PEKEBUN KECIL [MS 261] F1 Melayu- kebanyakan pekebun kecil terdiri daripada orang Melayu F2 kekal- British mahu mengekalkan orang Melayu sebagai petani F3 Enakmen- Enakmen Tanah Padi 1917 melarang penanaman getah di kawasan penanaman paadi F4 mengurangkan- ini bertujuan untuk mengurangkan jumlah penyertaan pekebun kecil getah terutamanya orang Melayu F5 premium tinggi- premium untuk permohonan tanah baru untuk tujuan penanaman getah dinaikkan F6 tanah baru- pada tahun 1930-an, pembukaan tanah baru untuk penanaman getah telah dilarang sama sekali F7 kecil-kecilan- pada peringkat awal, penglibatan orang melayu dalam penanaman getah secara kecil-kecilan dan tidak menimbulkan sebarang kebimbangan di kalangan pengusaha Eropah dan kerajaan British F8 kemerosotan- sentimen ini berubah apabila berlaku kemerosotan harga getah di pasaran dunia pada awal tahun 1930-an F9 Sekatan Stevenson- kerajaan British mengamalkan dasar yang memberi perlindungan kepada pemodal dan pengusaha ladang dari Eropah menerusi rancangan Sekatan Stevenson 1922 F10 Had – prinsip asasnya ialah mengehadkan pengeluaran getah oleh negara pengeluar F11 kuota- Rancangan Peraturan Getah Antarabangsa (1934) memberi kuota yang lebih rendah kepada pekebun kecil F12 ancaman- kumpulan pekebun kecil getah telah ditekan kerana mereka dilihat sebagai suatu ancaman kepada pengusaha ladang F13 tidak berminat- rakyat tempatan tidak berminat untuk terus mengerjakan sawah kerana keuntungannya kurang berbanding getah F14 import beras- ini menyebabkan Tanah Melayu bergantung kepada pengimportan beras dari luar negara seperti Thailand, Ind0-China dan Myanmar F15 Jabatan- British menubuhkan Jabatan Parit dan Tali Air (1930) bagi membaiki sistem perparitan dan tali air untuk membantu kegiatan penanaman padi


Pembandaran [ms 263] Pembandaran – perubahan daripada pekan kecil/ kampung kepada bandar hasil pertambahan fungsi atau kegiatan ekonomi Lombong – pekan yang berhampiran kawasan perlombongan akan mengalami pertambahan penduduk serta berfungsi sebagai tempat mengumpul hasil lombong Fungsi – fungsi bandar meningkat seperti pusat pentadbiran, perbankan dsb. Bijih – bandar hasil perlombongan bijih timah seperti Kuala Lumpur, Taiping dan Seremban Petroleum – bandar hasil perlombongan petroleum seperti Miri Bandar Baru – Kuala Lumpur, Taiping, Ipoh dan Seremban menyebabkan pusat kehidupan bertumpu di bandar Pusat – pusat perniagaan dan pentadbiran yang dilengkapi kemudahan infrastruktur dan institusi kewangan Cina – menghuni kawasan bandar baru Melayu – kawasan kampung seperti pesisir sungai India – kawasan ladang getah Pengangkutan – bandar baru berkembang kerana perkembangan sistem pengangkutan dan pertanian komersial Kuala Lumpur- kedudukan strategik dan perkembangan jalan raya dan jalan kereta api utama Bandar pelabuhan – seperti pelabuhan Klang, Melaka dan Pulau Pinang kerana industri bijih timah Kuching – pusat pengumpulan dan pengeksportan gambir dan lada hitam Untung- aktiviti pembinaan infrastruktur tertumpu di kawasan yang memberikan keuntungan ekonomi kepada British seperti di pantai barat Tanah Melayu

KESAN-KESAN DASAR EKONOMI

Sektor Perkilangan [ms266]

