masyarakat plural

7/30/2019 Masyarakat Plural

1/16

TAMADUN

TAJUK

FAKTOR YANG MENYEBABKAN PEMBENTUKAN MASYARAKAT PLURAL DI

MALAYSIA

KUMPULAN

____________________________

DISEDIAKAN OLEH

NAMA TUTOR E-LEARNING : _______________________________________

NAMA NO. ID NO. TELEFON


2/16

TARIKH SERAH : __________________________________

ii


3/16

FAKTOR PEMBENTUKAN MASYARAKAT PLURAL DI MALAYSIA

Pengenalan

Menurut Furnivall (1967:54), masyarakat plural terdiri daripada pelbagai kaum yang

mempunyai kebudayaan, agama, bahasa dan adat resam yang tersendiri. Walaupun pelbagai

kaum berganding bahu di bawah sistem politik yang sama tetapi kehidupan mereka adalah

berasingan dan interaksi sosial dalam kalangan mereka amat berkurangan dan hubungan

mereka hanya terbatas kepada hal ekonomi dalam jual beli. Perkara ini diterangkan di dalam

bukunya Colonial Policy and Practice menerangkan sifat-sifat utama masyarakat majmuk :

Di Burma, seperti juga Jawa, perkara pertama yang mungkin

menarik perhatian pelawat ialah campuran pelbagai jenis

manusia-keturunan Eropah, Cina India dan orang pribumi.

Dalam pengetian khusus mereka adalah campuran kerana

mereka hanya bergaul bukannya bergabung secara padu. Setiap

kelompok mempunyai agama yang tersendiri, budaya dan

bahasa yang tersendiri, idea dan cara yang tersendiri.

Mereka bertemu secara individu, tetapi hanya di pasar-pasar,

iaitu untuk membeli atau menjual barang. Terwujudnya satu

masyarakat majmuk, dengan bahagian-bahagian komuniti

yang berlainan hidup secara berdampingan, tetapi berasingan

dalam unit politik yang sama. Malahan dalam bidang

ekonomi pun terdapat pembahagian kerja mengikut ras.

M.G. Smith juga menganggap masyarakat plural sebagai masyarakat yang mempunyai

pelbagai budaya, perpecahan sosial dan perselisihan. Dari segi politik pula, masyarakat

majmuk dikuasai oleh satu kelompok minoriti yang mempunyai kebudayaan yang tersendiri.

Smith juga berpendapat bahawa masyarakat wujud atas dasar konflik dan paksaan, bukannya

atas dasar nilai bersama. Selain daripada Furnivall dan Smith, P.L. Van Den Berghe juga

memberikan sumbangan terhadap perbincangan mengenai konsep masyarakat majmuk. Beliau

membezakan kemajmukkan sosial iaitu masyarakat dipecahkan kepada kelompok korporat

1


4/16

dan bukannya budaya daripada kemajmukkan budaya iaitu wujud daripada beberapa

kelompok etnik.

Menurut Vander Zanden (2008), pluralisme ialah satu proses di mana orang

berlatarbelakangkan budaya yang berlainan hidup bersama secara harmonis, membenarkan

ekspresi cara-cara hidup mereka yang distinkrif di dalam suatu keadaan yang selaras dengan

kebajukan nasional.

Faktor Pembentukan Masyarakat Plural

Aktiviti migrasi, terutamanya migrasi luaran, merupakan aktiviti utama yang

bertanggungjawab membentuk masyarakat plural dan mengubah keseluruhan keadaan

masyarakat Tanah Melayu hingga memberi kesan yang begitu besar terhadap pelbagai aspek

kehidupan masyarakat. Kedudukan Tanah Melayu yang berada di tengah-tengah jalan

perdagangan antara China, India dan Arab menyebabkan kawasan tepi pantai berkembang

menjadi pelabuhan-pelabuhan penting. Orang India dipercayai datang ke kawasan Kepulauan

Melayu lebih kurang 2000 tahun yang lalu. Kedatangan mereka khususnya untuk berdagang

di Melaka telah menyebabkan beberapa petempatan orang-orang India wujud, seperti di

Kampung Kling. Kebanyakan mereka terdiri daripada orang Tamil dari India Selatan,

Malayali (dikenali juga sebagai orang Malabari) dari pantai Malabar, dan orang Telegu dari

Andra Pradesh.

Hubungan perdagangan antara Tanah Melayu dengan India telah terjalin sejak kurun

kedua Masihi lagi. Agama Buddha dipercayai telah sampai ke Tanah Melayu dan kemudian

tersebar luas ke Nusantara semasa India diperintah oleh Maharaja Asoka dari Dinasti Maurya

(330-180 S.M.). Agama Hindu pula telah dibawa oleh golongan pedagang India (vaisya).

