Mohammad Farhan bin Ahmad

(IEH060033)

Konsep Wizarah dan Peranannya Dalam Pentadbiran Islam

PENGENALAN

PENGERTIAN “WIZARAH” = MENTERI

perlindunganpenyokong

surah Thaha : 29-30

surah al-Qiyaamah: 11

DALIL

Zaman ‘Abbasiyah

Zaman Rasulullah

saw

• tidak mewujudkan nama wizarah ini secara jawatan

• operasi bersifat sukarela• Saidina Abu Bakar merupakan

orang kanan

Zaman Khalifah Al-

Rashidin

•Saiyidina ‘Umar menjadi menteri kepada Saiyidina Abu Bakar dan Saiyidina ‘Ali dan Saiyidina ‘Uthman pula menjadi menteri kepada Saiyidina ‘Umar•kewujudan “Dewan Senat”dianggotai beberapa ketua kabilah, tokoh-tokoh dari berbagai kota dan sebahagian dari sahabat

Zaman Umaiyah

• Khalifah memerlukan pendapat nasihat dari orang-orang yang mempunyai fikiran, namun mereka tidak digelar menteri.

• Zayyad Ibn Abih sahaja yang digelar ‘menteri’ oleh orang ramai

• jawatan ‘menteri’ tidak dil letak di tahap tertinggi.

Zaman ‘Abbasiyah

• jawatan wazir akhirnya jelas wujud di sini.

• Kewujudan berlaku akibat urustadbir berkualiti diperlukan.

• Tugas melebihi sekadar jurutulis sahaja.

• Berkelayakan membuat dasar dan melantik orang dalam urustadbir

• Kuasa sering bertembung dengan khalifah dan kewujudan pembahagian konsep wazir tafwid dan tanfiz.

Wazir Tafwid

• kekuasaan sebuah kementerian dalam aspek yang lebih luas yang diberikan oleh khalifah sehingga ia boleh menjalankan pemerintahan sendiri

• Menteri terpilih harus memiliki syarat Imam seperti khalifah, berpengalaman luas dalam strategi peperangan dan soal-soal ekonomi dalam negara

• Namun segala tindakan harus dimaklumkan kepada khalifah agar elak salah guna kuasa.

Wazir Tanfiz

• kebatasan dalam melaksanakan tugas-tugas yang diperintah khalifah dan tidak berkuasa untuk bertindak sendirian dengan bebas

• Penghubung terus khalifah dan rakyat

Wazir Tafwid Wazir Tanfiz

PERBEZAAN

-boleh menjalankan pemerintahan dan memutuskan hal ehwal yang berkaitan dengan pengaduan orang ramai

-boleh melantik gabenor-gabenor

-boleh meghantar bala tentera dan merancangkan peperangan

-juga berkuasa ke atas perbendaharaan

-tidak berhak melakukannya

-tidak berhak melakukannya

-tidak berhak melakukannya

- tidak mempunyai kuasa.

OBJEKTIF WIZARAH DALAM PENTADBIRAN ISLAM

MEMELIHARA AGAMA

Menjaga

Melaksanakan Agama

MEMIMPIN DUNIA DENGAN AGAMA

Mewujudkan Keadilan

Mewujudkan Suasana Aman

Menyediakan Keperluan Masyarakat

Membangunkan Negara

PERANAN ‘WIZARAH’ DALAM PENTADBIRAN ISLAM

Abu Salamah al-Khallal

• digelar dengan wazir • beliau tidak mempunyai kuasa penuh

ke atas semua diwan(jabatan)• Ia dihukum bunuh.

Khalid Ibn Barmak

• Takut kepada jawatan wizarah, lebih senang dgn gelaran khatib(jurutulis atau penasihat)

• Menguasai “Diwan al-Kharaj” (jabatan cukai) dan “Dewan al-Jund” (jabatan pertahanan)

• Dipaksa khalifah memegang jawatan menteri.

al-Muriyani

• banyak dilantik dikalangan hamba-hamba

• bijak di dalam bidang penulisan serta mempunyai pengalaman di dalam penyusunan pentadbiran.

• Menjadi penasihat bijaksana yang memiliki banyak ilmu.

Yahya Ibn Barmak

• Menteri memiliki kuasa yang sangat luas dalam zaman Khalifah Harun al-Rashid

• Yahya Ibn Barmak juga telah melantik dua orang anaknya Ja’far dan al-Fadl sebagai pembantu kepadanya

• Mengurus diwan al-Mazalim

Ja’far

• Anak Yahya Ibn Barmak• Di tugaskan mendampingi

khalifah dalam hal urusan khalifah

• Menyertai Diwan al-Mazalim(pemeriksaan laporan dan pengajian aduan orang ramai)

al-Fadl • Beliau banyak mengurus dan

menjadi pengganti tugas-tugas bapanya Yahya Ibn Barmak dalam urusan pentadbiran negara.

Keluarga Barmaki

• Menguasai perbendaharaan negara

• Mengawasi nilai matawang untuk menentukan kadar logam-logam yang bernilai

• khalifah al-Rashid mulai mencurigai keluarga Barmaki dengan keagungan dan pengaruh mereka , maka berlaku tragedi berdarah.

al-Fadl Ibn Sahl

• Dizaman Khalifah al-Ma’mum menguasai soal-soal politik.

• Memimpin urusan peperangan dan juga mengetuai urusan pentadbiran

• Digelar orang yang mempunyai dua kekuasaan maka akhirnya ia dibunuh juga.

keluarga al-Jarrah

dan wahb

•Jawatan wazir ini hampir-hampir menjadi jawatan khalifah •mempunyai kemampuan di dalam bidang penulisan

KESIMPULAN KONTEKS WIZARAH SEMASA

•Jelas dari konteks sejarah perkembangan sistem wizarah dalam pentadbiran Islam tidak menjadi isu atau jawatan besar.

• Semenjak penubuhan diwan di zaman pemerintahan Khalifah Umar al-Khatab dan perluasan wilayah Islam amat memerlukan pembantu dalam urustadbir wilayah pentadbiran Islam.

•Kuasa wizarah ini lebih besar dari gabenor kerana kemapuan kuasa mereka memilih gabenor dan jenaral perang serta kedudukan mereka yang paling rapat dengan khalifah.

•Jawatan wizarah menjadi rasmi di zaman Abbasiyah terutama kekuasaan kuasa wizarah yang wujud dizaman Khalifah Harun al-Rashid

•Melihat kepada kemampuan dan ruang lingkup konsep kuasa wizarah tanfiz dan tafwid jelas Badan Legislatif (Badan yang membuat dasar dan menggubal ) berbanding 3 badan lain di Malaysia seperti Kehakiman yang menyerupai wilayah qada’ dan Badan Eksekutif yang mentadbir berdasarkan undang-undang