Sebelum abad ke-20 – tumpuan ekonomi kepada pengeluaran bahan mentah seperti bijh timah dan getah Import- hamper semua barangan perkilangan diimport Saingan - memberi saingan kepada perkilangan tempatan Syarikat Shum Yip Leong - di Setapak, Selangor dan Tapah, Perak menghasilkan kasut getah untuk dieksport ke China Syarikat Kasut Bata- ditubuhkan di Klang, Selangor Kinta Rubber Works- di Ipoh, Perak menghasilkan barangan berasaskan getah Syarikat United Engineers – mendirikan kilang membina kapal korek, kapal kecil dan mesin memproses getah Nanas- perusahaan mengetin nanas berpusat di Johor menghasilkan nanas dalam tin untuk eksport Asing – kebanyakan kilang dimiliki dan diusahakan oleh pemodal Eropah dan China 1970-an – pihak pemerintah membanyakkan penglibatan orang Melayu dalam sektor perindustrian dan perniagaan untuk mengimbangi kedudukan ekonomi antara kaum

Pembentukan Masyarakat Berbilang Kaum [ms 264]

Faktor kedatangan imigran Cina dan India ke Tanah Melayu;

i. i. Kekayaan sumber alam ii. Kemakmuran ekonomi iii. Kestabilan politik

iv. iv. Dasar British yang menggalakkan penghijrahan buruh asing untuk keperluan tenaga manusia

Kesan; i. i. Pembentukan masyarakat berbilang kaum ii. ii. Petempatan dan jenis pekerjaan berbeza

mengikut kaum iii. iii. Melayu – bertani di luar bandar iv. iv. India – penoreh getah di estet v. v. Cina – berniaga dan melombong di

kawasan bandar vi. vi. Bahasa pertuturan berbeza vii. vii. Tidak terdapat kesepaduan dan

interaksi antara kaum viii. Menyulitkan proses perpaduan nasional



Sistem Pendidikan Vernakular [ms 265] Vernakular – sistem pendidikan yang menggunakan bahasa ibunda sebagai bahasa pengantar Perpaduan – tidak mampu memupuk perpaduan kerana murid-murid daripada pelbagai kaum telah dipisahkan Sebelum British – kanak-kanak Melayu mendapat pendidikan di surau, masjid dan sekolah pondok Tumpuan – kepada aspek membaca dan memahami al-Quran, mempelajari bahasa Arab, hukum-hakan agama, kemahiran membaca, menulis dan mengira Selepas Kedatangan British:

i. Vernakular Melayu Selat –ditubuhkan di Negeri-Negeri Selat Pertama – sekolah Melayu pertama di Teluk Belanga, Singapura Perak – ditubuhkan di Kuala Kangsar dan Batu Gajah Perempuan – sekolah untuk murid perempuan dibina di Negeri-Negeri Selat Rendah – hanya peringkat sekolah rendah Kurikulum – terbatas dan bersesuaian dengan cita-cita British menjadikan anak Melayu sebagai petani yang lebih baik daripada bapanya MPSI – Maktan Perguruan sultan Idris bertujuan melatih guru sekolah Melayu Lanjutan – institusi lanjutan sekolah rendah KMKK – Kolej Melayu Kuala Kangsar khusus untuk golongan elit

ii. Vernakular India Tamil – pendidikan Tamil disediakan oleh British di kawasan Bandar Ladang – pihak pengurusan ladang akan membiayai sekolah Tamil di kawasan ladang Contoh - Sekolah Tamil Vivekananda di Seremban India – sukatan pelajaran, buku dan tenaga pengajar dari India Pengantar – bahasa Tamil sebagai bahasa pengantar

iii. Vernakular Cina Saudagar – dibiayai oleh saudagar ddari China Contoh – Sekolah Chung Hwa dan Sekolah Cina Yuk Chai di Kuala Pilah Pengantar – menggunakan dialek masing-masing sebagai bahasa pengantar China – guru, buku dan sukatan pelajaran dari China Enakmen – Enakmen Pendaftaran Sekolah diwartakan untuk menyekat pengaruh komunis

iv. Pendidikan Inggeris Mubaligh – pada peringkat awal merupakan usaha mubaligh Kristian dan badan sukarela Elit – dianggap sekolah elit kerana lokasi di bandar dan pelajarnya daripada kalangan orang atasan Kurikulum – berasaskan sistem pendidikan di England