Agama Buddha Mahayana menjadi tumpuan imigran Cina dan orang Sinhalese dari Sri Lanka

yang datang ke Pulau Pinang. Mereka telah membina beberapa tokong yang terkenal di Pulau

Pinang. Di negeri Kelantan pula, orang Siam yang ramai mendiami Kelantan telah membawa

agama Buddha Teravada. Peringkat dan proses petempatan penduduk kemudiannya

berkembang ketika wujudnya kerajaan-kerajaan Melayu awal. Antara kerajaan Melayu awal

yang wujud di Tanah Melayu ialah Kerajaan Tun-Sun, Ko-Lo, Pan-Pan di Segenting Kra,

Kerajaan Langkasuka di Pattani, Kerajaan Chih-Tu di Kelantan, Kerajaan Tan-Tan di

Terengganu, Kerajaan Gangga Nagara di Perak.

2


5/16

Pada abad-abad awal selepas masihi hingga abad ke-16, proses perpindahan orang

Melayu dari Sumatera, terutama yang berketurunan Minangkabau ke negeri-negeri Melayu

telah pun berlaku. Tumpuan utama mereka ialah Melaka. Ketika Melaka masyhur sebagai

pusat perdagangan, ramai orang Melayu yang menceburkan diri di lapangan perdagangan dan

perniagaan. Tome Pires dalam kurun ke-16 pernah menulis bahawa :

Negeri Melaka tersangat masyhur dan berfaedah ... Ia adalah

sebuah bandaraya tempat memasarkan barang-barang dagangan

yang lebih sesuai daripada bandar raya lain di dunia dan [merupakan]

pelabuhan yang terkaya sekali dengan ramainya pedagang yang

berjual-beli secara borong dan banyaknya perkhidmatan perkapalan

yang datang dari seluruh dunia (dalam Zainal Abidin, 1971:21)

Hubungan diplomatik Melaka dengan kuasa-kuasa seperti China, India, Siam, dan

Jawa menjadi salah satu faktor bagi membuktikan bahawa telah wujud suatu bentuk

masyarakat yang berbilang bangsa di Melaka. Apatah lagi dengan bukti bahawa terdapat 84

bahasa yang dipertuturkan di Melaka (walaupun bahasa Melayu menjadi bahasa perantaraan

di kalangan banyak bangsa) memperlihatkan telah wujudnya masyarakat yang berbilang

bangsa dan kaum.

Kedatangan Islam ke Melaka telah melonjakkan kedudukan Melaka sebagai pusat

penyebaran Islam yang penting. Dalam usaha mengislamisasi masyarakat Alam Melayu, para

ulama telah melakukan beberapa cara dan kaedah untuk menarik lebih ramai orang Melayu

menganuti agama Islam. Antara tugas awal yang dilaksanakan ialah mengajar ilmu agama diistana-istana, mempelajari bahasa dan budaya Melayu serta sesetengahnya pula mengahwini

penduduk tempatan.1 Perkahwinan campur merupakan antara kaedah yang dirasakan sesuai

kerana melalui perkahwinan campur akan terbentuk komuniti Muslim yang memainkan

1S.Q. Fatimi (1963), Islam Comes to Malaysia, Singapore: Malaysia Sociological ResearchInstitute, h.83. Syed Farid Alatas (1985), Notes on Various Theories Regarding the Islamization of

the MalayArchipelago, dalam The Muslim World, Vol. LXXV, Hartford: The Duncan Black MacDonaldCenter, h. 170.

3


6/16

peranan penting dalam mendidik dan menyebarkan Islam. Melalui penampilan mereka yang

berkarisma dan kekuatan akliyah telah menyebabkan para pemerintah serta rakyat setempat

dapat menerima mereka dengan mudah dan yakin. Sesetengah daripada mereka pula telah

berkahwin dengan keluarga diraja untuk memperolehi kedudukan yang istimewa dalam

kerajaan seperti menjadi penasihat raja atau sultan dalam urusan keagamaan serta undang-

undang. Keadaan ini lebih memudahkan lagi mereka menyebarkan Islam di samping

mengajar agama kepada para penuntutnya. Secara tidak langsung penyebaran Islam dalam

kalangan atasan iaitu golongan pemerintah telah akhirnya dituruti juga oleh rakyat bawahan.2

Sebelum abad ke-18, penduduk di Tanah Melayu dan kepulauan borneo ketika itu

didominasi oleh orang Asli, orang Melayu dan kaum bumiputera Sabah dan Sarawak. Migrasi

daripada luar juga berlaku tetapi jumlahnya terhad. Selain itu, terdapat juga kaum pendatang

daripada Sumatera, Indonesia. Tetapi tidak menjejaskan corak masyarakat ketika itu kerana

kaum pendatang ini adalah daripada rumpun bangsa yang sama (James P. Ongkili, 1985:4).