Universiti – penubuhan Universiti Malaya di Singapura


Sistem Pengangkutan dan Perhubungan i. Jalan Kereta Api

Bijih – mempercepatkan pengangkutan bijih timah dari kawasan perlombongan ke pelabuhan untuk dieksport 1885 – jalan kereta api pertama dari Taiping ke Port Weld 1889 – menghubungkan kawasan perlombongan Kuala Lumpur dengan Port Swettenham 1891- menghubungkan Seremban dengan Port Dickson 1895- menghubungkan Ipoh dan Tapah Road dengan Telok Anson 1904 – semua kawasan perlombongan bijih timah di Perak, Selangor dan di Negeri Sembilan telah mempunyai perkhidmatan kereta api. 1918- menghubungkan Seberang perai dengan sempadan siam 1931- menghubungkan Gemas, Pahang dan Kelantan ke sempadan Siam 1923- disambung ke Singapura Getah – menggalakkan pembukaan tanah baru di kawasan pedalaman untuk penanaman getah Keistimewaan – mempercepatkan pengangkutan dan boleh membawa muatan yang banyak

ii. Jalan Raya Ganti – menggantikan jalan denai dan kereta lembu untuk mengangkut bijih Berkembang – di kawasan perlombongan bijih timah dan ladang getah 1895- Selangor dan Perak mempunyai rangkaian jalan raya sepanjang 2400km 1902- semakin polular selepas pengenalan kenderaan bermotor 1911- dari Seberang Perai ke Melaka 1911-1928 – menghubungkan Perlis dan Singapura Mudah – jalan raya antara Kuala Lumpur dan Kuantan memudahkan perhubungan pantai barat dan pantai timur

iii. Sistem Perhubungan Contoh – telegraf, telefon, perkhidmatan pos, radio dan perkhidmatan udara Cepat – perhubungan antara negeri dan negara luar lebih cekap dan cepat

Perkhidmatan Kesihatan Keperluan asas yang mendesak kerana ;

i. Kemasukan beramai-ramai buruh asing telah menambahkan jumlah penduduk ii. Tempat tinggal dan tempat kerja mempunyai kepadatan yang tinggi dan tidak dapat diurus dengan baik iii. Bekalan air bersih tidak mencukupi iv. Penyakit berjangkit mudah merebak

Hospital – British menubuhkan hospital dan pusat kesihatan untuk mengawal wabak penyakit 1898- hospital kerajaan terawal dibina di Taiping dan Kuala Lumpur 1895- terdapat 29 buah pusat perubatan di Perak dan Kuala Lumpur Perak – hospital dibina di Tanjung Malim, Batu Gajah, Gopeng, Kerian dan Kuala Kangsar Pusat kesihatan kecil – 14 buah di Selangor, 2 di Pahang dan 3 di Negeri Sembilan Sabah- beberapa buah hospital dibina di Jesselton (Kota Kinabalu), Sandakan, Beaufort, Kudat dan Tawau Sarawak- perkhidmatan kesihatannya tertumpu di Kuching 1921- pusat perubatan kecil dibina di Sri Aman dan Sibu Hospital Tung Shin – memberi perkhidmatan khusus kepada pekerja lombong bijih timah yang terdiri daripada imigran China Institut Penyelidikan Perubatan – bertanggungjawab mengkaji punca penyakit dan langkah-langkah pencegahan Bandar – menitikberatkan kebersihan ddan kesihatan awam di bandar Sanitary Board – mengawas kebersihan dan kesihatan bandar di Kuala Lumpur Perak – turut ditubuhkan di beberapa bandar di Perak Sanitary Board (1911)- menjaga kebersihan bandar

Jabatan Kesihatan – bertanggungjawab daripada aspek kesihatan



JAWAPAN BAB 10

1 D 6 C 11 A 16 D

2 C 7 A 12 A 17 C

3 D 8 C 13 A 18 A

4 D 9 D 14 C 19 C

5 D 10 B 15 A 20 D

Item Struktur Muka surat 244 - 246 1 Rajah di atas merujuk kepada kegiatan ekonomi masyarakat Melayu sebelum kedatangan British. (a) Berikan tiga kegiatan ekonomi masyarakat Melayu.

- Melombong - Bercucuk tanam - Memungut hasil hutan - Menternak binatang - Menangkap ikan [ 3 markah ]

(b) Apakah yang dilakukan oleh masyarakat Melayu terhadap lebihan pengeluaran mereka?

- Menukar barangan - Kenduri kendara - Membayar zakat - Sedekah/hadiah - Simpanan bermusim [ 3 markah ]

(c) Berikan contoh peralatan penanaman padi yang digunakan oleh masyarakatMelayu.

- Tajak - Cangkul - Tugal - Tenggala [ 2 markah ]

(d) Apakah yang digunakan oleh masyarakat Melayu untuk menggerakkan teknologi pertanian?