Pada awal abad ke-18, perubahan dalam struktur masyarakat berlaku di Malaysia

disebabkan oleh fenomena migrasi dari luar yang berlaku akibat faktor penarik yang ada di

bumi mahupun faktor penolak di negara asal masing-masing. Migrasi ini berlaku sedikit demi

sedikit sebelum penjajahan barat, tetapi berleluasa setelah penjajahan berlaku. Aktiviti

ekonomi dan perladangan menjadi faktor utama dalam aktiviti migrasi daripada luar

terutamanya daripada China dan India.

Menurut B.W. Andaya dan L.Y Andaya (1983:159), masyarakat Cina daripada negara

China sebenarnya ingin keluar daripada hidup penuh dengan kemiskinan dan penderitaan.

Pertambahan penduduk China yang mendadak menyebabkan kekurangan tanah pertanian

untuk sekumpulan besar penduduk desa, dan mereka terpaksa berhijrah ke Tanah Melayu

untuk mencari kehidupan baru.

Sejak abad pertama, orang Cina telah datang ke Tanah Melayu. Empayar Johor

menjalankan hubungan perdagangan dengan negara China dan pedagang Cina telah menetap

di Johor. Tetapi kemasukan orang Cina ke Malaysia menjadi ketara selepas British menjajah

Pulau Pinang dalam tahun 1786 dan Singapura dalam tahun 1824. Orang Cina berhijrah ke

tanah besar Johor dari Singapura pada zaman pemerintahan Sultan Ali Iskandar Shah dan

Sultan Abu Bakar Shah (1835-1895) untuk membuka ladang gambir dan lada hitam. Orang

2Azyumardi Azra,Jaringan Global dan Lokal Islam Nusantara, h. 31.

4


7/16

Cina juga menjadi buruh lombong bijih timah di Perak dan Selangor. Bencana alam di China

seperti kemarau dan banjir menyebabkan penduduknya menderita.

Kedatangan orang Cina telah menggalakkan perkembangan perusahaan bijih timah di

Malaysia terutamanya di Taiping, Ipoh, Kuala Lumpur dan Seremban. Orang Cina juga telah

menjayakan industri koko di Sabah, lada hitam di Johor dan Sarawak dan sayur-sayuran di

Cameron Highlands, Ipoh, Johor Baru, George Town dan Kuala Lumpur. Mereka turut

terlibat dalam penanaman padi di Sabak Bernam dan perikanan di Pulau Pangkor, George

Town dan Klang. Buruh Cina dibawa masuk ke Tanah Melayu melalui beberapa cara

Kemasukan buruh-buruh Cina ke Tanah Melayu melalui beberapa cara yang ddiusahakan oleh

orang Cina sendiri yang telah menetap lama di Tanah Melayu antaranya melalui sistem tiket

yang sangat popular dan melalui agen yang merupakan pedagang Cina yang kaya. Mereka

terikat dengan perjanjian untuk bekerja di Tanah Melayu sehingga hutang tambang perjalanan

yang diberikan oleh agen berjaya dijelaskan.

Terdapat beberapa suku Cina yang datang berhijrah ke Tanah Melayu iaitu Orang

Hokkien iaitu golongan dialek Cina yang pertama dan teramai menetap di Malaysia. Mereka

kebanyakannya menetap di Pulau Pinang, Singapura dan Melaka dan menjadi pedagang,

buruh dan pekebun kecil. Kumpulan kecil Teochew (Swatow) iaitu Hokkien dari bandar

Swatow di Kwangtung (wilayah orang Kantonis) kebanyakannya menetap di Pulau Pinang,

Singapura, Melaka, Johor, dan pesisir Selangor dan Perak. Kumpulan kecil Hainan iaitu

Hokkien dari Pulau Hainan di Kwangtung membuka kedai kopi dan juga menjadi buruh

ladang. Orang Kantonis dan Hakka bekerja di lombong bijih timah dan juga menjadi

pedagang dan pekebun kecil. Mereka menetap di pedalaman Perak, Selangor, Negeri

Sembilan dan Pahang.

Pada tahun 1921, orang Hokkien merangkumi 52 peratus orang Cina di Malaysia

[termasuk Teochew 11 peratus dan Hainan 6 peratus] diikuti orang Kantonis (29 peratus) dan

Hakka (19 peratus). Pada tahun 1941, orang Cina merupakan kaum terbesar di Semenanjung

Malaysia, dan membentuk 43 peratus penduduk Semenanjung berbanding orang Melayu yang

membentuk 41 peratus penduduk Semenanjung. Menjelang tahun 1921, 22 peratus daripada

orang Cina di Semenanjung adalah anak kelahiran Semenanjung. Dalam tahun 1957, 75

peratus daripada mereka adalah anak kelahiran Semenanjung.

5


8/16

Migran kedua terbesar selepas China adalah kelompok daripada India. wujud pelbagai

andaian mengenai bila tarikh terawal kedatangan kaum ini ke negara ini. Pada pandangan

R.O.Winsted,orang India mula dating ke Tanah Melayu sejak kurun ke 14 lagi jauh

mendahului daripada kaum Cina. Menurut Winsted lagi,oleh sebab kedatangan mereka dalam

kelompok yang kecil,mereka tidak menggunakan bahasa Prakrit tetapi menggunakan bahasa

penduduk tempatan. Mereka mula berhijrah secara beramai-ramai pada abad ke-19 akibat

perkembangan yang mendadak dalam industri ladang ,kopi, tebu dan getah telah memaksa

British untuk mengambil pekerja dari India untuk mengusahakannya. Pada 1900 hanya

terdapat sekitar 50 000 ekar sahaja tanaman getah namun dalam masa 11 tahun sahaja iaitu

pada 1911 ladang getah telah meningkat kepada 543 000 ekar iaitu peningkatan lebih 10%

dan pada tahun 1938 terus meningkat kepada 3 272 000 ekar. Namun tidak semua orang

India yang dibawa masuk bekerja di ladang getah namun ada juga antara mereka yang bekerja

di landasan keretapi. Pada 1921, dianggarkan seramai 8009 orang India telah bekerja di

landasan keretapi.

Jadual 1 : Kedatangan kaum India ke Tanah Melayu antara 1911-1931

Negeri 1911 ( orang ) 1921 ( orang ) 1931 ( orang )

Negeri-Negeri Selat 82 055 104 628 132 277

Negeri-Negeri Melayu

Bersekutu

172 465 305 219 379 996

Negeri-Negeri Melayu

Tidak Bersekutu

12 639 61 781 110 951

Jumlah 267 159 471 628 623 224

( Sumber : Daripada buku . Sejarah Masih Relevan m/s 243 )

Kebanyakan mereka berasal daripada India Selatan iaitu dari Negapatam dan Madras.

India juga mengalami masalahnya tersendiri yang menyebabkan penduduknya berhijrah ke

luar. Suasana di negara itu yang dilanda kemiskinan dan kebuluran yang mendorong

penduduknya berhijrah keluar ke negara-negara lain termasuk ke Tanah Melayu ketika itu.

Migran India datang sejak pembukaan Pulau Pinang oleh Inggeris. Pada waktu itu bilangan

mereka masih kecil dan bertambah setelah Inggeris berjaya benguasai negeri-negeri Melayu.

Kemasukan orang India berlaku dengan pesat di penghujung abad ke19 ketika berlakunya

perkembangan perladangan seperti getah dan kopi.

6


9/16

Kemasukan masyarakat India ke negara ini melalui beberapa cara iaitu melalui sistem

buruh bebas,sistem kangani dan juga sistem kontrak. Melalui sistem buruh bebas, mereka

bebas untuk memilih pekerjaan di Tanah Melayu. Dalam sistem kontrak pula,mereka akan

dibawa ke Tanah Melayu dengan pembiayaan tetapi mereka perlu bekerja antara 1- 3 tahun

dengan gaji antara 9 hingga 13 sen sehari sahaja. Sistem ini begitu menindas pekerja semata-

mata untuk membayar balik hutang untuk datang ke sini. Disebabkan itu, sistem Kangani

telah diperkenalkan. Sistem Kangani bermaksud ketua atau mandur. Mengikut sistem

ini,mereka yang diberi lesen akan mencari buruh di India untuk bekerja di Tanah Melayu

namun pelaksanaanya tidak lama apabila diharamkan oleh kerajaan kerana ada

penyelewengan.3

Pada tahun 1931, orang Tamil membentuk 82 peratus daripada penduduk India di

Tanah Melayu dan mereka bekerja di estet getah dan kelapa sawit selain menjadi pegawai

kerajaan dan golongan profesional seperti peguam dan doktor. Orang Malayali membentuk 6

peratus daripada penduduk India di Tanah Melayu dan turut bekerja di bidang yang sama

dengan orang Tamil. Orang Telugu membentuk 5 peratus daripada penduduk India di dan

kebanyakannya bekerja sebagai buruh estet. Orang Punjabi (termasuk Gujarati, Bengali,

Marathi, Orissa, Kashmir, dan Sindhi) membentuk 7 peratus daripada penduduk India di

Tanah Melayu dan kebanyakannya menjadi peniaga, polis dan askar. Pada tahun 1921, 12

peratus penduduk India dilahirkan di Semenanjung. Pada tahun 1957, 62.1 peratus penduduk