- Tenaga binatang - Tenaga manusia [ 1 markah ]

(e) Nyatakan satu faktor yang melibatkan pembahagian kerja dalam masyarakat Melayu. - Perbezaan jantina - Perbezaan umur [ 1 markah ]

2 Masyarakat Melayu telah lama menjalankan sistem ekonomi yang teratur dan mula menggunakan

sistem mata wang sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka lagi. (a) Jelaskan dua jenis mata wang primitif yang digunakan di Tanah Melayu. [2 markah]

- Contohnya mata wang emas, perak dan timah dikeluarkan di Melaka semasa pemerintahan Sultan Muzaffar Syah di Melaka.

- Dinar emas yang digunakan di Kelantan dikenali sebagai Kijang. - Wang emas dan kupang emas digunakan di Terengganu. - Jongkong tampang digunakan di Pahang. - Mata wang katun digunakan di Johor. - Mata wang timah Kedah berbentuk seekor ayam jantan yang hinggap di atas beberapa cincin.

(c) Nyatakan satu mata wang asing yang diperkenalkan selepas kedatangan pedagang Eropah. [1 markah]

- Mata wang perak Sepanyol

- Wang kertas Negeri-Negeri Selat

Masyarakat Melayu Ekonomi Sara Diri


(c) Pembangunan dan kepesatan ekonomi Tanah Melayu telah mendorong pihak penjajah menubuhkan institusi kewangan atau bank. Apakah kemudahan yang disediakan oleh institusi kewangan ini. [2 markah]

- Bertujuan melicinkan urusan kewangan - Institusi kewangan menyediakan kemudahan pinjaman kepada pelabur. - Bank memperkenalkan sistem kewangan moden yang berorientasikan keuntungan. - Bank memperkenalkan kadar faedah yang tinggi. - Dana dari luar dibawa masuk melalui bank. - Bank menjadi agen pembayar kepada pengimport dan pengeksport.

(d) Perkembangan ekonomi dalam perdagangan antarabangsa dipertingkatkan hasil perkhidmatan insurans. Nyatakan dua jenis insurans yang disediakan di Tanah Melayu. [2 markah]

- Insurans maritims atau kelautan - Insurans kebakaran - Insurans harta - Insurans perniagaan dan kemalangan - Insurans nyawa

(e) Pada pendapat anda, mengapakah insurans sangat penting dalam kehidupan kita sekarang?

[3 markah] - Melindungi nyawa - Melindungi harta benda - Melindungi barang dagangan/ perniagaan - Menjamin kesihatan - Menjamin pendidikan - Menjamin keselamatan

[mana-mana jawapan yang munasabah] Item Esei Muka surat 263 - 266 3 (a) Jelaskan faktor kemunculan bandar baru di Tanah Melayu, Sarawak dan Sabah.[ 8 markah ]

Faktor kemunculan bandar baru di Tanah Melayu, Sarawak dan Sabah ialah :

Perkembangan pesat bidang ekonomi menyebabkan berlaku proses pembandaran

Tertumpu di kawasan yang kaya dengan sumber alam semulajadi

Kawasan ini sering menjadi tumpuan kegiatan ekonomi penjajah

Kegiatan perlombongan bijih timah telah menyebabkan kemunculan bandar baru

Bandar Taiping, Seremban dan Kuala Lumpur lahir kerana perlombongan

Perlombongan petroleum telah menyebabkan perkembangan bandar Miri

Terdapat kemudahan perbankan di bandar

Peranan sebagai pusat pentadbiran telah mengubah pekan kecil kepada bandar baru

Kawasan berhampiran lombong mengalami pertambahan penduduk

Berfungsi sebagai pusat pengumpulan hasil lombong

Bandar baru turut berfungsi sebagai pusat perniagaan dan pusat pentadbiran

Dilengkapi dengan segala kemudahan asas seperti jalan raya, bekalan air bersih, sekolah, pusat kesihatan serta institusi kewangan

Perkembangan dalam sistem pengangkutan

Gemas dan Kuala Lumpur terletak di persimpangan jalan raya dan jalan kereta api utama di tanah Melayu

Kegiatan pertanian komersil seperti getah dan lada hitam

Bandar Kuching di Sarawak berkembang pesat kerana aktiviti

Pengumpulan dan pengeksportan lada hitam dan gambir sejak tahun 1840

Pelabuhan Klang, Melaka dan Pulau Pinang berkembang sebagai bandar pelabuhan yang maju

Kesan daripada pentadbiran British tidak terhad kepada aspek pembangunan fizikal malah melibatkan aspek sosial juga.