India dilahirkan di Semenanjung.4

Faktor Pembentukan Masyarakat Plural Pada Zaman Penjajahan

Menurut J.S Furnivall (1939) sebuah masyarakat majmuk merupakan satu masyarakat

yang muncul akibat daripada dasar-dasar kolonial di mana penghijrahan penduduk mengikut

kehendak-kehendak sistem ekonomi, politik dan sosial. Ini telah mewujudkan kelompok-

kelompok yang berbagai ragam dalam satu unit politik. British mula bertapak di Tanah Melayu

sejak Perjanjian Pangkor1874 sehingga Tanah Melayu mencapai kemerdekaan pada 31 Ogos

1957. Penjajahan British di Tanah Melayu merupakan sebahagian daripada proses persaingan

kuasa Barat untuk menguasai tanah jajahan dan mengeksploitasi sumber ekonomi terutama

sekali pada abad ke-19 apabila berlakunya revolusi perindustrian di Eropah. Ini menyebabkan

3 http://diniahfalahiah.blogspot.com/2011/04/kedatangan-imigran-india-ke-tanah.html4 http://malaysiana1.blogspot.com/2009/03/sejarah-kedatangan-imigran-ke-malaysia.html

7


10/16

kuasa-kuasa Barat berusaha untuk mencari tempat yang boleh mendatangkan keuntungan

kepada mereka. Kekayaan hasil bumi antara faktor yang menyebabkan British menguasai

Tanah Melayu, Sabah dan Sarawak bagi memenuhi keperluan industri mereka. Dasar Pecah

dan Perintah (Divide and Rule) British telah melahirkan masyarakat plural yang mempunyai

ciri-ciri tertentu. Dari sudut demografi, masyarakat Cina diberi peranan untuk mengusahakan

lombong-lombong bijih manakala masyarakat India bekerja di ladang-ladang getah.

Masyarakat Melayu pula ditempatkan di kawasan kampung dan bekerja sebagai petani.

Dasar-dasar Inggeris telah memberi memberi kesan terhadap pembentukan masyarakat plural

di Tanah Melayu yang merangkumi pelbagai aspekseperti berikut :

i) Politik

Dari aspek politik sejak tahun 1874 dasar imigrasi Inggeris berbentuk bebas iaitu tidak

mempunyai sekatan terhadap kemasukan orang asing. Dalam hal ini Inggeris seolah-olah

menggalakkan kemasukan orang asing melalui sistem-sistem kemasukan seperti kontrak, dan

bebas. Hal ini berbeza dengan tindakan Inggeris pada 1930an, dengan Inggeris

memperketatkan dan menguatkuasa dasar imigrasi dengan bertindak menghantar pulang

orang-orang imigran balik ke negara asal mereka. Selain itu, undang-undang imigrasi pada

tahun 1930an juga menghalang kemasukan baru orang asing ke Tanah Melayu. Seperkara

yang menarik tiadanya sekatan terhadap kemasukan orang asing ke negara ini sebelum

undang-undang imigrasi 1930an disebabkan oleh keperluan Inggeris untuk mendapatkan

tenaga buruh bagi menrancakkan ekonomi perlombongan dan peladangan selain buruh bagi

melaksanakan pembinaan prasarana baru seperti pembinaan jalan keretapi dan jalan raya

Keadaan ini diperkukuhkan lagi dengan kewujudan jabatan Perlindungan Orang Asing

bagi melindungi para buruh imigran daripada tindasan dan penganiayaan para kongsi gelap

mahupun majikan. Dengan wujudnya jabatan ini, ini bermakna buruh-buruh ini dilindungi

oleh pemerintah Inggeris dan ia menunjukkan bahawa seolah-olah kerajaan Inggeris

menggalakkan kemasukan buruh asing. Ini juga menjelaskan bahawa terdapat tindakan dan

dasar kerajaan Inggeris mempastikan mereka tidak kehilangan buruh bagi menjana ekonomi

Tanah Melayu. Hal ini diperkukuhkan lagi dengan kewujudan undang-undang buruh yang

memerlukan para majikan untuk memberikan kemudahan yang sepatutnya kepada buruh

imigran ini. Dengan keadaan ini ia bukan sahaja menggalakkan kemasukan buruh asing, tetapi

menggalakkan mereka untuk tidak pulang ke negara asal mereka. Hal ini terbukti semasa

8


11/16

kemelesetan ekonomi 1927-1932 orang-orang asing ini keberatan untuk pulang ke negara asal

mereka dan ini menjadi masalah kepada pemerintah Inggeris.

Oleh itu, merujuk dasar-dasar pemerintahan Inggeris ini membuktikan bahawa

kewujudan masyarakat plural di negara ini adalah hasil pelaksanaan dasar yang

berkehendakkan buruh imigran bagi menjana ekonomi dan membolehkan penjajah mendapat

keuntungan ekonomi dengan tidak mengambil kira permasalahan yang dihadapi oleh

masyarakat melayu ketika itu.

ii) Ekonomi

Dasar ekonomi komersial, kapitalisme dan bebas yang berlaku menyebabkan

perubahan sistem daripada sara diri kepada sistem komersial. Oleh hal ini, pembukaan tanah

dan ladang serta peningkatan pelombongan bijih timah telah banyak berlaku mendorong

kepada wujudnya sistem ekonomi moden berteraskan industri berasaskan buruh. Disebabkan

hal ini maka keperluan pemodenan prasarana baru yang memerlukan tenaga buruh di

perkenalkan dan berlakulah kemasukan buruh-buruh asing. Kemasukkan buruh-buruh Cina

ke Tanah Melayu menunjukkan bermulanya proses pembentukan masyarakat plural daripada

pengaruh masyarakat Cina yang semakin bertambah. Pengaruh masyarakat Cina ke Tanah

Melayu telah mengubah corak dan sistem sosial Alam Melayu dan juga masyarakat Melayu

ketika itu. Kedatangan masyarakat Cina ke Tanah Melayu akhirnya telah membentuk satu

masyarakat baru iaitu Baba Nyonya dan Cina Muslim. Wujudnya golongan baru ini

membawa kepelbagaian atau kemajmukkan masyarakat di Malaysia dan mengambarkan

keunikannya pada pandangan masyarakat luar.

iii) Sosial

Dasar pendidikan pemerintahan Inggeris amat memberi kesan kepasa pembentukan

masyarakat plural di Tanah Melayu. Melalui dasar pendidikan yang berteraskan negara

ibunda, Inggeris menggalakkan lagi perbezaan kaum dan ia juga melebarkan lagi jurang

perpaduan di Malaysia. Hal ini dapat dilihat melalui tindakan Inggeris yang tidak

menyeragamkan sukatan pendidikan dan pendidikan guru. Sebagai kesan daripada keadaan ini

wujud sukatan pendidikan yang berbeza serta keperluan guru berasaskan tindakan komuniti

setiap kaum di Malaysia.

9


12/16

Sebagai contohnya setiap kaum mengambil inisiatif dengan mengikut sukatan

pendidikan serta mengambil para guru dari negara asal mereka. Keadaan ini menjelaskan

bahawa Inggeris tidak mempunyai agenda bagi menghalang ketidakseragaman dalam dasar

pendidikan mereka. Bagi orang-orang Melayu ia hanya mendapat pendidikan kemahiran bagi

mengerjakan kerja-kerja sara diri sahaja dan tidak memberi peluang untuk mendapatkan

kemahiran dan ilmu akedemik. Walaupun wujud keadaan ini ia dikhaskan kepada anak-anak

para bangsawan Melayu sahaja. Dalam hal ini, keadaan dasar ini sebenarnya menggalakkan

lagi kemasukan orang asing kerana mereka tahu bahawa mereka masih lagi memperoleh

pendidikan walaupun di negara asing. Ini juga menjelaskan lagi bahawa Inggeris sebenarnya

menggalakkan kemasukan mereka dan menjaga kebajikan mereka bagi keuntungan ekonomi

penjajah.

Faktor Pembentukan Masyarakat Plural Selepas Merdeka

Selepas merdeka, pembentukan masyarakat pluralistik bertumpu kepada pembentukan

masyarakat di Malaysia.Penumpuan yang jelas diberikan kepada tiga komuniti etnik utama

iaitu Melayu,Cina dan India. Menurut pendapat oleh J.S. Furnival, konsep masyarakat

majmuk atau pluralistik itu diertikan sebagai masyarakat di mana di dalamnya terdapat

pelbagai etnik(kaum) yang hidup didalam satu negara iaitu Malaysia tetapi dipisahkan oleh

ciri-ciri ekonomi,tempat tinggal, sosial dan budaya. Namun semua itu jelas dilihat ketika

sebelum merdeka.Walaupun kini masih terdapat perbezaan kepada beberapa aspek sepert

iekonomi,tempat tinggal,sosial mahupun budaya namun semua itu hanya pada peratus yang

sedikit berbanding sebelum Malaysia mencapai kemerdekaan.