(b) Nyatakan ciri-ciri pembentukan masyarakat berbilang kaum di Tanah Melayu.[ 4 markah ]

Ciri-ciri pembentukan masyarakat berbilang kaum di Tanah Melayu ialah :

Terbentuk akibat kemasukan imigran dari China dan India

Kemasukan mereka digalakkkan oleh pihak British

Perkembangan sektor perlombongan dan perladangan getah

Wujud perbezaan tempat tinggal dan pekerjaan mengikut kaum

Kaum Melayu bekerja sebagai petani dan nelayan di luar bandar

Kaum India berkhidmat sebagai buruh ladang di estet-estet

Kaum Cina bekerja sebagai pelombong dan berniaga di kawasan bandar

Wujud perbezaan bahasa pertuturan di kalangan setiap tahun

Perpaduan serta interaksi antara kaum sangat terbatas

Perbezaan yang wujud di kalangan masyarakat berbilang kaum di negara ini menyukarkan usaha pembentukan perpaduan nasional

(c) Terangkan perkembangan sistem pendidikan vernakular di Tanah Melayu semasa penjajahan British. [ 8 markah ]

Perkembangan sistem pendidikan vernakular di Tanah Melayu semasa penjajahan British ialah :

Pendidikan yang menggunakan bahasa ibunda kaum masing-masing sebagai bahasa pengantar

British menubuhkan sekolah vernakular Melayu di Negeri-negeri Selat

Sekolah Melayu Teluk Belanga di Singapura merupakan sekolah Melayu pertama dibina oleh British pada tahun 1856

Sekolah Melayu kemudiannya dibina di Seberang Perai, Kuala Kangsar dan Batu Gajah, Perak

Sekolah Melayu khusus untuk murid perempuan telah dibina di negeri-negeri Selat pada tahun 1885

Sekolah Melayu yang diwujudkan hanyalah terhad pada peringkat sekolah rendah sahaja

Kurikulum yang diperlajari bersesuaian dengan hasrat British untuk menjadikan anak-anak Melayu sebagai petani

Maktab Perguruan Sultan Idris, tanjung Malim, Perak ditubuhkan untuk melatih guru-guru sekolah Melayu

Menyediakan peluang pendidikan lanjutan kepada anak-anak Melayu

British menubuhkan Kolej Melayu Kuala Kangsar pada tahun 1905

Khusus untuk anak-anak golongan elit Melayu

Pihak pengurusan ladang bertanggungjawab menubuhkan sekolah Tamil di kawasan ladang / estet getah

British turut membangunkan sekolah Tamil di kawasan bandar

Sekolah Tamil Vivekananda di Seremban

Sistem pendidikan di sekolah Tamil berorientasikan negara India

Sekolah Tamil turut menggunakan sukatan pelajaran, buku teks dan guru dari India

Bahasa Tamil merupakan bahasa pengantar di sekolah ini

Sekolah Cina di Tanah Melayu dibangunkan oleh saudagar dari China

Sekolah Chung Hwa dan sekolah Yuk Chai di Kuala Pilah

Sekolah Cina menggunakan dialek daerah masing-masing sebagai bahasa pengantar

Guru, buku teks dan sukatan pelajaran dibawa dari negara China

Kerajaan British mewartakan Enakmen Pendaftaran Sekolah pada tahun 1920

Bertujuan menyekat perkembangan pengaruh komunis di sekolah Cina

4 Kesan daripada pentadbiran British tidak terhad kepada aspek pembangunan fizikal malah melibatkan aspek sosial juga. (a) Terangkan perkembangan sistem pendidikan vernakular di Tanah Melayu semasa penjajahan British.