Kewujudan masyarakat pluralistik atau majmuk selepas merdeka dipengaruhi oleh tiga

faktor utama menurut artikel keluaran Dunia Islam edisi Oktober 1992 yang ditulis oleh Idris

Hj. Ahmad. Menurut penulis, antara faktornya ialah perbezaan pada anutan agama pada tiga

kaum utama di Malaysia. Masyarakat majmuk atau pluralistik di Malaysia selepas

kemerdekaan terbentuk disebabkan oleh faktor ini.Jika dulu sebelum merdeka kaum Cina

hanya menganuti agama Buddha namun berlaku perubahan selepas merdeka apabila ada

sebahagian kaum Cina sudah menganuti agama Kristian,confucius dan ada juga yang

menganuti ajaran agama Islam. Ini juga terjadi pada masyarakat kaum India. Dengan anutan

10


13/16

agama asal ialah Hindu, kini terdapat juga kaum India yang sudah manganuti agama Buddha

dan Islam.Di sinilah kewujudan masyarakat plural mula terjadi.

Selain itu antara faktor lain ialah pemecahan setiap etnik kepada subetnik berdasarkan

negeri melalui dialek bahasa dan unsur-unsur budaya. Jika dulu sebelum merdeka melayu

dikenali dengan melayu sahaja tetapi apabila berlaku perkembangan dari perhubungan dan

ilmu pengetahuan maka wujudlah Melayu Banjar, Melayu Jawa, Melayu Minangkabau,

Melayu Johor-Riau dan subetnik yang lain lagi. Bagi Cina pula dapat dipecahkan kepada dua

kumpulan subetnik utama iaitu Hokien dan Kwangtung. India terbahagi kepada subetnik

seperti Punjabi, Selon,Tamil dan Telegu. Di Sabah dan Sarawak pemecahan setiap etnik

kepada subetnik begitu jelas sekali. Sabah sahaja mempunyai lebih dari 9 subetnik utama

manakala Sarawak dalam lingkungan 12 subetnik terdapat di negeri tersebut. Ini

menunjukkan pembentukan masyarakat plurilistik selepas merdeka di Malaysia lebih ketara.

Faktor ketiga adalah melibatkan dasar kerajaan, migrasi dan perbandaran.

Dasar Kerajaan Malaysia antaranya Dasar Perindustrian Negara yang mana kerajaan

menubuhkan kawasan Zon Perindustrian Bebas contohnya di Sungai Way,Teluk Penglima

Garang, Bayan Lepas, Perai dan lain-lain tempat lagi mewujudkan menarik pelabur-pelabur

untuk datang dan sekaligus mewujudkan peluang pekerjaan yang banyak.

Migrasi merujuk Kamus Dewan edisi Keempat, sebagai proses pergerakan penduduk

dari satu tempat ke tempat yang lain bagi tujuan menetap secara tetap atau sementara. Faktor

ekonomi merupakan faktor utama yang meyumbang kepada berlakunya proses migrasi ini.

Kedudukan ekonomi Malaysia yang mantap dan kukuh menyebabkan wujudnya banyak

sektor-sektor pertanian, pembinaan dan perkilangan, sekaligus membuka peluang kepada

rakyat sesebuah negara termasuk juga golongan pendatang yang datang khususnya untuk

mencari pendapatan yang lebih tinggi di Malaysia berbanding di negara pendatang.

Perbandaraan pula proses berterusan yang melibatkan kawasan luar bandar menjadi

bandar. Perkembangan ini selanjutnya melibatkan proses keruangan yang menunjukkan

perubahan konsentrasi penduduk yang mendiami di kawasan bandar berbanding kawasan luar

bandar yang membawa kepada tumpuan pelbagai aktiviti ekonomi.

Ketiga-tiga perkara ini secara tidak langsung menjadi antara penyebab kepada

pembentukan masyarakat pluralistik di Malaysia. Peluang pekerjaan yang ditawarkan,

11


14/16

kemudahan asas yang lengkap, taraf pendidikan yang terbaik antara faktor mempengaruhi

masyarakat untuk bergerak atau berpindah dari tempat asal mereka.

Kesimpulan

Pembentukan masyarakat plural di Malaysia bermula apabila kemasukan migran

daripada luar. Proses ini bermula sejak kurun kedua Masihi lagi dan berterusan sehingga

penjajahan British di Tanah Melayu. Setelah kemasukan migran daripada luar, bermulalah

proses pembentukan masyarakat plural yang berbilang kaum seperti sekarang. Proses

pembentukan masyarakat pada mulanya sukar kerana berbeza fahaman, amalan, ras dan etnik

serta kehidupan seharian. Banyak konflik yang berlaku dalam proses pembentukan ini seperti

peristiwa 13 mei 1969. Apabila konflik berlaku dalam masyarakat majmuk, konflik berkenaan

mengikut garisan pemisah ras, bukan garisan kelas.

Semasa zaman penjajahan British, pengambilan pekerja buruh daripada luar di buat

secara tetap sudah pasti akan menimbulkan masalah sosio-ekonomi dan politik.Walaubagaimanapun kehadiran kelompok-kelompok ini menjadikan Malaysia sebuah negara

yang kaya dengan budaya, adat resam, bahasa dan latar berlakang kebudayaan yang berlainan.

Kemajmukan masyarakat Malaysia menjadikan negara ini menjadi tarikan masyarakat luar.

Selepas Malaysia mencapai kemerdekaan faktor masyarakat plural lebih bertumpu

kepada pembentukan masyarakat di Malaysia, pemecahan etnik, melibatkan dasar kerajaan,

migrasi dan perbandaran.

12


15/16

RUJUKAN

Buku

1. Mahayudin Haji Yahaya (2001).Islam Di Alam Melayu. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa

dan Pustaka.

2. Johari Talib (2006).Pluraliti Masyarakat Alam Melayu Dalam Sejarah. Dalam buku

Hubungan Etnik. Disunting: Nazri Muslim dan Nasruddin Yunos. Pusat Pengajian Umum:

UKM.

3. Azyumardi Azra (2002),Jaringan Global, dan Lokal Islam Nusantara, Bandung:

Penerbit Mizan

4. S.Q. Fatimi (1963),Islam Comes to Malaysia, Singapore: Malaysia Sociological

Research Institute.

5. Furnivall, John S (1939), Colonial Policy and Practice: A Comparative Study of Burma and

Netherlands India. Cambridge : Cambridge University Press.

Internet

1. http://zanas.wordpress.com/tirai-kemerdekaan-negara/pembentukan-masyarakat-majmuk-

di-malaysia/. Tarikh capaian 1/5/2012.

2. http://kahbantan.blogspot.com/2010/07/pembentukan-masyarakat-pluralistik-di.html.

Tarikh capaian 1/5/2012.

3. http://adnanbaharom.blogspot.com/2011/07/pluraliti-dan-masyarakat-plural-di.html. Tarikh

capaian 1/5/2012.

4. http://newpaces.com/members/profile/2265/blog-view/konsep-masyarakat-majmuk-

_1314.html. Tarikh capaian 1/5/2012.

i
http://zanas.wordpress.com/tirai-kemerdekaan-negara/pembentukan-masyarakat-majmuk-di-malaysia/http://zanas.wordpress.com/tirai-kemerdekaan-negara/pembentukan-masyarakat-majmuk-di-malaysia/http://zanas.wordpress.com/tirai-kemerdekaan-negara/pembentukan-masyarakat-majmuk-di-malaysia/http://adnanbaharom.blogspot.com/2011/07/pluraliti-dan-masyarakat-plural-di.htmlhttp://newpaces.com/members/profile/2265/blog-view/konsep-masyarakat-majmuk-_1314.htmlhttp://newpaces.com/members/profile/2265/blog-view/konsep-masyarakat-majmuk-_1314.htmlhttp://zanas.wordpress.com/tirai-kemerdekaan-negara/pembentukan-masyarakat-majmuk-di-malaysia/http://zanas.wordpress.com/tirai-kemerdekaan-negara/pembentukan-masyarakat-majmuk-di-malaysia/http://adnanbaharom.blogspot.com/2011/07/pluraliti-dan-masyarakat-plural-di.htmlhttp://newpaces.com/members/profile/2265/blog-view/konsep-masyarakat-majmuk-_1314.htmlhttp://newpaces.com/members/profile/2265/blog-view/konsep-masyarakat-majmuk-_1314.html


16/16

5. http://diniahfalahiah.blogspot.com/2011/04/kedatangan-imigran-india-ke-tanah.html.


6. http://malaysiana1.blogspot.com/2009/03/sejarah-kedatangan-imigran-ke-malaysia.html.


7. http://www.rajamenangis.com/2009/10/kesultanan-melaka-wujudkan-

keharmonian_2089.html. Tarikh capaian 1/5/2012

ii
http://diniahfalahiah.blogspot.com/2011/04/kedatangan-imigran-india-ke-tanah.htmlhttp://malaysiana1.blogspot.com/2009/03/sejarah-kedatangan-imigran-ke-malaysia.htmlhttp://www.rajamenangis.com/2009/10/kesultanan-melaka-wujudkan-keharmonian_2089.htmlhttp://www.rajamenangis.com/2009/10/kesultanan-melaka-wujudkan-keharmonian_2089.htmlhttp://diniahfalahiah.blogspot.com/2011/04/kedatangan-imigran-india-ke-tanah.htmlhttp://malaysiana1.blogspot.com/2009/03/sejarah-kedatangan-imigran-ke-malaysia.htmlhttp://www.rajamenangis.com/2009/10/kesultanan-melaka-wujudkan-keharmonian_2089.htmlhttp://www.rajamenangis.com/2009/10/kesultanan-melaka-wujudkan-keharmonian_2089.html

masyarakat plural

Documents