[ 10 markah ]

Perkembangan sistem pendidikan vernakular di Tanah Melayu semasa penjajahan British ialah :

Pendidikan yang menggunakan bahasa ibunda kaum masing-masing sebagai bahasa pengantar

British menubuhkan sekolah vernakular Melayu di Negeri-negeri Selat

Sekolah Melayu Teluk Belanga di Singapura merupakan sekolah Melayu pertama dibina oleh British pada tahun 1856

Sekolah Melayu kemudiannya dibina di Seberang Perai, Kuala Kangsar dan Batu Gajah, Perak

Sekolah Melayu khusus untuk murid perempuan telah dibina di negeri-negeri Selat pada tahun 1885

Sekolah Melayu yang diwujudkan hanyalah terhad pada peringkat sekolah rendah sahaja

Kurikulum yang diperlajari bersesuaian dengan hasrat British untuk menjadikan anak-anak Melayu sebagai petani

Maktab Perguruan Sultan Idris, tanjung Malim, Perak ditubuhkan untuk melatih guru-guru sekolah Melayu


Menyediakan peluang pendidikan lanjutan kepada anak-anak Melayu

British menubuhkan Kolej Melayu Kuala Kangsar pada tahun 1905

Khusus untuk anak-anak golongan elit Melayu

Pihak pengurusan ladang bertanggungjawab menubuhkan sekolah Tamil di kawasan ladang / estet getah

British turut membangunkan sekolah Tamil di kawasan bandar

Sekolah Tamil Vivekananda di Seremban

Sistem pendidikan di sekolah Tamil berorientasikan negara India

Sekolah Tamil turut menggunakan sukatan pelajaran, buku teks dan guru dari India

Bahasa Tamil merupakan bahasa pengantar di sekolah ini

Sekolah Cina di Tanah Melayu dibangunkan oleh saudagar dari China

Sekolah Chung Hwa dan sekolah Yuk Chai di Kuala Pilah

Sekolah Cina menggunakan dialek daerah masing-masing sebagai bahasa pengantar

Guru, buku teks dan sukatan pelajaran dibawa dari negara China

Kerajaan British mewartakan Enakmen Pendaftaran Sekolah pada tahun 1920

Bertujuan menyekat perkembangan pengaruh komunis di sekolah Cina

[mana-mana 10 x 1 markah = maksima 10 markah] (b) Perkhidmatan kesihatan merupakan salah satu keperluan asas yang mendesak pada zaman penjajahan British. Huraikan kemudahan kesihatan yang telah disediakan oleh British di Tanah Melayu. (6 markah)

Kemudahan kesihatan yang telah disediakan oleh British di Tanah Melayu ialah :

Menubuhkan hospital dan pusat kesihatan untuk mengawal wabak penyakit

Hospital kerajaan terawal dibina di Taiping dan Kuala Lumpur

Pusat kesihatan kecil dibina di Selangor, Pahang dan Negeri Sembilan

Hospital turut dibina di Sabah

Perkhidmatan perubatan kecil dibina di Sarawak

Institut Penyelidikan Perubatan dibina untuk mengkaji punca penyakit dan langkah-langkah pencegahan

Ditubuhkan Sanitary Board untuk mengawas kebersihan dan kesihatan bandar

Ditubuhkan Jabatan Kesihatan yang bertanggungjawab daripada aspek kesihatan

[mana-mana 6 x 1 markah = maksima 6 markah] (c) Kesan sosial ini mula wujud apabila pihak British membawa masuk buruh asing ke Tanah Melayu.

Pada pendapat anda, bagaimakah keadaan ini membawa kepada pembentukan masyarakat berbilang kaum di Tanah Melayu. [ 4 markah ]

Keadaan ini membawa kepada pembentukan masyarakat berbilang kaum di Tanah Melayu melalui :

Terbentuk akibat kemasukan imigran dari China dan India

Kemasukan mereka digalakkkan oleh pihak British

Perkembangan sektor perlombongan dan perladangan getah

Wujud perbezaan tempat tinggal dan pekerjaan mengikut kaum

Kaum Melayu bekerja sebagai petani dan nelayan di luar bandar

Kaum India berkhidmat sebagai buruh ladang di estet-estet

Kaum Cina bekerja sebagai pelombong dan berniaga di kawasan bandar

Wujud perbezaan bahasa pertuturan di kalangan setiap tahun

Perpaduan serta interaksi antara kaum sangat terbatas

Perbezaan yang wujud di kalangan masyarakat berbilang kaum di negara ini menyukarkan usaha pembentukan perpaduan nasional

[mana-mana 4 x 1 markah = maksima 4 markah]

new skema modul sejarah t4 2012

Documents